PAPUR BRO LLANGADFAN, LLANERFYL, FOEL, LLANFAIR CAEREINION, ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, LLANGYNYW, CWMGOLAU, DOLANOG, RHIWHIRIAETH, PONTROBERT, MEIFOD, TREFALDWYN A’R TRALLWM.

335 Ebrill 2009 40c LLWYDDIANT LONDIS TALENT IFANC YR URDD

May Whittingham gyda rhai o aelodau’r staff Llongyfarchiadau i John a May Whittingham a’u staff sydd wedi ennill clod mawr drwy ddod o fewn trwch blewyn i ennill cystadleuaeth genedlaethol i siopau Londis Prydain. Maent wedi eu hanrhydeddu o’r blaen, ond eleni daethant o fewn y pump cyntaf o blith 150 o Cynhaliwyd Eisteddfod Cylch yr Urdd yng Nghanolfan Hamdden siopau oedd wedi ymgeisio am deitl ‘Forecourt Store of the Year’. Llanfair ddydd Sadwrn, Mawrth y 4ydd. Roedd y plant a’u hyfforddwyr Derbyniwyd y wobr mewn cinio ym Mirmingham a bellach mae plac wedi bod yn brysur iawn yn ymarfer. Cyflwynwyd cwpanau i Hanna ar wal y siop i gofio’r achlysur. Morgan, Llanerfyl am y perfformiadau gorau yn yr adrannau offerynnol a cherdd dant; i Manon Lewis, Llanfair yn yr adran cerdd lleisiol; i Megan Hughes, Banw yn yr adran llefaru a gr@p llefaru Llanfair yn yr Pencampwyr ? adran dysgwyr. ?? PENCAMPAU? ? Amser a ddengys Ers misoedd bellach, mae llawer ohonom wedi bod yn dilyn tynged ? Steffan Harri ac Aled ar y gyfres gwis boblogaidd ‘Pencampau’ ar S4C. Mae’n rhaid cyfadde bod y ddau ddisgybl o Ysgol Uwchradd Caereinion wedi achosi inni gnoi ein hewinedd a hyd yn oed blaenau’n bysedd mewn sawl gornest agos dros y misoedd diwethaf. Ar nos Lun, Mawrth y 30ain yn y rownd gyn-derfynol llwyddodd y ddau i guro pencampwyr ‘Pencampau’ 2008, sef Ysgol Syr Hugh Owen. Bydd y ddau yn awr yn mynd ymlaen i’r rownd derfynol yn erbyn Ysgol Bro Morgannwg a ddarlledir ar S4C nos Lun, Ebrill y 6ed am 6.30p.m.

Elw i’r Plu Mae mwy o luniau Cafodd y ddwy gyfrol, sef ‘Cofion Cynnes’ ac Eisteddfod Cylch yr ‘Ann y Foty yn mynd i’r Môr’, dderbyniad Urdd a gwybodaeth am yr eitemau gwych. Erbyn hyn does dim ond ychydig o’r hynny a fydd yn ail gyfrol yn weddill. Mae’n braf cofnodi fod cynrychioli Cylch elw o £440.00 wedi ei gyflwyno i goffrau’r Plu. Caereinion yng Diolch o galon i bawb am eich cefnogaeth, Nghaerydd ar Johnny Tudor, Georgia Laflain, Frankie Jones a Sophie Jones - a’ch geiriau caredig. dudalennau 9 a 10. Ymgom Dysgwyr Ysgol Gynradd Llanfair a ddaeth yn 1af yn y Sir. 2 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009

Annwyl Olygyddion, Hanes y Modulator Pris Diolchiadau: £5 DYDDIADUR Ysgrifennaf i ateb yr ymholiad a wnaed gan Ebrill 10 (Gwener y Groglith) Oedfaon yng Annora Jones yn y rhifyn diwethaf am hanes Nghapel Peniel am 2 a 7. Pregethir gan y Diolch y Modulator a gofiai hi yng nghapel Ebeneser. Parch. Owen Llyr, Caerdydd ‘Dymuna Menna Williams, Y Gaer, ddiolch yn Roedd tri brawd yn byw ym Melin-y-Ddôl, sef Ebrill 12 Ymarfer at y Cymanfaoedd Canu ym ddiffuant i bawb am eu caredigrwydd yn dilyn ei Moreia am 6yh ‘Jones Builders’. Enw’r brodyr oedd David llawdriniaeth yn ddiweddar. Diolch am Ebrill 12 Oedfa Sul y Pasg am 2 o’r gloch yn Richard, John Lloyd a Thomas Evan. Roedd anrhegion, cardiau, galwadau ffôn ac Neuadd Pontrobert gyda’r Parch Elfyn John Lloyd yn ewyrth i’m tad, Thomas ymweliadau. Richards, Ponciau Llewelyn Jones, Gwynyndy, Llanfair Ebrill 17 Bingo Pasg yr Eglwys yng Nghanolfan Caereinion, a’i gartref pan oedd yn ifanc oedd Diolch Dolanog T~ Mawr, Melin-y-Ddôl. Dymuna Elwyn a Gemma, Glan Tanat ddiolch Ebrill 25 Noson Lawen yn Neuadd Gymunedol yn ddiffuant iawn i bawb am eu caredigrwydd Cartref Margaret (Anti Maggie) cyn iddi briodi Tregynon am 7.30. Artistiaid Côr adeg eu profedigaeth yn ddiweddar. Diolch am oedd Brynpistyll, Llanfair, ac ar ôl iddi briodi Llanwnog, Dawnswyr Llangadfan, Nerys y cardiau, y blodau, y galwadau ffôn a’r Brown a Marc Howlett. fy Yncl John aeth y ddau i fyw i Lwynglas, anrhegion o fwyd. Diolch o galon. Mai 2 Cyngerdd Blynyddol yr Hospis yn Eglwys Melin-y-ddôl ac agor siop yn gwerthu pob y Santes Fair am 7.30 gyda Chantorion math o nwyddau. Yr oedd llawer o blant tlawd Diolch Colin Jones ac Elen Davies yn byw ym Melin-y-ddôl ar y pryd a Dymuna Huw, Mari, Sian a Rhiannon ddiolch i Mai 8 Dawns Ysgubor Clwb Ffermwyr Ifainc phenderfynodd fy Anti Maggie agor Ysgol Sul bawb am y cardiau, rhoddion, presenoldeb yn Dyffryn Efyrnwy ar Fferm Y Dyffryn, yn un o’r tai, a hyd heddiw mae arwydd Capel- yr angladd a phob arwydd o gydymdeimlad a Meifod. Dim mynediad i blant dan 16 oed y-Ddôl ar ben y drws. dderbyniwyd yn ystod eu profedigaeth o golli - angen ID gan rai dros 16 Magi. Mai 9 Diwrnod o Ddawns yn y Cann Offis Ar ôl i’r plant dyfu a gadael cartref rhoddodd Mai 9 “Ffair Llanerfyl” yn Neuadd Llanerfyl Anti Maggie’r Modulator i Gapel Top Llan. Diolch Mai 9 Eisteddfod Dyffryn Ceiriog yn Neuadd Rwyf yn cofio tad Annora, Einion Jones, yn Dymuna Ifor, Belanargae ddiolch i’w berthnasau, Goffa Glyn Ceiriog am 2 o’r gloch. defnyddio’r Modulator yn y Band of Hope yn ffrindiau pell ac agos am y cardiau, galwadau Mai 9 DIWRNOD GYDA’R DYSGWYR - 10.30 - Ebeneser. ffôn ac am alw tra bu yn Ysbyty Gobowen. 5.00 gyda sgwrs gan y Prifardd Mererid Ar ôl gadael Melin-y-ddôl symudodd Anti Diolch Hopwood am 2.30. Cofrestru, gyda £5 Maggie ac Yncl John i Dolfa, Stryd y Bont, Diolch yn fawr iawn i bawb am yr holl gardiau ac trwy Nia Rhosier, T~ Hen Gapel John Hughes, Pontrobert. (500631) Llanfair Caereinion. Bu farw Anti Maggie yn anrhegion a gefais ar fy mhenblwydd yn hanner Mai 10 Oedfa o Fawl o dan thema ‘Pen y 1959 yn 85 mlwydd oed ac Yncl John yn cant oed. Gan fy mod yn hen rwan, ni allaf anfon Mynydd’ gydag Arfon Jones, Caerdydd. 1961 yn 82 mlwydd oed. Mae bedd y ddau at bob un ohonoch, ond rwyf yn diolch o galon i Moreia, Llanfair am 5 o’r gloch ym mynwent Gwynfa, Capel Wesle, Bont chi am fod mor ffeind wrthyf. Cofion atoch. Mai 15 ‘Côr Gorau Glas’ yng Nghanolfan y Banw Neuadd, Llanfair Caereinion. Lowri, T~ Cerrig Llangadfan am 7.30 dan nawdd Cangen Margaret Morris, Ty’n Fron Merched y Wawr y Foel a Llangadfan Mai 17 Ymarfer at y Cymanfaoedd Canu yn Rhifyn nesaf Ebeneser am 6yh GOFALAETH EGLWYSI ANNIBYNNOL A fyddech cystal ag anfon eich cyfraniadau Mai 18 Plaid Cymru Cangen Gogledd Maldwyn Tabernacl Yr Amwythig, Y Trallwm, at y rhifyn nesaf erbyn dydd Sadwrn, Ebrill yn cyfarfod Heledd Fychan Ymgeisydd y Penllys, Pontrobert a Pheniel 18. Bydd y papur yn cael ei ddosbarthu Blaid yng Nghann Offis am 7.30 nos Fercher, Ebrill 29 Mai 23 Rali Sir CFfI Maldwyn. Mai 24 Cymanfa Ganu’r Ofalaeth am 5 o’r gloch OEDFA SUL Y PASG Meh. 5, 6 7 G@yl Maldwyn. TÎM PLU’R GWEUNYDD Meh. 13 Taith Gerdded Plu’r Gweunydd at D@r Cadeirydd Rodney, y Breidden 12 EBRILL, 2009 Arwyn Davies Meh. 21 Cymanfa Ganu’r Annibynwyr yn Llanerfyl Groe, Dolanog, 01938 820435 am 2.30 a 6.00 o’r gloch Parch. Elfyn Richards Is-Gadeirydd Gorff. 5 Cymanfa Ganu’r Presbyteriaid am 2.15 a Delyth Francis 6.00 ym Moreia Ponciau Gorff. 31 i Awst 2 Arddangosfa Celf a Chrefft yn Trefnydd Busnes a Thrysorydd Eglwys Dolanog NEUADD PONTROBERT Huw Lewis, Post Medi 24 Pwyllgor Blynyddol Plu’r Gweunydd yn 2.0 o’r gloch Meifod 500286 Neuadd Pontrobert am 7.30 Ysgrifenyddion Medi 26 Cyngerdd Merched y Wawr, Llanfair efo CROESO CYNNES I BAWB Gwyndaf ac Eirlys Richards, Meibion Prysor Penrallt, Llwydiarth, 01938 820266 Hydref 23 a 24 Eisteddfod Talaith a Chadair Powys Trefnydd Dosbarthu a y Trallwm Hydref 31 7.30y.h. Côr Meibion Peris. Neuadd T~ ar Osod Thanysgrifiadau Llanwddyn, er budd Capel Sardis. Gwyndaf Roberts, Coetmor Tach. 6 G@yl Rhanbarth Merched y Wawr i’w Mae ‘Aelafon’ Llanfair Caereinion 810112 chynnal yng Nghanolfan Carno. Sioe mewn lleoliad cyfleus Teipyddes Ffasiwn gan Rhian Dafydd o siop Ji-Binc, yn Llangadfan Catrin Hughes, Llais Afon a Huw Rees o’r rhaglen Wedi 3. 3 llofft gyda gerddi braf Llangadfan 820594 Cysylltwch â [email protected] Glandon (07774 224999) Golygyddion Ymgynghorol neu Nest Davies, Gwynfa, Ffordd Salop Norman Lloyd (01938 552371) Trallwm 552180 Eleanor Mills, Pentre Ucha, Llanerfyl Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop 01938 820225 Drwyddedig a Gorsaf Betrol Panel Golygyddol Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan Mallwyd Mary Steele, Eirianfa Ar agor o Llanfair Caereinion 810048 Alwyn Hughes, Llais Afon, Llangadfan 7.30 tan 7.00 yr hwyr Aelodau’r Panel Bwyd da am bris rhesymol Emyr Davies, Jane Peate, 8.00a.m. - 5.00p.m. a’r Panel, John Roberts, Myra Chapman, Ffôn: 01650 531210 Hafwen Roberts a’r gohebyddion lleol Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 3

Llysmwyn Llangadfan Carreg Fedd Powys

Annwyl Olygyddion Parthed:- ‘CD ‘Cofio Idwal’ a’r Gymanfa Y mae synnau wedi bod ar led bod Capel Moreia wedi elwa o gynnal a threfnu y ‘CD’ a’r Gymanfa a gynhaliwyd er cof am Idwal, ac fe hoffwn trwy gyfrwng ‘Plu’r Gweunydd’ hysbysu y rhai sydd yn credu yn y straeon hyn yn union fel y bu a sut y penderfynwyd gweithredu a chynnal yr @yl. Yn gyntaf, penderfyniad Pwyllgor Cymdeithas Capeli Undebol Moreia, Ebeneser a Bethesda oedd gwneud rhywbeth i goffáu Idwal a’i gyfraniad i ganu cynulleidfaol yn yr ardal hon. Yn ail, penderfynwyd rhannu unrhyw elw yn gyfan gwbl at achosion da ac elusennau y byddai’r Pwyllgor yn eu dewis. Yn drydydd, penderfynwyd gweithredu’r arian trwy gronfa Moreia i arbed agor cyfrif arall yn y banc. Fe gofiwch i mi sôn am Mrs Elizabeth Evans Fe gynhyrchwyd 500 CD ac fe werthwyd tua 430 ac roedd y ganmoliaeth a gafwyd am safon (Betsi Moelpart) yn ddiweddar. Cofiodd Mrs y canu yn brawf o werth yr ymdrech a braint fawr oedd i mi a Hafwen Roberts a Mrs Beryl Myfi Jones, Llwyn fod ei Mam yn sôn am fab Jones gael ein dewis i arwain. i Mrs Evans a gladdwyd ym mynwent Diarhebol bellach yw sôn am gyfraniad Idwal i’r ardal fel organydd a newyddiadurwr dros Llangadfan. Ar ôl chwilota, daethpwyd o hyd flynyddoedd lawer a theilwng i’w goffadwriaeth (ni waeth beth ddywed y beirniaid) oedd cynnal i garreg fedd yn ymyl drws yr Eglwys a’r Cymanfa ym Moreia lle y bu mor ffyddlon am bron i 40 mlynedd ac mae’r plac ar yr organ a’r canlynol wedi’i ysgrifennu arni. cof yn brawf o werthfawrogiad yr aelodau. Er serchus gof am William Evans, Moelpart, Dyma’r ffigurau presennol (gan fod mwy o arian i ddod i mewn) o’r derbyniadau a’r taliadau a’r Llangadfan, yr hwn a fu farw Tachwedd 4ydd rhoddion, er mwyn profi i bawb nad elw oedd y nod ond DIOLCH. 1918, yn 29 oed.

Derbyniadau Taliadau/Rhoddion Chwi bobl ieuainc sydd yn awr Gwerthiant £2951.42 BOS (Recordiau) Llanerfyl am gynhyrchu £1408.85 Yn meddwl byw dros amser mawr; Rhoddion - Gweinidogaeth Bro 500.00 O cofiwch fi sydd dan eich troed, Cymorth Cristnogol 200.00 Sydd ddim ond naw ar hugain oed. Cymrodoriaeth Powys* 300.00 Cronfa’r Institiwt 100.00 O gofio fod Mrs Evans yn medru barddoni, Capel Ebeneser 100.00 mae’n bur debyg mai hi a luniodd y pennill Capel Moreia 100.00 hwn ar gyfer carreg fedd ei mab.

