Het Oost-Indisch Avontuur. Duitsers in Dienst Van De VOC (1600-1800)

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Het Oost-Indisch Avontuur. Duitsers in Dienst Van De VOC (1600-1800) Het Oost-Indisch avontuur. Duitsers in dienst van de VOC (1600-1800) Roelof van Gelder bron Roelof van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur. Duitsers in dienst van de VOC (1600-1800). SUN, Nijmegen 1997. Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/geld028oost01_01/colofon.htm © 2006 dbnl / Roelof van Gelder 2 [Frontispice] Zelfportret van Jörg Franz Müller. Tekening, 1681. Stiftsbibliothek Sankt Gallen Dit is de eerste tekening in Müllers berijmde en geïllustreerde verslag over zijn dienstjaren bij de VOC (1669-1682). Hij wijst op de delen van de aarde die hij heeft bereisd en becommentarieert dat aldus: durch gottes genad zu wasser und landt Viel wunder dingen hab erkannt hab ehr gesucht, vorr gut und geldt Ich gereist in all vier theil der welt darfür danck ich dem schöpfber mein der mein gelaitsmann thäte sein Roelof van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur. Duitsers in dienst van de voc (1600-1800) 8 Geh nun hin auf daß Schif, und fahr, Vertrau dem Wind dein Junge Jahr. Dein Leben wirdt nicht weitter seyn Vom Tod, alß vier Zwerch Fingerlein. Uit het handschrift van Heinrich Muche uit Breslau, soldaat in dienst van de VOC van 1670 tot 1683 Ich habe vieles ehr ich wuste was reisen ist in unterschiedenen Bücher von Oostindien gelesen die mir sehr anmuthig und schön vorkamen, und mir eine besonder Lust zum reisen erweckten, daß ich auch nicht ehrer habe ruhen können, biß ich die Örther davon ich gelesen gesehen hatte. Allein ich bleibe beij ihrer anmuthigen Schreibart nicht, sonder verwerffe und verfluche sie vielmehr, weil sie einen Anlaß giebt zur Verleitung eines jungen Menschen und ich es gantz anders befunden habe. Uit het handschrift van Georg Naporra uit Oost-Pruisen, matroos in dienst van de VOC van 1752 tot 1757 Roelof van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur. Duitsers in dienst van de voc (1600-1800) 9 Woord vooraf De historicus komt altijd te laat. De mogelijkheden voor een reportage zijn al lang verkeken, de mensen over wie hij schrijft kunnen niet meer worden geïnterviewd, laat staan bedankt. Toch zijn zij het, in dit geval zo'n vijftig Duitsers uit de zeventiende en achttiende eeuw, naar wie mijn dank in de eerste plaats uit moet gaan. Hun reisverslagen hebben mij geïnspireerd tot deze studie. Ik hoop in dit boek iets zichtbaar te hebben gemaakt van de hoop en de verwachting waarmee zij naar Nederland en vandaar naar Azië zijn gereisd en van de manier waarop zij na hun Oost-Indisch avontuur verder hebben geleefd. Maar in deze eeuw zijn er enkele mensen die ik nog wel degelijk persoonlijk kan bedanken. Zonder de stimulerende aandacht en de praktische hulp van Annemiek Overbeek en Lodewijk Wagenaar zou dit boek er niet zijn gekomen. Zij hebben met mij de de avonturen van Jörg Franz Müller, Johann Wilhelm Vogel, Conrad Raetzel en de vele andere Oost-Indiëvaarders, vaak letterlijk, op de voet gevolgd. Mijn promotor Leo Noordegraaf en mijn co-promotor Eco Haitsma Mulier hebben met een nuchter vertrouwen het onderzoek gevolgd en mij vrijgelaten in de uitwerking ervan. Verschillende vrienden en vriendinnen hebben mij op uiteenlopende wijze gesteund bij het onderzoek en bij het schrijven. Met name wil ik Tootje Meppelink danken voor haar onverbeterlijke nieuwsgierigheid naar menselijke motieven, ook al dateren die van eeuwen terug. Ook Guy Hardy wist zich altijd te verplaatsen in mijn onderzoeksdrift. Met Bert Paasman heb ik vele inspirerende uren doorgebracht met het doorgronden van het handschrift van Johann Gottfried Preller. Elsbeth Etty, Els van Eyck van Heslinga en Joost van Gelder hebben ieder in verschillende stadia versies van het boek gelezen en zinvolle verbeteringen