DOCSLIB.ORG

(1-2) VI (2015) Proslov

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text

Load more

UDC 001 15(1-2) 1-340, I-VIII (2015) ZAGREB ISSN 1333-6347 1-2/15 Hrvatski prirodoslovci 24 1. međunarodni skup Odjela za prirodoslovlje i matematiku Matice hrvatske Sarajevo, 23. – 24. listopada 2015. UDC 001 ISSN 1333-6347 PRIRODOSLOVLJE Časopis Odjela za prirodoslovlje i matematiku Matice hrvatske Izlazi dvaput godišnje / Published twice a year Nakladnik / Publisher Matica hrvatska Odjel za prirodoslovlje i matematiku Ulica Matice hrvatske 2, HR-10000 Zagreb Za nakladnika / For publisher Stjepan Damjanović Pročelnica Odjela za prirodoslovlje i matematiku Jasna Matekalo Draganović Počasni urednik / Honorary editor Nenad Trinajstić Glavna i odgovorna urednica / Editor-in-chief Barbara Bulat UREDNIŠTVO / EDITORIAL BOARD Barbara Bulat, Paula Durbešić, August Janeković, Tatjana Kren, Nikola Ljubešić, Jasna Matekalo Draganović, Željko Mrak, Snježana Paušek-Baždar, Nenad Raos, Berislav Šebečić, Darko Veljan, Nenad Trinajstić Lektor za engleski jezik / English language advisor Robert Bulat PRIRODOSLOVLJE 15(1-2) III (2015) III UDC 001 ISSN 1333-6347 Časopis je tiskan uz financijsku potporu Zaklade Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti Slog i prijelom / Typesetting Matica hrvatska, Zagreb Oblikovanje / Layout Barbara Bulat Tisak / Print Kerschoffset d.o.o., Zagreb Naklada / Circulation 500 primjeraka /copies IV PRIRODOSLOVLJE 15(1-2) IV (2015) Kazalo PRIRODOSLOVLJE 1-2/15 1 Proslov: Barbara Bulat Hrvatski prirodoslovci 24 IZVORNI ZNANSTVENI RAD / ORIGINAL SCIENTIFIC PAPER 3 Ivica Martinović Juraj Dragišić o pojmu mjesta u Dubrovniku godine 1498. Juraj Dragišić on the notion of place in Dubrovnik in 1498 25 Tatjana Kren Izgled neba nad Stolcem i bavljenje astronomijom Ivana Mažuranića The sky over Stolac and Ivan Mažuranić’s astronomic work 57 Ankica Valent i Josip Brana Krunoslav Ljolje – teorijski fizičar Academician Krunoslav Ljolje – theoretical physicist 79 Vanja Flegar i Snježana Paušek-Baždar Mladen Deželić – gradnja Prirodno-matematičkog fakulteta i početci nastave i znanstvenih istraživanja iz kemije u Sarajevu Mladen Deželić – building the Faculty of Sciences and the beginning of teaching and scientific research in chemistry in Sarajevo 101 Branko Hanžek i Dubravko Horvat Vrkljanovo istraživanje relativističke kvantne fizike Vrkljan’s Work in Relativistic Quantum Physics 119 Berislav Šebečić Boksiti Suvaje kod Bosanske Krupe, manganske rude i minerali Striževa, te uljni/ bituminozni škriljavci južne Hercegovine i zapadne Bosne Bauxites in Suvaja near Bosanska Krupa, manganese ores and minerals in Striževo and oil/ bituminous shales in South Herzegovina and West Bosnia 143 Paula Durbešić Povijest entomoloških istraživanja u Bosni i Hercegovini The history of entomological research in Bosnia and Herzegovina 165 Snježana Paušek-Baždar i Vanja Flegar Franjo Krleža i razvitak hrvatske i bosanskohercegovačke kemije Franjo Krleža and the growth of Croatian and Bosnian-Herzegovian chemistry 179 Krunoslav Kovačević Vladimir Prelog – od Sarajeva 1906. do Züricha 1998. Vladimir Prelog – from Sarajevo 1906 to Zurich 1998 193 Berislav Šebečić Josip Šebečić – od Volavja kod Jastrebarskog do Sarajeva Josip Šebečić – from Volavje near Jastrebarsko to Sarajevo PREGLEDNI RAD / REVIEW PAPER 205 Darko Mihelj i Dubravka Šoljan Povijesni pregled istraživanja roda Edraianthus A. DC. (Campanulaceae) u flori Bosne i Hercegovine Historical overview of the genus Edraianthus A. DC. (Campanulaceae) in the flora of Bosnia and Herzegovina PRIRODOSLOVLJE 15(1-2) V (2015) V Kazalo 225 Dubravka Šoljan Čedomil Šilić – izvrstan botaničar i umjetnik Čedomil Šilić, an exceptional botanist and artist 241 Dubravka Šoljan Željka Bjelčić-Pavić, plodonosna znanstvenica Željka Bjelčić-Pavić, a prolific scientist 253 Zvonimir Jakobović Karlo Kempni, mnogostrani fizičar Karlo Kempni, manysided physicist 267 Adnan Busuladžić Odjeljenje prirodnih nauka Zemaljskoga muzeja Bosne i Hercegovine u ratnom i poratnom razdoblju Department of Natural History in The National Museum of Bosnia and Herzegovina in the war and postwar period 277 Zvonko Pađan Prirodoslovna komponenta u arhitektonskoj misli i praksi Jurja Neidharta Natural components in the architectural thought and work of Juraj Neidhardt IZLAGANJE SA ZNANSTVENOG SKUPA / CONFERENCE PAPER 299 Rifat Hadžiselimović Akademik Tonko Šoljan – prirodoslovac svjetskoga glasa Academician Tonko Šoljan – world-known natural scientist 309 Dalibor Ballian Profesor Konrad Pintarić, europski uzgajivač šuma u Bosni i Hercegovini Professor Konrad Pintarić, European silvicultures in Bosnia and Herzegovina 317 Teodor Wikerhauser i Vesna Vučevac Bajt Profesor Jakov Rukavina (1905. – 1978.) Professor Jakov Rukavina (1905 – 1978) 325 Darko Veljan Matematičari u Bosni i Hercegovini Mathematicians