DOCSLIB.ORG

Filologiya Məsələləri, № 9, 2020

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Filologiya Məsələləri, № 9, 2020 Filologiya məsələləri, № 9, 2020 AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI M. FÜZULİ adına ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU FİLOLOGİYA MƏSƏLƏLƏRİ № 9 Toplu Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən rəsmi qeydiy- yata alınmışdır (Filologiya elmləri bölməsi, №13). Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi Mətbu nəşrlərin reyestrinə daxil edilmişdir. Reyestr №3222. «Елм вя тящсил» Бакы – 2020 – 1 – Filologiya məsələləri, № 9, 2020 РЕДАКСИЙА ЩЕЙЯТИ: академик Иса Щябиббяйли, академик Теймур Кяримли, akademik Мющсцн Наьысойлу, akademik Низами Ъяфяров, академик Rafael Hüseynov, АМЕА-нын мцхbир цзвц, фilologiya elmləri doktoru, проф. Ябцлфяз Гулийев, фilologiya elmləri doktoru, проф. Fəxrəddin Veysəlli, фilologiya elmləri doktoru, проф. Гязянфяр Казымов, фilologiya elmləri doktoru, проф. Рцфят Рцстямов фilologiya elmləri doktoru, проф. Əsgər Rəsulov, фilologiya elmləri doktoru, проф. Надир Мяммядли, фilologiya elmləri doktoru, проф. Мясуд Мащ- мудов, фilologiya elmləri doktoru, проф. Ябцлфяз Ряъябли, фilologiya elmləri doktoru, проф. Ъялил Наьыйев, фilologiya elmləri doktoru, проф. İsmayıl Məmmədli, фilologiya elmləri doktoru, проф. Nizami Xudiyev, фilologiya elmləri doktoru, проф. Həbib Zərbəliyev, фilologiya elmləri doktoru, проф. İlham Tahirov, фilologiya elmləri doktoru, проф. Tofiq Hacıyev, фilologiya elmləri doktoru, проф. Sevil Meh- diyeva, фilologiya elmləri doktoru, проф. Buludxan Xəlilov, фilologiya elmləri doktoru, проф. Мцбариз Йусифов, фilologiya elmləri doktoru, проф. Гязянфяр Пашайев, фilologiya elmləri doktoru, проф. Камиля Вялийева, фilologiya elmləri doktoru, проф. Азадя Мусайева, фilologiya elmləri doktoru Paşa Kərimov, фilologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dos. Нязакят Мяммядли Redaktor: академик Теймур Кяримли Buraxılışa məsul: filologiya elmləri doktoru, professor Надир Мяммядли Филолоэийа мясяляляри. Бакы, 2020, №9 ISSN 2224-9257 © ”Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2020 www. filologiyameseleleri.com – 2 – Filologiya məsələləri, № 9, 2020 DİLÇİLİK QƏRİBƏ MƏMMƏDOVA Filoloqiya üzrə fəlsəfə doktoru,dosent Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti [email protected] İNGİLİS ƏDƏBİYYATINDA İŞLƏNMİŞ ATALAR SÖZLƏRİ VƏ İDİOMLARIN AZƏRBAYCAN DİLİNƏ TƏRCÜMƏSİNİN BƏZİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ Anotasiya Verilmiş məqalə atalar sözləri, zərb məsəllər və idiomlarin ingilis ədəbiyyatinda işlənməsinə həsr olunub. Məqalədə onlarin ingilis dilindən azərbaycan dilinə tərcüməsi yollarından danışılır.İngilis yazıçılarının əsərlərindən götürülmüş nümunələrə məqalədə geniş yer verilir. Bu nümunələrin əsasında atalar sözləri, zərb məsəllər və idiomların bir dildən digər dilə tərcüməsinin spesifik xüsusiyyətləri araşdırılır. İngilis dilində yazilmiş əsərlərdə işlənən frazeoloji birləşmələr bəzən həmin əsəri oxuyan geyri ingilis oxucular üşün problemlərə səbəb olur. Hətta bəzən ingilis dilni kifayət gədər yaxşı bilənlər də frazeoloji birləşmələrə görə oxuduqları mətni doğru- düzgün gavraya bilmir. Ona görə də ingilis dilli mətndə işlənmiş atalar sözü, məsəl və ya idiomu düzgün başa düşmək və onu tam dəqiqliyilə azərbaycan dilinə tərcümə etmək üçün ingilis dilində mükəmməl