Clint Eastwood

Kültür ue Sanat SPAGETT› WESTERNLERDEN OSCAR'LI YÖNETMENL›–E CLINT EASTWOOD 31 Mayıs 1930 / San Francisco doumlu olan ve çocukluunun büyük bir kısmını California'da geçiren aktör, liseyi bitirdikten sonra Oragon'da kerestecilikle ura˛tı, hatta bir ara orduda yüz- me öretmenlii bile yaptı. Los Angeles fiehir Kolejinde eitim gören aktör, Universal ile anla˛arak 1955 yılında "Francis in the Navy" adlı filmde rol aldı. Pek çok B-tipi filmde rol alan aktör, New York'a geçti ve 1959-1966 yılları ara- sında western TV dizisi "Rawhide"da oynadı. Televizyonda edindii tecrübeyle birlikte oyun- culuunda minimalist bir üslup yakalayan East- wood, Avrupa'ya geçti ve spagetti western türü- nün unutulmaz yönetmeni Sergio Leone'nin spagetti üçlüsünde oynadı. 1964 yılında "Bir Avuç Dolar ›çin" (A Fistful of Dollars) ile "herkes ya zengin olur ya da ölür" temasından yola çıkarak kanlı kovboy filmleri serisine ba˛layan aktör, ba˛ı bo˛ gezen ve acımasız Amerikalı kovboy portresiyle dünyaca üne kavu˛tu. ›ki yıl sonra "Birkaç Dolar ›çin" (For A Few Dollars More) ve efsane "›yi, Kötü ve Çirkin" (The Go- od, The Bad and The Ugly) filmlerinde oynayan Oyunculua televizyondaki western filmleriyle aktör, revizyonist western türünün klasiklerine ba˛layan Clint Eastwood, kısa zamanda dünyaca imza attı. Seyirciler bu filmlerde yaratılan sessiz ünlü bir yıldız haline geldi. Kariyeri boyunca kahramanı sevdiler, ne kadar az konu˛ursa etki- oyunculuun yanı sıra yapımcı ve yönetmen si de o kadar güçlü oluyordu sanki... Clint'in yönleriyle de ön plana çıkan aktör, uzun boylu, sessiz ama anlamlı duru˛ları Leone'nin de gör- sessiz ve kaba kovboy tiplemesiyle 1960'lı yılla- sel üslubuyla birle˛erek Eastwood'un ilk sine- rın sinemasında bir ikon haline geldi. masal ikonunu yarattı. Güne˛ten kısılmı˛ ifade- S › NEMA - Clint Fastwnnri siz gözleriyle hiçbir ˛eyden etkilenmeyen bir sü- kadar uzanan ba˛ka birçok kahramanı da etkile- per kahramandı o... Hiç kimseyle ili˛kisi olma- di. Eastwood'u sinema tarihinde bugünkü yerine yan yalnız bir adamdı. Klasik Amerikan wester- oturtan asıl olarak Kirli Harry'den sonra yaptıı ninde çok kötü durabilecek bu kovboy tipi Le- i˛ler. Bugün Eastwood deyince akla sadece bir one'nin spagetti westernlerine çok uygundu. Ak- yıldız deil, bir sinema yönetmeni de geliyor. siyon, abartı, ˛iddet, müzik, bol bol kan ve iro- Adil erkek portreleri çizmeye devam eden aktör, ni... Bu ironinin doruk noktasında da kur˛unla- aksiyon filmlerinin yanı sıra "Every Which Way rın arasında ifadesiz yüzle dola˛an Clint Eastwo- But Loose" (1978) ve "Any Which Way You Can" od duruyordu. (1980) gibi popüler komedi filmlerinde rol aldı. Ülkesine geri döndükten sonra 1968 yılında Daha çok içe dönük ya˛ayan ve insanlarla ileti- "Coogan's Bluff'da canlandırdıı akıllı ˛ehirli ˛im kurmakta güçlük çeken maço erkek tipleme- kovboy tiplemesiyle, filmin yönetmeni Don Si- leriyle öne çıkan Eastwood, 1988 yılında "Bird" egel ile uzun bir i˛ arkada˛lıına ilk adımını at- adlı filmde jazz müzisyeni Charlie Parked can- tı. Siegel'in 1971 yapımı "Dirty Harry" adlı fil- landırdı. minde canlandırdıı "Kirli Harry Callahan" adlı 1980'lerle birlikte sinema endüstrisindeki albeni- polis