voorgesteld. Bepaalde boeken en bronnen had ik niet kunnen vinden zonder de hulp van Peter Kirsch in Heidelberg, Sybille Pfaff te Oberaurach en Agnieszka Stefanienko in Wroclaw en in Gent. In de bibliotheken van het Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam en van het Amsterdams Historisch Museum heb ik dankzij de hulpvaardigheid van de staf altijd met plezier kunnen werken. Uitgeverij SUN dank ik voor de grote zorg die ze aan de uitgave van dit boek heeft besteed. Erkentelijk ben ik ook het bestuur van het Spoorfonds van NRC Handelsblad dat mij in de gelegenheid heeft gesteld vijf maanden achtereen aan ditboek te schrijven. Tenslotte wil ik mijn collega's op de krant danken. Zij hebben te allen tijde begrip gehad voor het feit dat mijn hoofd soms meer Roelof van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur. Duitsers in dienst van de voc (1600-1800) 10 stond naar een journaal van twee eeuwen terug dan naar de krant van morgen. Amsterdam, september 1997 Roelof van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur. Duitsers in dienst van de voc (1600-1800) 11 Inleiding Een vergeten handschrift In de Universiteitsbibliotheek van Göttingen bevindt zich een omvangrijk achttiende-eeuws handschrift met de titel Der getreue Reise-Gefehrte nach Ost-Indien und wiederum zurück. De soms wat wijdlopige tekst, die de grenzen van het gezever niet zelden overschrijdt, is een handleiding voor jonge Duitsers die overwegen als soldaat dienst te nemen bij de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). De tekst geeft antwoord op talloze vragen. Voor wie was het gunstig om naar Oost-Indië te vertrekken en voor wie niet? Wat kon een Duitser verwachten in Nederland, hoe was het leven op de schepen en wat zou de toekomst in Azië bieden? Hoe moest hij zich in de Oost gedragen en welke strategieën gaven hem de meeste kans op een voorspoedige carrière? Welke maatregelen diende hij te nemen wanneer hij was teruggekeerd in Europa en hoe kon de oud-Oost-Indischgast zich in Duitsland het best weer aanpassen aan de maatschappij? De auteur van het handschrift weet overal een antwoord op. Hij schetst, vanuit het standpunt van een zelfvoldane VOC-dienaar die zich een comfortabele positie had verworven, het profiel van de ideale soldaat van de Compagnie. ‘Zij die in hun vaderland al veel tegenslag en ellende hebben meegemaakt’, zo schrijft hij, ‘zij die honger en dorst hebben geleden, die onverdroten kunnen werken, geduldig zijn en het taaie scheepsleven verdragelijker vinden dan de ontberingen op het land, dat soort mensen heeft de Compagnie nodig.’ De auteur vervolgt met de opmerking dat de VOC-dienaren genieten van wat anderen bitter en wrang smaakt als was het de grootste delicatesse. Ze zijn blij als ze hun plicht kunnen doen en danken God wanneer ze een stuk brood deelachtig zijn geworden. De schrijver van het 230 bladzijden tellende manuscript is niet bekend. Volgens zijn eigen mededelingen was hij in 1710, gedreven door ‘Geld-Mangel’, naar de Oost vertrokken op het VOC-schip De Generale Vrede. De tekst is zeker tot stand gekomen ná 1732, omdat hij de executie in dat jaar vermeldt van de gouverneur van Ceylon, Petrus Vuyst.1 De auteur had zich de schuilnaam Trevennot aangemeten, een naam die zekere reminiscenties moet hebben opgeroepen aan reisgeschriften. Iedere Duitser namelijk die kon lezen en die belangstelling voor reizen had, zal die naam destijds hebben geassocieerd met twee vermaarde zeventiende-eeuwse Franse reizigers en schrijvers van wie het werk ook in het Duits was vertaald: 1 Het handschrift wordt genoemd in de veilingcatalogus van Georg Gotlob Richter, Bibliothecae Richterianae (Göttingen 1774), Band II, p. 81, nr. 1039. Roelof van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur. Duitsers in dienst van de voc (1600-1800) 12 Melchisédec Thévenot en diens neef Jean Thévenot.2 De titel van het handschrift