biliyə sahib olmag laziımdır. Niyə müəlliflər öz əsərlərində tez-tez frazeoloji birləşmələrə müraciət edirlər Bu sualın cavabını məqalədə tapmaq olar.Məqalədə deyilir ki, atalar sözləri,məsəllər, idiomlardan istifadə etməklə müəlliflər mətndə söyləmək istədikləri fikrin daha ifadəli, daha qabarıq şəkildə səslənməsinə nail olurlar. Atalar sözləri, məsəllər və idiomlardan yerli-yerində, məqamında istifadə etməsi müəllifin öz ana dilində frazeoloji birləşmələri cox gözəl bilməsindən xəbər verir. Məqalədə ingilis ədəbiyyatından götürülmüş nümunələrin azərbaycan dilinə tərcüməsi təqdim olunur. Onların leksik- grammatik xüsusiyyətləri müqayisə edilir. Məqalədə atalar sözləri, məsəllər və idiomların azərbaycan dilinə tərcüməsilə bağlı faydalı məsləhətlər verilir. Əvvəla ingilis dilindən azərbaycan dilinə tərcümə işilə məşğul olan şəxs hər iki dili yüksək səviyyədə bilməlıdir. O, tərcümə etdiyi dillərin daşıyıcısı olan xalqların tarixini, mədəniyyətini, etimologiyasını, baxışlarını çox yaxşı bilməlidir. Bir faktı nəzərə almaq lazımdır ki, bəzi ingilis atalar sözləri, məsəllərinin azərbaycan dilində ekvivalentləri var. Onların tərcüməsi heç bir çətinlik doğurmur. Lakin baxişlaarda, keçilmiş tarixi yolda, milli mentallıqda olan müəyyən fərqlərə görə bəzi atalar sözləri və məsəlləri tərcümə etmək olmur.Bunları nəzərdə tutulan mənanı tam – 3 – Filologiya məsələləri, № 9, 2020 aça bilən cümlələr kimi də çevirmək olar. Adətən idiomların tərcüməsi xüsusilə çətin olur. Çünki idiomlardakı sözlər lüğətdəki mənalarını tam itirir və məcazi mənada işlənirlər. Belə birləşmələrin tərcüməsi tərcüməçədən xüsusilə böyük məharət tələb edir. Açar sözlər: folklor, atalar sözleri, idiomlar, frazeoloji birləşmələr, poeziya, ekvivalent. Şifahi xalq ədəbiyyatının çox geniş yayılmlş formalarından biri olmaqla atalar sözləri,zərb məsəllər və idiomlar həyatın müxtəlif sahələrinin insanlar tərəfindən müşahidəsi nəticəsində yaranan, uzun illərin, bəzən hətta əsrlərin sınağından çıxmış çox qısa, lakin olduqca böyük məna tutumuna malik hikmətli əsərlərdir.Atalar sözlərinin köməyilə xalq həyata baxışını, illərin təcrübəsi sayəsində əldə etdiyi nəticələri, saysız hesabsız sınaqlardan sonra gəldiyi qənaəti, əxlaqi-tərbiyəvi fikirlərini ifadə edir. Belə demək mümkünsə atalar sözləri və məsəllər xalqın əsrlər boyu silinməz, solmaz dəst-xətti ilə yazdığı geniş əhatəli tərcümeyi-halıdır. Həcm etibarilə çox kiçik olsa da böyük mənalar ifadə etdiyi üçün insanlar atalar sözləri, zərb məsəllər və idiomları yerli-yerində işlədərək öz nitqlərini daha da gözəlləşdirir, söylədikləri fikirlərin təsir gücünü artırmağa çalışırlar. Təbii ki, bu meyl bədii ədəbiyyatdan da yan keçməmişdir. İstisnasız demək olar ki, istər ingilis ədəbiyyatında, istərsə də Azərbaycan ədəbiyyatında elə bir yazıçı və ya şair tapmaq olmaz ki, söylədiklərinin bir az da ifadəli səslənməsi üçün öz xalqının bu hikmət xəzinəsindən isifadə etməsin. Bu bütün dövrlərdə və bütün millətlərdə belə olub və olmaqdadır. İngilis ədəbiyyatı da bundan istisna deyil. İngilis ədəbiyyatında da şair və yazıçılar öz əsərlərinin mənasını daha da artırmaq üçün bu qanadlı sözlərdən istifadə etmişlər. Lakin burada iki yanaşma müşahidə olunur: 1. Müəllif frazeoloji birləşməni qismən dəyişdirərək öz əsərinə daxil edir. Buna daha çox poeziya nümunələrində rast gəlinir ki, bu da tamamilə təbiidir. Şair öz şerinin ədəbi-bədii tələblərinə uyğun olaraq atalar sözünü, məsəli qisaldır, komponentlərinin yerini dəyişir və galanını öz mətninə bir növ “peyvənd” eləyir. Hətta bəzən komponentlərdən biri başqa sözlə əvəz olunur. 