DOCSLIB.ORG

Stanisław Wojeński's Way to the Episcopal Mitre. The

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Stanisław Wojeński's Way to the Episcopal Mitre. The CEEOL copyright 2020 THE JAGIELLONIAN LIBRARY BULLETIN SPECIAL ISSUE 2020 KRZYSZTOF R. PROKOP DOI: 10.26106/VTJ4-WT66 STANISŁAW WOJEŃSKI’S WAY TO THE EPISCOPAL MITRE. THE ADVENTUROUS CHURCH CAREER OF THE SON OF THE RECTOR OF THE CRACOW ACADEMY The manuscript collection of the Jagiellonian Library holds to this day “an ex- cellently illuminated manuscript presenting the Wojeński family along with their ge- nealogical tree” (Z. Pietrzyk)1 under the title Flamma rediviva e bustis et cineribus atavorum erumpens, olim factis, nunc exemplis Woienskiorum a Brzezie domum col- lustrans, ex veterum historiis, antiquis documentis, imperatorum, regum, principum privilegiis excitata anno salutis 1651 (Jagiellonian Library, MS 1890).2 Its descrip- tion reads: “A paper codex from 1651, in royal quatro, 3 unnumbered pages, 66 and 27 empty at the end. On the second unnumbered page: ‘Stanislaus, archidiaconus Pilecensis, Sacrae Regiae Maiestatis secretarius, Vladislao, decano Klecensi, Alex- andro, Joanni et Ludovico a Brzezie Woienskiis, fratribus, salutem;’ on page 4: ‘Fa- miliae origo;’ page 5 ‘Familiae in Regnum Poloniae adventus.’ A bust of Zadora, an ancestor of Wojeńskis on page 4v, Wojeńskis’ coat of arms on page 11r and a genea- logical table on page 66r, ornately gilded and hand-painted; moreover, each page gilt- edged, each initial and chapter title gilded.”3 For anyone familiar with the realities of Old Polish society, this kind of relic is not surprising, as it was then common to boast one’s ancestors, to present magnificence of one’s own family and to preserve the details about them for posteriority. In this particular case, we have a somewhat 1 Z. Pietrzyk, Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego 1400–2000, Kraków 2000, p. 174. 2 W. Wisłocki, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, vol. 1: Wstęp • Rę- kopisy 1–1875, Kraków 1877–1881, p. 451, no. 1890. 3 Ibidem (1890. FF V 6), where also the note: “On the frame with another hand «Joannis Zaiączkowic, m.p.».” See also reproduction in: Z. P i e t r z y k, Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego…, p. 174, and below note 13. CEEOL copyright 2020 2020_BJ_110.indd 175 2020-08-27 09:52:36 CEEOL copyright 2020 176 different situation, since the aforementioned manuscript was made not with an inten- tion of preserving someone’s imposing line of descent for posteriority, but to attest a fictitious genealogy of the man (and his kinship) who initiated its creation. As a matter of fact, his intention brought about more than this document. Ten years later, in 1661, there was prepared another manuscript, very closely related to the pre- vious one, titled Genealogia familiae Woiensciorum, which was described as “a man- uscript in folio [with] 17 parchment charters, 14 paper ones, containing documents on Wojeński’s family. In the first part, on the parchment charters, [there is] the original document [sic] of the King Sigismund III, in which there are incorporated as tran- sumpts documents concerning Wojeński’s family issued by the King Stephen Báthory, the Emperor Ferdinand, Wenceslaus, Duke of Cieszyn, Władysław Jagiełło, and a doc- ument in Czech by Casimir Jagiellon. On one inside charter, there is the quartered shield of Wojeński’s coat of arms and, on the reverse, tournament contests between two knights – both pictures painted in colour. Next, a long document transcripted from the Royal Register of the king John Casimir under the title: ‘Genealogia avitae nobil- itatis familiae generosorum Woienskiorum a Brzezie de armis Płomień seu Zadora, iuxta deductionem in comitiis generalibus Regni Varsaviensibus Sabbatho ante Domini- cam Rogationum proxima anno Domini millesimo sexcentesimo sexagesimo primo, coram Sacra Regia Maiestate et omnibus Regni ordinibus factam per reverendum Sta- nislaum Woienski, archidiaconum Pilecensem, Sacrae Regiae Maiestatis secretarium, ex remissione venerabilis capituli ecclesiae cathedralis Cracoviensis.’4 Talking about this historical document in the past tense is due to the fact that – according to the in- formation obtained by the author from the Cracow Cathedral Chapter Archives at Wawel, where that manuscript used to be preserved – it is now regarded as perma- nently lost, since it has not been found in the place in which it was supposed to be. Apart from the above, which is otherwise troublesome for a researcher doing a query, the fact of the existence of two (or actually at least three, as we will find lat- er) such closely related documents may raise a legitimate question of the context of their execution, which is in part indicated by the descriptions cited above. The re- searcher is even more intrigued if one considers that the result of actions taken by the clergyman mentioned here, aiming at proving a noble origin of his ancestors, were not confined to the mentioned manuscripts, but included also a number of falsified documents (forgeries), which were prepared and planted into the Crown Archive just 4 I. Polkowski, Katalog rękopisów kapitulnych katedry krakowskiej, vol. 1: Kodexa rękopiśmi- enne 1–228, Kraków 1884, p. 152 no. 211 (note at the end there: “Numer porządkowy 73”). With the mention in the quoted above title on the origin of the nobility completed during the Diet of 1661 (“de- ductio [nobilitatis] in comitiis generalibus Regni Varsaviensibus […] anno anno Domini millesimo sex- centesimo sexagesimo primo, coram Sacra Regia Maiestate et omnibus Regni ordinibus […] ex remis- sione venerabilis capituli ecclesiae cathedralis Cracoviensis”) corresponds the presented further testi- monium by Bishop Stanisław Kazimierz Dąmbski (as an eyewitness) in Wojeński’s information process. CEEOL copyright 2020 2020_BJ_110.indd 176 2020-08-27 09:52:36 CEEOL copyright 2020 177 at the time of inspection of this important public collection comissioned to him by the order of the Diet. Morever, while engaging in this disgraceful activity, he was already an episcopal nominee, designated to oversee one of the dioceses in the Polish-Lithu- anian-Russian lands, and thus a senator in spe of the Commonwealth of the Both Na- tions.5 All these facts taken together do incline us to look closer at the vicissitudes of life and particularly the ecclesiastical career of so controversial a figure, considered one of the close associates of King John III Sobieski in the first half of his reign. He is therefore a clergyman undoubtedly worth of a critical biography – which would be all the more interesting, since also the father of Stanislaw Wojeński (which is our ob- ject of interest here) was truly a prominent person as one of the rectors of the Cracow Academy. Actually some facts from the curricula vitae of both the father or and the son used to be mixed up in literature.6 For obvious reasons, the present text does not aspire to fill up this gap in histo- riography and the intention of the author is merely to introduce into scholarly circu- lation a major collection of sources particularly related to the crucial moment in Wo- jeński’s ecclesiastical career,7 which was his promotion to the bishopric of Kamieniec Podolski and a three-year long time lapse that passed between submitting a relevant supplication by the King (14th February 1677) and the moment when the Pope issued the appropriate nomination (19th February 1680), the reasons for which have not been properly accounted for in literature to date. Moreover, the author of the present study 5 Zygmunt Lasocki, whose study on falsifications in the Crown Archives will be referred to here more than once, wrote in the conclusion of his reflections: “It was common in the times of the pane- gyrists – and even more recent ones – to beautify the history of families and the family tree. Falsifica- tion of documents in order to satisfy the vanity of the nobility often happened. There have also been cases of false oaths and professional witnesses in proving noble genealogy […], but for a clerical dig- nitary to be an almost professional forger of documents and perjurer it is probably only one infamous exception.” (Z. L a s o c k i, O falsyfikatach w Archiwum Skarbca Koronnego, “Miesięcznik Heral- dyczny” 9, 1930, p. 192). 6 See below footnote 19. 