DOCSLIB.ORG

Tudedjournal of Turkish Language and Literature

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Tudedjournal of Turkish Language and Literature ISSN: 1015-2091 E-ISSN: 2602-2648 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERGİSİ TUDEDJOURNAL OF TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE Cilt / Volume: 58, Sayı / Issue: 1, 2018 Kurucu / Founder: Ahmet Caferoğlu İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi; MLA International Bibliography ve ULAKBİM TR Dizin tarafından taranmaktadır. Istanbul University Faculty of Letters Journal of Turkish Language and Literature is currently indexing by MLA International Bibliography and ULAKBİM TR Dizin. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi Journal of Turkish Language and Literature Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 1, 2018 YAYIN KURULU / EDITORIAL BOARD Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Prof. Dr. A. Azmi Bilgin - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Prof. Dr. Hayati Develi - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Prof. Dr. Abdülkadir Emeksiz - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Prof. Dr. Hatice Tören - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Prof. Dr. Fikret Turan - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Dr. Öğr. Üyesi Özcan Tabaklar - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye DERGİ YÖNETİMİ / EDITORIAL MANAGEMENT Baş Editör / Editor in Chief Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Editörler / Editors Dr. Öğr. Üyesi Fırat Karagülle - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Ar. Gör. Berker Keskin - İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul, Türkiye Dergide yer alan yazılardan ve aktarılan görüşlerden yazarlar sorumludur. Papers and the opinions in the Journal are the responsibility of the authors. Haziran ve Aralık aylarında, yılda iki sayı olarak yayınlanan uluslararası, hakemli, açık erişimli ve bilimsel bir dergidir. This is a scholarly, international, peer-reviewed, open-access journal published biannually in June and December. Sahibi / Owner Yayıncı Kuruluş / Publishing Company İstanbul Üniversitesi / Istanbul University İstanbul Üniversitesi Yayınevi / Istanbul University Press İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüsü, Yayın Sahibi Temsilcisi / Representative of Owner 34452 Beyazıt, Fatih / İstanbul - Türkiye İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi Telefon / Phone: +90 (212) 440 00 00 sahibi adına temsilcisi Prof. Dr. Hayati DEVELİ (İstanbul, Türkiye) Representative of the owner on behalf of Istanbul University Faculty of Yayına Hazırlayan / Prepared by Letters Journal of Turkish Language and Literature is Prof. Dr. Hayati Yerküre Tanıtım ve Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. DEVELİ (Istanbul, Turkey) Cumhuriyet Caddesi 48/3B Harbiye 34367 İstanbul - Türkiye Telefon / Phone: +90 (212) 240 28 20 Sorumlu Müdür / Director Faks / Fax: +90 (212) 241 68 20 Ar. Gör. Berker KESKIN www.yerkure.com.tr Yazışma Adresi / Correspondence Address Baskı / Printed in İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi Hamdioğulları İç ve Dış Ticaret A.Ş. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Zübeyde Hanım Mh., Elif Sk., No.7/197 Altındağ / Ankara - Türkiye Başkanlığı, Ordu Cad. No: 6, 34459 Laleli/İstanbul Telefon / Phone: +90 (312) 342 08 00 Telefon / Phone: +90 (212) 455 57 00/15851 Faks / Fax: +90 (312) 342 08 01 E-mail: [email protected] Sertifika No: 35188 Yayın Türü / Publication Type: Süreli yayın, yılda iki kez yayınlanır. / Periodical publication, published biannually. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi Journal of Turkish Language and Literature Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 1, 2018 HAKEM KURULU / REVIEWER BOARD Prof. Dr. Namık Açıkgöz Prof. Dr. Gürer Gülsevin Prof. Dr. Abdullah Uçman Prof. Dr. Ferruh Ağca Prof. Dr. Ahmet Günşen Prof. Dr. Sema Uğurcan Prof. Dr. Ş. Halûk Akalın Prof. Dr. Mustafa S. Kaçalin Prof. Dr. Hanifi Vural Prof. Dr. Hasan Akay Prof. Dr. Ahmet Kartal Prof. Dr. Kemal Yavuz Prof. Dr. Gülşen Seyhan Alışık Prof. Dr. Ceval Kaya Prof. Dr. Mine Yazıcı Prof. Dr. M. Fatih Andı Prof. Dr. Zeki Kaymaz Prof. Dr. Muhammet Yelten Prof. Dr. Hülya Argunşah Prof. Dr. Emel Kefeli Prof. Dr. Kâzım Yetiş Prof. Dr. Mustafa Argunşah Prof. Dr. Nedret Ö. Kılıçeri Prof. Dr. Peter Zieme Prof. Dr. Mehmet Aydın Prof. Dr. İgor Kormuşin Doç. Dr. Soner Akpınar Prof. Dr. Yunus Balcı Prof. Dr. Kazım Köktekin Doç. Dr. Sevin Alil Prof. Dr. Uwe Bläsing Prof. Dr. Günay Kut Doç. Dr. Metin Arıkan Prof. Dr. H. Dilek Batislam Prof. Dr. Sabahattin Küçük Doç. Dr. Nur Gürani Arslan Prof. Dr. A. Azmi Bilgin Prof. Dr. Zuhal Kültüral Doç. Dr. Selma Baş Prof. Dr. Orhan Bilgin Prof. Dr. Mehmet Ölmez Doç. Dr. Bülent Bayram Prof. Dr. Alev Bulut Prof. Dr. Mustafa Öner Doç. Dr. Ali Cin Prof. Dr. Ömür Ceylan Prof. Dr. Muna Y. Özezen Doç. Dr. Engin Çetin Prof. Dr. Mustafa Çiçekler Prof. Dr. Nihat Öztoprak Doç. Dr. Galip Güner Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk Prof. Dr. Bengisu Rona Doç. Dr. Uğur Gürsu Prof. Dr. Yılmaz Daşçıoğlu Prof. Dr. M. A. Yekta Saraç Doç. Dr. Halim Kara Prof. Dr. Hacı İbrahim Delice Prof. Dr. Tanju Oral Seyhan Doç. Dr. İsmail Karaca Prof. Dr. Sabahat Deniz Prof. Dr. Elfine Sibgatullina Doç. Dr. Yavuz Kartallıoğlu Prof. Dr. Hayati Develi Prof. Dr. Erdal Şahin Doç. Dr. Muharrem Kaya Prof. Dr. Abide Doğan Prof. Dr. Mustafa Tanç Doç. Dr. Mehmet Samsakçı Prof. Dr. Musa Duman Prof. Dr. Zeki Taştan Doç. Dr. Hacer Tokyürek Prof. Dr. Enver Halilovic Prof. Dr. Münevver Tekcan Dr. Öğr. Üyesi Feryal Korkmaz Prof. Dr. Handan İnci Prof. Dr. Mehmet Tekin Dr. Öğr. Üyesi Nuri Sağlam Prof. Dr. Ülkü Eliuz Prof. Dr. Recep Toparlı Dr. Öğr. Üyesi Özcan Tabaklar Prof. Dr. Abdülkadir Emeksiz Prof. Dr. Hatice Tören Dr. Öğr. Üyesi Ali Yıldız Prof. Dr. Nüket Esen Prof. Dr. M. Mahur Tulum Dr. Yong Song Li Prof. Dr. Peter B. Golden Prof. Dr. Fikret Turan Dr. Jens Wilkens Prof. Dr. Bilgehan A. Gökdağ Prof. Dr. Fikret Türkmen Kıymetli hakemlerimize desteklerinden ötürü teşekkür ederiz. YURT DIŞI TEMSİLCİLİKLER VE YURT DIŞI İRTİBAT NOKTALARI / INTERNATIONAL REPRESENTATIVES Mısır : Arş. Gör. Sami Ahmed (Ezher Üniversitesi) Hindistan : Dr. Gous Mashkoor KHAN (Jawaharlal Nehru Üniversitesi) Suudi Arabistan : Arş. Gör. Dr. Majed Zouba (King Saud Üniversitesi) Rusya : Prof. Dr. Elfine Sibgatullina (Rusya Bilimler Akademisi, Şarkiyat Enstitüsü) Fransa : Okt. Célie Aydın (Strasbourg Üniversitesi) Hollanda : Prof. Dr. Uwe Bläsing (Leiden Üniversitesi) Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi Journal of Turkish Language and Literature Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 1, 2018 İÇİNDEKİLER / CONTENTS Araştırma Makaleleri / Research Articles Yemâme Savaşı ve Sonucunun Sinoplu Safâyî’nin Şerhü’l-İslâmi’n-Nûrânî Adlı Eserindeki Yansımaları The Reflections of the Effects and Results of Yemame War on Sharh al-Islam al-Nurani Bilal Alpaydın .........................................................................................................................................................1-19 'Mücadele’den ‘Münazara’ya: Türk Edebiyatında Münazaranın Kaynağına Dair İçtimai Bir Bakış From ‘Struggle’ to ‘Debate’: A Conventional Look at the Source of Debate in Turkish Literature Erhan Çapraz ........................................................................................................................................................21-41 Kore Savaşı’nın Türk Edebiyatında Uyandırdığı Akisler The Reverberations of the Korean War in the Turkish Literature Şule Çetin ..............................................................................................................................................................43-74 İttihat ve Terakki Tarafından Birinci Dünya Savaşı Sırasında Basın ve Edebiyat Dünyasına Yapılan Örtülü Ödenek Harcamaları Discretionary Fund Expenditures Performed for the Press and Literature During the World War I by the Committee of Union and Progress Ali Şükrü Çoruk ....................................................................................................................................................75-97 Savaş Edebiyatı War Literature Harun Duman .....................................................................................................................................................99-110 16. Yüzyıl Kasidelerinde Savaşçı Hükümdar Portresi Portrait of Warrior Monarch in the 16th Century Qasidas Murat Keklik, Murat Aslan .............................................................................................................................. 111-139 Savaş ve Şiir: Tarihin Tanığı Olarak Şairler War and Poem: Poets as a Witness to History Dursun Ali Tökel .............................................................................................................................................. 141-154 Eski Türkçeden Orta Türkçeye Askeri Rütbe ve Unvanlar Military Ranks and Titles From Old Turkic to Middle Turkic Fikret Turan...................................................................................................................................................... 155-173 Eski Uygur Türkçesi Metinleri Üzerinden Budizm ve Maniheizm’in Savaşa Bakışı Buddhist and Manichaeist Views on War on the Old Uyghur Turkish Texts Aslı Zengin, Ümran Yaman ............................................................................................................................. 175-216 Literatür İncelemesi / Literature Review Savaş ve Edebiyat Araştırmaları Sevim Güldürmez ...........................................................................................................................................
Load more

Recommended publications
  • A Study of Kufic Script in Islamic Calligraphy and Its Relevance To
    University of Wollongong Research Online University of Wollongong Thesis Collection University of Wollongong Thesis Collections 1999 A study of Kufic script in Islamic calligraphy and its relevance to Turkish graphic art using Latin fonts in the late twentieth century Enis Timuçin Tan University of Wollongong Recommended Citation Tan, Enis Timuçin, A study of Kufic crs ipt in Islamic calligraphy and its relevance to Turkish graphic art using Latin fonts in the late twentieth century, Doctor of Philosophy thesis, Faculty of Creative Arts, University of Wollongong, 1999. http://ro.uow.edu.au/ theses/1749 Research Online is the open access institutional repository for the University of Wollongong. For further information contact Manager Repository Services: [email protected]. A Study ofKufic script in Islamic calligraphy and its relevance to Turkish graphic art using Latin fonts in the late twentieth century. DOCTORATE OF PHILOSOPHY from UNIVERSITY OF WOLLONGONG by ENiS TIMUgiN TAN, GRAD DIP, MCA FACULTY OF CREATIVE ARTS 1999 CERTIFICATION I certify that this work has not been submitted for a degree to any university or institution and, to the best of my knowledge and belief, contains no material previously published or written by any other person, expect where due reference has been made in the text. Enis Timucin Tan December 1999 ACKNOWLEDGEMENTS I acknowledge with appreciation Dr. Diana Wood Conroy, who acted not only as my supervisor, but was also a good friend to me. I acknowledge all staff of the Faculty of Creative Arts, specially Olena Cullen, Liz Jeneid and Associate Professor Stephen Ingham for the variety of help they have given to me.