doet bovendien denken aan een praktisch reishandboek getiteld Fidus Achates oder getreuer Reysegefährt van de geograaf Martin Zeiller uit Ulm. De eerste druk hiervan dateert uit 1651 en sindsdien was het vele malen herdrukt. Trevennot had in Batavia kennelijk in goede kringen verkeerd; hij was de VOC zeer toegedaan en hield er een gezagsgetrouwe mentaliteit op na. In het handschrift valt te lezen dat hij hoopte dat zijn traktaat zou worden uitgegeven en dat degenen die voor het eerst naar Azië reisden, de zogeheten ‘baren’, er profijt van zouden hebben. De veteranen, de ‘oorlammen’, zo vertrouwde hij, zouden vast en zeker verbeteringen in de tekst suggereren. Maar het handschrift is nooit in druk verschenen. Was dat er wel van gekomen, dan had het menige Duitser kunnen behoeden voor een al te overmoedig besluit om aan te monsteren bij de VOC. Want hoe wijdlopig ook, in de kern geeft Trevennot veel praktische raad en zinnige waarschuwingen. In de laatste decennia van de twintigste eeuw is veel onderzoek gedaan naar de VOC. Die studies zijn hoofdzakelijk kwantitatief en economisch-historisch van aard. Ze hebben de kennis over het bedrijf vergroot, het inzicht verscherpt in het beleid in de Republiek en in Azië, in de omvang en de herkomst van het personeel, in het aantal schepen en de duur van de reizen. Maar wat binnen de kwantitatieve, historisch-economische resultaten, achter de tabellen en grafieken, niet aan bod komt, zijn de persoonlijke ervaringen van het VOC-personeel. De VOC-dienaar heeft voor de huidige onderzoeker meestal wel een naam - zo goed zijn de VOC-archieven namelijk bewaard gebleven - maar geen gezicht. Toch zijn er bijna één miljoen mensen in dienst van de Compagnie naar Azië gevaren. Eén miljoen individuen, van scheepsjongen tot gouverneur-generaal, van soldaat op een afgelegen eilandje in de Molukken tot opperkoopman in Bengalen, van klerk op een buitenpost in India tot chirurgijn in het hospitaal van Batavia. Het waren allen individuen die kort of lang, met veel of weinig profijt, gezond of ziek, de Compagnie hebben gediend. Tweederde van hen heeft Europa nooit teruggezien. In de literatuur bestaat een hardnekkig beeld van degenen die aanmon-sterden bij de VOC. De honderdduizenden werknemers van de Compagnie en vooral de buitenlanders worden over het algemeen omschreven als arme gelukzoekers, als het uitschot van de Midden-Europese samenleving.
Recommended publications
  • Illustrations
    Illustrations BOOK ONE FOLLOWING PAGE 338 I. Mid-seventeenth-century map of Asia 2. Willem Blaeu's map of Asia 3. Map of the Mughul Empire, from Dapper's Asia, 1681 4. South and Southeast Asia, fromJohan Blaeu's Atlas major, 1662 5. Ceylon and the Maldives, from Sanson d'Abbeville's L'Asie, 1652 6. Continental Southeast Asia, from Morden's Geography Rectified, 1688 7. Course of the Menam, from La Loubere's Du royaume de Siam, 1691 8. Malacca and its environs, from Dampier's Voyages, 1700 9. The Moluccas, from Blaeu's Atlas major 10. Asia from Bay of Bengal to the Marianas, from Thevenot's Relations, 1666 II. Japan and Korea, from Blaeu's Atlas major 12. Harbor of Surat 13· Dutch factory at Surat 14· Market at Goa 15· English fort at Bombay 16. Harbor and wharf of Arakan 17· Batavia, ca. 1655 18. Amboina and its inhabitants 19· Dutch factory at Banda 20. Tidore and its fort 21. Dutch envoys in Cambodia 22. Fort Zeelandia in Taiwan 23· Dutch ambassadors in Peking, 1656 [xvii] Illustrations 24. Macao 25. Canton 26. Dutch factory at Hirado 27. Dutch factory on Deshima 28. Palanquins 29. Merchants of Bantam 30. Man and woman of Goa 3 I. Chinese merchant couple ]2. Dutch fleet before Bantam in 1596 33. Thee (tea), or cha, bush 34. King of Ternate's banquet for the Dutch, 1601 35. Coins of Siam 36. 1601 Malay-Latin vocabulary 37. 1672 Oriental-Italian vocabulary 38. Warehouse and shipyard of Dutch East India Company in Amsterdam 39.