7 Generally on his biography, see L. Łętowski, Katalog biskupów, prałatów i kanoników kra- kowskich, vol. 4, Kraków 1853, pp. 235–236; K. R. P r o k o p, Biskupi kamienieccy od średniowie- cza do współczesności. Szkice biograficzne, Biały Dunajec–Ostróg 2007, pp. 224–237; i d e m, Staro- polskie sylwetki pilickie (XIV–XIX w.). Wybitne postaci wpisane w dzieje dawnej Pilicy, Pilica 2013, pp. 169–178; W. R o s o w s k i, Wojeński Stanisław biskup, ur. ok. 1613 w Krakowie, zm. 1685 w War- szawie, [in:] Encyklopedia katolicka, vol. 20, Lublin 2014, col. 847–848; K. R. P r o k o p, Rzymskoka- toliccy biskupi ordynariusze diecezji na ziemiach ruskich dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów (do czasów I wojny światowej): Baków • Chełm (Krasnystaw) • Halicz • Kamieniec Podolski • Kijów • Lwów • Łuck • Przemyśl • Żytomierz, Warszawa–Drohiczyn 2014, pp. 428–430; i d e m, Vademecum chronologiczno­bibliograficzne do badań nad hierarchią kościoła w Polsce i na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Kraków 2018, pp. 64 no. 498, 262 no. 35, 347, 487, 507, 614. Also: Z. L a s o c k i, O falsyfikatach w Archiwum Skarbca Koronnego, pp. 179–180, 187nn. CEEOL copyright 2020 2020_BJ_110.indd 177 2020-08-27 09:52:37 CEEOL copyright 2020 178 was also inclined to believe that the main reason for the aforementioned delay in the positive consideration of the case in the Eternal City was the fact
Load more

Recommended publications
  • Wiesława Ozdoba-Kosierkiewicz Portret Polski XVII- I XVIII-Wieczny Ze Zbiorów Muzeum Narodowego W Kielcach
    Wiesława Ozdoba-Kosierkiewicz Portret polski XVII- i XVIII-wieczny ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 12, 151-193 1982 Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach Tom XII, Kraków 1982 WIESŁAWA OZDOBA-KOSIERKIEWICZ PORTRET POLSKI XVII- I XVIII-WIECZNY ZE ZBIORÓW MUZEUM NARODOWEGO W KIELCACH Muzeum Narodowe w Kielcach szczyci się posiadaniem jednego z najwię­ kszych w kraju zbioru portretu polskiego XVII i XVIII wieku. Pozyskano go w latach 1945—1946 — w okresie zabezpieczania mienia podworskiego, między innymi z majątków: Wielopolskich, Sołtyków, Halpertów, Linowskich i Mor­ stinów. Zespół tych obrazów eksponowany na jubileuszowej wystawie 1 pozwolił na prześledzenie pewnego fragmentu dziejów malarstwa polskiego — od początku XVII do końca XVIII wieku. Usystematyzowanie i opracowanie portretów stało się podstawą do doko­ nania pewnych uściśleń chronologicznych, dostarczyło bogatego materiału do­ tyczącego historii rodów i ich kolekcji, ułatwiło ustalenie powinowactwa i ko­ ligacji portretowanych, umożliwiło wreszcie identyfikację niektórych dotych­ czas nie określonych bądź mylnie nazwanych wizerunków. Przy obecnym stanie badań referat sygnalizuje wiele spraw i problemów, nie wyczerpując ich w pełni. Stanowi on jednak pierwszą próbę charaktery­ styki nadzwyczaj bogatego zbioru, a ogranicza się głównie do omówienia dwóch największych kolekcji — Wielopolskich Gonzagów-Myszkowskich z Chrobrza i Sołtyków z Kurozwęk. Ponadto charakteryzuje także ciekawsze pozycje z ko­ lekcji Morstinów z Kobylnik i Linowskich
    [Show full text]
  • Rzecz O Najnowszej Biografii Jerzego Sebastiana Lubomirskiego
    Zbigniew Anusik Kilka rys na portrecie sławnego rokoszanina : rzecz o najnowszej biografii Jerzego Sebastiana Lubomirskiego Przegląd Nauk Historycznych 3/1, 145-191 2004 PRZEGLĄD NAUK HISTORYCZNYCH 2004. R. III. nr 1(5) ARTYKUŁY RECENZYJNE I RECENZJE ZBIGNIEW ANUSIK Uniwersytet Łódzki Kilka rys na portrecie sławnego rokoszanina Rzecz o najnowszej biografii Jerzego Sebastiana Lubomirskiego Witold KIaczewski, Jerzy Sebastian Lubomirski, Zakład Narodowy imienia Ossolińs- kich - Wydawnictwo, Wroclaw-Warszawa-Kraków 2002. ss. 297. Jerzy Sebastian Lubomirski (1616-1667) jest bez wątpienia najsłynniejszyrn przedstawicielem rodu Lubomirskich. Jego postać od dawna fascynowała licznych badaczy, literatów, jak też szero- kie rzesze miłośników historii. Nie dziwi więc fakt, iż zasłużona oficyna wydawnicza zdecydowała się na publikację biografii Lubo- mirskiego pióra Witolda Kłaczewskiego. Jak słusznie zauważa Au- tor: "Zasługami i dokonaniami naszego bohatera, ale też i cecha- mi negatywnymi, można by obdzielić niejedną biografię. Działal- ność Lubomirskiego była wielostronna