    [Show full text]
  • The Turkmen Date: March14, 2012 No: Art.2-C1412
    The Turkmen Date: March14, 2012 No: Art.2-C1412 Being a family in the large Turkic race, any article about the Turkmen will be in short supply if it does not present information about the other two related terms; Turks and Oghus. Turks By referring to the excavation of the Russian archaeologists, the Turkish historian Y. Oztuna relates the origin of Turkic peoples to the Brachia-cephalic Andronovo Man who lived 2000 years BC on the widespread lands between Tanri and Altay mountains.1 The historians, who are specialized in pre-Islamic Turkish history such as W. Eberhard, B. Ögel and L. Rasonyi state that the Hsiung-nu (Asian Huns) are the Proto-Turks.2 J. Klaprothe, J.V. Hammer, W. Schott, A. Vambery, E. Oberhummer reports that the Turks were originally a vassal tribe of a people called the Jouan-Jouan, who might have been a remnant of the Hsiung-Nu, at some point thought to be approximately 522 BC. Kafesoglu identifies the Turks with the Hsiung-nu. According to him the ethno Turk was derived from the “Tu-ku” or “Tu-k'o”, the family or tribal name of Mo-tun (Turkish Teomen). In Zent-Avesta and Old Testament, the grandchild of the prophet Noah is called "Turk". Turac or Tur was the son of a ruler in Avesta, which was reported as a tribe named Turk.2 The Chinese Sources state that the Gokturks, Uygurs, and Kyrgyz are descended from the Hsiung-nu people.3 In their correspondences from 1328 BC, they use the name “Tik” for Bozkir Tribes.
    [Show full text]
  • Medieval Turkic Nations and Their Image on Nature and Human Being (VI-IX Centuries)
    Asian Social Science; Vol. 11, No. 8; 2015 ISSN 1911-2017 E-ISSN 1911-2025 Published by Canadian Center of Science and Education Medieval Turkic Nations and Their Image on Nature and Human Being (VI-IX Centuries) Galiya Iskakova1, Talas Omarbekov1 & Ahmet Tashagil2 1 Al-Farabi Kazakh National University, Faculty of History, Archeology and Ethnology, Kazakhstan 2 Mimar Sinan Fine Arts University Faculty of Science, Turkey Correspondence: Galiya Iskakova, al-Farabi Avenue, 71, Almaty, 050038, Kazakhstan. Received: November 27, 2014 Accepted: December 10, 2014 Online Published: March 20, 2015 doi:10.5539/ass.v11n8p155 URL: http://dx.doi.org/10.5539/ass.v11n8p155 Abstract The article aims to consider world vision of medieval (VI-IX centuries) Turkic tribes on nature and human being and the issues, which impact on the emergence of their world image on nature, human being as well as their perceptions in this case. In this regard, the paper analyzes the concepts on territory, borders and bound in the Turks` society, the indicator of the boundaries for Turkic tribes and the way of expression the world concept on nature and human being of above stated nations. The research findings show that Turks as their descendants Kazakhs had a distinctive vision on environment and the relationship between human being and nature. Human being and nature were conceived as a single organism. Relationship of Turkic mythic outlook with real historical tradition and a particular geographical location captures the scale of the era of the birth of new cultural schemes. It was reflected in the various historical monuments, which characterizes the Turkic civilization as a complex system.
    [Show full text]
  • Zhanat Kundakbayeva the HISTORY of KAZAKHSTAN FROM
    MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN THE AL-FARABI KAZAKH NATIONAL UNIVERSITY Zhanat Kundakbayeva THE HISTORY OF KAZAKHSTAN FROM EARLIEST PERIOD TO PRESENT TIME VOLUME I FROM EARLIEST PERIOD TO 1991 Almaty "Кazakh University" 2016 ББК 63.2 (3) К 88 Recommended for publication by Academic Council of the al-Faraby Kazakh National University’s History, Ethnology and Archeology Faculty and the decision of the Editorial-Publishing Council R e v i e w e r s: doctor of historical sciences, professor G.Habizhanova, doctor of historical sciences, B. Zhanguttin, doctor of historical sciences, professor K. Alimgazinov Kundakbayeva Zh. K 88 The History of Kazakhstan from the Earliest Period to Present time. Volume I: from Earliest period to 1991. Textbook. – Almaty: "Кazakh University", 2016. - &&&& p. ISBN 978-601-247-347-6 In first volume of the History of Kazakhstan for the students of non-historical specialties has been provided extensive materials on the history of present-day territory of Kazakhstan from the earliest period to 1991. Here found their reflection both recent developments on Kazakhstan history studies, primary sources evidences, teaching materials, control questions that help students understand better the course. Many of the disputable issues of the times are given in the historiographical view. The textbook is designed for students, teachers, undergraduates, and all, who are interested in the history of the Kazakhstan. ББК 63.3(5Каз)я72 ISBN 978-601-247-347-6 © Kundakbayeva Zhanat, 2016 © al-Faraby KazNU, 2016 INTRODUCTION Данное учебное пособие is intended to be a generally understandable and clearly organized outline of historical processes taken place on the present day territory of Kazakhstan since pre-historic time.