2 Müəllif frazeoloji birləşməni olduğu kimi öz mətnində işlədir. İngilis ədəbiyyatının timsalında konkret nümunələrə müraciət edək: “Watson,”said he,”I have some recollection that you go armed upon these excursions of ours.”It was as well for him that I did so , for he took little care for his own safety when his mind was once absorbed by a problem, so that more than once my revolver had been a good friend in need.(Konan Doyl). Görkəmli ingilis detektiv yazıçısı Artur Konan Doylun “The Adventures of Sherlock Holmes” əsərindən götürülmüş bu parçada müəllif məşhur “A friend in need, is a friend indeed” ataiar sözünü bölərək və dəyişərək “a good friend in need “ şəklində işlətmişdir. Diqqət yetirsək müəllifin bu ixtisarı çox uğurlu alınmışdır. Gəhrəmanın – 4 – Filologiya məsələləri, № 9, 2020 demək istədiyi “ Bir neçə dəfə çox vacib anlarda silah gərəyim olub” fikri yer dəyişdirilməsi sayəsində çox çözəl açılır. Bu parçanın tərcüməsinə nəzər salaq: “Vatson,” deyə o dilləndi, “Yadıma düşür ki, iş üçün biz hara isə gedəndə sən özünlə silah da götürürsən.” Bu cür hərəkət etməyim onun xeyrinə idi, çünki fikri hansısa bir problemin həlli ilə bərk məşğul olanda şəxsi təhlükəsizliyinin təminatına o qəgər də əhəmiyyət vermirdi. Ona görə də revolverim bir neçə dəfə zərurət zamanı mənə yaxşı dost olmuşdur. Bu atalar sözünün tam forması belədir: A friend in need,is a friend indeed. Yaxşı dost yaman gündə tanınar.” -The tables were loaded with roast sucking pigs, chickens, roast ducks, fresh lobsters and other delicacies which made our mouths water. Though Teka announced that the festivities would last for some days we attacked the food without putting it off till tomorrow. (Rice) Göründüyü kimi standart formada “Never put off till tomorrow what you can do today.” kimi səslənən ,inkar əmr cümləsi olan atalar sözü cümlənin tələbinə uyğunlaşdırılaraq “without putting it till tomorrow” şəklinə salınaraq tərzi –hərəkət zərfliyi funksiyasında işlənmişdir. Stolların üzərini qızardılmış körpə donuzlarla, cücələrlə, ördəklərlə, təptəzə qırmızı dəniz xərçənglərilə və digər ləziz təamlarla doldurmuşdular. Baxdıqca ağzımız sulanırdı.Teka şənliklərin hələ bir neçə gün davam edəcəyini söyləsə də biz sabaha saxlamadan dərhal yeməklərin üstünə cumduq. Bu atalar sözünün azərbaycan dilində standart forması çox yığcamdır: “Bu günün işini sabaha qoyma ( saxlama). Azərbaycan dilində mətndə atalar sözü cəmi iki sözlə tərcümə olunmuş və ingilis dilində olduğu kimi tərzi-hərəkət zərfliyi funksiyasında işlənmişdir. All is well ended,if this suit be won That you express content.(Shakespeare) Bu atalar sözünün tam forması belədir: All is well that ends well . Yaxşı olar hər şey, bu iddia udulsa, Sonda sən də razı qalarsan . Azərbaycan dilində bu atalar sözü belə səslənir: “Yaxşı sonluqla bitən hər şey yaxşıdır.” Məlum atalar sözü hər iki dildə eyni qaydada ixtisar edilmiş və şərt budaq cümləli
Load more

Recommended publications
  • Writing National Histories: Coming to Terms with the Past