i tak też była postrzegana. Dla zwolenników wzmocnienia władzy królewskiej był zdrajcą, a jego kontakty z obcymi monarchami oznaczały zdradę stanu - dla większości ówczesnej szlachty bohaterem broniącym »złotej wolności« przed zakusami ze strony pary królewskiej Jana Kazi- mierza i jego małżonki Ludwiki Marii" (s. 6). Równie zasadne wy- daje się stwierdzenie, iż: ,,Działania Jerzego Sebastiana Lubomir- skiego niezwykle wyraziście ukazują główne konflikty epoki Jana Kazimierza, a więc okresu zapowiadającego upadek szlacheckiej Rzeczypospolitej" (s. 7). Jest sprawą oczywistą, że apogeum wpły- wów politycznych Jerzego Sebastiana Lubomirskiego przypadło na czasy "potopu" szwedzkiego, jak również na pierwsze lata po jego zakończeniu, kiedy to zapragnął zająć pierwsze po królu miejsce w Rzeczypospolitej. Umiejętnie lawirując pomiędzy dworem króle- wskim a masami konserwatywnej szlachty, przez kilka lat wywie- rał też Lubomirski decydujący wpływ na losy całego państwa.
    [Show full text]
  • Ann-Kathrin Deininger and Jasmin Leuchtenberg
    STRATEGIC IMAGINATIONS Women and the Gender of Sovereignty in European Culture STRATEGIC IMAGINATIONS WOMEN AND THE GENDER OF SOVEREIGNTY IN EUROPEAN CULTURE EDITED BY ANKE GILLEIR AND AUDE DEFURNE Leuven University Press This book was published with the support of KU Leuven Fund for Fair Open Access Published in 2020 by Leuven University Press / Presses Universitaires de Louvain / Universitaire Pers Leuven. Minderbroedersstraat 4, B-3000 Leuven (Belgium). Selection and editorial matter © Anke Gilleir and Aude Defurne, 2020 Individual chapters © The respective authors, 2020 This book is published under a Creative Commons Attribution Non-Commercial Non-Derivative 4.0 Licence. Attribution should include the following information: Anke Gilleir and Aude Defurne (eds.), Strategic Imaginations: Women and the Gender of Sovereignty in European Culture. Leuven, Leuven University Press. (CC BY-NC-ND 4.0) ISBN 978 94 6270 247 9 (Paperback) ISBN 978 94 6166 350 4 (ePDF) ISBN 978 94 6166 351 1 (ePUB) https://doi.org/10.11116/9789461663504 D/2020/1869/55 NUR: 694 Layout: Coco Bookmedia, Amersfoort Cover design: Daniel Benneworth-Gray Cover illustration: Marcel Dzama The queen [La reina], 2011 Polyester resin, fiberglass, plaster, steel, and motor 104 1/2 x 38 inches 265.4 x 96.5 cm © Marcel Dzama. Courtesy the artist and David Zwirner TABLE OF CONTENTS ON GENDER, SOVEREIGNTY AND IMAGINATION 7 An Introduction Anke Gilleir PART 1: REPRESENTATIONS OF FEMALE SOVEREIGNTY 27 CAMILLA AND CANDACIS 29 Literary Imaginations of Female Sovereignty in German Romances
    [Show full text]
  • The Annihilation of the Arian “Capital”
    ODRODZENIE I REFORMACJA W POLSCE ■ SI 2017 ■ PL ISSN 0029-8514 Janusz Tazbir The Annihilation of the Arian “Capital” The history of the fall of Raków was the subject of a special short dis- sertation by Józef Stańko1 already 35 years ago. At present, however, that work is absolutely insufficient. On the one hand (as stressed in a review of Stańko’s dissertation2), the author did not make use of all the sources available to him and committed many oversights and inac- curacies;3 on the other, since the time the work was published, new, fairly important sources clarifying the circumstances connected with the Raków trial have been added. Since the trial brought about the annihi- lation of the main centre of the Polish Brethren in the first half of the seventeenth century, it seems necessary to re-discuss the 1638 events, so tragic for the Polish Arianism, on the basis of more extensive sources. Founded in 1569 by the Calvinist voivode of Podole, Jan Sienieński, Raków has twice played a leading role in the history of our Antitrini- tarianism. First, between 1569 and 1572, as a centre of supporters of social radicalism and then again, from the beginning of the seven- teenth century until 1638, as a seat of the academy and typography famous all over Europe and the place of many synods grouping the best Arian thinkers. It is not surprising, then, that the Raków cen- tre was a thorn in the flesh of the opponents of the Polish Breth- ren who referred to it in an anti-Arian pamphlet printed in the early seventeenth century as a 1 J.
