PAPUR BRO LLANGADFAN, LLANERFYL, FOEL, LLANFAIR CAEREINION, ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, LLANGYNYW, CWMGOLAU, DOLANOG, RHIWHIRIAETH, PONTROBERT, MEIFOD, TREFALDWYN A’R TRALLWM.

400 Mai 2015 50c ESGEULUSTOD AR Y FRON ‘ONLY KIDS ALOUD’

Mae Lwsi Roberts, Brook House, Meifod wedi cael blwyddyn i’w chofio. Mae Lwsi wrth ei bodd yn perfformio ac ar lawer i ddydd Sadwrn fe’i gwelir ar lwyfan rhyw eisteddfod neu’i gilydd. Wedi sawl llwyddiant mewn eisteddfodau lleol a rhanbarthol bydd Lwsi hefyd yn teithio i Eistedd- fod Genedlaethol yr Urdd Caerffili i gystadlu ar yr Unawd Bl.6 ac Iau a’r Unawdd Cerdd Dant Bl.6 ac Iau. Roedd yr awyr i’w gweld yn fflamgoch o bellter Ond yr ‘eisin ar y gacen’ oedd cael ei derbyn fel nos Wener Ebrill y 10fed pan ledodd tân trwy aelod o ‘Only Kids Aloud’ dan arweiniad Tim dir comin y Fron ger y Foel. Daeth sawl Evans. Côr yw hwn i blant rhwng 9 - 14 oed a brigâd dan i gadw rheolaeth ar y fflamau a chan nad yw Lwsi ond 10 oed mae’n dipyn o sicrhau na fyddai unrhyw ddifrod yn digwydd glod iddi! Bu Lwsi yn ei hymarfer cyntaf gyda’r i dai sydd yng nghysgod y Fron. Erbyn fel y gwelir yn y llun uchod wedi ei chrasu. Côr ddydd Sul, Ebrill 26ain, ym Mangor ac fe trannoeth roedd y tân wedi diffodd a’r Fron Diolch i Dafydd Maes am y lluniau. fwynhaodd y profiad yn fawr iawn. Pob hwyl i ti Lwsi! Pêl-droedwyr Penigamp Caereinion

Bechgyn Blwyddyn 7 Bechgyn Blwyddyn 8 Pan ydych yn cymryd i ystyriaeth fod Ysgol Uwchradd Caereinion yn un o’r ysgolion uwchradd lleiaf yng Nghymru mae’r gamp o gael dau dîm yn cyrraedd rowndiau terfynol Cwpan Pêl-droed Ysgolion Cymru yn rhyfeddol. Bydd bechgyn Blwyddyn 8 yn chwarae yn erbyn Ysgol Olchfa ddydd Sadwrn Mai 9 ar gae TNS. A bydd bechgyn Blwyddyn 7 yn chwarae yn erbyn Ysgol Glantaf ddydd Sul Mai 10 ar gae TNS. Dymunwn bob llwyddiant i’r ddau dîm. 2 Plu’r Gweunydd, Mai 2015

Llenyddol Maldwyn. Gregynog am 7.30 Meh. 27 Noson Caws a Gwin yn Rhoslwyn, Llwyddiant Arholiadau Cerdd DYDDIADUR Llanfair Caereinion at gronfa Eisteddfod Mae pobl ifanc y Dyffryn wedi cael llwyddiant Ebrill 30 Cymdeithas Edward Llwyd cangen Maldwyn Maldwyn yn croesawu Dewi Roberts i roi mawr yn arholiadau piano ac offerynnol yr Meh. 27-28 G@yl Maldwyn yn y Cann Office. ABRSM a gynhaliwyd yng Nghanolfan y Banw sgwrs ar - ‘Dilyn afon Efyrnwy trwy’r Cerddoriaeth...Barddoniaeth...Stondinau. ddiwedd mis Mawrth. Maent i gyd yn tymhorau’ yn Hen Gapel John Hughes Mwy o fanylion mis nesa! am 7 o’r gloch Gorff. 5 Cyngerdd Peter Karrie Small Hall Tour ddisgyblion i Buddug Evans, Cartrefle, Mai 1 Noson efo Siân James yn Y 3 Diferyn at Neuadd Llanerfyl Llangadfan. yr Eisteddfod. Gorff. 11 Noson Llywydd Sioe Llanfair yng Gradd 2 Mai 2 Cyngerdd gyda Rhys Meirion, Côr Meibion Nghanolfan Hamdden Caereinion Dyfi ac eraill yng Nghapel Ebeneser, Dinas Lwsi Roberts, Brook House, Meifod (Merit - Gorff. 17-18 G@yl Fwyd a Chrefftau Glansevern ffliwt) Mawddwy am 7.30. Tocynnau £10. Ffôn o 10 tan 5 o’r gloch. Elw at Apêl Dalgylch 01650 531237 Trallwm at Eisteddfod Maldwyn a’r Gradd 3 Mai 4 Ffair Llanerfyl – stondinau a Bingo i Gororau. Ryan Evans, Tymawr, Pontllogel (Pass) ddechrau am 2 o’r gloch yn y Neuadd. Gorff. 23 Kate Crockett. Cylch Llenyddol Swyn Melangell Hughes, Dinas Mawddwy Mai 4 Taith Gerdded a Barbeciw blynyddol Maldwyn. Gregynog am 7.30 (Pass) Canolfan Gymunedol Dolanog 3 o’r gloch Gorff. 25 Arwerthiant Cîst Car/Pen Bwrdd 2 y.p. Mai 8 Gyrfa Chwilod yng Nghanolfan y Banw Rhun Jones, Aberdwynant, Pontllogel (Pass) Neuadd Llwydiarth Heledd Roberts, Maesgwyn, Llanerfyl (Merit) Llangadfan am 7.30 o’r gloch. Gorff. 25 Cyngerdd Clasurol gyda chantorion Mai 8 Noson werin gyda’r Henesseys ac eraill opera enwog yng Nghanolfan Hamdden Siwan Roberts, Maesgwyn, Llanerfyl (Merit) yng Ngwesty Cefn Coch. Tocyn £15 i Caereinion. Manylion i ddilyn Gradd 4 gynnwys bwyd ysgafn. Cysylltwch â Medi 17 Harri Parri. Cylch Llenyddol Maldwyn. Gwenno Williams, Dinas Mawddwy (Pass) Glandon. Elw at Eisteddfod Genedlaethol Gregynog am 7.00 Moli Morgan, Neuadd Wen, Llanerfyl (Merit) 2015 Awst 12 DIWRNOD ANN GRIFFITHS: Yn Hen Mai 9 Noson i Gofio Meinir Wyn - yng nghwmni Gapel John Hughes Pontrobert am 7.30 Gradd 5 Heather Jones a Geraint Lovgreen a’r y.h, DARLITH ar un o gyfoedion Ann a’i Harri Gwyn, Tymawr, Pontllogel (Pass) Enw Da - Llew Coch Dinas Mawddwy - gysylltiadau, “THOMAS CHARLES a’r Gradd 6 drysau’n agor 8.30pm - tocynnau yn £8 - BALA” gan y Parchedig Ddoctor Catrin Mills, Belan Bach, Llangadfan (Merit) holl elw’r noson yn mynd at elusen Achub Goronwy Prys Owen. Mynediad am y Plant. ddim ond casgliad at gostau’r noson, a Gradd 7 Mai 21 Lleucu Roberts. Cylch Llenyddol Maldwyn. bydd lluniaeth ysgafn a chroeso i bawb. Gwenan Jones, Llanbrynmair (Merit) Neuadd Gregynog am 7.30 Cyswllt:Nia Rhosier (01938 500631) Margo Martin, Llanfair Caereinion (Merit) Mai 23 Bore Coffi 10-12 y.b. Neuadd Llwydiarth Hydref 3 Swper a Chân yng Nghanolfan y Banw. Rhian Williams, Glyndwr, Llanfair Caereinion tuag at gynnal y Fynwent. Elw er budd yr Ambiwlans Awyr ac (Distinction) Mai 23 Cyngerdd gyda Dafydd Iwan yng Eglwys Garthbeibio Gradd 8 Nghanolfan y Banw a thwmpath hwyliog. Hydref 4 Cyfarfod Diolchgarwch Eglwys Tocynnau: Dilys Lewis 01938 820330 neu Garthbeibio gyda Mair Penri Glesni Jones, Mallwyd (Merit) Enid Edwards 01938 820236 er budd y Hyd. 10 Caneuon o’r Sioeau Cerdd gan y ‘Castle Ganolfan. Pwyntiau UCAS Graddau 6–8 Belles’ yng Nghanolfan Hamdden A oeddech chwi yn gwybod fod Mai 30 ‘Tammy Jones’ yn Eglwys y Methodistiaid, Llanfair am 7.30. Elw er budd Y Trallwng am 7pm. £5 i gynnwys Ambiwlans Awyr Cymru pwyntiau UCAS ar gael am basio arholiadau lluniaeth. Elw er budd yr Eisteddfod Hydref 15 Eigra Lewis Roberts. Cylch Llenyddol offerynnol? Mae disgyblion gyda Genedlaethol Maldwyn. Gregynog am 7.00 chymwysterau ABRSM Graddau 6 - 8 yn Meh. 6 Gardd Agored yng Ngerddi’r Dingle, Tach. 14 Cyngerdd gyda Chôr Cymysg Llansilin medru defnyddio’r pwyntiau canlynol yn Frochas. Mynediad £3. Er budd Eistedd- yn Neuadd Llanfihangel am 7.30y.h. rhannol ar gyfer cais am brifysgol neu unrhyw fod Maldwyn a’r Gororau Tach. 28 HEN GAPEL JOHN HUGHES goleg ym Mhrydain Fawr. Meh. 13 Taith Gerdded Plu’r Gweunydd yng PONTROBERT- Bore Coffi yn Neuadd Gradd Pass Merit Distinction Ngerddi Gregynog am 1 o’r gloch yr Eglwys, Y TRALLWNG am 10 y bore. Meh. 20 Carnifal Llanfair 6 25 40 45 Meh. 25 Y Prifardd Dafydd John Pritchard. Cylch 7 40 55 60 Diolch 8 55 70 75 Medrwch ddefnyddio’r pwyntiau uchod, nid yn TIM PLU’R GWEUNYDD Dymuna Eifion Morgan, Post a Siop Llwydiarth, unig i astudio Cerdd, ond ar gyfer unrhyw Cadeirydd ddiolch i bawb am yr ymholiadau, rhoddion, bwnc arall hefyd. Felly, gwelwch mor bwysig Arwyn Davies galwadau ffôn a chardiau a gafodd tra bu yn yr ac mor werthfawr ydyw dysgu chwarae’r pi- Coedtalog, Llanerfyl, 01938 820710 ysbyty ac ar ôl dod adref yn ddiweddar. Diolch yn fawr iawn. ano ac unrhyw offeryn cerdd arall. Mae’n Trefnydd Tanysgrifiadau gymhwyster a fydd gyda chi am weddill eich Sioned Chapman Jones, Diolch oes. Llongyfarchiadau i bawb. 12 Cae Robert, Meifod Hoffwn roi ychydig o eiriau yn y Plu’r Gweunydd Meifod, 01938 500733 i ddiolch am y cardiau ac anrhegion a gefais ar fy mhenblwydd yn naw deg oed, hefyd am y APEL AM NODDWYR Swyddog Technoleg Gwybodaeth parti. Diolch yn fawr iawn i bawb. Oherwydd prinder llenyddiaeth ar Ann Griffiths Dewi Roberts, Brynaber, Llangadfan Tilly Gittins, Preswylfa, Llanerfyl yn y Gymraeg, a’r angen am ddarparu’r cyfryw i ymwelwyr, mae Nia Rhosier wedi cyfieithu Panel Golygyddol Diolch cyfrol fechan Llewellyn Cumings, Llanfyllin, Hoffwn ddiolch o galon i’r teulu, ffrindiau a Alwyn a Catrin Hughes, Llais Afon, (“Ann Griffiths & Her Writings”) i’r Gymraeg chymdogion a fu yn ymweld â mi yn yr wyth Llangadfan 01938 820594 dan y teitl “Ann Griffiths a’i Hawen”, ond er [email protected] mlynedd y bum yn byw yn 4 Pen y ddôl, Foel. Gobeithiaf eich gweld eto yn fy nghartref newydd mwyn ei argraffu erbyn yr Eisteddfod ym Mary Steele, Eirianfa Meifod, mae angen NODDWYR oherwydd y Llanfair Caereinion SY210SB 01938 810048 – Cartref Efyrnwy Llansanffraid. Maggie Evans gost. (Cafwyd pris o £800 gan Y Lolfa, ond [email protected] os oes gan unrhyw un awgrym am wasg Sioned Camlin Diolch rhatach, rhowch wybod.) Bydd angen rhywun [email protected] Hoffwn ddiolch yn fawr iawn i’m teulu a’m i’w gysodi ar gyfer y Wasg os daw digon o ffrindiau oll am yr anrhegion, y cardiau lu a phob Ffôn: 01938 552 309 arian i’w gyhoeddi. Mae croeso i ymholiadau galwad ffôn, ac i bawb fu yn ymweld â mi yn Is-Gadeirydd i Nia ar 01938 500631. Diolch yn fawr. Delyth Francis dilyn fy llawdriniaeth yn ysbyty Amwythig. Diolch yn arbennig i griw’r Ambiwlans a’r staff Trefnydd Busnes a Thrysorydd RHIFYN NESAF Huw Lewis, Post, Meifod 500286 yn yr ysbyty. Diolch yn fawr i bawb Ysgrifenyddion A fyddech cystal ag anfon eich cyfraniadau Gron, Cefndre Gwyndaf ac Eirlys Richards, at y rhifyn nesaf erbyn dydd Sadwrn, 16 Mai. Penrallt, Llwydiarth, 01938 820266 Rhodd Bydd y papur yn cael ei ddosbarthu ar nos Diolch i Mrs Maggie Evans am ei rhodd i’r Plu Fercher 27 Mai Plu’r Gweunydd, Mai 2015 3 TAITH GERDDED Cylch Llenyddol Maldwyn – Saethu Dolanog YR EISTEDDFOD YN cwmwl ar y Gorwel AIL-GYCHWYN Ceri Wyn Jones, prifardd Eisteddfod Gyda’r gwanwyn wedi ein cyrraedd o’r diwedd, Genedlaethol Sir Gâr oedd y mae Beryl Vaughan, Cadeirydd Pwyllgor siaradwr gwadd yng nghyfarfod Gwaith Eisteddfod Maldwyn a’r Gororau, wedi cyntaf Cylch Llenyddol estyn am ei hesgidiau cerdded unwaith eto, Maldwyn a gynhaliwyd yng ac erbyn y daw’r Plu o’r wasg bydd wedi Ngregynog nos Iau Ebrill 16. cwblhau rhan arall o’i thaith ar hyd Llwybr yr “Mynd a dod mewn dwy iaith” Arfordir. oedd testun ei ddarlith a bu’n trafod ei awdl ‘Lloches’ a’r Fe wnaeth Beryl, a oedd eisoes wedi cerdded newidiadau ieithyddol a chymdeithasol a ymhell dros 500 milltir er mwyn codi welodd yn Abeteifi ers ei blentyndod oedd yn ymwybyddiaeth am yr Eisteddfod, ail- sail i’w chyfansoddi. gychwyn ar ei thaith ar 23 Ebrill, ddiwrnod ar Heb amheuaeth cafwyd cyflwyniad helaeth, ôl i docynnau’r @yl fynd ar werth gyda 100 bywiog a threiddgar ganddo. Un sydd wedi bod Yn y llun gwelir Arwel a Tom yn cyflwyno diwrnod yn unig i fynd tan yr wythnos fawr. yn destun llawer o drafod ymysg y rhai a’i siec am £200 i Ambiwlans Awyr Cymru. clywodd. Casglwyd yr arian ar ddiwrnodau saethu Yn ogystal â chodi ymwybyddiaeth am yr Roedd hwn yn agoriad rhagorol i dymor o chwe yn Nolanog. Bellach, mae’r traddodiad o Eisteddfod ar hyd a lled Cymru, mae Beryl darlith a gynhelir yn fisol o hyn i fis Hydref gynnal diwrnodau saethu ar y stâd yn hefyd yn codi arian i noddi diwrnod yn yr Ei- (gyda thoriad ym mis Awst). Er hynny rhaid Nolanog wedi dod i ben oherwydd nad steddfod er cof am Arwyn T~ Isaf a dywed, mynegi pryder yngl~n â nifer y bobl ddaeth i’r yw’r perchnogion newydd am ganiatau “Roedd cyfraniad Arwyn T~ Isaf i fywyd cyfarfod hwn. Roedd gryn dipyn yn is nag arfer diwylliannol Maldwyn yn anferth, ac rydym – nid yw hynny ond yn ategu’r dirywiad hynny. Mae Arwel wedi bod yn gipar ers yn casglu arian er cof amdano ar hyd y daith graddol sydd wedi digwydd dros y dros ddeugain mlynedd a dymunai Tom drwy Gymru, er mwyn ein galluogi i noddi blynyddoedd. ac yntau ddiolch i’r tîm o gurwyr lleol, diwrnod a chyngerdd yn yr Eisteddfod. Mae’r Yr oeddem yn ymwybodol fod llawer o trigolion Dolanog, Ruth Jones Pentre ac ymateb i’r gronfa wedi bod yn arbennig, a braf selogion wedi methu dod oherwydd Elsbeth Evans Hendafarn am ddarparu’r yw cyhoeddi y byddwn yn noddi’r dydd ymrwymiadau eraill. Ond fe ddylid nodi fod y gwasanaeth arlwyo ac i bob saethwr Mawrth, a’r cyngerdd yn y Pafiliwn y noson nifer sydd wedi ymaelodi â’r Cylch eleni dipyn (Tîm o ynau) sydd wedi cefnogi’r fenter honno. yn is nac arfer. Fe all hyn greu problemau i’r arbennig hon. Dymuniad Arwel a Tom