    [Show full text]
  • The Martensz Collection on Sri Lanka at the National Library of Australia
    ALRA Newsletter No. 74 (July 2019) A Diplomat’s Gift: the Martensz Collection on Sri Lanka at the National Library of Australia Introduction Today the Martensz Collection is little remembered, though it is described briefly in that invaluable source on the National Library of Australia’s holdings, the Burmester guide (1). Its donation in 1955 was also covered in some detail in the Canberra Times (2). Presentation of the Collection On 2 June 1955 the High Commissioner for Ceylon (now Sri Lanka), Mr J. Aubrey Martensz, CBE, presented his personal collection of books about his homeland to the National Library (2). The island nation then called Ceylon is now known as Sri Lanka. For convenience the current name Sri Lanka has been used in this article, except for proper names and in book titles. The gift was formally accepted by the Speaker of the House of Representatives, Mr Archie Cameron, in his role as Chairman of the Library Committee. Those attending the ceremony in the Speaker’s Chambers of Parliament included the Prime Minister, Robert Menzies, the Minister for External Affairs, Richard Casey, and the National Librarian, Harold White. It is hard to imagine a book donation attracting a prime minister and other senior politicians nowadays. Life and career of J. Aubrey Martensz (2)(3) James Aubrey Martensz (1885-1963), was born into a Burgher family in Colombo, the island’s capital. The Burghers, a minority community of mixed Sri Lankan and Western heritage, generally have Portuguese, Dutch, British or other European surnames, the name Martensz being of Dutch origin.
    [Show full text]
  • Page 1 D E R I N D I S C H E K U L T U R K R E I S IN
    DER INDISCHE KULTURKREIS IN EINZELDARSTELLUNGEN unter Mitwirkung von Helmuth von Glasenapp, Heinrich Stönner, Otto Hoever, Noto Soeroto, Willem Stutterheim und Fritz Trautz HERAUSGEGEBEN VON KARLDÖHRING * DER INDISCHE KULTURKREIS IN EINZELDARSTELLUNGEN HERAUSGEGEBEN VON KARL DÖHRING I 9 2 5 GEORG MÜLLER VERLAG MÜNCHEN RÄMA-LE GENDEN UND RÄMA-RELIEFS IN INDONESIEN FVtfdenN VON WILLEM STUTTERHEIM TEXTBAND GEORG MÜLLER VERLAG MÜNCHEN PEINTED IN GERMANY COPYRIGHT BY GEORG MÜLLER VERLAG MÜNCHEN INS DEUTSCHE ÜBERSETZT VON KARL UND HEDWIG DÖHRING MEINEN LIEBEN ELTERN VORWORT »Da jetzt eine würdige Monographie über das große buddhistische Heiligtum Javas, den Barabudur, erschienen ist, wird den Bewunderern hindu-javanischer Bildhauerkunst sicher nichts willkommener sein als ein Werk über die Räma-Reliefs von Prambanan mit sämtlichen Abbildungen und Erklärungen.« So schreibt Prof. Dr. J. Ph. Vogel in seiner Erklärung des ersten Reliefs der Räma-Serie von Tjandi Lara Djonggrang1. Kein besseres Argument kann es für die Herausgabe dieses Buches geben als diesen Aus­ spruch des bekannten Archäologen. Als ich meine Arbeit schrieb, hatte ich ständig oben­ stehende Worte vor Augen und als ich von meinen Plänen Mitteilung machte, erfuhr ich, daß auch andere so dachten. Die Herausgabe der alten Fotos über die Reliefs von Tjandi Parambanan - wie Lara Djonggrang genannt ward - durch den Arzt Dr. J. Groneman, begleitet von einem kurzen, jedoch meist nichtssagenden, oft sogar falschen Text, ist in der Tat äußerst mangelhaft. Seitdem ergaben die Untersuchungen von Brandes überdies, daß der Tjandi Lara Djonggrang von größerer Bedeutung ist, als man im allgemeinen an­ nehmen möchte. Selbstverständlich mußte eine erneute Ausgabe der Reliefs mehr bieten als ein Foto- Album mit erklärenden Anmerkungen.