    [Show full text]
  • Krakow Archives Annual XXII
    Krakowski Rocznik Archiwalny XXII THE NATIONAL ARCHIVE IN KRAKOW Krakow Archives Annual XXII KRAKOW 2016 ARCHIWUM NARODOWE W KRAKOWIE Krakowski Rocznik Archiwalny XXII KRAKÓW 2016 Rada Naukowa Iwona Drąg-Korga, Marek Ďurčanský, Krystyna Jelonek-Litewka, Maria Kocójowa, Bożena Lesiak-Przybył, Grażyna Lichończak-Nurek, Rita Majkowska, Krzysztof Ożóg, Zenon Piech, Janina Stoksik Redaktor Naczelny Kamila Follprecht Sekretarz Naukowy Aldona Warzecha Recenzenci Monika Litwińska Zbigniew Noga Janusz Tadeusz Nowak Janina Stoksik Paweł Stróżyk Szymon Sułecki Copyright by Archiwum Narodowe w Krakowie Wydawnictwo zostało dofinansowane przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych Wydanie I, Kraków 2016 (druk 2017) Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa Adres redakcji Archiwum Narodowe w Krakowie 30-960 Kraków, ul. Sienna 16 Tel. +48 (12) 422-40-94 wew. 13 lub 21 e-mail: [email protected] www.kra.ank.gov.pl KRAKOWSKI ROCZNIK ARChiwalny TOM 22, 2016 SPIS TREŚCI Stanisława Mika (1931–2014). Wspomnienie (Janina Stoksik) . 11 A RT Y K U Ł Y . 19 Aleksander Stankiewicz, Triumphus meritorum gentilitio. Kreacja zasług i pochodzenia Franciszka Wielopolskiego (1670–1732) . 21 Tomasz Dudek, I Brygada Legionów Polskich w bitwie pod Kostiuchnówką w lipcu 1916 r. 71 M AT E R I A Ł Y Ź R Ó D Ł O W E . 95 Marcin Sanak, Pamięć zdeponowana. Dyplom memoratywny z gałki sygnaturki kościoła Dominikanów w Krakowie z 1863 r. 97 Bożena Lesiak-Przybył, Wielka wojna w „Dzienniku” Aleksandry Czechówny (część III: 2 stycznia – 27 grudnia 1916 r.) . 139 Z Z A G A D N I E Ń A R C H I W I S T Y K I . 171 Rita Majkowska, Z archiwum rodzinnego polonistki profesor Mieczysławy Mitery-Dobrowolskiej – archiwalia brata, legionisty Stanisława Mitery .
    [Show full text]
  • ^Univy Proquest Number: 10797882
    The SeeencL Northern War [1655-1660] and the Crisis of Government in the Polish-Lithuanian Commonwealth^ Robert Ian Frost School of Slavonic and East European Studies A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements of the degree of Ph.D. in the University of London, 1989. / B1BL \ tONDIN ^uNivy ProQuest Number: 10797882 All rights reserved INFORMATION TO ALL USERS The quality of this reproduction is dependent upon the quality of the copy submitted. In the unlikely event that the author did not send a com plete manuscript and there are missing pages, these will be noted. Also, if material had to be removed, a note will indicate the deletion. uest ProQuest 10797882 Published by ProQuest LLC(2018). Copyright of the Dissertation is held by the Author. All rights reserved. This work is protected against unauthorized copying under Title 17, United States C ode Microform Edition © ProQuest LLC. ProQuest LLC. 789 East Eisenhower Parkway P.O. Box 1346 Ann Arbor, Ml 48106- 1346 Abstract 2 This thesis examines the crisis of government experienced by the Commonwealth of Poland-Lithuania in the aftermath of the Cossack Revolt, vfoich began in 1648, and the invasions of Muscovy [165-4] and Sweden [1655]. The Commonwealth’s collapse in the face of these invasions demonstrated serious weaknesses in its decentralised political system. The essential concern of this thesis is to explain why all attempts to introduce political reform should have failed V after 1655, despite a widespread conviction that reform was v" necessary. The thesis concentrates on royal policy under John Casimir [1648-1668], The decision of the royal Court to pursue the election of a successor to John Casimir vivente rege has frequently been blamed for the failure of reform, since concentration on the election, it is argued, meant that the Court missed a good opportunity to reform the Polish Diet by introducing majority voting and abolishing the principle of the liberum veto, by which the vote of one deputy was sufficient to break the proceedings of the Diet.