Cyfanswm £2708.85 £2951.42 Derbyn dros y taliadau £242.57 £2951.42 POST A SIOP

Bydd y gweddill pan fydd y ffigurau yn gyflawn yn cael ei gyfrannu tuag at Hospis y Plant yn LLWYDIARTH ôl dymuniad y Pwyllgor. KATH AC EIFION MORGAN Yn ychwanegol i hyn trefnwyd te Idwal yn y Gymanfa 2007 ar gost o £146 i’r Capel gyda’r yn gwerthu pob math o nwyddau, Plac yn £43 y gost hon a dalwyd i gyd gan aelodau Capel Moreia. Yr wyf yn mawr obeithio y bydd y ffeithiau hyn yn tawelu sïon ac yn brawf o ddidwylledd yr Petrol a’r Plu aelodau ym Moreia a Chymdeithas y Capeli Undebol. Yn gywir DEWI R. JONES Emyr Davies Gwethredwr y Cynllun CD D.R. & M.L. Jones

Siop Trin Gwallt Atgyweirio A.J.’s hen dai neu adeiladau amaethyddol Cylch Meithrin Ann a Kathy LLANERFYL Dyffryn Banw yn Stryd y Bont, Llanfair Ffôn: Llangadfan 387 Ar agor yn hwyr ar nos Iau Mae Cylch Meithrin Dyffryn Banw yn Ffôn: 811227 chwilio am berson addas i lenwi swydd ARWEINYDDARWEINYDD. Rydym yn chwilio am Ivor Davies berson brwdfrydig sydd a chymhwyster Peiriannydd Amaethyddol Lefel 3 ym maes gofal ac addysg plant y ALUN PRYCE Trwsio a gwasanaethu peiriannau fferm blynyddoedd cynnar. Oriau: 3 awr, 40 munud yr wythnos. Dydd CONTRACTWR TRYDANOL yr holl brif wneuthurwyr Mawrth a Dydd Iau 1.30-3.20yh (amser Hen Ysgubor Arbenigo mewn paratoi i’w drafod.) Llanerfyl, Y Trallwm Claas a Case 1H Dyddiad Cau: 14/04/2009 Ffôn: 01938 820130 Rhif ffôn symudol: 07966 231272 25 mlynedd o Brofiad Am fwy o fanylion am y swydd a’r cyflog Gellir cyflenwi eich holl anghenion Llys Celyn, Llanfair Caereinion cysyllter â: Powys Lynne Evans (Cadeirydd), trydanol Cân-yr-Afon, Llangadfan, - amaethyddol, domestig neu SY21 0DG Y Trallwng, Powys, ddiwydiannol. Ffôn/Ffacs: 01938 810062 SY21 OPU. Rhif Ffôn:- 01938 820343 Gosodir stôr-wresogyddion Ffôn Symudol: 07967 386151 E.bost: [email protected] a larymau tân hefyd. Parod i drin argyfwng 24 awr y diwrnod 4 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009

ond 59 oed. Bu ei angladd yn Eglwys Llongyfarchiadau LLANFAIR Trefaldwyn. Dyma lun o John a May Whittingham tu allan Undeb y Mamau i’w siop a’r orsaf betrol yn Llanfair. Mae’r ddau CAEREINION Agorwyd y cyfarfod diwethaf gyda darlleniad wedi gweithio’n arbennig o galed i sefydlu gan Jane James. Daeth y Parch Mary Lewis busnes llewyrchus a hynod gyfleus i drigolion atom i ddangos lluniau o’r Outer Hebrides lle Y Gymdeithas yr ardal. Llongyfarchiadau iddynt ar dderbyn mae hi yn dychwelyd iddo o dro i dro. Roedd eu gwobr a phob dymuniad da ar gyfer y Cafwyd dwy noson ardderchog yn y y lluniau a’r hanes yn ddiddorol dros ben. dyfodol iddynt. Gymdeithas yn ddiweddar. Noson o ffilmiau Roedd y te yng ngofal Judy Malpas Roberts, o’r Archif Ffilmiau Genedlaethol yn Vera White ac Olwen Owen. Aberystwyth oedd yr un ym mis Chwefror ac Gwnaed trefniadau ar gyfer gwneud te yn yr yna’r mis hwn cafwyd noson gan Emyr Davies Eglwys dros benwythnos y Pasg pan fydd yr ar hwyl yr hen Noson Lawen, lle cawsom gyfle Eglwys ar agor ar y Sadwrn, Sul a’r Llun o 2 i gofio am rai o ddiddanwyr y gorffennol ac tan 5 o’r gloch i weld y blodau a chyfarfod am ymuno i ganu rhai o’r hen ffefrynnau. Roedd baned a sgwrs. Huw a Rhodri wedi dod i helpu Taid efo’r ochr dechnegol a llywydd y noson oedd Gwilym Te Bach Cynhaliwyd Te Bach olaf y tymor ddydd Humphreys. Mercher, Mawrth 11. Mae’r prynhawniau hyn Gwasanaeth G@yl Ddewi yn festri Capel Moreia yn boblogaidd iawn Cynhaliwyd y cyfarfod blynyddol hwn yn gyda llawer yn edrych ymlaen at ddod yma i Ebeneser ac fe’i trefnwyd gan Megan Ellis. fwynhau paned o de yng nghwmni ei gilydd. Cymerwyd rhan gan Dilys Watkins, Irfon a Rhodri Davies, Angharad a Caryl, Rachel Pawb â’i Farn Recordiwyd rhaglen o Pawb a’i Farn ac fe’i Jones, Owain Williams, Siwan Head, Anne darlledwyd yn fyw o Lanfair nos Iau, Mawrth Ellis, Viola Evans, Ruth a Huw Ellis, Elen 5ed. Aelodau’r panel oedd Elin Jones, AC, Davies, Nia Foulkes, Mary Bowen, Joyce Glyn Davies, Carl Cooper a John Davies gyda Davies, Sarah Mills-Evans, Arthur Hoyle, Dewi Llwyd fel y cyflwynydd. Roedd amryw Gwilym Humphreys, Neil Perrinton a’r Parch o bethau eraill ymlaen yr un noson gan Peter Williams. Roedd yn wasanaeth effeithiol gynnwys gwahoddiad i noson gyda Merched ac roedd yn braf gweld cynulleidfa dda wedi y Wawr Llanerfyl lle roedd Linda Griffiths yn dod ynghyd. diddanu a darlith yng Nghylch Llenyddol Dyweddïad Gregynog gan Nest Davies ar Eisteddfodau Merched y Wawr Llanfair Llongyfarchiadau i Gwenno (Garthlwyd) ac Powys y gorffennol. Caereinion Osian sydd wedi dyweddïo ers dydd Nadolig. Cynhaliwyd rhaglen Pawb â’i Farn yr wythnos G@yl Ddewi Mae Gwenno yn Nyrs Ardal yng ganlynol yn Aberhonddu a braf oedd gweld Dathlwyd G@yl Ddewi gan aelodau’r gangen Ngherrigydrudion ac mae Osian yn gweithio Rhys Mwyn yn un o’r Panelwyr a TAV Evans a’u ffrindiau nos Fercher, 25 Chwefror yn yr gyda British Aerospace ym Mrychdyn. Bydd yn un o’r siaradwyr. Institiwt yn Llanfair. Roedd yr ystafell wedi’i 2009 yn flwyddyn brysur iawn i deulu pharatoi gan rai o’r aelodau ac addurnwyd y Garthlwyd – bydd Buddug yn priodi ar Awst Salwch Dymunwn yn dda i Enid a John Owen, byrddau gyda blodau gwanwynol hardd. 22 a Gwenno ar Ragfyr 23ain. Dymuniadau Bronafon. Mae Enid wedi bod am driniaeth Croesawyd pawb i’r noson gan y llywydd gorau iddynt i gyd efo’r holl baratoadau. yn Ysbyty Amwythig a John wedi dioddef o Hafwen Roberts. Cawsom swper bendigedig Genedigaeth anhwylder hefyd, ond mae’n dda deall fod y wedi’i baratoi gan deulu Andrews Meifod. Llongyfarchiadau cynnes i Ann (Cae Llywelyn ddau yn gwella. Ar derfyn y cinio rhoddodd Hafwen sgwrs fer gynt) a Barry Jones, Penparc, Llanerfyl ar Mae Mrs Mary Bebb, Hendre Wen, wedi cael am ei theimladau yngl~n â’r hyn a oedd yn enedigaeth merch fach, Eleri, chwaer i Tomos. llawdriniaeth i’w phen-glin yn Ysbyty bwysig ar hyd y flwyddyn nid yn unig ar adeg Mae Winston a Joy hefyd yn mynd i fod yn Gobowen. Gobeithio y bydd yn gwella’n dda G@yl Ddewi. brysur iawn! ac yn ôl yn ein plith yn fuan. Pwysleisiodd bwysigrwydd y ffordd roeddem Llongyfarchiadau hefyd i Meinir Evans (Y T~ newydd yn dilyn Dewi yn y pethau bychain - bod yn Ficerdy gynt) a’i g@r ar enedigaeth merch ffyddlon i’n cymuned ac i’n gwlad; siarad Croeso i’r Parch Neil Perinton sydd wedi fach, Mari Lloyd, wyres gyntaf i Mary yn Cymraeg bob cyfle a gawn, a hynny gydag symud o Dregynon i 1, Tan y Boncyn Llanfair Aberystwyth. urddas; gweithio dros a chyda’r mudiadau Caereinion. Daeth newydd da hefyd i deulu Harry a Sylvia rheiny sydd â’u hamcanion yn debyg i rai Jones. Ganwyd @yr bach, Gethin, i Lynette Gwasanaeth Teuluol Merched y Wawr. Apeliodd yn daer am i a’i g@r - llongyfarchiadau i chwithau! Cynhaliwyd y gwasanaeth hwn nos Sul, ferched ein hardaloedd ddod yn aelodau o’n Prawf gyrru Mawrth 22 ym Moreia. Cymerwyd rhan gan canghennau, fe fydden nhw’n darganfod nad Carys Evans, Owain Williams, Betsan Lewis, Mae Kate Ellis wedi pasio ei phrawf gyrru a ydym mor hen ffasiwn ag a feddylient. Rachel, Ben a Naomi Jones, Daniel Martin, hynny am y tro cyntaf. Pwy fydd yn cael y Wedi symud y byrddau daeth yn adeg Llyr ac Alun Thomas, Nia Foulkes, Angharad car r@an tybed?! croesawu diddanwyr y noson. Roeddem wedi Lewis, Rhodri Davies a Catherine Watkin. gobeithio croesawu gr@p o ferched ifanc o Profedigaethau Trefnwyd y gwasanaeth gan Mr John Ellis. Bu farw un o hen gymeriadau’r dref ym mis ardal Tywyn sef Pumsain ond oherwydd Chwefror sef Florrie Haynes (‘Florrie Doctor’), Ysgol Gynradd salwch dwy o’r gr@p bu rhaid chwilio’n ddyfal Llongyfarchiadau i’r plant a weithiodd mor gynt o Cartref a Hafan Deg. Roedd yn 92 am ddirprwyon. galed at Eisteddfodau’r Urdd. Aeth llu o oed pan fu farw ar ôl oes hir o wasanaeth Mae’n beth hyfryd iawn bod gennym gyfeillion eitemau ymlaen i Eisteddfod Sir yn y diflino. Bu’n gofalu am feddygfa Dr Jones ac y gallwn droi atynt mewn argyfwng ac fe Drenewydd, a bydd y Gr@p Dawns Creadigol, am y teulu am flynyddoedd maith. Bydd llawer gafwyd hyd iddynt. Cytunodd Siân (James) i Sara Jones (Llefaru Dysgwyr Bl. 2 ac iau); yn cofio amdani yn ei chap a’i ffedog wen yn ddod atom gyda thri o fechgyn Cut Lloi yn Caryl Lewis (Llefaru Bl. 5 a 6); a Gr@p Sophie sefyll ar ganol y ffordd fawr er mwyn i Mrs gwmni iddi sef Glandon, Edfryn ac Arwyn (Ymgom Dysgwyr) yn mynd ymlaen i’r Milton Jones ddod â’r cerbyd allan o’r garej (Ty-isa). Wrth gwrs fe gawsom orig fendigedig Genedlaethol yng Nghaerdydd. wrth Cartref. Treuliodd ei blynyddoedd olaf yng nghwmni’r pedwar gyda’r hen alawon yn yn y cartref yn Llansantffraid. Bu ei hangladd Ysgol Uwchradd ffitio’r noson i’r dim. yn Eglwys Llangynyw ar Fawrth 12fed. Cynhaliwyd yr Eisteddfod Sir i rai dros 15 oed Diolchodd yr is-lywydd Marian James, i Cydymdeimlwn hefyd â John a May a’r Aelwydydd nos Wener, Mawrth 27ain. Pob Megan, Alwena a Siân (y swyddogion) am y Whittingham a’r teulu. Bu farw brawd John, lwc i bawb a fydd yn ein cynrychioli yng trefniadau ac i bawb am eu presenoldeb ac i’r David Eric Whittingham o westy’r Checkers, Nghaerdydd. parti am noson wych. Trefaldwyn ar Fawrth 13eg ac yntau yn ddim Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 5

Mis Mawrth Cawsom noson ddifyr y mis hwn yn gwrando NEWYDDION YSGOL GYNRADD LLANFAIR ar y Fferyllydd, Siôn Edwards, o’r Bala yn sôn am ei waith ac yn rhoi cynghorion i ni am fyw yn iach. Cyflwynwyd Siôn gan Hafwen Roberts a diolchwyd iddo gan Buddug Owen. Braf oedd croesawu aelod newydd i’r gangen, sef Myra Savage. Dydd Gweddi Merched y Byd Ar 6 Mawrth ymunodd rhyw 40 o ferched y cylch i’r gwasanaeth hwn yn Moreia. Paratowyd y gwasanaeth gan ferched Cristnogol Papua Guinea Newydd. Llywyddwyd y cyfarfod gan Hafwen Roberts. Wrth i’r merched gyrraedd rhannwyd dyn bach sinsir i bob un a cherdyn gweddi gyda llun arno o gofeb y Parch. Susie Rankin (1897- Frankie Jones - enillydd yr araith Saesneg 1989). Mae’r gofeb i’w gweld yng nghapel a Margo Martin enillydd yr araith Gymraeg Pendref, Llanfyllin. Bu’n gweithio yn Papua am dros chwarter canrif. Thema’r gwasanaeth oedd Yng Nghrist y mae aelodau lawer, ond Un corff. Cymerwyd rhan fel a ganlyn: organydd Beryl Jones; unawdydd Elen Davies; Mary Bowen a Megan Roberts; Glenys Jones, Joyce Davies a Viola Evans; Iris Jones; Ivy Evans, Ruth Jones a Marian Jones; Joan Langford a Ceri Evans; Megan Rhai o blant yr ysgol yn y Wisg Gymreig yn Ellis a Rose Jones; Eirian Jones ac Elizabeth dathlu G@yl Ddewi Human; Beryl Vaughan ac Elen Jones; Mair Dydd Mercher, Mawrth 4ydd fe fu’r ysgol yn Enillwyr Cystadleuaeth Lafar Jones a Siân Foulkes; Miriam Jones a Mary dathlu Dydd G@yl Dewi trwy gynnal Cyngerdd Dosbarthiadau Plant Iau Steele. Cyflwynwyd yr anerchiad ar y thema yn y prynhawn yn neuadd yr ysgol. Canwyd gan Hafwen Roberts a chyflwynodd hefyd gair wedi gwneud llun o’u hoff gymeriad/arwr ac caneuon Dydd G@yl Dewi ac fe fu’r o weddi a glymodd popeth a glywyd at ei roedd y plant iau wedi tynnu llun person enwog dosbarthiadau babanod yn diddanu drwy ganu gilydd. Gwnaed y casgliad gan Joyce Ellis a o Gymru. Cafwyd prynhawn hwyliog dros ben hwiangerddi Cymraeg. Cafwyd deg araith gan Megan Owen. ac roedd hi’n braf gweld y neuadd yn fôr o y ddau ddisgybl gorau o’r pump dosbarth goch, gwyn a gwyrdd. Daeth y cyngerdd i Cynradd yn yr ysgol hefyd. Dewiswyd y ben trwy ganu Sosban Fach, fersiwn newydd disgyblion hyn ar ôl gwrando ar araith pob ohoni a oedd wedi cael ei moderneiddio ac disgybl yn y dosbarthiadau o flaen llaw. roedd y disgyblion (a’r staff!) wrth eu bodd. Dyma’r rhai a gymerodd ran yn y cyngerdd: Mae hi’n fis Mawrth digon prysur acw fel y Dosbarth Mrs Bleddyn a Mrs Phillips - Caryl gellwch ddychmygu wrth baratoi ar gyfer holl Lewis a Margo Martin eisteddfodau’r Urdd. Mae’r Eisteddfod Cylch Dosbarth Mr Barnard - Lauren Graham a Dawnsio eisoes wedi bod a chafwyd Manon McCoy llwyddiant gyda - Dawnsio Creadigol (1af), Dosbarth Mr Evans - Joe Furber a Frankie dawnsio gwerin o dan 10 (2il), dawnsio gwerin Jones o dan 12 (3ydd). Dosbarth Mrs Evans - Cari Wynne Davies a Llongyfarchiadau i’r merched a fu’n Robson Jones cynrychioli’r sir mewn ras gyfnewid nofio yn Dosbarth Mrs Dixon - Lucas Mc Coy ac Amy Abertawe yn ddiweddar ac fe fu rhai’n cymryd O’ Neill rhan yn llwyddiannus iawn mewn tim athletau Ms Beryl Watkin a Miss Sara Mills Evans hefyd. Da iawn chi! Mae amryw wedi bod

oedd yn beirniadu’r areithiau ac fe roddwyd y yn ymarfer rhedeg traws gwlad amser cinio wobr gyntaf neu’r ail i bob un ohonynt o fewn ac fe fyddant yn cystadlu’n fuan iawn. eu dosbarth ynghyd â medal i’w chadw. Yna Arlunwyr yn ymweld â’r Ysgol aethant ati i ddyfarnu gwobr o gadair i’r Fis Chwefror daeth yr arlunydd Catrin Williams siaradwr gorau yn y Gymraeg a’r Saesneg. i’r ysgol i baratoi gweithdy Celf gyda’r plant Yr enillwyr hynny oedd Margo Martin a ar y thema D@r ac mae’r gwaith gorffenedig Frankie Jones, y naill wedi siarad am SGIO yn werth ei weld. Cafodd y plant amser a’r llall wedi siarad am dim ARSENAL. bendigedig yn ei chwmni ac fe fydd y gwaith Llongyfarchiadau mawr i’r ddau. Cyflwynwyd yn cael ei arddangos o gwmpas yr ysgol. Y gwobrau am gystadleuthau Celf i’r goreuon mis yma fe fydd Ingrid Maughan yn gweithio ymhob blwyddyn hefyd yn ystod y prynhawn ar brosiect Celf gyda’r dosbarthiadau babanod TANWYDD BANWY gan roddi medal i bob enillydd a thystysgrifau ac edrychwn ymlaen at weld y campweithiau i’r gweddill. Roedd y dosbarthiadau Cynradd yn dilyn ei hymweliad hi! GLO AC OLEW DYDD A NOS E J (CARTREF, AMAETHYDDOL, TEILIO DIWYDIANNOL, MASNACHOL) Teils llawr a waliau Ceginoedd ac ystafelloedd ymolchi DAVID EDWARDS Gwasanaeth cyfeillgar Amcangyfrif am ddim. 01938 810 242 Galwch Endaf: 01686 622741 0836 383 653 (Symudol) neu 0781 735 2929 6 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 Cynefin Alwyn Hughes