    [Show full text]
  • Globalization and the Colonial Origins of the Great Divergence
    Globalization and the Colonial Origins of the Great Divergence Pim de Zwart Cover image: Abraham Storck, The Island ‘Onrust’ near Batavia (1699). Cover design: Rick de Zwart, meneerdezwart.nl Printing: Ridderprint BV, www.ridderprint.nl 2 Globalization and the Colonial Origins of the Great Divergence Intercontinental Trade and Living Standards in the Dutch East India Company’s Commercial Empire, c. 1600-1800 Globalisering en de Koloniale Oorsprong van de Great Divergence : Intercontinentale Handel en Levensstandaarden in het Handelsimperium van de Verenigde Oost- Indische Compagnie, ca. 1600-1800 (met een samenvatting in het Nederlands) Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit Utrecht op gezag van de rector magnificus, prof. dr. G.J. van der Zwaan, ingevolge het besluit van het college voor promoties in het openbaar te verdedigen op vrijdag 17 april 2015 des middags te 2.30 uur door Pim de Zwart geboren op 30 augustus 1986 te Amstelveen 3 Promotoren: Prof. dr. J.L. van Zanden Prof. dr. A.F. Heerma van Voss Copromotor: Dr. E.J.V. van Nederveen Meerkerk Dit proefschrift werd mede mogelijk gemaakt door financiële steun van Fonds 21. 4 Acknowledgements ‘It is astonishing what foolish things one can temporarily believe if one thinks too long alone’ - John Maynard Keynes I could not have written this thesis without the advice, criticism and support of my colleagues, friends and family. Obviously, I am solely responsible if any foolish things have still found their way into this thesis. First and foremost, I am indebted to Jan Luiten van Zanden. Despite his busy schedule, his door was always open and he patiently answered all my questions (some were undoubtedly very foolish).
    [Show full text]
  • The Absent Vedas
    The Absent Vedas Will SWEETMAN University of Otago The Vedas were first described by a European author in a text dating from the 1580s, which was subsequently copied by other authors and appeared in transla- tion in most of the major European languages in the course of the seventeenth century. It was not, however, until the 1730s that copies of the Vedas were first obtained by Europeans, even though Jesuit missionaries had been collecting Indi- an religious texts since the 1540s. I argue that the delay owes as much to the rela- tive absence of the Vedas in India—and hence to the greater practical significance for missionaries of other genres of religious literature—as to reluctance on the part of Brahmin scholars to transmit their texts to Europeans. By the early eighteenth century, a strange dichotomy was apparent in European views of the Vedas. In Europe, on the one hand, the best-informed scholars believed the Vedas to be the most ancient and authoritative of Indian religious texts and to preserve a monotheistic but secret doctrine, quite at odds with the popular worship of multiple deities. The Brahmins kept the Vedas, and kept them from those outside their caste, especially foreigners. One or more of the Vedas was said to be lost—perhaps precisely the one that contained the most sublime ideas of divinity. By the 1720s scholars in Europe had begun calling for the Vedas to be translated so that this secret doctrine could be revealed, and from the royal library in Paris a search for the texts of the Vedas was launched.