    [Show full text]
  • Kariery Dygnitarzy Duchownych Koronnych Wazów
    29 WSCHODNI ROCZNIK HUMANISTYCZNY TOM XVI (2019), No 2 s. 29-45 doi: 10.36121/jdorobisz.16.2019.2.029 Janusz Dorobisz (Uniwersytet Opolski) ORCID 0000-0003-0935-6399 Kariery dygnitarzy duchownych koronnych Wazów Streszczenie: Dygnitarze duchowni – sekretarze wielcy (od 1472 r.) oraz referendarze (od 1507 r.) rozpoczynali swoje kariery jako sekretarze w kancelarii królewskiej. Konstytucja z 1504 r. przyznawała sekretarzom wielkim pierwszeństwo w ubieganiu się o awans na podkancler- stwo oraz godności kościelne. Za panowania ostatnich Jagiellonów sekretarze wielcy zazwy- czaj wybierali służbę państwu, w trakcie której otrzymywali nominacje na najważniejsze biskupstwa w Koronie. Z powodów politycznych w ostatniej ćwierci XVI w. nominacje na podkanclerstwo zaczęli otrzymywać również referendarze. Za Wazów dygnitarie koronne piastowało 29 duchownych – piętnastu sekretarię wielką, przy czym dwóch łączyło ją z refe- rendarią, czterech awansowało z niej na sekretarię, a czternastu było wyłącznie referendarza- mi. Z dwudziestu czterech dygnitarzy duchownych Wazów, którzy awansowali, dwunastu piastowało urząd pieczętarza koronnego, również dwunastu wybrało wyłącznie ścieżkę ka- riery biskupiej. W obu tych grupach osoby sprawujące te funkcje osiągały najwyższe godności biskupie (Gniezno, Kraków, Kujawy, Poznań, Płock i Warmia), ale szybsze kariery były udzia- łem duchownych piastujących urzędy kanclerza i podkanclerzego. Byli dygnitarze duchowni Wazów otrzymywali pieczęcie do połowy panowania Jana III Sobieskiego (1674–1696), później praktyka ta zanikła niemal całkowicie. Miało to przełożenie na kariery dygnitarzy duchow- nych w czasach saskich (1697–1763), z których połowa wprawdzie osiągnęła biskupstwa, ale niższe hierarchicznie, niż za Wazów. Słowa kluczowe: referendarz duchowny, sekretarz wielki, episkopat Wazów, elita senatorsko- -dygnitarska, dygnitarze duchowni. The Careers of the Church dignitaries of the Crown during Vasa times.
    [Show full text]
  • Poczet-Biskupow-Przemyskich
    PoczetBiskupów Przemyskich (1375 ––– 2016) Archikatedra przemyska Przemy śl, 2016 Wydawca: Katolickie Stowarzyszenie „ Civitas Christiana” Przemy śl, ul. Żeromskiego 10 Opracowanie i skład komputerowy: Jerzy Łobos BISKUPI PRZEMYSCY Byłoby bł ędem uto żsamia ć histori ę diecezji, jej ponad 600 letnie istnienie z historią biskupów, ale jeszcze wi ększym bł ędem byłoby nie dostrzega ć decyduj ącej roli jak ą w diecezji odgrywali jej pasterze. Ponad 600 letnia historia przemyskiej diecezji to okres zbyt obszerny aby zapozna ć si ę z sylwetkami tych wszystkich postaci, bowiem było ich w tym długim okresie a ż 65. Obecny arcybiskup Józef Michalik jest 66 z kolei biskupem przemyskim. Oprócz biskupów ordynariuszy jest te ż znaczna ilo ść biskupów pomocniczych - sufraganów. W sród tych wszystkich nazwisk jest z pewno ści ą wiele wybitnych postaci, którzy po sobie zostawili chlubn ą pami ęć . Wielu z nich w trakcie swego urz ędowania powołanych zostało na inne stolice biskupie. Tak np. 5 biskupów przemyskich powołanych zostało na stolic ę prymasowsk ą w Gnie źnie i tam wła śnie zako ńczyli swój ziemski żywot. Byli to: • Bp Andrzej Boryszewski mianowany biskupem przemyskim w 1500 r., w 1504 r. przeniesiony do Gniezna. Zmarł w 1510 r. • Bp Maciej Drzewicki mianowany biskupem w 1505 r. przeniesiony w 1514 r. do Włocławka, pó źniej do Gniezna. Zmarł w 1535 r. • Bp Piotr Gamrat mianowany biskupem przemyskim w 1531 r., w 1537 r. przeniesiony do Płocka, pó źniej do Krakowa i Gniezna. Zmarł w 1545 r. • Bp. Wojciech Baranowski mianowany biskupem przemyskim w 1585 r. przeniesiony pó źniej w 1591 r. do Płocka, pó źniej do Włocławka i Gniezna.