Mwy o atgofion am John Edward Davies ag Efail y Foel Fe gefais ymateb da iawn i’r ‘Cynefin’ diwethaf sef Cofio John Edward Davies, Gof olaf y Foel, a diolch am y sylwadau caredig. Y tro hwn, hoffwn barhau i drafod yr un testun gan rannu mwy o atgofion am y gof ac Efail y Foel. Roedd gan Berwyn Davies, Bryn Banwy lawer o atgofion am John y Gof. Bu’n mynd i’r Efail ers yn ifanc iawn ac roedd yn hoff iawn o bwmpio’r fegin fawr er mwyn i’r gof gael gwres i drin yr haearn. Talodd Berwyn deyrnged ganmoladwy iawn i’r Gof. Roedd yn dynnwr coes heb ei ail, yn gymwynaswr o natur dawel ac yn rêl g@r bonheddig yn ôl Ber. Roedd yn hoff o hwyl ac roedd ganddo chwerthiniad arbennig. Heidiai pobl yno, yn enwedig ar fore dydd Jennie Davies (modryb y gof), a John Edward gyda chwsmer o flaen yr Efail Sadwrn, oherwydd yr adeg honno gweithiai arall i bwrpas gwahanol. Os deuai rhywun wahân i hynny, yr oedd holl geffylau’r dynion y Cyngor a’r coedwigwyr tan amser heb ei ddisgwyl, cadwai’r gof y gaff o’r golwg ffermydd o Gwm Banw, Cwm Twrch ac i lawr cinio. Ni wnai’r gof lawer o waith wedyn, yn y tân. Roedd dirwyon trwm am botsio bryd i Langadfan yn dod yno i’w pedoli. Cofiaf yn mae’n debyg. hynny, ac roedd ambell swllt am samon yn dda am gymaint ag ugain o geffylau wedi dod Clywais nifer yn dweud ei fod yn grefftwr dderbyniol iawn ac yn newid o gig mochyn i’w pedoli ar yr un diwrnod, ac roedd y arbennig ac yn of gwych. Gwnai ei bedolau neu wningen. waggoners yn mwynhau cael diwrnod yn yr ei hun a deuai yr haearn gan A&A Peate, Mae’n amlwg fod Berwyn a’r hen of yn ffrindiau Efail, y rhan amlaf pan fyddai’n bwrw glaw a’r Llanfair. Yn ôl Ber roedd ganddo ddawn mawr ac fe ddysgodd Berwyn lawer yn ei tywydd ddim yn caniatáu gweithio ar y fferm. arbennig i drin ceffylau – ni fyddai’n gweiddi gwmni – hwyrach mai ganddo ef yr etifeddodd Gwaith caled oedd pedoli o fore hyd yr hwyr, na chodi ei lais ac roedd yn medru tawelu ei natur dawel, amyneddgar a’r unig yn enwedig ceffylau mawr cryfion, a’r rhai ceffylau a fyddai o natur wyllt. Bu’n pedoli wahaniaeth yw ei fod ef yn grefftwr gyda choed hynny heb fod bob amser yn llonydd iawn. ceffylau a ddefnyddiai Berwyn i dynnu coed, yn hytrach na gyda haearn. Cafodd yr Ond byddai fy ewythr Dei yn siwr o roi cweir hyd at ddechrau’r 1970au. Cofia Berwyn anrhydedd o gario arch y gof ar ei siwrnai olaf iawn iddynt pan fyddai ei amynedd yn dirwyn brynu ceffyl heb bedolau a gofynnodd i’r gof – diolch yn fawr iddo am rannu ei atgofion i ben a byddai’r ceffyl yn cofio amdani byth. ei bedoli. Gofynnodd John Edward beth oedd gyda mi. Yr oedd amrywiaeth yng gwaith y Gof am fod taldra’r ceffyl, a chafodd yr ateb pymtheg llaw Yn ôl John Cae’r Gof, roedd John Edward yn seiri y Gerddi a Fronlas a Thynreithin yn a dwy fodfedd. Drannoeth, daeth i bedoli’r medru llaw-fer yn Gymraeg, ac roedd ganddo dibynnu y pryd hynny am y gwaith haearn a ceffyl ac roedd pob pedol yn ffitio’n union er ef atgofion am bobl yn heidio i’r Efail i brynu fyddai yn gysylltiedig â’r cerbydau. Byddai na welodd y ceffyl ymlaen llaw! beiciau neu i fynd â batris ‘wireless’ yno i’w cylchu olwynion, yn enwedig os byddent yn Mae’n debyg mai ei ewythrod Dei a Wil a’i chargio. Cyfeiriodd John ato fel g@r bonheddig olwynion newydd, yn cael ei wneud yn yr Efail, fodryb Jini oedd y rhai olaf o’r teulu i fyw yn yn ogystal. Cofia ei frawd Glyn (Foelwyd Pinnau Sgriws, Gears Shaft, Cylchu bothau. yr Efail, tra teithiai John Edward yn ôl a blaen gynt) resied o geffylau gwedd yn ymestyn o’r Byddai pob math o bethau yn cael eu trwsio, o’i gartref yn Llwyn. efail at y ffordd fawr, yn enwedig ar ddiwrnod teclau a phadelli a chrochanau, ambell un Gwerthai’r gof bopeth o feiciau i botiau pi-pi gwlyb. Dyma waith i’r gof druan, a phawb eisiau troed newydd a’r cyfan a gofiaf imi ac roedd t~’r Efail yn llawn dop o bethau. arall yn medru cael sgwrs! wneud fel gof ydoedd gwneud S hook a Roedd Berwyn yn cofio gweld hen delyn Evan John Edward oedd berchen yr Efail yn Shutlink y byddai ffarmwr yn ei roddi mewn Jones, Telynor y Waun Oer yno – tybed beth Llanerfyl ar ôl i’w ewythr Wil farw. Ned Francis tres os byddai yn torri. Cofiaf hefyd wneud ddigwyddodd iddi? Roedd gan y gof ddwylo oedd y gof yno, yntau yn grefftwr fel y dengys pâr o dresi o wialen hen bladuriau wedi rhoddi fel rhawiau a bysedd a’u blaenau’n sgwâr. gatiau haearn Tynllan, ger porth yr Eglwys. oes o wasanaeth. Y ffermwyr yn dod â thua Roedd croen ei ddwylo’n galed fel lledr. Cofia Symudodd tad John Edward o’r ardal ar ôl dwsin ohonynt i’r Efail, ac wedi tynnu’r llafnau Ber ef yn codi llond ei ddwylo o staplau allan colli ei wraig cyn ail-briodi – ef oedd gof olaf oddi wrth y wialen yn ei gwneud yr un braffter o focsys mawr, heb deimlo eu blaenau pigog. Abergynolwyn. a linciau. Yna gwneud rhyw ddwsin o linciau Roedd dydd Llun yn ddiwrnod prysur iawn yn Ysgrifennodd y diweddar Wil Davies, ar y tro, ac yno y darnau wrth ei gilydd hyd yr Efail, oherwydd galwai ffermwyr o Faldwyn Machynlleth rai o’i atgofion am Efail y Foel a nes y byddai wedi dod i’r hyd priodol, ac yna a Meirion yno ar eu ffordd adref o’r Trallwm. chawsant eu cyhoeddi yn y Plu yn 1981. rhoddi bach ar un pen iddi. Roedd hon, wedi’i Gwerthai beth wmbreth o netin ffensio ac Credaf eu bod yn werth eu hail gyhoeddi yma: chwblhau, yn un y gallech ei gwarantu am roedd stoc enfawr o netin a phob math o “..Ond rhaid mynd yn ôl i’r Efail. Trist yw oes o wasanaeth. Credaf, mai’r Efail ydoedd nwyddau eraill rhwng yr Efail a’r ffordd fawr. cofnodi, wedi bron bedwar ugain mlynedd, y cyrchfan y mwyafrif o weision ffermwyr yn Ar un adeg roedd hen feic ‘penny farthing’ yn newid mawr sydd yno. Byddai’n ddiddorol enwedig yn ystod nosweithiau oerion y gaeaf, pwyso ar wal yr efail gyda gwreiddiau’n tyfu mynd yn ôl i hanes adeiladu y t~ a’r efail a’r a chael taro efo yr ordd i wneud catiau drwy’r olwyn. beudy ar dir a brynwyd tua’r flwyddyn 1860. llidiardau o hen bedolau a’r gwreichion yn Yn yr oes honno roedd potsio samon yn Yr oedd Hen Efail yn y pentre cyn hyn ond tai goleuo’r lle...” gyffredin iawn a John y Gof a wnai’r gaffiau a gofiaf fi ar y safle, sef Penrhiw. Y mae Diolch i bawb am rannu atgofion, ac yn haearn i’w dal gan blygu pig neu ewin hen llawer o atgofion melys iawn yn dod yn ôl yn enwedig i Eurydd a Heulwen Jones, Brynaere fforch neu bigfforch a gwneud ad-fach ar y fyw iawn i’m cof wrth feddwl am yr Efail. Uchaf am eu cymorth parod ac am hen greiriau blaen i gydio yng nghnawd y pysgodyn. Bryd Ddechrau’r ganrif yr oedd y tri brawd John, y byddaf yn eu trysori. Fe fu John Edward hynny roedd yn rhaid i Berwyn sefyll yn nrws Dei a William yn gweithio yno, a digon o waith Davies, Gof olaf y Foel yn gymwynaswr a yr Efail yn gwylio rhag ofn i blismon neu gipar iddynt. Yr oedd stad Lord Powis yn codi chrefftwr yn yr ardal ar hyd ei oes – bu ef a’i ddod. Roedd gan John Edward ddau ddarn o llawer o dai ac ysguboriau y pryd hynny. Ar debyg yn asgwrn cefn y gymdeithas wledig – haearn yn y tân ar yr un pryd – y gaff a darn gorffwysed mewn hedd. Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 7

a diolchodd hefyd i deulu Tycerrig am y wledd. Beth ydy hwn? Canwyd ein hanthem genedlaethol i orffen y PONTROBERT noson. Elizabeth Human, Clwb Cyfeillgarwch T~ Newydd 500493 Er mai Saesneg yw ‘iaith’ y Clwb, rydym yn gwneud ein gorau i gadw cyfarfod G@yl Dewi Ysgol mor Gymreig â phosib! A chawsom ni mo’n Llongyfarchiadau siomi eleni. Wedi i Rita groesawu pawb yno, Am flwyddyn bellach bu Jane Peate yn rhoddoddodd groeso cynnes i’n diddanwyr – bennaeth gweithredol, a Llinos Gruffudd yn sef pump aelod o’r clwb – Myra, Mari, athrawes weithredol yn y cyfnod sylfaen. Bronwen, Tegwyn ac Ogwyn – PARTI PUMP Cefais yr hen grair yma gan Eurydd, ac er na Erbyn hyn gallwn longyfarch y ddwy ohonynt PONTROBERT!!! Prynhawn arall bendigedig wyddwn pwy a’i gwnaeth, credaf ei fod yn wedi iddynt eu derbyn yn Bennaeth llawn yn gwrando ar ganeuon Cymraeg. Kitty anghyffredin. Mae’r wialen tua deunaw amser, ac yn athrawes y cyfnod sylfaen llawn Griffiths gynigiodd y diolchiadau a diolchodd modfedd o hyd ac mae’r ddau gylch haearn amser yn Ysgol Pontrobert. Rita i Mari, Gwen ac Elizabeth am y te. tua 7 modfedd o ddiamedr. Tybed a oes Eisteddfod Ysgol Cydymdeimlad rhywun yn gwybod beth ydyw? (Cysylltwch Cafwyd Eisteddfod lwyddiannus eto eleni efo Cydymdeimlwn efo teulu Florrie Haynes, â mi ar 820594). cystadlu brwd, a chynulleidfa deilwng, yn amryw yn y Bont ac yn ardal y Plu felly mae’n cynnwys aelodau o’r Clwb Gofal Henoed saffach peidio ag enwi. Roedd Forrie yn un o Byw’n Iach (sy’n cyfarfod yn y Neuadd bob deulu Rhosymenyn, ac yn ei dyddiau cynnar dydd Gwener), rhieni a ffrindiau. Yn arwain yn byw yn Bronfownog (Lower Penyffridd yr eisteddfod oedd Delyth Francis, Bryndu a’r erbyn hyn!). Mynychai Ysgol Pontrobert. beirniaid oedd Cerdd – Miss Ffion Gruffudd; Roedd hi’n 92 oed a rhoddwyd ei gweddillion NODIADAU NATUR Llefaru – Mrs Miriam Jones; Dawnsio – Mrs ym mynwent yr eglwys Llangynyw. Dychwelodd y gylfinir unwaith eto a chefais Ceri Broughall; Llên – Mrs Olwen Morell a Celf Meddyliwn amdani fel Florrie Doctor! nifer o alwadau yn cadarnhau hyn. Diolch i – Mrs Mareth Honeybill. Yn cyfeilio oedd Mrs Symud T~ Haf Watkin. Enillydd y gadair oedd Ryan Tom Bebb, I.P.E., Geraint Dolau a Lynn ac Dymunwn yn dda i Megan ac Ogwyn Davies Jones, Greenhill ac roedd y marciau terfynol Ann Tynllan am gysylltu â mi. yn eu cartre’ newydd ym Meifod, ac i Helen, fel a ganlyn: Myllin 130, Caereinion 143. Cefais alwad ffôn gan Tom Evans, Brynglas Phil, Ben a Joss sydd wedi symud i Maes-y- Diolchodd Miss Peate i bawb ar y diwedd. yn dweud ei fod wedi gweld tua hanner dwsin neuadd. o wenoliaid uwchben Maes Carafanau Cymdeithas Gymraeg Bont a Gwellhad buan Dolgead ar Fawrth 20fed. Mae hyn yn hynod Meifod I Megan Day – mae wedi cael triniaeth i’w o gynnar ac ni chlywais am neb a welodd Croesawodd Menna aelodau a ffrindiau i’r llygad – ac i Glenys Fferm sydd wedi cael wenoliaid ym mis Mawrth o’r blaen. Bûm yn Cinio G@yl Dewi yn Neuadd Meifod. Talodd clun newydd eto!!! I’r Parch David Francis – meddwl tybed os mai gwenoliaid y glennydd deyrnged i’r aelodau a gollwyd yn ystod y gobeithio cewch chi wared â’r ffon cyn hir. (sand martins) oeddent. Mae’r rhain yn flwyddyn a dymunodd yn dda i’r rhai a oedd Eisteddfod yr Urdd dychwelyd yn gynt na’r wennol a wennol y yn methu â bod yn bresennol oherwydd Llongyfarchiadau i’r plant a fu’n llwyddiannus bondo ac maent yn nythu mewn twneli ar afiechyd. Yna croesawodd atom Driawd Dyfi yn eisteddfodau Cylch a Sir yr Urdd. Cafodd dorlannau. a’r gyfeilyddes. Cawsom noson werth chweil Ceris 2il ac Emma 3ydd ar yr unawd Siawns y daw mwy o wenoliaid yn y bythefnos yn gwrando ar unawdau, deuawdau a offerynnol yn yr Eisteddfod Sir a daeth y Band nesa ‘ma – cofiwch gysylltu â mi os gwelwch thriawdau – a phawb ohonom yn falch o fod yn gyntaf – da iawn chi a phob dymuniad da hwy (820594). yn Gymro wrth ddathlu dydd ein nawddsant. i chi yng Nghaerdydd. Braf yw gweld ffosydd a phyllau yn llawn o Cynigiwyd y diolchiadau gan Myra Chapman benybyliaid ac mae’r barcud coch yn amlwg yng Nghwm Banwy hefyd. Pwy fydd y cyntaf i glywed y gog eleni tybed? Gwrandewch amdani tua chanol y mis! Ni chofiaf weld gymaint o foch daear wedi’u lladd ar ochrau’r ffyrdd ag sydd eleni. Mae’n amlwg na fydd angen i Elin Jones boeni am eu difa yn yr ardal hon – fe fydd modurwyr wedi gwneud y gwaith drosti!! AH STEVE EVANS ADEILADWR CYFFREDINOL 07786 131 557 01938 811 760 R. GERAINT PEATE LLUN O’R GORFFENNOL LLANFAIR CAEREINION Gwilym Jones Ymddangosodd y llun uchod yn yr Express Siop Deledu – Gwaith Trydan and Times ar yr 20fed o Fehefin 1953. Roedd TREFNWYR ANGLADDAU Lloeren / Erials / Teledu / DVD Cymdeithas Presbyteraidd Eglwysi Gogledd Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol Cymru wedi cynnal eu cyfarfod yn Llanfair Mae’r siop wedi symud i gefn Parson’s CAPEL GORFFWYS ac roedd y gwragedd uchod dan ofal Mrs Bank, gyferbyn â’r Llew Du Charles Jones (sy’n eistedd yn y canol) wedi Ffôn: 01938 810657 (drws gwyrdd) paratoi cinio a the i bawb yn ystod y tridiau. Canwch y gloch os yw’r drws ar glo. Hefyd yn Ffordd Salop, Tybed oes rhywun o ddarllenwyr y Plu yn gallu Y Trallwm. Ffôn: Ffôn/Ffacs 01938 810539 enwi’r gwragedd eraill, byddai’n ddiddorol cael unrhyw amser eu henwau. 559256 8 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009