    [Show full text]
  • Chinese Historian Su Beihai's Manuscript About the History Of
    UDC 908 Вестник СПбГУ. Востоковедение и африканистика. 2020. Т. 12. Вып. 4 Chinese Historian Su Beihai’s Manuscript about the History of Kazakh People in Central Asia: Historical and Source Study Analysis* T. Z. Kaiyrken, D. A. Makhat, A. Kadyskyzy L. N. Gumilyov Eurasian National University, 2, ul. Satpayeva, Nur-Sultan, 010008, Kazakhstan For citation: Kaiyrken T. Z., Makhat D. A., Kadyskyzy A. Chinese Historian Su Beihai’s Manuscript about the History of Kazakh People in Central Asia: Historical and Source Study Analysis. Vestnik of Saint Petersburg University. Asian and African Studies, 2020, vol. 12, issue 4, pp. 556–572. https://doi.org/10.21638/spbu13.2020.406 The article analyses the research work of Chinese scientist Su Beihai on Kazakh history, one of the oldest nationalities in Eurasia. This work has been preserved as a manuscript and its main merit is the study of Kazakh history from early times to the present. Moreover, it shows Chinese scientists’ attitude to Kazakh history. Su Beihai’s scientific analysis was writ- ten in the late 1980s in China. At that time, Kazakhstan was not yet an independent country. Su Beihai drew on various works, on his distant expedition materials and demonstrated with facts that Kazakh people living in their modern settlements have a 2,500-year history. Although the book was written in accordance with the principles of Chinese communist historiography, Chinese censorship prevented its publication. Today, Kazakh scientists are approaching the end of their study and translation of Su Beihai’s manuscript. Therefore, the article first analyses the most important and innovative aspects of this work for Kazakh history.
    [Show full text]
  • Tonyukuk and Turkic State Ideology “Mangilik
    THE TONYUKUK AND AN ANCIENT TURK’S STATE IDEOLOGY OF “MANGILIK EL” PJAEE, 17 (6) (2020) THE TONYUKUK AND AN ANCIENT TURK’S STATE IDEOLOGY OF “MANGILIK EL” Nurtas B. SMAGULOV, PhD student of the of the Department of Kazakhstan History, L.N. Gumilyov Eurasian National University, Kazakhstan, [email protected] Aray K. ZHUNDIBAYEVA, PhD, Head of the Department of Kazakh literature, accociate professor of the Department of Kazakh literature, Shakarim state University of Semey (SSUS), (State University named after Shakarim of city Semey), Kazakhstan, [email protected] Satay M. SIZDIKOV, Doctor of historical science, professor of the Department of Turkology, L.N. Gumilyov Eurasian National University, Kazakhstan, [email protected] Arap S. YESPENBETOV, Doctor of philological science, professor of the Department of Kazakh literature, Shakarim state University of Semey (SSUS), (State University named after Shakarim of city Semey), Kazakhstan, [email protected] Ardak K. KAPYSHEV, Candidate of historical science, accociate professor of the Department of International Relations, History and Social Work, Abay Myrzkhmetov Kokshetau University, Kazakhstan, [email protected] Nurtas B. SMAGULOV, Aray K. ZHUNDIBAYEVA, Satay M. SIZDIKOV, Arap S. YESPENBETOV, Ardak K. KAPYSHEV: The Tonyukuk And An Ancient Turk’s State Ideology Of “Mangilik El” -- Palarch’s Journal Of Archaeology Of Egypt/Egyptology 17(6). ISSN 1567-214x ABSTRACT Purpose of the study. Studying and evaluating the activities of Tonykuk, who was the state adviser to the Second Turkic Kaganate, the main ideologist responsible for the ideological activities of the Kaganate from 682 to 745, is an urgent problem of historical science. In the years 646-725 he worked as an adviser on political and cultural issues of the three Kagan.
