CATALOGUS
VAN DE
HANDSCHRIFTEN- VERZAMELING
DOOR
J. G. B. NIEUWENHUIS
GEMEENTELIJKE ARCHIEFDIENST ROTTERDAM 1970
CATALOGUS
VAN DE
HA NDSCHRIFTEN- VERZAMELING
DOOR
J. G. B. NIEUWENHUIS
HOOFDCOMMIES BIJ DE GEMEENTELIJKE ARCHIEFDIENST VAN ROTTERDAM
I
No. 1 - 3116
TEN GELEIDE
Aan de vorming en uitbreiding van de handschriftenverzameling van het Rotter- damse Gemeentearchief is van oudsher steeds veel aandacht besteed. Het gevolg was dat de collectie niet alleen omvangrijk is geworden, maar dat er vele stukken in opgenomen zijn, die een grote documentaire waarde bezitten. Naarmate de collectie in omvang toenam, verminderde evenwel de toegankelijkheid ervan. De lij sten met aanvullingen werden summier en uiterst gebrekkig bijgehou- den. Aan systematiek ontbrak alles. Een zeer rijke bron van historische gegevens lag vrijwel opgedroogd, onbruikbaar en onbekend als ze was voor de onderzoekers. Slechts door vakkundige catalogisering zou deze bron opnieuw kunnen gaan vloeien. De heer J. G. B. Nieuwenhuis, die zijn sporen op het gebied van archief- inventarisatie reeds verdiend heeft, vond ik gaarne bereid dit werk op zich te nemen. Veel tijd, veel denkarbeid en andere moeite moest hij eraan besteden, voordat hij de voldoening kon smaken op een verantwoorde wijze gereed te zijn. Het doet mij genoegen dat het gemeentebestuur van Rotterdam heeft willen inzien dat het van belang is dat deze catalogus van handschriften in druk verschijnt, opdat zo veel mogelijk genteresseerden er kennis van kunnen nemen en gebruik van kunnen maken. Voor de fournering van de gelden hiervoor zullen zij met mij erkentelijk zijn. Moge door deze uitgave het gewenste resultaat geoogst worden
augustus 1970 R. A. D. Renting Gemeentearchivaris
III
INLEIDING
Het gemeentebestuur van Rotterdam komt de eer toe de grondslag te hebben gelegd voor de huidige verzameling van handschriften. Toen in 1848 een deel van de collectie handschriften van Kornelis van Alkemade en mr. Pieter van der Schelling te Amsterdam werd geveild, gaf het gemeentebestuur opdracht een aantal werken, op de stad Rotterdam betrekking hebbend, aan te kopen. De aldus gekochte delen werden door de gemeentesecretaris getekend en voorzien van het volgende inschrift: „Behoort tot het Archief der Stad Rotterdam, zijnde daarvoor aangekocht door H.H. Burgemeester en Wethouders op de verkoping der na- gelaten Handschriften enz. van K. van Alkemade en P. van der Schelling te Amsterdam op 17 January 1848 en volgende dagen". Toen het archief der gemeente in 1857 zijn officieel bestaan begon, kwamen met de stedelijke archief- stukken bovengenoemde handschriften in het gemeentearchief. In de 19e eeuw waren de archieven, bibliotheek en historische verzamelingen in een hand; zij bevonden zich voor de stichting van een eigen archief gebouw in het Schielands- huis aan de Korte Hoogstraat, het tegenwoordige Historisch Museum. „Aan boeken en handschriften ontbreekt het in geenen deele.", schrij ft ds. J. Craandijk in het derde deel van zijn Wandelingen door Nederland, dat in 1878 het licht zag 1), „In een zeer fraayje kast uit de 17e eeuw berusten alle kronieken van Rotterdam." enz. Het gehele verhaal kan men ook leden in het bekende boek van de gemeentearchivaris, mr. H. C. Hazewinkel, over de stedelijke archiefzorg 2). De handschriften berustten toen in de bibliotheek en wel onder de letter Z van het alfabet, waarvan de letters de hoofdstukken d.w.z, de afdelingen der bibliotheek aanduidden. Deze handschriftenverzameling groeide geleidelijk door schenking van particulieren en instellingen en door aankoop op veilingen. De archief- commissie ging hierin voor; men denke slechts aan het prachtige geillustreerde werk 3), waarin het strafproces van Johan van Oldenbarnevelt satirisch wordt belicht, dat geschonken werd door de toenmalige voorzitter der commissie, wet- houder C. E. Viruly. Waar zijn de tijden gebleven dat de leden der archief- commissie archief en bibliotheek konden verrijken met prachtige 17e-eeuwse wer- ken, prenten en tekeningen ! De eerste verandering kwam in 1900 toen het gemeentearchief een eigen gebouw kreeg aan de Mathenesserlaan; alle archieven werden toen van het Museum- gebouw daarheen overgebracht. Bibliotheek en oudhedenverzameling bleven in het Museumgebouw achter; een gedeelte van de bibliotheek, bestemd voor de latere handbibliotheek, verhuisde echter mee. Tot dat jaar was er nog geen enkele inventaris gemaakt van de in de bibliotheek
V aanwezige handschriften, wel van de boeken en geschriften uit de afdelingen A t/m Y. In 1905 kwam er een definitieve scheiding tussen archief en bibliotheek, hetgeen een verdere verdeling van boeken en geschriften met zich meebracht. Intussen was met ingang van 15 augustus 1904 dr. E. Wiersum tot gemeente- archivaris benoemd in de plaats van zijn overleden voorganger J. H. W. Unger. Deze benoeming had grote gevolgen voor de handschriftenverzameling, want voor het eerst ging men toen over tot een summiere beschrijving, chronologisch, van alle aanwinsten in een register dat tot titel droeg „Aanwinsten der Bibliotheek van Handschriften in het Archief der gemeente Rotterdam vanaf Augustus 1904". Dit register werd tot in het jaar 1962 op dezelfde wijze bijgehouden en vormde de enige toegang tot de inhoud der handschriften. Wegens het ontbreken van een index (in 1925 werd een beknopte index op de stukken tot dat jaar vervaardigd) en ook door de degelijke verpakking der stukken was raadpleging vaak moeilijk. Wilde men iets weten, dan was men verplicht de uit drie delen bestaande aan- winstenregisters door te lezen; het gevonden nummer bestond dan soms uit een met dikke touwen dichtgebonden stoffig pak. Niet ten onrechte werd deze ver- zameling door de ambtenaren oneerbiedig „de vuilnisbak" genoemd; wat men kwijt wilde of waar men geen raad mee wist, werd daar bijgezet. Aangezien deze situatie onhoudbaar werd, gaf de huidige archivaris, drs. R. A. D. Renting, onder- getekende opdracht deze verzameling te ordenen en te beschrijven en eventueel samen te voegen met andere op dit gebied betrekking hebbende collecties. De hierna volgende catalogus van de handschriftenverzameling is samengesteld uit de volgende collecties:
1°. de Bibliotheek van Handschriften, gevormd tussen 1904 en 1962, met de sindsdien ontvangen aanwinsten tot medio 1968. 2°. de zg. Z-Bibliotheek. 3°. de Kronieken van Rotterdam en Schieland. 4°. de serie Rotterdamse Geslachten. 5 ° . de serie Brieven aan en van Rotterdammers. 6°. de verzameling Hartman de Custer. 7 ° . de verzameling Scheltus van Kampferbeke.
