PAPUR BRO LLANGADFAN, LLANERFYL, FOEL, LLANFAIR CAEREINION, ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, LLANGYNYW, CWMGOLAU, DOLANOG, RHIWHIRIAETH, PONTROBERT, MEIFOD, TREFALDWYN A’R TRALLWM.

356 Ebrill 2011 40c GWOBR I ‘PETHE POWYS’ EISTEDDFODAU ETO....

Paratowyd ffenestr siop Pethe Powys yn arbennig i ddathlu Dydd G@yl Dewi gan Olwen Johnson a Margaret Evans a dyfarnwyd y ffenestr yn ail mewn cystadleuaeth o holl ffenestri siopau Y Trallwm. Llongyfarchiadau. Roedd Olwen wedi gwisgo yn y wisg draddodiadol Gymreig ac wedi paratoi teisennau Cymreig i’w rhoi i’r cwsmeriaid. Dyma gynsail at y flwyddyn nesaf; pwy fydd y Gwyliwch eich hunain ‘Cut Lloi’ mae criw o ‘gogie’ llawer mwy talenog yn barod i’ch disodli. gwirfoddolwr ar Fawrth 1af 2012? Llongyfarchiadau i Barti Unsain Ysgol Gynradd Dyffryn Banw a gipiodd y wobr gyntaf yn yr Eisteddfod Sir yn Drenewydd. Bydd Rhun, Gethin, Morgan, Trystan, Tudur, Jac a Harri yn ANRHEG I MARION mynd ymlaen nawr i’r Eisteddfod Genedlaethol yn Abertawe - pob lwc i chi gogie.

Problem rydym i gyd yn ei hwynebu ydi penderfynu beth i’w brynu yn anrheg penblwydd i rywun. Wel, fe gafodd Marion Owen anrheg gwreiddiol iawngan Ddawnswyr Llangadfan a Buddug Evans. Cynlluniodd y Dawnswyr ddawns newydd sbon iddi a chyfansoddodd Buddug alaw Llongyfarchiadau hefyd i Gr@p Jamie, Ysgol Gynradd Llanfair Caereinion a ddaeth yn 1af yn arbennig o’r enw ‘Dyffryn Ogwen’ i gyd-fynd â’r y Sir ar yr Ymgom i Ddysgwyr Bl.6 ac iau. Bydd Jessica Downes-Evans, Jamie Hindle, ddawns. Cyflwynwyd y ddawns iddi mewn Jack Roberts a Nake Nettleton yn mynd ymlaen i gystadlu yn yr Eisteddfod Genedlaethol Twmpath Penblwydd yng Nghanolfan y Banw ar ddiwedd mis Mai. nos Wener, Mawrth y 18fed. Mwy o luniau’r Eisteddfod ar dudalennau 8 a 9 2 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

Er cof am fy nwy chwaer, DYDDIADUR LILIAN a GLENYS Ebrill 11 Noson i gyflwyno siec i goffrau’r ‘Plu’r Meh. 5 (Bore Dydd Sul) – Helfa Drysor er budd Gweunydd’ gan Emyr Davies yn Neuadd Cylch Meithrin Dyffryn Banw gynt o Lletty Bach, Llangadfan. Llanerfyl am 7.30. Paned ac adloniant. Meh. 18 Taith Gerdded Plu’r Gweunydd yn ardal y oddi wrth Mynediad am ddim. Llynnoedd, Cwm Nant yr Eira. Mr a Mrs J E Jones, Dinbych Ebrill 16 Bingo yn Neuadd Pont Robert am 7.30 Meh. 23 Picio yma ac acw ym myd Llên. Darlith Ebrill 21 Llenyddiaeth mewn Hiwmor - darlith gan gan Elfyn Pritchard. Cylch Gregynog am Harri Parri am 7p.m. Cylch Gregynog 7. Hafod Ebrill 22 Gyrfa Chwist yn Neuadd Pont Robert a Meh. 25 Band Porthywaen yn Neuadd Pont Llanrhaeadr Y.M. 8.00 Robert Croesoswallt Ebrill 22 Cyfarfodydd y Groglith ym Mheniel Mai 21 Dathlu Canmlwyddiant Neuadd Goffa SY10 0EE Bedwgwynion. Pregethir gan Wilbur Ceiriog am 2.pm gyda Huw Edwards Ffôn: 01691 780355 Lloyd Roberts, Pontyberem am 2 a 7 o’r BBC a’r Dr Derec Llwyd Morgan. (Ffôn – gloch 01691 718383 am fwy o fanylion) Ebrill 23 Gweithdy telyn am 2 o’r gloch gyda Robin Mai 22‘ Cymanfa Ganu yn Seion Glyn Ceiriog am Annwyl Olygydd, Huw Bowen yn Cann Offis. I’w ddilyn 6p.m.. Arweinydd: Aled Lloyd Davies gyda Noson Werin dan arweiniad Robin Mai 25 a 26 Pasiant Enwogion y Ffenestri Lliw gan Hoffwn drwy gyfrwng eich papur bro dynnu Huw Bowen a Chyfeillion. Dan nawdd Aled Lewis Evans. Perfformir gan Blant sylw eich darllenwyr bod Rhestr Testunau Menter Iaith Maldwyn Ysgol Cynddelw a Merched y Wawr yn Eisteddfod Talaith a Chadair Powys Dyffryn Ebrill 23 Prynhawn coffi yn Neuadd Llwydiarth am Neuadd Glyn Ceiriog am 7p.m. (Ffôn – Tanat a’r Cylch 2011 i’w gael gan yr 2 o’r gloch er budd 01691 718383 am fwy o fanylion) Ysgrifenyddion; mae’r Eisteddfod yn cael ei Eglwys y Santes Fair Mai 29 Hen Gapel John Hughes Pontrobert - llwyfanu eleni mewn pabell ar faes Ebrill 24 Oedfa Sul y Pasg yn Neuadd Pontrobert Cynhelir Oedfa Heddwch gan Tynymaes, Llanrhaeadr ym Mochnant ar y am 2 o’r gloch gyda Garry Owen Gymdeithas y Cymod yng Nghymru dan 15ed a’r 16eg o Orffennaf. Ebrill 30 Cystadleuaeth Saethu Colomennod Clai arweiniad Dr Robin Gwyndaf am 3.30. ym Mhenmaendyfi, Pennal i ddechrau am Croeso cynnes i bawb. Hoffwn wneud yn hysbys bod dwy 10.00am. Dan nawdd RABI Meirionnydd. Meh. 30 Cangen Maldwyn o Gymdeithas Edward gystadleuaeth wedi eu hychwanegu at y Nifer o wobrau raffl. Llwyd yn cynnal noson gymdeithasol am Rhestr Testunau sef :- Ebrill 30 Cyngerdd Blynyddol yr Hospis gyda Chôr 7 o’r gloch yn Hen Gapel John Hughes. Gr@p Ymgom - Blwyddyn 6 ac iau – Hunan Meibion Rygbi Treforus, Alecs Peate, Chwi naturiaethwyr, dowch yn llu. ddewisiad heb fod yn hwy na 5 munud Edryd Williams ac Angharad Lewis (Cyswllt: Eluned Mai Porter 07711 Gwobrau £30 £20 £10 Mai 7 Cyngerdd Dathlu 90 mlynedd G@yl 808584 neu Nia Rhosier 01938 500631) Gr@p Dawns Greadigol – Blwyddyn 6 ac iau Gerdd Maldwyn yng Nghanolfan Gorff. 2 Noson o Siopa i’r Gwragedd yng Gymunedol Llanidloes. Tocynnau ar gael Nghanolfan y Banw. Elw er budd yr Gwobrau £20 £15 £10 o ‘Pethe Powys’. Ambiwlans Awyr a Ffrindiau Ysgol Gyda diolch Mai 7 Ffair Llanerfyl am 2 o’r gloch Dyffryn Banw Yn gywir Mai 10 Cyfarfod Cyhoeddus yng Nghanolfan Gorff. 6 Ymryson y Beirdd Bach, Eisteddfod Menna Richards Hamdden Caereinion i drafod Cynllun Powys Dyffryn Tanat a’r Cylch. Ysgol Moderneiddio Ysglion Uwchradd Powys Gynradd Llanrhaeadr YM. Mai 5 ‘Ar Lafar’ – Iaith Maldwyn yng Nghanolfan Gorff. 8 Ymryson y Beirdd, Eisteddfod Powys Rhifyn nesaf y Banw am 7 o’r gloch. Mynediad £4 Dyffryn Tanat a’r Cylch, Llanrhaeadr YM A fyddech cystal ag anfon eich cyfraniadau Mai 13 Noson Casino yng Nghanolfan y Banw. Gorff. 9 Dathlu hanner can mlwyddiant sefydlu at y rhifyn nesaf erbyn dydd Sadwrn, Ebrill Dan nawdd CFfI Dyffryn Banw a Cerddorfa Ieuenctid Gogledd Powys yng 16. Bydd y papur yn cael ei ddosbarthu nos Phwyllgor y Ganolfan. Nghanolfan Hamdden Caereinion Fercher, Ebrill 27. Mai 14 Hen Gapel John Hughes, Pontrobert – Gorff. 15-16 Eisteddfod Powys Dyffryn Tanat a’r Diwrnod gyda’r Dysgwyr yng nghwmni Cylch, Llanrhaeadr YM Shirley Williams (tiwtor cyrsiau Dolgellau) Awst 12 Diwrnod ANN GRIFFITHS - Siaradwr TÎM PLU’R GWEUNYDD 10.30-4.30. Cofrestru am £5 trwy Nia gwadd: Dr E.Wyn James yn Hen Gapel Rhosier (01938 500631). Dewch â John Hughes Pontrobert am 7 y.h. Cadeirydd phecyn bwyd, diodydd ar gael. Croeso i bawb. Arwyn Davies Mai 14 Diwrnod o Ddawns, Cann Offis. Awst 27 ‘Country Pride’ yng Nghanolfan y Banw, Groe, Dolanog, 01938 820435 Mai 14 Pryd o fwyd ysgafn a Thwmpath Dawns Llangadfan. Is-Gadeirydd gyda’r gr@p Pentenyn yn Neuadd Meifod Medi 23 Tudur Owen yn Neuadd Llanerfyl. Dan Delyth Francis am 7.30. Dan nawdd Cym. Rhieni ac Nawdd Cangen Plaid Cymru Gogledd Trefnydd Busnes a Thrysorydd Athrawon Y.U. Caereinion. Maldwyn Huw Lewis, Post, Meifod 500286 Mai 19 Rhyddhau Iaith. Darlith gan Angharad Hyd. 20 Cantorion Colin Jones yn Nghanolfan Tomos. Cylch Gregynog am 7. Gymunedol Llanwddyn. Ysgrifenyddion Hydref 23 Cyngerdd Côr Bro Gwerfyl yn Neuadd Gwyndaf ac Eirlys Richards, Pont Robert am 7.30 Penrallt, Llwydiarth, 01938 820266 Trefnydd Dosbarthu a Thanysgrifiadau GOFALAETH EGLWYSI ANNIBYNNOL Diolch Dymuna Meirion Hughes, Llechwedd Bach Gwyndaf Roberts, Coetmor Y TRALLWM, PENLLYS, PONTROBERT A Llanfair Caereinion 810112 PENIEL ddiolch i bawb am y rhoddion, galwadau ffôn a’r cardiau a dderbyniodd ar achlysur ei benblwydd Teipyddes arbennig. Diolch o galon i bawb. Catrin Hughes, Llais Afon OEDFA SUL Y PASG Llangadfan 820594 Diolch [email protected] Dymuna Margaret o Bronallt, Llanfyllin ddiolch 24 Ebrill, 2011 i’m ffrindiau yn ardal y Plu am yr holl gardiau Golygydd Ymgynghorol sydd yn rhy niferus i’w hateb yn unigol, blodau Nest Davies ac anrhegion ac hefyd eich dymuniadau da tra Panel Golygyddol GARRY OWEN bum yn Ysbyty Gobowen a’r Amwythig. Da Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan gennyf ddweud fy mod yn gwella. Llawer o Mary Steele, Eirianfa Neuadd Pontrobert ddiolch. Llanfair Caereinion 810048 am 2 o’r gloch Diolch Alwyn Hughes, Llais Afon, Llangadfan Hoffwn ddiolch yn fawr iawn i bawb am eu Mari Lewis, Swyddfa’r Post, Meifod 500286 Gwneir casgliad tuag at y drychineb yn rhoddion tuag at elusennau Ymchwil Cancr a Aelodau’r Panel Christchurch, Seland Newydd Lingen Davies Cancer Relief Fund ar achlysur fy mhenblwydd yn ddiweddar. Llwyddwyd i godi Emyr Davies, Jane Peate, CROESO CYNNES I BAWB £1,820.00 tuag at y ddwy elusen. Diolch yn fawr a’r Panel, John Roberts, Myra Chapman, iawn. Rhian Owen, Llys Menial, Llanerfyl Hafwen Roberts a’r gohebyddion lleol Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 3

Eisteddfod Powys Llanfair Prynu gitâr Caereinion 2013? Bydd cyfarfod cyhoeddus yn cael ei gynnal am 7.30 yn Neuadd Llanfair Caereinion i drafod y posibilrwydd o estyn gwahoddiad i’r ‘Powys’ i ardal Llanfair yn 2013.

Pwyllgor Gwaith 1913, Llanfair

Mae rhesymau hanesyddol dros y cyfarfod hwn gan mai yn Llanfair ym 1913 y gweithredwyd cyfansoddiad y Gymrodoriaeth am y tro cyntaf wedi ei sefydlu yn Eistedd- fod y Drenewydd ym 1912 a buasai cael yr Eisteddfod yn Llanfair yn 2013 yn achlysur i ddathlu’r ffeithiau hanesyddol hyn. Bydd P’nawn Gwener melyn llawn cennin pedr a am wydrau gwin gwag. Mae o’n dangos y cynrychiolwyr o’r Gymrodoriaeth yn bresennol briallu. Gaeaf gwiw a gwael wedi colli’r dydd. gitars imi, rhai roc trwm, gitara o Bortiwgal yr i esbonio yr union oblygiadau yngl~n â’r Ddoe, pleidleisiodd Cymru ‘Ie’ yn y arhosodd bum mlynedd iddi gael ei llunio’n gwahoddiad. refferendwm. Popeth yn braf ond bod Meic yn gywrain, gitars trydanol bob lliw a llun, gitâr mynd i ffwrdd. A dyma fi yn dyrnu mynd lawr heb gefn iddi, ei gitâr gyntaf un a gafodd am yr A470 i brynu un o hen gitârs yr hen arwr. £15 ac yntau’n bedair ar ddeg, a ‘Betty’, y Cwrdd yn y Conway. Prin yn ‘nabod y lle. Dacw gitâr a enwodd ar ôl ei fam ac y bydd o’n ei fo yn y gornel gyda’i sbectols haul a’i win coch. defnyddio yfory yng nghlwb y London Welsh. Chwedl mewn jins. Diflanna i’r cefn. Daw yn ôl â’r gitâr Hagstrom a ddefnyddiodd “Sumai Meic” ar y record Outlander ar label Warner Broth- “Shwmai achan.” Mae’n chwerthin ac yn ers. Bobol bach! edrych ar fy ‘sgidiau sgleiniog . “Tishe peint? Mae mynd a dod wrth y drws ffrynt bob Dere ag un arall o’r rhain imi ‘fyd. Ac un i munud. Dafydd.” Sgwrs ar y ffordd i Sblot. “Who do you want?” “Mae’r Conway nawr llawn blydi Saeson…S4C “Elfed.” Pwyllgor Gwaith 1961 yn warthus…BBC yn waeth… Caerdydd wedi “He’s upstairs”. Bydd yr eisteddfod eleni yn Llanrhaeadr y newid… dw i wedi trio cael bywyd rhydd, ddim Mochnant a’r flwyddyn nesaf ym yn rhan o’r system…fan hyn fi’n byw, parcia Cariaf fy nhrysor i’r car. Mae’n rhoi dwy gitâr Machynlleth. ar y palmant. Sut mae agor y drws?” drydan imi yn rhad ac am ddim. Dewch bawb sydd â diddordeb yn niwylliant ein cenedl i gefnogi’r gwahoddiad hwn er Fyny’r grisiau mae’r plant yn gwrando ar Tecno. “Bydd y plant yn yr ysgol yn hoffi’r ‘rhain. mwyn i ni yn yr ardal ddangos i’r byd a’r betws Mae’r gegin yn llawn gitars ac offerynnau eraill. Drycha ar y penglog ‘na. Hahaha!” ein hoffter o’r hen @yl annwyl hon. Ar y wal mae hen luniau o Walter. Un llun mawr “Diolch a phob hwyl yng Nghanada”. Yr oedd yr Eisteddfod yn Llanfair a’r Cylch ohono ac un arall llai. Walter yn nhim tyg o “Rhaid imi fynd draw yna. Fi’n dechre mynd yn 2000 a chyn hynny ym 1990, 1976 a 1961 war y llynges. Paned o goffi cryf, yn hen nawr.” dan Gadeiryddiaeth John Lewis, Is y Coed; Gwyndaf Roberts ym 1990 a 2000 a finnau “Whisgi ynddo fe?” Mae hi’n 10.30pm erbyn hyn a dyma fi’n yn cael y fraint ym 1976. cychwyn am adre a ‘mhen yn troi. Yn Mae’r Institiwt hefyd yn dathlu ei Ar y bwrdd mae papurach a chardiau pen Aberhonddu dw i’n stopio’r car, ac yn tawelu’r ganmlwyddiant yn 2013, rheswm arall i’r dref blwydd, biliau a rhannau o gitars colledig. Daw CD. Rydw i’n agor cefn y car i wneud yn siwr gyd-ddathlu dau ddigwyddiad hanesyddol. ei ferch Megan i mewn ac allan o’r gegin yn bod y gitars yna a bod y cyfan wedi digwydd Dewch yno i ddatgan eich barn a gobeithiwn ymbincio i fynd allan am y noson ac yn chwilio go iawn. bydd offer cyfieithu ar gael yn y cyfarfod hwn. Pryderi Jones Glandon Lewis ac Emyr Davies (cyn Dderwydd Gweinyddol) ‘BRO’ CYFARFOD CYHOEDDUS YMDDEOLIAD Cynhelir cyfarfod yn Neuadd Llanerfyl, Bydd Mrs Rona Evans, prifathrawes yr Ysgol nos Lun Ebrill 11eg i gyflwyno siec elw y Ystafell Ymgynnull yr Institiwt Gynradd yn ymddeol ar ddiwedd y flwyddyn gyfrol ‘Bro’ i gadeirydd a thrysorydd Plu’r ysgol ym mis Gorffennaf eleni. Mae Mrs Gweunydd. Nos Fawrth 19 Ebrill Evans wedi bod yn brifathrawes arbennig ar Bydd paned a sgwrs ar gael yn ystod y am 7.30 o’r gloch lawer o blant ers ugain mlynedd ac mae’n noson ynghyd â pheth adloniant (ni ddymuniad gennym gasglu arian er mwyn wyddom eto beth) ond dewch yno er i drafod y posibilrwydd prynu rhodd i ddangos ein gwerthfawrogiad am ei holl waith caled dros y blynyddoedd. mwyn cadw ein cymdeithas yn fyw yn o wahodd Pe dymunwch gyfrannu at y rhodd, anfonwch Nyffryn Banw. Mae cymdeithasu yn rhan Eisteddfod Powys i eich arian i’r ysgol trwy law aelod o’r staff annatod o unrhyw ardal ac ar ein erbyn Mai 27ain os gwelwch yn dda. Diolch hysgwyddau ni y mae ei dyfodol. Lanfair Caereinion yn 2013 yn fawr. 4 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