karakteriyle ikinci bir efsane daha yaratan sini kaybetmeye ba˛layan aktör, 1988 yılında aktör, bu ölümsüz ve kural tanımaz polis karak- "The Dead Pool" ile be˛inci kez Kirli Harry ka- terini 1983 yapımı "Sudden Impact" adlı filmde rakterini oynadı. Ardından "The Rookie" ve tekrarladı. Bizde Kirli Harry diye bilinen bu ka- "White Hunter, Black Heart" gibi ba˛arısız ya- rakter Eastwood'un bütün meslek hayatı boyun- pımlarda yer alan aktör, oldukça ilginç bulunan ca canlandırdıı en tartı˛malı karakterlerden bi- "The African Queen" adlı yarı kurgusal bir film- riydi. Harry Calahan sinema tarihinin en sert po- de yer aldı. 1992 yılında ba˛rolünde kendisinin lisiydi. Sistem kendi katı ahlakına uymuyorsa yanı sıra Morgan Freeman'ın da yer aldıı "Un- kendi kurallarını yaratmaya hazır bir adamdı. Bu forgiven'ın yönetmenliini üstlenen Eastwood, o karakter de, spagetti westernlerde canlandırdıı dönem En ›yi Film ve En ›yi Yönetmen dalların- tip gibi kısa sürede popüler bir ikon haline gel- da Oscar kazandı. Aktörün daha önce birlikte di. fiüphesiz "Dirty Harry" günümüz sinemasına çalı˛tıı Don Siegel ve Sergio Leone gibi usta yö- netmenlere ithaf ettii film. 100 milyon dolar gibi yüksek bir gi˛e hasılatı elde etti. Film. Vah˛i Batı günlerinde küçük bir Amerikan kasabasın- da, bir kovboyun zavallı bir fahi˛enin suratını daıtmasıyla ba˛lar. fierif Little Big Daggett (Ge- ne Hackman) için bu önemli bir olay deildir: Suçlu ve hempasına ceza vermeye gerek gör- mez. Herhalde o da fahi˛elerin sözü dinlenme- mesi ve yemini kabul edilmemesi gerektiine inananlardandır!.. Ama kentte herkes gibi i˛lerini yaparak ekmek parası kazanan "kızlar" buna ra- zı olmazlar. Arkada˛ları, sermayesi demek olan yüzünü kaybetmi˛tir. Aralarında 1000 dolar top- layarak "cezalandırıcı" birini ararlar. Bir zamanla- rın hızlı silah˛oru Bili Munny'nin ilgisini çeker bu ödül... Munny (Clint Eastwood) çok sevdii bir kadınla evlenmi˛, ama onun ölümünden sonra iki çocuuyla kö˛esine çekilmi˛, sade bir çift- çi hayatı sürmektedir. Silahı da. bir zamanlar eli- nin titremesine neden olan içkiyi de çoktan bı- rakmı˛tır. Ama herhalde eline yeniden silah al- D›R›M/Mart-Nisan2004 III Kültür ve Sanat mak için gizli bir istek duyan Munny. bu ödülü Ve bu yapı içinde bireyler, en klasik western du- bahane ederek ku˛anır. Yanında ya˛lı zenci dos- rumlarını bir tiyatro sahnesindeki gibi belli bir tu Ned Logan (Morgan Freeman) ve uzaı iyi gö- törensellik içinde, dü˛ünüp tanı˛arak ya˛arlar. remeyen bir ufaklık, Kid vardır (Jaimz Woolvett). fiiddet ve hız yerini bilince, dü˛ünme ve irdele- Üç ki˛ilik ekip, Big Whiskey kasabasına gelir ve meye bırakmı˛tır. Tüm bir Vah˛i Batı efsanesi, iki haydudu ararlar. Ancak i˛ zor gözükmektedir: tüm mitoslarıyla birlikte çinenip geçilir. Kahra- ›ki kafadarın eski güç ve yetenekleri çoktan yi- man yoktur ortada... Sadece yorgun, bezgin, se- tip gitmi˛tir, genç olan ise çok deneyimsizdir. fil, pislik içinde insanlar vardır: Ter kokuları ne- Buna kar˛ın, i˛i ba˛arır ve iki haydudu temizler- redeyse salona yayılan... Silahın hangi yanında ler. Ama onların fahi˛eye yaptıklarına sesi çıkma- olurlarsa olsunlar korkan, ürken, nerdeyse altına yan i˛kenceci ve psikopat ˛erif. Ned'i i˛kenceyle