Cylch Llenyddol a pheryglu ei ddyfodol.. yw cael gafael ar dir newydd ar gyfer “Hoffwn ddiolch i bawb am eu cefnogaeth Felly apeliwn yn daer arnoch i ddod i’r cyfarfod hael, nid yn unig i’r Gronfa ond hefyd wrth i nesaf gynhelir ar nos Iau Mai 21 am 7.30. parhau i allu cynnig saethu ffesantod ym mi a’r criw deithio o amgylch Cymru. Mae’r Yr awdur gwadd fydd Lleucu Roberts mwynder Maldwyn. Os g@yr rhywun am daith wedi bod yn un bleserus iawn hyd yn enillydd y Fedal Ryddiaith a Gwobr Goffa Dan- awgrymiadau ar gyfer lleoliadau addas, hyn, ac rwy’n edrych ymlaen at ail-gychwyn. iel Owen yn yr Eisteddfod Genedlaethol byddai Arwel a Tom yn falch o gael sgwrs Cofiwch alw draw i’n gweld – mae croeso llynedd. Lleucu yw’r cyntaf i gyflawni’r gamp anffurfiol. cynnes i unrhyw un sydd am ymuno gyda hon ac mae’n athrylith o ferch sy’n werth dod ni.” i wrando arni. Dafydd Morgan Lewis Dyma fanylion y cymalau nesaf yn ystod mis Mai: 9 - 11 Mai: G@yr/Abertawe LLUN O’R GORFFENNOL · Crofty i Hillend · Hillend i Oxwich · Oxwich i Abertawe Afon Tawe Ac yna o Fai 21 – 24 bydd Beryl yn troi yn ôl i’r Gogledd ac yn cerdded o Abergwyngregyn i gyffiniau Caer. Mae’r teithiau yn cychwyn am 10.00 bob dydd wrth gychwyn llwybr yr arfordir ym mhob tref neu bentref. Gallwch gerdded y daith ddyddiol gyfan neu ymuno am ran ohoni. Gwerthfawrogir cyfraniad o £10 neu fwy gan oedolion am gymryd rhan, a £5 gan blant. Gellir cyfrannu drwy wefan Just Giving – www.justgiving.com/ taithgerddedberylvaughan.

A ninnau wedi darllen am lwyddiant timau pêl-droed presennol Ysgol Uwchradd Caereinion ar y dudalen flaen y mis yma beth am gamu’n ôl 45 o flynedd i weld llun o dîm pêl-droed yr ysgol rhwng 1970-71. Diolch i Alun Pantrhedynog am y llun. Rhes gefn: Arwel Huxley; Dai Isaac; Alan Jones; Alun Cefnau; David Griffiths; Eifion Astley John Hughes a John Ellis yr athro ymarfer corff Rhes flaen: Robert Astley; Robert Jones; Nigel Griffiths; Roy Gittins a Geraint Edwards 4 Plu’r Gweunydd, Mai 2015