FOEL Marion Owen 820261 Mae’r Gwanwyn yma - blodau melyn ym mhobman. Rhaid i mi gychwyn y llith y mis yma drwy ddiolch o galon i bawb a gofiodd am fy mhenblwydd arbennig ar Fawrth 19eg. Diolch yn fawr iawn am y blodau a’r anrhegion a’r llu cardiau a ddaeth drwy’r drws. Diolch arbennig i Ddawnswyr Llangadfan am drefnu noson arbennig i nodi’r penblwydd ac i’r dysgwyr hen ac ifanc am eu rhodd a’u cyfraniad ar y noson. Roedd Buddug Evans wedi cyfansoddi alaw, a’r dawnswyr a hithau wedi creu dawns newydd i ddathlu, ac fe’i perfformiwyd ar y noson fythgofiadwy. Diolch i’r cerddorion oedd yn bresennol – heb gerddorion, dim dawnsio. Pawb yn ymuno yn hwyl y twmpath i ddathlu penblwydd arbennig Marwolaeth 1af o Fawrth aethom i Lanerfyl i fwynhau Alis Caerlloi yn 16 ar Ebrill 2; Edward Morris Bu farw Edwina Morgan, Lle’r Tai gynt yn yr pryd arall blasus tu hwnt a chael eistedd yn yn dathlu ar Ebrill 3; Dilys Hughes yn dathlu ar ysbyty yn ddiweddar. Treuliodd Dwina y ôl a mwynhau adloniant arbennig iawn gan Ebrill 13; Les Smith (Dolafon) ar Ebrill 21 a blynyddoedd diwethaf mewn cartref preswyl griw o wragedd ifanc talentog iawn o’r enw Mary Peters (mam Marilyn) ar Ebrill 7 yn 93 ym Mhorthmadog. Cofiwn am ‘Dwina a Pumsain. Diolch yn fawr iawn i’r ddwy oed. Deborah ei chwaer yn dod i’r siop yn Foel bob gangen am eu croeso. Anfonwn ein cofion at aelodau o’r gymdeithas wythnos i nôl eu neges a byddai Dwina fel Ar nos Fercher y 9fed o Fawrth aeth rhai o’r sydd wedi cael damwain, anhwylder, neu dreulio brenhines yn eistedd ar y stepiau tra roedd aelodau i Gann Offis i gymryd rhan yn cyfnod yn yr ysbyty yn ddiweddar. Gobeithio Deb yn ordro’r siopwr i nôl y nwyddau. chwaraeon rhanbarth Merched y Wawr. Bu eich bod yn gwella. Cydymdeimlwn â’r teulu yn eu profedigaeth. rhai yn chwarae chwist tra roedd eraill yn Dawnswyr Llangadfan Merched y Wawr chwarae dominos. Wedi hwrlibwrli’r dathlu mae’n weddol dawel ar Crwydro fu hanes aelodau’r Wawr yn Ar nos Iau, Ebrill y 7fed trefnir cwis hwyliog y dawnswyr ar hyn o bryd. Prysurdeb y cyfnod ddiweddar. Ar nos Lun Chwefror yr 21ain aeth ar ein cyfer. yw’r prif reswm ond edrychwn ymlaen at amryw tua ugain ohonom i Ddinas Mawddwy a chael Dathlu Penblwydd yn Ebrill o weithgareddau yn ystod yr Haf. G@yl Cadi pryd arbennig o gawl a phwdin cyn cymryd Dyma hi bron yn fis Ebrill, a dyma enwau’r Hâ – Treffynnon, Mai 7fed. Diwrnod o Ddawns, rhan mewn Eisteddfod Ffug dan arweiniad rhai sy’n dathlu. Os ydych am i mi gynnwys Llangadfan – Mai 14eg. G@yl Ifanc, Caerdydd Gaynor Roberts. Noson hwyliog dros ben, enw ffrind, aelod o’r teulu neu gymydog, – Mehefin 17eg. Ymweld â Dawnswyr Llydaw gyda pherfformiadau bythgofiadwy. Yna ar y cysylltwch â fi. ym Mehefin.

Cymdeithas Rhieni ac Athrawon BOWEN’S WINDOWS Ysgol Uwchradd Caereinion JAMES PICKSTOCK CYF. Cynhaliwyd pwyllgor diweddar o’r gymdeithas Gosodwn ffenestri pren a UPVC o MEIFOD, POWYS uchod yn Ysgol Uwchradd Caereinion ar nos ansawdd uchel, a drysau ac Fawrth yr 8fed o Fawrth 2011. ystafelloedd gwydr, byrddau Meifod 500355 a 500222 Mae’r Gymdeithas yn trefnu Twmpath Dawns ffasgia a ‘porches’ am brisiau a Swper Ysgafn yn Neuadd Meifod ar nos Dosbarthwr olew Amoco Sadwrn, Mai 14eg i gychwyn am 7.30. Bydd cystadleuol. Gall gyflenwi pob math o danwydd y gr@p Pentenyn yn cynnal y noson a phris Nodweddion yn cynnwys unedau Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv tocyn yw £10 yn cynnwys bwyd a gwydraid o 28mm wedi eu selio i roi ynysiad, ac Olew Iro a win. Os oes gennych ddiddordeb mewn awyrell at y nos a handleni yn cloi. ymuno â’r hwyl ffoniwch yr Ysgol Uwchradd Thanciau Storio ar 810888 am docynnau. Cewch grefftwr profiadol i’w GWERTHWR GLO Gobeithir hefyd cynnal Noson Gourmet yn gosod. CYDNABYDDEDIG fuan iawn gyda’r disgyblion hynny sy’n astudio BRYN CELYN, Arlwyo yn yr Ysgol Uwchradd yn paratoi pryd A THANAU FIREMASTER LLANFAIR CAEREINION, o fwyd arbennig i westeion a fydd hefyd yn Prisiau Cystadleuol cyfrif fel rhan o’u harholiad. Bydd manylion TRALLWM, POWYS Gwasanaeth Cyflym pellach o’r digwyddiad hwn ar gael yn fuan. Ffôn: 01938 811083 Cynhelir y pwyllgor nesaf ar nos Fawrth, Mai 3ydd yn yr Ysgol Uwchradd. Croeso cynnes i rieni newydd. Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop Angen Glanhau eich Simnai? Clwb 200 Drwyddedig a Gorsaf Betrol Enillwyr mis Tachwedd oedd £30 Mike Cysylltwch â Humphreys; £15 Mrs Cath Besford; £5 Mr Aled Mallwyd Richards. Mis Rhagfyr - £60 Mr Glyn Ar agor o GLANHAWR SIMNAI HAFREN Bracegirle; £30 Ms Sian James; £5 Mrs Ann 7.30 tan 7.00 yr hwyr ar Tudor. Mis Ionawr - £30 Mrs Christine 01686 430649 / 07816 655291 Bwyd da am bris rhesymol Williams; £15 Ms Sian James; £5 Miss Siony Prisiau Cystadleuol Rudd. Mis Chwefror - £30 Miss Cerys 8.00a.m. - 5.00p.m. (Hefyd unrhyw ‘dasgau bach’ Richards; £15 Mrs Gwen Edwards; £5 Mrs Ffôn: 01650 531210 sydd gennych) Lynda James. Mis Mawrth – £30 C. Botwood; £15 Mr David Evans; £5 Mrs Sheila Evans. Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 5 JAPAN LLANERFYL Yn ôl arweinwyr proffesiynol mynyddoedd enwedig pan byddai’r peiriant yn gor boethi! Siapan mae’r tymor sgïo yn dod i ben pan Byddem yn trafeilio i un o’r saith resort o’n Alun ac Ann Jones, fydd y coed ceirios yn blodeuo yn Nhokyo. cwmpas a mwynhau sgio mewn eira [email protected] Felly gyda’r cyngor wrth law ac adeg wyna bendigedig a oedd dros ein pengliniau. Sgio prysur yn Hafod yn agosau fe benderfynais trwy goed a oedd yn anghfreithlon ond yn ddychwelyd i ganolbarth Cymru. Ond mae’r dal yn hwyliog dros ben, neu geisio dysgu Penblwyddi arbennig Siapan a adewais yn dra gwahanol i’r sut i snowbordio, crefft a lwyddais i’w Mae Glyn Owen a Norman Gittins wedi dathlu delweddau rwyf wedi eu tystio wrth wylio’r meistroli reit dda erbyn y diwedd. eu penblwydd yn 80 yn ystod mis Mawrth. newyddion a gweld effeithiau hunllefus y Ar ôl diwrnodau hir o hyfforddi neu sgîo Dathlodd Brythonwen Davies, Coedtalog ei daeargryn a’r tsunami ar y wlad ers imi adael. personol byddem yn dychwelyd i’r llety i phenblwydd yn 70 a Dewi, Caebachau a Linda Rwy’n sicr mai penwythnos yn sgïo yw’r peth fwynhau ‘Onsen’ (pwll o dd@r poeth naturiol). Garej yn 60. olaf ar feddwl y trigolion a brofodd eu hunain Roedd yn fendigedig, heblaw yr adegau pan Anodd credu, ond fe yn rhai hynod o gwrtais ac urddasol. roedd hi’n hynod oer a’r mwnciod lleol am ddathlodd y dyn bach yma Ar ôl glanio yn Nhokyo ar y 16ed o Ragfyr fy gynhesu eu hunain yn y d@r - mwnciod bach yn y llun gyferbyn ei nod oedd cael hyfforddi sgïo a derbyn‘ blewog gyda wynebau a penolau coch nad benblwydd yn 40 ganol mis tystysgrif’ ysgol sgïo Seland Newydd. Fe oedd yn ganlyniad eistedd yn y d@r Mawrth! Llongyfarchiadau i lwyddais i basio’r arholiad ar ôl pythefnos o crasboeth yn rhy hir. Yna byddem yn mynd bob un ohonoch hyfforddiant ac roeddwn yn barod i wynebu fel gr@p i fwynhau prydau bwyd mewn tai Penblwydd Priodas misoedd o geisio dysgu eraill y grefft yr bwyta lleol gan drio bwydydd tra gwahanol Mae Fred a Beryl Roberts, Nodda newydd oeddwn i wedi’i meistroli dros nifer o fel mochyn gwyllt, pizzaman (math o donyt ddathlu penblwydd priodas arbennig, maent flynyddoedd. Roedd gan y cwsmeriaid sawrus gyda pizza yn y canol), nifer o fathau wedi priodi ers 40 mlynedd. Mae’r ddau wedi safonau a phersonoliaethau tra gwahanol, o o bysgod a hyd yn oed ceffyl amrwd. Yna ar bod ar fordaith am dair wythnos i ddathlu’r gyplau cyfoethog o Hong Kong a Singapore ôl llenwi ein boliau byddem yn mynd i ganu achlysur. nad oedd erioed wedi gweld eira heb sôn am Karaoke neu chwarae pêl droed pump bob Offerynnwr talentog sgïo o’r blaen i blant mor ifanc â thair a phedair ochr yn erbyn Siapaneaid hynod o gyflym a Llongyfarchiadau mawr i Osian Davies, mlwydd oed a oedd yn fodlon canolbwyntio gyda sgiliau penigamp ond a fyddai yn Glantanat a lwyddodd i gael ei ddewis fel am ychydig cyn deall fod taflu peli eira at eu gwylltio os oeddynt yn gael eu gwthio oddi aelod o Gerddorfa Chwyth Genedlaethol hathro yn llawer mwy o hwyl, a’u rhieni yn ar y bêl gan chwaraewr rygbi ddwywaith eu Cymru. Bu’n rhaid iddo fynd trwy glyweliad sgîo heibio a gofyn pam bod eu sgis wedi eu maint o gefn gwlad Cymru. Ar ôl noson trwyadl iawn cyn cael ei ddewis a bydd yn taflu ar lawr tra fy mod i yn debycach i ddyn hwyliog byddem yn dychwelyd i’r llety a ymarfer efo’r gerddorfa yn Sir Fynwy am eira na hyfforddwr parchus. Roeddwn wrth fy chysgu’n drwm diolch i’r cymysgedd o Sake wythnos cyn cymryd rhan mewn cyngerdd modd pan oeddwn yn gweld datblygiad yng a oedd yn cael ei yfed a’r ‘gwynt aflan o’r mawreddog yn Neuadd Hoddinott yng ngallu fy nisgyblion a’r plant yn amlwg yn gwresogydd a oedd yn rhedeg ar ‘Kerosene’ Nghanolfan y Mileniwm ar 21ain o Ebrill. mwynhau. Ond roedd yna rai adegau pan yn barod am ddiwrnod arall ar y piste. Eisteddfod yr Urdd roeddwn yn gorfod cnoi fy nhafod a gweithio’n Ar ôl misoedd yn y mynyddoedd fe Llongyfarchiadau i bawb o’r ardal a fu’n galed i ennill fy nhyflog - cario degau o barau ddychwelais i Dokyo ar y ‘bullet train’ am cystadlu yn Eisteddfod yr Urdd y mis yma. o sgis trwm i’r man dechrau, pigo fyny pobl ychydig nosweithiau cyn dychwelyd adref. oedd yn cwympo bob 5 munud a hyd yn oed Ni welais erioed ddinas mor fywiog a darganfod fod un o fy nisgyblion wedi colli un phoblog. Fe aethom i’r Zebra crossing mwyaf o’i sgis a’i esgidiau sgïo hanner ffordd i fyny’r yn y byd o’r enw Shibuya ble roedd cannoedd John Jones lifft gadair. o bobl yn ceisio croesi ar unwaith, ac i nifer Maesllymystyn Roeddwn yn aros mewn ‘caban’ ar gyffiniau o demlau cyn mwynhau noson o ddathlu tref fach o’r enw Minakami a oedd tua tair awr diwedd y trip yn ardal Roppongi. Yna ar Contractwr Amaethyddol i’r gogledd orllewin o Dokyo a ddim yn rhy bell Fawrth y 5ed fe es i i faes awyrennau Tokyo Gwaith tractor yn cynnwys o ardal Nagano ble cynhaliwyd y Gemau lle llwyddais i berswadio’r swyddogion i adael Peiriant hel cerrig Olympaidd gaeafol yn 1998. Gweithiais i i mi ddod â bag sgîo ‘ychwanegol’ gyda mi’, a gwmni o’r enw Canyons a oedd yn rhedeg ysgol cyn mwynhau dros 22 awr ar awyren gydag Pheiriannau i chwalu a sgïo a ‘snowbordio’ yn y gaeaf a ‘rafftio a oediad byr yn Abu Dhabi, cyn dychwelyd i hel gwair/silwair chanwio yn yr haf. Roedd y staff o nifer o Heathrow ar y 6ed. wledydd amrywiol megis Siapan, Seland Roedd y trip yn un anhygoel ac roedd y Ffôn: 01938 820231 Newydd, Awstralia, yr Unol Daleithiau. Brasil, siawns o gael sgîo am dri mis, a chael cyflog Ffôn symudol: 07968 348624 a Lloegr. Fi oedd yr unig Gymro. yn y fargen yn wych. Fe gwrddais â nifer o Ar ein diwrnodau i ffwrdd byddwn i a gweddill frodorion diddorol a chlên dros ben ac rwy’n yr hyfforddwyr yn benthyg un o faniau teimlo tosturi mawr drostynt yn yr amseroedd crebachlyd y cwmni, rhai tua 600cc a gyda’r caled sydd wedi taro’r wlad ers i mi ALUN PRYCE peiriant o dan y seti blaen, lle peryg iawn yn ddychwelyd adref. Hywel Jones CONTRACTWR TRYDANOL GARETH OWEN #yn tew i’w gwerthu? Hen Ysgubor Tanycoed, Prynwr ardal y Plu Llanerfyl, Y Trallwm Meifod, Powys, Ffôn: 01938 820130 SY22 6HP i Welsh Country Rhif ffôn symudol: 07966 231272 CONTRACTWR Foods ADEILADU Gellir cyflenwi eich holl anghenion Adeiladau newydd, Estyniadau Ffoniwch Elwyn Cwmderwen trydanol 07860 689783 Patios, Gwaith cerrig neu - amaethyddol, domestig neu Toeon 01938 820769 ddiwydiannol. Gosodir stôr-wresogyddion Dyfynbris am Ddim Cysodir ‘Plu’r Gweunydd’ gan Catrin Hughes, a larymau tân hefyd. Ffôn: 07812197510 / 01938 500514 a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd yn ei argraffu. 6 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

