De Ijsselmondselaan 7
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
AUGUSTUS 2018 - NUMMER 34 INHOUD 1. Van de voorzitter 2. Bijzondere wegen in Prins Alexander: de IJsselmondselaan 7. Een verdwenen vogelparadijs 9. Van stadsjongen tot polderjongen 10. De gebiedscommissie Prins Alexander 12. Straatnamen in Prins Alexander: de Lieven de Keystraat 12. De Rotterdamdag 2018 13. Privacyverklaring 14. Colofon AGENDA vrijdag 31 augustus Rondleiding in het Abraham Kroesgemaal VAN DE VOORZITTER Schollevaars Eiland. 16.00 uur Aanmelden: [email protected] Uw voorzitter was recentelijk een in vergelijking toch ook niet in die mate aantal keren op vakantie in Zeeland. En als boekwinkels in Oostkapelle, Goes donderdag 6 september of je dan binnenstapt in een klein boek- of Domburg. Mogen we daarmee con- Opening hernieuwde inrichting Prins winkeltje in Oostkapelle, een profes- stateren dat het idee van persoonlijke Alexanderplein sionele boekwinkel in Goes of een echt identiteit, je verbonden voelen met de ‘s middags grote, ambitieuze boek- en mediawinkel eigen woonomgeving, het je realiseren als De Drukkery in Middelburg, er is dat mensen - van alle tijden en overal donderdag 20 september altijd een kast met literatuur over de - hun bestaan opbouwen te midden van Lezing en debat over de identiteit van de plaats en de streek of, in het geval van de resten van voorgaande generaties, Prins Alexanderpolder De Drukkery, vele strekkende meters sterker aanwezig is in pakweg de stad ‘s avonds met boeken over de lokale, regionale Goes (circa 27.000 inwoners) dan in en provinciale geschiedenis. Zeeuwse de wijk Ommoord (circa 25.000 inwo- zaterdag 29 september literatoren en dichters, Domburg in ners)? Ik ben bang van wel! Rotterdamse Dag de Romeinse tijd, Walcheren tijdens Dat is natuurlijk precies de reden dat de Laurenskerk de Tweede Wereldoorlog en, als een Historische Vereniging Prins Alexander 10.00-16.30 uur van de meest recente producten: een elf jaar geleden is opgericht. Zonder boek over de eilanden Tholen en Sint het belang van de geschiedenis en de zaterdag 6 oktober Philipsland van Kees Slager. Liefst 688 cultuur van de verschillende wijken te Lezing van Hans Mani over de ontstaansge- pagina’s op koffietafelformaat voor ontkennen, integendeel!, beijvert de schiedenis van Terbregge en Hillegersberg 135 euro! Als ik dat dan vergelijk met vereniging zich voor het presenteren Continental Art Centre de Brunawinkel in het Alexandrium van de Prins Alexanderpolder als een Shopping Center, dan valt de vergelij- gebied met een eigen cultuur-his- king helaas toch uit in het nadeel van de torische identiteit. Sterker nog: we HVPA Prins Alexanderpolder: niet of nauwe- zien de Prins Alexanderpolder als een E-mail: [email protected] lijks boeken over de geschiedenis van ideaal gebied om de altijd fasciner- Website: www.hvpa.nl de Prins Alexanderpolder, Rotterdam of ende biografie van het landschap te Facebook: @HVPrinsAlexander Zuid-Holland. Natuurlijk, boekhandel kunnen laten zien. Het gedurende de Twitter: @HistVerPA Donner aan de Coolsingel heeft dit eeuwen wisselende landschap onder assortiment wel op de plank staan, maar invloed van de mens en het klimaat, de tijdslijnen die ook in ons relatief is om het archief, de documentatie en programma voor augustus-oktober moderne landschap voor de goede bibliotheek van de vereniging op een 2018. We gaan een excursie organiseren verstaander te zien zijn. En natuurlijk, nieuwe plek onder te brengen. Een naar het Abraham Kroesgemaal vanuit het perspectief van de meer locatie die ook de mogelijkheid biedt in Moordrecht, doen mee aan de recente geschiedenis van de gebouwde voor leden en belangstellenden om Rotterdamse Dag in de Laurenskerk omgeving, ook de indrukwekkende sta- op gezette tijden ons archief en onze en hebben een lezing over de ont- alkaart van de naoorlogse woningbouw literatuur te raadplegen en om (kleine) staansgeschiedenis van Terbregge en die hier binnen een fietstocht van een tentoonstellingen te organiseren. Een Hillegersberg. Meer over deze events in uur valt te ontdekken. thuishonk dus voor de vereniging, wat de Agenda. De HVPA continueert ook in de tweede zoals bekend al ruim een jaar onze Voor nu wens ik u nog een zeer goede helft van 2018 de missie die zij in 2007 wens was. Meer daarover in onze zomervakantie toe! is begonnen. Goed nieuws is daarbij dat volgende nieuwsbrief. In de tussentijd het, zoals het er nu naar uitziet, gelukt vindt u in deze nieuwsbrief alvast ons Onno de Wit BIJZONDERE WEGEN IN PRINS ALEXANDER: DE IJSSELMONDSELAAN In eerdere HVPA-nieuwsbrieven werd al aandacht besteed aan Kralingseveer. Het is niet alleen het oudste deel van de voor- malige deelgemeente Prins Alexander, maar zelfs een van de oudste kernen binnen de grenzen van de gemeente Rotterdam. De naam herinnert aan het