FOEL Marion Owen 820261 Taid a Nain Llongyfarchiadau hwyr i Dai ac Eleri, Wern ar ddod yn daid a nain unwaith eto! Ganed mab bach o’r enw Owain i Lowri a Dafydd. Pob bendith i’r teulu bach. Tân Bu tân mawr ar y Fron ar Ebrill 10fed. Difrodwyd tua 20 cyfer o dir. Bu ofn y byddai rhai yn gorfod symud o’u cartrefi – ond cyrhaeddodd Sam Tân a’i fêts mewn da bryd. Ailgylchu Wel, mae’r biniau ailgylchu wedi cyrraedd ‘Upper Cwm Banw’! Mae angen amser i astudio beth sy’n mynd i pa focs a phryd y mae i’w adael wrth y ffordd. Pob hwyl i chi â’r ailgylchu! Gwaeledd Anfonwn ein cofion fel arfer at rai sydd wedi bod yn cwyno. Croeso adre’n ôl i Merfyn Dolgaseg wedi iddo dderbyn llawdriniaeth yn ddiweddar yn Ysbyty Stoke. Gobeithio eich bod yn teimlo’n well. Uchod: Gary Owen yn holi rhai o’r criw a Dymuniadau gorau ddaeth i gyfrannu i’w raglen ‘Taro’r Post’ yn y Rydym yn dymuno’n dda i Mrs Maggie Evans, Cwpan Pinc Penddôl sydd wedi symud i Gartref y Fyrnwy Ar y dde: Eifion, Blowty yn cael cyfle i ddweud yn Llansanffraid. Gobeithio y byddwch yn ei farn ar rai o’r materion a godwyd yn ystod hapus iawn yno Maggie. y rhaglen Penblwydd arbennig Mae Dewi Morgan Penrhiw wedi dathlu ei ben- blwydd yn 70 oed a Branwen Davies, T~ Coch LLANGADFAN wedi dathlu ei 65 oed. Cyfarchion arbennig i’r ddau ohonoch. Merched y Wawr Hen daid a nain Daeth Dewi mab ieuengaf Emrys a Megan Llongyfarchiadau i Ken a Margaret Bates, Roberts atom ar Ebrill 2il. Noson ddifyr tu Bridge House ar ddod yn hen daid a nain yn hwnt – yn sgwrs, lluniau a llond trol o ddiweddar. Ganed baban bach i’w wyres a’i wybodaeth am y mannau sydd o’n cwmpas. g@r yn Llundain. Roedd ei sgwrs yn fwrlwm o’r cyfan y mae o Priodas ei hun yn gael o’r teithiau. Melys moes mwy Llongyfarchiadau i Melanie Price merch Dei a llawer o ddiolch i Dewi. a Joy Price, Glanymorfa ar ei phriodas â Barry Tanysgrifiadau yn ddiweddar. Roedd hi’n ddiwrnod hynod o Os ydych am danysgrifio am eleni – mae’n braf a bu i’r haul wenu ar y fodrwy honno. bryd anfon eich arian £5.50. Diolch. Prawf gyrru Mae Iwan Abernodwydd wedi pasio ei brawf gyrru yn ystod y mis – llongyfarchiadau a Brian Lewis chymer ofal y tu ôl i’r olwyn. CAFFI Y Ganolfan Gwasanaethau Plymio Mae mis Mai yn fis reit brysur yn y Ganolfan a SIOP a Gwresogi gyda Gyrfa Chwilod yn cael ei chynnal ar nos Atgyweirio eich holl offer Wener yr 8fed o Fai am 7.30 – os am noson Y CWPAN PINC hwyliog dewch draw. ym mhentre Llangadfan plymio a gwresogi Yna ar nos Sadwrn y 23ain o Fai byddwn yn SIOP Gwasanaethu a Gosod croesawu y dyn ei hun sef ‘Dafydd Iwan’ i’r Dydd Llun i Ddydd Gwener boileri Ganolfan. Mae hon yn argoeli i fod yn noson 8.00 tan 5.00 hwyliog dros ben – a bydd twmpath bach wedi Gosod ystafelloedd ymolchi Dydd Sadwrn 8.00 tan 4.00 ei drefnu i’r rhai mwyaf heini yn ein plith! Bydd Dydd Sul 8.30 tan 3.30 Ffôn 07969687916 y noson yn dechrau am 8 o’r gloch. CAFFI neu 01938 820618 Taro’r Post Dydd Llun i Ddydd Gwener Ar Ebrill y 1af daeth Gary Owen a’i raglen 8.00 tan 4.00 radio ‘Taro’r Post’ i’r Cwpan Pinc yn Ddydd Sadwrn 8.00 tan 3.30 POST A SIOP Llangadfan. Roedd y caffi bach yn orlawn Dydd Sul 8.30 tan 3.00 gyda thrigolion yr ardal yn ysu am gael trafod LLWYDIARTH Ffôn: 820208 a mynegi barn ar faterion llosg y dydd. Cafwyd KATH AC EIFION MORGAN trafodaeth ar bob math o bynciau gan Nwyddau, Papurau Newydd Lleol a gynnwys amaeth, ysgol Gymraeg a’r pryder Chenedlaethol * Byr-brydau a Chinio yn gwerthu pob math o nwyddau, nad yw ein ffermwyr ifanc yn dod o hyd i Poeth ac Oer * Bwyd i fynd allan Petrol a’r Plu wragedd. 01938 820633 Plu’r Gweunydd, Mai 2015 5

Gala WASPS Bu chwech o ddisgyblion yn cynrychioli’r ysgol yng Ngala’r Wasps yn Y Flash ddydd Mawrth, Ebrill 14eg. Mwynhaodd pawb y profiad a gwnaeth y disgyblion BWRLWM O’R eu gorau! Llongyfarchiadau i Lois Tudor am fynd ymlaen i’r rownd nesaf. BANW

Clwb Garddio Bob nos Fawrth drwy’r Hanner Tymor yma, cynhelir clwb garddio yn yr ysgol sydd yn cael ei arwain gan y rhieni. Mae’r clwb ar gael o’r Cyfnod Sylfaen hyd at Gyfnod Allweddol 2. Edrychwn ymlaen i ddatblygu’r adran allanol. Gobeithiwn weld ffrwyth yr holl waith yn fuan. Mae croeso hefyd i ymwelwyr ddod i’r ysgol i weld y gwaith serameg mae disgyblion Cyfnod Allweddol 2 wedi ei gwblhau gyda Hilary Roberts. Mae’r llu o babi coch i’w gweld yn y gerddi i gofio can mlwyddiant y Rhyfel Byd Cyntaf. Maent yn sioe!!!

N.S.P.C.C. yn ymweld â Blwyddyn 5 a 6 Daeth cynrychiolydd o N.S.P.C.C. (Child Line) i sgwrsio â’r plant am ddiogelwch defnyddio’r we, esgeulustod a cham-drin plant. Mae’r uchod yn anffodus yn bwnc llosg erbyn hyn, ac mae’n rhaid gwneud ein disgyblion yn ymwybodol o’r pryderon! Dangosodd y disgyblion aeddfedrwydd wrth drafod y materion. Mae aelodau o Gyngor yr Ysgol, bellach, yn Llysgenhadon Plant, ac yn hyrwyddo erthyglau ar hawliau plant o Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Plant. Hoci Bu disgyblion y Cyfnod Allweddol 2 yn cymryd rhan mewn Diwrnod Hwyl Hoci Cyngerdd yr Urdd Campau’r Ddraig yng Nghanolfan Caereinion Ar Nos Lun, Ebrill 20fed, cafwyd gwledd yn y Ganolfan pan lwyfannwyd eitemau yr Urdd gan ddydd Mercher, Ebrill 22ain. Diwrnod braf a ddisgyblion yr holl ysgol. oedd yn gyfle i’r disgyblion ddatblygu eu Yng nghanol yr holl brysurdeb a’r bwrlwm, cafwyd noson hwyliog a chartrefol wrth i’r plant sgiliau i gystadlaethau’r dyfodol. arwain y noson. BOWEN’S WINDOWS BANWY BAKERY Gosodwn ffenestri pren a UPVC o ansawdd uchel, a drysau ac ystafelloedd gwydr, byrddau ffasgia CAFFI a ‘porches’ Bara a Chacennau Cartref am brisiau cystadleuol. Popty Talerddig yn dod â Bara a Chacennau bob dydd Iau Nodweddion yn cynnwys unedau Bara Henllan yma bob dydd ond dydd Sul 28mm wedi eu selio i roi ynysiad, Te Angladdau. Arlwyo i Bartïon. Saladau awyrell at y nos a handleni yn cloi. AR AGOR Cewch grefftwr profiadol i’w gosod. Llun – Gwener 7.30 a.m. – 5.00 p.m Sadwrn 7.30 a.m. – 2.00 p.m. BRYN CELYN, Cysylltwch â Rita Waters ar 01938 810952 LLANFAIR CAEREINION, neu e-bostiwch: [email protected] www.banwybakery.co.uk TRALLWM, POWYS STRYD Y BONT, LLANFAIR CAEREINION, SY21 0RZ Ffôn: 01938 811083 6 Plu’r Gweunydd, Mai 2015 ETHOLIAD CYFFREDINOL MAI 7fed 2015 Y seithfed o Fai, diwrnod Ffair Llanerfyl yn draddodiadol, yw diwrnod yr etholiad cyffredinol ac mae’r Plu wedi mynd ati i holi dau gwestiwn penodol i ymgeiswyr seneddol Sir Drefaldwyn. Gobeithio y cewch chi gyfle i bwyso a mesur eu hatebion yn ofalus, a hyd yn oed os ydych chi wedi hen syrffedu efo gwleidyddiaeth a gwleidyddion - cofiwch bleidleisio.

Ann Griffith – Plaid Cymru 1.Pam ddylai darllenwyr y Plu bleidleisio drosoch chi? Gofynnaf am gefnogaeth darllenwyr y Plu i mi a Phlaid Cymru, oherwydd dyma’r unig blaid sydd wedi’i gwreiddio yng Nghymru, o Gymru er lles Cymru. Mae pobl wedi cael digon ar wleidyddiaeth sy’n edrych ar ôl y cyfoethog ar draul pawb arall. Pob gwasanaeth yn cael ei dorri , ein cymunedau yn dioddef a’r ardal wledig yma yn angof. Ym Mhlaid Cymru mae gennym weledigaeth ddeinamig er budd ein cymunedau. Rydym yn galw am fuddsoddiad mewn gwasanaethau a swyddi ac am sicrhau’r un lefel o gyllid i Gymru â’r Alban, sef £1.2biliwn yn ychwanegol bob blwyddyn. Dychmygwch gymaint o les fyddai hynny’n ei wneud i’n cymunedau. 2.Mae addysg uwchradd Gymraeg yn bwnc llosg yng Ngogledd Powys eleni – beth yw eich barn chi? Credaf fod y Gymraeg yn sgil ac y dylai fod cyfle i bob unigolyn yng Nghymru gael mynediad at addysg Gymraeg gyflawn i’w alluogi i ddatblygu’r sgil honno i’r eitha’. Credaf fod angen gwella ymdriniaeth â’r Gymraeg yn y Cyfnod Sylfaen, fel ymhen amser, y bydd gan bob disgybl gyfle i ddilyn addysg Gymraeg. O ganlyniad, dylid gweithredu ar unwaith i gynyddu’r ddarpariaeth addysg gynradd Gymraeg yng Ngogledd Powys yn sylweddol er mwyn cynyddu’r niferoedd o ddisgyblion ac o ganlyniad sicrhau hyfywdra ysgolion uwchradd yr ardal ac yna ei gwneud yn bosibl i gynnig ystod eang o gyrsiau a hyfforddiant yn naturiol trwy gyfrwng y Gymraeg.