ystyried y nifer o hysbysebion a welir ar y CYSTADLEUAETH O’R GORLAN teledu neu yn y papurau dyddiol, mae chwant SUDOCW mawr yn bodoli am aur a bydd rhai yn cael eu Gwyndaf Roberts hudo gan arian papur i werthu eu heiddo gwerthfawr. Efallai mai doeth fyddai i bob un Ar adeg o argyfwng, megis rhyfel er ystyried yn ofalus iawn cyn ffeirio tlysau am enghraifft, mae pobl yn colli eu arian papur darfodedig. hymddiriedaeth mewn arian papur ac yn Fe glywch ddweud weithiau bod rhywun werth buddsoddi yn hytrach mewn aur. Bu’r metel ei bwysau mewn aur. Mae’n ddweud eithafol hwn yn bwysig ar hyd yr oesoedd ac fe geir ond fe wyddom beth yw ystyr y peth. Mewn dros 550 o gyfeiriadau ato yn y Beibl. Mae ffratyrnal yn ddiweddar, fe ofynnwyd prun oedd yna sôn yn Genesis 2 am afon yn llifo o bwysicaf: ai cyfoeth neu deulu. Fe atebodd Eden sy’n ymrannu’n bedair. Enw’r cyntaf yw un y cwestiwn ar ei ben gan ddweud mai ei Pison, mae hon yn amgylchynu holl wlad deulu ef oedd ei gyfoeth! Tybed bod angen Hafila, lle ceir aur. Y mae aur y wlad honno’n bellach atgoffa’r rhai sy’n poeni am sefyllfa dda. Credai’r Iddew mewn rhoi’r gorau yn y economaidd ein gwlad mai pobl sy’n bwysig Deml a defnyddid aur coeth i addurno’r lle ac nid meddiannau. sanctaidd hwnnw. Y cyfeiriad cyntaf a geir at Gwerth cenedl yw ei phobl ac yn arbennig aur yn y Testament Newydd yw’r anrheg a felly’r ifanc ym mhob cymdeithas. Trasiedi ddygwyd at Iesu gan y sêr ddewiniaid. Yn ein sefyllfa bresennol yw bod dyfodol ddiweddarach yn ei hanes mae Iesu yn cannoedd o filoedd o’n hieuenctid yn cyhuddo’r Ysgrifenyddion a’r Phariseaid o ymddangos yn dywyll iawn. Fe fydd y mwyaf ENW: ______ragrith oherwydd eu hagwedd tuag at yr aur galluog yn iawn siawns, ond beth am y rhai oedd yn y deml. Prun sydd fwyaf, yr aur sydd eisoes wedi’u dal gan efeiliau creulon CYFEIRIAD: ______ynteu’r deml oedd ei gwestiwn chwyrn iddynt. eu hamgylchiadau. Pobl fel Alys er enghraifft, Neges anodd ei derbyn oedd ganddo pan fu’n a oedd i’w gweld yn ymgodymu â’i phroblemau ______sôn yn nameg y deg darn aur am y meistr a yn y ddrama nos Sul ar S4C. Fe wn fod yr roddodd aur i’w weision gan orchymyn iddynt iaith yn gwrs a’r digwyddiadau rhywiol a ______fasnachu hyd nes iddo ddychwelyd o daith i bortreadwyd yn wrthun i rai ond dyma ddrama wlad dramor. Methodd un o’r gweision ag sy’n dweud fel y mae bywyd i rai o aelodau’r ufuddhau i orchymyn y meistr ac er iddo gymdeithas nad ydym yn dewis eu gweld na Ymateb ardderchog i gystadleuaeth Sudocw gyflwyno’r un darn aur yn ôl, fe gollodd y gwneud dim â hwy. Dyma’r bobl y disgwylir mis Mawrth gyda 33 o ymgeiswyr. Diolch yn cyfan. Mewn cymdeithas sy’n wynebu i’n gweithwyr cymdeithasol a’r heddlu fawr iawn i Miriam Jones, Llanerfyl; Ann argyfwng ariannol fe fyddai’n dda pe byddem ymwneud â hwy o ddydd i ddydd. Yn yr un Wallace, Craen; Llinos Jones, Dolanog; David yn canolbwyntio ar yr hyn sydd gan Iesu i gymdeithas mae pobl da eu byd sydd â’u bryd Smyth, Foel; Eurwyn Jones, Croesoswallt; ddweud wrthym am gyfoeth yn gyffredinol. ar gyfoeth ac ymbleseru. Nid yw eu moesau Ieuan Thomas, Caernarfon; John E. Jones, Benthyciad o’r Lladin AURUM yw’n gair ni a na’u hymddygiad yn fawr gwahanol i’r llygod Dinbych; Gwenda Williams, Llanidloes; Beryl diddorol yw nodi bod y ffurf a geid mewn mawr sy’n byw ym muriau fflat Alys. Jacques, Cegidfa; Ann Evans, Llangadfan; Cymraeg Canol EUR yn parhau yn fyw iawn Nid oedd yn y ddrama nag eglwys na chapel Thomas Howells, Goetre; M.E. Jones, mewn dwsinau o eiriau o euraid i euryn. Felly na sôn am grefydd, ond un o gyfeillion Croesoswallt; Malcolm Lloyd, Carno; Llinos gadawodd y metel hwn ei ôl yn drwm ar ein syrthiedig Alys oedd y gweinidog clwyfus. Hi Rees, Llanidloes; Mair Jones, Pencreigiau; hiaith hefyd. sy’n gofalu amdano ac yn arddangos Noreen Thomas, Amwythig; Gwynfryn Tho- Fe werthir aur heddiw yn ôl ei bwysau ond nodweddion y Samariad Trugarog. A thrwy’r mas, Llwyn Hir; Eirys Jones, Dolanog; Enid mae’r hyn a geir amdano yn dibynnu ar y cyfan, mae ei chariad at ei phlentyn yn Jones, Mallwyd; Jean Preston, Dinas caratau sydd ynddo. Os mai darn 22 carat llywodraethu’i bywyd. Rhodd gan Dduw yw’r Mawddwy; Heulwen Davies, Llangadfan; sydd gennych, mae iddo 22 rhan o aur a 2 o math yna o gariad, beth bynnag a feddyliwn Rhiannon Morris, Fronlas Fawr; Delyth aloi. Mae 24 carat mewn aur pur wrth gwrs. O am weithredoedd eraill Alys. Jenkins, Llanymawddwy; Maureen Jones, Cefndre; Myra Chapman, Pontrobert; Ceri Evans, Hafan Deg; Elizabeth George, Morris Plant Hire Huw Evans, Llanelli; Thelma Davies, Trallwm; Cath Williams, Pontrobert; Anne Haynes, Trefnant OFFER CONTRACWYR Gors, Llangadfan Isaf; Rhiannon Gittins, Llanerfyl; Helen AR GAEL I’W HURIO Arbenigwr mewn gwaith: Williams, Glyndwr; Eirwen Robinson, Cefn Weldio a Ffensio Coch; Eluned Davies, Pen-yr-Herber gyda neu heb yrwyr Taflwyd yr enwau i gyd i mewn i’r fasged golchi Cyflenwyr Tywod, Graean a Gosod concrid dillad a’r enillydd lwcus sy’n derbyn tocyn Cherrig Ffordd ‘Shytro’ waliau gwerth £10 i’w wario yn Siop Alexanders y Gosodir Tarmac a Chyrbiau Codi adeiladau amaethyddol Trallwm yw Thomas Howells, Goetre, Rhif ffôn: 01938 820296 Llanerfyl. AMCANGYFRIFON AM DDIM Pob hwyl i chi efo’r pôs y mis yma, bydd cyfle Ffôn: 01938 820 458 a ffôn symudol: 07801 583546 i ennill tocyn gwerth £10 i’w wario yn siop Ffôn symudol: 07970 913 148 Alexanders y Trallwm. Cofiwch anfon eich sudocw wedi ei gwblhau at Mary Steele, GLO AC OLEW DYDD A NOS Eirianfa, Llanfair Caereinion neu Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan, Y Trallwm, DEWI R. JONES Powys, SY21 0PW erbyn dydd Sadwrn, Ebrill TANWYDD 16. Pob hwyl! D.R. & M.L. Jones BANWY FUELS

Atgyweirio (CARTREF, AMAETHYDDOL, Garej Llanerfyl hen dai neu DIWYDIANNOL, MASNACHOL) Ceir newydd ac ail law adeiladau amaethyddol DAVID EDWARDS Arbenigwyr mewn atgyweirio LLANERFYL 01938 810 242 Ffôn LLANGADFAN 820211 Ffôn: Llangadfan 387 07836 383 653 (Symudol) Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 7

LLANGADFAN

Genedigaeth Llongyfarchiadau i Maldwyn a Buddug, Cartrefle ar ddod yn Daid a Nain am y chweched tro. Ganwyd merch fach i Hefin a Sarah o’r enw Leia Gwenydd. Anfonwn ein dymuniadau gorau atoch fel teulu. Ysbyty Treuliodd Eluned Rees, Esgairllyn a Ted Sweeting, Glynteg rai dyddiau yn yr ysbyty yn ddiweddar. Anfonwn ein dymuniadau gorau at y ddau am wellhad llwyr. Graddio

Llongyfarchiadau i Anwen, Tynewydd sydd wedi graddio gyda MA mewn Trosedd a Chyfiawnder o Brifysgol Caer. Mae Anwen fynd â’r gyfres maent yn trefnu nosweithiau ‘Pethe’ yn gweithio ar hyn o bryd i Ddyfodol Powys ledled Cymru i sôn am wahanol Futures fel gweithiwr chwarae sy’n annog dafodieithoedd. Trefnir noson arbennig yng plant i chwarae’n rhydd y tu allan yng Nghanolfan y Banw ar nos Iau Mai 11eg am 7 Ngogledd Powys. o’r gloch i drafod tafodiaith a geiriau Sir Cyngerdd y Ffermwyr Ifanc Drefaldwyn. Bydd mwy o fanylion yn y rhifyn Cafwyd noson ardderchog yng Nghanolfan y nesaf. Banw ar nos Lun y 7fed o Fawrth. Cafodd Ysgol Gynradd Dyffryn Banw pawb swper blasus o gawl cennin a phwdin i Eisteddfod yr Urdd ddechrau cyn eistedd nôl a mwynhau dau Llongyfarchiadau arbennig i ddisgyblion yr berfformiad ardderchog gan Glybiau Ffermwyr ysgol ar eu llwyddiant arbennig yn Ifanc Bro Ddyfi a Dyffryn Banw. Dyma’r unig Eisteddfodau’r Urdd yn ddiweddar. Bu’r ddau Glwb yn Sir Drefaldwyn a fu’n cystadlu Partïon Dawns Gwerin dan 10 a than 12 yn yn yr adran Gymraeg, sydd yn warthus a fuddugol yn y Sir a byddant yn mynd i dweud y gwir, does dim esgus fod rhai o’r Abertawe ddiwedd mis Mai i gynrychioli’r Sir clybiau eraill yma yn cystadlu yn Saesneg. yn y Genedlaethol. Daeth mwy o lwyddiant Piti, a finnau wedi clywed cymaint yn gyda’r Parti Unsain i Ysgolion Bach yn llwyddo ddiweddar am ein cymuned ddwyieithog. gipio’r wobr gyntaf ac yn ymuno â nhw yn ‘Dodgems’ Abertawe bydd Jac Roberts a ddaeth yn 1af Clywed gan dderyn bach fod Olwen a Gareth ar yr Unawd Piano a Lwsi ei chwaer a ddaeth wedi bod yn chwarae ‘bumping cars’ ar fuarth yn 1af ar y Llefaru a’r Unawd Cerdd Dant i Daeth Rhun ap Iorwerth i Langadfan rai Rhandir yn ddiweddar. Falle, fyddai’n syniad ddisgyblion Bl. 1 a 2. Llongyfarchiadau i chi wythnosau yn ôl i recordio darn ar gyfer y lledu’r buarth! gyda phob lwc yn Abertawe. gyfres deledu ‘Pethe’. Bu yn Llais Afon efo Traws Gwlad ‘Ar Lafar’ Alwyn yn sôn am rhai o’i gasgliadau ac efo Mae Cwmni Teledu Da yn cynhyrchu cyfres Rhaid llongyfarch Rhun Jones a ddaeth yn Emyr Davies, yn Llys Mwyn, yn trafod newydd o raglenni ar gyfer S4C o’r enw ‘Ar 2il yn ras traws gwlad yr ardal yn ddiweddar. barddoniaeth. Bydd y rhaglen yn cael ei Lafar’ yn canolbwyntio ar dafodiaith. I gyd- Da iawn ti Rhun. darlledu yn fuan ar S4C. 8 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 Eisteddfod Cylch yr Urdd Cylch Caereinion

Llefaru Dysgwyr Bl. 3 a 4. 2il Tara Stephens, Llanfair; 2il Kate Pugh, Arddlin (merch Karen Llongyfarchiadau i Gr@p Llefaru Mamiaith Ysgol Gynradd Llanfair Caereinion a ddaeth yn Humphreys, Moedog gynt) ac yn 1af Sarah 1af yn y Sir. Jones, Llanfair

Parti Cerdd Dant Ysgol Gynradd Llanerfyl a ddaeth yn 1af yn y Cylch

Ensemble Lleisiol Bl. 6 ac iau Ysgol Pontrobert a ddaeth yn 1af Sion Watkin, Eleri Northeast, Casi Vaughan Jones a Ffion Lewis

Huw Jones, Maesydre a gafodd lwyfan ar y Llefaru Bl. 5 a 6; a Sophie Evans, Nain yn llongyfarch Greta ar gael y wobr 1af Maesydre a ddaeth yn 3ydd ar y Llefaru i ar yr unawd piano a’r unawd telyn. Ddysgwyr Bl. 5 a 6 Ceri Price a Manon Lewis 1af ar y Ddeuawd Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 9

Enillwyr y Tlysau: Llefaru Mamiaith a Cerdd Dant/Alaw Werin- Manon Llwyd Lewis, Elin Bowen a’r criw wedi bod wrthi’n brysur Llanfair; Cerdd Offerynnol - Greta Roberts, Llanerfyl; Llefaru Dysgwyr - Sophie Gilliard, iawn yn paratoi brechdanau ar gyfer yr Arddlin a Cherddoriaeth Lleisiol - Rhun Jones yn cynrychioli Parti Unsain Dyffryn Banw Eisteddfodwyr llwglyd.

Ensemble Offerynnol Ysgol Gynradd Llanerfyl a ddaeth yn 1af yn y Cylch a’r Sir. Daeth Gwenno Roberts yn 1af ar yr Unawd Telyn yn y Sir hefyd Parti Dawns dan 10 oed Ysgol Gynradd Dyffryn Banw a ddaeth yn 1af yn y Sir

Gr@p Llefaru Mamiaith Ysgol Gynradd Llanfair Caereinion a ddaeth Parti Dawns dan 12 oed Ysgol Gynradd Dyffryn banw a ddaeth yn 3ydd yn y Cylch yn 1af yn y Sir 10 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

Ann y Foty a’i Thrwyn Mewn Llyfr LLANLLUGAN Rydw i wedi cael cymaint o flas ar ddigwyddiad hefyd sydd o bosibl â chysylltiad I.P.E. ddarllen yn ddiweddar fel y bu bron i â’r ardal hon. mi anghofio am fy ngholofn yn y Ond mae’r stori wedi cael ei symud i dde 810658 ‘Plu’. Cymru ac mae hanes boddi Cwm Taf yn y “Mae dy drwyn di yn yr hen lyfr ‘na deheubarth yn rhan o’r nofel hefyd. Yn wir, bu Dymuniadau da trwy’r amser, cwynodd Guto y hen daid Mihangel Morgan a briododd yn Ie, rwy’n dymuno penblwydd hapus iawn i diwrnod o’r blaen, ‘a finne yn eistedd fan hyn Llanwddyn yn gweithio yno. Mae’n debyg iddo ddwy hen gyfeilles a fu yn yr ysgol uwchradd yn aros am fy swper. Wyt ti am fy newynu i godi’r beddau o’r fynwent yn y cwm hwnnw. gyda mi ar eu penblwydd ‘arbennig’ y mis yma, neu rhywbeth?” Ar ryw olwg mae Llanwddyn wedi cael ei sef Mrs Marion Roberts gynt o Gaeberllan, Anrheg yw’r llyfr sydd wedi tramgwyddo’r g@r, drawsblannu i Gwm Cynon gan mai yn Llanerfyl (Davies gynt) a Mrs Gwyneth Tudor ac wn i ddim pwy a’i anfonodd i fi. Cafodd ei nhafodiaith y cwm hwnnw mae’r cymeriadau (Watkins gynt) o Hengefen, Llanfair. bostio mewn papur llwyd a’r neges yma efo yn siarad. Yn wir un o gryfderau’r nofel yw’r Cofio fo. “I Ann y Foty. Anrheg ar Ddiwrnod y Llyfr. dafodiaith a’r idiomau cyfoethog ac fe fyddwn Gobeithio y gwnewch chi fwynhau’r nofel.” i wrth fy modd yn gwrando ar rhywun o’r ardal Doedd dim sôn am enw na chyfeiriad. yn darllen y gwaith yn uchel fel y gallwn eu A d’eud y gwir dydw i heb ddarllen cymaint â gwerthfawrogi yn llawn. hynny o nofelau yn ystod fy mywyd. Rhai Mr Mae’r awdur yn gwneud defnydd helaeth o Daniel Owen o’r Wyddgrug, wrth gwrs, ofergoelion, chwedlau a llên gwerin ac yn ‘Cysgod y Cryman,’ ‘Un Nos Ola’ Leuad’ gan plethu’r cyfan i mewn i’r stori. Mr Caradog Prichard a ‘Brain yn y Brwyn’, a Yna mae yna lond gwlad o gymeriadau dyna’i gyd, bron. Ond mi deimlais yn syth ar diddorol fel Pedws Ffowc y Wrach, Popi’r ôl darllen y broliant ar y clawr cefn a rhai Butain, Estons y Gof a Gwyneth Cefn Tylcha dyfyniadau ym mlaen y llyfr y byddwn i wrth yr hen wraig wrthodai adael y cwm pan ddaeth fy modd efo’r nofel hon. yr amser i wneud hynny. Wn i ddim os y bu i Mr Mihangel Morgan yw’r awdur. Mae o’n gymeriadau fel y rhai hyn fyw yn Llanwddyn ddarlithydd yn y Brifysgol yn Aberystwyth, yn nac mewn unrhyw lan arall erioed. Ond mae byw yn Nhal-y-bont efo’i g@n, ond yn dod o nhw yn rhai diddorol a llawn bywyd. Aberdâr. Hon yw ei wythfed nofel. Mae o hefyd Mae yma lawer o ddathlu bywyd yma, y ffraeo wedi ysgrifennu chwe chyfrol o straeon byrion a’r caru, er fod y stori wrth iddi fynd yn ei a phedair cyfrol o gerddi. Ac mae hen wraig blaen yn mynd yn dywyllach ac yn dywyllach. Mae llawer ohonoch yn cofio Mr Idwal Griffiths fel fi yn cael colofn unwaith y mis i’r Papur Nid y gwrthdaro rhwng y brodorion a’r dieithriaid gynt o Fronhaul, Cefncoch sef brawd Gwylfa Bro yn straen! ddaeth i weithio ar yr argae yn unig sydd i Gartheulin a Mrs Irene James. Bu farw tua ‘Pantglas’ ydy teitl y nofel. Ond prin y byddai gyfrif am hynny. Fedrwch chi ddim dianc rhag deg neu falle un mlynedd ar ddeg yn ôl ac ar hynny yn ennyn chwilfrydedd neb. Yr hyn y teimlad fod yna ysbryd sinistr ar waith yn y y pryd roedd ganddo sawl cath yn Fronhaul. wnaeth ddeffro fy niddordeb i oedd ei bod hi dyffryn. Un diwrnod, bedair blynedd yn ddiweddarach wedi ei seilio ar hanes boddi pentre Fedra i ddim peidio â theimlo chwaith fod yna ym Maes-y-coed (byngalo Alan Ty’n coed, nai Llanwddyn. neges wleidyddol ynghudd yn y stori yn Idwal a’i wraig Sian a’r ferch Elin) pan oedd Y dyfyniadau ar flaen y nofel aeth â mryd i rhywle. Mae yma deyrnged i gymdeithas Sian yn brysur yn hongian dillad allan ar y gynta’. Maen nhw i gyd yn cyfeirio at Gymreig a gollwyd. Collwyd nid yn unig lein fe glywodd miawian ac fe welodd gath yr Dryweryn a Llanwddyn. Mae yna ddarn hefyd dafodiaith arbennig ond hefyd y bobl oedd ochr draw i’r ffens. Adnabu Sian y gath fel un o gerdd Saesneg o’r enw ‘Reservoirs’ gan R yn ei siarad gyda’u hodrwydd a’u harferion o gathod Yncl Idwal gynt yn Fronhaul a S Thomas. Faint ohonoch chi tybed sydd yn unigryw. Yn y cyfnod diweddar yma mae’n rhoddodd laeth a bara iddi. Arhosodd y gath ei gofio fo yn offeiriad yn Manafon? Dyn tal, debyg mai Llanwddyn oedd y lle cyntaf i gyda nhw ac fe’i galwyd yn ‘Idwal’, ond ymhen prin ei eiriau oedd yn hoff o grwydro’r ddioddef yn y dull hwn. Wedi hynny fe ddaeth amser sylweddolwyd mai cath fenyw oedd hi mynyddoedd a gwylio adar. Gwnaeth ymdrech Cwm Elan, Mynydd Epynt, Rhydcymerau a a newidwyd yr enw i ‘Id’. Mae’r gath tua lew i ddysgu Cymraeg ond ni ffwdanodd i’w Thryweryn. Nid cael eu boddi oedd hanes pob pymtheg oed erbyn hyn ac mae my ledi yn throsglwyddo i’w blentyn ei hun. un o’r ardaloedd hyn ond fe’u dinistriwyd rhy fawreddog i fwyta bara a llaeth, o na, mae’n Mae yna ôl-nodyn yng nghefn y llyfr sydd yn mewn rhyw ffordd neu’i gilydd. Hynny, heb disgwyl cig ar y fwydlen ym Maesy-coed dweud wrthym am gysylltiad Mihangel sôn am y cymoedd aeth yn ysglyfaeth i bellach. Morgan â Llanwddyn. Un o’r lle hwnnw oedd ddiboblogi. hen nain yr awdur. Roedd hi’n cadw siop yno Mae gen i rhyw syniad mai ychydig iawn o Gadael mae’n debyg, cyn y boddi. Gweithiai ei hen brotestio a fu pan foddwyd Llanwddyn. Mae’n Fe ddaeth newyddion trist i’r cwm yma fod daid fel llafurwr ar yr argae ac fe briodwyd y dda o beth felly fod rhywun am ddefnyddio’r Gareth Davies, Rock Villa, gynt o Groesfer ddau yn eglwys y plwy’. Fe ddangosir llun o’u hanes fel sail i nofel fodern fel nad ydym yn wedi colli ei frwydr yn erbyn canser er ymladd tystysgrif priodas. anghofio be ddigwyddodd yno. Darllenwch hi yn galed. Ein cydymdeimlad dwys ag Olwen Rhyw olwg braidd yn ddigalon gefais i ar drosoch eich hun a gadewch i mi wybod beth ei wraig a oedd yn un o blant Frongrin, Lanwddyn y tro diwethaf y bum i yno hanner yw eich barn amdani. Mae Guto wrthi ar hyn Llanllugan. blwyddyn yn ôl. Cefais y teimlad fod y lle wedi o bryd yn darllen fy nghopi i. gweld ei ddyddiau gorau rhywsut. Mae’n si@r y byddai rhai yn dadlau fod y dyddiau hynny yn perthyn i’r cyfnod cyn creu’r llyn. Ond fe CEFIN PRYCE fagwyd pobl ddiddorol yno oddi ar hynny C. & M. hefyd. Roedd yno gymdeithas fywiog iawn rai YR HELYG blynyddoedd yn ôl. Ond erbyn hyn mae’r ysgol TRANSPORT LLANFAIR CAEREINION wedi cau a dydy hynny byth yn arwydd da. (CADFAN A MAUREEN EVANS) Ond rwy’n falch ofnadwy fod Mr Morgan wedi Contractwr adeiladu defnyddio’r lle fel sail i’w nofel ddiweddaraf. Calch, Slag a Gwrteithiau Adeiladu o’r Newydd Cyn i bawb ruthro allan i brynu’r nofel yn Pethe Swnd a Cherrig Powys fe ddylwn i eich rhybuddio nad llyfr Atgyweirio Hen Dai hanes am Lanwddyn yw hwn. Fel y dywedais Profion Pridd am ddim i sail i’r nofel yn unig yw helyntion boddi’r Cludwn bopeth i bobman Gwaith Cerrig cwm. Mae yna ambell stori efallai, sydd â’i gwreiddiau yma ym Maldwyn. Ambell Ffôn: 01938 810 752 Ffôn: 01938 811306 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 11 Cynefin Alwyn Hughes