Een korte geschiedenis van deze collecties leert ons het volgende:
1°. De Bibliotheek van Handschriften werd ingesteld door de archivaris dr. E. Wiersum en bestond uit een chronologische lijst van aanwinsten op dit gebied, vnl. schenkingen van particulieren en instellingen, benevens aankopen. Bij de afscheiding van de bibliotheek in 1905 kwam het grootste deel der hand- schriften in het bezit van het gemeentearchief en deze stukken werden op- genomen in de aanwinstenlijst. Werden er in het jaar 1904 ca. 15 nummers vermeld, eind 1905 vermeldt de lijst niet minder dan 400 nummers. Bij de meeste stukken wordt de schenker niet vermeld; op een zeker ogenblik treft men dan ook de mededeling aan: „De nummers waarbij geen plaats van her- komst is aangegeven, zijn alle gevonden in het Archiefdepot." Hieruit kan men de merkwaardige conclusie trekken dat in 1905 meer dan 300 stukken
VI in het depot „gevonden" zijn. De waarheid is natuurlijk, dat men niet meer wist vanwaar de stukken kwamen, o.a. door gebrek aan een behoorlijk register van inschrijving. Door de afsplitsing van de bibliotheek in dat jaar was de handschriftenverzameling gedeeld en de het archief toekomende hand- schriften waren, zonder de daarbij behorende beschrijving, ergens in het archiefdepot opgeslagen. Aldus werden alle stukken in 1905 opnieuw in- geschreven zonder daarbij te vermelden dat het vaak stukken betrof die voor dat jaar reeds waren ontvangen. Een tweede injectie kreeg deze verzameling door de instelling van het Museum van Oudheden, het latere Historisch Museum. De archiefambtenaar A. Hoynck van Papendrecht werd bij besluit van 30 december 1904 met het beheer belast en hij werd in 1910 tot eerste directeur van dit museum benoemd. Hij schonk vele handschriften, die in het museum verzeild waren geraakt, aan het archief en ook verschillende per- soonlijke stukken uit zijn familie. De omschrijving in de aanwinstenlijst was soms zo summier, dat vaak prak- tisch niet was op te maken wat de stukken bevatten. Om een enkel voorbeeld te noemen: in 1926 wordt vermeld: „Stukken betreffende het huis Hoofd- steeg 0.Z., oud-prot. N° 3655, later wijk L, N°118, nu Hoofdsteeg N° 26, vroeger genaamd „Groot Neurenbergh", bestaande uit 22 nummers en een verzameling gifte- en schuldbrieven, alle verleden voor schepenen, hoof d- zakelijk te Rotterdam, doch ook van andere plaatsen, benevens enkele andere schepenacten, genummerd 1-283 (vele nummers ontbreken) en waarschijnlijk afkomstig van een der eigenaren van bovengenoemd huis. Ten geschenke ontvangen van de N.V. Kon. Ned. Edelmetaalbedrijven Van Kempen, Begeer en Vos". En daarmee moest men het maar doen. Het geheel was stevig ge- bundeld in een groot pak, hetgeen ten koste was gegaan van een aantal zegels. Bij nader onderzoek bleek het talloze transportbrieven van huizen, schepen en landerijen te Rotterdam en uit vele andere plaatsen in Zuid- Holland te bevatten, die niets met elkaar uitstaande hadden en door een verzamelaar bij een waren gebracht. Thans zijn zij afzonderlijk beschreven. Ook kwam het voor dat men van een pak alleen het eerste stuk beschreef en de rest niet; het hoeft dan ook geen betoog, dat er op deze wijze vele ver- rassingen te voorschijn zijn gekomen. Een middel om de herkomst van stukken op te sporen was ook het napluizen van de lijst met geschenken, verschenen in de gedrukte jaarverslagen van het gemeentearchief van 1857 af. Uit de in 1962 bestaande handschriftenverzame- ling is een aantal kleine archiefjes van verenigingen en genootschappen gelicht, evenals de collecties van enkele Rotterdamse regenten zoals Collot d'Escury, Van der Heim, Hoog van ter Aar, e.a. Het is de bedoeling daarvan aparte inventarissen te maken. Tenslotte zijn de archiefstukken, die onbetwist in archieven van overheids- lichamen thuis behoorden, aan de beheerders der betrokken archieven af- gestaan. 4 )
2°. De zg. Z-Bibliotheek is ontstaan uit de afsplitsing van de gemeentebibliotheek van het gemeentearchief in 1905. De afdeling Z van de bibliotheek bevatte
VII de handschriften, de Erasmusverzameling en de werken over Rotterdam. De inhoud van deze collectie was beschreven in een kaartsysteem, dat grotendeels niet klopte met de inhoud en waarvan vele kaarten in de loop der j aren verdwenen waren. De Erasmusverzameling werd toegewezen aan de gemeente- bibliotheek.
3°. De kronieken van Rotterdam en Schieland bestonden voor een deel uit de aankoop op de veiling van de handschriften van Van Alkemade en Van der Schelling en waren tot voor kort in de handbibliotheek van het gemeente- archief geplaatst. Zij waren volledig beschreven door J. H. W. Unger en mr. W. Bezemer in de Bronnen voor de geschiedenis van Rotterdam (deel II). Naar deze beschrijving wordt in de noten onder verschillende stukken in de hierna volgende catalogus herhaaldelijk verwezen.
4°. De serie Rotterdamse Geslachten is gevormd door de adjunct-archivaris mr. R. Bijlsma (1907-1916) en bestond uit genealogische aantekeningen en wapenafbeeldingen, aangevuld met vele stukken uit archieven om de collectie zo compleet mogelijk te maken. Dit laatste kwam voort uit de zucht, die men in de 19e eeuw had, om alle stukken betreffende een bepaald onderwerp, ongeacht de herkomst, samen te voegen. Zo werden veel archiefbescheiden uit hun oorspronkelijk verband getrokken en het kost thans vaak de grootste moeite om de oorspronkelijke orde te herstellen. Voor zover mogelijk werden reeds in vroegere jaren vele eigenlijke archiefstukken uit deze collectie ver- wij derd en op hun plaats teruggebracht; dit was o.a. het geval met de losse boedelpapieren van het Weeskamerarchief. Natuurlijk werd ook deze collectie verrijkt door aankopen op veilingen. Zij was geheel alfabetisch op familie- naam ingericht.
5 ° . De Brieven aan en van Rotterdammers danken hun ontstaan aan de aankoop van de verzameling prenten, portretten, handschriften en penningen van de beer W. Anderson Miltner in 1892. Deze collectie bevatte o.a. een vijftal dozen met autografen, waarvan bijna 300 van Rotterdammers, geheel alf a.- betisch ingericht en genummerd. In 1906 werd hiervan een catalogus samen- gesteld. Latere aanwinsten op dit gebied werden bij deze verzameling ge- voegd door middel van aanvullende nummers en alle mogelijke bijschrijvingen. Tenslotte werden de aanwinsten helemaal niet meer bijgeschreven en een- voudig zonder meer in de collectie gestopt.
6°. De verzameling Hartman de Custer bestond uit een genealogisch-heraldische collectie, uit delen en losse stukken bestaande, die in 1941 bij legaat aan het Gemeentearchief werd vermaakt met de daarbij behorende 18e-eeuwse kast, die jarenlang op de archivariskamer heeft gestaan. Op de voornaamste delen was een index vervaardigd, welke eveneens in deze catalogus is opgenomen. De verzameling is afkomstig van de Rotterdamse notaris Hartman de Custer (1687-1760), die een grote belangstelling voor genealogie en heraldiek had en al zij n clienten naar hun familiewapens vroeg en deze liet uitbeelden door
VIII de bij hem in dienst staande schilder Jan Daniel Bisschop. Naar deze laatste noemde men de collectie wel eens de „collectie Bisschop", hetwelk tot ver- warring aanleiding gaf.
70 . De verzameling Scheltus van Kampferbeke is door aankoop verkregen in 1877 en bestaat uit 84 delen met genealogische, heraldische en historische aantekeningen van de hand van L. J. H. Scheltus van Kampferbeke, directeur van het postkantoor te Alkmaar. Jammer genoeg is de stof niet altijd even betrouwbaar.