Martyn Singleton – Llafur Cymru 1. Pam ddylai darllenwyr y Plu bleidleisio drosoch chi? Rwy’n credu’n gryf yn egwyddorion y mudiad Llafur sef y gallwn drwy nerth ein hymdrechion cydweithredol gyflawni mwy nag a gyflawnwn ar ein pen ein hunain. Credaf fod angen sicrhau swyddi sy’n talu’n dda, gwasanaethau cyhoeddus a GIG cryf, gwladwriaeth les sy’n darparu bywoliaeth urddasol pan fydd pobl yn ddi-waith a system addysg a fydd yn helpu plant i wireddu eu potensial gan sicrhau fod pawb yn cael cyfle cyfartal. 2. Mae addysg uwchradd Gymraeg yn bwnc llosg yng Ngogledd Powys eleni – beth yw eich barn chi? Gyda’r egwyddor honno mewn cof yr ystyriaf fater addysg uwchradd yn Sir Drefaldwyn a darparu Ysgolion Uwchradd cyfrwng Cymraeg. Mae’n ymddangos yn anochel y bydd yn rhaid i rai ysgolion gau, felly bydd rhaid gwneud hyn gan roi ymrwymiad i ddarparu addysg o’r safonau uchaf posib. Fel rhywun oedd yn gorfod teithio 10 milltir i’r ysgol uwchradd rwy’n deall yr anawsterau sy’n wynebu disgyblion a rhieni, nid dim ond o ran costau teithio ond hefyd yr amser teithio. Nid oeddwn yn ddigon ffodus i fynychu ysgol cyfrwng Cymraeg. Ond rwy’n cefnogi dwyieithrwydd fel polisi’n gryf ac rwy’n chwilfrydig ynghylch darpariaeth ddwyieithog mewn ysgolion uwchradd. Rwy’n cefnogi polisi dwyieithog am fy mod yn credu y bydd hyn o fudd i ddisgyblion yn eu perfformiad addysgol, ac y bydd yn sicrhau y bydd y Gymraeg yn parhau i ffynnu fel iaith fyw.

Des Parkinson – UKIP 1. Pam ddylai darllenwyr y Plu bleidleisio drosoch chi? Rwy’n holi am eich pleidlais am fy mod wedi fy ngeni a fy magu yng Nghymru (Aberhonddu) ac rwy’n byw yn yr ardal (Arddlin). Ar ôl bod yn gyfrifol am blismona Sir Drefaldwyn, rwy’n adnabod yr ardal, ei phobl a’i phroblemau yn dda. Fe fyddai UKIP yn arbed arian cyhoeddus drwy gwtogi ar y gyllideb cymorth tramor, gadael yr Undeb Ewropeaidd a dileu prosiect HS2. Byddem yn atal cymorthdaliadau ar gyfer ffermydd gwynt a datblygiadau solar; drwy wneud hyn byddem yn atal diwydiannu a dinistrio ein tirwedd hyfryd. Byddem yn defnyddio’r arian a fyddai’n cael ei arbed i roi terfyn ar fwy o lymder ariannol ac i ostwng trethi. Yna gallai Cynulliad Cymru wario’r arian ar wella gwasanaethau hanfodol megis iechyd, addysg, cyflenwi tai a.y.y.b. 2. Mae addysg uwchradd Gymraeg yn bwnc llosg yng Ngogledd Powys eleni – beth yw eich barn chi? Fy marn i ar y pwnc pwysig yma yw lle mae yna alw mewn ardal am addysg Gymraeg a Saesneg, dylid darparu hyn yn yr un ysgol uwchradd. Nid wyf o blaid cludo plant yn aml dros bellteroedd sylweddol am eu bod eisiau derbyn addysg drwy gyfrwng y Gymraeg neu’r Saesneg. Nid yw plant yn dysgu ar fws, mae’n ddrud, mae’n rhannu’r gymdeithas ac mae’n cymryd llawer o amser. Mae gennym drefn sydd wedi gweithio hyd yma ac mae’n dal i weithio ac rydw i yn ei chefnogi. Plu’r Gweunydd, Mai 2015 7

Richard Chaloner – Y Blaid Werdd 1. Pam ddylai darllenwyr y Plu bleidleisio drosoch chi? Rwy’n berson sy’n gweithio’n galed ac rydw i wedi treulio fy mywyd i gyd bron yn y rhan yma o Gymru. Mae gen i wybodaeth leol fanwl ac fe wnaf sefyll yn erbyn llymder ariannol. Fe wrthwynebaf gytundebau masnachol corfforaethol, ac fe wnaf ymladd i gadw ein gwasanaeth iechyd mewn dwylo cyhoeddus. Fe wnaf y pethau hyn yn ogystal â sefyll dros brif egwyddorion y Blaid Werdd - yr amgylchedd, newid hinsawdd, hawliau dynol a hawliau anifeiliaid. Rwyf yn llais o blaid tegwch, gwirionedd, cyfiawnder a newid go iawn. Mae’r un hen leisiau a’r un hen wynebau wedi gollwng Sir Drefaldwyn i lawr ond Cymru gyfan yn ogystal. Edrychwch beth mae un AS y Blaid Werdd wedi ei gyflawni, fyddech chi ddim yn hoffi mwy? 2. Mae addysg uwchradd Gymraeg yn bwnc llosg yng Ngogledd Powys eleni – beth yw eich barn chi? Mae addysg safonol yn hawl sylfaenol. Rydym yn gwrthwynebu cau ysgolion sy’n ‘rhy fach’ er mwyn cyfiawnhau mesurau ‘llymder ariannol’. Mesurau sy’n bodoli oherwydd yr argyfwng bancio’n unig. Ond nid yw hynny’n golygu ein bod eisiau gweld ieithoedd yn cael eu neilltuo i geto, a dylid cefnogi ysgolion uwchradd i gynnal mwy o weithgareddau anghystadleuol ar y cyd i feithrin dealltwriaeth o amrywiaeth diwylliannol. Dylai bob plentyn allu derbyn addysg drwy gyfrwng y Gymraeg, y Saesneg neu yn ddwyieithog drwy Gymru gyfan. Byddem yn cefnogi rhannu adnoddau ac athrawon mewn ffordd fwy effeithlon yn ogystal ag awdurdodau lleol sydd yn gwario’n ddoeth. Rydem hefyd eisiau gweld mwy o gefnogaeth i oedolion sy’n dysgu Cymraeg fel ei bod yn haws i bobl ddod yn rhan o’r gymdeithas Gymraeg.

Glyn Davies – Ceidwadwyr Cymru 1. Pam ddylai darllenwyr y Plu bleidleisio drosoch chi? Mae’n bum mlynedd ers i mi gael fy ethol i gynrychioli darllenwyr y Plu fel AS Sir Drefaldwyn. Dwi’n gobeithio y cytunwch nad ydw i wedi eich siomi. Mae hi wedi bod yn bum mlynedd anodd i bawb ond rydw i wedi cadw at bob addewid a wnes. Fy mlaenoriaeth bwysicaf fel rhan o’r Llywodraeth Glymblaid oedd adfer ein cyllid cyhoeddus. Mae arnom angen economi gref sy’n tyfu i dalu am ein gwasanaethau cyhoeddus. Yn bersonol, mae fy ngwaith pennaf wedi cynnwys gweithio ar nifer o faterion yn ymwneud â’r gwasanaethau iechyd a gofal. Mae hi wedi bod yn fraint ac yn anrhydedd cael gwasanaethu fel AS Sir Drefaldwyn ym mro fy mebyd ac yn y lle rwyf wedi byw drwy gydol fy oes. 2. Mae addysg uwchradd Gymraeg yn bwnc llosg yng Ngogledd Powys eleni – beth yw eich barn chi? Mi ddysgais siarad Cymraeg rhyw 10/15 mlynedd yn ôl ac rwyf wedi datblygu cariad mawr at yr iaith. Rwyf am ei gweld hi’n ffynnu. Rwy’n cefnogi addysg Gymraeg mewn ysgolion cynradd yn arbennig. Y ffordd orau o ddatblygu siaradwyr Cymraeg yw pan maent o dan 10 oed. Dydw i ddim wedi bod â barn bendant am ysgol uwchradd Gymraeg yn Sir Drefaldwyn, ond rydw i wedi trafod y mater yn anffurfiol gyda Chyngor Sir Powys. Ar hyn o bryd dydw i ddim o blaid ysgol uwchradd cyfrwng Cymraeg oherwydd y pryder y byddai’n tanseilio addysgu trwy’r Gymraeg mewn ysgolion eraill. Yr hyn rydyn ni eisiau yw’r hyn sydd orau i ddyfodol y Gymraeg.

Jane Dodds – Democratiaid Rhyddfrydol 1. Pam ddylai darllenwyr y Plu bleidleisio drosoch chi? Egwyddorion Rhyddfrydol sydd gen i. Rwyf eisiau cyfleoedd teg i bawb. Yn bennaf, oherwydd fy nghefndir fel gweithiwr cymdeithasol, rwy’n teimlo’n gryf iawn dros anghyfiawnder a’r heriau sy’n bwgwth ein henoed, ein pobl anabl a’r rhai sydd dan anfantais. Mae ein hamgylchedd yn bwysig iawn. Rwy’n argyhoeddedig y dylem ddatblygu ein ffynonellau ynni adnewyddol yn Sir Drefaldwyn. Gwn am y frwydr hallt y mae llawer o’n teuluoedd ffermio wedi gorfod ei hymladd er mwyn cael prosiectau adnewyddol ar eu tir, boed y rhain yn ynni d@r, ynni haul neu ynni gwynt. Rwyf wedi dod i ddeall bod gan Sir Drefaldwyn ffermwyr arloesol sy’n fodlon mentro. Mae eu buddsoddiadau nhw yn cael effaith bellgyrhaeddol ar yr economi wledig - ond gwaetha’r modd mae ‘cynllunio’ yn eu herbyn. Ac er bod llawer am gadw ein tirwedd fel yr oedd, mae’r etifeddiaeth wych sydd o’n cwmpas wedi dod ar draul llafur cenedlaethau oedd wedi symud efo’u hoes. Os na fedrwn gynnal ein ffermydd teuluol - yna bydd ein cymunedau cefn gwlad yn diflannu. O fynd o gwmpas mae ‘gwasanaethau gofal’ a’r ‘gwasanaeth iechyd’ yn bryder mawr i lawer iawn o deuluoedd ar hyd a lled y sir. Rydw i am frwydro’n galed dros y gwasanaethau hyn a sicrhau fod Canolfan Gofal Brys yn y sir. 2. Mae addysg uwchradd Gymraeg yn bwnc llosg yng Ngogledd Powys eleni – beth yw eich barn chi? Er bod addysg fel pwnc wedi ei ddatganoli a hefyd yn gyfrifoldeb yr Awdurdod Addysg Lleol, rwyf o’r farn fod gan bob plentyn hawl i’r addysg orau i’w baratoi i fedru gwneud y gorau o’i gyfleoedd yn y ganrif hon. Roedd gan bwyllgor addysg Sir Drefaldwyn enw da iawn am fod yn arloesol a chynnig y safonau uchaf i’w ddisgyblion. Yn drist, nid yw hyn yn wir bellach. Mae hyn yn golygu y dylai disgyblion Cymraeg gael yr un hawl â disgyblion mewn awdurdodau eraill. Cyhoeddwyd ym mis Mawrth: “Wrth i adolygiad gael ei gynnal o addysg cyfrwng Cymraeg yng ngogledd y sir, byddai’r cyngor yn ystyried sefydlu o leia’ un ysgol uwchradd Gymraeg yn yr ardal, yn ogystal ag edrych ar y ddarpariaeth dwy ffrwd.’ (safle’r BBC, 16 Mawrth 2015) Mae angen cael gwybodaeth gadarn am hyn, a lleoliad yr ysgol uwchradd Gymraeg yn enwedig i gwrdd ag anghenion ein disgyblion dros 16. Ar hyn o bryd, am nad oes darpariaeth ar gyfer disgyblion sydd am ddilyn eu cyrsiau yn Saesneg mae llawer yn gadael i gael addysg ôl-16 yn Sir Amwythig ond dydi’r un cyfleoedd ddim ar gael ar gyfer ein disgyblion Cymraeg. Yma o fewn y sir y dylent gael eu haddysg. Yn sicr mae hwn yn bwnc llosg, ac mae’n rhaid cael ateb o fewn y Sir yn fuan. S.C. 8 Plu’r Gweunydd, Mai 2015