overzetveer tussen de beide ooit zelfstandige gemeenten Kralingen en IJsselmonde. Dit veer werd al genoemd in een oorkonde uit 1333, maar is mogelijk van nog oudere datum. Door de aanleg van vaste oeververbin- dingen raakte het veer langzamerhand overbodig en werd uiteindelijk in de jaren negentig van de vorige eeuw opgeheven. Wim Heistek pompte. De eerste steen voor dat zou dienst doen tot januari 1971. gemaal werd op 26 oktober 1866 Een voor de Prins Alexanderpolder gelegd door de naamgever van de latere Veel bedrijvigheid belangrijk feit vond ooit plaats in polder, prins Alexander. Hij was de vijf- In de negentiende eeuw verkreeg Kralingseveer en mag niet onvermeld tienjarige zoon van koning Willem III Kralingseveer meer dan landelijke blijven: tijdens de inpoldering stond en halfbroer van onze latere koningin bekendheid door de zalmvisserij en hier het bovengemaal dat het water Wilhelmina. Het gemaal werd op 18 de daarbij behorende zalmafslag. In uit de de polder in de Nieuwe Maas september 1869 in gebruik genomen en nieuwsbrief 30 werd hierover uitvoerig Het bovengemaal dat op 18 september 1869 in gebruik werd genomen. Bij de bomenrijen links bevond bericht. Toen eind negentiende eeuw zich de IJsselmondselaan, toen nog Kralingsche Oostkade geheten. de zalmvisserij minder werd, ontstond nieuwe bedrijvigheid aan de rivier. Het was de industrialisatie die overal in Nederland een opmars maakte en het was niet verwonderlijk dat ook Kralingseveer hiervan kon profiteren, mede dankzij de goede scheepvaart- verbindingen. Als eerste werd in 1862 aan de IJsseldijk een fabriek voor meekrap gebouwd, een grondstof voor rode kleurstoffen. In 1895 werd dit bedrijf onderdeel van de guanofabrie- ken die later opging in de Albatros Superfosfaatfabrieken. Verder vestigden zich er een zoutziederij, scheepswerven, een machinefabriek, een metaalbedrijf en een overslagbedrijf van zand en grind. Zo kreeg Kralingseveer op de 2 HVPA Nieuwsbrief 34| augustus 2018 IJsselmondselaan, dat aan Capelle aan den IJssel toebehoorde, werd in 1941 bij Rotterdam getrokken. Verbinding tussen Kralingen en Kralingseveer Zoals hiervoor al vermeld: Kralingen en Kralingseveer waren al voor de inpoldering met elkaar ver- bonden door de toen nog Oostkade geheten IJsselmondselaan, die uitkwam op de ’s-Gravenweg. Deze verbinding, oorspronkelijk een belangrijke bestaansvoorwaarde voor Kralingseveer, werd in 1855 onderbroken door de aanleg van een spoorlijn tussen het niet meer bestaande station Rotterdam Maas en Gouda/Utrecht. Al behoorden grens van de twintigste eeuw haar eigen gebruikt in plaats van de officiële bena- beide wijken sinds 1895 ‘tot de kleine industriegebied, grotendeels ming Oostkade. Ook op de kaart is te grote stad’, ze waren geheel ver- gevestigd in de buitendijkse gebieden. zien dat de Oostkade de spoorweg van schillend. De stedelijke bebouwing Rotterdam naar Gouda kruiste, de toen- eindigde in Kralingen zo ongeveer IJsselmondselaan malige Rhijn Spoorweg vanaf station bij de Essenlaan. Wie vanaf dat De kaart hierboven geeft de situatie Rotterdam Maas. Even verderop kruiste punt via de ’s-Gravenweg richting weer van vóór de droogmaking, dus de Oostkade de ’s-Gravenweg en heette Kralingseveer ging, zag wat betreft van voor 1870. Niet alleen is het veer na dit punt Roeklaan. Later werd dit bebouwing een aantal landhuizen naar IJsselmonde goed te herkennen, ook de Oostkade. Het noordelijkste en buitenplaatsen, afgewisseld met maar ook is duidelijk de grens te zien deel, langs de toenmalige plassen, boerderijen, tuinderijen en een enkel tussen Kralingseveer, behorend tot was de Dollekade die verdween na de rijtje arbeiderswoningen. Verder de zelfstandige gemeente Kralingen, inpoldering. De herkomst van de naam bestond het gebied uit weilanden, en Capelle aan den IJssel. Deze grens Dollekade heeft men nooit kunnen bouwland, sloten en een paar door- werd gevormd door de Oostkade, achterhalen, maar kwam reeds voor op gaande wegen, gedeeltelijk soms waarvan na de annexatie van Kralingen een landkaart van Stampioen uit 1653. ook nog onverhard. Aan de eerder- (en daarmee dus ook Kralingseveer) Vreemd was een aankondiging in de genoemde spoorweg kwam aan de door Rotterdam in 1895 de naam werd krant van november 1837. Vanaf een IJsselmondselaan een overgang en gewijzigd in Kralingsche Oostkade, dat terrein aan het eind van de Kralingse van 1905 tot 1935 bevond zich daar om verwarring met de in Rotterdam Laan of Oostkade werd houtgewas zelfs een halte. Na de opheffing van bestaande Oosterkade te voorkomen. verkocht. De naam Oostkade is bekend, de lijn in 1953 werd het spoorweg- In de officiële afkondiging van 29 mei over de Kralingse Laan is niets te tracé gebruikt voor de aanleg van 1895 werd toch ook, zij het officieus, vinden. Het zou duren tot 1922 voor de een provinciale weg, de Abram