Nog een enkel woord over de verzameling van Van Alkemade en Van der Schel- ling. Zoals hierboven reeds is vermeld werd in 1848 door het gemeentebestuur van Rotterdam het nodige gekocht op de veiling. Het zijn slechts enkele stukken uit een enorme historische collectie, welke door de schrijvers werd bijeengebracht. Cornelis van Alkemade 5) werd in 1654 te Noordwijk geboren en geldt als een van de ijverigste kenners en naspeurders der vaderlandse geschiedenis van zijn tijd. Hij studeerde te Leiden in de oude talen en vestigde zich later te Rotterdam, waar hij in 1686 tot „Eerste Commies ter Comptoire van Convoyen en Licenten der Admiraliteyt" was benoemd. Daar hij in de gelukkige omstandigheid verkeerde veel geld aan zijn lief hebberij en te kunnen besteden, kon hij zich de zeldzaamste boeken en handschriften aanschaffen. Talloze stukken zijn door hem bewerkt of afgeschreven, en gedurende 60 jaren bleef hij verzamelen en beschrijven. Hij huwde voor de eerste maal op 17 februari 1678 met Elisabeth Paats te Warmond en werd de latere schoonvader van mr. Pieter van der Schelling, die gehuwd was met Alida, dochter uit het tweede huwelijk van Cornelis van Alkemade met Johanna de Riemer. Van der Schelling was oorspronkelijk predikant van beroep, doch legde in 1725 zijn ambt neer om zich geheel met zijn schoonvader aan de oudheidkunde te wij den. Cornelis van Alkemade overleed op 12 mei 1737 te Rotterdam en werd aldaar in de Franse Kerk begraven. Zijn historische nalaten- schap kwam aldus in handen van Pieter van der Schelling en na diens dood in 1748 in het bezit van zijn twee dochters. Dit had tot gevolg dat de collectie in twee delen werd gesplitst, waarvan de ene helft bij gedeelten in de jaren 1828, 1833 en 1841 werd verkocht. De andere helft kwam door overerving in het bezit van Salomon Bosch 6) te Rotterdam en vervolgens in handen van de heer C. van Vollenhoven, wiens erfgenamen deze verzameling in 1848 op de veiling brachten; een roemloos einde van een unieke collectie die zijn weerga niet had. Het Rotter- dams gemeentearchief heeft een catalogus 7) van deze veiling, waarin iemand de veilingprijzen in rode inkt heeft bijgeschreven. Bij doorlezing blijkt alles, althans naar onze begrippen, voor een appel en een ei te zijn verkocht. Om een paar voorbeelden te noemen : een verzameling stukken over de Oostindische zaken, w.o. brieven van de gouverneur-generaal Maatsuiker, bracht f 3,25 op; originele hand- schriften van Adriaen Paets f 3,— en een hoogst zeldzaam werk uit de 15e eeuw op perkament, met gouden en gekleurde letters en andere sieraden voorzien, ge- titeld „Der Spieghel van Zassen", kwam tot een bedrag van f 136,— ! Achter in de catalogus volgt een opsomming van de kopers met vermelding van de werken,
IX welke zij kochten, en de koopprijs daarvan. Zo kocht „De Heer Mr. Meylinck, te 's Hage" o.a. enige rekeningen van de Abdij van Egmond voor de prijs van f 24,50. Dit is het verhaal van de opkomst en de ondergang van een beroemde historische collectie, die naderhand als zovele over binnen- en buitenland verbrokkeld werd. Er kan dan ook niet genoeg op gehamerd worden dat zij, die in het bezit zijn van een belangrijke verzameling op het gebied van wetenschap en kunst, tij dig maat- regelen treffen, om deze verzameling veilig te stellen door ze ter beschikking te stellen van openbare instellingen. Dan voorkomt men dat ondeskundige erf- genamen waardevolle verzamelingen, die met veel moeite en veel geld bijeen- gebracht zij n, versnipperen uit puur winstbejag.
Na deze uitweiding keren wij terug naar de Rotterdamse handschriften. Het bleek geen eenvoudige zaak om uit deze zeven heterogene verzamelingen een verant- woorde catalogus samen te stellen. Het feit ligt er nu eenmaal, dat er geen hand- leiding bestaat voor het beschrijven van handschriften en evenmin bestaan er in den lande goede inventarissen of catalogi op dit gebied. Schrijver dezes zag zich derhalve genoodzaakt enig pionierswerk te verrichten en stelt hierbij dan ook uit- drukkelijk vast dat de samenstelling van de catalogus niet is geschied volgens vast- staande regels, doch geheel volgens zijn persoonlijke inzichten. Daarom is het natuurlijk heel goed mogelijk, dat een ander, die zich met dit onderwerp zal bezig houden, tot geheel andere inzichten zal komen inzake de indeling en beschrijving. In het verleden is vaak gestreden over het punt of een handschriftenverzameling bij een bibliotheek of bij een archief behoort te worden ondergebracht. In de 19e eeuw was men voornamelijk het eerste toegedaan (vandaar dat men ook sprak van een bibliotheek van handschriften) naderhand zijn de meningen zich gaan verdelen. De eerste pleiter voor de doelmatigheid van archivalische methoden voor handschriften is T. R. Schellenberg 8) geweest in zijn boek „The Management of Archives", waarin hij verklaart, dat de beginselen en technieken nu toegepast op openbare archieven, ook toegepast moeten worden - met enige wijziging - op particuliere handschriften, waarvan vele de organische structuur van archivalisch materiaal hebben. De verdeling tussen „bibliotheektechniek" en „archieftechniek" die men in de archiefliteratuur tegenkomt kan misleidend zijn. Discussies ge- baseerd op deze verdeling leggen meestal de nadruk op de overeenkomst tussen archiefbescheiden en handschriften en op het verschil tussen deze beiden en boeken. Deze discussies geven de conclusie dat handschriften volgens archiefmethoden geordend en beschreven dienen te worden. Een wat nauwkeuriger ontleding van de huidige praktijk in belangrijke handschriftenverzamelingen wettigt evenwel de conclusie, dat towel bibliotheek- als archiefmethoden verenigd en gewijzigd toe- gepast worden. Naar mij n gevoelen heeft het merendeel der handschriften meer het karakter van archiefstukken dan van bibliotheekstukken. Bibliotheekbeschrijvingsmethoden zijn daarom minder relevant. Het is overigens duidelijk dat de hier beschreven hand- schriften niet onder de definitie archief vallen. Alle karaktertrekken van een collectie, zelfs van een meervoudige collectie, zijn aanwezig; daarom is zeer bewust voor de titel catalogus van handschriften gekozen en niet voor die van inventaris van handschrif ten.
X Het is bij de Gemeentelijke Archiefdienst in Rotterdam regel geworden dat alle gedrukte werken naar de handbibliotheek gaan en alle geschreven delen en stukken naar de handschriftenverzameling.
Na rijp beraad is besloten de catalogus te verdelen in twee afdelingen. De eerste afdeling, getiteld Personalia, bevat hoofdzakelijk stukken van genealogische en heraldische aard, persoonlijke correspondentie enz. Zij is weer onderverdeeld in een hoofdstuk betreffende meerdere personen of geslachten (waarin de grote series genealogische werken zijn ondergebracht, benevens stukken over families in algemene zin en graven en grafschriften) en een hoofdstuk betreffende individuele personen. Dit laatste hoofdstuk is geografisch onderverdeeld. We treffen er brieven, acten, boedelpapieren, obligation, rentebrieven, etc. in aan die op naam gesteld zijn, d.w.z. op de naam van de ontvanger van het stuk, enkele uitzonde- ringen daargelaten, b.v. als de afzender zo'n buitengewoon belangrijk persoon was, dat het beter was zijn naam te laten uitkomen om het terugvinden te ver- gemakkelijken. De persoonsnamen zijn geschreven zoals zij in de stukken voor- komen of op zegels worden vermeld, tenzij anders is aangegeven. Het komt ook voor, dat men de adreszijde van de brief heeft afgescheurd, zodat niet meer is na te gaan aan wie de brief gericht was. In dat geval is de brief geregistreerd op de naam van de afzender en op de plaats die in het briefhoofd wordt vermeld; zo- doende vindt men veel brieven onder verschillende plaatsen, terwijl ze vermoede- lijk toch aan Rotterdammers gericht waren. Door het ontbreken van de naam van de geadresseerde konden ze niet op de juiste plaats gezet worden. Een andere moeilijkheid was, en dat geldt ook voor de volgende afdelingen van de catalogus, dat men bij de ontvangst van de geschenken vaak de voorletters van de schenker wegliet, zowel in de aanwinstenlijst als in het jaarverslag; zodat deze letters niet meer te achterhalen waren en men moest volstaan met b.v. de beer Prins te Haarlem. Bij