Gwyneth LLANERFYL Bu farw Gwyneth Davies, Groe yn dawel yn ei chartref ar y 18fed o Ebrill wedi cystudd hir. Roedd y gofal tyner a chariadus a gafodd enter aldwyn Bedydd gan Gwyn a’r plant dros y blynyddoedd M M Mererid Haf Roberts diwethaf yn arbennig a chydymdeimlwn yn Cafwyd gwasanaeth bedydd yng Nghapel 01686 610 010 ddwys iawn â hwy ar yr adeg drist yma. Bethel ar y 12fed o Ebrill o dan ofal Mr John [email protected] Cynhaliwyd y gwasanaeth angladdol yng Ellis. Bedyddiwyd wyrion Hywel a Llinos, Parc www.mentermaldwyn.org Llwydiarth sef Owain a Gethin meibion Nghapel Bethel ddydd Sadwrn 25ain Ebrill Gwerfyl a Ryan, a Macsen mab Caryl a Dave. dan ofal y Parch Gwyndaf Richards. Cyflwynodd Mair Penri deyrnged arbennig iddi Prosiect Maes B yn Ysgol Gwaeledd Uwchradd Caereinion Anfonwn ein cofion at Brythonwen, Coedtalog cyn i’w gweddillion gael eu rhoi i orffwys ym ar ôl iddi dreulio rhai dyddiau yn Ysbyty mynwent Eglwys Llanerfyl. Telford. Cyngerdd yr Urdd Pencampwr Cymru! Trefnwyd cyngerdd o bigion uwchradd yr Urdd gan y pwyllgor lleol er mwyn codi pres tuag at gostau eisteddfod Cylch yr Urdd. Mae angen swm enfawr yn y coffrau er mwyn cynnal yr eisteddfod leol. Cafwyd eitemau yn cynnwys unawdau, deuawdau, offerynnol a llefaru. Elen Hafod oedd yn arwain y noson a Delyth Jones a Meinir Evans yn cyfeilio. Noson amrywiol iawn a safon uchel. Daeth y noson i ben efo paned a sgwrs. Dwy Chwaer

Harri Gwyn Evans a Llywelyn ap Gwyn Diolch i griw ifanc talentog Ysgol Uwchradd Llongyfarchiadau i Adleis a Lynfa, Dyma lun o Sam Davies, mab Brian a Becky Caereinion fu’n rhan o Brosiect Maes B Maescelynog; bydd y ddwy yn mynd ymlaen Davies. Bu Sam yn cynrychioli Powys ym (cynllun ar y cyd rhwng yr Eisteddfod i gystadlu yn Eisteddfod Genedlaethol yr Mhencampwriaeth Athletau Dan Do Cymru Genedlaethol a Menter Maldwyn). Fel rhan o’r Urdd yng Nghaerffili ddiwedd mis Mai. Ond yng Nghaerdydd yn ddiweddar a llwyddodd i prosiect, cafodd disgyblion gymryd rhan mewn eleni fydd y tro olaf i’r ddwy fod yn Ysgol ennill teitl Pencampwr Cymru i’r athletwr gweithdai roc, gweithdy trefnu gig, sesiwn creu Uwchradd Caereinion gyda’i gilydd a bu inni gorau dan 15 oed. Bydd Sam yn mynd fideo a gweithdy creu set dan arweiniad criw fanteisio ar y cyfle i gael y llun olaf yma o’r ymlaen i gynrychioli Cymru yng bywiog sy’n flaenllaw yn y byd gigs Cymraeg; ddwy gyda’i gilydd. Pob lwc i’r ddwy a phawb Nghystadleuaeth Athletau Dan Do Prydain ym Branwen Williams, Mei Gwynedd, Gwyn arall yng Nghaerffili! Manceinion yn fuan. Pob lwc i ti Sam. Eiddior, Eilir Pierce ac Osian Williams. O ganlyniad i’r gweithdai, ffurfiwyd band newydd o’r enw Degawd - ac fe gafodd y band ifanc berfformio mewn gig i ddisgyblion blynyddoedd G wasanaethau iau yr ysgol, yn cefnogi neb llai na Candelas! argraffu da Diolch i bawb fu’n rhan o’r prosiect. Rydyn ni’n A deiladu edrych ymlaen i glywed mwy gan Degawd! D avies am bris da Bydd Menter Maldwyn yn trefnu Brwydr y Bandiau fel rhan o @yl Maldwyn yn Cann Offis ar 27 Mehefin, efo’r grwpiau ifanc a ffurfiwyd trwy’r prosiect yn ysgolion uwchradd yr ardal - felly cadwch olwg am fanylion yn rhifyn mis Mehefin y Plu. Stori a Chrefftau’r Pasg yn Llyfrgell Llanfair Caereinion Drysau a Ffenestri Upvc Cafwyd Amser Stori a Chrefft yn y llyfrgell ar Ffasgia, Bondo a Bargod Upvc 10 Ebrill a daeth criw bach annwyl iawn i Gwaith Adeiladu a Toeon fwynhau’r straeon a gwneud gweithgareddau Gwasanaethau Cynnal a Chadw Eiddo crefft syml a hwyliog. Roedd croeso cynnes Gwaith tir iawn yn y llyfrgell ei hun ac roedd yn gyfle Rheiliau Haearn, Giatiau a Balconïau gwych i gael gwrando ar stori Gymraeg a siarad am yr hyn oedd yn digwydd. Cafodd Ymgymerir â gwaith amaethyddol, pawb wy arbennig iawn i fynd adref efo nhw domesitg a gwaith diwydiannol fel rhodd fach. Diolch i’r plant a’r rhieni a ddaeth draw i fod yn rhan o’r pnawn bach hyfryd yma www.davies-building-services.co.uk holwch Paul am bris ar [email protected] a chofiwch gadw golwg am fanylion sesiynau Ffôn: 01938 820521 Symudol: 07933 452175 01970 832 304 www.ylolfa.com stori tebyg yn y misoedd i ddod. Plu’r Gweunydd, Mai 2015 9 Ann y Foty - Y Ddynes Beryclaf ym CYSTADLEUAETH Mhrydain SUDOCW

Daeth Guto’r g@r adre o Lanfair “Callia ddyn,” meddwn i, “ rwyt ti wedi y diwrnod o’r blaen yn llawn cyffro. cymysgu rhwng dwy Ann fan hyn. A beth Roedd o’n cael paned tawel yng bynnag mae disgynyddion amlyca yr Nghaffi Rita pan ddaeth Glyn emynyddes yn Rhyddfrydwyr rhonc.” Davies a rhai o’i ffrindiau i mewn. Pan glywodd o nhw’n sôn am ‘the most dan- Ond yr hyn sydd orau am yr etholiad hwn gerous woman in Britain’ dyma fo yn troi atyn yw’r modd y mae’r merched wedi dod i’r brig. nhw a gofyn yn ei Saesneg goru, “Are you Leanne Wood, Nicola Sturgeon a Natalie talking about my wife?” Bennett yw sêr yr ymgyrch. Maen nhw wedi Dywedwyd wrtho mai Nicola Sturgeon profi nad oes yn rhaid i chi fod yn ddyn arweinydd yr SNP oedd ganddyn nhw dan croenwyn mewn siwt i lwyddo mewn sylw ac nid Ann y Foty. Wedyn dyma nhw yn gwleidyddiaeth. Wrth gwrs, ryden ni yn mynd ati i gondemnio’r wraig o’r Alban gan Nyffryn Banw yn gwybod ers tro fod merched ddweud ei bod hi yn peryglu dyfodol y yn llawn mor atebol â dynion mewn bywyd deyrnas. cyhoeddus. Wedi’r cwbwl, raid i chi ond Mae’n debyg iddyn nhw ddweud hyn er mwyn edrych ar Beryl Vaughan yn cerdded o dychryn y g@r ond croes i hynny fu’r effaith. amgylch Cymru ac yn trefnu’r Steddfod Daeth Guto adre wedi ei danio ac eisiau Genedlaethol er mwyn cael prawf o hynny. ENW: ______gwybod mwy am y ddynes yma oedd yn Rwan ’te, mi fedra i glywed ambell i Dori yn cynhyrfu’r Toriaid gymaint. Yn fwy na hynny, gweiddi ‘hold on’ gan hawlio mai Margaret CYFEIRIAD: ______roedd o’n awyddus iawn i bleidleisio trosti. Thatcher ddangosodd y ffordd i’r gwragedd Bu’n rhaid i mi egluro iddo nad oedd hynny’n hyn. Ond wnaeth y ddynes ofnadwy honno ______bosibl ond mai’r peth gorau iddo’i wneud oedd ddim byd dros hawliau merched a’r bobol rhoi ei fôt i Ann Griffith, ymgeisydd Plaid gyffredin, a’i hathroniaeth economaidd hi yw’r ______Cymru yn yr etholaeth hon. prif reswm fod y byd yn y fath dwll ariannol Roeddwn i’n meddwl fy mod wedi gosod heddiw. Sudocw ychydig yn anoddach mis diwethaf “Mae’r ddwy yn rhannu’r un egwyddorion, ac Rai dyddiau ar ôl iddo fod yn Llanfair dyma – ond cefais sioc gweld fod 32 ohonoch wedi yn sefyll dros yr un gwerthoedd,” meddwn i Guto a finne yn cyfarfod Ann Griffith yn y llwyddo i’w ddatrys. Y bobl glyfar yma oedd: wrtho. “Dymuniad y ddwy ydy gweld Cwpan Pinc. Roedd hi yno yng nghwmni y Maureen, Cefndre; Ken Bates, Llangadfan; cenhedloedd bychain Ynysoedd Prydain yn ddau wron, Elwyn Vaughan a Dafydd Iwan. David Smyth, Foel; Gareth Jones, Caersws; cael chwarae teg.” Pleser oedd cael dweud wrthi y byddai’r ddau Cleds Evans, Llanfyllin; J. Jones, Y Trallwng; ohonom yn pleidleisio iddi. Nid yn unig hynny, Heather Wigmore, Llanerfyl; Anne Wallace, Pan soniais am Ann Griffith fe gam-ddeallodd ond rydyn ni hefyd wedi codi placard Plaid Craen; Ann Evans, Bryn Cudyn; Megan Guto yn llwyr. Dechreuodd fynd o gwmpas y Cymru yng ngardd y Foty er mwyn dangos Roberts, Llanfihangel; Eleri Llwyd Jones, t~ gan ganu’n gynhyrfus, ‘Wele’n sefyll rhwng ein cefnogaeth. Mae croeso i chi ddod yma Llanfyllin; Ifor Roberts, Llanymawddwy; y myrtwydd’. Roedd o’n meddwl fod Ann i’w weld! Megan Gerard, Cegidfa; Beryl Jacques, Griffiths o Ddolwar Fach wedi atgyfodi i sefyll Cegidfa; Gordon Jones, Machynlleth; Tudor dros y Blaid. Jones, Arddlîn; Bryn Jones, Llanwddyn; Hefina, Tirdu; Mavis Lewis, Llanfair; Kate Pugh, Llanymynech; Bryan, Tynywig; Eirwen Robinson, Cefn Coch; Harri Hughes, Dinas Mawddwy; Oswyn Evans, Penmaenmawr; Joyce Philpott, Meifod; Cath Williams, Pontrobert; Glenys Richards, Pontrobert; Gwyneth Williams, Cegidfa; M. Morgan, Llanfair Caereinion; Rhiannon Gittins, Llanerfyl; Linda Roberts, Llanwddyn ac Eirys Jones, Dolanog. Yr enw cyntaf allan o’r fasged olchi oedd Beryl Jacques, Cegidfa sy’n ennill tocyn gwerth £10 i’w wario yn un o siopau Charlies. Anfonwch eich atebion at Mary Steele, Eirianfa, Llanfair Caereinion, Y Trallwm, Powys SY21 0SB neu Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan, Y Trallwm, Powys, SY21 0PW erbyn dydd Sadwrn 16 Mai. Bydd yr enillydd yn ennill tocyn garddio gwerth £10 i’w wario mewn unrhyw ganolfan arddio.