Tegwyn Jones, ar fridio defaid pedigri. Yr ail sgwrs oedd gan Lorna Brown, ar ei gyrfa fel LLWYDIARTH DOLANOG milfeddyg yn Nigeria ac yna, am ugain mlynedd, yn Llanfyllin. Y drydedd sgwrs oedd Eirlys Richards gan Arwyn Jones, y Fferm, Pontrobert, ar Penyrallt 01938 820266 fridio, arddangos a barnu Cobiau Cymraeg. Y Eglwys Ioan Sant a Chanolfan bedwaredd sgwrs oedd gan Thomas John Genedigaeth Gymunedol Jones, Dolwar Fach a Carwyn Jones, T~ Llongyfarchiadau i Henry a Meinir Hughes, ‘Roedd Swper Noson Burns ar Ionawr 24 yn Mawr, ar blygu gwrychoedd. ‘Roedd y sgyrsiau Fachwen Fawr, ar ddod yn daid a nain eto. bleserus iawn – bwyd ac adloniant da. Ivor oll yn andros o ddiddorol a phoblogaidd. Ganwyd merch fach, Alys, i Helen a Matt. Hawkins oedd meistr y ddefod. Cynigiwyd Ar Chwefror 28, daeth nifer fawr ynghyd i Llongyfarchiadau i Brian Jones ar ddod yn llwnc destun i’r gwragedd gan yr Athro Ian ddathlu G@yl Ddewi. Paratowyd cinio rhagorol daid eto – ganwyd merch fach i Barry ac Ann. Stanistreet (sy’n byw yn rhan amser yn 5 Bro o gig oen Cymru gan aelodau’r ganolfan. Wedi Cofion Fyrnwy, Dolanog) a llwnc destun i’r dynion gan gwledda, cafwyd caneuon poblogaidd, Anfonwn ein cofion at Brian Jones, Afallon, ei wraig Gill. Cafwyd barddoniaeth Burns ar dwyieithog, gan Cefin ac Alun Price, ac Aled, yn dilyn damwain i’w law ac i Rose sydd wedi lafar (gan Lorna Brown) ac ar gân (gan Pontrobert. Ymunodd y dyrfa’n frwdfrydig i derbyn triniaeth. Cofion at Dilys Lloyd, Pandy. Natasha Coombs). Hefyd cafwyd alawon ganu cytgan ‘Defaid William Morgan’. Noson Cofion hefyd at Arfor Jones, Cyffin Isaf, dydy cyfnod Burns ar y pibgorn gan Parch Mary arbennig o dda oedd hon. yntau ddim wedi bod yn dda yn ddiweddar. Lewis. Cymdeithas y Merched Noson o Ddramâu Eglwys Ioan Sant Ar Fawrth 3 (cyfarfod G@yl Ddewi), cafwyd Nos Wener, Chwefror 27ain, cafwyd noson o Yn y Ganolfan Gymunedol ar Chwefror 24, cyflwyniad unigryw o dda, a phroffesiynol gan ddramâu gan Gwmni Dinas Mawddwy, yn y cynhaliwyd noson ‘crempog a phwnsh’ Gwenan Ellis, Y Berth ar ei busnes ‘Lysh’, Neuadd. Cawsom lond bol o chwerthin iach foddhaol iawn, er budd yr eglwys. sef gwneud a marchnata jin eirin gwylltion a wrth wylio dramau’r “Ddwy botel”, ac yna, “Y Yn yr eglwys ar y 6ed o Fawrth am 7.30 yh, jin damson. Yn ogystal, cafwyd y fraint o brofi ddau focs”. Diolch i Henry Hughes am ymunodd aelodau capeli ac eglwysi Dolanog un jin (byddai profi dau wedi bod yn lysh!) ac drefnu’r noson ac i bawb am eu cefnogaeth. a Phontrobert yng ngwasanaeth Dydd Gweddi yna mwynhau gwledd o fwyd. Diolch hefyd i aelodau’r cwmni am eu Byd-Eang y Chwiorydd. Eleni ‘roedd thema a Llongyfarchiadau: hymroddiad drwy berfformio’r dramâu yn yr rhaglen y gwasanaeth wedi’i baratoi gan i Manon Rhoslas ar ennill cwpan am ganu yn ardal. chwiorydd Papua Guinea Newydd. Dilynwyd Eisteddfod yr Urdd yng nghylch Caereinion, C.Ff.I y rhaglen a chafwyd anerchiad grymus ar y ac i bawb arall o’r ardal sydd wedi llwyddo yn Llongyfarchiadau i aeoldau Clwb Ffermwyr thema gan Miss Rhoswen Charles, yr eisteddfodau. Pob lwc i’r rhai fydd yn mynd Ifainc Llanfyllin ar eu llwyddiant yn y Bwlchyddâr. ymlaen i gystadlu yng Nghaerdydd. Gystadleuaeth Pantomeim. Bu amryw o’r Canolfan Gymunedol i Barry ac Ann ar enedigaeth merch fach o’r ardal yn cymryd rhan. Yn ystod Ionawr a Chwefror trefnwyd pedair enw Eleri, chwaer i Tomos, a phob dymuniad da a hapusrwydd iddynt yn eu cartref newydd Sefydliad y Merched noson o sgyrsiau gan grefftwyr lleol. Nos Lun 2il o Fawrth, dathlodd y gangen G@yl yn Tynrhos. Braf yw medru croesawu Cymry Oherwydd eira, bu rhaid gohirio’r gyntaf gan Ddewi yn y Neuadd yng nghwmni oedolion yr lleol i’r ardal. ardal a ffrindiau. Croesawodd y Llywydd Carolyn Bakewell pawb i’r noson. Adroddwyd gras gan Glenys James. Ar ôl gwledd o fwyd wedi ei pharatoi gan yr aelodau cawsom eistedd yn ôl a chael gwledd o adloniant ardderchog gan Olwen Jones, Tudor ac Eurwen Vaughan, Penybontfawr. Cawsom unawdau a deuawdau gan Olwen a Tudor, a chiwbanu gan Eurwen, a Linda Thomas oedd eu cyfeilyddes. Diolchodd yr Is-Lywydd Morwenna Humphreys iddynt ac roedd pawb yn cytuno ei bod wedi bod yn noson lwyddiannus a dymunol iawn. Cynhaliwyd y cyfarfod nesaf nos Lun, Chwefror y 9fed efo’r Llywydd Carolyn yn croesawu pawb. Darllenwyd a thrafodwyd y cylchlythyr. Derbyniwyd gwahoddiad gan gangen Llanfyllin i ymuno efo nhw ar y 10fed o Fawrth i ddathlu G@yl Ddewi. Ein gwraig wadd oedd Tammy Stretton o Ymddiriedolaeth Natur Cymru. Cawsom sgwrs efo sleidiau diddorol ganddi am fywyd gwyllt ym Maldwyn. Thearl Evans a Pam Williams oedd yn gofalu am y te. Kath Davies- Morgan roddodd y diolchiadau a Carolyn enillodd y raffl. Ar y 10fed o Fawrth aeth rhai o’r aelodau i ddathlu G@yl Ddewi efo cangen Llanfyllin. Cawsom Thomas John a Carwyn a fu’n rhoi sgwrs ar blygu gwrych yng Nghanolfan Dolanog adloniant gan rai o blant yr Ysgol Gynradd, sef rhai o eitemau Eisteddfod yr Urdd. Yna ymunodd pawb mewn swper blasus. Diolchodd Issidy iddynt am y croeso, ac i’r plant am ein diddanu SIOP Y FOEL mor swynol. Oriau Agor Llun 8.00-6.3 Mawrth 8.00-6.00 Mercher 8.00-12.00 Iau 8.00-6.00 Gwener 8.00-6.00 Sadwrn 8.30-6.00 Garej Llanerfyl Sul 9.00-12.00 Ceir newydd ac ail law Rydym hefyd yn cludo eich Arbenigwyr mewn atgyweirio neges at ddrws y t~ Ffôn: 01938 820203 Ffôn LLANGADFAN 820211 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 9 Colofn y Dysgwyr Lois Martin-Short Ennill Cadair Llongyfarchiadau mawr i Hilary Woolner sydd wedi ennill y Gadair yn Eisteddfod y Dysgwyr Gogledd-Ddwyrain Cymru. Cafodd yr Eisteddfod ei chynnal yn Rhuthun ar 27 Chwefror. Teitl ei cherdd oedd ‘Gwreiddiau’. Mererid Hopwood ym Mhontrobert Bydd y Prifardd Mererid Hopwood yn dod i Hen Gapel John Hughes ddydd Sadwrn 9 Mai am 2.30 i roi sgwrs i’r dysgwyr. Mererid oedd y ferch gyntaf erioed i ennill y Gadair yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn 2001. Yn 2003 enillodd hi’r Goron yn yr Eisteddfod ym Meifod a’r llynedd mi wnaeth hi ennill y Fedal Ryddiaith gyda’i nofel O Ran. Mererid ydy’r unig berson byw sydd wedi ennill y tair prif wobr. Felly dyma gyfle unigryw i ddysgwyr yr ardal. Bydd croeso cynnes i bawb. Cost y sesiwn fydd £5 i gynnwys paned a theisen. Rhaid archebu lle ar gyfer y sesiwn hwn drwy ffonio Nia Rhosier ar 01938 500631. Taith Gerdded Llandinam S4C ar Lein – Nodyn i Diwtoriaid a Dysgwyr Bydd taith gerdded Cymdeithas Edward Llwyd dydd Sadwrn 18 Dach chi’n gwybod am y gwasanaethau i ddysgwyr ar wefan S4C? Ebrill. Bydd y daith tua 6 milltir mewn ardal efo golygfeydd hyfryd. Dach chi’n gallu gwylio rhaglenni S4C ar lein drwy fynd i S4/Clic ar y Cyfarfod yn y maes parcio yng nghanol y dref am 10.30. Dewch â wefan www.s4c.co.uk Ond os cliciwch chi ar “Dysgwyr” neu “Learners,” brechdanau a diod. Croeso i ddysgwyr. Manylion pellach: Keith a mi fyddwch chi’n gweld cyflwyniadau i rai o’r rhaglenni mwyaf Margaret Teare, 01650 521843 poblogaidd. Dach chi’n gallu dewis eich lefel, o Fynediad i Uwch. Mae Noson Lawen 25 Ebrill ’na sioe sleidiau gyda brawddeg sy’n esbonio pob un. Mae ’na clips Bydd Noson Lawen yn Neuadd Gymunedol Tregynon, nos Sadwrn bach o’r rhaglen gyda sgript yn Gymraeg neu yn Saesneg. Os dach 25 Ebrill am 7.30. Ar y rhaglen bydd Côr Llanwnog, Dawnswyr chi ddim yn gwybod gair, dach chi’n gallu clicio arno fo i gael y gair Llangadfan, y gantores Nerys Brown a Marc Howlett. Mae’r Saesneg. Mae ’na weithgareddau hefyd, fel Chwilair (Wordsearch) neu tocynnau yn £3.50 i gynnwys lluniaeth. Gofynnwch i’ch tiwtor am gêm cwis. Mi wnes i fynd i’r wefan a dewis y rhaglen “Byw yn yr Ardd.” docynnau, neu ffoniwch Menna ar 01686 614226 neu Gill ar 01938 Roedd ’na gyfweliadau i’w darllen efo Bethan Gwanas a Russel Jones, 556755 a dau bos Chwilair. Ar y rhaglen am India, “Angell yn India,” roedd cwis am India efo cwestiynau syml. Roedd o’n hwyl i’w wneud. Gyrfa Chwilod I ddysgwyr uwch, mae’n bosib dewis rhaglen ac all-lwytho (download) Cafodd pawb hwyl yn yr is-deitlau fel Dogfen Word. Wedyn dach chi’n gallu printio’r sgript a’i yr Yrfa Chwilod roedd darllen cyn gwylio’r rhaglen ar lein. Merched y Wawr wedi Dw i’n meddwl bod y gwasanaeth yn wych. Rhowch wybod imi os dach ei threfnu ar Chwefror chi’n ei fwynhau hefyd. 17. Yr enillwyr oedd dwy aelod o Fro Ddyfi, ond daeth Sarah May o Lanerfyl a’i phartner o Lanrhaeadr yn ail. Enillodd Pam Lunt a Cynthia Rowland wobr gysur. Diolch i bawb am noson ardderchog ac i Mandy am y bwyd bendigedig. Dyma lun o Sarah ar y chwith gyda Pam Lunt a Cynthia Rowland ar y dde. Lluniau trwy garedigrwydd Miriam Jones

GARETH OWEN BOWEN’S WINDOWS Contractwr Amaethyddol Tanycoed, Gosodwn ffenestri pren a UPVC o Gwaith tractor yn cynnwys Meifod ansawdd uchel, a drysau ac ystafelloedd gwydr, byrddau ffasgia a ‘porches’ am Teilo â “Dual-spreader” Powys, SY22 brisiau cystadleuol. Gwrteithio, trin y tir â ‘Power harrow’, CONTRACTWR 6HP Nodweddion yn cynnwys unedau 28mm ADEILADU wedi eu selio i roi ynysiad, awyrell at y Cario cerrig, pridd a.y.y.b. nos a handleni yn cloi. â threlyr 12 tunnell. Adeiladau newydd Cewch grefftwr profiadol i’w gosod. Estyniadau Hefyd unrhyw waith ffensio Patios BRYN CELYN, Cysylltwch â Glyn Jones: Gwaith cerrig LLANFAIR CAEREINION, 01938 820305 Toeon TRALLWM, POWYS 07889929672 Ffôn: 07812197510 / 01938 500514 Ffôn: 01938 811083 10 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009

LLUNIAU O EISTEDDFOD YR URDD CYLCH CAEREINION

Parti Unsain Ysgol Llanerfyl a ddaeth yn 1af yn y Sir. Daeth Parti Cerdd Dant yr ysgol yn 1af yn y Sir hefyd.

Cerys Richards a ddaeth yn 2il ar yr Unawd Pres yn y Sir efo Emma Evans a ddaeth yn 3ydd yn y Sir a Gruffydd Martin a ddaeth yn 3ydd yn y Cylch.

Côr Ysgol Rhiwbechan. Daeth Gr@p Dawnsio Disgo Rhiwbechan yn 1af yn y Sir.

Ymgom Ysgol Gynradd Llanfair a ddaeth yn 2il yn y Sir.

Bydd Annie May o Lanerfyl yn mynd ymlaen i Gaerdydd i gystadlu ar yr Unawd Cerdd Dant Bl. 2 ac iau a bydd Sarah Jones, o Ysgol Gynradd Llanfair Caereinion yn cystadlu ar y Llefaru i Ddysgwyr Bl. 2 ac iau. Llongyfarchiadau i’r plant a phob dymuniad da iddynt yn y Genedlaethol ym Mae Caerdydd ddiwedd mis Mai. Ellyw a Hanna a ddaeth yn 1af ar y ddeuawd yn y Sir gyda Amy a Megan a Caryl a Mannon. Bydd Caryl yn cystadlu yng Nghaerdydd ar y Llefaru LLUNIAU TRWY GAREDIGRWYDD Bl. 5 a 6. DELYTH FRANCIS Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 11

Band Ysgol Pontrobert a ddaeth yn 1af yn y Cylch ac yn y Sir.

Gr@p Llefaru Dyffryn Banw a ddaeth yn 2il yn y Cylch. Daeth y partion dawns dan 10 a dan 12 yr ysgol yn 1af yn y Sir.

Llefaru Blynyddoedd 3 a 4. Daeth Adleis Jones yn 2il; Harri Gwyn Evans yn 3ydd a Hywel Jones yn 1af yn y Cylch. Llongyfarchiadau i Hywel a ddaeth yn 1af yn y Sir ac i Adleis a ddaeth yn 1af ar yr Alaw Werin yn y Sir. Disgyblion Rhiwbechan oedd wedi bod yn cystadlu yn yr Adran Gelf a Chrefft

Parti Unsain Maesydre yn yr Eisteddfod Cylch. Daeth Parti Dawns Werin Catrin a James o Ysgol Gynradd Llanfair yn yr arddangosfa dan 12 oed yr ysgol yn 1af yn y Sir. Gelf a Chrefft 12 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009

LLANERFYL Beryl, Linda, Jane ac Elen Alun ac Ann Jones, 01938 820262 Babi newydd Mae Ann a Barry Jones, Penparc wedi cael merch fach, Eleri Wyn, chwaer fach newydd i Tomos. Hefyd mae Ffion a Sean (Brynderw gynt) wedi cael mab bach, y baban cyntaf iddyn nhw. Mae dwylo Dewi a Miriam yn mynd i fod yn llawn unwaith eto. Prawf gyrru Mae Paul Blainey, T~’r Ffynnon wedi pasio ei brawf gyrru y mis yma – da iawn ti Paul, mi fydd rhaid i bawb gadw allan o dy ffordd di rwan! Llongyfarchiadau hefyd i Sioned Wyn, Glyn Teg ar basio ei phrawf gyrru ddechrau’r flwyddyn yma. Gobeithio bod yr anaf i dy figwrn yn gwella ac y cei wared o dy fagle yn fuan. Cydymdeimlo Bu farw mam Elwyn, Glantanat y mis yma, cydymdeimlwn â’r teulu i gyd. Hefyd collodd Gemma fodryb iddi hithau yn Iwerddon yr un wythnos. 5ed. Roedd hi’n bleser cael croesau rhai o Gwellhad aelodau Cangen Llanfair a Chlwb Gwawr Mae Austin Sturkey a Morgan Jones yn dal Llanrhaeadr atom i ddathlu. Darparwyd swper yn yr ysbyty, gobeithio fod y ddau yn dal i ardderchog i bawb gan yr aelodau ar ddiwedd wella. Braf yw gweld Janet, Llys Erfyl yn y noson. codi allan ac yn dal i wella. Actorion gwych Yr Urdd Cafodd llawer o blant Llanerfyl wobrau yn Eisteddfod Cylch yr Ysgolion Cynradd yng Nghanolfan Hamdden Caereinion a byddant yn mynd ymlaen i gystadlu yn y Drenewydd ar yr 28ain o Fawrth. Pob lwc i bawb sydd yn mynd yno. Braf oedd gweld Aled Evans yn ôl yn beirniadu y cerdd offerynnol – ac wedi cael hwyl arni. Hefyd cafodd Hannah, Llyshelyg yr anrhydedd o arwain yr eisteddfod am y tro cyntaf eleni, mae’n rhaid diolch i bwyllgor Urdd Cylch Caereinion am fod yn barod i roi cyfle i’r bobl ifanc yma ddod yn ôl i’w hardal a chymryd rhan. Daliwch ati. Nid pawb sydd eisiau chwarae rhan pen-ôl buwch ond llongyfarchiadau i Siôn James ac Merched y Wawr Andrew Blainey a wnaeth waith ardderchog “A little bit of what you fancy” maen nhw’n Dathlwyd G@yl Ddewi eleni yng nghwmni Linda fel ‘Tesni’ y fuwch ym mhantomeim Ffermwyr awgrymu, ond roedd Megan awydd “”little bit Griffiths, Penrhyncoch ar nos Iau, Mawrth y Ifainc Dyffryn Banw yn ddiweddar. more” !!!