Ydy, mae o wedi ‘ymddeol’ o’r diwedd! Bu Einion Evans, Y Warin (neu Einion Dolmaen!) yn bygwth rhoi’r gorau i’w swydd fel helsmon C@n hela Dyffryn Banw ers rhai blynyddoedd ond bellach daeth y dydd i roi’r corn ar y silff fantell a chrogi’r chwip ar y wal! Dechreuodd Einion gadw c@n hela pan oedd tua ugain oed, ac roedd Richard Ryder (Gesel Ddu bryd hynny) yn cadw ci neu ddau hefyd. Nid oedd yma bac o g@n cyn hynny fel oedd yn ardal Llanbrynmair neu Ddolanog ac oherwydd fod llawer o goedydd yn cael eu plannu, roeddent yn lloches i lwynogod a chafwyd colledion amser wyna. Diddorol yw nodi mai John Ellis Lewis, Foeldrehaearn (ewythr Einion) a saethodd y llwynog cyntaf ar ôl iddo ddechrau cadw c@n hela. Bu Einion yn colli’r ysgol i fynd gyda Jac i hela pan ddeuai C@n Tywyn i Ddolanog. Ni ellid fod wedi cael gwell magwraeth na hyn – roedd John Ellis yn un o’r helwyr gorau a Keith Evans yr helsmwn newydd efo Einion cyn dechrau ei helfa olaf yng Nghwm Conwy welodd yr ardal hon erioed a deil bwlch mawr ar ei ôl, nid yn unig ym myd c@n hela ond cadwriaethol megis RSPB yn cydnabod hyn ymhob agwedd o fywyd y fro. bellach, ynghyd â phobl ‘ddysgedig’ fel Iolo Cofiaf fynd i hela gyda Einion yng Nghoed Williams. Mae llwynogod yn creu hafog Parc Llwydiarth am y tro cyntaf pan oeddwn ymysg adar sy’n nythu ar lawr, ac ar ôl colli’r tua deg oed (dros ddeugain mlynedd yn ôl!). hen giperiaid, mae’n rhaid i rywun arall wneud Pan feddyliaf yn ôl, mae nifer o’r helwyr a y gwaith. Rwyf yn hollol bendant mai dyma’r oedd allan y dydd hwnnw wedi mynd – coffa ffordd lleiaf creulon ac effeithiol i’w rheoli. da amdanynt. Mae’n rhaid nodi un yn arbennig Nid yw pob llwynog yn lladd @yn wrth gwrs sef y diweddar annwyl Maldwyn Dyfnant. ond wrth gadw eu niferoedd i lawr yn y gaeaf, Dyma gymeriad a hanner a rhywsut ni fu’r mae’r tebygolrwydd iddynt ladd @yn yn lleihau ‘hynt’ yr un fath ar ôl i Mal fynd i’r byd arall. oherwydd ni fyddai digon o fwyd naturiol iddynt Bu cyfraniad Meurig Belan a John Davy’r ei gael fel arall. Rhandir yn fawr hefyd am gyfnod hir. Credaf yn sicr fod yr helfa dan arweiniad Daliodd Einion filoedd o lwynogod dros y Einion wedi gwneud gwaith effeithiol ers bron blynyddoedd (bron 190 ers Medi 2010) a dyn i hanner canrif. Ni fedraf feio Einion am a @yr sawl milltir a gerddodd – fe fuasai’n gynhyrfu ychydig weithiau pan fyddai Geraint llinell go hir heb amheuaeth. Dolau, Aled Dolmaen neu Tom a Dei Bebb yr Cafodd y gwaith ei wneud yn anoddach pan Hendre neu Daniel yn methu llwynog, ond ddaeth y ddeddf hollol hurt yna allan i geisio roedd bob amser yn ddiolchgar i Norman, T~ gwahardd hela â ch@n. Fe geisiwyd cadw o Newydd, Clive, Dewi, Foel Farm a minnau fewn y ddeddf gymaint ag y medrid ond pa am fod yn gallu eu saethu!!! synnwyr oedd ceisio hela gyda dau gi yng Gwnaeth Einion ddiwrnod rhagorol o waith a Nghoed Dyfnant sy dros ddeng mil o aceri? bu’n ffyddlon iawn i ffermwyr yr ardal hon am Problem arall oedd y bobl hynny a ddaeth i gyfnod hir a mawr yw eu dyled iddo. gefn gwlad gan gadw ychydig ieir neu ddefaid Ni fydd yr ‘hynt’ yr un fath rywsut hebddo ar rhyw gae neu ddau. Roeddent yn gwrthod ond dymunwn y gorau iddo yn ei ‘ymddeoliad’. i’r c@n hela groesi eu tir ond newidient eu tiwn Mae’n siwr gen i na fydd yn aros adre ar yn go sydyn pan gollent ieir neu @yn bach. ddiwrnod hela, er y bydd cyfle iddo fynd i Einion Mae cyfraniad yr helfa i fywyd cymdeithasol siopa gyda Thearl ar ddydd Sadwrn! Rhwydd gamwr hawdd ei gymell – i’r mynydd yr ardal yn fawr. Mae’n rhoi cyfle i griw ddod Dymunwn y gorau i’r helsmon newydd, sef A’r mannau anghysbell, at ei gilydd i gael hwyl a thynnu coes. Mae’n Keith Evans sy’n brofiadol iawn gyda ch@n Gwarchod hâd y ddiadell braf iawn gweld cymaint o ieuenctid yn dod hela oherwydd ef oedd olynydd y diweddar Yw camp hwn yn y cwm pell. allan – y nhw yw’r dyfodol. Haydn Roberts, Brynhwdog. Nid wyf am ddechrau pregethu yma ond does Rwyf wedi newid y drydedd linell yn englyn Diolch i ti Einion ar ran pawb am dy waith a dim amheuaeth fod rhaid cadw niferoedd y enwog Thomas Richards i’r ci defaid diolch hefyd am dy gyfeillgarwch i ni fel teulu llwynogod i lawr. Mae cymdeithasau oherwydd credaf ei fod yn gweddu i’r dim. dros y blynyddoedd.

Siop Trin Gwallt ANDREW WATKIN

A.J.’s Froneithin, Ann a Kathy LLANFAIR CAEREINION yn Stryd y Bont, Llanfair Adeiladwr Tai ac Estyniadau Ar agor yn hwyr ar nos Iau Gwaith Bric, Bloc neu Gerrig Ffôn: 811227 Ffôn: 01938 810330 12 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