DEWI R. JONES

ADEILADWYR Huw Lewis Garej Llanerfyl Post a Siop Meifod Ceir newydd ac ail law Ffôn: 01938820387 / 596 Arbenigwyr mewn atgyweirio Ebost: [email protected]

Ffôn: Meifod 500 286 Ffôn LLANGADFAN 820211 Pob math o waith adeiladu at eich gwasanaeth 10 Plu’r Gweunydd, Mai 2015 Cyffro yng Nghaereinion!

Ed Holden, y rapiwr gyda rhai o’r Pawb a fu’n cymryd rhan yng ngweithgareddau ‘Hybu’r Gymraeg’ disgyblion ac wrth gwrs mae’n yn yr Ysgol Uwchradd rhaid tynnu ‘selfie’ i gofio am y Mae hi wedi bod yn fis prysur iawn yn Ysgol Uwchradd Caereinion diwrnod! gyda llu o weithgareddau i ddiddanu’r disgyblion! Yn gyntaf, bu aelodau o flwyddyn 12; Eifion, Owain, Gruff, Josh, Dafydd, Caryl, Margo, Karin, Emma a Lorna yn brysur iawn yn paratoi diwrnod i hybu’r Iaith Gymraeg yn yr ysgol a’r gymuned i ddisgyblion Blwyddyn 6 ein hysgolion cynradd lleol. Braf iawn oedd gweld dros 100 o ddisgyblion yn mynychu’r diwrnod lle roedd llu o weithgareddau drwy’r Gymraeg a chyfle iddynt ddod i adnabod ei gilydd cyn dod yma mis Medi! Roedd pawb wrth eu boddau ym mwrlwm gweithdai y dydd gyda Aneirin Karadog yn dysgu iddynt sut i farddoni, Ed Holden gyda’i amrywiaeth o dalent ar y meicroffon a Beth Smith yn dangos iddyn nhw sut i ddawnsio! Roedd y chweched hefyd yn brysur yn ystod y dydd yn cynnal helfa drysor a chystadleuaeth hunlun gyda’r disgyblion! Daeth y dydd i’w uchafbwynt gyda gig yn y neuadd lle cafwyd perfformiadau gan Ed Holden, Aneirin Karadog a Dan Gilydd. Braf iawn oedd gweld cymaint o fwrlwm yn yr ysgol a diolchwn yn fawr i’r ysgolion cynradd am gael cydweithio â disgyblion brwdfrydig blwyddyn 6. Edrychwn ymlaen i’w croesawu yn ôl ym mis Medi.

Y criw a fu wrthi mor brysur yn trefnu’r gweithgareddau

Aelodau ‘Degawd’ ag agwedd ‘roc-a-rol’ yn barod! Rhes gefn: Llew, Bethan, Ceri, Aaron, Morgan. Rhes flaen:Harri Gwyn, Gemma, Ffion, Manon a Tim Mae pawb bellach yn hynod gyffrous bod yr greu band newydd yn Eisteddfod Genedlaethol yn cael ei chroesawu yr ysgol!! A dyma ni gychwyn cyffrous i’n Disgyblion Bl.10 yn cyfweld Osian o’r gr@p yn ôl atom i gaeau Meifod mis Awst ac rydym band newydd DEGAWD gyda Llywelyn ar y Candelas! fel ysgol yn cynnau’r cyffro gyda’n disgyblion! drymiau, Aaron ar y bocs, Morgan, Harri Gwyn enwocaf Candelas, Llwytha’r Gwn gyda Buom yn rhan o brosiect Maes B a oedd yn a Tim ar y gitar, Bethan ar y piano a Manon, Osian. Beth arall sydd i’w ddweud, mae ein ymweld ag ysgolion Uwchradd yr ardal i godi Ffion, Gemma a Ceri yn canu. disgyblion yn dal i ganu’r caneuon a glywyd ymwybyddiaeth a diddordeb ym Maes B yr Trawsnewidwyd neuadd y ganolfan i Faes B yn y gig fis yn ddiweddarach, felly does dim Eisteddfod. Gwir yw dweud nad oedd llawer yr Eisteddfod ac roedd yn olygfa werth ei angen gofyn os oeddynt wedi mwynhau! o’n disgyblion yn gwybod beth ar y ddaear gweld! Cafodd disgyblion blwyddyn 7-9 brofi Diolch eto am y cyfle i fod yn rhan o’r prosiect oedd ‘Gig Cymraeg’ na Maes B cyn hyn, ond sut beth yw bod mewn gig go iawn, gyda ac am gael sefydlu ein band newydd gwych mae pawb nawr yn gyffrous i gael bod yn rhan Degawd yn perfformio dwy gân, yn cynnwys Degawd. Cadwch lygad allan amdanyn nhw, o’r holl gyffro! Mei Gwynedd a Menter Maldwyn ‘G@yl yr Eisteddfod’ a ysgrifennwyd gan y byddan nhw’n perfformio yng Ngharnifal oedd yn trefnu’r prosiect lle roedd gweithdai i band yn arbennig ar gyfer y ‘Steddfod ac yna Llanfair, G@yl Maldwyn (27ain o Fehefin ddangos i’r disgyblion sut i drefnu a pharatoi daeth Candelas i serenu ar y llwyfan. Roedd cofiwch!!) ac yn yr Eisteddfod ei hun ar y dydd gig ac hefyd buom yn lwcus ofnadwy i gael y neuadd dan ei sang a phawb yn dawnsio ac Mercher!! Felly dewch yn llu i’w cefnogi ac croesawu Osian, sy’n canu ym mand gorau yn mwynhau, yn enwedig pan wahoddwyd edrychwn ymlaen at y misoedd nesaf o gyffro Cymru 2014-2015…CANDELAS i helpu ni Caryl Lewis ar y llwyfan i ganu un o ganeuon yn paratoi ar gyfer yr Eisteddfod fawr!! Plu’r Gweunydd, Mai 2015 11 O Gaereinion i Gaerffili

Rhai o ddisgyblion Ysgol Uwchradd Caereinion a fu’n fuddugol yn yr Eisteddfod Sir. Diolch yn fawr iawn i’r bobl ifanc am eu gwaith caled ac i bawb sydd wedi bod yn eu hyfforddi.

Ffion Lewis: 1af ar yr Unawd Pres a’r Unawd Merched. Mae Ffion hefyd wedi cael 3ydd yn y Genedlaethol ar y gystadleuaeth Print Monocrom yn yr Adran Gelf Greta Roberts a ddaeth yn 1af ar yr Unawd Telyn i ddisgyblion Bl.7-9

Rhun Jones, Disgybl Bl.7 a ddaeth yn 1af ar yr Unawd Bechgyn. Pob lwc i ti yng Nghaerffili Rhun!

Adleis a Grug a lwyddodd i ennill dwy wobr 1af. Byddant yn cystadlu ar y Ddeuawd Cerdd Lynfa Jones a ddaeth yn 1af ar yr Unawd Telyn Dant Bl.7-9 a’r Ddeuawd Bl.7-9. i rai rhwng Bl.10 a dan 19 oed. Gwenno, Adleis a Greta a fydd yn cynrychioli Maldwyn ar yr Ensemble Offerynnol Bl.7-9.

Gwenno a Grug a gipiodd y wobr gyntaf ar y Aelodau o’r Côr Merched dan 19 a’r Côr Cerdd Dant dan 19 oed a fydd yn cystadlu yn gystadleuaeth Deuawd Offerynnol Bl.7-9. Pob Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Caerffili ym mis Mai. lwc i’r ddwy ohonoch. 12 Plu’r Gweunydd, Mai 2015