    No. 8 17 July 2009 Abkhazia South Ossetia caucasus Adjara analytical digest Nagorno- Karabakh www.jeffersoninst.org www.laender-analysen.de www.res.ethz.ch www.boell.ge Writing national Histories: Coming to terms WitH tHe Past ■ ANALYSIS Interpreting the Past – From Political Manipulation to Critical Analysis? 2 By Oliver Reisner, Tbilisi ■ ANALYSIS A Short Sketch of One Century of Azerbaijani Historical Writing 5 By Zaur Gasimov, Mainz ■ ANALYSIS Armenia’s Attitude Towards its Past: History and Politics 10 By Sergey Minasyan, Yerevan ■ OPINION Time Turned Back: On the Use of History in Georgia 13 By Giorgi Maisuradze, Tbilisi ■ CHRONICLE From 25 June to 15 July 2009 15 Jefferson Research Centre for East Center for Security HEinRich Böll STifTung DGO European Studies, Bremen Institute Studies, ETH Zurich SouTH CauCaSuS caucasus analytical caucasus analytical digest 08/09 digest analysis Interpreting the Past – From Political Manipulation to Critical Analysis? By Oliver Reisner, Tbilisi Abstract Georgian historians are not alone in taking a bifurcated view of Russia, with some seeking closer ties and oth- ers blaming it for Georgia’s problems. Over time, these views have influenced the writing of Georgian text- books. The first generation of textbooks published after the collapse of the USSR simply included superfi- cial updates to Soviet versions. The second generation critically redefined Russia’s role in Georgia’s past. The most recent, third, generation focuses on equipping young Georgian citizens with the tools of critical anal- ysis. However, unless there is more dialogue between the two camps of historians, politicians will continue to manipulate history for their narrow purposes.
    [Show full text]
  • 4 Vol. 2 2020
    ISSN 2664-5157 (print) ISSN 2708-7360 (online) №4 Turkic Studies Vol. 2 Journal 2020 Nur-Sultan ISSN (print)2664-5157 ISSN (online)2708-7360 Turkic Studies Journal 2020, Volume 2, Number 4 2019 жылдан бастап шығады Founded in 2019 Издается с 2019 года Жылына 4 рет шығады Published 4 times a year Выходит 4 раза в год Нұр-Сұлтан, 2020 Nur-Sultan, 2020 Нур-Султан, 2020 ISSN 2664-5157. Turkic Studies Journal, 2020, Volume 2, Number 4 1 Бас редакторы: Ерлан Сыдықов, т.ғ.д., проф., ҚР ҰҒА академигі, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті (Нұр-Сұлтан, Қазақстан) Бас редактордың орынбасары Шакимашрип Ибраев, ф.ғ.д., проф., Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті (Нұр-Сұлтан, Қазақстан) Бас редактордың орынбасары Ирина Невская, доктор, проф., Гете университеті (Франкфурт, Германия) Редакция алқасы Ғайбулла Бабаяров т.ғ.д., Өзбекстан ғылым академиясы Ұлттық археология орталығы (Ташкент, Өзбекстан) Ұлданай Бахтикиреева ф.ғ.д., проф., Ресей халықтар достастығы университеті (Мәскеу, Ресей Федерациясы) Дмитрий Васильев т.ғ.д., проф., Ресей ғылым академиясының Шығыстану институты (Мәскеу, Ресей Федерациясы) Гюрер Гульсевин доктор, проф., Эгей университеті (Измир, Түркия) Анна Дыбо ф.ғ.д., проф., Ресей ғылым академиясының Тіл білімі институты (Мәскеу, Ресей Федерациясы) Мырзатай Жолдасбеков ф.ғ.д., проф., Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті (Нұр-Сұлтан, Қазақстан) Дания Загидуллина ф.ғ.д., проф., Татарстан Республикасы ғылым академиясы (Қазан, Ресей Федерациясы) Зимони Иштван доктор, проф., Сегед университеті (Сегед, Венгрия). Болат Көмеков т.ғ.д., проф., Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті (Нұр-Сұлтан, Қазақстан) Игорь Кызласов т.ғ.д., проф., Ресей ғылым академиясы Археология институты (Мәскеу, Ресей Федерациясы) Дихан Қамзабекұлы ф.ғ.д., проф., Л.Н.