in Bosnia and Herzegovina 339 Popis znanstvenih skupova Hrvatski prirodoslovci 340 Naputci autorima I Naslovna stranica Geografska karta Sarajeva iz doba Austro-Ugarske Monarhije VI PRIRODOSLOVLJE 15(1-2) VI (2015) Proslov Hrvatski prirodoslovci 24 1. međunarodni skup Odjela za prirodoslovlje i matematiku Matice hrvatske Sarajevo, 23. – 24. listopada 2015. Sarajevo, grad rijekom Miljackom presječen na dva nejednaka dijela povezana bijelim mostićima, opstaje u dosluhu sa svojim graditeljima. Njegove nastambe gra- đene kroz stoljeća, razasute po okolnom gorju, ponekad bi djelovale kaotičnima, a danas se čine da su tu od pamtivijeka i da su upravo takve trebale biti. Slijevali su se u Sarajevo mnogi namjerni i nenamjerni putnici, trgovci, mu- draci i osvajači sa svih strana, vođeni različitim nakanama i interesima. Posezali su za mačem i ognjem, uvjereni da će tu zanavijek ostati i osigurati sebi kontinuitet generacija, epoha i svjetova – a onda bi jednoga dana otišli kako su i došli, trajno izloženi sudu vremena i (ne)pravde. Tu su se stoljećima susretale rimska i grčka kultura, franačka, bizantska, sve- torimska i osmanlijska carstva i preklapale tri ponajveće svjetske religije – kato- ličanstvo, pravoslavlje i islam i ostavile svoje tragove u oprječnim orijentalnim i zapadnjačkim civilizacijama, u materijalnom i duhovnom smislu. Unatoč tome ili upravo stoga u svojoj kotlini s dahom minulih buna i ratova, s patinom teških godina i velikih nada, prkosi Grad dobru i zlu i privlači svojom otvorenošću prema svijetu i vjerom u budućnost. Kad je Odjel za prirodoslovlje i matematiku pred petnaestak godina svoje aktiv- nosti naumio oteti zaboravu i pretočiti ih u časopis, bilo je upitno je li za to ‘pravo vrijeme’. Oni bliski izdavaštvu znaju da za pokretanje časopisa ili tiskanje knjiga nikada ne će biti „boljih“ ni „pravih vremena“. Potrebne su samo čvrsta odluka i opravdana vjera u uspjeh. A upravo to ostvarili smo zajedničkim djelovanjem pri- rodoslovaca koji osvjetljavaju nepoznanice iz hrvatske starije i novije povijesti zna- nosti. Tako je prvi svezak Prirodoslovlja ugledao svjetlo dana ujesen godine 2001. Radovi objavljeni u Prirodoslovlju jedinstveni su izvor znanja i autentičnih in- formacija, a svojim temama i sadržajem kao da izranjaju iz laboratorija poznatih prirodoslovaca. U njima su sadržani život i postignuća hrvatskih velikana i duh PRIRODOSLOVLJE 15(1-2) 1 – 2 (2015) 1 Proslov vremena u kojima su odrastali i djelovali, a mlađim naraštajima prilika su za us- postavljanje sveza s nečim što se već činilo izgubljenim. Tu slojevitu obnovu znanja o preminulim znanstvenicima autori pisanih članaka posebno nadahnjuju svojom osobnom prošlosnom, uspomenskom dimenzijom – jer su nerijetko bili njihovi iz- ravni učenici i zahvalni suradnici i nasljednici na fakultetima i katedrama u zemlji i inozemstvu. Svi su ti prirodoslovci bili svestrane osobe svjetskoga ugleda i značenja, što nije potrebno posebno isticati. Međutim, ono što treba isticati povezivanje je poje- dinca s pojedincem, naroda s narodom i otvaranje prema svim pozitivnim svjetskim postignućima. Eklatantan primjer podrške i suradnje upravo su hrvatski nobelovci Leopold Ružička i Vladimir Prelog, koji su zahvaljujući nesumnjivim talentima dospjeli u Gornji dom svjetske znanosti, jedan pored drugoga, a odlaskom u ETH u Zürich, jedan nasljeđujući drugoga. Otvarajući se prema svijetu moramo tome svijetu upornije i djelotvornije pred- staviti naše znanstvenike, one okrunjene laureatima ali i one manje poznate ili zaboravljene ili čak zabranjene. Dužnost nam je odužiti se našim zaslužnim pri- rodoznancima i istraživačima i osigurati im mjesto koje im u znanstvenom svijetu pripada. „Jer čemu povijest ako nè da iz nje poznaš ljude i narode.” Uporno ističemo značenje prirodoslovaca u znanosti, kulturi i tehnici uopće, sva- ko njihovo otkriće ima mjesto u povijesti znanosti i bez njegova bi otkrića bili siro- mašniji upravo za to otkriće. I danas hrvatskomu narodu Matica hrvatska svjedoči svoje nezaobilazne vrijednosti kao njegova stožerna potpora. Mi znamo što nam je činiti, a vjerujemo i kako ćemo to ostvariti. Prvi korak u tom smjeru upravo je ovaj svezak časopisa Prirodoslovlje u kojemu su tiskani radovi s 1. međunarodnoga znanstvenoga skupa Hrvatski prirodoslovci 24, a za mjesto održavanja izabrali smo nama blisku i prijateljsku Bosnu i Herce- govinu i Sarajevo, grad koji se ne zaboravlja. Drugi je korak nastojanje na daljnjoj internacionalizaciji časopisa, objavljiva- njem radova na hrvatskom i engleskom jeziku. Barbara Bulat, glavna i odgovorna urednica 2 PRIRODOSLOVLJE 15(1-2) 1 – 2 (2015) ISSN 1333-6347 Izvorni znanstveni rad UDC 113/129:929 Dragišić Original scientific paper Juraj Dragišić o pojmu mjesta u Dubrovniku godine 1498.* Ivica Martinović Institut za filozofiju, Ulica grada
Recommended publications
  • Bunjevački Prigled