Yn cynnig amrywiaeth eang o wasanaethau dylunio gan gynnwys: Dylunio Gwefan / Website Design Cardiau Cyfarch / Greeting Cards Taflenni Priodas / Wedding Stationery Taflenni, posteri a chardiau busnes/ Flyers, posters & business cards

Datblygu Systemau Basdata / Develop Database applications

Am fwy o wybodaeth ymwelwch a www.gwer-designs.co.uk T: 07813 093027 E: [email protected]

Cysodir ‘Plu’r Gweunydd’ gan Catrin Hughes, a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd yn ei argraffu. Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 13

NEWYDDION DOLEN FFERMIO LLANLLUGAN I.P.E. 810658 Gwen Yn ddiweddar ar y rhaglen “Wedi 7” pwy welson ond Gwen Weildman, merch i’r diweddar Alaw Llugan a Mrs Olive Jones gynt o Gorsdyfwch. Roedd yr ymweliad tu allan i’r tyddyn, hyfryd gweld yr hen gartref ond trueni nad oes neb yno bellach lle bu gynt 8 o blant a’u rhieni. S@n Roeddwn yn palu yn yr ardd pan glywais s@n yn dod o’r dwyrain. Mi godais fy mhen a gwelais hofrennydd wedi dod dros gopa Pendwyrhiw, hofrennydd coch – ambiwlans awyr (mae’r ambiwlans awyr yn mynd heibio yma reit aml). Aeth heibio a throi eto, a’r eilwaith disgynnodd yng Nghefncoch allan o’n golwg ni yma. Mewn 10 munud clywais s@n eto a dyma hi yn dringo i’r awyr tu ôl i’r hen Ficerdy ac yn mynd ar frys tua’r Amwythig. Clywais mai mam i wraig Plascoch oedd wedi cael damwain. Rhaid bod yn ddiolchgar am yr hofrennydd bach coch sydd yn medru dod mor gyflym a safio bywydau. RuthJones, Angela Hawkins, Rob Jones a Pam James yn cyflwyno sieciau ar ran Alicia Canolfan Gymunedol Dolanog i Lorna Brown o Dolen Ffermio Brenhines Carnifal Llanfair 2009 yw Alicia Ringrose, Pen-Llugan sy’n byw ger yr hen Bu ‘Catalog Teganau Nadolig 2008’ Dolen oleuedig. Edrychwn ymlaen am glywed hanes ficerdy, Pendinas ynghyd â’i brawd a’i chwaer. Ffermio yn eithriadol o lwyddiannus, yn codi y trip gan yr athrawon eraill. Mae’n ddisgybl yn Ysgol Uwchradd Llanfair. dros £10,000 tuag at Brosiect Plant Amddifad Ar Fawrth 10, aeth cynrychiolwyr Dolen Llongyfarchiadau iddi. Kumi, yn nwyrain Uganda. Fel dwedodd is- Ffermio (Lorna Brown, Emyr Owen a Val gadeirydd, Lorna Brown, “Er y dirwasgiad, Talbot) i Gaerdydd, i wrando ar Ddadl y Adar mae’n galonogol iawn bod trigolion yr ardal Cynulliad ar ddyfodol ‘Rhaglen Cymru o Blaid Pan ddaeth Arwel gynt o’r hen Ficerdy yma yn dal i feddwl am amddifaid tlawd ac yn Affrica’. Agorwyd y ddadl gan Rhodri Morgan yn ddiweddar aethom i drafod y gwahanol adar barod i gyfrannu i liniaru’r sefyllfa”. Yn a siaradwyd, o blaid y Rhaglen, gan nifer o oedd yn dod i fwydo ar y bwrdd adar. Mae ychwanegol at Ymgyrch y Catalog, ACs. Siaradodd ein haelod lleol, Mick Bates, gan Arwel lawer mwy o fridiau gwahanol yn derbyniwyd dros £2,000 mewn rhoddion tuag am waith rhagorol Dolen Ffermio. ‘Roedd yn bwydo nag sydd gennym ni yma er enghraifft at waith Dolen Ffermio i wella cynnyrch geifr amlwg bod Rhodri Morgan wedi’i argyhoeddi llinos melynog, penddu a llinos frongoch. ac amaeth yn nwyrain Uganda, er budd plant gan araith Mick Bates, oherwydd wrth Syr Ben Domen amddifad Kumi a lliniaru tlodi cefn gwlad. grynhoi’r ddadl cyfeiriodd at y Gwynfydau – Pnawn Sul tua 1 o’r gloch a’r ddau frawd am Cafwyd rhoddion gan unigolion a gwahanol gwyn eu byd y rhai sy’n ‘gwneud’, gwyn eu ddechrau i’r capel. Aeth Ivor i weld y defaid fudiadau – casgliadau llawer gwasanaeth byd y bridwyr geifr. Wedi’r ddadl, cyfarfu Mick yn y cut cyn mynd ac wrth ddod allan fe capel, eglwys ac ysgol Sul, Merched y Wawr Bates â Lorna, Emyr a Val i drafod sut y gallai welais i o’n chwifio ei anorac yn ôl ac ymlaen Llanfair Caereinion, cyngerdd Côr Meibion gynorthwyo gwaith Dolen Ffermio. fel pendwlwm yr hen gloc mawr ac yn gweiddi Penybontfawr yn Llanfyllin, cwmni Wynnstay Ymwelwch â gwefan Dolen Ffermio a bygwth rhywun neu rywbeth gyda’i holl a ffair Nadolig Canolfan Gymunedol Dolanog. (www.dolen-ffermio.org.uk) am fwy o fanylion egni. Beth bynnag oedd ‘na, roedd o’n dal ei Bu tri o athrawon yr ardal yn treulio pythefnos am waith yr elusen. Ar y wefan mae llythyr o dir. Fe gymrodd 5 munud efallai cyn i’r ci yn Uganda yn ystod mis Chwefror – Barbara ddiolch a chlip video Emanuel o’r ymweliad â ddod ac arbed Ivor rhag beth bynnag oedd yn Maycock YU Llanfyllin yn ymweld ag YU Llanfyllin. Os am fod yn aelod o Ddolen ei fygwth. Pwy ddaeth i’r golwg ond Syr Ben Busoga, Jane Bentley YG Llanfechain yn Ffermio (£5 y flwyddyn; dim i efrydwyr) y ceiliog, yn strytio ac yn dal ei ben yn uchel! ymweld ag YG Kamuli, a Gareth Hughes YG cysylltwch â Val Talbot (01691 791310) neu Y fo ddaru ennill y frwydr, gan fod Ivor wedi Llansanffraid yn ymweld ag YG Y Parch [email protected]. Ar hyn o bryd, cael help y ci. Rhaid inni wylio Syr Ben mae Nayenga. Yn ôl y tri athro, ‘roedd y trip yn ‘rydym yn edrych am wirfoddolwyr i o’n fos ar bobl a ch@n! fythgofiadwy. Ar Fawrth 12, mewn ‘sosial’ yn gynorthwyo efo cyfieithu’r wefan i’r Gymraeg Aur YG Llansanffraid dangosodd Gareth Hughes (cysylltwch ag Emyr, 01938 811299) Mae’r ffordd waelod wedi troi yn filltir aur yn ffilm-dvd o’i ymweliad - ‘roedd yn anhygoel o Emyr Owen ddiweddar. Pâr o gylfinirod yn hedfan o amgylch yma a nyth y robin yn yr ardd a’r fwyalchen yn nythu lawr wrth yr wtra. Morris Plant Hire Chwilio am rywun OFFER CONTRACTWYR i godi wal? AR GAEL I’W HURIO ANDREW WATKIN gyda neu heb yrwyr Cysylltwch â Cyflenwyr Tywod, Graean a GWENALLT, PARSON’S BANK, Cherrig Ffordd Myrddin Jones GWENALLT, PARSON’S BANK, LLANFAIR CAEREINION Gosodir Tarmac a Chyrbiau Rhydarwydd AMCANGYFRIFON AM DDIM Adeiladwr Tai ac Estyniadau Ffôn: 01938 820 458 Dolanog Gwaith Bric, Bloc neu Gerrig Ffôn symudol: 07970 913 148 01938 810569 Ffôn: 01938 810330 14 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 Ann y Foty am fynd i fyw ADFA Ruth Jones, Pentalar yng Ngheredigion 810313 Wn i ddim yn union sut y cefes i Ar y ffordd allan fe gefais gyfle i longyfarch Dathlu 50 mlynedd Cinio G@yl fy hun yn y gynulleidfa ar ‘Pawb Dewi Llwyd ar y modd boneddigaidd y llywiodd Dewi a’i Farn’. Wedi mynd i Lanfer i drin o’r noson. Ond yr un oeddwn i wirioneddol Nos Lun 23ain o Chwefror 2009 dathlodd fy ngwallt oeddwn i a dyma rhywun yn fy eisie cael gair efo hi oedd Buddug Bates. Mae Cymdeithas Lenyddol Adfa a Charmel eu ngwahodd draw i’r darllediad. A gan fod y yna bob amser wefr i’w gael wrth siarad efo hanner canfed Cinio G@yl Dewi. Mae’r cinio perm oeddwn i newydd ei gael wedi fy sioncio disgynyddion yr hen Charlotte Lewis, Rhandir. wedi ei gynnal yn ddifwlch ers 1959, a daeth dyma benderfynu mynd i fusnesa. Ar ôl yr hyn oeddwn i wedi ei glywed yn ystod nifer dda o 80 ynghyd eleni i fwynhau pryd Pan weles i mai dim ond un ddynes oedd ar y y noson roeddwn i am iddi ystyried mynd i’r bwyd o safon wedi ei baratoi gan Menna panel o’i gymharu â thri dyn bu bron i mi maes gwleidyddol er mwyn creu Cymru well. Watkin a’i merched o Cefncoch. Llywyddwyd brotestio wrth Dewi Llwyd ein bod ni’r Ond yn gynta’ wrth gwrs rhaid oedd holi am gan y Parch Peter Williams a chroesawodd gwragedd yn cael ciam unweth eto. Ond mi hynt a helynt Mick y g@r. Wedi’r cwbwl fo pawb at y byrddau. Y wraig wadd oedd Mrs weles yn ddigon buan fod Elin Jones yn ydi’r gwleidydd go iawn yn y teulu. Gwen Weildman, Llundain. Ganwyd a ddigon ‘tebol i edrych ar ei hôl ei hun ac yn “Mae Mick yn brysur iawn y dyddie yma,” magwyd Gwen yn Gorsdyfwch yn ferch i Mr fwy na match i unrhyw wryw. Rydw i wedi medde hithe. “Mae o’n aelod o bwyllgor sy’n Ellis Jones (Alaw Llugan) a Mrs Olive Jones. clywed fod ffarmwrs Ceredigion i gyd mewn ystyried a ddyle’r Cynulliad Cenedlaethol gael Mynychodd Ysgol y Cwm ac Ysgol Uwchradd cariad efo hi, ac mi fydde nhw yn ei phriodi yr hawl i ddeddfu ar faterion yn ymwneud â’r Llanfair cyn cychwyn ar ei hyfforddiant nyrsio. hefyd dim ond iddi ffeindio ffordd o gael gwared iaith Gymraeg.” Dyma hi’n mynd yn ei blaen Erbyn hyn mae’n gwneud llawer o waith nyrsio o foch daear. Ond mwy o bobol fel hi sydd ar a defnyddio’r ymadrodd Gorchymyn gydag elusennau ac fe’i gwelwyd ar raglen y Cynulliad ei angen. Mi fydde gwell siâp o Cymhwysedd Deddfwriaethol a rhyw eirie Wedi Saith S4C yngl~n â hyn yn ddiweddar. dipyn yng Nghymru wedyn. Braf fyddai cael mawr fel ‘na. “Be ydy’ch barn chi am hyn i Dilynwyd y bwyd gyda adloniant gan Geraint symud i Sir Aberteifi a chael pleidleisio i gyd?’, holodd Mrs Bates wedyn. Roberts a Gwyn Williams o Ddinbych, a wleidydd mor alluog. “A finne wedi byw yn Cwm Twrch cyhyd a mwynhawyd eu rhaglen amrywiol yn fawr Nid nad oedd yna ferched rhagorol yn y siarad Cymraeg ar hyd fy oes,” meddwn, “wrth iawn. Joyce Davies oedd eu cyfeilyddes. gynulleidfa hefyd. Dyna chi Buddug Bates gwrs fy mod i am weld yr iaith yn cael chware Addurnwyd y neuadd gan Ivy Evans ac wrth efo’i llais clir a phendant. Weithie mi fydda i’n teg. Nid yn unig hynny, ond dw’i hefyd yn y drws roedd Ellis Humphreys a Ruth Jones. teimlo mai hi nid y g@r ddyle fod ym Mae meddwl mai yng Nghaerdydd yn hytrach na Trefnwyd y noson lwyddiannus gan Marion Caerdydd. Gobeithio ‘i bod hi’n cael cyfle i Llunden y dyle’r penderfyniade ar bethe fel Jones yr ysgrifenyddes a diolchwyd i bawb dd’eud wrth i chymar sut i bleidleisio ar rai o hyn gael eu g’neud. Job y gwleidyddion yn y gan lywydd y Gymdeithas Maldwyn Evans. byncie mawr y dydd. Synnwn i ddim nad ydi Bae yw sicrhau i ni’r hawl i siarad ein hiaith Marwolaeth bod yn wraig i wleidydd yn waith yr un mor ein hunain yn ein gwlad ein hunain.” Bu farw Mr Kenneth Gethin, Maencowyn, gyfrifol ac anodd â bod yn wleidydd eich hun. Am ryw reswm roeddwn i wedi cynhyrfu mwy Llanfair ym Muallt ar Fawrth 15fed yn 88 Tra mod i’n canmol y merched mi ddylwn i wrth drafod y pwnc hwn nac oeddwn i wrth mlwydd oed. Roedd Ken yn un o unarddeg hefyd dalu teyrnged i Myfanwy Alexander a wrando ar y trafodaethe ar ‘Pawb a’i Farn.’ plentyn Mr David a Mrs Sarah Gethin, T~ Heledd Fychan. Dwy wraig arall efo digon i’w Wedi’r cwbwl rydyn ni’r Cymry wedi bod dan Coch, Llanwyddelan. Cydymdeimlwn yn ddweud a rhai oedd yn gallu amddiffyn eu yr iau yn hen ddigon hir, ac mae’n hen bryd i ddwys â Lenard Gethin, Drenewydd, ei frawd safbwyntie yn gampus. ni gael ein trin fel dinasyddion cyfartal yn ein a Mrs Maud Gethin, Brynlea ei chwaer-yng- Rhaid d’eud i’r trafod fy mhlesio hefyd. gwlad ein hunain.” nghyfraith a’r teulu oll yn eu profedigaeth. Cofiwch chi, pan gododd y cwestiwn am “Brensiach, Ann,” medde Mrs Bates, “ mae’n Cydymdeimlwn hefyd â Mervyn Foulkes a’r ymddygiad Mr Lembit Opik, roeddwn i wedi amlwg eich bod chi’n teimlo’n gryf iawn am teulu Berwyn, Adfa ar farwolaeth ei fodryb Mrs disgwyl y bydde llawer mwy yn y gynulleidfa hyn i gyd. Mi fydda i’n si@r o drosglwyddo’ch Elsie Roberts, Glanrhiew, Aberriw. wedi mynnu amddiffyn ein Haelod Seneddol. sylwade chi i Mick.” Yn rhyfedd iawn, Glyn Davies, ei “ Ie, g’newch chi hynny,” meddwn i ac fe wrthwynebydd yma ym Maldwyn oedd y anfona i lythyr ato fo hefyd. Nid yn unig hynny,” JAMES PICKSTOCK CYF. mwya’ parod i wneud hynny. Falle ‘i fod o’n meddwn i wedyn, mi wna’ i annog holl MEIFOD, POWYS teimlo fod mwy o bleidleisie i’w hennill drwy ddarllenwyr y Plu i wneud yr un modd. Wedi’r fod yn glên. cwbwl, rwy’n si@r y bydde fo’n falch o glywed Meifod 355 a 222 Y drafodeth fywioca’ o ddigon oedd honno ar eu barn nhw ac mae hwn yn gyfle rhy fawr i’w Dosbarthwr olew Amoco feline gwynt. Yn ôl rhywun o’r llawr roedden golli” Gall gyflenwi pob math o danwydd nhw “mor effeithiol â chwannen ar gefen hwch”. Felly fy neges olaf i chi ddarllenwyr heddiw Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv Cymraeg da ond rhesymeg wallus yn fy marn yw ar i chi anfon gair at eich Aelod Cynulliad, ac Olew Iro a i, ac roeddwn i’n falch o glywed Rob Martin Mr Mick Bates yn dweud eich bod am weld y Thanciau Storio yn dweud ei fod o yn gefnogol i’r chwannen pwerau deddfwriaeth dros yr iaith Gymraeg GWERTHWR GLO CYDNABYDDEDIG arbennig hon. Fe sylwes hefyd ar y wên fawr yn cael eu trosglwyddo o Lundain i Gaerdydd, A THANAU FIREMASTER o gytundeb ar wyneb Elin Jones pan fod y Gymraeg i gael statws swyddogol, a’n Prisiau Cystadleuol ddywedodd rhywun fod yna rai pobol yn llawer bod ni fel Cymry yn cael yr hawliau i fyw ein Gwasanaeth Cyflym rhy barod i weld cefn gwlad Cymru yn bywydau’n llawn drwy gyfrwng y Gymraeg. ddiffeithwch oedd yn creu dim byd. ‘Amen’, Siawns na fyddai Elin Jones, Glyn Davies a meddwn i wedyn wrthyf fy hun pan gyfeiriodd Mick Bates, er eu bod nhw yn perthyn i bleidie C. & M. rhywun at y probleme y bydde ynni niwclear gwahanol, yn gallu cytuno ar hyn. yn ei greu i’r cenedlaethe sy’n dod. Pan TRANSPORT gymrwyd pleidlais roeddwn i’n wirioneddol falch fod 90% o’r gynulleidfa o blaid y meline (CADFAN A MAUREEN EVANS) gwynt. Fel gwleidydd uchelgeisiol oedd wedi Am unrhyw waith gyda Calch, Slag a Gwrteithiau siarad yn eu herbyn rwy’n si@r i Glyn Davies Swnd a Cherrig sylwi ar y bleidlais yna. Ac er nad oeddwn i Jac Codi Baw yn cytuno efo popeth oedd ganddo i’w ddweud cysylltwch â Profion Pridd am ddim yn ystod y noson roedd hi’n braf gweld un o Glyn Davies Cludwn bopeth i bobman ddisgynyddion hen deulu Maes Garthbeibio Ffôn: 01938 820 348 yn rhoi cystal cyfri ohono ei hun. Ffôn: 01938 810 752 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 15