    [Show full text]
  • Fall Miscellany
    GERT JAN BESTEBREURTJE RARE BOOKS CATALOGUE 198 – FALL MISCELLANY GERT JAN BESTEBREURTJE Rare Books Langendijk 8, 4132 AK Vianen The Netherlands Telephone +31 - (0)347 - 322548 E-mail: [email protected] Visit our Web-page at http://www.gertjanbestebreurtje.com CATALOGUE 198 FALL MISCELLANY Prices are quoted in euro, for clients within the European Community 9 % VAT will be added to the prices. Illustration on cover no. 28 DEELEMAN, Charles Theodore. Bataviaasch album. Verzameling van een tiental gezigten van de hoofdstad van Nederlandsch Indië. Batavia, G. Kolff & Co., (ca. 1860). Women in the East- and West-Indies 1819-1913 1 CATALOGUS van de afdeeling koloniën Oost- en West-Indie van de tentoonstelling 'De vrouw 1813-1913' gehouden te Amsterdam Mei-October 1913. Groningen, G. Römelingh & Co., (1913). Original printed wrappers. With illustrations. 88 pp. € 65,00 € 65,00 Exhibition catalogue: Women in the East- and West-Indies 1819-1913. An ample Dutch geographical dictionary 2 AA, Abraham Jakob van der. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden. Bijeengebragt .. onder medewerking van eenige Nederlandsche geleerden. Gorinchem, Jacobus Noordduyn, 1839-1851. 14 volumes (including Aanhangsel). Contemporary half calf with red and green title labels. With 13 engraved title-pages after A.J. van der Aa by J.P. Lange. € 375,00 First edition. - Abraham Jacob van der Aa (1792 – 1857), a Dutch literary scholar, wrote an ample Dutch geographical dictionary. He was not critical, he gave a compilation of the state of affairs as it had grown in previous centuries.- (Agebrowned). - A fine set. Experiences during the Russo-Turkish war of 1827-28 3 ALEXANDER, James Edward.
    [Show full text]
  • V^Ou Select Your Station—And There It Is with the Same Accuracy PAGE
    VOL. XXX,] JANUARY, 1941. [No. 8. "V^ou select your station—and there it is with the same accuracy PAGE. close-by transmitter, and the standard of fidelity, based en •69 development of selective inverse feed-back, ^will satisfy the moss i 1. Colonel J. L. vanGeyzel, OXB. ... ... i cal listener. 117 short-wave stations are marked by name on tha A 72 2. The Dutch Reformed Church in Ceylon, 1602-^-1795 International ' n . 82 5-valve, including im,i^ ':, 3. Trincomalee—Key to Orient ... I..., A.O. mains superK^ . .f*i 90 6 watt out put wl' . 4. Genealogy of the Ros6 Family ... |... -There are 8 wav«-bu*a 5. Women's Contribution to Ceylon Literature \„ 93 and bandspread bxwsn ■ I incorporated; 6. Notes of Events 106 A 10" mains energised moving coil speaker is utilised and the cabinet is finished in sapele b Contributions are invited from members on subjects calculated mahogany. Wave lengths are: 13; 16; to be of interest to the Union. MSS. must be written'on one side 19; 25; 31; 41; 48-160; 180-560 metres. Cabinet dimensions: 25X13§X11|. of the paper only and must reach the Editor at least a fortnight Price Es. 820.00 nett. before the date of publication of the Journal. Hire Purchase Terms Available. Published quarterly. Subscription Rs. 5\- per annum, post free. Single copies, if available, Bs. 1-50 to be had at the £. B. U. Hall. VOL. XXX.] JANUARY, 1941, [No. 3. COLONEL j. L. VANGEYZEL, C.I.E. In the Journal for January, 1939, we published a sketch of the life of James Oliver Anthonisz, who, born and educated in Ceylon, spent the greater part of his official career in a country obher than the land of his birth, where he rose to high office.