eden. tüm zayıflıkları ve zavallılıkları içinde be- iyice benzetir. Munny'nin ˛erifle son bir kez kar- liren insanlar. Gerçek Vah˛i Batı da olasılıkla ˛ıla˛ıp ölümüne vuru˛mak için artık birden çok böyleydi!.. nedeni vardır: Eski bir dostun intikamını almak, 1993 yılında "In the Line of Fire" adlı filmde Giz- yasa adamı kılıına bürünmü˛ kötülüe kar˛ı li Servis görevlisini canlandıran aktör, usta bir çıkmak ve ba˛ta kendisi herkese, hala eli silah katili canlandıran John Malkovick ile çok muhte- ˛em bir oyunculuk sergiledi. Yönetmenliini ünlü yönetmen Wolfgang Petersen'in üstlen- dii film. birkaç ay içerisinde 100 milyon mark gibi bir hasılat yakalayarak aktörün son dönemdeki ikinci büyük ticari ba˛arısı oldu. 1993 yılında "A Perfect World" adlı filmin yö- netmenliini üstlenen Eastwood, bir kanun kaçaıyla, onun kaçırdıı küçük çocuk ara- sındaki duygusal ili˛kiyi ele aldı. Aktör, filmde Kevin Costner'ın canlandırdıı kanun ka- çaını yakalamaya çalı˛an bir polisi canlan- dırdı. Bu filmin ardından pek çok orta seviyeli filmde rol alan aktör, yönetmenliini yaptıı tutan yürekli bir silah˛or olduunu kanıtlamak... "Midnight in the Garden of Good and Evil" ile Affedilmeyen, sanki western tarihinin farklı ve dikkatleri üzerine çekti. John Berendt'in gerçek çeli˛kili dönemlerinin en tipik öelerini birle˛tir- bir olayı ele alan aynı adlı kitabından uyarlanan mi˛ gibi durur. Klasik western, 1950'lerin psiko- film. Savannah'da ya˛anan bir cinayet davasını lojik westemi, son yılların ilerici westernleri ve konu alıyordu. Eastwood, 1999 yılında insanı de anti-western gibi yan türler ve akımlar, bu son ana kadar ˛üphede bırakan gerilim filmi filmde uyum içinde kayna˛arak yeni ve dei˛ik "True Crime"ın yönetmenliinin yanı sıra yapım- bir tada ula˛ırlar. Durumlar, olaylar ve ki˛ilikler cılıını da üstlendi. Aktör, Tommy Lee Jones, Do- ilk bakı˛ta klasik westerni çarı˛tırır. Ancak çok nald Sutherland ve James Garner gibi usta oyun- cuların da bir araya geldii "Space Cowboys" ad- iyi i˛lenmi˛ özgün bir David Webb Peoples se- lı bir uzay macerasının yönetmenliini üstlendi. naryosu aracılııyla, kahramanların yüreine doru derinlemesine dalar film... Öte yandan bu. Son filmi Gizemli Nehir (Mystic River) filminin ku˛kusuz westerne modern, yenileyici bakı˛tır. senaristi Brian Helgeland, ba˛rol oyuncuları ise Efsaneye mesafeyle bakar, onu ayrı˛tırır, ele˛tirir, Sean Penn, Tim Robins, Kevin Bacon, Laurence klasik westerni tüm kli˛eleri, kahramanlık anla- Fishburne. Bu film Fransızların En ›yi Yabancı yı˛ı, kaba gücü yüceltme tutkusu ve maçoluuy- Film dalında Cesar Ödülünü kazandı. Ve aynı za- la birlikte yargılar Eastwood... manda En ›yi Film ve En ›yi Yönetmen dallarında Oscar adayı oldu. IV S›NEMA - Clint Fastwoad FILMOGRAJI AKTÖR YÖNETMEN 2002 Blood Work 2003: Mystic River / Gizemli Nehir 2000 Space Cowboys / Uzay Kovboyları 2000: Space Cowboys / Uzay Kovboyları 1999 True Crime / Gerçek Suç 1997 Midnight in the Garden of Good and Evil 1999: True Crime / Gerçek Suç 1997 Absolute Power / Mutlak Güç 1997: Midnight in the Garden of Good and Evil 1995 The Bridges of Madison County / Yasak ›li˛ki 1997: Absolute Power / Mutlak Güç 1993 A Perfect World / Mükemmel Dünya

Load more