    [Show full text]
  • Senatorowie I Dygnitarze Koronni W Drugiej Połowie XVII Wieku
    Polskie Towarzystwo Historyczne Stefan Ciara Senatorowie i dygnitarze koronni w drugiej połowie XVII wieku Wrocław • Warszawa • Kraków Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1990 Biblioteka Narodowa Warszawa Wydane z pomocą finansową Polskiej Akademii Nauk Okładkę projektował Jakub Kortyka Redaktor: Teresa Wąsowiczowa Redaktor techniczny: Adam Przylibski © Copyright by Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo. Wroclaw 1990 Printed in Poland ISBN 83-04-03339-9 Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo. Wrocław 1990. Objętość: ark. wyd. 12,90; ark. druk. 12,75; ark. A,-16,95. Wrocławska Drukarnia Naukowa. Zam. 4421/89. Wstęp W polskiej historiografii średniowiecza i czasów nowożytnych nabrały ostatnio rozmachu badania nad elitami władzy1. W tym nurcie badawczym mieści się również niniejsza praca — analiza udziału grupy społecznej złożonej ze świeckich senatorów wielkich i dygnitarzy koronnych w sprawowaniu czołowych urzędów państwowych, dzierżeniu królewszczyzn oraz zawieranych koligacji. Została ona zainspirowana przez książkę Teresy Zielińskiej Magnate- ria polska epoki saskiej. Funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie przeobrażeń warstwy społecznej2. Badania objęły grupę ustaloną w podobny sposób, jak to uczyniła T. Zielińska. Zrezygnowaliśmy jednak z określania tej grupy mianem magnaterii, ponieważ fakty zasiadania w senacie i sprawowania dygnitarii, dzierżawienia królewszczyzn i wchodzenia w prestiżowe i zyskowne koligacje to jedynie część przyjętych w nauce najważniejszych kryteriów „magnackoś- ci"3. T. Zielińska nie uwzględniła zwłaszcza tak istotnego kryterium, jak rozmiary dziedzicznej własności ziemskiej. Mogłaby to zrobić jedynie wtedy, gdyby miała do dyspozycji monografie kształtowania się majątków dziedzicz­ nych 190 rodów, które wydały senatorów i dygnitarzy w czasach saskich. Trudno byłoby, naszym zdaniem, określić jako magnatów osoby, które były jedynymi senatorami w swych rodach (osoby takie stanowiły ok.
    [Show full text]
  • Kilka Rys Na Portrecie Sławnego Rokoszanina Rzecz O Najnowszej Biografii Jerzego Sebastiana Lubomirskiego
    PRZEGLĄD NAUK HISTORYCZNYCH 2004. R. III. nr 1(5) ARTYKUŁY RECENZYJNE I RECENZJE ZBIGNIEW ANUSIK Uniwersytet Łódzki Kilka rys na portrecie sławnego rokoszanina Rzecz o najnowszej biografii Jerzego Sebastiana Lubomirskiego Witold KIaczewski, Jerzy Sebastian Lubomirski, Zakład Narodowy imienia Ossolińs- kich - Wydawnictwo, Wroclaw-Warszawa-Kraków 2002. ss. 297. Jerzy Sebastian Lubomirski (1616-1667) jest bez wątpienia najsłynniejszyrn przedstawicielem rodu Lubomirskich. Jego postać od dawna fascynowała licznych badaczy, literatów, jak też szero- kie rzesze miłośników historii. Nie dziwi więc fakt, iż zasłużona oficyna wydawnicza zdecydowała się na publikację biografii Lubo- mirskiego pióra Witolda Kłaczewskiego. Jak słusznie zauważa Au- tor: "Zasługami i dokonaniami naszego bohatera, ale też i cecha- mi negatywnymi, można by obdzielić niejedną biografię. Działal- ność Lubomirskiego była wielostronna i tak też była postrzegana. Dla zwolenników wzmocnienia władzy królewskiej był zdrajcą, a jego kontakty z obcymi monarchami oznaczały zdradę stanu - dla większości ówczesnej szlachty bohaterem broniącym »złotej wolności« przed zakusami ze strony pary królewskiej Jana Kazi- mierza i jego małżonki Ludwiki Marii" (s. 6). Równie zasadne wy- daje się stwierdzenie, iż: ,,Działania Jerzego Sebastiana Lubomir- skiego niezwykle wyraziście ukazują główne konflikty epoki Jana Kazimierza, a więc okresu zapowiadającego upadek szlacheckiej Rzeczypospolitej" (s. 7). Jest sprawą oczywistą, że apogeum wpły- wów politycznych Jerzego Sebastiana Lubomirskiego przypadło na czasy "potopu" szwedzkiego, jak również na pierwsze lata po jego zakończeniu, kiedy to zapragnął zająć pierwsze po królu miejsce w Rzeczypospolitej. Umiejętnie lawirując pomiędzy dworem króle- wskim a masami konserwatywnej szlachty, przez kilka lat wywie- rał też Lubomirski decydujący wpływ na losy całego państwa. Z tego też zapewne powodu Autor biografii Jerzego Sebastiana okresowi lat 1655-1667 poświęcił blisko 60% miejsca w omawia- nej tu pracy.