    [Show full text]
  • LCSH Section K
    K., Rupert (Fictitious character) Motion of K stars in line of sight Ka-đai language USE Rupert (Fictitious character : Laporte) Radial velocity of K stars USE Kadai languages K-4 PRR 1361 (Steam locomotive) — Orbits Ka’do Herdé language USE 1361 K4 (Steam locomotive) UF Galactic orbits of K stars USE Herdé language K-9 (Fictitious character) (Not Subd Geog) K stars—Galactic orbits Ka’do Pévé language UF K-Nine (Fictitious character) BT Orbits USE Pévé language K9 (Fictitious character) — Radial velocity Ka Dwo (Asian people) K 37 (Military aircraft) USE K stars—Motion in line of sight USE Kadu (Asian people) USE Junkers K 37 (Military aircraft) — Spectra Ka-Ga-Nga script (May Subd Geog) K 98 k (Rifle) K Street (Sacramento, Calif.) UF Script, Ka-Ga-Nga USE Mauser K98k rifle This heading is not valid for use as a geographic BT Inscriptions, Malayan K.A.L. Flight 007 Incident, 1983 subdivision. Ka-houk (Wash.) USE Korean Air Lines Incident, 1983 BT Streets—California USE Ozette Lake (Wash.) K.A. Lind Honorary Award K-T boundary Ka Iwi National Scenic Shoreline (Hawaii) USE Moderna museets vänners skulpturpris USE Cretaceous-Paleogene boundary UF Ka Iwi Scenic Shoreline Park (Hawaii) K.A. Linds hederspris K-T Extinction Ka Iwi Shoreline (Hawaii) USE Moderna museets vänners skulpturpris USE Cretaceous-Paleogene Extinction BT National parks and reserves—Hawaii K-ABC (Intelligence test) K-T Mass Extinction Ka Iwi Scenic Shoreline Park (Hawaii) USE Kaufman Assessment Battery for Children USE Cretaceous-Paleogene Extinction USE Ka Iwi National Scenic Shoreline (Hawaii) K-B Bridge (Palau) K-TEA (Achievement test) Ka Iwi Shoreline (Hawaii) USE Koro-Babeldaod Bridge (Palau) USE Kaufman Test of Educational Achievement USE Ka Iwi National Scenic Shoreline (Hawaii) K-BIT (Intelligence test) K-theory Ka-ju-ken-bo USE Kaufman Brief Intelligence Test [QA612.33] USE Kajukenbo K.
    [Show full text]
  • Azerbaijan 2021 Energy Policy Review Co-Funded by the European Union
    Co-funded by the European Union Azerbaijan 2021 Energy Policy Review Co-funded by the European Union Azerbaijan 2021 Energy Policy Review INTERNATIONAL ENERGY AGENCY The IEA examines IEA member IEA association the full spectrum countries: countries: of energy issues including oil, gas Australia Brazil and coal supply and Austria China demand, renewable Belgium India energy technologies, Canada Indonesia electricity markets, Czech Republic Morocco energy efficiency, Denmark Singapore access to energy, Estonia South Africa demand side Finland Thailand management and France much more. Through Germany its work, the IEA Greece advocates policies Hungary that will enhance Ireland the reliability, Italy affordability and Japan sustainability of Korea energy in its 30 Luxembourg member countries, Mexico 8 association Netherlands countries and New Zealand beyond. Norway Poland Portugal Slovak Republic Spain Sweden Switzerland Turkey United Kingdom United States The European Commission also participates in the work of the IEA Please note that this publication is subject to specific restrictions that limit its use and distribution. The terms and conditions are available online at www.iea.org/t&c/ Source: IEA. All rights reserved. International Energy Agency Website: www.iea.org Foreword The International Energy Agency (IEA) has been conducting in-depth peer reviews of the energy policies of its member countries – and of other countries – since 1976, and it recently modernised these reviews to focus on some of the countries’ key energy transition and security challenges. FOREWORD Azerbaijan is one of the focus countries of the EU4Energy programme, which is carried out by the IEA and the European Union along with the Energy Community Secretariat and the Energy Charter Secretariat.