LLANFAIR CAEREINION

Swydd newydd Llongyfarchiadau i Miss Jane Peate, Llangadfan, sydd wedi ei phenodi i swydd allweddol yn yr ardal. Bydd yn dechrau ar ei gwaith fel Prifathrawes Ysgol Gynradd Llanfair yn dilyn ymddeoliad Mrs Rona Evans, ym mis Medi. Llongyfarchiadau i Viv Jones am wneud mor dda mewn cystadleuaeth Ffotograffiaeth yn ddiweddar. Daeth yn drydydd yn y gystadleuaeth a dangoswyd ei lluniau ar raglen ‘Wedi 3’. Un o’r lluniau buddugol oedd un o Lyn Llanwddyn yn yr Hydref. Priodas Aur Brysiwch wella Llongyfarchiadau i Gwyn a Sheila Davies, Penarth sydd wedi dathlu eu Priodas Aur. Priodwyd Dyna yw ein dymuniad i bawb sydd wedi bod y ddau ar 11 Mawrth 2011. Pob dymuniad da i’r ddau a gobeithio fod Gwyn yn teimlo’n well. yn sâl ac yn cael triniaeth mewn ysbyty yn ddiweddar. Anfonwn ein cofion at Oriel Watkin, Brongarth sydd wedi torri ei chlun ac sydd wedi dod adref yn dilyn triniaeth ac at Gwilym Jones, Mount Einion sydd wedi bod yn sâl. Colledion Bu’r mis hwn yn fis o golledion garw i ardal Llanfair. Cydymdeimlwn â Mary a Sara Mills Evans, Glan yr afon, ar golli Leon, cymeriad hoffus a llawn hwyl. Bydd yr ‘offis’ ar y sedd wrth yr Eglwys yn dawel iawn hebddo. Trist oedd ffarwelio hefyd â Gareth Davies, Rock Villa, a fu farw yn ddim ond 53 oed wedi salwch hir. Cofiwn am ei wraig, Obby, a’r plant, Haley, Leanne a Grant. Collwyd un arall o hen gymeriadau’r dref hefyd sef Mrs Joan Isaac, 4 Minffordd, a fu farw yn 88 oed. Roedd yn wraig i’r diweddar Ernest Isaac ac yn fam i chwech o blant, sef Tony, Malcolm, Barry, Graham, Shirley a Denise. Cynhaliwyd y tri angladd yn Eglwys y Santes Fair. Noson Lawen Roedd yn braf clywed Linda Griffiths a’i dwy ferch yn canu mor swynol ar y Noson Lawen ar S4C yn ddiweddar. John Edwards ar y dde gyda Swyddogion y Gymdeithas Hanes Y Grawys 17. Roedd festri Moreia yn orlawn i’r achlysur organ oedd Beryl Jones a’r casglyddion oedd Cynhaliwyd cyfarfod arbennig y Grawys yn a chafodd pawb a oedd yno flas mawr ar weld Viola Evans a Mai Jones. Ar derfyn y yr Eglwys ar ddydd Mercher Ynyd yng ngofal y lluniau a chael eu hatgoffa am orffennol difyr gwasanaeth mwynhawyd paned a lluniaeth y Parch. Backhouse o Landysul. Y darllenwyr y dref. ysgafn wedi’u baraoi gan rai o ferched Moreia. oedd Mary Bowen a Glyn Jones. Llanfair Cydlynydd y cyfarfod oedd Mary Steele. Undeb y Mamau Cyfarfod Gweddi Byd-eang y Cytunwyd i gyfarfod eto yn yr hydref, a hynny Dechreuwyd y cyfarfod nos Fercher, Mawrth Chwiorydd yn y prynhawn. 16 efo gwasanaeth, gyda Freda Bumford yn Cynhaliwyd cyfarfod tebyg yn Eglwys y Thema’r rhaglen eleni, a baratowyd gan darllen. Cydymdeimlwyd efo Mary a Sara yn Santes Fair nos Wener, Mawrth 4ydd a’r ferched Cristnogol o Chile oedd ‘Pa Sawl eu colled. siaradwraig wadd yno oedd Mrs Jane Evans, Torth Sydd ennych?’. Llywyddwyd y cyfarfod Cafwyd noson wahanol yn gwrando ar Pam Stepaside. yn Moreia ar 4 Mawrth gan Beryl Watkins a’i g@r yn sôn am eu bywyd a’r Clwb Cerdded Merched y blynyddoedd a dreuliwyd yn brwydo’r wlad Vaughan. Cymerwyd y prif rannau gan rai mewn carafán sipsi. oedd yn cynrychiol merched Chile, sef Mary Wawr Margaret Jandrell fydd yn annerch y cyfarfod Bowen, Ivy Evans, Ceri Evans ac Enid Manteisiodd rhai o’r aelodau ar y tywydd braf nesaf. Owen. Y siaradwraig wadd oedd Nia Rhosier, fore Gwener, Mawrth 25 i fynd am dro yn ardal Dymunwyd yn dda i Kate Edwards a Timothy a gyflwynodd neges oedd yn cyd-weddu â’r Llanllugan. Pleser oedd cael cerdded ar hyd a Sophie Jones a Martin a fydd yn priodi yn testun. Cyflwynwyd yr emynau a’r y ‘Filltir Aur’ o bobtu i Belanargae a gweld y Eglwys y Santes Fair ym mis Ebrill. Pob darlleniadau gan y canlynol: Dilys Watkins, Cennin Pedr yn eu gogoniant ar bob ochr i’r bendith ar y ddwy briodas. Megan Roberts, Eirian Roberts, Mary Steele, ffordd. Trefnwyd y daith gan Buddug Owen. Cymdeithas Hanes Lleol Primrose Lewis, Joyce Davies, Hafwen Mae croeso i unrhyw un ymuno â ni ar fore Roberts, Ruth Jones a Buddug Owen. Cafwyd Gwener os yw’r tywydd yn ffafriol - cychwynnir Bu cryn edrych ymlaen at y ddarlith ar hanes unawd gan Elen Davies yn ogystal. Yn ystod o’r maes parcio am 10 y bore ac edrychwn yr hen Lanfair a draddodwyd gan Mr John canu’r emyn olaf rhannwyd tafell o fara i ymlaen at deithiau hyfryd dros fisoedd yr haf Edwards, John Post gynt, nos Iau, Mawrth bawb, yn ôl y traddodiad yn Chile. Wrth yr yma. Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 13 Ysbrydoliaeth i hybu’r Gymraeg LEON EVANS COLOFN MAI yn ein bro NI! Dyma stori Lois Martin-Short, Tiwtor y Flwyddyn, 2010, Canolfan Cymraeg i Oedolion Canolbarth Atgofion a Theyrnged Mae’n siwr y bydd Cymru. Eisteddais wrth ei ochr am bedair blynedd amryw ym mroydd Mae brwdfrydedd Lois yn heintus wrth iddi sôn gyfan yn sêt gefn ‘Form 2’ yn y Cownti Sc@l Plu’r Gweunydd am ei gwaith fel tiwtor Cymraeg i Oedolion ac o 1940 i 1944 a bum yn byw o fewn dau ddrws wedi cael rhyw mae’n anodd iawn credu mai dysgu Cymraeg iddo am flynyddoedd lawer, y ni fel teulu ym gysylltiad wnaeth hithau hefyd ar un adeg. Maldwyn House ac yntau a’i deulu yn byw yn uniongyrchol neu Cafodd ei geni a’i magu yn Lloegr, yn yr ardal Rathbone House gyda Paris House siop David anuniongyrchol rhwng Leeds ac Ilkley, ac ar ôl gadael yr ysgol bu’n gweithio am gyfnod fel nyrs mewn Astley y teiliwr rhyngom a digon yw dweud gyda’r Athro Elwyn deintyddfa. Cyfarfu â’i g@r, Peter, yn Llundain a ein bod wedi treulio oriau maith yng nghwmni’n Elias gan bod cannoedd o bobl symudodd y ddau i Gymru ar ôl priodi. gilydd, mewn cyd-ddrygioni a chyd- Penderfynwyd ymgartrefu y tu allan i’r Trallwng anturiaethau. Cymru wedi bod o dan ei ofal dros y ond bryd hynny (yn yr wythdegau) fe’u Roedd Leon yn gyfaill delfrydol i fachgen darbwyllwyd gan bobl yr ardal nad oedd neb direidus fel fi gael cyd-eistedd yn y cefn gan blynyddoedd. Mae yr Athro Elwyn mewn gwirionedd yn siarad Cymraeg ac nad ei fod yn cochi yn wrid mawr bob tro yr edrychai Elias yn un o’r arbenigwyr mwyaf y byd ar oedd unrhyw bwrpas i ddysgu’r Gymraeg! A dyna athro neu athrawes i’w gyfeiriad, a ninnau y glefydau’r iau, ac ef oedd sefydlydd a rheolwr a fu. Dechreuodd hi a’i g@r ddau fusnes gweddill yn ddigon bodlon iddo gael y bai! A Uned Trawsblaniadau’r Iau Ysbyty’r Frenhines llewyrchus, sef busnes cynllunio gerddi a rhaid cyfaddef fod hynny yn digwyddiad cyson chwmni gwnïo. Elizabeth (Y Q.E.) yn Birmingham. Ar gychwyn yn ein dosbarth bach ni. Y cam nesaf oedd symud i ardal Llanfair ei yrfa bu Elwyn Elias yn gweithio gyda’r Dosbarth cymharol fychan oedd ein criw ni Caereinion, a dyna oedd newid byd i’r pâr ifanc. adnabyddus Fonesig Shirley Sherlock a hi Mae Lois yn cofio clywed y Gymraeg am y tro ym 1940 - Leon a fi, Theodora; Elinor, wnaeth ei ysbrydoli i arbenigo ym maes Belandeg; John Davies, Heniarth; John cyntaf wrth wrando ar gymdogion Cymraeg yn afiechydon yr iau a’r pancreas. siarad Cymraeg ar y stryd ac fe’i syfrdanwyd Meredith, Llangynew; Alwenna, Glyndwr; Ers blynyddoedd bellach anfonir cannoedd o Clement, Llanerfyl; Llew Astley, Glanbanw (o gan yr iaith a chan bobl gynnes, groesawgar gleifion gan feddygon o bob rhan o Gymru i’r Cwm Banw. Felly, dyma fwrw ati ym 1996 i barchus goffadwriaeth); Awel Owen, Penarth; uned hon yn Birmingham. Dyma’r uned gyntaf Nancy Morris, Meifod; John Swan; Hubert ddysgu’r iaith yng Nghanolfan Gregynog dan yn Ewrop i wneud 2000 o drawsblaniadau ac ofal y tiwtor Gwenith Price. Mae’n amlwg bod y Jones (a oedd yn fy nghuro ym mhob arholiad erbyn hyn mae y nifer ymhell dros 3000 a’r uned profiad hwnnw a’r lleoliad bendigedig wedi creu daearyddiaeth a hanes). yn dal i dyfu. argraff fawr ar Lois ac roedd hi’n medru siarad Roberts, Brynglas oedd y prifathro, ond bu Yn debyg i ganghennau eraill o Ferched y Wawr, Cymraeg ar ôl naw mis yn unig. farw yn fuan wedyn o ganser (smociwr trwm bydd ein cangen ninnau yn Birmingham o dro i Ymlaen wedyn at ddosbarth Cyril Jones ac at iawn), wedyn daeth R. Parry Jones yn dro yn cynnal cyfarfod agored gyda chroeso i wersi bendigedig a difyr iawn unwaith yn rhagor. Brifathro dros dro hyd nes penodi Idris bawb ymuno â ni. Felly y bu yn ddiweddar pan Yn ôl Lois, camp mwyaf Cyril Jones oedd Richards (mab-yng-nghyfraith James Davies, groesawyd Elwyn Elias i’n mysg. cyflwyno’r dosbarth i drysorau llenyddiaeth gorsaf feistr olaf lein fach Llanfair). Gadawodd Yn naturiol, mi roeddem yn rhyw hanner Gymraeg. Ar ôl llwyddo i ennill cymhwyster Lefel Leon yr Ysgol tua 1944 i ymuno â’r Llynges ddisgwyl sgwrs ganddo ar ei yrfa feddygol ond A yn y dosbarth hwn, aeth Lois ymlaen i wneud Brydeinig fel ‘cadet’ ac yn y llynges y bu am yn hytrach cafwyd hanes ei fywyd, ei blentyndod gradd allanol yn y Gymraeg ym Mhrifysgol Ab- 12 mlynedd wedi hynny. a’i deulu yn ogystal a’i yrfa. erystwyth gan ennill gradd dosbarth cyntaf yn Roeddem yn cyfarfod â’n gilydd yn rheolaidd Ganwyd Elwyn Elias yn Hwlffordd ble roedd ei 2007. pan oeddem adref ar ‘leave’, y fi o’r fyddin ac dad yn yrrwr lorïau petrol i ShellMex a BP. Ef Mae Lois wedi bod yn diwtor ers 1999 ac erbyn yntau o’r llynges a chyd-deithiem i oedd yr ifancaf o bump o blant, pedwar brawd hyn wedi dysgu pob lefel o Fynediad i Feistroli. ddawnsfeydd ledled y sir ar ein beics, Wedi’r ac un chwaer. Roedd ei fam yn awyddus i Yn y dosbarth, mae’n rhoi’r pwyslais ar fwynhad gwasanaeth, daeth yn ôl ac ymuno â’r busnes ddychwelyd i sir ei mebyd sef Ceredigion ac felly a rhoi’r dysgwr yng nghanol y dysgu, ac mae’n teuluol - Peintio ac Addurno a Phlymio - a y bu. Symudodd y teulu i fyw yn T~’r Ardd, Plas cyfaddef bod arddull y ddau diwtor fu’n ei dysgu hynny a wnaeth hyd ei ymddeoliad. Gogerddan, ger Penrhyncoch. Cartref cyntefig hi wedi apelio ati. Mae’n gweld hefyd fod y maes wedi proffesiynoli ar hyd y blynyddoedd ac mae Roedd Leon yn fardd ac yn hanesydd gwych heb drydan na nwy, mynd i’r gwely yn y gaeaf hynny’n ddatblygiad allweddol. Tiwtor achlysurol ac ysgrifennodd ddau lyfr, un yn hanes ei fam gyda bricsen poeth i gadw’n gynnes a golau yw hi, ac eleni mae ganddi ddau ddosbarth cannwyll. Y d@r yn cael ei gario o ffynnon yn y Hannah Mills-Evans a’r llall hanes y bechgyn dwys, sy’n cyfateb i wyth awr o ddysgu yr rheini sydd a’u henwau ar y gof-golofn yn goedwig gerllaw. wythnos. Llanfair. Mae Llanfair wedi colli clamp o Aeth Elwyn Elias i ysgol gynradd Penrhyncoch Yn ôl Lois, brwydr wahanol yw brwydr yr iaith gymeriad a hir y cofiwn am ei sesiynau yn ei ac yna i Ysgol Uwchradd Ardwyn, Aberystwyth Gymraeg a rhaid parhau â’r ymdrech. Ond mae’r ‘Office’ ger y lych-gate gyda phlastig dan ei lle y cafodd flas ar y pethau Cymreig. Cofier dyfodol dipyn yn fwy sicr o gael tiwtoriaid fel hi. ben ôl a het fflopi ar ei ben. hefyd bod Elwyn Elias yn nai i’r Prifardd T. Llew Cofiwn yn hir am y cawr caredig gyda’i hiwmor Jones ac felly roedd yn sicr o gael ei drwytho yn A hoffech CHI wneud cyfraniad ymarferol i arbennig (na ddeallai pawb) a chydymdeimlwn y bywyd Cymreig. hybu’r Gymraeg yn eich bro, fel y mae Lois wedi â Mary a Sarah yn eu profedigaeth. Yr wyf fi Ar ôl gadael ysgol Ardwyn aeth ymlaen i Goleg ei wneud? Wel, Dyma’ch cyfle i gael eich yn bersonol wedi colli cyfaill oes a chyfaill Meddygol Guy’s Llundain ac i ddechrau hyfforddi fel Tiwtor Cymraeg I Oedolion cywir. Diolch amdano. Emyr Davies hyfforddiant eithaf maith yn y byd meddygol. Ar – am ddim! ôl gadael y coleg cafodd y fraint o fynd i Brifysgol Mae’n hanfodol eich bod yn siarad ac Chicago am ddwy flynedd gan ennill profiad ysgrifennu’r Gymraeg yn rhugl, ac yn G H Jones gwahanol yn y byd meddygol. ddelfrydol bydd gennych gymhwyster dysgu. Ar ôl dychwelyd o’r Amerig yn 1979 daeth Elwyn Cynhelir sesiynau hyfforddi cychwynnol yn ystod Einion Elias yn ymgynghorydd i’r Q.E. yn Birmingham a Mis Mai a Mehefin, 2011 a chewch gyfle i weld Stryd y Bont, Llanfair, SY21 0RZ dyma oedd uchafbwynt ei lwyddiant. Ar y pryd, tiwtoriaid profiadol fel Lois ac eraill yn dysgu. Caergrawnt oedd yr unig ganolfan ym Mhrydain Mae’r hyfforddiant yn arwain at gyfleoedd Lloeren / Erials / Teledu / DVD lle y trawsblannwyd yr iau ac anodd iawn oedd i gwaith rhan-amser o fis Medi 2011 - gwaith fin gleifion drafeilio y fath bellter. nos ac yn ystod y dydd - AR DRAWS POWYS Band eang trwy ddysgl a grant Bellach mae Elwyn Elias wedi gadael ei waith Am fwy o wybodaeth, Cysylltwch â gosod i’w gael gan y Cynulliad llawn amser ond yn dal i hyfforddi meddygon Elin Williams, Swyddog Hyfforddi ac Ansawdd Ar agor: Mawrth a Iau - Parson’s Bank ifanc yn y maes arbennig hwn. 01970 628599; [email protected] Lowri Jones, Swyddog Hyfforddi ac Ansawdd Ffôn/Ffacs 01938 810539 Rwy’n siwr mai mawr yw ein diolch i’r Cymro oddi cartref am ei symbyliad, ei ysbrydoliaeth a’i Cynorthwyol [email protected] 01970 628599; [email protected] egni dros y blynyddoedd. 14 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 YSGOL GYMRAEG I DDYFFRYN BANW – DAU SAFBWYNT Mae Cyngor Sir Powys wedi cyhoeddi Mae Ysgol Uwchradd Caereinion yn ysgol dda Cymraeg yn Nyffryn Banw. argymhellion yngl~n â dyfodol addyg ac mae gennym gydymdeimlad â’r ddadl Cymharwch hyn â’r blerwch o greu un ysgol uwchradd yn ein hardal. Ymhlith sawl syniad paham bod angen newid. Ond y ffaith yw drwy uno Llanfyllin a Chaereinion dros ddau gwirion, maen nhw wedi cynnig canoli oherwydd bod rhaid gostwng niferoedd llefydd safle gydag un bwrdd llywodraethol ac un Addysg Cymraeg yng Nghaereinion. Fel gwag yn gyffredinol a’r angen i gynnig ystod prifathro a dim chweched dosbarth. Mae rhiant, fel cyn-ddisgybl, fel llywodraethwr ac lawn o bynciau yn y ddwy iaith, nid yw profiad yn dangos nad oes sicrwydd beth fydd fel aelod o gymuned, dw i’n methu cytuno: ysgolion bach dwy ffrwd gyfochrog yn blaenoriaethau prifathro a llywodraethwyr dyma i chi’r rhesymau pam: gynaliadwy bellach. Mae Ysgol Caereinion, y newydd mewn ysgolion dwy ffrwd. Buasai · Os bydd disgyblion ffrwd Cymraeg lleiaf yng Ngogledd Ddwyrain Powys, wedi bod ysgol benodedig Gymraeg yng Nghaereinion Llanfyllin yn dod i Gaereinion, i greu cadarnle dan bwysau am yn hir i gynnal niferoedd a yn hunan llywodraethol ac yn gallu o Gymreictod yn famma, fe fydd gwanle yn bellach mae’n dibynnu ar ddisgyblion Cymraeg canolbwyntio ar ddarparu’r addysg cyfrwng Nyffryn Tanat. Bydd y dewis rhwng addysg a di-Gymraeg o du draw i’w dalgylch i’w Cymraeg orau i’r disgyblion gan gynnwys gymunedol ac addysg Gymraeg yn anodd chynnal. addysg ôl-16 gan fod adnoddau addysg iawn, yn enwedig i’r teuluoedd mewn llefydd A oes rhaid egluro i rieni disgyblion cyfrwng Cymraeg wedi eu canoli yno’n barod. fel Llanrhaedr: mae ganddyn nhw gystal hawl Cymraeg mai ysgol uwchradd benodedig yw’r Mae hwn yn gyfle nid yn unig i rieni disgyblion i addysg Cymraeg â ni. model orau i gyflwyno addysg Cymraeg ac cyfrwng Cymraeg gael gwir ddewis ond hefyd · Mae’r niferoedd yn y ffrwd Gymraeg nid ysgol dwy ffrwd gyfochrog? Gan fod rhan i rieni disgyblion di-Gymraeg yr ardal. O yng Nghaereinion yn tyfu yn naturiol fel y fwyaf o ddinasyddion y byd yn ddwyieithog sefydlu ysgol benodedig Gymraeg fe fydd yn mae ac hefyd mae’r ysgol yn ennill clod am dyma brofiad gwledydd eraill sydd yn cynnig rhoi statws ac amlygrwydd i fanteision addysg safon ein dysgwyr. Petai Caereinion yn ysgol addysg mewn iaith leiafrifol. effeithiol cyfrwng Cymraeg fydd yn gwneud i uniaith Gymraeg, fe fydden nhw’n colli’r cyfle Mae Powys yn cyfaddef bod y polisi o rieni di-Gymraeg lleol sylweddoli’r manteision i ddatblygu eu sgiliau. ysgolion dwy ffrwd gyfochrog wedi bod yn a’r cyfle am oes mae’r math yma o addysg · Ar hyn o bryd mae plant sydd yn dod aneffeithiol oherwydd iddynt nodi “Mae yn ei gynnig i’w plant. o aelwydydd Cymraeg yn lleiafrif yn y ffrwd dysgwyr Powys dan anfantais o beidio â chael Dywed gwrthwynebwyr mewn anwybodaeth Cymraeg: mae rhieni di-Gymraeg yn cymryd mynediad teg at gyfleodd dysgu”. Mae Powys lwyr am drochi ieithyddol mai polisi o ‘apart- y siawns i anfon eu plant ar gyfer addysg wedi sylweddoli bod awdurdodau gweddill heid’ a chreu ‘ghetto’ fydd hyn. I’r gwrthwyneb Gymraeg ac i rai, mae’r penderfyniad yn Cymru wedi rhoi cyfleodd cyfartal i ddisgyblion drwy roi cyfle i’r di-Gymraeg gael cyfle anodd iawn. Heddiw, mae’n bosib tawelu cyfrwng Cymraeg drwy sefydlu ysgolion effeithiol i fod yn rhan o’r gymuned eu pryderon wrth ddweud mor hawdd ydyw i penodedig Cymraeg. ddwyieithog, ffordd o uno cymdeithas yw symud plentyn o’r ffrwd Gymraeg i’r ffrwd Mae’n rhaid cydnabod fod llywodraethwyr ysgol benodedig Cymraeg. Nid hiliaeth yw Saesneg os dydyn nhw ddim yn llwyddo Ysgol Caereinion wedi ymdrechu’n galed, addysg trochi ieithyddol. gydag addysg Gymraeg. Wrth gwrs, cyn y llawer mwy nag ysgolion eraill ym Mhowys i Wrth sgwrs fe fydd rhai rhieni disgyblion di- Nadolig ym mlwyddyn 7, maen nhw’n gael y gorau o’r polisi ysgolion dwy ffrwd sydd Gymraeg yn gwrthod y cyfle ond mae digon sylweddoli bod y plentyn yn blodeuo yn y mewn egwyddor yn gweithio’n groes i’r trochi o ddewis cyfrwng Saesneg ar gael iddynt ffrwd Gymraeg - dydyn nhw byth yn symud ieithyddol sydd ei angen i lwyddo. Mewn ffordd mewn ysgolion eraill gerllaw. Onid y rhieni yma ond bydd y sicrwydd yn eu helpu nhw i wneud mae’r llywodraethwyr drwy ddatgan eu bod am sydd yn mynnu rhannu cymdeithas ac am penderfyniad anodd. weld y ganran o ddisgyblion cyfrwng Cymraeg amddifadu eu plant o’r cyfle pwysig yma · Mae’r ymchwil diweddaraf o Brifysgol Caereinion yn cynyddu o 50% i 70% yn y mewn bywyd sydd ar gael iddynt? Bangor yn ddangos yn bendant bod sgiliau blynyddoedd nesaf yn dangos eu bod yn Felly ar sail cyllid a chyfleoedd cyfartal i plant dwyieithiog yn gryf: dydy’r un iaith ddim cytuno â’r egwyddor o drochi ieithyddol mewn ddisgyblion cyfrwng Cymraeg mae sefydlu yn amharu ar y llall a felly does dim rheswm ysgol â naws Gymraeg. ysgol benodedig yng Nghaereinion i poeni bod plant Cymraeg yn mynd i golli’u Pa well ffordd felly o gyrraedd eu nod dros wasanaethu Gogledd Ddwyrain Powys yn hiaith yn y cyd-destun dwyiethog, os ydy nos ond drwy sefydlu ysgol uwchradd gyfle gwirioneddol na ddylid ei golli. Dyma statws pob iaith yn gyfartal. Does dim rhaid benodedig yng Nghaereinion? Meddyliwch am paham mae Mudiad o rieni wedi paratoi i ni boeni am Gymreictod ein plant: mae y manteision o ysgol categori 1 neu 2A yn holiadur i ofyn y cwestiwn yn syml, a ydych nhw’n ddigon cryf i gael dylanwad dros rhai Nyffryn Banw; naws Gymraeg lwyr, dewis am fachu ar y cyfle yma? Gobeithio y cawn di-Gymraeg, llawn o bynciau cyfrwng Cymraeg, diogelu eich cefnogaeth er mwyn dyfodol ein plant a · Cymuned ddwyieithog naturiol yw addysg ôl-16 cyfrwng Cymraeg lleol, cryfhau’r dyfodol yr iaith Gymraeg. Llanfair Caereinion ac mae statws yr iaith dewis o addysg cyfrwng Cymraeg i’r di- Mudiad Addysg Gymraeg Gogledd Ddwyrain yn yr ardal wedi gwella’n fawr iawn yn ystod Gymraeg a thwf yn y nifer o siaradwyr Powys y degawd diwethaf. Byddai creu ysgol yn ein tre sy’n derbyn rhai o blant y plwy a danfon eraill i rywle pell yn gam yn ôl hefo potensial i rwygo’r ardal yn ddwy. Ivor Davies · Mae rhai sy’n brwydro am yr ysgol benodedig yn aml iawn ddim yn gyfarwydd Peiriannydd Amaethyddol efo’r ddarpariaeth sy’n bodoli yn yr ardal Trwsio a gwasanaethu peiriannau eisoes. Mae cwricwlwm cyfan ar gael trwy’r fferm yr holl brif wneuthurwyr Gymraeg heddiw: byddai’n well i’r Sir ddilyn yr arfer da sy’n bodoli yn y fan hyn yn lle Arbenigo mewn chwalu fo. · Mae o’n berffaith wir i ddweud fod Claas a Case 1H ysgolion penodedig Cymraeg wedi cael eu creu ledled Cymru ond yn aml iawn, mae’u 25 mlynedd o Brofiad llwyddiant nhw wedi cael ei seilio ar Llys Celyn, Llanfair Caereinion anhapusrwydd gyda’r safonau addysg a diffyg Cymraeg yn yr ysgolion cyfun lleol. Powys Dydy ysgolion megis Caereinion a Llanfyllin SY21 0DG ddim yn ysgolion gwan, di-Gymraeg: maen nhw’n ysgolion sy’n ennill clod trwy Brydain Ffôn/Ffacs: 01938 810062 am eu safonau. Gallai’r Sir benderfynu’u Ffôn Symudol: 07967 386151 chwalu nhw, ond er lles pwy fyddai hynny? Parod i drin argyfwng 24 awr y diwrnod M.A. Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 15 Beth sydd mewn llun?