    [Show full text]
  • The Vc Structural Model of Monosyllables in Ancient
    Man In India, 97 (2) : 217-228 © Serials Publications The VС STrucTural Model of MonoSyllableS in ancienT Turkic and kipchak languageS Lyazat Meirambekova*, Gulgaisha Sagidolda**, Magripa Yeskeyeva**, Gulbarshin Syzdykova**, Lyazzat Yespekova*** and Ardak Beisenbay*** Abstract: This article is dedicated to study and analysis of structure of Turkic roots in historical perspective. The direct attention to the study of Turkic roots perhaps could be explained by the fact that all derivatives of the word are usually traced back to monosyllables. It is suggested that these facts indicate the source of the Turkic communities’ languages was originated by their root vocabulary. The materials of Turkic manuscripts of the VI-IX centuries which show the extensive use of the VC form consisting of vowels and consonants in the structural system of Turkic roots and their unchanged retention in most of modern Kipchak languages, namely Kazakh, Karakalpak, Nogai, Tatar, Bashkir, Kumyk languages are taken as the object of the research. The nature and semantics of VС structural model of monosyllables in ancient Turkic and the Kipchak languages are analyzed. Also the important views and conclusions about root study of the turkologists are considered in the given article. Keywords: Monosyllables, vowel, consonant, structural system of Turkic roots, Kipchak languages. inTroducTion The problem of root structure has been always in the centre of Turkology researchers’ attention. The papers of the turkologists such as V.L. Kotvich (1962), G. Vamberi (1879), G.I. Ramstedt (1957), V.V. Radlov (1882), N.K. Dmitriyev (1949), E.V. Sevortyan (1962), I.A. Batmanov (1971), A.N. Kononov (1982), E.R.
    [Show full text]
  • Ötüken Munire Hatamova∗ Özet
    Cilt/Volume 2, Sayı/Issue 4, Temmuz /July 2020, ss. 321-332. Geliş Tarihi–Received Date: 09.06.2020 Kabul Tarihi–Accepted Date: 19.07.2020 ARAŞTIRMA MAKALESİ – RESEARCH ARTICLE ÖTÜKEN MUNİRE HATAMOVA∗ ÖZET Orhun yazıtlarında kaydedilen Ötüken yer adının etimolojisi, bulunduğu coğrafya ve Eski Türk tarihinde tuttuğu yer üzerine birçok görüş ortaya atılmıştır. Nitekim Asya Hun İmparatorluğu’ndan başlayarak Orta Asya’nın pek çok yönetici hanedan kendi yönetim merkezini Orhun bölgesinde, daha doğrusu Ötüken-yış’ta inşa etmelerinin nedeni üzerine bildirilen görüşlerin mazisi geçen yüzyılın başlarına denk gelmesine rağmen bu konudaki tartışmalar hâlâ güncelliğini kaybetmemiştir. Eski Türk veya Moğol diline ait olduğu varsayılan Ötüken yer adını bazı araştırmacılar “Zemin İlahı veya İlahesi” ile bazı araştırmacılar da “elverişli dağ yaylası”, “iskân yeri” gibi anlamlandırmışlardır. Gerçi bazı görüş ayrılıkları ortada olsa da çoğu bilim adamı Ötüken bölgesinin bugünkü Moğolistan’ın kuzeybatısındaki Hangay sıradağlarına denk geldiği üzerine görüş birliğindedirler. Ötüken bölgesinin Köktürklere kadar Hun ve Juan-Juanların, Köktürklerden sonra da Uygur ve Moğolların başkent şehri olduğunu yazılı kaynaklar ve arkeolojik buluntular tespit etmektedir. Ancak bugüne kadar orada Köktürk Kağanlığı dönemine ait birer şehir veya korgan bulunup bulunmadığı meselesi açık kalmıştır. Yoksa Çin yıllıklarında Mukan Kağan (553-572)’ın Ötüken dağı (Çin. Tu-kin) yakınında saray ve başkent inşa ettirdiği, Ch’i-min Kağan (öl. 608-609)’ın ise Çinli melikeyle evlenince Ötüken korganına taşındığı hakkında bilgiler bulunmaktadır. 19. yüzyıldan başlayarak bugünlere dek sürdürülmekte olan Orhun bölgesindeki arkeolojik çalışmalar bu konuda çelişkili sonuçlara yol açmıştır. Makalede Köktürk Kağanlığı’nın yönetimi altında bulunan Ötüken’in siyasi ve kutsal önemiyle birlikte Köktürk kağanlarının burada sabit bir başkent şehri bulundurup bulundurmadıkları tartışılacaktır.