    [Show full text]
  • Declension System of the Turkic Languages: Historical Development of Case Endings Gulgaysha S
    Bulletin of the KIH of the RAS, 2016, Vol. 23, Is. 1 Copyright © 2016 by the Kalmyk Institute for Humanities of the Russian Academy of Sciences Published in the Russian Federation Bulletin of the Kalmyk Institute for Humanities of the Russian Academy of Sciences Has been issued since 2008 ISSN: 2075-7794; E-ISSN: 2410-7670 Vol. 23, Is. 1, pp. 166–173, 2016 DOI 10.22162/2075-7794-2016-23-1-166-173 Journal homepage: http://kigiran.com/pubs/vestnik UDC 811.512.1 Declension System of the Turkic Languages: Historical Development of Case Endings Gulgaysha S. Sagidolda1 1 Ph. D. of Philology, Professor of the Kazakh Linguistics Department at L. N. Gumilyev Eurasian National University (Astana, the Republic of Kazakhstan). E-mail: [email protected] Abstract Declension system of the Turkic languages is characterized by a large number of cases and a variety of forms of cases. The research works indicate the number of cases in the Turkic languages in different ways, in some languages they are considered to be 6, and in the others 7 or 8. There are different opinions about the number of cases in the language of the ancient Turkic written monuments, known as the source of the Turkic languages. Some scholars defi ne 11 cases and some say that the number of main cases is 7. In the language of the Orkhon, Yenisei and Talas monuments there are hidden or null form of cases, as well as the meaning of cases can be given by individual words. Also, some endings correspond with the formants of other cases according to the form or comply with other formants of cases according to the meaning.
    [Show full text]
  • Filologiya Məsələləri, № 3, 2021
    Filologiya məsələləri, № 3, 2021 AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI M. FÜZULİ adına ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU FİLOLOGİYA MƏSƏLƏLƏRİ № 3 Toplu Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən rəsmi qeydiy- yata alınmışdır (Filologiya elmləri bölməsi, №13). Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi Mətbu nəşrlərin reyestrinə daxil edilmişdir. Reyestr №3222. «Елм вя тящсил» Бакы – 2021 – 1 – Filologiya məsələləri, № 3, 2021 РЕДАКСИЙА ЩЕЙЯТИ: академик Иса Щябиббяйли, академик Теймур Кяримли, akademik Мющсцн Наьысойлу, akademik Низами Ъяфяров, академик Rafael Hüseynov, АМЕА-нын мцхbир цзвц, фilologiya elmləri doktoru, проф. Ябцлфяз Гулийев, фilologiya elmləri doktoru, проф. Fəxrəddin Veysəlli, фilologiya elmləri doktoru, проф. Гязянфяр Казымов, фilologiya elmləri doktoru, проф. Рцфят Рцстямов фilologiya elmləri doktoru, проф. Əsgər Rəsulov, фilologiya elmləri doktoru, проф. Надир Мяммядли, фilologiya elmləri doktoru, проф. Мясуд Мащ- мудов, фilologiya elmləri doktoru, проф. Ябцлфяз Ряъябли, фilologiya elmləri doktoru, проф. Ъялил Наьыйев, фilologiya elmləri doktoru, проф. İsmayıl Məmmədli, фilologiya elmləri doktoru, проф. Nizami Xudiyev, фilologiya elmləri doktoru, проф. Həbib Zərbəliyev, фilologiya elmləri doktoru, проф. İlham Tahirov, фilologiya elmləri doktoru, проф. Tofiq Hacıyev, фilologiya elmləri doktoru, проф. Sevil Meh- diyeva, фilologiya elmləri doktoru, проф. Buludxan Xəlilov, фilologiya elmləri doktoru, проф. Мцбариз Йусифов, фilologiya elmləri doktoru, проф. Гязянфяр Пашайев, фilologiya elmləri doktoru,
    [Show full text]
  • Studies in Honour of Éva Kincses-Nagy
    ALTAIC AND CHAGATAY LECTURES Studies in Honour of Éva Kincses-Nagy Altaic and Chagatay Lectures Studies in Honour of Éva Kincses-Nagy Edited by István Zimonyi Szeged – 2021 This publication was supported by the ELTE-SZTE Silk Road Research Group, ELKH Cover illustration: Everyone acts according to his own disposition (Q 17,84, written in nasta’liq) Calligraphy of Mustafa Khudair Letters and Words. Exhibtion of Arabic Calligraphy. Cairo 2011, 35. © University of Szeged, Department of Altaic Studies, Printed in 2021 All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by other means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission in writing of the author or the publisher. Printed by: Innovariant Ltd., H-6750 Algyő, Ipartelep 4. ISBN: 978 963 306 793 2 (printed) ISBN: 978 963 306 794 9 (pdf) Contents Preface ................................................................................................................. 11 ŞÜKRÜ HALÛK AKALIN On the Etymology and Word Formation of Arıbeyi ‘Queen Bee’: How did the Female Bee Become Bey ‘Male Ruler’ in Turkish? ....................... 15 KUTSE ALTIN The Reconstruction of the Motives and Activities of the Last Campaign of Kanuni Sultan Süleyman ........................................................ 21 TATIANA A. ANIKEEVA The Tale of the Epic Cycle of “Kitab-i Dedem Korkut” in Turkish Folklore of the 20th Century ................................................................... 43 İBRAHIM AHMET AYDEMIR Zur Typologie von „Small Clauses” in modernen Türksprachen ........................ 51 LÁSZLÓ BALOGH Notes on the Ethnic and Political Conditions of the Carpathian Basin in the Early 9th Century ........................................................... 61 JÚLIA BARTHA Turkish Heritage of Hungarian Dietary Culture .................................................. 71 BÜLENT BAYRAM An Epic about Attila in Chuvash Literature: Attilpa Krimkilte .........................