    Bunjevački Prigled

    Udruženje građana „Bunjevci“ Novi Sad BUNJEVAČKI PRIGLED ZBORNIK ZA KULTURU I DRUŠTVENA PITANJA BUNJEVACA GODINA 2013, SVESKA 2. Novi Sad, 2013. Zbornik za kulturu i društvena pitanja Bunjevaca Izdava č Udruženje gra đana „Bunjevci“ Novi Sad Za izdava ča Ivan Vojni ć Kortmiš Uredništvo dr Aleksandar Rai č, glavni i odgovorni urednik mr Suzana Kujundži ć Ostoji ć dr Jelisaveta Zidarevi ć Kalajdži ć dr Bela Pokri ć 2 Bunjevački prigled, 2013/2 Sadržaj Uvodnik Nuz drugu svesku „Bunjeva čkog prigleda“ /5/ Tragom savrimenosti Tomislav Nikoli ć : Poslanica Predsednika Republike Srbije Bunjevcima /9/ Suzana Kujundži ć Ostoji ć : 25 novembar 1918 godine – istorijski dan za Bunjevce u Srbiji /14/ Jene Maglai : Poruka Bunjevcima gradona čelnika Subotice /17/ Branko Pokorni ć : Povodom obeležavanja „Dana formiranja prvog nacionalnog saveta 23.02.2003“ /19/ Aleksandar Rai č: Uloga publicistike u razvoju demokratskog dijaloga u nacionalnoj zajednici Bunjevaca /22/ Suzana Kujundži ć Ostoji ć : Bunjeva čki informativni centar – izdava čka dilatnost /26/ Suzana Kujundži ć Ostoji ć : Dan Dužijance 15. avgust 2013. /30/ Studije i istraživanja Suzana Kujundži ć Ostoji ć : Stanje i problemi razvoja kulture bu- njeva čke nacionalne zajednice /33/ Aleksandar Rai č : Kulturni vidici bunjeva čke nacionalne zajednice /39/ Zvonko Stanti ć : Kultura Bunjevaca u istorijskoj perspektivi /49/ Ivan Sedlak : Uloga Bunjeva čke Matice u o čuvanju nacionalnog identiteta Bunjevaca /60/ 3 Zbornik za kulturu i društvena pitanja Bunjevaca Suzana Kujundži ć Ostoji ć, Aleksandar
  • Povijest Bosne Od Najstarijih Vremena Do Propasti Kraljevstva