    [Show full text]
  • Eski Türkçede Sifatlar
    T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ESKİ TÜRKÇEDE SIFATLAR DOKTORA TEZİ Kaan YILMAZ Enstitü Anabilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Enstitü Bilim Dalı : Yeni Türk Dili Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Cevdet ŞANLI ARALIK-2011 BEYAN Bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, baĢkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya baĢka bir üniversitede baĢka bir tez çalıĢması olarak sunulmadığını beyan ederim. Kaan YILMAZ 22.12.2011 ÖN SÖZ Eski Türkçe üzerine batıda, dil malzemesinin keĢfi, tanımlanması, derlenmesi, yorumlanmasıyla baĢlayan çalıĢmalar bugün yerli Türkologların da iĢ yükünü paylaĢtığı metin çalıĢmalarını, sözlükleri; genel ve özel gramer çalıĢmalarını doğurmuĢtur. Günümüze kadar, bu alanda birçok çalıĢma yapılmıĢ olmasına rağmen, Eski Türkçe üzerine eksiklikleri tamamlanmıĢ ve yanlıĢlarından arındırılmıĢ, geniĢ kapsamlı gramer kitaplarına olan ihtiyacımız devam etmektedir. Bu durumun baĢlıca nedeni gramerin her bir konusu üzerine derinlemesine araĢtırma ve incelemelere dayanan monografik çalıĢmaların yapılamamıĢ veya pek az sayıda yapılabilmiĢ olmasıdır. Bu bakımdan Eski Türkçenin temel grameri niteliğinde, geniĢ kapsamlı eser hazırlayacak olan bir kimse, öncelikle gramerin alt baĢlıklarını oluĢturan bütün konular üzerine ayrıntılı araĢtırmalar yapma güçlüğüyle yüz yüze gelmektedir. Bu bakımdan Türkçenin eĢ zamanlı gramerini mükemmel hale getirmek
    [Show full text]
  • The Role of Ancient Writings on Stones in Studying the Development of the Kyrgyz People’S Religious Understanding
    The Role of Ancient Writings on Stones in Studying the Development of the Kyrgyz People’s Religious Understanding Negizbek Shabdanaliev April 2018 I. INTRODUCTION day Kyrgyzstan. We analyzed the language utilized (words, patterns, idioms and sentences), which express The Political Encyclopedia provides examples of concepts that directly or indirectly reflect religious different forms of pluralism, including “confessional beliefs and concepts to draw our conclusions. pluralism (in Latin, pluralism means plural, confessionalism means confessional),” which is defined as the “presence in society of a number of confessions and people with different religious beliefs” II. THE ENISEY WRITTEN [translated by the author].1 Using this definition of pluralism, this paper will use ancient writings on MONUMENTS stone monuments to show that during different eras in Kyrgyz’s history, there were conditions favourable for The Enisey written monuments were found by D.G. confessional pluralism.2 Messerschmitt and D.T. Strahlenberg in the 18th century and became known to the scientific world In the past, Kyrgyz peoples maintained various through Strahlenberg’s work Das Nord- und Östliche religious and cult systems; for example, Tengirchilik, Theil von Europa und Asia, published in Stockholm Buddhism, Manichaeism, Christianity and Islam. Their in 1730, which had copies of several monuments. religious beliefs were recorded in different forms The interest in such monuments increased after G.I. and in different sources such as written monuments, Spassky’s article, «Древности Сибири» (“Antiquity traditions, customs and ceremonies. In our research, of Siberia”), was published in 1818 and F.I. Krug’s we focused mainly on ancient writings on stone book Inscriptiones Sibiriacae was published in 1822.3 monuments, including those pertaining to the 7th– Following these works, many researchers sought to 10th century Enisey writings, the 13th–14th century discover who created the monuments and to date the Nestorian (Siro-Turkic) writings and the 12th–19th writings on the stones.