    [Show full text]
  • Genocide and Deportation of Azerbaijanis
    GENOCIDE AND DEPORTATION OF AZERBAIJANIS C O N T E N T S General information........................................................................................................................... 3 Resettlement of Armenians to Azerbaijani lands and its grave consequences ................................ 5 Resettlement of Armenians from Iran ........................................................................................ 5 Resettlement of Armenians from Turkey ................................................................................... 8 Massacre and deportation of Azerbaijanis at the beginning of the 20th century .......................... 10 The massacres of 1905-1906. ..................................................................................................... 10 General information ................................................................................................................... 10 Genocide of Moslem Turks through 1905-1906 in Karabagh ...................................................... 13 Genocide of 1918-1920 ............................................................................................................... 15 Genocide over Azerbaijani nation in March of 1918 ................................................................... 15 Massacres in Baku. March 1918................................................................................................. 20 Massacres in Erivan Province (1918-1920) ...............................................................................
    [Show full text]
  • [.35 **Natural Language Processing Class Here Computational Linguistics See Manual at 006.35 Vs
    006 006 006 DeweyiDecimaliClassification006 006 [.35 **Natural language processing Class here computational linguistics See Manual at 006.35 vs. 410.285 *Use notation 019 from Table 1 as modified at 004.019 400 DeweyiDecimaliClassification 400 400 DeweyiDecimali400Classification Language 400 [400 [400 *‡Language Class here interdisciplinary works on language and literature For literature, see 800; for rhetoric, see 808. For the language of a specific discipline or subject, see the discipline or subject, plus notation 014 from Table 1, e.g., language of science 501.4 (Option A: To give local emphasis or a shorter number to a specific language, class in 410, where full instructions appear (Option B: To give local emphasis or a shorter number to a specific language, place before 420 through use of a letter or other symbol. Full instructions appear under 420–490) 400 DeweyiDecimali400Classification Language 400 SUMMARY [401–409 Standard subdivisions and bilingualism [410 Linguistics [420 English and Old English (Anglo-Saxon) [430 German and related languages [440 French and related Romance languages [450 Italian, Dalmatian, Romanian, Rhaetian, Sardinian, Corsican [460 Spanish, Portuguese, Galician [470 Latin and related Italic languages [480 Classical Greek and related Hellenic languages [490 Other languages 401 DeweyiDecimali401Classification Language 401 [401 *‡Philosophy and theory See Manual at 401 vs. 121.68, 149.94, 410.1 401 DeweyiDecimali401Classification Language 401 [.3 *‡International languages Class here universal languages; general
    [Show full text]
  • Turkic Toponyms of Eurasia BUDAG BUDAGOV
    BUDAG BUDAGOV Turkic Toponyms of Eurasia BUDAG BUDAGOV Turkic Toponyms of Eurasia © “Elm” Publishing House, 1997 Sponsored by VELIYEV RUSTAM SALEH oglu T ranslated by ZAHID MAHAMMAD oglu AHMADOV Edited by FARHAD MAHAMMAD oglu MUSTAFAYEV Budagov B.A. Turkic Toponyms of Eurasia. - Baku “Elm”, 1997, -1 7 4 p. ISBN 5-8066-0757-7 The geographical toponyms preserved in the immense territories of Turkic nations are considered in this work. The author speaks about the parallels, twins of Azerbaijani toponyms distributed in Uzbekistan, Kazakhstan, Turkmenistan, Altay, the Ural, Western Si­ beria, Armenia, Iran, Turkey, the Crimea, Chinese Turkistan, etc. Be­ sides, the geographical names concerned to other Turkic language nations are elucidated in this book. 4602000000-533 В ------------------------- 655(07)-97 © “Elm” Publishing House, 1997 A NOTED SCIENTIST Budag Abdulali oglu Budagov was bom in 1928 at the village o f Chobankere, Zangibasar district (now Masis), Armenia. He graduated from the Yerevan Pedagogical School in 1947, the Azerbaijan State Pedagogical Institute (Baku) in 1951. In 1955 he was awarded his candidate and in 1967 doctor’s degree. In 1976 he was elected the corresponding-member and in 1989 full-member o f the Azerbaijan Academy o f Sciences. Budag Abdulali oglu is the author o f more than 500 scientific articles and 30 books. Researches on a number o f problems o f the geographical science such as geomorphology, toponymies, history o f geography, school geography, conservation o f nature, ecology have been carried out by academician B.A.Budagov. He makes a valuable contribution for popularization o f science.