    Povijest Bosne Od Najstarijih Vremena Do Propasti Kraljevstva

    vti i^^^ ^tt^ X. > ~^',:%f:k ;->--.-'?fv,.' >-mZ:A 6#**f?!S'^^ ^W- 't^'. ^-' POVIJESUBOSNE OD ' NAJSTARIJIH VREMENA DO PROPASTI KRALJEVSTVA. SASTAVIO D« M^LAN PRELOG. SARAJEVO NAKLADA J. STUDNIKE I DRUGA. NAKLADOM KNJIŽARE j. STUDNIKE 1 DRUGA U SARAJEVU IZAŠLO JE: Bosna i Hercegovina u rimsko doba od dra. Patscha K 1.50. Kraljevski grad Jajce. Povijest i znamenitosti od dra. ire Truhelke, vez. K 3"50. Naši gradovi. Opis najljepših sredovjenih gradova Bosne i Hercegovine od dra. Cire Truhelke, vez. K 5—. Geschichtliche Grundlage der bosnischen Agrar- frage von Dr. iro Truheika, K 1*20. • Pregledna karta Bosne i Hercegovine od A. Stud- nike K —'40. Najnoviji plan Sarajeva od A. Studnike, K —60; SADRŽAJ. • Strana I. Bosna i Hercegovina u predistorijsko i rimsko doba 1—7 II. Bosna i Hercegovina od seobe južnih Slavena do Kulina bana (1180.) 7—13 III. Bosna za Kulina bana i njegovih nasljednika do Stjepana Kotromania (1322.) 13 (A. Kulin ban 1180—1204. B. Matej Ninoslav (1204.? 1232-1250.) C. Bosna od smrti M. Ninoslava do prve pojave Kotromana. D. Ban Pavao i Mladen Šubi, gospodari Bosne (1291. do 1322.) 13-28 IV. Stjepan Kotromani (1314? 1322—1353). 28 V. Stjepan Tvrtko I., ban i kralj (1354—1391.) (A. Tvrtko se bori s kraljem Ljudevitom i bo- sanskom vlastelom. B. Tvrtko širi granice svoje države i okruni se kraljevskom krunom (1377). C. Stjepan Tvrtko prema pokretu u Dalmaciji i Hrvatskoj (1385-1391) 28-40 VI. Stjepan Dabiša (1391-1395). Jelena „Gruba" (1395-1398.) 40-44 YII. Doba protukraljeva i prijestolnih borba u Bosni.
  • Mozaicul Voivodinean – Fragmente Din Cultura Comunităților Naționale Din Voivodina – Ediția Întâi © Autori: Aleksandr

    Mozaicul Voivodinean – Fragmente Din Cultura Comunităților Naționale Din Voivodina – Ediția Întâi © Autori: Aleksandr

    Mozaicul voivodinean – fragmente din cultura comunităților naționale din Voivodina – Ediția întâi © Autori: Aleksandra Popović Zoltan Arđelan © Editor: Secretariatul Provincial pentru Educație, Reglementări, Adminstrație și Minorități Naționale -Comunități Naționale © Сoeditor: Institutul de Editură „Forum”, Novi Sad Referent: prof. univ. dr. Žolt Lazar Redactorul ediției: Bojan Gregurić Redactarea grafică și pregătirea pentru tipar: Administrația pentru Afaceri Comune a Organelor Provinciale Coperta și designul: Administrația pentru Afaceri Comune a Organelor Provinciale Traducere în limba română: Mircea Măran Lectorul ediției în limba română: Florina Vinca Ilustrații: Pal Lephaft Fotografiile au fost oferite de arhivele: - Institutului Provincial pentru Protejarea Monumentelor Culturale - Muzeului Voivodinei - Muzeului Municipiului Novi Sad - Muzeului municipiului Subotica - Ivan Kukutov - Nedeljko Marković REPUBLICA SERBIA – PROVINCIA AUTONOMĂ VOIVODINA Secretariatul Provincial pentru Educație, Reglementări, Adminstrație și Minorități Naționale -Comunități Naționale Proiectul AFIRMAREA MULTICULTURALISMULUI ȘI A TOLERANȚEI ÎN VOIVODINA SUBPROIECT „CÂT DE BINE NE CUNOAŞTEM” Tiraj: 150 exemplare Novi Sad 2019 1 PREFAȚĂ AUTORILOR A povesti povestea despre Voivodina nu este ușor. A menționa și a cuprinde tot ceea ce face ca acest spațiu să fie unic, recognoscibil și specific, aproape că este imposibil. În timp ce faceți cunoștință cu specificurile acesteia care i-au inspirat secole în șir pe locuitorii ei și cu operele oamenilor de seamă care provin de aci, vi se deschid și ramifică noi drumuri de investigație, gândire și înțelegere a câmpiei voivodinene. Tocmai din această cauză, nici autorii prezentei cărți n-au fost pretențioși în intenția de a prezenta tot ceea ce Voivodina a fost și este. Mai întâi, aceasta nu este o carte despre istoria Voivodinei, și deci, nu oferă o prezentare detaliată a istoriei furtunoase a acestei părți a Câmpiei Panonice.
  • The Role of Islam in the War in Bosnia and Herzegovina, Is Discussed in the Next Section

    The Role of Islam in the War in Bosnia and Herzegovina, Is Discussed in the Next Section