    [Show full text]
  • V Structural Models of Monosyllables in Old Turkic Inscriptions and Modern Kipchak Languages Magripa K
    Bulletin of the KIH of the RAS, 2016, Vol. 23, Is. 1 Copyright © 2016 by the Kalmyk Institute for Humanities of the Russian Academy of Sciences Published in the Russian Federation Bulletin of the Kalmyk Institute for Humanities of the Russian Academy of Sciences Has been issued since 2008 ISSN: 2075-7794; E-ISSN: 2410-7670 Vol. 23, Is. 1, pp. 156–165, 2016 DOI 10.22162/2075-7794-2016-23-1-156-165 Journal homepage: http://kigiran.com/pubs/vestnik UDC 811.512.1 V Structural Models of Monosyllables in Old Turkic Inscriptions and Modern Kipchak Languages Magripa K. Yeskeeva1 1 Ph. D. of Philology, Professor of Turkology Department at L. N. Gumilyev Eurasian National University (Astana, the Republic of Kazakhstan). E-mail: [email protected] Abstract Though studying of the problem of root word is the classical sphere with its established tradition and principles, specifi c purpose and objectives, the nature of monosyllabic words which forms the basis of the language is not fully disclosed. The actuality of the problem of root is connected with the multistage and contradictory complex nature of the Turkic roots which originates from the appearance of a sound language. As B. M. Yunusaliev says about monosyllabic forms “…monosyllabic root- stem often looks like a repetition of an undulating agglutination”, though development of the forms of Turkic words from simple to complex is a basic feature of Turkic languages, the problems like the inverse processes (contraction, reduction, elision etc.) according to phonetic rules and its re- complication make it diffi cult to determine the nature of the root [Yunusaliev 1959: 185].
    [Show full text]
  • General Li Jing'in Askerî Düşüncesi Ve Doğu Göktürk Kağanlığı'nın Çöküşü
    Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı GENERAL LI JING’İN ASKERÎ DÜŞÜNCESİ VE DOĞU GÖKTÜRK KAĞANLIĞI’NIN ÇÖKÜŞÜ Hayrettin İhsan ERKOÇ Doktora Tezi Ankara, 2015 GENERAL LI JING’İN ASKERÎ DÜŞÜNCESİ VE DOĞU GÖKTÜRK KAĞANLIĞI’NIN ÇÖKÜŞÜ Hayrettin İhsan ERKOÇ Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Doktora Tezi Ankara, 2015 iii TEŞEKKÜR Doktora tez çalışmam boyunca çalışmamı yakından takip ederek her türlü yardımı ve desteği sağlayan tez danışmanım Doç. Dr. Erkin Ekrem’e, yine tez çalışmam boyunca değerli katkılarıyla ve önerileriyle tezimi zenginleştiren Prof. Dr. Ali Merthan Dündar’a ve Prof. Dr. Yunus Koç’a, tez savunma sınavımda kıymetli düşünceleriyle tezime katkıda bulunan Prof. Dr. Saadettin Yağmur Gömeç’e ve Prof. Dr. Mehmet Özden’e teşekkürlerimi sunarım. Çalışmakta olduğum Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nün tüm akademik personeline doktora tez çalışmam boyunca bana çeşitli kolaylıklar sağladıkları için teşekkür ederim. Ayrıca hayatımın en büyük maddî-manevî destekçileri olan babama ve anneme de en derin şükranlarımı sunmayı bir borç bilirim. iv ÖZET ERKOÇ, Hayrettin İhsan. General Li Jing’in Askerî Düşüncesi ve Doğu Göktürk Kağanlığı’nın Çöküşü, Doktora Tezi, Ankara, 2015. Göktürk Kağanlığı 552’de kurulduktan sonra 583 yılında ikiye bölünmüştür. Doğu Göktürk Kağanlığı da 627’den itibaren yaşadığı bir dizi felaketin ardından 630 yılında Çin’deki Tang 唐 Hanedanı tarafından yıkılmıştır. Kağanlığın yıkılmasının ekolojik, ekonomik ve siyasî sebepleri vardır. Yaşanan sert kışlar ve askerî masraflar yüzünden ekonomi bozulmuş, ağır vergilendirmeler yüzünden kağanlığa bağlı konar-göçer boylar ayaklanmışlardır. Göktürk hükümdarı İllig Ḳaġan’ın (Xie-li Ke-han 頡利可汗) devlet yönetiminde Soğdlular ve Çinliler gibi yabancılara daha ağırlık vermesi, kağanlığın kurucu unsuru olan Göktürk beylerinin tepkisini çekmiştir.
    [Show full text]