stukken waarvan de herkomst niet bekend is, wordt geen melding gemaakt van de schenker of het j aar van aanwinst. De tweede afdeling, getiteld Realia, bevat die stukken, waarvan het onderwerp doorslaggevend is; zij is in 13 hoofdstukken onderverdeeld, die ook weer de geografische indeling hebben. Indien nodig zijn de geografische afdelingen ge- splitst in paragrafen en andere indelingen. Het eerste hoofdstuk van de afdeling Realia, getiteld Bronnen en Geschied- schrijving, bevat o.m. oorkonden en regesten, handvesten en privilegien, kro- nieken en beschrijvingen, artikelen en manuscripten. Het onderwerp geschied- schrijving beperkt zich tot werken in algemene zin, b.v. tot de stad Rotterdam; beschrijvingen, die betrekking hebben op een speciaal onderwerp, zijn in de be- treffende afdeling van de andere hoofdstukken geplaatst. Series en losse stukken zijn steeds gescheiden gehouden en kenbaar aan de dubbele spatie tussen de onder- werpen. Het jaar, waarin een gebeurtenis plaats vond, en niet de datum van het stuk, was bij de chronologische onderverdeling beslissend. Afschriften van het- zelfde stuk zijn in chronologische volgorde direct na het origineel (of oudste af- schrift) geplaatst. Kronieken zijn gegroepeerd om de schrijver en voorts chrono- logisch volgens de inhoud van het stuk. Bij alle hoofdstukken van deze afdeling is de geografische indeling hetzelfde, nl. Rotterdam, (soms gevolgd door Schieland,
XI of als splitsing niet mogelijk bleek Rotterdam en Schieland), Geannexeerde ge- meenten, Zuid-Holland, Overige provincien, Nederland in zijn geheel, Buitenland. Als zich in het hoofdstuk Zuid-Holland stukken bevinden uit de periode, dat er sprake was van het gewest Holland, is Zuid tussen haakj es geplaatst. In het hoof d- stuk Geannexeerde gemeenten zijn de ambachten Cool en Schoonderloo om prak- tische redenen steeds samen beschreven omdat zij reeds vroeg door Rotterdam waren geannexeerd, terwijl de overige gemeenten eerst tegen het einde van de 19e eeuw en in de eerste helft van de 20e eeuw bij Rotterdam zijn gevoegd. Wanneer het aantal stukken te gering was, is bij deze hoofdstukken de onderverdeling weg- gelaten. Het tweede hoofdstuk „Bestuurlijke en Staatkundige zaken" bevat voornamelijk bescheiden over die zaken, die men normaal in een archief van een stad, land of rechtsinstelling zou aantreffen, en de copieen van archivalia van die lichamen. Stukken van een meer particulier karakter zijn geplaatst in de daarna volgende hoofdstukken. De gevolgde onderverdeling spreekt voor zich zelf, alleen de plaatsing van de stukken betreffende notariaat en advocatuur, die een half amb- telijk, half particulier karakter dragen, bracht enige moeilijkheden met zich mede. Besloten werd ze in te delen bij het onderhoofdstuk Politie en justitie, waarmede zij nog de meeste relatie hebben. Onder „Personeel", alfabetisch op naam gerang- schikt, is de familienaam cursief gedrukt om het opzoeken te vergemakkelijken. Onder „Provincien" zijn de namen van steden en dorpen cursief gedrukt. Het derde hoofdstuk „Eigendommen en aanbestedingen" bevat onder meer een uitgebreide serie particuliere eigendomsbewij zen van huizen die alfabetisch zijn gerangschikt op straatnaam in cursief schrift. Hierin vindt men transportbrieven, giftebrieven, hypotheekbrieven, enz., voor zover mogelijk met vermelding van het nummer, waarin zij in het stadsprotocol zijn geregistreerd. Landerij en, schepen en monumenten zijn ook in deze afdeling ondergebracht. Tenzij anders vermeld zijn ook bier de namen van personen en zaken geschreven zoals zij in de stukken voorkomen. Zo is b.v. een uitzondering gemaakt voor de namen van stadspoorten, die in de nieuwe spelling zijn geschreven. De onderhoofdstukken in het hoofdstuk „Cultuur en wetenschap" zijn alfabetisch gerangschikt en niet volgens hun belangrijkheid. Zoveel mogelijk is getracht een verantwoorde indeling te scheppen, hoewel een aantal stukken door hun card soms in aanmerking kwam om op twee plaatsen te worden gezet. Er moest een compromis worden gevonden tussen theorie en prak- tijk. Ik hoop hierin geslaagd te zijn en althans een belangrijke bron voor de onderzoeker geopend te hebben.
Nog enige algemene opmerkingen. Bij sommige catalogusnummers wordt vermeld wiens handtekening onder het stuk staat of het betreffende nummer is voorzien van een *. Dit is uitsluitend bestemd voor intern gebruik, het eerste werd gedaan om in de kortst mogelijke tijd stukken bij een te brengen voor een tentoonstelling, het tweede om die stukken aan te duiden die afzonderlijk zijn opgeborgen wegens hun grootte of die zijn ondergebracht bij de charterverzameling. De catalogus telt 3931 nummers en zal in de toekomst worden uitgebreid. Zij wordt gevolgd door een groot aantal bijlagen, voornamelijk die stukken behel-
XII zende, welke te omvangrijk waren om in de catalogus te worden beschreven, benevens een lijst van schenkers en een opsomming van de voornaamste zegels. Lakstempels met familiewapens worden doorgaans in een noot onder het betrokken catalogusnummer vermeld. De catalogus is afgesloten medio 1968. Dan volgen de verschillende concordansen op de oude en nieuwe nummers en op die van de protocolnummers van de huizen, gevolgd door een uitgebreide index op persoons- namen en een geografische index. De gebruikelijke aanvullingen en verbeteringen vormen met de inhoudsopgave het slot van dit werk. Wegens de niet te voorziene omvangrijkheid van deze catalogus moest worden overgegaan het werk in twee delen uit te geven. Het eerste deel bevat naast deze inleiding de afdeling Personalia en de eerste drie hoofdstukken van de afdeling Realia. In het tweede deel komen de andere hoofdstukken, de bijlagen, concor- dansen en indices, benevens de rectificaties en de inhoudsopgave. Wel is ieder deel voorzien van een legenda. Nummering en paginering van de delen is doorlopend. Tenslotte wil ik eindigen met mijn warme dank uit te spreken aan de gemeente- archivaris, drs. R. A. D. Renting, die mij gedurende een lange periode van mijn zesj arige arbeid heeft vrijgesteld van andere werkzaamheden; aan de adjunct- gemeentearchivaris, drs. B. Woelderink, die mij gedurende mijn jarenlange werk- zaamheden steeds met raad en daad terzij de heeft gestaan en die mij vele malen heeft geadviseerd bij moeilijke problemen en bij de indeling van de catalogus; en aan mijn vrouw die de laatste jaren het merendeel van haar vrije tijd heeft besteed aan het nazien van de tekst en het corrigeren van de drukproeven.
Rotterdam, juli 1970 J. N.
XIII NOTEN
1) Wandelingen door Nederland met pen en potlood, door J. Craandijk, predikant bij de Doopsgezinde Gemeente te Rotterdam, en P. A. Schipperus, Kunstschilder aldaar, Derde Deel, p. 156 (Haarlem, 1878).
2) Honderd jaar gemeentelijke archiefzorg, door mr. H. C. Hazewinkel, p. 71 e.v. (Rot- terdam, 1957).
3) Cat. N° 2217-2218.
4) Jaarverslag 1969 van de Gemeentelijke Archiefdienst van Rotterdam, p. 32 e.v.
5) Cornelis van Alckemade, 1654-1737, door P. Alkemade, z.j. (1967).
6) Brief van dr. G. D. J. Schotel aan prof. G. W. Vreede, over eene beroemde verzameling van handschriften en oudheden, welke in December 1847 te Amsterdam verkocht zal worden. ('s-Hertogenbosch, 1847).
7) Catalogus van eene allezins uitgebreide verzameling Handschriften, betreffende Algemeene en Kerkelijke Geschiedenis, Godgeleerdheid, Regtsgeleerdheid, Reizen, Privilegien, Handvesten, Keuren, Steden-, Klooster- en andere Beschrijvingen, originele Perkamenten Brieven en andere Stukken, van vorsten, staatslieden en geleerden, van de XIIe tot de XVIIIe eeuw, en eenige Gedrukte Werken, Oudheden en Zeldzaam- heden; voorts onderscheidene Gouden, Zilveren en Koperen Penningen en Munten; in de XVIIe en de eerste helft der XVIIIe eeuw bijeenverzameld door KORNELIS van ALKEMADE en Mr. PIETER van der SCHELLING. Al hetwelk verkocht zal wor- den op Maandag den 17den Januarij 1848 en volgende dagen, des Voormiddags ten 10 en des Avonds ten 6 ure, in het Huis met de Hoofden, op de Keizersgracht, bij de Leliegracht, door JERONIMO DE VRIES, ALBERTUS BRONDGEEST en COR- NELIS FRANCOIS ROOS.
8) The American Archivist, vol. 29, October 1966, N° 4, p. 505 vgl. - Archival Principles and the Curator of Manuscripts. By Robert L. Brubaker.