    MUSLIM IDENTITY, ‘NEO-ISLAM’ AND THE 1992-95 WAR IN BOSNIA AND HERZEGOVINA S. OSMANOVIC Ph.D. 2015 ABSTRACT Following the fall of the Berlin Wall, Yugoslavia was entangled in a fratricidal break-up. In none of the other former Yugoslav republics did the conflict turn as violent as in Bosnia and Herzegovina, which suffered genocide, the greatest number of victims and the highest percentage of infrastructural destruction. Although its three ethnic communities – Muslims, Serbs and Croats – were previously well integrated, the break-up of Yugoslavia exposed Bosnia’s unique Islamic component, which both Serbs and Croats perceived to be the major impediment to the continuation of a pluralistic society. Islam, however, only turned into a divisive and decisive factor in the conflict when combined with ethnic nationalism. Previous research into the causes of the 1992-95 war in Bosnia and Herzegovina and the break-up of Yugoslavia has identified Bosnia’s long Islamic heritage and large Muslim population on the doorstep of Europe as specific features influencing both its rationale and resolution. Yet there has been no analysis of the role and impact of ‘neo-Islam’ (a term I explained below) in the conflict – an omission this thesis seeks to redress. The thesis uses historical analysis to demonstrate that Bosnia and Herzegovina was frequently subject to international intervention during the nineteenth and twentieth centuries, it explores whether the unique Islamic component was the reason behind this phenomenon, and seeks to comprehend why Bosnia and Herzegovina has always appeared to pose a problem for the international community, from the papal persecutions of the medieval Bogumils through to the present day.
  • ZNAKOVI VREMENA 57 58 FINAL.Indd 43 3/4/13 11:53 PM Hazim Šabanović

    ZNAKOVI VREMENA 57 58 FINAL.Indd 43 3/4/13 11:53 PM Hazim Šabanović

    početak stalne turske vlasti u Bosni Osnivanje ”Bosanskog krajišta”1 hazim Šabanović proljeće 1448. g. Turci su ponovo upali u Bosnu, podijeljeni u dvije grupe, i pljačkali u njoj, ne štedeći ni oblasti hercega U Stjepana. Tada su mu spalili i Drijeva. Svakako su mu tada oduzeli i Hodidjed, koji zbog uspješne akcije u Srbiji nisu morali više napuštati. I od toga vremena datira njihova stalna vlast u Vrhbosni. Poslije 1448. g. nema vijesti o turskim provalama u Bosni sve do 1459. g., a od 1451. imamo sasvim jasne i nesumnjive dokaze o njihovom stalnom gospodstvu u župi Vrhbosni i njenom gradu Hodidjedu. U aprilu 1451. godine savjetovali su Dubrovčani ugarskom gu- vernatoru Hunjadiju da istisne Turke iz Hodidjeda da bi se na taj način onemogućila njihova razorna akcija u Bosni i susjednim ugarskim oblastima. Iz toga izvora vidi se jasno da tada Turci imaju u Bosni i svoju bazu, i to upravo Hodidjed. Dana 19. jula 1453. g. spominje se i краишник господарев... на Босанском краишту’ a u maju 1455. g. izvršen je turski popis vilajeta Hodidjeda, odnosno vilajeta Saray-ovasi. Iste godine spominje se prvi put i vojvoda Vrhbosanja. Na osnovu svega toga jasno je da su Turci možda još 1448, a svakako prije 1453. g., u 1 Za izvore i literaturu v. H. Šabanović: “Bosansko krajište”. Godišnjak Istorijskog društva BiH, IX, 1957, str. 177–220. ZNAKOVI VREMENA • Sarajevo • jESEN-ZIMA 2012 • GODINA XV • DVOBROj 57/58 43 ZNAKOVI_VREMENA 57 58 FINAL.indd 43 3/4/13 11:53 PM HAzIM Šabanović zaposjednutom dijelu Bosne obrazovali jednu svoju upravnu jedinicu koja se, u spomenutom domaćem izvoru iz 1453.
  • Bosnisches Skizzenbuch