Fel y gwelir, ond i farw mewn damwain awyren yng does na ddim golwg o Ngogledd Iwerddon ar ddiwrnod ola’r rhyfel. gartre Buddug Owen nag Ysgol Caeau’r ‘Goat’ yn stribyn gwyrdd dan Top Caereinion, yn hytrach y caeau hyn, Llan, cadwai David Peate, Melin Dolgoch Neuadd Fields a Chwarel (y tu hwnt i chwech o wartheg godro ar y tir yma a pob Bryndedwydd ar y gornel) oedd ein porfeydd nos a bore byddai Alfred Hughes (tad Selwyn gan Emyr drygioni fin nos ac hefyd cael ambell i ‘Wood- Hughes) yn eu gyrru yn ôl ac ymlaen i odro i’r bine’ o ‘slot machine’ Jane Ann Edwards (2 Felin. geiniog y paced) – siop gwallt heddiw ar gyfer A chapel Top Llan, bum yn mynd yno o Felin- Cefais y llun hwn yn ddiweddar gan Ann yr Institiwt. y-Ddôl, y festri a’r Ysgol Sul i lawr y grisiau Newell, Cefn Coch gan feddwl y byddai “o Mae’r ‘New Road’ yn eglur iawn fel ruban yn a’r capel a galeri i fyny’r grisiau. George ryw ddiddordeb i mi”. canlyn yr afon hyd at Llwyn Onn (dim yno yn Hughes a Heber Peate yn ymryson am fod Ateb syml y cwestiwn penodol yw, y gwelwch 1918) y ffordd hon yn llawn o lanciau a yn arweinyddion y gân ac hen gyfaill enwog mewn llun yr hyn yr ydych eisiau ei weld, mae merched ar brynhawn Sul ac yn croesi’r bont hwnnw C...... y C..... yn ymddangos yn ymateb pawb yn wahanol iawn. THPW a i’r Parc (Coed-y-Deri). Pont bren gyntefig iawn rheolaidd – Cyngor George Hughes i’r Côr ddywedodd am Lyn y Gader: oedd hon a olchwyd i lawr yr afon ym meiriol merched – “Open your copies” neu “PP “Ni wêl y teithiwr talog mono bron. mawr 1947 (pwysau rhewlif mae’n debyg). softly”. Gwnewch beth hoffech chi o’r cyngor! Wrth edrych dros ei fasddwr ar y wlad, Adeiladwyd yr un bresennol o ddur a choncrid Yn y pellter ar y gorwel a thu hwnt y mae Mae mwy o harddwch ym mynyddoedd hon gan Fred Cork a giang o ddynion Cyngor Sir Cwm Banw, ac yn ei hyd a’i led y treuliais fy Nag mewn rhyw ddarn o lyn”.... Maldwyn. mywyd – maddeuwch i mi am hel atgofion fel Doedd y teithiwr a’r gwyliwr, druan ohono yn A’r afon Banwy yn llawn o lan i lan o’r argae, hyn, ond cefais fy ysgogi o weld y llun gweld dim byd – ond y llyn. hyd at Parc View. Yr afon oedd ein seithfed rhyfeddol hwn, sydd ond yn un olwg ar y Mae derbyn ac astudio’r llun uchod wedi agor nef. Ar yr ochr dde o’r argae yr oedd Pwll Llanfair bell yn ôl honno. drysau a fflodiardau’r cof, canys oddi mewn Nofio’r dref, ac yna i’r ‘Black Hole’ yr heidiem i’r pum modfedd wrth dri modfedd y mae y yn ein ‘cosys’ bob nos yn yr haf a thrwy’r rhan fwyaf o fy ieuenctid i! PEILONAU ENFAWR gwyliau – yr oedd dau bwll, un tua 6 troedfedd Mae’r llun yn dyddio o 1918, ac wedi ei gyfeirio o ddyfnder, hwnnw wedi ei leoli tan y ‘Naid I ORCHUDDIO’R at rywun oedd ar eu gwyliau yn Llansteffan, Samwn’ ac o’r fan honno y gallem blymio i’r Sir Gâr, wedi ei arwyddo gan rywun o’r enw d@r. Ymhellach draw yr oedd y ‘Black Hole’ ARDAL? D.P. Williams (mi dybiaf) at Mr a Mrs D. dychrynllyd, hwnnw tua 10 troedfedd o Mae ScottishPower Energy Networks (SPEN) Morgan. Pwy? A fuasai cyfrifiad 1921 yn ddyfnder, ac yr oedd y nofwyr profiadol yn bellach wedi anfon gwybodaeth at gannoedd rhoi golau ar y mater? gwylio na chaem ninnau, ‘rookies’ fynd i’r pwll o gartrefi yn yr ardal ynghylch eu bwriad i gludo Ond, yn ôl y llun, yn y gwaelod ar y dde, fe hwnnw. Ysywaeth y mae’r rhan fwyaf o’r criw pu´er o’r ffermydd gwynt arfaethedig yng welir rhan o hen Ysgol yr Eglwys, lle y bum rhadlon hynny wedi’n gadael – Pryce Bolver, nghanolbarth Cymru i’r Grid Cenedlaethol. dan brifathrawiaeth Albert Hewitt o 1934-36. Vic Jones, Dei Twist, John Mills Evans, Ellis Byddai hyn yn golygu adeiladu is-orsaf yn Mrs Jones, Tan y Bryn oedd yr ail athrawes Pierce, Selwyn a Merfyn Hughes i enwi dim Abermiwl neu Gefn Coch a chebl 400kv o’r (Mrs W.J. Watkins wedyn) a daeth Nel Craig ond rhai. A thrist yw gorfod cofnodi wrth orsaf honno i leoliad i’r gogledd o’r Amwythig. yno hefyd i gynorthwyo gyda Mr a Mrs Sam ysgrifennu y llith hwn bod un o’m cyfeillion Byddai’r is-orsaf yn gorchuddio 20 erw a Henshow yn ofalwyr; postman ac wedi bod pennaf yn y cyfnod hwnnw wedi’n gadael yn byddai’r peilonau a fyddai’n croesi’r wlad yn yn Sergeant Major yn y Fyddin. ddiweddar, sef Leon Evans. 150 troedfedd o uchder. Rhwng yr afon a’r ffordd fawr (y New Road) Roedd Afon Banwy yn y fan hon yn nefoedd Wrth reswm, mae pobl yn ddig iawn am y fel y gelwir hi hyd heddiw) gwelir gerddi bychan i’r potsiars, gan fod samwn yn frith yn y pyllau cynlluniau ac mae’r gwrthwynebiad yn mynd (plotiau) a oedd yn fy nyddiau ‘Cownti Sg@l’ tua mis Hydref, nid af i’w henwi yma (mae i fod yn chwyrn. Eisoes trefnwyd cyfarfod yn ardd yr ysgol, gyda’r diweddar annwyl R. perthnasau ar ôl) ond cofiaf un arbennig, a fu agored ym Meifod ar Fawrth 29ain. Parry Jones yn dysgu. I ni, yr elfennau am farw mewn damwain moto-beic blynyddoedd Mae SPEN hefyd yn trefnu arddangosfeydd fioleg a garddio a ddysgwyd gan ‘Parry, fel y’i maith yn ôl sef Jack Parker. Jack i fyny at cyhoeddus a bydd cyfle i ni weld eu gelwid, ac mai ‘Biology is the study of living ei frest yn y d@r, a’r erfyn yn barod gyda un cynlluniau yng Nghanolfan y Banw nos Lun, things’ - dyma’r geiriau cyntaf imi eu llaw dros ei lygaid yn syllu i’r llyn, yn ddi- Ebrill 4, neu yn yr Institiwt Llanfair nos Fercher, hysgrifennu yn fy llyfr bioleg a’r geiriau cyntaf symud fel dywedodd Eifion Wyn “Fel garan, 6 Ebrill rhwng 2 ac 8 o’r gloch. a ysgrifennais yn y Cownti. Cerdded o’r ysgol o dro i dro” ac yn siwr o’i ysglyfaeth, ymhen Mae pawb yn cytuno bod angen cynhyrchu (lle mae’r Ysgol Gynradd heddiw) ddwywaith amser. Ydi, mae’r Afon Banw yn llawn ynni o ffynonellau newydd ond ai’r ffordd orau bob wythnos. Cofiaf am y stori i’r bechgyn atgofion chwerw a melys. o wneud hyn yw trwy ddifetha a dinistrio mawr Form 5/6 – Arwyn Roberts; Emrys, Coeliwch neu beidio, arferai’r afon rewi’n solid harddwch un o ardaloedd harddaf Prydain? Bwlch y Pentre (dosbarth Nest Davies) gloi hyd tua 9 modfedd o drwch o ochr i ochr, ac Bydd modd ymateb i’r ymgynghoriad trwy yr athro yn y sied a mynd yn ôl i’r ysgol yn y gaeafau cyffredin oedd gweld dwsinau anfon llythyr at FREEPOST SP MWC neu hebddo...cofio yn sydyn, wedi dychwelyd bod o sglefrwyr ar y rhew, gyrru Eric Astley y trwy anfon e-bost at Parry Jones druan yn y sied, pawb yn llawn bwtsiar ymlaen gynta (y fo oedd y trymaf). [email protected] ymddiheuriadau wrth gwrs. Cofiaf hefyd bod Cofio Dei Twist yn colli rheolaeth a diflannu coeden afalau bwyta arbennig yng nghanol dros ei ben i’r ‘Black Hole’. Cafodd ei achub, neu drwy ffonio 0800 988 9174. yr ardd! 16 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

PONTROBERT Elizabeth Human, T~ Newydd 500493

Llongyfarchiadau i Mair a Gwyn, Nantlle ar ddod yn Hen Nain a Hen Daid i Llion – mab bach i Hayley a Stephen. Ac i Glenys Price, Hafod hithau yn Hen Nain i Ffion Emma, merch fach Victoria a James. Dymunwn longyfarch Jane Peate ar gael ei phenodi yn Bennaeth yn ysgol gynradd Llanfair Caereinion. Bydd colled fawr i Ysgol Pont Robert ac yn sicr ennill i Ysgol Llanfair. Priodas Aur Dymunwn yn dda i Gwen a Tegwyn Jones, Penwtra wrth iddynt ddathlu 50 mlynedd o fywyd priodasol. Hwyl ar y dathlu. Cymdeithas Gymraeg Meifod a Bont Cafwyd noson bleserus iawn i ddathlu g@yl ein Nawddsant yn Neuadd Meifod – y cinio yng ngofal teulu T~ Cerrig a’r adloniant gan bedwarawd Penlan, Llanrhaeadr efo Margaret Davies yn cyfeilio. Croesawyd pawb yno gan Menna a chynigiwyd y diolchiadau gan Nia Rhosier. Noson fendigedig. Bydd y wibdaith ym mis Mai, cysylltwch efo Myra Chapman am wybodaeth bellach. Clwb Cyfeillgarwch Swyddogion y Gymdeithas Gymraeg gydag aelodau o Barti Penlan Parhawyd i ddathlu G@yl Ddewi efo adloniant gan y parti lleol sef Myra, Mari, Bronwen, Casi Vaughan Jones - Unawd blwyddyn 3 a 4 Tegwyn ac Ogwyn (y parti pump)! Roedd y Ensemble lleisiol (Casi, Sioned, Eleri, Ffion te yng ngofal Margaret Herbert a Menna Lloyd. a Siôn) Dau gyfarfod da iawn. Deuawd - Sioned ac Eleri Sefydliad y Merched Pob lwc iddynt yn y Sir a gobeithio bydd Yn dilyn y cyfarfod busnes ym mis Chwefror, gennym newyddion da ar eich cyfer yn rhifyn croesawyd Huw Gwalchmai gan y llywydd nesaf y Plu. Helen Davies. Sgwrsiodd Huw am ei hen Celf a Chrefft gartref Melin y Glascoed, Bontnewydd. Ei Yn ogystal â chystadlaethau’r llwyfan, roedd dad Alfred Gwalchmai oedd y melinydd olaf i llawer wedi bod yn brysur yn yr adran Celf a weithio’r felin a chofia Huw gynorthwyo’i dad Chrefft, dyma rai o’r canlyniadau o’r Cylch. efo’r gwaith – malu ~d ac ati. Yn anffodus Ffion 1af graffeg cyfrifiadurol peidiodd y felin â bod ym 1960. Dangosodd Bryn 3ydd Gwaith Creadigol 2D luniau diddorol a ddaeth ag atgofion i’r bobl Bryn 2il Eglwys lleol oedd yn gwrando. Cynigiwyd y Ffotograff Ffion 1af diolchiadau gan Lyn Evans. Ffotograff Bryn 2il Dathlu Ffotograff du a gwyn Bryn 3ydd Bydd y Sefydliad yn dathlu 50 mlynedd ym Ieir (gwaith gweu) Bryn 1af mis Medi ac mae gwahoddiad i unryw gyn- Yn y Sir cafodd rhai o’r plant ragor o lwyddiant. aelodau ymuno yn y dathlu. Cysylltwch efo Llongyfarchiadau mawr iawn i Ffion Lewis 1af Helen ar 500388 neu Pearl Norton ar 500881. efo graffeg cyfrifiadurol a Bryn Jones 1af efo Cydymdeimlad ffotograff lliw. Llongyfarchiadau i chi eich dau Bu farw Llew Thomas, gynt o Graigwen a a gobeithio y cewch chi lwyddiant yn y Forge Farm ar y 13eg o Fawrth yng nghartref genedlaethol! y Fyrnwy, Llansantffraid yn 89 oed. Eisteddfod Dawnsio Cydymdeimlwn efo Helen, David a Sarah a’r Llongyfarchiadau i’r parti dawnsio aeth i teulu i gyd yn eu profedigaeth. gynrychioli’r ysgol yn Eisteddfod Dawnsio’r Dymunwn wellhad buan i unrhyw un o’r ardal Sir, roedd yna gystadleuaeth gref yno gyda sydd ddim yn dda ar hyn o bryd. phob parti yn dawnsio’n dda. Dawnsiodd y Ysgol Pontrobert disgyblion yn arbennig o dda gan ddod yn Ffion Lewis yn derbyn y gadair gan Nia Rhosier Eisteddfodau drydydd. Da iawn chi. Mae wedi bod yn brysur iawn yn yr ysgol hefo’r Eisteddfod Ysgol oedd ar y brig! Diolch yn fawr iawn i’n holl holl baratoadau ar gyfer yr Eisteddfod Cylch. Prynhawn Ddydd Gwener y 4ydd o Fawrth feirniaid, Cafodd yr Ysgol ddiwrnod llwyddiannus iawn cynhaliwyd ein Heisteddfod Ysgol. Cafwyd Mr Tegwyn Jones - Cerdd lleisiol gyda’r plant i gyd wedi ymdrechu yn galed. prynhawn bendigedig wrth wrando ar bawb yn Mrs Miriam Jones- Llefaru Braf oedd gweld cymaint o rai ifanc yn cymryd cymryd rhan yn y cystadlaethau amrywiol. Mrs Susan Jones - Offerynnol rhan am y tro cyntaf. Yn cynrychioli’r ysgol Yn cipio cystadleuaeth y gadair eleni roedd Miss Nia Rhosier - Llenyddiaeth yn y sir fydd Ffion Lewis am ei cherdd am Losgfynydd Diolch yn fawr hefyd i Mrs Haf Watkin am Y Band Vesuvius. Roedd cyffro mawr wrth aros am gyfeilio ac i Mr Charlie Human am fod mor Ffion Lewis - Unawd pres ganlyniad y tîm buddugol ond eleni Caereinion barod i helpu efo’r band. Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 17

Sioe Ffasiwn Ar y 11eg o Chwefror cynhaliwyd Sioe Ffasiwn yn y Neuadd i godi arian tuag at yr Ysgol Feithrin. Roedd y modelau yn gwisgo dillad o siop elusennol Barnardos i godi ymwybyddiaeth am yr elusen. Bu hon yn noson lwyddiannus iawn gyda phawb yn edrych yn smart iawn yn eu dillad. Heb os, iawn! ein “Glamorous Grannies” oedd sêr y noson Comic Relief yn edrych fel pe baent wedi cael blynyddoedd Er mwyn codi arian tuag at Comic Relief, trefnodd y Cyngor ysgol fod pawb yn dod i’r ysgol o ymarfer ar y ‘catwalk’ yn Llundain. Diolch wedi gwisgo mor wirion â phosibl. Cafwyd llawer o hwyl wrth edrych ar wisgoedd y disgyblion yn fawr i bawb a fu ynghlwm efo’r noson. a’r staff. Llwyddwyd i gasglu £112.15. Diolch yn fawr iawn i Glwb Cinio Pontrobert a gyfrannodd Llwyddwyd i gasglu £496 i’r Ysgol Feithrin a arian hefyd. £275 i elusen Barnardos. Noson lwyddiannus

Cafwyd llawer o hwyl yn ddiweddar yn paratoi ar gyfer cystadleuaeth adloniant y sir yn Theatr Hafren ddiwedd mis Chwefror. Roedd Clwb CffI Dyffryn Efyrnwy wedi dewis difyrru’r gynulleidfa gyda’u dehongliad unigryw o’r Gemau Olympaidd. Crëwyd amrywiaeth o gystadlaethau Olympaidd ar y llwyfan gan gynnwys cystadleuaeth ymaflyd mewn mwd; neidio ceffylau; naid uchel a ras feddw! Hoffem ddiolch yn fawr iawn i bawb a fu’n cynorthwyo a chymryd rhan yn y perfformiad. Trefnir noson i ddathlu ein llwyddiant. Catherine Bennett CFfI Dyffryn Efyrnwy 18 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