XIV LEGENDA
Aanw. = Aanwinsten A.R.A. = Algemeen Rijksarchief to 's-Gravenhage Auctie handschriften van C. = Zie voor de volledige titel van deze catalogus van Alkemade en P. van der Noot 7 van de inleiding Schelling, 1848, cat. blz. 17, N° 153 BGA = Bibliotheek gemeentearchief BR 15 = Nummering van de voormalige verzameling Brieven aan en van Rotterdammers Bronnen II, p. XX = Bronnen voor de geschiedenis van Rotterdam, deel II, De oudste kronieken en beschrijvingen van Rotterdam en Schieland, bewerkt door J. H. W. Unger en mr. W. Bezemer (Rotter- dam, 1895). Catalogus der kronieken en be- schrijvingen, p. XI vgl. d.b.v. = door bemiddeling van K4 = Nummering van de Catalogus der kronieken en beschrijvingen Kad. Sectie = Kadastrale sectie N.L. = De Nederlandsche Leeuw. Maandblad van het Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapen- kunde N.Z. = Noordzijde O.Z. = Oostzij de Prot. N° 11 = Nummer van het stadsprotocol der huizen RG = Rotterdamse Geslachten Rt. Jb. = Rotterdams Jaarboekje THA = Topografische-historische atlas W.Z. = Westzij de Z15 = Nummering van de voormalige Z-bibliotheek Z.Z. = Zuidzijde * 500 = Hiermede wordt aangeduid dat het betreffende stuk is opgeborgen in de charterverzameling of wegens zij n grootte elders wordt bewaard (1100) = Nummering van de voormalige Bibliotheek van Handschriften
XV
CATALOGU S
Eerste afdeling
PERSONALIA
A. BETREFFENDE MEERDERE PERSONEN OF GESLACHTEN
A. ALGEMEEN
1 Handtekeningen van aanzienlijke personen, 1578-1795. 1 band. N.B. Dit register bevat de originele handtekeningen van de betrokken functio- narissen met hun wapens en biografieen; voorzien van een alphabetisch register op de achternaam. De wapens zijn handgekleurd. Het exemplaar is afkomstig van A. A. Vorsterman van Oyen. Het betreft bier de hand- tekeningen van de gecommitteerde raden van de Staten van Holland en West-Friesland in het zuiderkwartier, raadpensionarissen van Holland, secretarissen van gecommitteerde raden in Holland, ontvangers-generaal van Holland, ontvangers van de gemenelandsmiddelen. Aanw. 1906 (699)
2 Autografen van bekende personen gericht aan Rotterdammers, 1606-1898. 1 pak. N.B. Deze collectie is aangelegd door mr. J. van Dam van Noordeloos en voort- gezet door dokter De Vrij en de Franse consul S. Aubert. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Aanw. 1905 (377)
3-64 Genealogische, heraldische en historische aantekeningen en stukken be-
treffende binnen- en buitenlandse families, 1650 - 1760. 50 delen, 2 banden, 3 rollen, 3 pakken en 4 stukken. N.B. Deze collectie is afkomstig van de Rotterdamse notaris Hartman de Custer (1687-1760). De getekende en gekleurde wapens zijn vervaardigd door de schilder Jan Daniel Bisschop. De collectie valt in twee delen uiteen, nl. in een serie genummerd met letters en een aantal losse delen en stukken. De verzameling behoort tot het legaat wed. Hartman de Custer- de Haas.
1 3 Genealogie Nicolaas van der Aa, 1740. N.B. Deel A. Bevat een index op achternamen en handgekleurde wapens.
4 „Voorpoorte tot de Kennisse der Heraldie uyt Liefhebberije op- gesteld", z.j. N.B. Deel B. Met handgekleurde wapens en afbeeldingen.
5 Wapenboek met de wapens van de kwartieren van verschillende families, z.j. N.B. Deel C. Met handgekleurde wapens.
6 Genealogie Crij n Verhaven, z.j. N.B. Deel D. Met handgekleurde wapens.
7 Genealogie Gerrit Koevoet, z.j. N.B. Deel E. Met handgekleurde wapens.
8 Genealogie Gerrit Koevoet, z.j. N.B. Deel F. Met handgekleurde wapens.
9 Genealogie Gerrit Koevoet, z.j. N.B. Deel G. Met handgekleurde wapens.
10 Genealogie Gerrit Koevoet, z.j. N.B. Deel H. Met handgekleurde wapens. De genealogie Koevoet omvat 4 delen.
11 Genealogie Elsevier, z.j. N.B. Deel I. Kladexemplaar met ongekleurde niet ingevulde wapens.
12 Genealogie van het moederlijk geslacht van Hartman de Custer, z.j. N.B. Deel J. Het betreft hier de afstamming van Joris Meesters. Met handgekleurde wapens.
13 Genealogie Elsevier, z.j. N.B. Deel K. Met handgekleurde wapens.
14 Genealogie Dullaert, z.j. N.B. Deel L. Met handgekleurde wapens.
15 Genealogie De Custer, z.j. N.B. Deel M. Met handgekleurde wapens.
16 Genealogie Van Meel en Turcq, 1749. N.B. Deel N. Met handgekleurde wapens.
2 17 Genealogie Caudenberghe en Hardes, z.j. N.B. Deel 0. Met handgekleurde wapens.
18 Genealogie Van Waesbergen, 1749. N.B. Deel P. Met handgekleurde wapens.
19 Wapenboek A - F, z.j. N.B. Deel Q. Dit boek en de drie daarop volgende delen bevatten uit- sluitend handgekleurde familie- en stedelijke wapens; ze zijn alpha- betisch ingedeeld.
20 Wapenboek G - M. N.B. Deel R.
21 Wapenboek N - R. N.B. Deel S.
22 Wapenboek S - Z. N.B. Deel T.
23 Genealogie Jhr. Jan van Vlierden, z.j. N.B. Deel U. Zonder afbeeldingen.
24 Genealogie Daem Alewijnsz. van Nijdeck, z.j. N.B. Deel V. Van Nijdeck was gehuwd met Anna Pieters Kievit.
25 Genealogie Thomas van Wesel, z.j. N.B. Deel W.
26 Genealogie Pieter Kievit, z.j. N.B. Deel X.
27 Wapenboek, z.j. N.B. Deel Y. Bevat handgekleurde familiewapens, alphabetisch opgesteld.
28 Genealogie Jasper Cocq, z.j. N.B. Deel Z.
29 Register met namen en wapens van schepenen van Rotterdam over de periode 1456-1700, z.j. N.B. Deel AA. Met handgekleurde wapens.
30 Register met namen en wapens van schepenen (1700 - 1787), thesau- riers (1495-1786), fabriekmeesteren (1579-1786) en rekenmeesteren (1674-1786), z.j. N.B. Deel BB. Alleen de schepenen hebben handgekleurde wapens.
3 31 Index op de achternamen van de personen, welke voorkomen in bovengenoemde 30 delen (A-BB), z.j. 20e eeuw.
32 Aantekeningen en stukken van Hartman de Custer op genealogisch en heraldisch gebied, 1662-1760. N.B. Inzake o.a. Adriana Boschmans, Isaac le Petit, Pauls Timmers, Doen Beijensz, Hartman Michiel de Custer, Schuijlenborgh, Johan Apersz. Melisdijck. Sommige wapens zijn handgekleurd.
33 Stamboom van het nageslacht van Claes Dirksz. van der Aa, z.j.
*34 Stamboom met de 32 kwartieren van Ottho van Berken-Feldt, z.j. N.B. Op perkament met handgekleurde wapens.
*35 Genealogie Van Caudenberghe, 1685. N.B. Op perkament met gekleurde wapens. Gewaarmerkt door de koning van wapenen en het stadsbestuur van Brussel. Deze familie behoorde tot een van de zeven, waaruit jaarlijks de magistraat van Brussel werd gekozen.
36 Stamboom van het nageslacht van Hartman Hartmansz. de Custer Michielsz., burgemeester van Arnemuiden, z.j.
37 Genealogie van Doen Beijensz. van Driel, 1745.
N.B. Deze genealogie bestaat uit twee delen. Eerste stuk. Geslacht 1 - 5.
38 Genealogie van Doen Beijensz. van Driel, 1745. N.B. Tweede stuk. Vanaf geslacht 6.
39 Genealogie Pieter Ariense Karre, 17e/18e eeuw.
40 Stamboom van het nageslacht van Don Pedro Lopes de Haro, z.j. 18e eeuw.
41 Wapenboek Sandersius, 1744. N.B. Kladexemplaar.
*42 Wapenkaart van de familie Schenck van Toutenbourg, 1650. N.B. Op perkament met gekleurde wapens. Met certificaat van het ge- meentebestuur van Brussel uit 1660.