    [Show full text]
  • Arabic Gospels in Italy • Wangechi Mutu • Lorena
    US $30 The Global Journal of Prints and Ideas November – December 2014 Volume 4, Number 4 Arabic Gospels in Italy • Wangechi Mutu • Lorena Villablanca • Vishnu in the Netherlands • Ukiyo-e Heroes David Hockney • Connecting Seas • Yona Friedman • Ed Ruscha • Gauguin at MoMA • Prix de Print • News November – December 2014 In This Issue Volume 4, Number 4 Editor-in-Chief Susan Tallman 2 Susan Tallman On Globalism Associate Publisher Evelyn Lincoln 4 Julie Bernatz Gospel Lessons: Arabic Printing at the Tipografia Medicea Orientale Managing Editor Dana Johnson Zoe Whitley 11 International Geographic: Wangechi Mutu News Editor on Paper, Print and Printmaking Isabella Kendrick Carlos Navarrete 16 Manuscript Editor Everyday and Popular Imagery Prudence Crowther in the Prints of Lorena Villablanca Online Columnist Robert J. Del Bontà 20 Sarah Kirk Hanley Engraving India in 17th- and 18th-century Europe Design Director Skip Langer Christina Aube 26 Navigating Difference, Connecting Seas Editorial Associate Andrew Saluti 30 Michael Ferut Defenders of the Floating World Editor-at-Large Prix de Print, No. 8 34 Catherine Bindman Faye Hirsch Cartier Window by Stella Ebner Reviews Julia Beaumont-Jones 36 The Rake’s Progress Laurie Hurwitz 40 27 Square Meters, 1001 Nights Faye Hirsch 42 Ruscha’s Course of Empire Calvin Brown 45 Gauguin at MoMA On the Cover: Coenraet Decker, detail of Matsya (1672), copperplate engraving from Jaclyn Jacunski 49 Philippus Baldeaus, Afgoderye der Oost- Past Partisans Indisch heydenen (Pt. III of Naauwkeurige beschryvinge), Amsterdam: J. Janssonius v. John Murphy 50 Collective Brilliance Waasberge & J. v. Someren. Elleree Erdos 52 This Page: Wangechi Mutu, detail of The Proof: Lingen—Melby—Miller Original Nine Daughters (2012), series of nine etching, relief, letterpress, digital printing, News of the Print World 55 collage, pochoir, hand coloring and handmade Contributors 79 carborundum appliques.
    [Show full text]
  • Antiquariaat FORUM & ASHER Rare Books the Library of a Gentleman
    antiquariaat FORUM & ASHER Rare Books The Library of a Gentleman Extensive descriptions and images available on request. All offers are without engagement and subject to prior sale. All items in this list are complete and in good condition unless stated otherwise. Any item not agreeing with the description may be returned within one week after receipt. Prices are EURO (€). Postage and insurance are not included. VAT is charged at the standard rate to all EU customers. aEU customers: please quote your VAT number when placing orders. Preferred mode of payment: in advance, wire transfer or bankcheck. Arrangements can be made for MasterCard and VisaCard. Owner- ship of goods does not pass to the purchaser until the price has been paid in full. General conditions of sale are those laid down in the ILAB Code of Usages and Customs, which can be viewed at: <http://www.ilab.org/eng/ilab/code.html> New customers are requested to provide references when ordering. Orders can be sent to either firm. Tuurdijk 16 Tuurdijk 16 3997 ms ‘t Goy – Houten 3997 ms ‘t Goy – Houten The Netherlands The Netherlands Phone: +31 (0)30 6011955 Phone: +31 (0)30 6011955 Fax: +31 (0)30 6011813 Fax: +31 (0)30 6011813 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Web: www.forumrarebooks.com Web: www.asherbooks.com www.forumislamicworld.com cover: no. 60. v 1.1 · 12 Dec 2016 inside frontcover: no. 74. p. 3: no. 70. antiquariaat FORUM & ASHER Rare Books The Library of a Gentleman ’t Goy-Houten 2016 no. 186 4 8 large illustrated volumes of the most important voyages from the 15th to the end of the 17th century 1.