amrywiol o gytganau ac eitemau unigol gan artistiaid mewn perfformiad o ‘Hymns of Y TRALLWM Praise’ (Mendelssohn) - hyn yn cymryd lle Bryn Ellis yn y prynhawn. Yn yr hwyr, cyflwynwyd y Mae’r Gwallgof-ddyn 552819 rhan gyntaf o ‘Requiem’ (Mozart) gan y Côr yn ôl unedig. Mae’r traddodiad o gyflwyno prif weithiau gan Cymdeithas Mair a Martha Yn rhifyn Rhagfyr 2009 adroddais dan y teitl gyfansoddwyr wedi parhau hyd y dydd heddiw ‘Teclyn neu Taclau’ bod cyfaill o’r enw ‘Don Yng nghymdeithas Mair a Martha fis Mawrth ond yn anffodus, mae nifer y cantorion wedi Barli’ (brawd i’r enwog John Barli) wedi bwrw cafwyd prynhawn diddorol iawn yng nghwmni lleihau yn sylweddol. Eleni y rhaglen fydd ei lid ar y côns oedd yn sefyll o flaen y ‘Wern’, Mrs Eleanor Edwards, y ffisiotherapydd, gwaith Handel sef “Coronation Anthems” Llangadfan. Ac yn rhifyn Ionawr 2010 Disgrifiodd inni’r gwahanol agweddau o’r ynghyd ag eitemau o’r ‘Messiah’. Yn yr ail ymatebodd cartwnydd ‘di-enw’ gyda chart@n gwaith oedd hi yn ei wneud gydag ambell i ran o’r rhaglen, perfformir gwaith hollol newydd gogleisiol tu hwnt, yn sôn am ‘Un Côn-eto’ ac stori ddiddorol am gymeriadau yr oedd wedi o dan y teitl “The Gentle Earth of Wales” – mi edmygais y ddawn oedd gan y cartwnydd ymwneud â nhw. Rhoddodd inni syniadau sut wedi ei gyfansoddi i ddathlu yr @yl yn 90 oed hwnnw. Wel, mae lle y tro hwn iddo ail-lunio i gadw ein cymalau yn ystwyth gydag ynghyd â phenblwydd arbennig ein harweinydd gyda’r teitl ‘Un Peint-eto’ gan ei bod yn amlwg ymarferion hawdd i’w gwneud gartref. medrus, Patrick Larley. Cantata yw’r gwaith mai dyna achosodd i ‘Don’ neu ‘Jon’ Barli Diolchwyd iddi gan Mrs Pam Owen. i bedwar llais ynghyd â chorws y plant ac ddymchwel yn ei wrhydri meddw i gyflawni ei Mis Ebrill disgwylir Mrs Phyllis Brown atom; mae’n cynnwys chwe trefniant o alawon hen gampweithiau. ei phwnc fydd “Abigail”, y cymeriad o’r Beibl. Cymreig. Bydd corau plant o ysgolion Dyma bennill bach digon slic i gyfarch ‘Don’ Y Gymdeithas Gymraeg Llanidloes a’r Trallwm yn cyflwyno eitemau a ‘Jon’ am ei orchest o gynhyrfu dau henoed, Dathlwyd G@yl Dewi Sant trwy ymuno a’n ac yn ymuno â’r Côr. Yr unawdwyr fydd di-amddiffyn ac mi gredaf bod y meddwyn hwn gilydd i ginio ac mewn gwasanaeth arbennig. Megan Llewellyn-Dorke (soprano) a Jeremy yn llwfrgi o’r radd flaenaf. Cynhaliwyd y cinio yn Y Dyffryn, Y Foel ar Huw Williams (bariton). nos Wener 4ydd o Fawrth ac fe gawsom bryd Ers dechrau’r flwyddyn, mae Côr y Trallwm Mae’n amlwg yn ddall, ardderchog. Dilynwyd hyn gydag adloniant dan arweiniad Beryl Jones a Margaret Benbow Neu, dim hanner call gan Arfon Gwilym a Sioned Webb. Mae Arfon (cyfeilydd) ynghyd a Chôr unedig ardal Ac hefyd yn ff@l yn adnabyddus i lawer yn y sir hon ac fe Llanidloes/Drenewydd/Llandinam a Chaersws A’i lygaid yn p@l! gawsom amrywiaeth cyfoethog o ganeuon dan arweiniad Stella Gratrix, yn cyfarfod bob Ac yn ôl y sôn traddodiadol yn ei ddull arbennig ei hun, gan nos Lun i baratoi tuag at y cyngerdd. Hefyd Rhyw ‘ffetis’ am gôn. gynnwys ‘Pastai Fawr Llangollen’. Cadeiriwyd yn ystod y tymor, cynhelir sawl ymarfer y noson gan Heddwen Roberts, ein llywydd, unedig yn y Drenewydd gyda Patrick Larley, A yw’n saff ar y lon? a diolch i Trefor am y trefniadau. yr Arweinydd Gwadd. Felly, gellwch Heb sôn am y ‘cone Ar brynhawn Dydd Sul y 6ed cafwyd ddychmygu yr oriau sy’n cael eu rhoi iddysgu Mae’i yrru yn arw gwasanaeth o dan arweiniad Aled Lewis y gweithiau yma a’r cwbl rydym yn ofyn yw ‘N’enwedig r’ôl cwrw. Evans, Wrecsam. Yn ei bregeth ceisiodd am eich cefnogaeth i’r noson arbennig yma Bu rhaid ffonio’r ‘Plis’ ddangos i ni’r negeseuon sydd yn Efengyl Luc ar y 7fed o Fai. Mae’n sicr bod rhai ohonoch I’w wylio ar frys! i’n gwlad ni yn y cyflwr mae hi ynddo heddiw wedi bod yn aelodau o’r Côr yn y gorffennol a’r gobaith am y dyfodol. a’r diddordeb yn parhau. Dowch i gefnogi’r Yn oriau y bore Bydd y cyfarfod nesaf ar nos Fercher 20 Ebrill traddodiad cerddorol cryf sy’n bodoli yma ym Mae’r ‘Don’ ar ei ore pryd y disgwyliwn Barti Pen Llan, Llanrhaeadr Maldwyn a hir y pery. Yn gwneud ei ddrygioni, Y.M., i ddod i’n diddori. Croeso i bawb. Yn lleol, gellir archebu tocynnau yn siop Pethe Mae’n destun tosturi! Eisteddfod yr Ysgol Uwchradd Powys (yn agored o 10.0 hyd 4.30 yn A nghyngor i – i ti Cynhaliwyd yr Eisteddfod flynyddol ar Ddydd ddyddiol) rhif ffôn 554540 neu yn siop ‘Chris Keep off the ‘John Barli’. Gwener 18fed o Fawrth. Enillwyd y gadair Hairlines’. Pris y tocynnau yw: £10, eleni gan Elen, merch ieuengaf Hywel a myfyrwyr: £5, teulu o 4 (2 oedolyn a dau o Peidiwch yfed a gyrru. Melanie Roberts, Ffordun. Bu Elen hefyd yn blant) £25. Gobeithio y gallwn ddibynnu ar Gyrru! Nid ffrind i Gwrw! llwyddiannus mewn rhagbrofion yn ddiweddar eich cefnogaeth ac edrychwn ymlaen at gael Emyr i ddewis rhywun i chwarae rhan Peter Pan yn neuadd lawn ar y noson. Dilys Williams y cynhyrchiad Nadolig nesaf. Strydoedd Y Trallwm Erbyn hyn gobeithio fod pawb wedi arfer â’r drefn unffordd newydd. Er y nifer a maint yr arwyddion mae’n rhyfeddol bod gymaint yn dal i fynnu ceisio mynd yn groes i’r drefn newydd! G@yl Gerdd Maldwyn yn Dathlu 90 Oed Fel y g@yr rhai ohonoch, mae eleni yn flwyddyn bwysig iawn yn hanes yr @yl Gerdd yn Sir Drefaldwyn a hoffwn dynnu eich sylw at y Cyngerdd Blynyddol a gynhelir ar y 7fed o Fai. Gan fod newidiadau sylweddol yn cael eu gweithredu yn Theatr Hafren yn ystod y misoedd nesaf, rhaid oedd penderfynu ar leoliad arall i’r Cyngerdd eleni sef y Ganolfan Gymunedol, yn Llanidloes. (Noder: mae maes parcio cyfleus iawn ar draws y ffordd i’r Ganolfan). Yn ôl yr hanes, sefydlwyd yr @yl arbennig yma ym 1921 a chynhaliwyd yr @yl gyntaf yn yr hen bafiliwn yn y Drenewydd fis Dyma bawb yn Ti a Fi Buttington Trewern yn cael parti i ddathlu Dydd G@yl Dewi Sant. Braf oedd Gorffennaf y flwyddyn honno. Roedd y côr gweld y plant i gyd wedi gwisgo mewn coch. Rydym yn gr@p chwarae dwyieithog o enedigaeth yn cynnwys 1300 o leisiau, hynny yn hyd oedran ysgol. Rhown gyfle i gyflwyno’r Gymraeg yn gynnar trwy amrywiaeth o chwaraeon, a’r cynnwys 19 o gorau o bob rhan o’r Sir a’r cyfle i siaradwyr Cymraeg ymarfer yr iaith. Mae Ti a Fi Buttington Trewern yn cyfarfod bob dydd arweinydd oedd y diweddar J. Morgan Mawrth 9.15 - 11.15yb yng Nghanolfan Gymunedol Buttington Trewern. Bydd croeso cynnes a Nicholas. Cynnwys y Cyngerdd oedd rhaglen phaned i bawb. Am fwy o wybodaeth cysylltwch â Manon Watkin 01686-650193 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 19

drwy ei waith yn y Pwyllgor Cynaliadwyaeth. gweithredol ac yn ddefnyddiol i’r gymuned yn Yn yr etholaeth mae wedi cefnogi sawl debyg o ddioddef. Ffermio ymdrech i wella ansawdd bywyd pobl. Yn Mae’r uchod yn broblemau i bawb ond bydd ddiweddar ymgyrchodd yn erbyn toriadau ar llawer yn berthnasol i deuluoedd ffermio. - Nigel Wallace - y cyfleusterau banc ac i gael gwelliannau i’r Trewir ffermio’n arbennig gan y 3 F (yn ffyrdd ym Machynlleth. Bu ganddo hefyd Saesneg) - costau tanwydd, bwyd i’r anifeiliaid Pleidleisio Eto. Mis nesaf pleidleisiwn eto gysylltiad hir â phethau fel Fforwm Llanfair, a gwrteithiau sydd i gyd yn codi’n aruthrol. Er – y tro hwn am y Drefn Pleidleisio Amgen ac marchnata cig a’i gefnogaeth weithredol i bod prisiau rhai o’n cynhyrchion wedi codi, i aelodau’r Cynulliad. Dywedir y bydd y Drefn elusennau. Rwyf wedi adnabod Mick ers yr collir y buddion drwy’r costau sy’n codi. Eisoes Pleidleisio Amgen yn dewis Aau.S. sy’n wythdegau cynnar a chyn iddo ddod yn Aelod gwelsom wrthdystio gan fyfyrwyr ac am cynrychioli’r pleidleisiau a fwrir yn decach. y Cynulliad gweithiem gyda’n gilydd ar gostau tanwydd yn Ne-ddwyrain Lloegr. Nid Canlyniad tebyg fydd mwy o lywodraethau bwyllgorau’r NFU a’r Ymddiriedolaeth Natur. yw’r undebau a llawer ohonom yn hapus wrth clymblaid. A yw hyn yn rhywbeth da? Unwaith Yn annhebyg i ambell wleidydd, mae wastad weld y bancwyr ac ambell un o’r bobl uchel cynhyrfais ddarpar ymgeisydd wrth ddweud wedi rhoi argraff imi ei fod â mwy o ddiddordeb sy’n dal i dderbyn cyflog uchel a bonysau. na feddyliwn ei bod yn syniad da i unrhyw mewn datrys problemau nac mewn hyrwyddo Mae gwrthdystiadau yn erbyn toriadau wedi blaid gael grym yn rhy hir. Treulir y ei hunan. Diolch yn fawr i ti, Mick am bopeth digwydd mewn ambell wlad yn yr UE. Yn blynyddoedd cyntaf yn cywiro’r ac i ti, Buddug am gefnogi’r gwaith hwn ac ddiweddarach mae gwrthdaro enfawr wedi bod camgymeriadau ac eithafrwydd eu am dy ymdrechion dy hun mewn sawl achos. ymhlith y cenhedloedd Arabaidd. Mae rhagflaenwyr. Bydd y blynyddoedd yn y canol Pob lwc ac ymddeoliad hapus i chi ill dau. annhegwch, trachwant a chamreolaeth i gyd yn eithaf cymedrol ond yn y blynyddoedd olaf Yr Economi. Mae Clymblaid San Steffan yn rhan o’r achosion. Os nad yw moddion y bydd tuedd i eithafrwydd eu hunain. Mae yn cymryd gambl enfawr gyda’u mesurau Glymblaid San Steffan yn gweithio’n gyflym, ffermio’n fusnes tymor hir felly os golyga mwy eithafol. Os nad yw’r rhain yn gweithio’n tybed beth sydd o’n blaen? o glymbleidiau bolisïau sy’n fwy cyson ac yn gyflym bydd llawer o bobl ddig a phroblemau Llongyfarchiadau mawr i Wyn Jenkins a’i llai eithafol, dylai hyn fod o gymorth. cymdeithasol. Bydd toriadau i Brifysgolion, dîm yn Swyddfa Gr@p y Gogledd o’r NFU. Dros y mis nesaf dysgwn ragor am ein Colegau a’r sector cyhoeddus ynghyd â Cyflwynwyd gwobr sef High Achiever Award hymgeiswyr i’r Cynulliad. Ar hyn o bryd diddymu prosiectau cyhoeddus i gyd yn creu for Wales i Wyn gan Peter Kendall, Llywydd clywais am Wyn Williams, Dem.Rh.; Russell pobl sy’n chwilio am waith. Er y dywedir bod a Kevin Roberts, Cyfarwyddwr Cyffredinol George, Ceidwadwr a David Senior, Plaid y sector preifat yn tyfu, a all ef o bosibl mewn seremoni gwobrau arbennig y NFU. Cymru. Mae Wyn Williams yn adnabyddus gynnwys y rhain i gyd? Fel yr oedd gyda yn lleol fel ffermwr ac am ei waith gyda’r thoriadau Thatcher i’r diwydiannau trymion, cwmni cig, Dunbia. Hefyd mae wedi cymryd ymddengys nad oes Plan B i’r rheiny a ddaw rhan mewn prosiectau lleol fel Fforwm Llanfair. yn ddi-waith. A fyddwn eto’n gweld problemau Mae Russell George yn Gynghorydd Sir ac cymdeithasol yn codi a’r gost enfawr o’r rhain? yn cael ei ddyfynnu yn y wasg o dro i dro. A all y Big Society weithio dan y drefn Mae David Senior, sy’n athro, wedi sefyll dros bresennol? Daw llawer o incwm elusennau Blaid Cymru mewn ambell etholiad. A allai’r drwy lawer o roddion bach gan bobl gyffredin. ymgeisydd llwyddiannus weithredu tuag at Os gwesgir eu hincymau ni fyddant naill ai’n gael mwy o ran i Weinidogion y Cynulliad gallu rhoi nac, mae’n debyg, yn gallu g mewn trafodaeth yn Ewrop? Nid yw’r rheiny o weithredu fel gwirfoddolwyr. Mae llawer o gyrff San Steffan yn gweld pethau o’n safbwynt sy’n helpu’r rhai dan anfantais ond yn dibynnu ni. ar grantiau i weinyddiaeth a chydlynwyr Dim ond y Dem.Rh. a’r Ceidwadwyr sy wedi cyflogedig. Torrir eu harian pan mae’n debyg ennill ym Maldwyn ers amser maith. A fydd bydd y galw’n cynyddu. etholiad y Cynulliad yn fynegiad o farn am Mewn ardaloedd gwledig bydd swydd fel arfer lywodraeth San Steffan a sut y bydd hyn yn yn gwneud car yn angenrheidiol. Os gweithia’r ymddangos gan fod y ddwy blaid mewn g@r a’r wraig, mae’n debyg dau gar. Hefyd clymblaid yno? A feirniadir y Dem.Rh. am ildio gyda gwirfoddoli a gweithgareddau’r plant ar i’r Torïaid neu a fyddant yn derbyn canmoliaeth ôl a’r tu allan i’r ysgol - pethau sy’n mor bwysig am eu dylanwad ataliol? Bydd y pethau hyn i’w datblygiad. Mae’r un peth yn berthnasol i ynghyd ag ymgeiswyr newydd i’r ddwy blaid gludo negesau, i weld y meddyg ac i a llwyddiant cymharol y glymblaid Lafur/Blaid drefniadau hanfodol eraill. Bydd incymau Huw Lewis Cymru bresennol i gyd yn creu etholiad gwasgedig, colli swyddi ynghyd â chostau diddorol. Mae’n debyg y bydd ffermwyr yn tanwydd a phethau anochel eraill i gyd yn Post a Siop Meifod cefnogi ymgeiswyr sydd â chysylltiadau â gwneud bywyd yn anodd. Yn arbennig bydd Ffôn: Meifod 500 286 ffermio ond mae bron unrhyw beth yn bosibl datblygiad ein plant i fod yn aelodau Amser a ddengys. Mick Bates. Mae Mick yn ymddeol yn yr etholiad hwn ac mae’n addas i dalu teyrnged i’w waith dros 12 mlynedd fel ein haelod. Mae wedi cael blwyddyn olaf anffodus yn dilyn ei noson allan dyngedfennol. Bu’n bechod y cymerodd ein trefn gyfreithiol gyhyd i ymdrin â’r mater. Roedd agweddau o’r amgylchiadau, y dystiolaeth a’r dyfarniad yr oeddwn yn methu eu deall. Mae’n amlwg heddiw mewn bywyd cyhoeddus bod rhywun wastad yn gwylio, yn gwrando neu’n hacio’r ffôn neu’r E-bost i gael hanes i’r newyddion neu fantais arall. Gobeithiaf y gall Mick roi’r digwyddiad hwn y tu ôl iddo ac y bydd yn mwynhau ymddeoliad haeddiannol. Gobeithiaf hefyd y gallwn gofio am ei lawer o gyflawniadau fel Aelod y Cynulliad. Cyfrannodd yn sylweddol at bolisi amaethyddol, yn enwedig Cyswllt Ffermio a 20 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

ADFA Ruth Jones, Pentalar 810313

Y Gymdeithas Treuliwyd prynhawn diddorol yn yr ysgoldy ddechrau mis Mawrth gyda’r Parch Peter Williams yn dangos lluniau o wahanol gapeli ar hyd a lled Cymru. I gydfynd â’r lluniau cafwyd hanes a sylwadau ar wneuthuriaeth yr adeilada. Llywyddwyd gan Maldwyn Evans a diolchwyd gan Tom Jones. Darparwyd lluniaeth ar y diwedd. Cinio G@yl Ddewi

Dathlwyd g@yl ein nawddsant Dewi eleni yn Merched y Dafarn bron yn barod neuadd y pentref ar nos Lun 28ain o Chwefror. Eisteddodd saith deg dau o gwmpas y byrddau i fwynhau pryd o fwyd ardderchog wedi ei baratoi gan Menna Watkin a merched y Dafarn Cefncoch. Llywyddwyd gan y Parch Peter Williams a chyflwynodd y wraig wadd Mrs Mair Jones, Aberhosan (gynt o Fronhau, Cefncoch). Aeth â ni nôl i gyfnod ei phlentyndod yn mynychu Ysgol y Cwm a Chapel Horeb a braf oedd cael ein hatgoffa o’r cymeriadau lleol pryd hynny. Cyflwynwyd ‘Parti’r Blewyn Gwyn’ a’u cyfeilydd Mrs Eirlys Richards gan y Gweinidog a’r pedwar sef Arwyn Davies, Gill Evans, Brenda Morris, Glyn Jones a’u harweinydd Hywel Wyn Jones yn rhoi amrywiaeth o raglen ger ein bron. Gofalwyd am flodau i’r llwyfan gan Maldwyn Evans a’u gosod gan Ivy Evans. Wrth y drws roedd Ellis Humphreys a Ruth Jones a pharatowyd taflenni gan T.G. Evans. Diolchwyd i bawb gan Ifor Evans. Gwnaed y trefniadau gan yr ysgrifenyddes Marion Jones. Priodas Ruddem Llongyfarchiadau i Norman a Gertie Davies, Trawsgelli ar ddathlu eu priodas ruddem yn ystod mis Chwefror. Genedigaeth Llongyfarchiadau i Alan a Tracy Bumford ar enedigaeth eu merch fach, Erin Mair, yn Edgar, Tommy a TE Jones yn mwynhau eu swper ddiweddar.