43 Geparodieerd wapen van burgemeester Johan Steenlack, alias Jan Klomp, z.j. 18e eeuw. N.B. Zie Rt.Jb. 1946 (lets over politieke poezie in het begin der 18e eeuw, door dr. W. van Ravesteyn). Handgekleurd.
4 44 Wapenboek Verhave en Cocq, z.j. N.B. Kladexemplaar.
45 Genealogieen van verschillende families, z.j. 18e eeuw. N.B. o.a. van Philip Baerthoutsz. van Gouthouve, Gerrit Koevoet, Mees- ters en Van Lucq. Velen met gekleurde wapens. De geslachtsstaat van Koevoet is gedrukt.
46 Register met onbekende familiewapens, 18e eeuw.
47 Alphabet der wapens, z.j. 18e eeuw. N.B. Index op de wapenboeken.
48 Register van huwelijken uit de periode 1576 - 1702, z.j. 18e eeuw. N.B. Dit deel en het volgende zijn afgeschreven van de trouwboeken der Nederduits Gereformeerde Gemeente.
49 Register van huwelijken uit de periode 1703-1753, z.j. 18e eeuw.
50 Regenten van Rotterdam, z.j. 18e eeuw. N.B. Deel 1. Dit deel en de volgende twee bevatten een naamlijst van bestuurders en ambtenaren tot ca. 1748.
51 Regenten van Rotterdam, z.j. 18e eeuw. N.B. Deel 2.
52 Regenten van Rotterdam, z.j. 18e eeuw. N.B. Deel 3.
53 „Reye van Regeerderen der stad Rotterdam", 1740. N.B. Met handgekleurde wapens en tekeningen.
54 „Vroedschappen en Ministers der stad Rotterdam", over de periode 1494-1747, z.j. 18e eeuw. N.B. Naamlijst zonder wapens.
55 Naamlijst van de vroedschap van Rotterdam sedert 1618, z.j. 18e eeuw. N.B. Met handgekleurde wapens.
56 Naamlijst van boonheren, baljuwen, burgemeesteren en dijkgraven van Schieland, lopende tot ca. 1784, z.j. 18e eeuw.
57 Naamlijst van gecommitteerde raden, rekenmeesters, Staten-Generaal, Raad van State, Generaliteitsrekenkamer, Admiraliteit op de Maze, Admiraliteit in Zeeland en schepenen van Rotterdam, z.j. 18e eeuw.
5 58 Naamlijst van weesmeesters, commissarissen van de wisselbank, van de bank van lening, van de kleine zaken, colonellen en commissaris- sen van de wijken, lopende tot ca. 1784, z.j., 18e eeuw.
59 Beschrijving der stad Rotterdam over de periode 1270-1664, z.j., 18e eeuw. N.B. Achterin een alphabetische klapper op zaken.
60 Privilegien der stad Rotterdam over de periode 1328-1658, z.j., 18e eeuw.
61 Privilegien der stad Rotterdam over de periode 1328-1680, z.j. 18e eeuw.
62 Wapenkaart der vroedschappen van Rotterdam uit de periode 1573- 1780; 1776.
63 Wapenkaart van de oud-adellijke geslachten in de republiek van Holland, uitgegeven door Leonard Valk te Amsterdam, z.j. N.B. Beschreven en vervaardigd door Mattheus Smallegang. Met talloze gekleurde wapens.
64 Wapenboek der provincie Overijssel, z.j. N.B. Ongekleurd. Vermoedelijk een verknipte en opgeplakte kaart. Geschenk van mevr. C. J. van Schouwenburg-van Mierop te 's-Gravenhage. Aanw. 1941.
65 Testamentaire beschikkingen en andere stukken van verpleegden in het
Pest- en Dolhuis te Rotterdam, 1714 - 1760. 1 pak. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Aanw. 1905 (154)
66 Brieven van bekende personen, meest aan Rotterdammers gericht, met krantenberichten en portretten, 1721-1891. 1 pak. N.B. Blijkbaar bestemd voor een publicatie. Niet compleet. Alphabetisch ge- rangschikt A t/m P. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Aanw. 1905 (370)
67 Inventarissen van geabandonneerde en gerepudieerde boedels, welke zijn overgeleverd aan het gerecht der stad Delft, 1748-1757. 1 pak. N.B. Afkomstig uit het schepenarchief van Delfshaven. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Aanw. 1909 (875)
6 68 Verzendlijsten, behorende bij een leesportefeuille, met namen en data van
bekende Rotterdammers, 1797 - 1827. 1 omslag. Geschenk van G. van Reyn. Aanw. 1910 (898)
69 Historische beschrijving, met genealogieen, van de adellijke en patriciers- geslachten in Holland, Zeeland en Westfriesland, door K. van Alkemade en P. van der Schelling, z.j. 18e eeuw. 1 deel. N.B. Met aanvullingen van een 19e eeuwse hand. De originele titel luidt: „Beschryvinge ende Genealogie van de Oude Ridderschap, Eedelen, en voorname Geslagten van Hollandt, Zeelandt en West-Vrieslandt, uit egte geschreve Bescheiden tezamen gesteld door K. van Alkemade en P. van der Schelling". BGA
70-78 Genealogische aantekeningen over Nederlandse families uit de 18e, 19e en 20e eeuw. 9 pakken. N.B. Voor het merendeel Rotterdamse geslachten, welke alphabetisch zijn ge- rangschikt. Bevatten ook familie-advertentien, wapens, etc. Zie voor de inhoud Bijlage 1.
70 A - Bos 71 Bot - C 72 D - Go 73 Gr - Hou 74 Hov - Ni 75 No - R 76 S - Sta 77 Ste - U 78 V - Z RG
79-162 Genealogische, heraldische en geschiedkundige aantekeningen en genealo- gieen betreffende Nederlandse families, door L. J. H. Scheltus van
Kampferbeke to Alkmaar, 1820 - 1876. 84 delen. N.B. Voorzien van talloze pentekeningen van wapens. Op de rugzijde van elk deel bevindt zich een letter, waarmede dat deel aanvangt.
79 A 87 Bou 95 Eb 80 Am 88 Bre 96 En 81 Ba 89 Bro 97 F 82 Be 90 Bu 98 G 83 Ber 91 C 99 H 84 Bi 92 Co 100 Han 85 Blo 93 D 101 Hee 86 Bo 94 Di 102 Her
7 103 Hib 123 Ob 143 Sp 104 Hof 124 P 144 Ste 105 Hon 125 Pal 145 Sto 106 Hooij 126 Pas 146 Su 107 Hub 127 Pen 147 Ta 108 I 128 Pie 148 Tet 109 K 129 Pon 149 Til 110 KI 130 Pou 150 Tr 111 Ko 131 Pm 151 U 112 Kre 132 Ra 152 Ver 113 L 133 Ro 153 Vers 114 Lie 134 S 154 Vis 115 M 135 Sar 155 Vo 116 Ma 136 Seb 156 Wa 117 Me 137 Sch 157 Wel 118 Mi 138 Schi 158 Wi 119 Mo 139 Scho 159 X 120 Mou 140 Si 160 Ze 121 Na 141 Sm 161 Zo 122 Nie 142 So 162 Zu
Aankoop Aanw. 1877
163 Genealogie van de graven van Gent, door J. van der Lely van Oudewater, 1820. 1 omslag. N.B. Het origineel berustte bij vice -admiraal Van Braam. BGA
164 Afbeeldingen van familiewapens en andere wapens, 1899 en z.j. 1 omslag. N.B. Hieronder een ontwerpwapen voor het Archiefgebouw. Aanw. 1905 (359)
165 Lijst der wapens, aanwezig in de regentenkamer van het Gasthuis aan de Hoogstraat, en afkomstig van de voormalige regenten, regentessen en ge- neesheren, z.j., 19e eeuw. 1 omslag. Aanw. 1905 (30)
166 Verschillende genealogieen van voorname Rotterdamse geslachten, z.j., 19e eeuw. 1 omslag. N.B. Het betreft hier de families Stoop, van Wassenaar, van Wena, van Hale- wijn, van Brederode en van Spangen. Aanw. 1906 (385)
8 167 Beschrijving van kwartierstaten van geslachten, waarvan de wapens be- rusten in het Museum van Oudheden te Rotterdam, door W. M. C. Regt, 1906. 1 deeltje. N.B. De nummering is volgens de museumcatalogus van 1905. Het betreft hier de families Vroesen, Van Steenhuysen, Roels, Casteleyn, Van Hoogwerff en Gout. Geschenk van W. M. C. Regt te Oudshoorn. Aanw. 1906 (685)
168 Onuitgegeven biografieen van Nederlanders, bijeengebracht door A. H. Kalis, 1912. 1 pak. N.B. Met inhoudsopgave. Kalis was hoofdredacteur van de Nieuwe Groningse Courant. Geschenk van A. H. Kalis. Aanw. 1949 (1596)
169 Genealogische aantekeningen betreffende Rotterdamse vroedschappen uit de 17e en 18e eeuw, ca. 1938. 1 pak. N.B. Vervaardigd door W. J. L. Poelmans. Genummerd 82 - 244. Afkomstig uit de nalatenschap van J. J. Viirtheim. Geschenk van de erven J. J. Viirtheim. Aanw. 1967
170 Levensberichten van tijdgenoten, door W. van Rede, 1944. 1 omslag. N.B. Het betreft hier een verzameling biografieen. Geschenk van W. van Rede. Aanw. 1945 (1561)
171 Register van geslachtsnamen van verschillende families, z.j. 1 omslag. N.B. Het betreft bier de families Bot, Boekhorst, De Cock, Coudenhoven, van Cralingen, Cruesink, Van Doortoge, van der Duin, van Duivenvoorde, Van Haerlaer, van Hodenpijl, Hoylede, van Kijffhoek, van der Leck, van Mathenesse, van der Merwede, Van Raephorst, Van Riedwijck, van der Spangen, van Teijlingen, De Visscher, Van de Werve en Van Zwieten. Herkomst onbekend.