    Bosnisches Skizzenbuch

    FERDIN\NI>R\NGEnNER }^m vVtYQp '</BR^^ ^,- h\^ h'-yn 7"/ Bosnischeß Skizzenbuch. Bosnion imd clie troroeg-o^^iiia. Bosnische^ Skizzenbuch. Landsehafts- und Kultur -Bilder aus Bosnien und der Hercegovina. Von, Milena Preindlsberger-Mrazovic. Illustriert von Ludwig Hans Fischer. '-^:^ti^>mm^^^:'^. Dresden — E. Pierson's Verlag — Leipzig. I90Q. b6 Alle Rechte vorbehalten. Druck von B. Piersori's Verlag (R. Linoke) in Dresden. 0^?oozS--Z^^ Vorwort. Wohl in keinem Lande sonst knüpfte so unver- mittelt moderne Kultur an das Mittelalter an, wie in Bosnien und der Hercegovina mit dem Beginne der Verwaltung durch die österreichisch-ungarische Mon- archie. Die Folge davon ist eine in tiefstem Frieden sich vollziehende Revolution, die aber so gev^altig und unwiderstehlich ist, wie keine der blutigen je vorher, und vor der nichts Bestand hat, was dem Zeitgeiste widerstrebt. Damit ändert sich sowohl Wesen wie Form. Alles wird anders: die Berge und Flüsse, die Sümpfe und Wälder, die Wüsten und Städte. Anders werden die Felder bestellt, anders die Häuser gebaut; die nationale Kleidung weicht; der alte Hausrat wandert auf den Dachboden oder ins Museum; Lied, Spiel und Volks- brauch in die volkskundliche Literatur, — denn was hier soll auferstehen, muss im Leben untergehen. Aber der rasche Prozess, den diieser Wandel be- deutet, wird vorübergehen, die Gegensätze werden sich ausgleichen, und die Flucht der Erscheinungen wird, wenigstens für das Auge des Zeitgenossen, zum Still- stande kommen. Die Decennien, in welchen sich dies alles abspielt, werden später nur als ein interessanter VI Moment erscheinen, und den Stimmen aus dieser merk- würdigen Übergangszeit wird man wohl nicht ohne Teil- nahme Gehör schenken.
  • Radovi FF 2010.Indd

    Radovi FF 2010.Indd

    FACULTE DES LETTRES ET DES SCIENCES HUMAINES DE SARAJEVO TRAVAUX TOME 1 (Histoire, Histoire de l’art, Archéologie) SARAJEVO 2010 FILOZOFSKI FAKULTET U SARAJEVU RADOVI KNJIGA 1 (Historija, Historija umjetnosti, Arheologija) Ova knjiga Radova posvećena je prof. dr. Ibrahimu Tepiću (1947-1997) povodom šezdesetogodišnjice rođenja i desetogodišnjice smrti SARAJEVO 2010 RADOVI Filozofskog fakulteta u Sarajevu (Historija, Historija umjetnosti, Arheologija) Knjiga 1 2010. Ova knjiga Radova posvećena je prof. dr. Ibrahimu Tepiću (1947-1997) povodom šezdesetogodišnjice rođenja i desetogodišnjice smrti REDAKCIONI ODBOR Srebren Dizdar, Enver Imamović, Dubravko Lovrenović, Pejo Ćošković, Zijad Šehić, Senadin Musabegović, Mirza Hasan Ćeman, Snježana Vasilj REDAKCIJA Enes Pelidija, Esad Kurtović, Edin Radušić, Aladin Husić, Amila Kasumović, Fahd Kasumović, Salmedin Mesihović, Amir Duranović SEKRETAR REDAKCIJE Emir O. Filipović UREDNIK Vesna Mušeta-Aščerić Naučna gledišta u pojedinim prilozima odraz su stavova autora, a ne nužno i Redakcije časopisa. Ovaj broj Radova dio je izdavačke aktivnosti Filozofskog fakulteta u Sarajevu planirane za 2008. sadržaj S A D R Ž A J Riječ redakcije .........................................................................................................................9 OKRUGLI STO – IBRAHIM TEPIĆ (1947-1997), ŽIVOT I DJELO Srebren Dizdar, Obraćanje na skupu povodom obilježavanja deset godina od smrti prof. dr. Ibrahima Tepića, Sarajevo, 27. 11. 2007. godine ............................. 13 Vesna Mušeta-Aščerić, Prof.
  • Historijska Traganja 5

    Historijska Traganja 5

    UDK 94 (497.6) ISSN 1840-3875 Historijska traganja Historical Searches INSTITUT ZA ISTORIJU • Br. 5, 1-278, Sarajevo 2010. INSTITUTE FOR HISTORY • No. 5, 1-278, Sarajevo 2010 Historijska traganja · Historical Searches Izdavač · Publisher INSTITUT ZA ISTORIJU, Sarajevo, Bosna i Hercegovina INSTITUTE FOR HISTORY, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Međunarodna redakcija · International Editorial Board DAMIR AGIČIĆ, Filozofski fakultet, Zagreb / Faculty of Philosophy, Zagreb ALEŠ GABRIČ, Inštitut za novejšo zgodovino, Ljubljana / Institute for Recent History, Ljubljana ADNAN VELAGIĆ, Fakultet humanističkih nauka, Mostar / The Faculty of Humanities, Mostar MUHIDIN PELESIĆ, Institut za istoriju, Sarajevo / Institute for History, Sarajevo Glavni i odgovorni urednik · Editor-in-chief VERA KATZ, Institut za istoriju, Sarajevo / Institute for History, Sarajevo [email protected] Sekretar · Secretary AIDA LIČINA, Institut za istoriju, Sarajevo / Institute for History, Sarajevo [email protected] Časopis izlazi dva puta godišnje / This is semi-annual magazine Rukopisi se šalju na adresu Instituta za istoriju Manuscripts to be sent to the Institute for History (sa naznakom) za časopis HISTORIJSKA TRAGANJA / indicating that it is for HISTORICAL SEARCHES 71000 SARAJEVO, Alipašina 9 Bosna i Hercegovina telefon/faks/phone/fax: 033/ 209-364 033/ 217-263 http://www.iis.unsa.ba e-mail: [email protected] Rukopisi se ne vraćaju / Manuscripts will not be returned to their authors Uredništvo ne odgovara za navode i gledišta iznesena u pojedinim prilozima. The Editorial board is not to be held responsible for the assertions and views presented in the contributions it publishes. Prijava o izdavanju časopisa Historijska traganja ubilježena je u Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci Bosne i Hercegovine Application for the publishing of Historical searches has been registerd at: National and University Library of Bosnia and Herzegovina UDK 94 (497.6) ISSN 1840-3875 Historijska traganja, Br.
  • Kulturno I Prirodno Naslijeđe Sarajeva