Contractwr Amaethyddol PRACTIS OSTEOPATHIG BRO DDYFI R. GERAINT PEATE Gwaith tractor yn cynnwys Bydd Teilo â “Dual-spreader” Margery Taylor B.SC (Anrh) Ost.; D.C.R.R. a Gwrteithio, trin y tir â Peter Gray, B.Sc (Anth) Ost. LLANFAIR CAEREINION yn ymarfer TREFNWR ANGLADDAU ‘Power harrow’, uwch ben Cario cerrig, pridd a.y.y.b. Salon Trin Gwallt Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol â threlyr 12 tunnell. AJ’s CAPEL GORFFWYS Stryd y Bont Llanfair Caereinion Hefyd unrhyw waith ffensio Ffôn: 01938 810657 Cysylltwch â Glyn Jones: ar ddydd Llun a dydd Gwener Hefyd yn Ffordd Salop, Ffôn: 01654 700007 Y Trallwm. Ffôn: 559256 01938 820305 neu 07732 600650 07889929672 E-bost: [email protected] Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 21

DOLANOG LLWYDIARTH MEIFOD Eirlys Richards Marian Craig Penyrallt 01938 820266 01938 500440 Canolfan Gymunedol Ar Fawrth 5ed cafwyd Cinio G@yl Ddewi rhagorol wedi’i drefnu gan Bethan Torne, Noson o Ddramâu Cymdeithas Meifod a Ysgrifennyddes y Ganolfan. Daeth 60 o Nos Sadwrn, Chwefror 26ain yn Neuadd Phontrobert ddathlwyr ynghyd a chael noson foddhaol Llwydiarth daeth nifer dda i wylio Cwmni Nos Lun Chwefror 28ain cynhaliwyd Cinio iawn. Wedi’r wledd o ginio cig eidion cafwyd Drama Dinas Mawddwy yn perfformio dwy G@yl Ddewi’r gymdeithas. Daeth nifer dda adloniant ardderchog gan Geraint Peate a Lyn ddrama. Cyflwynwyd a diolchwyd iddynt gan ynghyd i fwynhau swper ardderchog dan ofal Williams, gyda Linda Gittins yn cyfeilio. gadeirydd pwyllgor y Neuadd, Gwyndaf teulu T~ Cerrig, ac i ddilyn cafwyd adloniant Diolchwyd i bawb gan Rob Jones, Cadeirydd Richards. Cynhaliwyd raffl a darparwyd o fri gan bedwarawd Penlan a’u cyfeilyddes. y Ganolfan. lluniaeth gan aelodau’r pwyllgor. Diolch i Henry Cafwyd noson bleserus dros ben. Hughes am drefnu’r noson. Eglwys Ioan Sant Pob lwc Ar Fawrth 8ed cynhaliwyd noson Crempog a Cystadleuaeth Adloniant CFf I Dymunwn pob lwc i Emlyn Stevens sydd wedi Llongyfarchiadau i Mared Lois, Aberdwynant, Phwnsh yn y Ganolfan Gymunedol. Bu’r ymuno â’r fyddin. Mae o ar hyn o bryd yn ar ennill dwy wobr yn yr Hanner awr o coginwyr yn brysur iawn yn cadw i fyny â’r Catterick. Mae Emlyn yn fab i Glen a Ruth Adloniant yn y Gymraeg efo’r Ffermwyr Ifainc. bwyta awchus. Diolchwyd i bawb gan Ifor Stevens, Pant ac yn @yr i Bill a Gwyneth Hawkins. Daeth i’r brig fel actores orau dan 26ain oed a’r actores orau yn y gystadleuaeth. Morris, Ceunant. Dwi’n siwr bod Bethan ei Gwellhad buan chwaer fach yn ei golli’n fawr. ‘Croeso adre o’r ysbyty i Edfryn Rhoslas ac i “Wedi Tri”. Mr Church Rhos y Breiddin. Rydym yn falch Llongyfarchiadau i Meri Jones, Aberdwynant, Sefydliad y Merched o glywed eich bod yn gwella. Cafodd Mr (Mam Mared), ar gyfansoddi geiriau ar gyfer Cafodd yr aelodau noson o ddawnsio gwerin Church ei daro’n wael tra’n ymweld a’i deulu Cystadleuaeth Carol y Rhaglen “Wedi Tri” ym mis Mawrth i ddathlu G@yl Ddewi pan yn Northampton,a threuliodd gyfnod byr yn yr gyda athrawes a fu’n cydweithio â hi yn ddaeth aelodau o Bontrobert, Llansantffraid ysbyty yno. Llanfyllin ond sydd bellach yn dysgu yn a Threfnannau i fwynhau yr hwyl yng nghwmni Sêr yr Eisteddfod Cylch Llanuwchllyn. Dawnswyr Dyffryn Tanat. Ar ôl i’r dawnswyr Eisteddfod yr Urdd Cylch ddangos dawnsfeydd traddodiadol Cymreig fe Caereinion ymunodd pawb mewn twmpath dawns. Ar ôl Llongyfarchiadau i Rhun Jones, Aberdwynant, yr holl ddawnsio roedd pawb yn barod am y ar ei lwyddiant yn yr Eisteddfod ar Fawrth swper blasus oedd wedi ei baratoi gan 12fed. Dymuniadau gorau iddo yn yr Eistedd- aelodau Meifod. fod Sir. Dymuniadau gorau i bawb fydd yn Clwb Forget Me Not cystadlu. Cafodd aelodau’r clwb brynhawn diddorol yng Cydymdeimlad. nghwmni y Parchedig Mary Lewis o Ddolanog Cydymdeimlwn â Kathleen ac Eifion Morgan. yn dweud hanes a dangos sleidiau o Bu farw ewythr i Kathleen, Mr. Meirion Jones, Ynysoedd Heledd, yng Ngogledd yr Alban, lle Maes Carafannau Fronheulog, Llanwddyn. mae ganddi fwthyn. Diolchwyd iddi gan Margaret Morgan. Y gwesteion te oedd Carol a Phyllis Andrew. POST A SIOP Diwrnod y Trwynau Coch Mae plant Ysgol Meifod wedi bod yn hael iawn LLWYDIARTH i elusen y Trwynau Coch drwy dalu am wisgo mewn gwisg ffansi i ddod i’r ysgol ac hefyd KATH AC EIFION MORGAN roedd cacennau a bisgedi ar werth. Fe wnaed yn gwerthu pob math o nwyddau, elw o dros gan punt tuag at yr achos. Da Petrol a’r Plu iawn chi blant am feddwl am eraill. Ar y teledu

Yn rhifyn mis diwetha o’r Plu gwelwyd llun o Betsan a Siwan fel Sêr Eisteddfod yr Urdd yn 1995, wel yn sicr mae’r chwaer fach yn cadw’r traddodiad i fyny wrth i Manon Rhoslas ennill chwech gwobr gynta yn yr Ei- steddfod Cylch gan gynnwys yr Unawd Cerdd, Llefaru, Cerdd Dant a’r Alaw Werin, yr Ymgom gyda Cari Wyn Davies a’r Ddeuawd gyda Ceri Bydd Lwsi Roberts, Brooke House, Meifod Pryce sef wyres i Myfanwy a Peter, Wig Fach. yn ymddangos ar y rhaglen deledu ‘Diwrnod Aeth ymlaen hefyd i gipio dwy Gwpan am y Mawr y Plant’ ar S4C, pnawn dydd Sul Ebrill Cerdd Dant a’r Llefaru. Camp yn wir. Newydd 17 am 4 o’r gloch. Cofiwch wylio! glywed fod Manon hefyd wedi mynd ymlaen i Llongyfarchiadau i Lwsi hefyd am ennill dwy gael 1af ar Lefaru, Cerdd Dant, Unawd ac Alaw wobr gyntaf yn Eisteddfod Sir yr Urdd ar yr Werin yn y Sir hefyd a hithau ar ei baglau! Unawd Cerdd Dant i rai Bl. 2 ac iau ac ar y Llongyfarchiadau mawr Manon. Llefaru Mamiaith i rai Bl.2 ac iau. Gwelwyd hefyd Sioned ac Eleri Northeast yn Llongyfarchiadau i Jac ei brawd mawr hefyd cystadlu ac yn cael llwyddiant gyda’r a gafodd y wobr gyntaf ar yr Unawd Piano Ddeuawd a’r Ensemble Lleisiol ynghyd â bod Bl.6 ac iau. Pob dymuniad da i chi eich dau yn rhan o Fand buddugol Ysgol Pontrobert. yn Abertawe. 22 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

ngharu i yn ddiamod. Pan dw i’n drist, mae efo dau ffrind. Colofn y Dysgwyr hi’n gallu codi fy nghalon. Gwrandäwraig Roedden ni ardderchog ydy hi. Lois Martin-Short wedi bod yn Mae’n anodd iddi hi gerdded nawr. Mae hwylio efo ein ganddi hi broblem efo’i chlun. Ond mae hi’n gilydd ers Cwrs Pasg mynd allan bob dydd beth bynnag. Mae’r blynyddoedd Peidiwch ag anghofio am y Cwrs Pasg yn cymdogion yn siarad â hi bob tro. Mae hi’n felly roedden Ysgol Trewern, Ebrill 18-20. Mae’n fargen – hoffi’r sylw. Mae’r ni’n gymwys tri diwrnod o wersi am £20 /15. Ffoniwch cymdogion yn edrych ar ac yn Menna, 01686 614226 i gadw lle. ei hôl hi pan dw i’n mynd brofiadol. Taith Gerdded – Ebrill 16 ar wyliau hefyd. Maen Serch hynny, un noson dywyll o aeaf mi nhw’n ei bwydo hi a rhoi adawon ni harbwr Weymouth efo’r llanw am Os ydych chi eisiau awyr moddion iddi hi. Dw i’n hanner nos mewn cwch hwylio o bedwar deg iach a chyfle i siarad lwcus achos mod i’n troedfedd i fynd â fo dros y Sianel i Cherbourg. Cymraeg, bydd Keith a poeni amdani hi pan mae Roedd y môr yn arw ond doedd ’na ddim Margaret Teare yn hi ar ei phen ei hun. gormod o wynt felly roedden ni’n defnyddio’r arwain taith gerdded Mae amser pendwmpian modur i drio clirio morglawdd y Portland Na- Cymdeithas Edward Llwyd wedi dod i ben nawr. Mae val Base. yn ardal Llandinam, dydd Rywsut, pan oedden ni’n dal gyferbyn â harbwr Sadwrn Ebrill 16. Mae’r daith yn gadael maes hi’n agor ei llygaid mawr gwyrdd. Er bod hi’n y llynges, mi gaeth rhaff ei gollwng dros ochr parcio Llandinam am 10.30. Mi fydd hi’n daith hen, maen nhw’n dal i ddisgleirio. Mae hi’n y cwch. Yn gyflym, aeth y rhaff o dan y cwch, gymedrol o ryw 7 milltir gyda rhannau serth agor ei chega wedyn mae hi’n rhwbio ei thrwyn rownd y sgriw a rownd y llyw ! Roedd rhaid i ni ar y dechrau. Mae golygfeydd godidog ar hyd bychan. Mi fydd hi eisiau diod dw i’n credu. stopio’r modur ac roedden ni’n medru llywio y daith. Bydd angen esgidiau cryf a phecyn dim ond drwy newid yr hwyliau. cinio. Croeso i ddysgwyr. Am fwy o fanylion, “Chi isio paned Nain?” meddwn i. Mi aethon ni yn ôl ac ymlaen, yn ôl ac ymlaen, ffoniwch 01650 521843. “Oes cariad.” rhwng y clogwyn a harbwr Portland. Doedden Stori ni ddim yn gallu rhyddhau’r rhaff ac roedd ein Enillodd Catrin Hughes wobr yn Eisteddfod Dw i’n mynd i roi’r tegell ymlaen. sefyllfa’n beryglus iawn. y Foel gyda stori â thro yn ei chynffon dan y Damweiniau Yn y diwedd, mi ddefnyddion ni’r radio i alw teitl Portread Rhywun Diddorol neu Anifail Yn ddiweddar mae’r dosbarth Pellach wedi Gwylwyr y Glannau ar y sianel brys a mi Diddorol. Dyma hi: bod yn ysgrifennu am ddamweiniau. Dyma ofynnon ni am eu help nhw. Yn fuan, mi welon Mae hi’n hen nawr ac mae hi wedi blino’n hanes Mike Deacon. Mae Mike a’i wraig Val ni oleuadau cwch yr M.O.D. (Ministry of De- aml. Dw i’n hoffi ei gwylio hi’n pendwmpian yn byw yn Llanwyddelan ac yn mynychu fence!). Mi wnaethon nhw fynd â ni yn ôl i wrth y tân. Mae hi’n anadlu’n ddwfn ac mae dosbarth yn y Trallwng. harbwr Weymouth. ei wisgers yn plycio ychydig. Am beth mae Damwain Hwylio – gan Mike Roedden ni’n teimlo’n annifyr iawn wrth hi’n breuddwydio tybed? Dw i’n ei nabod hi Deacon ddweud ein stori ni wrth Wylwyr y Glannau. ers talwm. Dan ni’n deall ein gilydd heb yr Ugain mlynedd yn ôl, ar ôl i ni ymddeol, Mi roddon ni rodd fawr tuag at eu hoff elusen angen i siarad. Dw i’n gwybod bod hi’n fy dechreues i gwmni dosbarthu cychod hwylio nhw! Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011 23

Newyddion o’r Adran Addysg Gorfforol Caereinion Pencampwyr Powys Diolch i Glwb Rygbi Llanidloes am eu croeso ac i Dai Higgs a’i dîm am drefnu’r digwyddiad. Cafodd bechgyn Caereinion ddiwrnod anhygoel o’r dechrau i’r diwedd gyda’r sgwad yn perffomio’n well nag unrhyw dîm arall. Fel gyda phob twrnamaint dechreuwyd yn erbyn y Drenewydd. Y cyntaf i sgorio oedd Callum Ysgol Uwchradd Caereinion Pencampwyr Pêl-rwyd Gogledd Powys Blynyddoedd 7, 8 a 9! Foulkes a dorrodd drwy amddiffynfa’r Drenewydd fel cyllell boeth drwy fenyn, rhoddodd hyn hyder i weddill y tîm i godi eu perfformiad a mynd ymlaen i ennill. Y gwrthwynebwyr nesaf oedd Llandrindod gyda Louie Williams yn sgorio cais ar ôl rhedeg o un pen i’r cae i’r llall. Erbyn hyn roedd y bechgyn yn hyderus iawn wrth basio’r bêl (cymerwch sylw Gymru) ac yn taclo’n gadarn gan hoelio’r gwrthwynebwyr i’r llawr. Cafwyd perfformiad tebyg yn erbyn y Trallwm er iddynt ildio eu cais cyntaf yn gynnar yn y gêm. Ein gwrthwynebwyr nesaf oedd Gwernyfed gyda chawr yn y rheng flaen a chawr yn y cefn. Ond roedd gan Caereinion eu harf dirgel, ein seren am daclo, Nyasha Mwamwka. Chwarae Pêl-rwyd mewn tw-tws a phyjams ar gyfer Comic Relief Torrodd galonnau bechgyn Gwernyfed gyda 7 tacl un ar ôl y llall. Roedd hwn yn drobwynt Williams; Josh Jones (Cpt); Nyasha hael o git rygbi newydd. Mae o safon uchel, yn y gêm. Pwysodd bechgyn Caereinion yn Mwamwka; Ben Davies; Danny Foulkes; Huw ag i weld yn rhoi lwc i ni fel ysgol. Yn barod ddidrugaredd ar linell gais y gwrthwynebwyr Lewis; Trystan Daniels; Ryan Jones; Max mae’r tîm h~n yn ddiguro, gyda llwyddiant dros gyda dim ond taclo ffyrnig yn cadw Dewi Smith; Callum Wall Lanfyllin a’r Drenewydd. Cafwyd sawl Williams, Gethin Stephens a Ryan Jones rhag Twrnamaint pêl-rwyd Gogledd perfformiad clodwiw yn y gemau yna, ond sgorio. Ond yn y munud olaf, llwyddodd Josh Powys rhaid canmol yn arbennig perfformiadau’r prif Jones i bweru dros y llinell. Roedd gêm olaf Mae bron yn ddiwedd y tymor pêl-rwyd ac fachgen, y tanc Richard Bufton, fel prop pen y p@l yn erbyn tîm o allu cyfartal. Sgoriodd roedd uchafbwynt y tymor wedi cyrraedd - rhydd yn taclo popeth o fewn golwg. Hwyrach Llanfair ym Muallt yn gyntaf gan wasgu ar Twrnamaint Gogledd Powys. Ar ôl ymarferion dylai Gethin Jenkins wylio am ei le! Hefyd yn linell Caereinion. Cafwyd taclo dewr gan caled a chanlyniadau da trwy’r tymor, roedd y Drenewydd, sgoriodd y roced Mathew Spen- Dafydd Thomas, Gethin Stephens a Danny timau pêl-rwyd bl7, 8 a 9 yn edrych mlaen i’r cer hatric o geisiau ar ei gynnig cyntaf yn Foulkes i gadw’r gwrthwynebwyr rhag sgorio. twrnamaint yn erbyn Ysgolion Trallwng, Bro chwarae rygbi. Y gobaith yw y bydd hyn yn Yna dangosodd bwled Caereinion (Josh Ddyfi, Llanfyllin a Drenewydd. Ar ôl ddiwrnod parhau. Jones) ei allu ac arwain ei dîm i fuddugoliaeth. o gystadlu brwd, enillodd pob tîm bob gêm i Fel adran beth sy’n bleserus yw’r ffaith bod Roedd y gêm derfynol yn erbyn Aberhonddu gael eu coroni’n bencampwyr Gogledd disgyblion yn cael ei denu gan y cit a’r chwarae yn un agos iawn am gyfnod gyda Chaereinion Powys! Camp ffantastig gan y tri tîm - da anturus, gyda sawl un yn mwynhau’r gêm am yn methu sawl cyfle. Aberhonddu sgoriodd iawn chi! y tro cyntaf. gyntaf gyda Josh Jones yn ateb gyda chais Athletau Cymru ar ôl rhedeg o un pen i’r cae i’r llall. Cafwyd Pêl-rwyd Comic Relief Trefnwyd gemau pêl-rwyd gwisg ffansi yn Unwaith eto cafodd nifer o ddisgyblion eu ceisiadau eraill gan Trystan Daniels a Blaine dewis i gynrychioli Powys ym Robinson cyn i ddiffyg canolbwyntio ganiatáu erbyn Ysgol Uwchradd Drenewydd i godi arian i Comic Relief. Chwaraeodd timau blwyddyn Mhencampwriaethau Athletau Dan do Cymru i Aberhonddu ddod nôl i mewn i’r gêm. Roedd yng Nghwmbran ar ddechrau’r mis, gyda amser ychwanegol yn agosau gyda’r tîm 7 mewn tw-tws a blwyddyn 8 mewn eu pyja- mas!! Cafwyd prynhawn llwyddiannus a perfformiadau gwych yn erbyn athletwyr dros cyntaf i sgorio yn ennill y bencampwriaeth. Cymru! Bu i Gaereinion gadw Aberhonddu yn eu hwyliog dros ben. Trawsgwlad Ysgolion Cymru Bl7 ac 8 (Tîm Powys bechgyn- 2il, Tîm Powys hanner eu hunain. Gyda Josh Jones yn arwain merched - 4ydd) Llongyfarchiadau i’r disgyblion a gafodd eu ei dîm, bu iddynt wasgu a phwyso ar Katie Jones: 2 lap 3ydd, naid fertigol, ddewis i gynrychioli Powys ym Aberhonddu nes iddynt ildio. Enillodd ras cyfnewid 4x2 1af Mhencapwriaethau Trawsgwlad Ysgolion Caereinion! Bendigedig. Margo Martin: Speed bounce Cymru ym Mis Mawrth yn Aberhonddu: Aron Sgôr derfynol: Nyasha Mwamuka: 2 lap 3ydd, speed bounce Gilbert James (bl7), Margo Martin a Laura Caereinion 15 Aberhonddu 15 1af, 4x2 cyfnewid 1af Richardson (bl8), Sara Rudd, Ffion Roberts a [Caereinion yn ennill dan reol y cais aur] Gruffydd Martin: Naid hir 1af, 4x1 cyfnewid Hannah Cooper (bl10), Catrin Thomas a Gemau p@l 2il Sammie Tudor (bl11). Rhedodd pawb yn wych Y Drenewydd 0 Caereinion 50 Josh Jones: Pwys 2il, 4x1 cyfnewid 2il yn erbyn dros 100 o ddisgyblion ym mhob Llandrindod 0 Caereinion 45 James Robinson: Naid fertigol 1af ras, yn enwedig Aron a wnaeth ennill medal Y Trallwm 5 Caereinion 45 Bl 9 a 10 (Tim Powys bechgyn- 2il, Tim Powys efydd wrth i dîm Powys gipio’r trydydd safle Gwernyfed 0 Caereinion 5 merched- 2il) yn nghystadleuaeth bechgyn blwyddyn 7. Llanfair ym Muallt 5 Caereinion 25 Tom Astbury: 4 lap, naid hir 3ydd, Gethin Jenkins a Shane Williams Newydd? Sgwad Dan 13oed pwys, ras cyfnewid 1af Ar ran yr adran Addysg Gorfforol a’r James Robinson; Gwyn Humphreys; Blaine Nan Thomas: 2 lap, naid fertigol, pwys, Chweched dosbarth, rhaid diolch i’r Robinson; Louis Williams; Dafydd Thomas; ras cyfnewid Gethin Stephans; Callum Foulkes; Dewi Gymdeithas Rhieni ac Athrawon am eu rhodd 24 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2011

Lluniau aelodau CFfI Llanfair a fu’n CFFI cymryd rhan yn y gystadleuaeth adloniant yn Theatr Hafren ddiwedd Llanfair Caereinion mis Chwefror. Testun eu cynhychiad oedd y ‘Cwpwrdd Teganau’.

Mae’r ‘Filltir Aur’ ger Belanargae, Llanllugan wedi bod yn hardd eithriadol eleni yn enwedig yn ystod y tywydd braf a gawsom ddiwedd mis Mawrth.