172 Aantekeningen betreffende Rotterdamse aliassen en geslachtsnamen, z.j., 20e eeuw. 1 pak. N.B. Vervaardigd door mej. dr. H. C. H. Moquette. Zie Rt. Jb. 1921 p. 91/101.
173 Lijst van Rotterdammers, bestemd voor het Biografisch Woordenboek, met bijlagen, z.j., 20e eeuw. 1 omslag. N.B. Samengesteld door mej. dr. H. C. H. Moquette.
9 174 Getekende en gekleurde wapens van verschillende families, z.j. 1 stuk. N.B. Het betreft hier de families Duist van Voorhout, Van der Burgh, Uiten- hoven, Van der Graaf, Van Duiveland, Van der Dussen, Poinse van der Aa, Doublet, Schoterbos, Rataller, Van Kerkhoven, Van Dam, Ravelaar, Van Loo en Heijman. Aanw. 1905 (300)
175 Verzameling handgekleurde wapens van binnen- en buitenlandse families, steden, landen, etc., z.j. 1 omslag. N.B. Hierbij o.a. Van Olphen, Canzius, Snoeck, Mogge Pous. Geschenk van mevr. F. W. Plate-Engelbrecht. Aanw. 1923 (1205)
B. FAMILIES EN GESLACHTEN
176 Aantekeningen, correspondentie en geslachtslijsten van de familie Van
Alphen te Rotterdam, 1704- 1862. 1 omslag. N.B. Bevat vele lakstempels en een stamreeks sedert 1683. Vermoedelijk af- komstig van G. van Reyn. Aanw. 1906 (407)
177 Stukken afkomstig uit de boedel van Arnoldus Beks, koopman in koper, gehuwd met Margarieta Sagmans, die weduwe was van Pieter Okkers, en diens familie, 1607-1747. 1 pak. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Aanw. 1905 (91)
178 Genealogische gegevens over de families Blaauw, Hooft, Van Loon en aanverwante takken, z.j., 20e eeuw. 1 band. N.B. Copie uit de familiepapieren in het bezit van ing. J. Rueb te 's-Graven- hage. Vervaardigd door W. H. Croockewit te Rotterdam.
179 Copieen van stukken uit de periode 1251 - 1335 betrekking hebbend op het geslacht Bokel, 16e eeuw. 1 omslag. N.B. Zie Unger IV, Regesten van Rotterdam en Schieland, No. 43, 87, 218, 340 en 445. Aanw. 1924 (1232)
10 180 Geslachtsboom van Cornelia Bartha Borstius, wed. van Thomas Appels, 1767. 1 stuk. N.B. Vervaardigd door Cornelia Bartha Reer. Geschenk van A. T. van Casteel.
181 Genealogie Bosch, z.j., 19e eeuw. 1 omslag. N.B. Geslachtsreeks van de nakomelingen van Gerrit Bosch, burger van Alk- maar ca. 1573, en voorvader van de familie Van der Pot te Rotterdam. Aanw. 1905 (136)
182 Genealogische aantekeningen betreffende de familie Van den Bosch, 1805- 1809 1 deeltje. N.B. Samengesteld door Hubert van den Bosch, med.dr. te Rotterdam. Geschenk van mevr. M. van den Bosch-Burlage. Aanw. 1919 (1070)
183 Genealogische aantekeningen betreffende de families Den Breems en Westryck, 1666-1750. 1 omslag. Geschenk van de heer Van Welsenis. Aanw. 1958
184 Genealogische aantekeningen en correspondentie inzake de families van Brienen, Janssens, Van Oostenburg en Wittert uit de periode 1561-1838; 1850-1855. 1 omslag. N.B. Hierbij enige handgekleurde wapens van van Brienen van de Groote Lindt, van Brienen van Guesfeld, van Brienen van Ramerus en Wittert. Geschenk van P. Dalmatius van Heel O.F.M. Aanw. 1941 (1530)
185 Kwartierstaat van mr. Jacobus van der Burgh, raad der stad Gouda, z.j., 19e eeuw. 1 stuk. RG
186 Boedelpapieren van de familie Bus-de Critter, 1710-1886. 1 pak. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Aanw. 1919 (1076)
187 Geslachtsregister Jasper Cock, z.j., 18e eeuw. 1 deel. N.B. Bijgehouden tot 1822. Met alphabetische index op de achternaam. Aanw. 1905 (208)
11 188 Genealogische aantekeningen betreffende de familie van Abraham Eliazar van Coll em en diens vrouw Hester Franzie te Rotterdam over de periode 1766-1853. 1 omslag. Aanw. 1918 (1058)
*189 Stukken betreffende de familie Cooren, 1595 - 1661. 8 charters en 3 stukken. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Aanw. 1905 (494)
190 Genealogie van Michiel Gerard Cousin en zijn vrouw Haasje van Bleys- wijk, z.j., 18e eeuw. 1 deel. BGA
191 Genealogie van het geslacht Van Dam, door C. W. van Dam te Apeldoorn, z.j. 1 omslag. Geschenk van C. W. van Dam. Aanw. 1911 (921)
192 Genealogie van Doen Beysz. van Driel, 19e eeuw. 1 omslag. N.B. Copie. Het origineel berustte ter secretarie van Poortugaal. RG
193 Schutblad uit een bijbel met aantekeningen over de familie Van Elsbroek-
Vos, 1732 - 1745. 1 stuk. N.B. Zie N.L. 1922 kolom 68/69. Geschenk van dr. G. J. Boekenoogen te Leiden. Aanw. 1915 (994)
194 Genealogie van de familie d'Ennetiers uit Vlaanderen, z.j., 19e eeuw. 1 stuk. N.B. Met handgekleurde wapens. Geschenk van J. de Vroom. Aanw. 1951 (1626)
195 Stukken betreffende de familie Fauchey, 1752 - 1841. 1 omslag. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Geschenk van H. H. Theunisse te Overveen. Aanw. 1939 (1500)
12 196 Copieen uit de geslachtslijsten van de familie van Jan Franken, knecht van
Johan van Oldenbarnevelt, uit de jaren 1722 - 1829. 1 omslag. N.B. De originelen waren in het bezit van William Smith te Rotterdam. Aanw. 1915 (1006)
197 Genealogie van het nageslacht van Jan Gerritsz. en Maartje Jacobsz, op- gemaakt door Gerrit van Brakel in 1755 en bijgehouden tot ca. 1812. 1 deel. N.B. Met alphabetisch register op de voornamen. De stamreeks vangt aan in 1559 en bevat vele gegevens over de families Snellen, Van der Wallen, Van Vollenhoven, Van Brakel, Breugom, Roos, Gouwenaar en aanver- wante takken. Aanw. 1949 (1595)
*198 Genealogie van Wouter van Ghent, 1535. 1 stuk. RG
199 Afschriften van boedelpapieren van de familie Van Groeneveld te Rotter- dam, De Wit te Delfshaven, benevens regesten van stukken betreffende een vicarie in de O.L.V. kerk te Delft en een vicarie in de St. Hippolytus- kerk te Delft, over de jaren 1504-1768; 1913. 1 stuk. Aanw. 1913 (966)
200 Genealogieen en geslachtslijsten der families Hartich, Van Bernaige, Mulhof, Van Rijckevorsel en Wilkens, 19e eeuw. 1 omslag. N.B. Met verschillende lakstempels. Afkomstig van ds. J. C. Schultz Jacobi te Rotterdam. Aankoop. Aanw. 1908 (775)