    [Show full text]
  • Book of Abstracts / SDNH Interdisciplinary Conference 2020
    Book of Abstracts / SDNH Interdisciplinary Conference 2020 UNIVERSITY OF WARSAW SDNH INTERDISCIPLINARY CONFERENCE 24-25 OCTOBER 2020 BOOK OF ABSTRACTS 1 Book of Abstracts / SDNH Interdisciplinary Conference 2020 CONTENT Archeology (24.10.2020) Panel 1 Jan Kłaput ..........................................................................................................................6 Adrianna Madej ................................................................................................................7 Monika Ciura .....................................................................................................................7 Panel 2 Bogusław Franczyk .........................................................................................................8 Maciej Miścicki ..................................................................................................................8 Grzegorz Raczkowski .....................................................................................................9 Culture and religion studies (24.10.2020) Panel 1 Bartosz Samitowski .........................................................................................................11 Maja Głowacka .................................................................................................................11 Wika Krauz ........................................................................................................................12 Antonina Stasińska .........................................................................................................12
    [Show full text]
  • Country Houses As Substitutes for Autonomous National Institutions on the Lands of Partitioned Poland
    Originalveröffentlichung in: Centropa 13 (2013), Nr. 2, S. 120-135 Country Houses as Substitutes for Autonomous National Institutions on the Lands of Partitioned Poland URZULA BECZKOWSKA Institute of Art History, Jagellonian University, Cracow the polish-lithuanian commonwealth, torn by inter­ was a private nobleman’s residence, if possible located in nal conflicts, was unable to withstand the military power of the provinces, remote from major cities or towns adminis­ its neighbors (Russia, Prussia and Austria) who, in the years tered by foreign authorities and army. The ultimate codifi­ 1772-1795, gradually partitioned its territory (733.5 thou­ cation of the myth of a nobleman’s residence understood as sand square km). The abdication of King Stanislaus Augus­ ascrap of the fatherland saved from historical turbulence tus Poniatowski, an act imposed by Catherine II of Russia, was achieved in Romantic literature. The prototype of such and finally, the looting of Polish regalia1 brought a symbolic a “home-ark,” conjured up by Adam Mickiewicz in his Pan end to the political existence of the Polish state. Tadeusz (1834; Sir Thaddeus, or the Last Lithuanian Foray: Refusing to accept the tragedy of the Partitions, the A Nobleman’s Tale from the Years of 1811 and 1812 in Twelve Poles repeatedly attempted to regain independence, in Books of Verse), was Soplicowo: an old-Polish manor house conspiracy preparing the subsequent armed insurrections in which ancient customs were cultivated and relics of the (in 1794—the Kosciuszko Rising, in 1831—the November past preserved, thus encoding a message intelligible only for Rising, and in 1863—the January Rising), and engaged in the initiated in national traditions.5 The role of the noble­ pan-European conflicts whose outcomes were expected to man’s nest in the new realities after the Partitions found its bring changes inthe balance of power on the Continent fullest expression precisely in Mickiewicz’s epic poem, in (e.g.
    [Show full text]