    Kulturno I Prirodno Naslijeđe Sarajeva

    Zoran E. Bibanović Autor i redaktor KULTURNO I PRIRODNO NASLIJEĐE SARAJEVA Priručnik za turističko vođenje Sarajevo, 2015. Autor i redaktor: Zoran E. Bibanović Izdavač: Markentinško informativni biro d.o.o. - MiB Sarajevo Suizdavači: Federalno ministarstvo za okoliš i turizam Federalno ministarstvo za kulturu Ministarstvo za kulturu i sport Kantona Sarajevo Ministarstvo za privredu Kantona Sarajevo Turistička zajednica Kantona Sarajevo Recenzenti: Prof. dr. Adnan Busuladžić Mr. Dražen Kotrošan Lektor: Fatima Omerović Za izdavača: Nebojša Kovač Fotografije: Vlastita arhiva autora i javni izvori Ilustracija naslovnice: Dragan Blagovčanin Štampa: Markentinško informativni biro d.o.o. – MiB Savart d.o.o Sarajevo Tiraž: 1000 Sarajevo, 2015. Sadržaj UVOd 1 CrTICE IZ HISTOrIjE UMjETNOSTI, arHITEKTUrE I KULTUrE 2 Umjetnost i graditeljstvo od prahistorije do kraja srednjeg vijeka 5 Graditeljstvo i pisana riječ od vremena Osmanlija do modernih vremena 13 Moderno doba u Sarajevu 22 OSNOVNI PrINCIPI KOMUNICIraNJA 30 Ljudski resursi 30 Turizam u uvjetima neizvjesnosti 32 Ko je turist, a ko je izletnik (ekskurzist)? 32 Domaćini i njihova svojstva 33 Gost - turista i njegova svojstva 33 SVjETSKa BaŠTINA 38 Definicija kulturne i prirodne baštine 38 Nacionalni spomenici u Bosni i Hercegovini 39 Nematerijalna kulturna baština 40 Preporuke za očuvanje kulturnog nasljeđa 42 POjMOVI - TUrISTIČKa GEOGraFIja I TUrISTIČKI rESUrSI 44 dESTINaCIja SarajEVO 46 Historija destinacije Sarajevo 46 Period SFR Jugoslavije 52 TrENdOVI U TUrIZMU I VELIKa dOBra 57 Velika
  • Projekat Digitalizacije

    Projekat Digitalizacije

    Katolički list • _van GOD. XVIII. BR. 2 (196) Subotica, veljača (februar) 2011. 150,00din zkvh.org.rs Riječ urednika / Iz sadržaja U društvu je uvijek bolje Iz sadržaja Svatko od nas zasigurno se rezultate, ali su s druge strane Zabave i prijateljevanje - tijekom života našao u trenut- duboko nesretni, jer nikada nisu cima osamljenosti, čak i onda naučili susretati se s drugim čo- privilegij rijetkih? .............6 kada nije bio sam i kada je bio vjekom. okružen ljudima. Ne kaže se zato Da bi doživio radost susreta, Susret biskupa kršćanskih bez razloga da čovjek može biti čovjek najprije mora biti spre- radostan čak i onda kada je man čuti i razumjeti drugoga, da crkava u Subotici .............9 usamljen, i to samo zato jer nije i bi isto tako bio shvaćen i prihva- osamljen, jednako kao što može ćen. Koliko je važno davati, isto biti nesretan i osamljen čak i kad tako potrebno je znati primati. A Proslavljen blagdan nije usamljen. Zvuči pomalo o tomu kako je razveseljavati i za- bl. Alojzija Stepinca .......11 komplicirano, ali proniknemo li bavljati druge mameći im osmi- malo bolje u smisao izrečenoga, jeh na lice, svjedoči u ovom broju dolazimo do činjenice da samo Zvonika i glumica Sanja Morav- Požar u Rimokatoličkoj crkvi ispunjen čovjek, onaj koji nije čić. u Neštinu ........................16 dokon, koji u svemu što radi pro- I ovaj novi, „pokladni“ broj nalazi smisao i koji je otvoren za Zvonika, kroz tekstove koji su drugoga čovjeka, može izraziti pred Vama, pokušava potaknuti Aktualno: pravu radost življenja. Takvi to na razmišljanje kako da ovo po- Kakva su ovo vremena?...23 ne moraju isticati u prvi plan, već kladno vrijeme, a u kojemu su u se radost očituje u njihovu život- nas aktualna prela, iskoristimo nom stavu i snazi kojom privlače na što bolji način.
  • Bački Bunjevci I Enciklopedije U Hrvatskoj, Str