201 Genealogische aantekeningen over het geslacht Van Heel, 19e eeuw. 1 omslag. N.B. Vervaardigd door J. H. Scheffer. Aanw. 1905 (371)
*202 Stukken betreffende de familie Van Heemsinck, 1570 - 1684. 6 charters. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. RG
203 Geslachtslijst van Jean Hennequin, 17e eeuw. Fotocopie uit 1966. 1 stuk. Geschenk van mevr. A. J. Menalda-van der Hoeven. Aanw. 1966
13 204 Register met genealogische aantekeningen betreffende de families Van Hoboken, Van Loon, Gobius, Rueb, Van der Niepoort, en aanverwante
takken, 1607 - 1892. Afschrift uit de 19e eeuw. 1 band. N.B. Het origineel berustte bij mej. M. Roloff te Wenen. Het afschrift is ver- vaardigd door W. H. Croockewit te Rotterdam. BGA
205 Memorie omtrent het geslacht van Hogendorp, 19e eeuw. 1 omslag. N.B. Zie ook „Het geslacht van Hogendorp" door J. H. Scheffer en F. D. 0. Obreen, 1867 (BGA No. XX.E.37). Aanw. 1906 (678)
206 Aanvullingen en bewerkingen door J. H. Scheffer op het werk „Het geslacht van Hogendorp" door Scheffer en Obreen, 1867-1887. 1 omslag. Aanw. 1906 (701)
207 Stukken betreffende de familie Van der Hoop, 1833-1919. 1 pak. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Geschenk van mr. dr. K. F. 0. James te Gouda. Aanw. 1951 (1632)
208 Genealogie van Christiaan van Houten en zijn vrouw Trijntje Willems, 18e eeuw. 1 deel. BGA
209-211 Stukken betreffende de familie Houwens en aanverwante takken, 1623- 1920. 1 pak en 2 delen. 209 Stukken betreffende de familie Houwens, 1623-1920. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. 210 Genealogie van de familie Houwens over de periode 1644-1882, 19e eeuw. N.B. Met vele handgekleurde wapens. Het betreft bier de nazaten van Johannes Houwens, man van Amelia van Munster en Annetje Hendriks. 211 Geslachtslijst der familie Houwens, 1891. N.B. Afschrift uit de 19e eeuw. Geschenken van mevr. H. Houwens-Post te Rotterdam en M. Mesdag te Groningen. Aanw. 1920 en 1934 (986), (987), (988), (1090), (1092), (1117), (1389), RG
212 Geslachtsregister van de familie s' Jacob, 1869. 1 deel. N.B. Afschrift uit de 19e eeuw, met index. RG
14 213 Stukken afkomstig van de familie De Jel te Delfshaven, 1838 - 1888. 1 pak. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Geschenk van D. de Jel. Aanw. 1935 (1419)
214 Genealogie van Pieter Ariens Karre, burgemeester van Rotterdam, en zijn vrouw Maria Dirkx van Groenewege, 18e eeuw. 1 deel. BGA
215 Afbeeldingen van het wapen van de familie Kievit, z.j. 1 omslag. N.B. Hiervan een in kleuren; het ander staat op naam van mr. Johan Kievit. Aankoop. Aanw. 1909 (884)
216 Genealogische aantekeningen betreffende de familie Kraller over de periode 1836-1926; 1912-1928. 1 omslag. Geschenk van P. R. Mees. Aanw. 1922 en 1928 (1147)
217 Inventaris van het familie-archief Van Lil, 1933. 1 omslag. N.B. De stukken berustten bij Jacq. van Lil te Rotterdam. De inventaris bevat ook een genealogie. Zie de Navorscher van 1919 p. 322. Aanw. 1933 (1368)
218 Geslachtslijst van de familie Van Limborch over de periode 1518 - 1855, 19e eeuwse copie. 1 deel. N.B. Met index.
219 Familiepapieren betreffende de voor- en nazaten van mr. Didericus Lulius en zijn vrouw Quirina Adriana Vosmaer, 1746-1836. 1 omslag. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Geschenk van mej. P. Beydals. Aanw. 1950 (1613)
*220 Stukken betreffende de familie Van der Meer, 1558-1631. 5 charters. N.B. Zie voor de inhoud Bijlage 1. Aanw. 1948 (1588)
15 221 Stukken betreffende de familie Mees, 1804-1946. 1 omslag. N.B. Zie voor de inhoud Bijiage 1. Geschenk van P. R. Mees. Aanw. 1917 (1036)
222 Stukken betreffende de familie Metzger uit Metzingen, 1927 en z.j. 1 omslag en 1 rol. N.B. Vervaardigd door Kurt E. von Marchthaler te Heilbronn. a. Gedrukte stamboom van de familie, z.j. b. Correcties en aanvullingen, 1927. Geschenk van Kurt E. von Marchthaler te Heilbronn. Aanw. 1926
223 Geslachtstafel van het doorluchtig huis van Nassau, door A. G. W. Ramaer,
met aantekeningen, 1853 - 1855. 1 omslag. N.B. Afkomstig van mr. J. van Dam van Noordeloos. Aanw. 1907 (735)
224 Levensbeschrijvingen en aantekeningen betreffende de zeekapiteins Van Nes, 19e eeuw. 1 omslag. Aankoop. Aanw. 1913 (961)
225 Lijst met de nakomelingen van Hendrik van den Haringh en zijn vrouw Elisabeth van Outheusden, z.j. 19e eeuw. 1 omslag. Geschenk van H. Houwens. Aanw. 1914 (985)
226-227 Stukken betreffende de familie Plemp, 1753-19e eeuw. 2 delen. 226 Rotterdamse almanak met aantekeningen over de jaren 1645-1753; 1753. 227 Genealogische aantekeningen uit de 18e en 19e eeuw. Geschenk van mevr. de wed. D. C. A. Lugt te Haarlem. Aanw. 1919 (1078 en 1079)
228 Genealogie de la maison de Pot, 1874. 1 omslag. RG
229 Genealogieen en kwartierstaten van de familie Van der Pot, z.j., 19e eeuw. Aanw. 1905 1 omslag. RG en (137)
16 230 Genealogie De Raadt, 19e eeuw. 1 deel. RG
231 Genealogie van het geslacht Rammelman, 19e eeuw. 1 deel. N.B. Met index. RG
232 Geslachtsregister van de familie Van RietwUck, 17e eeuw. 1 deel. N.B. Heeft toebehoord aan Eduwardus van Nieuwenhoven. Bijgehouden tot 1814. Geschenk van J. C. Offers. Aanw. 1883 (341)
233 Geslachtsregisters van de families Roosterman en Bruijns, 18e eeuw. 1 deel. N.B. Opgemaakt door Jan Pieter van Mansvelt. Afkomstig van A. A. Vorster- man van Oyen. Met vele handgekleurde wapens. BGA
234 Genealogische gegevens betreffende de familie Ros te Delfshaven, 1773- 1797. 1 omslag. RG
235 Bruiloftsliederen, brieven en andere stukken betreffende de familie Van Rossem, 1807-1839. 1 omslag. Geschenk van C. van Rossem d.b.v. A. Hoynck van Papendrecht. Aanw. 1923 (1201)
236 Aantekeningen betreffende het geslacht Ruychaver, z.j. 19e eeuw. 1 omslag. Geschenk van de heer Moolenaar Reeder te 's-Gravenhage. Aanw. 1909 (854)
237 Genealogische aantekeningen en stukken betreffende Largas Schaap en zijn vrouw Margrieta Dames en aanverwante takken, te Amsterdam, 1680- 1796. 1 omslag. Aanw. 1905 (98)