Wel, yr wythnos yma gwelais fod y gastanwydden oedd ym Mhenddôl wedi ei MEIFOD FOEL thorri i lawr! Pwy a’i torrodd? Oedd rhyw Marion Owen wybodaeth am hyn wedi dod ymlaen llaw? Marian Craig 820261 Merched y Wawr 01938 500440 Gyda chymorth ei “ffrind” cawsom noson Llongyfarchiadau i ddiddorol iawn yng nghwmni Elinor, Glanaber Golygyddion: Hoffem ddiolch yn fawr iawn i Marian Craig am gytuno i ysgrifennu colofn Glwb Ffermwyr Ifainc y Banw ar y pantomeim. yn trafod ei gwaith fel ffisiotherapydd. Bu’n Meifod yn dilyn marwolaeth Magi Lewis. Diolch o galon i bawb a fu’n helpu mewn rhaid inni ddyfalu beth oedd pwrpas rhai o’r Diolchwn iddi a gobeithiwn y bydd trigolion y unrhyw fodd. offer roedd hi’n ei ddefnyddio yn ei gwaith (rhai ohonynt yn debyg iawn i offer arteithio a pentref yn rhannu eu newyddion gyda hi. Genedigaeth dweud y gwir!). Ond yn sicr erbyn diwedd y Cyfarchion hwyr Llongyfarchiadau i Elin y Maes a Rob ei g@r noson, roedd ‘posture’ pawb yn dipyn gwell Gwell hwyr na hwyrach ond llongyfarchiadau ar enedigaeth mab bychan o’r enw Jac, brawd gyda phawb yn eistedd gyda’u hysgwyddau i Glen a Ruth Stevens ar enedigaeth merch bach i Lwsi. Estynnwn ein llongyfarchiadau i yn ôl a’u cefnau yn syth. fach o’r enw Bethan Mair, dwi’n siwr fod y Taid a Nain Maesllymystyn ac i hen nain Cynhaliwyd chwaraeon y rhanbarth yng brodyr mawr wrth ei bodd, heb anghofio Taid Llwyn. Nghann Offis a Chanolfan y Banw ar nos a Nain, Ceunant. Croeso’n ôl Fercher, Mawrth yr 8fed. Roedd y gangen yn Croeso i Ogwyn a Megan Davies, sydd wedi i Rhodri ar ôl treulio cyfnod yn Seland cymryd rhan mewn pob math o gystadlaethau symud yma o Bontrobert. Newydd. Mae’n siwr fod Aled yn falch o’i gael o denis bwrdd, dominos, darts a chwist, ond Llongyfarchiadau i Nesta Williams, T~ Capel adre – mae pob llaw yn help amser @yna. yn anffodus eleni ni chafwyd unrhyw ar gael medal a thystysgrif am wasanaeth yn Bedydd lwyddiant. Bydd angen mwy o ymarfaer y ‘Land Army’ adeg yr Ail Ryfel Byd. Fe bedyddiwyd Joseph mab Huw a Lynne yng arnom ar gyfer blwyddyn nesaf. ymunodd yn 1941 ac fe aeth i Lysfasi yn Nghapel y Foel yn ddiweddar. Yr Urdd gyntaf i gael hyfforddiant, ac wedyn bu’n Cydymdeimlo Cafodd amryw o blant Cwm Banw lwyddiant gweithio ar fferm Penybont, Ceri am ddwy Cydymdeimlwn â Meirion a Dilys, Llechwedd yn Eisteddfodau’r Urdd – llongyfarchiadau a flynedd. Bach ar farwolaeth chwaer Meirion yn phob lwc yng Nghaerdydd dros wyliau’r Cymdeithas Meifod a ddiweddar. Sulgwyn. Phontrobert Arian i elusen Dawnswyr Llangadfan Nos Lun, Mawrth 2il cynhaliwyd cinio G@yl Dros gyfnod y Nadolig trefnodd Mandy a’r staff Cafwyd noson arbennig yng nghwmni Dewi yn Meifod. Daeth tyrfa dda i fwynhau yn Dyffryn raffl i godi arian ar gyfer yr Sefydliad y Merched ym Meifod ar Fawrth y swper ardderchog wedi ei baratoi gan deulu Ambiwlans Awyr. Roedd y gwobrau yn 5ed. Roedd y mudiad yn dathlu 90 mlynedd T~ Cerrig. I ddilyn cafwyd adloniant o fri gan cynnwys pob math o ddanteithion Nadoligaidd o fodolaeth. Braf oedd gweld y rhan fwyaf o’r Driawd Dyfi sef Aeron, Meilir ac Aled gyda gan gynnwys mins peis, pwdin Nadolig a aelodau yn ymuno yn y dawnsio. Mona Jones Fflur yn cyfeilio. Cawsom noson bleserus chacen. Hoffai Mandy ddiolch i bawb am eu oedd yn torri’r gacen benblwydd – mae hi’n iawn. cefnogaeth ac i’r merched am werthu’r aelod ers trigain mlynedd. Sefydliad y Merched tocynnau. Cafwyd cyfraniad o £39 gan Mae’r Dawnswyr yn gobeithio ymuno â Noson o ddathlu gafodd yr aelodau ym mis Gymdeithas Defaid Penfrith Mynydd Cymru dawnswyr o Jever yn yr Almaen pan ddônt i Mawrth. Mae Sefydliad Meifod wedi dathlu tuag at yr achos a throsglwyddwyd cyfanswm Aberystwyth dros y Pasg. Bydd dawnswyr o 90 oed, fe ddaeth aelodau o Lanfair, Llanfyllin, o £400 at yr achos teilwng yn ddiweddar. Lydaw yn dod i Langadfan ar ddechrau mis Llanfechain, Bwlch y Cibau, Castell Cefn Gwlad Awst – maent yn gobeithio dod efo ni i’r Caereinion a Phontrobert i fwynhau yr hwyl Gwelwyd Arwel, Dyffryn a Dai Jones yn Eisteddfod Genedlaethol yn y Bala. Mae yng nghwmni Dawnswyr Llangadfan, ar ôl i’r ymweld â Sioe Amaethyddol yn Ffrainc yn Llangadfan wedi cael eu gwahodd i ddiddori/ dawnswyr ddangos rhai o’u hoff ddawnsfeydd, ddiweddar. Roedd y tywydd yn edrych yn ddawnsio yn y Neuadd Ddawns yn y Bala. ymunodd pawb mewn twmpath dawns. Ar ôl fendigedig a’r ardal yn brydferth iawn. Cafodd Cofiwch am y Diwrnod o Ddawns yn y Cann, yr holl ddawnsio roedd pawb yn barod am y Arwel yr anrhydedd o farnu teirw Charolais Mai 9fed. swper blasus wedi ei baratoi gan ferched yn ystod yr ymweliad. Penblwyddi Meifod. Fe dorrwyd y gacen benblwydd gan Dirgelwch Penblwydd hapus i’r canlynol yn ystod mis Mona Jones a Beryl Wilkinson, y ddwy wedi Ydych chi fel finnau wedi sylwi fod ciosg coch Ebrill – Dewi Morgan; Alis Caerlloi; Teddo; bod yn aelodau yn y gangen am y cyfnod Bersheba wedi diflannu? Mae wedi mynd ers Dilys Llechwedd Bach a Les Smith. hiraf. Fe ddymunodd y Cynghorydd Eldrydd tro – dim gwybodaeth ymlaen llaw a dim blwch Os ydach HEB dalu eich tanysgrifiad i’r Plu, Jones ei dymuniadau gorau, ac fe gynigiodd ffôn yn ei le! mae’n hen bryd! Diolch. Mrs Rhiannon Jones, lwnc destun i ddyfodol y mudiad yn Meifod. Penblwyddi arbennig Mae pedair o ddarllenwyr y Plu o Meifod yn dathlu pen-blwydd arbennig ym mis Ebrill, sef Primrose Roberts, Millie Jones, Megan Jones a Marian Craig. Dymunwn y gorau iddynt. Clwb ‘Forget Me Not’ Cafodd y Clwb brynhawn diddorol yng nghwmni Mr Jary, oedd yn dangos lluniau o’r Trallwm ddoe ac heddiw. Mae’n syndod fel mae’r lle wedi newid ac yn dal i newid. Diolchwyd iddo gan Mrs Margaret Morgan. Anfonwyd cydymdeimlad y Clwb at Mrs Doreen Neal ar farwolaeth ei g@r Ron, y ddau wedi bod yn aelodau ffyddlon o’r Clwb ar hyd y blynyddoedd. Y gwesteion te oedd Carol a Philys Andrew. Huw Lewis Post a Siop Meifod Ffôn: Meifod 500 286 16 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009