    Bački Bunjevci I Enciklopedije U Hrvatskoj, Str

    T. Žigmanov: Bački Bunjevci i enciklopedije u Hrvatskoj, str. 135-142 BAČKI BUNJEVCI I ENCIKLOPEDIJE U HRVATSKOJ TOMISLAV ŽIGMANOV SAŽETAK. Cilj je rada dvostran: a) propitati jesu li i kako Hrvati iz Bačke bili uključeni u izradbu enciklo­ pedija koje su objavljene u Hrvatskoj, te b) na koji je način i u kojem je omjeru ovaj rubni hrvatski etnikum u njima obrađen. Naravno, popratno uspoređujemo razlike u odrednicama о bačkim Bunjevcima, upozoravamo na propuste i previde, kako bi mogli u zaključku donijeti prosudbu о tomu gdje je i kakvo je mjesto ovog istočnoga hrvatskoga etničkog prostora u hrvatskoj enciklopedistici, te kako su u njoj općenito bili obrađivani i integrirani. 1. Načelni problemi i pitanja Ako hoćemo danas ozbiljno i utemeljeno progovoriti o, u biti vrlo složenome, proble­ mu vrste i naravi recepcije bačkih Bunjevaca1 i njihovih najznačajnijih civilizacijskih steče­ vina u suvremenoj hrvatskoj enciklopedističkoj praksi2, onda vjerojatno prvo moramo istak­ nuti kako uopće nije upitna činjenica da su Bunjevci iz Bačke u svim dosadašnjim izdanjima enciklopedija u Hrvatskoj, dakle u svim različitim tematsko-problemskim enciklopedijama3, bili načelno ispravno obrađivani, ali, čini se ujedno, samo u stanovitom omjeru. Pri tomu smo namjerno naglasili ono u »stanovitom omjeru«. Naime, osim toga što hoćemo istaknuti kako su bački Bunjevci, kao dugostoljetni žitelji istočnog i sjeveroistočnog rubnog dijela 1 Imenom Bunjevci, oslanjajući se na uvriježenost uporabe u tradiciji, označavamo skupinu hrvatskog naroda koji stoljećima živi na prostoru lijeve obale srednjeg toka Dunava - na zemljopisnom prostoru koji se uobičajeno naziva Bačka. To je, dakle, regionalno ime za hrvatski živalj, regionalno ime za Hrvate koje je istina prisutno i u nekim drugim krajevima hrvatskog etničkog prostora (Hercegovina, Primoije, Lika...).
  • Paweł Cholewicki the ROLE of THE

    Paweł Cholewicki the ROLE of THE

    Paweł Cholewicki THE ROLE OF THE FRANCISCANS IN THE KINGDOM OF BOSNIA DURING THE REIGN OF KING STJEPAN TOMAŠ (1443-1461) MA Thesis in Comparative History, with a specialization in Interdisciplinary Medieval Studies. Central European University Budapest CEU eTD Collection November 2017 THE ROLE OF THE FRANCISCANS IN THE KINGDOM OF BOSNIA DURING THE REIGN OF KING STJEPAN TOMAŠ (1443-1461) by Paweł Cholewicki (Poland) Thesis submitted to the Department of Medieval Studies, Central European University, Budapest, in partial fulfillment of the requirements of the Master of Arts degree in Comparative History, with a specialization in Interdisciplinary Medieval Studies. Accepted in conformance with the standards of the CEU. ____________________________________________ Chair, Examination Committee ____________________________________________ Thesis Supervisor ____________________________________________ Examiner CEU eTD Collection ____________________________________________ Examiner Budapest Month YYYY THE ROLE OF THE FRANCISCANS IN THE KINGDOM OF BOSNIA DURING THE REIGN OF KING STJEPAN TOMAŠ (1443-1461) by Paweł Cholewicki (Poland) Thesis submitted to the Department of Medieval Studies, Central European University, Budapest, in partial fulfillment of the requirements of the Master of Arts degree in Comparative History, with a specialization in Interdisciplinary Medieval Studies. Accepted in conformance with the standards of the CEU. ____________________________________________ External Reader CEU eTD Collection Budapest November 2017 THE ROLE OF THE FRANCISCANS IN THE KINGDOM OF BOSNIA DURING THE REIGN OF KING STJEPAN TOMAŠ (1443-1461) by Paweł Cholewicki (Poland) Thesis submitted to the Department of Medieval Studies, Central European University, Budapest, in partial fulfillment of the requirements of the Master of Arts degree in Comparative History, with a specialization in Interdisciplinary Medieval Studies. Accepted in conformance with the standards of the CEU.