    [Show full text]
  • Gert Jan Bestebreurtje Rare Books Catalogue 201 Missionary Voyages
    GERT JAN BESTEBREURTJE RARE BOOKS CATALOGUE 201 MISSIONARY VOYAGES GERT JAN BESTEBREURTJE Rare Books Langendijk 8, 4132 AK Vianen The Netherlands Telephone +31 - (0)347 - 322548 E-mail: [email protected] Visit our Web-page at http://www.gertjanbestebreurtje.com CATALOGUE 201 MISSIONARY VOYAGES Prices are quoted in euro, for clients within the European Community 9 % VAT will be added to the prices Illustration on coverno. 14 CAMPBELL, John. Travels in South Africa. Undertaken at the request of the London Missionary Society. London, printed for the author by T. Rutt, 1815. 1 ALGRA, A. Het principaelste wit. De Kerke Christi te Batavia. Iets uit de geschiedenis 'van de eerste kerke en de gemeynte Jesu Christi der stadt Jacatra op Java Mayor in Asia'. Franeker, T. Wever, 1946. Cloth. With plates. 222 pp. € 30,00 € 30,00 History of the first Dutch reformed Church in Jakarta under the Dutch East India Company (VOC) rule. 2 ANDREWS, Charles M. The Fathers of New England. A chronicle of the puritan commonwealths. New Haven, Yale Univ. Press, 1919. Decorated cloth gilt, top edge gilt. With 10 plates. X,210 pp. € 25,00 € 25,00 The Chronicles of America Series; Abraham Lincoln edition. - 'More important than the promptings of land-hunger and the desire for wealth and adventure was the call made by a social and religious movement which was but a phase of the general restlessness and popular discontant'. 3 BACKHOUSE, James. A narrative of a visit to the Mauritius and South Africa. London, Hamilton, Adams, and Co., 1844. Original embossed cloth, spine lettered in gilt.
    [Show full text]
  • GERT JAN BESTEBREURTJE Rare Books
    GERT JAN BESTEBREURTJE Rare Books Langendijk 8, 4132 AK Vianen The Netherlands Telephone +31 - (0)347 - 322548 Telefax +31 - (0)347 - 322346 E-mail: [email protected] Visit our Web-page at http://www.gertjanbestebreurtje.com LIST 59: THE DUTCH OVERSEAS THE AREA COVERD BY THE CHARTER OF THE DUTCH EAST INDIA COMPANY (VOC) Delivery according to the trade conditions of the Antiquarian Bookseller's Association of the Netherlands, Amsterdam depôt-no. 212/1982, in which among other things is determined that the property right of the supplied goods remains with us up to full payment. Prices are quoted in euro (e) to which postage and insurance will be added. For clients within the European Community VAT (currently 6% on books) will be added to the prices. A VAT registered customer in another EC country will be zero-rated if the customers' VAT number is known to us. We always enjoy meeting our customers personally in Vianen (only 15 km from Utrecht or 45 km from Amsterdam) from Monday through Friday, on Saturday visitors are welcome by appointment. We recommend though, that you call in advance, to be certain we will be there for your arrival. Illustration on cover no. : 13 Commelin PART I 1 BALDAEUS, Philippus. Naaukeurige beschryvinge van Malabar en Choromandel, der zelver aangrenzende ryken, en het machtige eyland Ceylon. Nevens een omstandige en grondigh doorzochte ontdekking en wederlegginge van de afgoderye der Oost- Indische heydenen. .. Zijnde hier by gevoeght een Malabaarsche spraak-konst. Amsterdam, Johannes Janssonius van Waasberge en Johannes van Someren, 1672. 3 volumes in 1.
    [Show full text]
  • Rethinking Javanese Islam
    Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36400 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Boogert, Jochem van den Title: Rethinking Javanese Islam. Towards new descriptions of Javanese traditions Issue Date: 2015-11-18 4. Missionaries as the first ethnographers: the birth of Javanism and Javanese Islam When the Dutch state took over the VOC in 1796, it did not substan- tially change the VOC's strict policies of control and it took the gov- ernment until 1870 to relax the regulations for access to and travels through Java (Van Goor 2004: 101). With the influx of more private in- dividuals, more information concerning the archipelago became avail- able. Consequently, while up to this time the Western understanding of Islam in Java might appear somewhat abstract and detached, this changes from the second half of the 19th century onwards, as gradually more and more ethnographic descriptions of Javanese people are generated and distributed. This process was spearheaded by Dutch Protestant mis- sionaries, who, under very strict conditions, were allowed to deploy their activities in Java from ca. 1850s onwards. They were in fact the first eth- nographers of Javanese desa- and kampung-life. After having received their missionary training in the Netherlands, they settled in Javanese vil- lages for years on end. In their capacity as missionaries they tried to make sense of the religious condition of the Javanese. After all, in order to lead the Javanese to the true religion, the Javanese false beliefs had to be identified first. The results of their efforts, of what we can regard as years of fieldwork, have been hugely influential for the current under- standing of religion in Java.
    [Show full text]