    [Show full text]
  • Mutual Intelligibility Among the Turkic Languages
    Mutual Intelligibility Among the Turkic Languages By Robert Lindsay Abstract: The Turkic family of languages with all important related dialects was analyzed on the basis of mutual intelligibility: (1) To determine the extent to which various Turkic lects can understand each other. (2) To ascertain whether various Turkic lects are better characterized as full languages in the own in need of ISO codes from SIL or rather as dialects of another language. (3) To analyze the history of various Turkic lects in an attempt to write a proper history of the important lects. (4) To attempt to categorize the Turkic languages in terms of subfamilies, sub-sub families, etc. The results were: (1) Rough intelligibility figures for various Turkic lects, related lects and Turkish itself were determined. Surprisingly, it was not difficult to arrive at these rough estimates. (2) The Turkic family was expanded from Ethnologue's 41 languages to 53 languages. Splitting: a number of new languages were created from existing dialects, as these dialects were better characterized as full languages than as dialects of another tongue. Lumping: a few existing languages were eliminated and re-analyzed as dialects of another or newly created language. (3) Full and detailed histories for many Turkic lects were written up in a coherent, easy to understand way, a task sorely needed in Turkic as histories of Turkic lects are often confused, inaccurate, controversial, and incomplete. (4) A new attempt was made at categorizing the Turkic family that rejects and rewrites some of the better-known characterizations. Acknowledgments: This paper could not be written without the generous support and kind, wise heart of Professor Suer Eker of Bashkent University in Ankara, who is in charge of the book project where this article is published.
    [Show full text]
  • No.8: Writing National Histories: Coming to Terms with the Past
    caucasus analytical caucasus analytical digest 08/09 digest analysis A Short Sketch of One Century of Azerbaijani Historical Writing By Zaur Gasimov, Mainz Abstract After the collapse of the Soviet Union in 1991, Azerbaijani historians gained the opportunity to take a new perspective on their country’s past, before, during, and after the Communist era. The history of Azerbai- jan’s short-lived independence during 1918–1920 was, and remains, among the favorite research topics. Also, the subject of Karabakh and the history of Southern Azerbaijan figure prominently on the research agenda of historians. Obstacles for their work include the fact that many Azerbaijani historians have limited facility with foreign languages, problems created by the authoritarian conditions imposed by the Aliev regime, and corruption in the country’s science and educational system. Writing History in Soviet Times amin Rasulzade (1884–1955). These authors completely During the Soviet era, Azerbaijani historiography devel- revised the historical role of Russia. They portrayed the oped within the paradigms of Marxist theories, which role of the Soviet Union in annexing Azerbaijani terri- regarded historical development to be the result of a per- tory and eliminating its independent statehood as neg- manent struggle among the classes. Most Soviet Azer- atively as the Tsarist Empire’s colonial war against the baijani historians (e.g. Pista Ezizbeyova) viewed Russia Azeri Khanates in the first quarter of the 19th century. and the Soviet Union as progressive forces. They glo- Challenged by the liberalization brought on by rified Russia’s “progressive proletariat” and intelligen- Gorbachev’s Glasnost and the conflict with Armenia tsia for having a positive impact on the modernization over Karabakh, the Institute of History’s main journal of Azerbaijan from the time of colonization in the early became a forum for Azerbaijani historians who sought 19th century and after the beginning of Sovietization to revise the national version of history.The Karabakh in the early 1920s.
    [Show full text]