LLWYDIARTH MEIFOD LLANGYNYW Eirlys Richards Morfudd Richards Karen Humphreys Penyrallt 01938 820266 01938 500607 810943 / 07811382832 [email protected] [email protected] Penblwydd Arbennig Y Raffl Fawr Llongyfarchiadau i Meinir Hughes, Fachwen Gwasanaeth Sul y Pasg Fawr, ar ddathlu ei phenblwydd yn 60 oed. Tynnwyd y raffl fawr yng Ngarddwest y Daeth cynulleidfa deilwng i wasanaeth Sul y Mewn gwaeledd Gwanwyn yn Neuadd Bryngwyn, Bwlchycibau ar 12fed o Ebrill. Llawer o Pasg yn Eglwys St Cynyw. Y Parch Jane Dymunwn wellhad buan i Ceinwen Thomas, ddiolch i Jim Pickstock am dynnu’r raffl a James oedd yng ngofal y gwasanaeth gyda Llwynhir, sydd yn Ysbyty Glan Clwyd ar hyn diolch arbennig i Ifor Owen am yr holl waith Mr Michael Sparke yn cyflwyno’r darlleniadau. o bryd. Da deall fod Dilys Lloyd, Pandy, yn caled o drefnu’r raffl. Hoffai’r pwyllgor ddiolch Yn dilyn y gwasanaeth buom yn cymdeithasu teimlo’n well. Mae Eifion Morgan yn gwella yn fawr iawn i bawb a gyfrannodd mewn dros baned o goffi a chacen y Pasg. yn dilyn triniaeth. unrhyw ffordd, am yr holl roddion ac wrth gwrs Hwyl Fawr a Dymuniadau Mynwent Eglwys y Santes Fair i bawb am brynu’r tocynnau! Gwnaed elw da Gorau Gwasanaethodd y Parch. Ganon Llywelyn tuag at Apêl Eisteddfod Meifod. i Mrs Maureen Bright sydd wedi gadael Rogers mewn gwasanaeth claddu llwch Carol Broadmeadows, Llangynyw ac wedi symud Allman, gynt o Tynewydd, yn y fynwent ym Gwellhad buan Dymunwn wellhad buan i Colin, Brixton House i’w chartref newydd yng Nghegidfa. Mae meddrod y teulu. ar ôl cael clun newydd, braf i’w weld yn Maureen wedi bod yn aelod gweithgar o’r Pnawn Coffi gwneud adferiad da. gymuned ac yn un o hoelion wyth Eglwys Ar bnawn Sadwrn, Ebrill 4ydd cynhaliwyd Llangynyw a’r Hen Ysgol dros flynyddoedd Pnawn Coffi yn yr Eglwys gyda’r elw yn mynd Cymdeithas Gymraeg Ymddiheuriadau mawr am anghofio rhoi lawer – bydd colled ar ei hôl. Anfonwyd tuag at yr Eglwys. Kathleen Morgan oedd hanes y Gymdeithas Gymraeg mis diwethaf cerdyn a thaleb i Maureen ar ran y Gr@p wrth y drws a Patricia Platt yng ngofal y raffl. - gwell hwyr na hwyrach!! I ddathlu G@yl Cymdeithasol er mwyn dangos ein Gofalwyd am y lluniaeth gan Annie Roberts Ddewi cawsom swper blasus wedi ei baratoi gwerthfawrogiad iddi am ei holl waith caled. gyda chymorth Caroline a Morwenna gan deulu T~ Cerrig ac yna adloniant yng Dymuniadau gorau i chi yng Nghegidfa Humphreys yng ngofal y stondin gacennau, nghwmni ‘Triawd y Tannau’ sef Adleis, Greta Maureen a chofiwch alw heibio’ch cyfeillion Jill a Dave ar y stondin cardiau a Becky a a Gwenno yn dangos eu doniau cerddorol dan yn Llangynyw bob yn hyn a hyn! Lauren gyda’r stondin nwyddau amrywiol. arweiniad Siân James. Yn ogystal â hyn Priodas Diolchir am y gefnogaeth a’r rhoddion gan y chwaraeodd Siân ddarn arbennig iawn yr oedd Hoffai trigolion Llangynyw anfon eu nifer dda ddaeth ynghyd. wedi ei gyfansoddi ar y piano yn ddiweddar. dymuniadau gorau i Rachel Morris (Ceunant, Eglwys y Santes Fair Diolch iddynt am yr adloniant, talent yn wir. Meifod) a Mark Owen ar eu priodas ar yr 2il o Gwasanaethwyd gan y Parch. Ganon Fai. Mae’r ddau yn gobeithio symud i’w cartref Llywelyn Rogers, gyda Patricia Platt yn newydd yn Llangynyw yn ddiweddarach eleni. cynorthwyo, yng ngwasanaeth Sul y Blodau, Babi Newydd Dydd Iau Cablyd a Sul y Pasg a dathlwyd y CARTREF Llongyfarchiadau i Nia (Bedw Gwynion gynt) Cymun Bendigaid. Nos Wener y Groglith Gwely a Brecwast a Gwyn Williams ar enedigaeth eu mab bach arweinwyd y Defosiwn gan Patricia. Llanfihangel-yng Ngwynfa cyntaf – Harri Lloyd Williams a aned ar y 14eg Sefydliad y Merched o Ebrill. Pob dymuniad da i bawb. Nos Lun, Ebrill 13eg, darllenwyd y Colect gan Eisteddfod Genedlaethol yr Morwenna Humphreys. Croesawyd pawb gan Kathleen Morgan, is-lywydd, llongyfarchodd Urdd Meinir Hughes ar ei phenblwydd yn 60 oed, Llongyfarchiadau i Ffion Lewis, Ael-y-Bryn ar dymunodd y gorau i Ceinwen Thomas yn ei llwyddiant yn Eisteddfod Sir yr Ysgolion Te Prynhawn a Bwyty Ysbyty Glan Clwyd a chroesawyd Dilys Lloyd Uwchradd yn ddiweddar. Cafodd ddau gyntaf yn ôl, hithau yn teimlo’n well. Ymddiheurodd Byr brydau a phrydau min nos ar gael sef ar yr Unawd Merched a’r Unawd Pres blynyddoedd 7 – 9. Pob lwc i ti yn yr Eistedd- Barbara Jones, y Trysorydd, am ei Cinio Dydd Sul (archebu o flaen llaw) habsenoldeb oherwydd anhwylder. Bu’r fod Genedlaethol yng Nghaerffili. aelodau mewn Sioe Ffasiwn yn M. & Co. Ac Taith i Landudno – Sadwrn 23 Ffôn: ar Ebrill 23ain, aeth rhai i gyfarfod Gr@p yn Mai Carole neu Philip ar 01691 648129 Meifod. Trefnir trip gan Ffederasiwn Sir Mae seddi ar gael ar gyfer y trip – os am Ebost: Powys i Sir Fôn i ymweld â’r Toll-d~ yn Llanfair ddod cysylltwch â Nia Ellis ar 810983 neu Pwll, lle cynhaliwyd Sefydliad y Merched [email protected] 07884472502 am fwy o fanylion. cyntaf ym Mhrydain. Ymwelir â Biwmaris i Gwefan: www.cartrefbedandbreakfast.co.uk/rooms Taith Gerdded Côr y Wig – weld paneli yn Arddangosfa Crefft y Sadwrn 30 Mai Canmlwyddiant. Derbyniodd Linda Roberts Dechrau’r o’r Hen Ysgol am 5.45am y bore wahoddiad i Arddwest ym mhalas Bucking- PRACTIS OSTEOPATHIG (taith fer yn y car cyn cychwyn cerdded). Taith ham a bydd Linda a Morwenna yn mynd ar hamddenol gyda golygfeydd godidog a Fehefin 2ail.Y siaradwr gwadd yn y Cyfarfod BRO DDYFI gwrando ar ganu swynol yr adar. Ar ôl oedd Mrs. Jenny Bradford a chafwyd noson Bydd dychwelyd i’r Hen Ysgol bydd brecwast ddiddorol dros ben yn ei gwylio yn gosod Margery Taylor B.SC (Anrh) Ost.; D.C.R.R. a Cymreig yn disgwyl amdanoch am bris blodau ar y thema, “Dathliad”. Rhoddodd saith Peter Gray, B.Sc (Anth) Ost. rhesymol (i’w gadarnhau). Am fwy o fanylion o’r gosodiadau i’r gwobrau raffl. Enillwyd y yn ymarfer cysylltwch â Pat a Mike Edwards, Glasfryn gystadleuaeth trefniant blodau mewn cwpan uwch ben ar 811063. Croeso i bawb. – gan Meinir a Carolyn. Rhoddwyd y Salon Trin Gwallt AJ’s diolchiadau gan Catherine Bennett. Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop Stryd y Bont Eisteddfod yr Urdd Caerffili Drwyddedig a Gorsaf Betrol Bydd Rhun Aberdwynant yn cystadlu ar yr Llanfair Caereinion Unawd Bechgyn Bl.7-9 yn Eisteddfod ar ddydd Llun a dydd Gwener Mallwyd Genedlaethol yr Urdd Caerffili – pob lwc i ti Ffôn: 01654 700007 Ar agor o 7.30 tan 7.00 yr hwyr Rhun a dymuniadau gorau i holl blant ac Bwyd da am bris rhesymol ieuenctid yr ardal a fydd yn cystadlu yn yr neu 07732 600650 8.00a.m. - 5.00p.m. Eisteddfod ddiwedd mis Mai. E-bost: [email protected] Ffôn: 01650 531210 Plu’r Gweunydd, Mai 2015 13

Colofn Mai DOLANOG

Y Ganolfan Gymunedol Cymdeithas y Merched Cynhaliwyd Helffa Wyau’r Pasg ar Ebrill 4ydd. Ar Ebrill 14eg cafwyd noson yng nghwmni Trefnwyd yr achlysur, fel arfer, gan Nia a Phil Eleri Thomas, Llanoddian Isaf, Llangynyw yn Griffiths, Awelon. Daeth 51 o blant a hefyd rhoi arddagosfa trin gwallt a choluro. Gwnaeth nifer fawr o rieni a theidiau a neiniau o ardal Eleri waith da iawn ar y moch Gini, sef Jane eang ynghyd i hela. Roedd y tywydd yn heulog a Kath Owen! Rhoddwyd gwobrau raffl gan ac yn berffaith i gerdded. Eleni aeth y trywydd Eleri Thomas a Mair Pen y Creigiau. o’r Ganolfan heibio Hen Dafarn ac i fyny at Paratowyd paned gan Gwyneth, Pentre a Buarth Bachog, yna ymlaen at groesffordd Jane, Bron Eilun. Moeldrehaearn, ymlaen wedyn at gapel Saron Llongyfarchiadau a throi i lawr heibio T~’n Rhyd, dringo yr allt Llongyfarchiadau i Huw Jones, Dolwar Fach at drofa Pen y Creigiau, ac wedyn i lawr yn ôl Tatws melys! Dyma’r llysiau hynaf mewn am ddod yn bedwerydd yn yr Adran i Ddolanog. Yn y Ganolfan wedi’r helfa, cafodd Prentisiaid Trydaneg yn rownd derfynol Cymru hanes ac maent yn dyddio nôl 10,000 o y plant bryd blasus a’r oedolion baned – yr oll flynyddoedd. Fel tystiolaeth, darganfuwyd o Gystadleuaeth Sgiliau Cymru a fu yng wedi ei baratoi gan Nia a’i ffrindiau. Rydym Ngholeg Glannau Dyfrdwy ar Ebrill 22ain. ‘potato relics’ mewn hen ogofâu ym Mheriw yn ddiolchgar iawn i Nia, Phil a’r teulu, ac i gan archaeolegwyr. Daeth Christopher bawb arall a fu’n cynorthwyo i wneud yr Gwellhad a salwch Rydym yn anfon ein dymuniadau am wellhad Columbus â’r daten i Ewrop a daeth yn un o achlysur yn un cofiadwy iawn. brif fwydydd y bobl dlawd mewn sawl gwlad. i Ffion Jones, Dolwar Fach sydd wedi bod yn Mae’r daten yn gyfoethog mewn mineralau a sâl ers ddechrau Mawrth ac hyn o bryd yn fitaminau a’r rhai lliw oren yn uchel mewn ‘caro- dal yn ysbyty Amwythig. Siom enfawr i Ffion tene’. yw gorfod gohirio rhedeg ym Marathon Mae’r dull o storio’r tatws yn y cartref yn holl Llundain ar Ebrill 26ain. bwysig. Rhaid peidio â’uu cadw mewn bag Colled plastig neu eu storio yn yr oergell gan eu bod Trist iawn oedd colli Gwyneth Davies, y Groe yn dueddol o fagu llwydni yn fuan. Mae’n ar ôl gwaeledd hir iawn. Rydym yn estyn ein bosib defnyddio’r daten ar gyfer rysetiau melys cydymdeimlad i Gwyn a’r teulu oll. yn ogystal â rhai safri. Dyma ddau syniad blasus: Clwb Pêl-Droed Dyffryn Banw Brownies Taten Felys Ennill un a cholli tair oedd hanes y tîm yn mis Ebrill. Cafodd y tîm fuddugoliaeth dda o un gôl i ddim mewn gêm agos oddi cartref yn erbyn Talgarth, Ll~r Thomas yn sgorio o’r sbotyn ar ôl i Geraint Roberts cael ei lorio. Colli o chwe gôl i ddim oedd hanes y tîm mewn gêm anodd oddi cartref yn erbyn pencampwyr y gynghrair Knighton, y tîm cryfaf mae Banw wedi chware’r tymor yma. Cafwyd perfformiad gwell oddi cartref yn erbyn Ceri gyda Banw yn anffodus i golli o dair gôl i un mewn gêm agos, Rhodri Davies yn cael y gôl i Banw efo ergyd gref o gornel y cwrt cosbi. Gorffennodd y tymor gyda gêm adref yn erbyn Presteigne, Banw yn methu cyfleoedd da i fynd ar y blaen yn yr hanner cyntaf ac yna’n cael eu cosbi wrth i Preteigne gymryd mantais o gamgymeriadau yn y cefn ac ennill o ddwy gôl i ddim. Hoffai’r clwb diolch i bawb sydd wedi ein cefnogi dros y tymor. Bydd cyfarfod blynyddol y clwb yn cael ei gynnal yn Cann Office ar y 10 fed o Fehefin am 8 o’r gloch ac mae croeso i bawb. Mae’r clwb hefyd yn dathlu ei phen-blwydd yn bump ar hugain oed yr haf yma, ac mi fydd yna gêm arbennig yn cael ei chynnal ar Gae Morfa ar y 11eg o Orffennaf i ddathlu’r 600g (1 ½ pwys) o datws melys achlysur. Mwy o fanylion i ddilyn yn rhifyn nesaf y Plu. 12 dêt wedi eu torri’n fân Enillwyr Clwb 200: Chwefror: 1af – Morfudd Huxley, 2il - Geraint Roberts, 3ydd - R. E. 75g (3 owns) o gnau almon wedi eu malu Peate, Mawrth: 1af – Carwyn Davies, 2il - Rhys Evans, 3ydd - Dylan Jones, EbrillEbrill: 1af – ‘ground’ Arwel Dyffryn, 2il - Keith Isaac, 3ydd - Rob Huxley 100g (4 owns) o fflwr reis 2 llond llwy fwrdd o bowdr coco tywyll 25g (owns) o siocled tywyll wedi ei doddi 3 llond llwy fwrdd o syrup maple