Arddangosfa LLANGADFAN Cafodd Eleri Plesant, arddangosfa lwyddiannus yn Oriel enwog Thackeray sydd yn Kensington, Adre o’r Ysbyty Llundain rhwng Mawrth y 10fed a’r Mae’n braf gweld fod John Defi, Rhandir wedi 27ain. Agorwyd yr Oriel ym 1968 cael dod adre o’r ysbyty yn ystod y mis a’i yn benodol ar gyfer arddangos fod yn teimlo’n llawer gwell ac yn codi allan. gwaith artistaid Prydeinig byw. Roedd Sioned, Llwyn y Grug wedi bwriadu Roedd Syr Kyffin Williams ymysg hedfan i Seland Newydd ddiwedd mis Mawrth rhai o’r artistiaid oedd yn i dreulio rhai wythnosau yno yn gwneud gwaith arddangos eu gwaith yma yn ymchwil yngl~n â’i chwrs Daearyddiaeth ym rheolaidd. Roedd yr arddangosfa Mhrifysgol Aberystwyth. Ond yn anffodus i yn cynnwys tua deg darn ar hugain Sioned, treuliodd rai diwrnodau yn Ysbyty gyda thirlun a hanes ei hardal Mwythig a bu’n rhaid gohirio ei thaith. enedigol yn amlwg yn ysbrydoliaeth i’w gwaith. Mae ei Gobeithio y byddi di’n teimlo’n well yn fuan Gwaith Eleri yn cael ei arddangos yn yr oriel iawn Sioned ac y cei gyfle eto i fynd i gwaith yn cynnwys sawl cyfrwng bendraw’r byd. gan gynnwys paent a brodwaith sy’n rhoi gwead arbennig ac unigryw i’r darnau. Anfonwn ein dymuniadau gorau at Megan, Llongyfarchiadau iddi ar lwyddiant yr arddangosfa. Tynrhos hithau wedi bod yn sobr o anffodus, ar ôl torri asgwrn yn ei choes yn ddiweddar, ond er hynny, mae Megan yn dal i wenu drwy’r PYTHEFNOS MASNACH DEG YN YSGOL cyfan. DYFFRYN BANW Gwellhad buan Masnach Deg Anfonwn ein dymuniadau gorau at Bob Cafodd plant ysgol gynradd Dyffryn Banw Francis (T~ Canol gynt), Rhyl bellach, sydd dasg gan Mrs Jones i fasnachu. Dyma beth wedi ei daro yn wael yn ddiweddar. oedd tasg! Hefyd, dymunwn y gorau i Brian, Bryncudyn Y dasg oedd dyfeisio cynnyrch Masnach Deg. sydd ar hyn o bryd yn derbyn triniaeth. Roedd y plant yn gorfod meddwl tan roeddent Babi newydd bron â mynd yn wirion! Syniad da oedd ei Llongyfarchiadau i Ricky a Paula, angen i wneud elw, ac roedd hi’n bwysig Bedwgwynion ar enedigaeth mab bach o’r enw meddwl am gynnyrch unigryw. Gethin, brawd bach i Iestyn a Ffion. Rhoddodd Mrs Jones y dosbarth mewn Taid a Nain grwpiau arbennig. Rhoddodd Mrs Jones bum Llongyfarchiadau i Gwilym a Ceri, Fronlwyd punt i bob gr@p er mwyn prynu cynhwysion i ar ddod yn Daid a Nain eto. Ganed mab bach wneud y cynhyrchion newydd. Nid oedd mwy i Gwynfryn a Ceri yn Llanfyllin, brawd bach i o arian gan y gr@p i wario o gwbl. Nid oedd Tomos. yn llawer! Penblwyddi Roedd y dasg yn edrych yn hawdd ond er i ni Mae’n rhaid bod Gorffennaf 1958 yn fis fynd ymlaen roedd y pum punt wedi mynd ffrwythlon iawn yn Nyffryn Banw, oherwydd mewn chwinciad chwannen. roedd sawl un yn dathlu eu penblwydd yn Roedd llawer o blant yn barod i brynu’r hanner cant mis Mawrth diwethaf yma. cynhyrchion newydd hyn. Roedd pawb yn Gobeithio i Lowri, T~ Cerrig a Richard, Belan gyffrous iawn yn yr ysgol wedi dod â £2 o Bach gael llawer o bleser yn dathlu yr achlysur adref gan eu rhieni. pwysig yma. Y cam nesaf oedd rhoi prisiau ar y Dathlodd Ken Bates, Bridge House ei cynhyrchion. Roedd rhaid meddwl am yr elw. benblwydd yn 80 ddydd Sadwrn, Mawrth y Dyma oedd yn bwysig. 14eg a dathlodd Anwen Owen, Tynewydd ei Nid oeddem yn gallu gofyn gormod o arian phenblwydd hithau yn 21 diwedd mis Mawrth. am y cynhyrchion er mwyn gwneud digon o Cydymdeimlad elw. Wedi penderfynu ar bris aethom i werthu Cydymdeimwln â Gareth Williams a’r teulu, yn y neuadd. Dyma beth oedd cyffrous! Tyhir, Dolfeinir ar farwolaeth ei dad yng Gwerthu, gwerthu a mwy o werthu. Y gr@p Nghemaes yn ddiweddar. wnaeth fwyaf o elw oedd gr@p Henri erbyn diwedd y wythnos, felly yn amlwg roedden Y Ganolfan nhw wedi gweithio’n dda fel tîm. Gwneud a Ar nos Fawrth y 24ain o Chwefror daeth Cwmni gwerthu cacennau rice crispies wnaeth y gr@p Theatr Powys i’r Ganolfan i gyflwyno eu yma. drama ‘Hand in Hand’. Yna ar nos Sadwrn, Erbyn diwedd yr wythnos roedd pawb wedi Chwefror yr 28ain daeth Cwmni Dramâu Dinas blino’n lân ac yn barod i gyfri yr arian. Roedd Mawddwy i’r Ganolfan i gyflwyno dwy ddrama llawer o arian wedi ei gasglu gan bob gr@p ac hwyliog iawn. Ar y nos Lun ganlynol cafwyd yn amlwg roedd elw wedi cael ei wneud. Dyma noson o chwerthin yng nghwmni Clybiau oedd wythnos fythgofiadwy yn yr ysgol. Ffermwyr Ifanc Bro Ddyfi a Dyffryn Banw yn Dewch blwyddyn nesaf i Ysgol Gynradd cyflwyno eu pantomeimiau. Dyffryn Banw i ddathlu Pythefnos Masnach Yr Ysgol Deg. Mae’n hwyl a sbri ac yn bwysicach na Llongyfarchiadau i ddisgyblion a staff Ysgol dim, rydym ni yma i helpu pobl y trydydd byd Dyffryn Banw, mae’r Parti Dawns Bl. 3 a 4 a’r er mwyn cael bywyd gwell. Mae tegwch yn Parti Dawns Bl. 5 a 6 yn mynd ymlaen i bwysig i ni yma yn yr ysgol. gynrychioli’r Sir yn Eisteddfod yr Urdd Llyr Mills Caerdydd ym mis Mai. Bydd Hywel, Blowty hefyd yn llefaru yn yr Eisteddfod ym Mae Caerdydd ddydd Llun, Mai y 25ain – pob lwc Dyma luniau o blant bach Blwyddyn Derbyn, i chi. Ysgol Dyffryn Banw yn mwynhau cyfathrebu gyda’i gilydd gan ddefnyddio banana fel ffôn. Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 17 I gofio am Robyn Talwrn, CYNGOR BRO Y BANWY Mewn cyfarfod diweddar derbyniwyd y hen gyfaill annwyl a’i deulu ceisiadau cynllunio canlynol: Ychwanegiad at d~ y Rhos yn Rhandir Derbyniais rifyn o ‘Blu’r Gweunydd’ gan Mrs chwech”, atebais. “Na Gordon, rhowch saith”. Ychwanegiad at d~ presennol Gors Enid Edwards, Talwrn, Llangadfan yn adrodd “Mi ro’ i saith Jim”. Jim Evans yn cychwyn y Adeilad amaethyddiaeth yn Cae’n Coed coffád am ei hannwyl ddiweddar briod Robyn Ffair, yn diolch i bawb am ddod a gofyn am T~ newydd wrth Rhos y Rhandir i Delyth – ein dau yn borthmyn ac yn gychwyniad i’r mogie. Mal yn Roberts gyfeillion agos. Deffrodd gweiddi, “Five pounds”, a Jim T~ newydd yn Rhandir i Barry Morris, Tynrhos atgofion ynof am Ddyffryn yn chwipio trwyddynt a’u taro Cefnogodd y Cyngor y ceisiadau i gyd, mae’r Banwy. imi am saith o bunnoedd. Mal tai newydd i bobl leol. Un o’r atgofion cynta oedd pan yn gofyn “Ffordd ddoist ti i Melinau Gwynt aeth fy nhaid a minnau i mewn yn fane Gord?” Wel, Derbyniwyd llythyr yn holi i’r Cyngor drefnu Dolmaen at Emlyn Evans ym diawcs roeddwn yn gweld cyfarfod cyhoeddus yn y Ganolfan er mwyn i mis Hydref 1947 i drio prynu eich bod chwi allan Mal”. bobl leol cael gwybodaeth am y ceisiadau pedwar ar hugain o heffrod “Ond ches i ddim siawns melinau gwynt a chyfle i fynegi eu barn. penwyn da. Roeddent ar gae mynd i mewn wedyn!!” Cytunodd y Cyngor y byddai yn trefnu noson bach ar draws y ffordd i’r buarth. Dyma Nhaid meddai Mal. pan fyddent wedi derbyn mwy o fanylion am yn dweud wrthyf “Prisia rheina”, a dyma Rhaid imi adrodd yr hanesyn yma. Roedd y melinau. Mae yna ambell i beth sydd angen finne’n gwneud, “Pum punt ar hugain y pen” Mal wedi cael llawdriniaeth fawr, ac wedi cael mwy o wybodaeth arno. meddwn, ac fe’i prynwyd am bum punt ar llwyddo gwella a chael dod gartre i’r Mount – Cyfarfod i bobl sydd wedi rhoi eu henw ar y hugain y pen – a minne’n fachgen balch un ar minnau wedi cael sgwrs dros y ffôn efo fo ac Rhestr Etholiadol bresennol yn unig ydi’r ddeg mlwydd oed. Bu raid imi ymarfer busnes addo mynd i edrych amdano’n fuan. Wedi bwriad, er mwyn i bobl lleol yn unig gael mawr yn fy arddegau cynnar ac arferwn brynu bod yn aros penwythnos efo Ann y ferch hynaf dweud eu barn. Bydd mwy o wybodaeth pan cyfri da gan Dan Jarman, T~ Rhos, Cwmnlline – gwraig Evan Parry, Glanfechan, Llanwrin. fydd dyddiad wedi ei benodi. – dyn yr oedd gennyf feddwl y byd ohono, ac Dywedais wrth Ann, “Rwyf am alw heibio Mal fe’i collwyd yn ddyn ifanc – colled fawr i mi ar fy ffordd adre, mi ga’ i focs o siocled iddo EISTEDDFOD GENEDLAETHOL ac i’r holl ardal. Prynwn lawer gan Hughie yn Cemaes Rd. neu rhywle, yn lle fy mod yn MEIRION A’R CYFFINIAU 2009 Edwards, Penrhiwcil, a byddwn bob amser mynd yn waglaw. Dywedodd Ann – “Dwi Dyddiadau Cau: Cofiwch mai’r dyddiad yn sicr o gael anifeiliaid i mhlesio. Mae’n newydd roi tarten riwbob boeth ar lawr eich swyddogol olaf i dderbyn enwau corau, partïon debyg mod i wedi prynu miloedd o ddefaid a cerbyd – newydd ddod o’r popty.” Methais ac unigolion i’r cystadlaethau llwyfan ydi Mai gwartheg gan Robin ei fab drwy’r blynyddoedd gael siocled yn unlle. Cyrraedd buarth y 1af felly brysiwch ati! mae’r ymateb hyd yma hefyd – buont bob amser yn lwcus – teulu Mount a Mal yn fy nisgwyl (teimlo’n sobr nad wedi bod yn addawol iawn. Mae ffurflenni felly ydynt, yn deall anifeiliaid tu chwith allan. oedd gennyf ddim i’w roi i’r hen gyfaill). Syllais cystadlu i’w canfod yng nghefn y rhestr Gyda’r safon hynny traddododd Robyn Talwrn ar y darten riwbob – a meddwl – wel mae’n testunau neu gellir eu lawr lwytho o wefan yr ei fusnes gan ofalu am ei gwsmeriaid dros rhaid i hon wneud. Gafaelais ynddi’n ofalus, Eisteddfod www.eisteddfod.org.uk amser maith – oedd yn anrhydeddus ohono. roedd mewn bag papur brown. “Beth sydd Cyngherddau: Mae tocynnau’r cyngherddau Rhaid cydnabod llwyddiant a gallu Richard y gen ti yn fanne Gord?” gofynnodd. Atebais gyda’r nos wedi bod ar werth ers yr 2il o Fawrth Wern yn trafod ei fusnes – heb ei ail yn ‘Tarten riwbob Mal’, mae’n dal yn gynnes. Ann ac yn mynd yn eithriadol o dda gydag ambell cyflawni archebion ei gwsmeriaid, ac yn siwr wedi ei gwneud hi.” “Wannwyl, Dilys, Dilys, i gyngerdd bron a gwerthu allan yn llwyr! Bu’r – prynwr @yn mwyaf y wlad yma. Rydym oll Dilys bring two mugs of tea, two plates and pwyllgorau apêl lleol mewn cydweithrediad â mor ddiolchgar am ei weithgarwch – heb two knies, Ann’s made me a rhubarb tart.” Phwyllgor Cyhoeddusrwydd 2009 yn ddiwyd anghofio ei Yncl Mal. Tydi ‘Plu’r Gweunydd’ Dyma ni’n dau yn porthi’r darten. “Wannwyl iawn dros y mis diwethaf yn dosbarthu dros ddim digon o maint imi adrodd hanes Yncl mae hi’n dda” meddai Mal. Cydiodd mewn 15,000 o’r llyfryn cyngherddau i bron bob Mal. Mae gennyf atgofion annwyl amdano. darn o bapur. “Tyred a rhif ffôn Ann imi, i mi cartref yn y Dalgylch. Yn ogystal, edrychwch Adnabyddwn s@n ei draed ar lawr Mart gael diolch iddi” meddai Mal. Gadael y Mount, allan amdanynt yn eich llyfrgell neu ganolfan Trallwng, a’r gair yn dod, “Ffordd wyt ti Gord?” wedi cyrraedd y ffordd, trio ffonio Ann ar fy dwristiaeth leol ac archebwch eich tocynnau ac yn trafod y pethau. Cofiaf Ffair Mogie, ffôn symudol, ond dim signal i’w gael nes ar 0845 122 1176 neu drwy’r wefan Llanfair Caereinion un flwyddyn a’r trêd yn cyrraedd Meifod. Rhybuddio Ann. Ffonio Ann www.eisteddfod.org.uk yn fuan i osgoi cael wael. Byddwn yno’n rheolaidd, gan brynu wedi cyrraedd adre, roedd Mal wedi ei ffonio eich siomi. cyfran o ddefaid Melin Grug a llawer eraill, a ac wedi gofyn “Beth wnaeth iti feddwl gwneud Stiwardio: Mae’r Eisteddfod bob blwyddyn byddai Tom Thomas, Melin Grug yn dod â tarten riwbob imi Ann? – dew mi roedd hi’n angen oddeutu 400 o stiwardiaid i gynorthwyo phâr o ffesantod imi’n lwc ar ddydd Llun cyn dda.” ac roedd o mor ddiolchgar. Llu o atgofion gyda’r oruchwyliaeth ar y Maes. Os oes y Nadolig. Y flwyddyn hyn roedd pryder am hapus amdano. gennych ddiddordeb mewn gwirfoddoli, yna werth y mogie, a dyma Jim Evans yr Diolch i’r Plu’r Gweunydd am ddeffro’r atgofion lawr lwythwch gopi o’r ffurflen gofrestru o’r Arwerthwr yn gafael yn f’ysgwydd a mynd â ynof am Ddyffryn Banwy a phob lwc i’r papur wefan a’i gyrru yn ôl i’r swyddfa. fi at dri pen cynta’r Ffair – rhyw drigain o fogie bro i’r dyfodol. Cystadleuaeth Golff: Cynhelir Cystadleuaeth a dweud, “Rowch chi saith o bunnoedd am y Gordon Edwards Golff yng Nghlwb Golff Porthmadog ar Ddydd mogie ma Gordon?”. “Mi fuasai’n well am Llanfwrog, Rhuthun Sadwrn 25ain Ebrill. Mae angen timau o 4 (Stableford) o ddynion, merched neu gymysg gyda’r 2 sgôr gorau i gyfri ar bob twll. Bydd gwobr i’r sgôr unigol orau yn ogystal â’r tîm. Huw Evans, Ffi cystadlu ydi £60 y tîm (£20 y tîm i aelodau Gors, Llangadfan Porthmadog). Am ffurflen gystadlu ewch ar wefan yr Eisteddfod neu cysylltwch â Celt Arbenigwr mewn gwaith: Roberts ar 01766 770 454. Weldio a Ffensio Cymanfa Cerdd Dant: Cynhelir Cymanfa Gosod concrid arbennig yng Nghapel Cwm, Cwmtirmynach ‘Shytro’ waliau ar Nos Sul Mai’r 3ydd am 7.30 o’r gloch. Cynhelir y noson dan nawdd yr Is-bwyllgor Codi adeiladau amaethyddol Cerdd Dant ac Alawon Gwerin 2009 ac Rhif ffôn: 01938 820296 Arweinydd y Gymanfa fydd y Bnr. Dan Puw. a ffôn symudol: 07801 583546 Swyddfa’r Eisteddfod: Uned 15, Parc Busnes Yr Wyddgrug, Ffordd Wrecsam, Yr Wyddgrug, Sir y Fflint. CH7 1XP. 18 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009

ar gyfer trwsio a chynnal adeiladau. Mae rhai enwadau eisoes yn gwneud ceisiadau i’r Loteri O’R GORLAN am gymorth. Yn Lloegr mae English Heritage a’r Heritage Lottery Fund yn ariannu grantiau Gwyndaf Roberts i adeiladau crefyddol. Mae grantiau sylweddol NODDWYR NEWYDD ! i’w cael, cannoedd o filoedd o bunnau mewn Rydym yn ddiolchgar iawn i gwmni lleol Mae’n rhy gynnar ar hyn o bryd i fesur yn rhai achosion yn Lloegr, ond yma yng Wynnstay am noddi cystadleuaeth bob mis. iawn yr effaith mae’r dirwasgiad ariannol yn Nghymru, £500 yw’r grant sydd ar gael gan Fe fydd gwobr o £10.00 i’w wario yn un o ei gael ar fywydau pobl gyffredin. Eisoes CADW ar gyfer twtio adeiladau yn y gwanwyn. siopau ‘Wynnstay’ yn cael ei gynnig bob mis dengys y ffigyrau diweithdra bod dwy filiwn Mae’n hen bryd i’r sefyllfa hon newid er gwell, i enillwyr cystadlaethau. heb waith gyda 109,000 ohonynt yng a hynny ar fyrder. Fe fydd amrywiaeth o gystadlaethau yn y Nghymru. Yn ôl yr arbenigwyr gall y ffigyrau Mewn nodiadau a welais yn ddiweddar, mae’r golofn fel bod rhywbeth at ddant pawb hyn waethygu eto cyn y gellir gweld unrhyw Cynulliad yn pwysleisio pwysigrwydd yr gobeithio. wellhad yn y sefyllfa. Mae arwydd arall o’r eglwysi o bob enwad, ac yn arbennig eu Edrychwn ymlaen am gefnogaeth ar gyfer y argyfwng i’w weld yn y gostyngiad mewn gweinidogion, yn y paratoadau ar gyfer y dasg golofn newydd hon. prisiau tai a’r nifer isel sy’n gwerthu. I’r sawl o gladdu miloedd o bobl fel canlyniad i Y mis yma gwelir grid ‘Sudokoe’ i’w gwblhau. sydd ag ychydig yn y banc, ni ellir bellach epidemic difrifol o’r ffliw. Mae’r paratoadau ar Os nad ydych yn gyfarwydd â’r rheolau, dyma ddibynnu ar logau i chwyddo incwm ac fe y gweill eisoes a’r dybiaeth yw y bydd epidemic a ddisgwylir. glywir rhai’n dweud y byddai’n well cadw’r arian yn ein taro rywbryd yn y dyfodol. Os yw Mae’n rhaid i bob bocs gynnwys y rhifau o 1 o dan y gwely. Annoeth fyddai gwneud hynny gweinidogion yr eglwysi mor bwysig yng i 9; bob llinell sy’n mynd i lawr ac ar draws gan fod lladron yn manteisio ar yr henoed, yn ngolwg y llywodraeth, pam nad yw’r gynnwys y rhifau o 1 i 9. arbennig mewn cyfnod o brinder fel hwn. awdurdodau yn barod i ysgwyddo peth o’r gost Derbynnir eich ateb yn Llais Afon, Llangadfan Yn wyneb hyn oll, syndod oedd gweld bod yr o gynnal y weinidogaeth a’r adeiladu neu yn Eirianfa, Llanfair Caereinion erbyn hyn a gasglwyd ar ddiwrnod Comic Relief bron crefyddol? dydd Sadwrn, Ebrill 18fed. Bydd yr atebion yn 58 miliwn o bunnoedd, sef y swm uchaf a Mae’r ddadl yngl~n â gwerth adeiladau cywir yn cael eu rhoi mewn het a’r cyntaf allan gasglwyd gan yr elusen hon erioed. Bydd hanesyddol i economi leol, ac yn arbennig fydd yn derbyn y wobr. llawer iawn o fudiadau da yn elwa o’r haelioni felly yng nghefn gwlad, wedi’i hennill, debygwn hwn, ond pam tybed bod Diwrnod Trwynau i. Daw niferoedd ar ymweliad â’n heglwysi, i Coch mor llwyddiannus, tra bod mudiadau fel chwilio ymhlith y beddau am olion o’u Oxfam wedi gweld lleihad o 1 miliwn yn eu hynafiaid. Mae eraill yn crwydro llwybrau casgliad ac elusennau eraill yn adrodd fod arbennig gan ddilyn ôl traed pobl fel Harris a gostyngiad o 30% yn eu hincwm hwy? Wesley, tra yn yr ardaloedd hyn, fe wyddom Di-fudd efallai yw holi pam bod un elusen yn am bwysigrwydd Dolwar Fach, Dolanog, Hen gweld cynnydd tra bo un arall yn profi colled. Gapel John Hughes a Th~ Cwrdd Dolobran. Mudiad secwlar yw Comic Relief yn ei hanfod, Credaf y byddai’n hardal yn dlotach yn sy’n gallu apelio am ymateb gan bobl o bob ariannol pe na bai’r llecynnau hyn yn bod. cred a lliw am gefnogaeth. Tybed nad yw’r Ond yn y cyfnod hwn sy’n arwain at y Pasg, hwyl a geir o fod yn rhan o bob math o rwyf am ofyn cwestiwn difrifol iawn i bob un ddigwyddiadau doniol yn denu’r mwyafrif i ohonoch. A fyddech chi’n hoffi byw mewn gyfrannu. Does dim o’i le yn hyn wrth gwrs ardal, sir neu wlad, heb gapel nac eglwys yn ac efallai bod neges i bawb sy’n ymwneud â unman? Efallai bod y cwestiwn yn swnio fel chasglu arian yn nulliau’r elusen lwyddiannus un am sefyllfa annhebygol iawn, ond os bydd hon. y dirywiad presennol yn parhau, dyna fydd Fe all capeli ac eglwysi wynebu problemau yn digwydd. Fel yn hanes y ffliw, mater o mawr yn y dyfodol agos wrth i arian brinhau amser ydyw.

#yn tew i’w gwerthu? Prynwr ardal y Plu i Welsh Country Foods

Ffoniwch Elwyn Cwmderwen 07860 689783 neu 01938 820178

Angen eich lawnt wedi ei thorri ? Angen eich gwrych wedi ei dorri? Unrhyw waith yn yr ardd Ffoniwch Tony Ffon: 01938 820643 Symudol: 07817006379 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009 19

Y TRALLWM Bryn Ellis 552819 Y Gymdeithas Gymraeg Cynhaliwyd dathliad G@yl Ddewi yn ‘Henllan’ yng nghwmni aelodau a chyfeillion y Gymdeithas. Croesawyd pawb i’r dathliad gan Geraint Jones, llywydd y Gymdeithas, ac offrymwyd y gras bwyd gan y Parch. Iwan Lewis. Yn dilyn y cinio, cafwyd adloniant gan Driawd Dyfi ynghyd â’u cyfeilydd. Ar fore Sul, Mawrth 1af, cynhaliwyd y gwasanaeth blynyddol i ddathlu G@yl ein nawddsant yn y Capel Cymraeg, pryd y croesawyd y Parch. Pryderi Llwyd Jones, Cricieth, atom. Pleser oedd cael cwmni ei briod Mrs. Eirwen Jones hefyd. Roedd ei sgwrs i’r plant yn weladwy a lliwgar iawn ac yn si@r byddant, ynghyd â’r oedolion hefyd, yn cofio’r ‘belen o edafedd melyn’ am amser hir. Braf iawn oedd gweld cynulleidfa dda yn bresennol a chroesawyd ein cyd-aelodau o eglwysi Peniel, Pontrobert a Phenllys atom ynghyd â ffrindiau eraill oedd wedi troi mewn - roeddem yn falch iawn o’u gweld i gyd. Ar Llwyddiant plant ysgolion y Trallwm ddiwedd y gwasanaeth, aethpwyd i’r festri a Llongyfarchiadau i blant Ysgol Maesydre ar Caligraffeg Bl 5/6: 1af Isaac Redway, 2ail chyfle i gael sgwrs dros baned wedi ei pharatoi ei llwyddiant yn Eisteddfod Celf a Chrefft y Grace Johns, 3ydd Ieuan Morgan Thomas gan Pam Owen a Heddwen Roberts. Sir yn ddiweddar, dyma’r canlyniadau: Pyped Bl 5/6: 1af Ieuan Morgan Thomas Cawsom noson ddifyr iawn ar Nos Fercher, Ffotograffiaeth –Gr@p o luniau Du a Gwyn Bl Model 3D Bl 5/6: 3ydd Gr@p- Tomos.R. 18fed Mawrth pan ddaeth Bethan Wyn Jones, 5/6:1af Nia Cet Weaver Jones, Daniel Ballard, Jacob Williams a Grace sydd yn adnabyddus am ei cholofn bob Dydd Gemwaith Bl 3/4:1af Bethan Berrecloth,2ail Johns Mercher yn y ‘Daily Post’, atom yr holl ffordd Alex Robinson Tecstilau 2D Bl 5/6: 1af Ellen Swift o Sir Fôn i siarad am ‘Blanhigion Gemwaith Bl 5/6: 2 ail Chantelle Mason, 3ydd A llongyfarchiadau hefyd i blant ysgol Ardwyn, Meddyginiaethol’. Cafwyd lluniau o bob math Nia Cet Weaver hwythau wedi cael llwyddiant yn o blanhigion sydd wedi ac yn dal i gael eu Argraffu Bl 3/4: 1af Megan Owen, 2ail Huw Eisteddfod Celff a Chrefft y Sir defnyddio, rhai yn adnabyddus iawn i lawer Jones, 3ydd Ffion Johns Ffotograffiaeth-Gr@p o luniau Du a Gwyn Bl 1/ ohonom o’n plentyndod. Llywydd y noson Argraffu Bl 5/6: 1af Charlotte Robinson, 2ail 2: 1af Tomos Weaver oedd Josephine Jones, gyda Marian James Sian Morriarty Ffotograffiaeth-Gr@p o luniau lliw Bl 1/2: 1af ac Ann Rees yn westeion. Peintio Sidan Bl 3/4:2ail Cian Roberts, 3ydd Dylan de Zeeuw Bydd y cyfarfod nesaf ar Nos Fercher, 15fed Savannah Nicoll Davies Model 3D Bl 1/2: 1af James Edwards. Ebrill pan fyddwn yn gweld ffilmiau gan Adran Peintio Sidan Bl 5/6:1af Isaac Redway Pob lwc i’r plant a fydd yn cynrychioli Sgrin a Ffilm y Llyfrgell Genedlaethol. Graffeg Gyfrifiadurol Bl 3/4:1af Megan Owen Maldwyn yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Llywyddir y noson gan Pamela Towlson a Graffeg Gyfrifiadurol Bl 5/6: 2ail Daniel Ballard yng Nghaerdydd ddiwedd mis Mai. [SW] chodir £2 mynediad. Cymdeithas Mair a Martha ni garol a gyfansoddwyd gan Gill Williams o’r trefnydd Cymorth Cristnogol yn y Gogledd, Cyfarfu’r Gymdeithas yn y festri pnawn Iau, Trallwng. Yn yr ail rownd canodd Gill ddeuawd gydag ef i’r Trallwm. Prin iawn oedd y Mawrth 5ed, o dan gadeiryddiaeth Enid gyda’r Canon Bill Rowell - ei gerdd ef ar dôn a gynulleidfa ond i’r rhai oedd yn bresennol, James. Croesawyd pawb i’r cyfarfod ac gyfansoddwyd ganddi hi. cafwyd cipolwg ar y sefyllfa yn y wlad honno. anfonwyd cofion at y rhai na allent fod yn Yn lle cael crempog Dydd Mawrth Ynyd Yn dilyn y cyfarfod, paratowyd paned yn y bresennol. Gan na allai Marian Thomas fod penderfynodd Cyngor Eglwys y Santes Fair festri gan Menna Ellis a Dilys Williams. gyda ni i roi sgwrs ar ei hymweliad ag cael pwdinau o bob math, mewn neuadd Oedfa’r Pasg ‘Oberammergau’, cymerwyd y cyfle i edrych orlawn. Perfformiodd “St. Mary’s Players” Cofiwch am yr oedfa flynyddol a gynhelir yn dros y rhaglen newydd fydd yn dechrau fis ddrama ddoniol a chafwyd eitemau eraill gan Neuadd Pontrobert pnawn Sul y Pasg am 2.0 Ebrill ac edrychir ymlaen at gael cwmni Marian gynnwys comedi a barddoniaeth gan y Ficer. o’r gloch dan nawdd Eglwysi Gofalaeth Peniel, ym mis Mai. Atgoffwyd pawb am gyfarfod Yr achlysur nesaf fydd “G@yl Angylion” ar y Pontrobert, Penllys, y Trallwm a’r Amwythig. gweddi byd-eang y chwiorydd ar y diwrnod 27ain tan y 29ain Mawrth. Dechreuir y Disgwylir y Parch. Elfyn Richards, Penycae, canlynol yn y Capel Saesneg a chymerwyd y penwythnos gyda datganiad ar yr organ gan Wrecsam, i annerch. Croeso cynnes i bawb. cyfle i edrych dros y gwasanaeth a ein horganydd Mr Andrew Chulovsky ar nos G@yl Gerdd Maldwyn gynhaliwyd yn y Capel ar fore Sul, yr 8fed o Wener 27ain Mawrth am 7 p.m., ac ar y nos Cynhelir yr @yl flynyddol yn Theatr Hafren, y Fawrth. Paratowyd y baned gan Enid Davies Sul ceir gwasanaeth unedig o foliant am 6 Drenewydd, nos Sadwrn, Mai 9fed am 7.30 ac Ellyw Morris a diolchwyd iddynt. I p.m. yn cynnwys y “Top Ten Hymns” a o’r gloch. Perfformir yr ‘Imperial Nelson Mass’ ddechrau’r tymor newydd, cawn gyfle i gael ddewiswyd gan Eglwyswyr. Gwahoddir pob ac ‘Insanae et Vanae Curae’ (Haydn) (chwi sgwrs yng nghwmni Arthur Hefin Jones ar gr@p neu gymdeithas yn y dref i wneud angel gofiwch o bosib i’r ‘Nelson Mass’ gael ei bnawn Iau, Ebrill 2il. ar gyfer yr arddangosfa ynghyd â disgrifiad berfformio gan Gôr Eisteddfod Maldwyn a’r Newyddion o Eglwys y Santes o’u gweithgareddau. [P.B.] Cyffiniau yn 2003) ynghyd â ‘Hear My Prayer’ Fair Cymorth Cristnogol (Mendelssohn). Hefyd, bydd y Gerddorfa yn Ar yr 16eg Ionawr cefais y fraint o fynychu Yn ystod y mis, cynhaliwyd cyfarfod dan cyflwyno gwaith gan Mendelssohn sef yr Plygain Saesneg yng Nghapel y Tabernacl, nawdd pwyllgor Cymorth Cristnogol y Dref a’r ‘Hebrides Overture’ (Fingal’s Cave). Patrick Arddlin. Cymerwyd rhan gan wyth parti, un ardal yn y Capel Cymraeg. Croesawyd y Dr Larley fydd yr arweinydd a bydd pedwar ohonynt yn canu carol yn sôn am eni Iesu ar Sekera Kamathe i ddangos lluniau a rhoi unawdydd yn ogystal. Mae’r tocynnau ar dôn “Carol y Deuddeng Diwrnod”, gyda sgwrs ar y dioddef yn y Congo. Roedd Dr werth yn swyddfa docynnau Theatr Hafren gwahanol leisiau yn cyfrannu. Canodd ein parti Kamathe ar daith o gwmpas Cymru a daeth (01686-625007). 20 Plu’r Gweunydd, Ebrill 2009

cyfyngu eu hunain i gylchdro’r cnydau ar gael. Efallai bydd effeithiau newid yr combeinadwy sef ~d a rêp. Mae llai o gyfle i hinsawdd yn ymestyn tymhorau tyfu’n naturiol. Ffermio gael toriad gyda betys siwgr o achos y Mae technoleg newydd hefyd fel y safle caewyd ffatrioedd. Mae gofynion tatws a newydd o dai gwydr anferth yn ne Lloegr a - Nigel Wallace - llysiau ar y cae’n fwy yngl~n â llafur, fydd yn darparu amrywiaeth o fwyd o’n peiriannau a math o bridd. Golyga hyn y bydd ffynonellau ein hunain drwy’r flwyddyn gyfan. Cawsom wrthgyferbyniad sylweddol yn y ffermwyr cnydau combeinadwy heddiw’n Mae llawer o bethau eraill a all gael eu gwella tywydd hyd yn hyn eleni. Ym mis Ionawr chwistrellu cae efallai cymaint â dengwaith e.e. gwellt byr mewn ~d i leihau’r gwaith o’u cawsom eira a gwyntoedd oer wedyn ym mis yn yr un tymor. Cynhwysa hyn chwynladdwr gwaredu, aeddfedu yn fwy cyson i leihau Chwefror gyfnod anarferol gan ei fod yn fwyn dewisol ar y cnwd tra mae’n tyfu, nifer o angen dysychwyr, gwrthiant at broblemau ac yn sych. Bu’n gyfle gwych i fwrw ymlaen ddefnydd ar ffyngladdwyr, efallai rheolwr ffwng a lleihau blasusrwydd i bryfed. Ar ben gyda’r gwaith ar y tir. Ar y pryd pan mae’n tyfiant i leihau’r maint o wellt gan fod eu byrnu hyn gellir bridio planhigion heddiw sy’n gallu rhaid imi ysgrifennu hwn, mae’n rhy gynnar i a defnyddio’n aneconomaidd, dysychwr cyn cynhyrchu olewon arbennig a deunyddiau weld pa fath o dywydd a gawn dros wyna. Fy y cynhaeaf ac efallai rhyw fath o chwynladdwr sylfaenol ar gyfer gwneuthurwyr llawer o mhrofiad oedd ei bod yn anarferol i gwblhau llwyr cyn ail-blannu gan ddull triniaeth finimal bethau a ddefnyddiwn heddiw. Mae’n amlwg wyna heb o leiaf un cyfnod garw. (min-till). bod anogaeth a digon o arian i’n sefydliadau Bu’r ymateb i’r eira’n ddiddorol gyda’r wlad Pan oeddwn yn fyfyriwr ar ddechrau’r ymchwil yn fater hanfodol bwysig. bron i gyd yn dod i stop. Wrth gwrs yn yr chwedegau, gweithiwn ar fferm yn Wiltshire Tro nesaf trafodir Gwrteithiau gan gynnwys ardal hon cawsom lai nag eraill ond hyd yn lle tyfem gnydau gwych a glân o ~d gyda tail a’r hyn a effeithir gan ein defnydd ohonynt. oed yn y lleoedd gwaethaf yn Lloegr, ni dim ond un chwistrelliad yn ystod y flwyddyn. Taith Farchogaeth feddyliaf iddynt gael llawer mwy na throedfedd. Roedd hyn yn chwynladdwr dewisol ar y Yn ddiweddar mae Cyngor Sir Powys wedi Gallem ymdopi ag eira gynt felly pam ddim cnwd tra tyfai. Cynhwysai’r drefn gylchdro adnewyddu nifer o’r llwybrau cylch i farchogwyr r@an. Cofiaf imi gael fy nghario rhan o’r ffordd gyda thoriad tair blynedd o laswellt a defaid yn yr ardal hon. I ddathlu hyn trefna Anne a’i i’r ysgol ym 1947. Ym 1963 gyrrai fy ngwraig yn eu pori. Torrai hyn gylchrediad clwyfau a ffrind Mike Mosse ddigwyddiad sef taith i’w gwaith yng Nghaerloyw o Cirencester 18 darparu tir ffrwythlon gwych ar gyfer gwenith farchogaeth i ddilyn y daith o Langadfan i milltir bob ffordd dros dopiau’r Cotswolds a y gaeaf. Wedyn dilynai dwy flynedd o haidd Ddolanog. Cynhelir y daith ar y 3ydd o Fai a chawsem gadwynau ar olwynion cefn y car wedyn weithiau ceirch cyn haidd eto ac yn ôl bydd yn cychwyn o faes parcio Penyffordd, Coed am 6 wythnos yn ddi-dor. Ym 1982 daliai’n i laswellt. Fel arfer tyfid cêl a borid gan y Dyfnant. Gobeithiant gyfrannu at elusen Siân cymdogion a ninnau ati i ffermio heb defaid cyn gwenith y gwanwyn ac efallai haidd Cothi (canser y pancreas) o’r elw. Os oes anawsterau enfawr er bod lluwchfeydd mawr cyn mynd yn ôl i laswellt. Y broblem fawr gennych ddiddordeb mewn cymryd rhan neu ar yr wtra am bythefnos. heddiw yw creu system ffermio gyda da byw ddarparu lety i farchogwyr a’u ceffylau, cysylltwch Cofiaf hefyd ym 1963 a1982 yr oedd gan a thir âr sy’n ddichonadwy’n ariannol. Mae’n ag Anne Wallace – 01938 820349. ambell ffarmwr erydr eira o eiddo’r Cyngor Sir. debyg y bydd newid o ran sefyllfaoedd a Defnyddient y rhain i glirio’r holl ffyrdd bach o blaenoriaethau yn newid yr economeg pan amgylch eu ffermydd. Os cofiaf yn iawn ddaw effeithiau prinder adnoddau a gwelir symudwyd rhan fwyaf yr eira oddi ar y ffyrdd cynhyrchu bwyd yn fwy pwysig. wedyn taenid ychydig o ro dros y gweddill. Ni Mae sefyllfa’r cyw a’r @y gyda rhai safonau Llanerfyl chofiaf y defnyddid halen yn helaeth. Er bwyd. Dywed yr archfarchnadoedd fod y ORIAU AGOR gwaethaf bod Asiantaeth yr Amgylchedd mor cyhoedd yn gofyn am gynnyrch di-nam ac o llym am lygredd o ffermydd, ni chlywn sôn faint a siâp penodol. Mae gofynion fel hyn Dydd Llun, Dydd Iau, am effeithiau’r holl halen hwn ar y d@r a’r yn anodd eu cyflawni heb ddefnydd sylweddol Dydd Gwener, Dydd Sadwrn bywyd gwyllt yn ein nentydd a’n hafonydd. o gemegolion. Daw hyn yn amlwg i 10.00a.m. - 4.00p.m. Wrth gwrs mae cadw’r ffyrdd yn glir yn gynhyrchwyr organig. Ond i ba raddfa y mae Os oes gennych unrhyw hanfodol i alluogi’r rheiny sy’n cwyno am disgwyliadau’r cyhoedd wedi’u codi yngl~n â weithgareddau ffermwyr, i fynd yngl~n â’u hyn gan yr archfarchnadoedd? Os na ellir ymholiadau cysylltwch a: pethau. Mae’n amlwg fod hyn yn gêm bêl defnyddio cemegolion bydd yn rhaid i’r Nicky Bebb ar 07812 155680 wahanol! Ymlaen r@an gyda mwy am Fwyd archfarchnadoedd a’r cyhoedd dderbyn mwy a Ffermio mewn Byd o Brinder. o amrywiaeth. Bydd yn rhaid iddynt dderbyn Triniaeth i Blanhigion (parhad) hefyd y bydd pethau ar gael yn fwy yn ôl y neu unrhyw Mae ambell ddull biolegol o reolaeth i’w tymor. Ni all pethau gael eu mewnforio fel y waith tractor ystyried. Un yw lle y plennir rhywogaeth arall byddant yn y siopau drwy gydol y flwyddyn tu mewn ac yn gyfagos i’r cnwd. Bydd hon pan ddeuant yn rhy ddrud neu pan na fyddant unrhyw ardal yn rhywogaeth a dyn bla fel na fyddant yn ar gael o gwbl. difrodi’r cnwd y mae’r ffermwr eisiau ei dyfu. Gall bridio planhigion leihau ambell broblem Un arall yw drwy ddefnyddio pethau fel cyrion ond mae’n debyg y bydd yn rhaid derbyn Cysylltwch ag bywyd gwyllt a phonciau chwilod i ddarparu newid yn enetig fel offer. Gall y tymor tyfu Ifan, cynefin i rywogaethau a ddaw i fyw ynddynt a gael ei ymestyn drwy fridio. Mae hyn wedi darparu rheolaeth o bla drwy ysglyfaethu. digwydd eisoes gyda rhywogaethau fel Penyffordd, Dull arall yw’r un traddodiadol o gylchdro ac rhygwellt. Gall hyn fynd yn bellach ac yn TORRI SILWAIR / GWAIRLlanfihangel yn arbennig cynnwys toriad sylweddol o ogystal â gyda ffrwythau a llysiau, buasai hyn CONTRACTIO AMAETHYDDOL laswellt gyda da byw mewn cylchdro tir âr. yn hynod o ddefnyddiol gyda meillion fel dull Ymhlith ffermwyr tir âr mae llawer sy’n i ymestyn y tymor pan fydd nitrogen naturiol 07891 776421 neu 01691 648398

Windows gwirion !!! Paid â ‘meio i ! Ffônia Easy-PC John Jones Maesllymystyn

Contractwr Amaethyddol Gwaith tractor yn cynnwys Peiriant hel cerrig a Os cewch broblem Gwasanaeth Symudol I Drwsio, Graham Stroud Easy-PC Diweddaru, Cynnal a Chyfle wni Afallon Pheiriannau i chwalu a gyda’ch Offer Cyfrifiadurol. High Street hel gwair/silwair cyfrifiadur Llanfyllin Ffôn: 07989 533162 POWYS cysylltwch â... e-bost : [email protected] SY225AR Ffôn: 01938 820231 Ffôn symudol: 07968 348624