Pilio’r tatws, eu sleisio a’u stemio hyd nes iddynt feddalu. Stwmpio’r tatws neu eu rhoi trwy broseswr. Cymysgu’r cynhwysion i gyd gyda’i gilydd yn drwyadl. Leinio tun sgwâr gyda phapur cwyr a’i iro. Taenu’r cymysgedd yn gyfartal ei drwch yn y tun. Pobi am rhyw 30 munud hyd i’r canol sychu. 1700C/Nwy 3. Gadael i’r ‘brownies’ offrwys yn y tun am ugain munud cyn eu torri’n 12 o ddarnau hir-sgwâr.

Pwdin Tatws Melys a Bananas Defnyddio mesurau o’r cynhwysion hyn fel bydd angen: Stemio tatws melys. Gwneud puree o’r tatws, bananas aeddfed, syrup maple a sinamon. Llun o’r tîm cyn gem olaf y tymor yn erbyn Presteigne (o chwith i dde, rhes cefn: Barry Smith, Ychwanegu ychydig o gnau ffrengig mân at y Owain Jones, Twm Foulkes, Alwyn Jones, Dylan Jones, Arwel Gareth, Owain Jones, Gerallt puree a mwynhau’r pwdin yn oer o’r oergell. Evans, Tucker, rhes blaen: Ifan Huws, Aled Davies, Dyfrig Jones, Huw Tudor, Rhodri Davies, Geraint Roberts 14 Plu’r Gweunydd, Mai 2015

PONTROBERT YSGOL PONTROBERT Sian Vaughan Jones Trwynau coch 01938 500123 Dydd Gwener 13eg o Fawrth roedd yna sawl wyneb doniol yn yr ysgol. Roedd y plant wedi [email protected] paentio eu hwynebau yn ddoniol ar gyfer diwrnod y trwynau coch. Roeddent hefyd yn cael eu noddi i ddawnsio am awr gyfan yn y prynhawn. Llwyddodd pob disgybl i ddawnsio am awr a chasglwyd swm rhyfeddol o £400 tuag at yr achos da. Gwella Da ni’n mynd o Steddfod i Steddfod .... Ar ôl cael llawdriniaeth yn yr ysbyty, mae Aled Mae disgyblion yr ysgol wedi bod yn cystadlu yn yr eisteddfod Cylch a Sir yn ogystal â’r Watkins, Brynfa adref erbyn hyn. Dymunwn eisteddfod ysgol. Yn ogystal â hyn bu’r plant yn cymryd rhan yng nghystadleuaeth dawnsio’r wellhad buan iddo wrth iddo gryfhau unwaith sir gyda’u dawns cyfansoddiad creadigol o dan y thema Ysbrydion. Dim gwobr eleni ond eto. roedd yn gystadleuaeth wych o safon uchel. Hoffai’r ysgol ddiolch yn fawr i feirniaid yr Baban bach eisteddfod ysgol sef Mrs Olwen Chapman a Mrs Miriam Jones. Hefyd diolch o galon i Mrs Croeso mawr i fabi bach i Gwyn a Nia Delyth Francis am arwain yr eisteddfod ac i Mrs Haf Watkin am gyfeilio. Hoffem hefyd Williams, Llwyn Derw. Ganed Harri Lloyd ar longyfarch Lois Birchall am ennill cadair eisteddfod yr ysgol am yr ail flwyddyn yn olynol – 14 Ebrill. Llongyfarchiadau i’r ddau daid a tipyn o gamp. Da iawn ti Lois. Rhaid hefyd llongyfarch Kira Jones am dderbyn yr ail wobr am nain, i hen daid a’r pedair hen nain! Bachgen ei ffotograffiaeth yn eisteddfod yr Urdd. Tipyn o glod i ti. Llongyfarchiadau mawr i bawb fydd bach lwcus iawn yn wir. yn cymryd rhan yn eisteddfod yr Urdd yng Nghaerffili ym mis Mai. Bydd ysgol Pontrobert yn Cydymdeimlo cystadlu gyda’r band, yr ensemble offerynnol, yr ensemble lleisiol a’r parti unsain. Pob lwc Anfonwn ein cydymdeimlad mwyaf at deulu iddynt! Rhos Cynhinfa wedi i Sheila golli ei brawd Barry yn sydyn. Mae ein meddyliau gyda hwy ar yr adeg anodd hwn. Penblwydd Arbennig Bydd Mrs Glenys Jones, Y Fferm yn nawdeg oed ar Fai y cyntaf. Pob dymuniad da i chi a hwyl ar y dathlu. Ysgol Newydd Mae Joss Maesyneuadd wedi cychwyn yn Ysgol Uwchradd Llanfyllin yn ddiweddar. Dymunwn bob hwyl i ti yn dy ysgol newydd Joss IVOR DAVIES PEIRIANWYR AMAETHYDDOL Revel Garage, Aberriw, Y Trallwng

Trwsio a gwasanaethu peiriannau fferm yr holl brif wneuthurwyr

Raffl Pasg Cynhaliwyd ein raffl Pasg flynyddol ar ddiwrnod olaf y tymor. Eleni penderfynwyd y byddai’r elw yn mynd tuag at gronfa Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn a’r Gororau. Daeth Mrs Beryl Vaughan i gasglu’r siec o £100 oddi wrth y disgyblion. Rydym ar ddeall bydd arian y disgyblion yn mynd tuag at wobrau dawns greadigol a dawns hip hop.

Ffôn/Ffacs: 01686 640920 Ffôn symudol: 07967 386151 Ebost: [email protected] www.ivordaviesagri.com

JAMES PICKSTOCK CYF. MEIFOD, POWYS Meifod 500355 a 500222

Dosbarthwr olew Amoco Gall gyflenwi pob math o danwydd Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv ac Olew Iro a Thanciau Storio GWERTHWR GLO Ymweliad Aneirin Karadog CYDNABYDDEDIG Cafodd ddisgyblion C.A.2 wledd o farddoni gyda bardd plant Cymru, Aneirin Karadog. Roedd A THANAU FIREMASTER y disgyblion wrth eu boddau yn odli, yn cyflythrennu ac ambell un yn troi ei law at gynganeddu. Prisiau Cystadleuol Diolch yn fawr am brynhawn yn llawn hwyl a sbri. Pwy a @yr efallai y gwelwn ddisgyblion Gwasanaeth Cyflym Pontrobert ar lwyfan yr eisteddfod mewn blynyddoedd i ddod? Cofiwch gallwch ddarllen holl newyddion yr ysgol ar ein gwefan sef:http://ysgolpontrobert.weebly.com Plu’r Gweunydd, Mai 2015 15

Chwilio am deuluoedd i fynd BECIAN benben â’i gilydd ar y gyfres ynefin S newydd o Fferm Ffactor C DRWY’R LLÊN Alwyn Hughes gyda Pryderi Jones (E-bost: [email protected]) Croeso i’r Gwanwyn Man gwyn man draw Mae arwyddion fod y Gwanwyn yn gryf o’n Hola! Aeth cant a hanner o flynyddoedd heibio cwmpas gyda’r cloddiau yn llawn blodau a ers i hen gwch a fu’n arfer cario te o Tseina blagur ar y coed. Mae’r wennol yn gyffredin hwylio o Lerpwl i Borth Madryn, Ariannin. Ar iawn erbyn hyn. Cyrhaeddodd y wennol gyntaf fwrdd y Mimosa roedd 153 o deithwyr a Llanfair ar y pedwerydd o Ebrill, roedd yn gobaith yn fflachio yn eu llygaid am ddyfodol Newbridge, Meifod ar y chweched ac roeddent gwell a byd tecach. Ym 1865 mi gymerodd Mae S4C a’r cwmni cynhyrchu Cwmni Da yn yn y Parc, Llangadfan ar yr wythfed a gwelodd ddeufis iddyn nhw gyrraedd ‘gwlad yr addewid’ chwilio am deuluoedd i gymryd rhan yn y Aled ddwy yn Nolmaen ar y nawfed. ond mi fedrwch chi gyrraedd yno heddiw mewn gyfres nesaf o Fferm Ffactor fydd yn cael ei Cymharol dawel fu’r gog hyd yma. Clywodd rhyw diwrnod go lew. darlledu yn yr hydref. teulu’r Gors hi’n canu yng nghyfeiriad y Doedd y wlad ddim yn llifeirio o laeth a mêl Hyd yn hyn, mae’r gystadleuaeth ar gyfer Pencoed ar Ebrill 15fed (oedd yn eitha pan gyrhaeddon nhw ac roedd yn rhaid wynebu ffermwyr wedi bod yn her rhwng unigolion ond cynnar). Clywyd hi ger Penantwrch, Cwm caledi ofnadwy a gwaith mawr i ddyfrio’r tir bydd y seithfed gyfres yn gosod teuluoedd o Twrch tua’r un amser. Nid wyf wedi ei chlywed diffaith a phlannu cnydau ac ati. Erbyn heddiw ffermwyr benben â’i gilydd gan roi cyfle iddyn fy hun eto mewn mannau ble rwyf yn arfer ei mae’n debyg bod 50,000 o Archentwyr yn nhw ennill y brif wobr o gerbyd model Yukon chlywed. Mae’n debyg fod llai yn dychwelyd honni bod ganddyn nhw waed Cymreig yn eu D-Max 4 x 4 wedi’i noddi gan Isuzu UK a’r pob blwyddyn. Mae’r gwynt braidd yn oer o gwythiennau, ac mae steddfod Chubut ac teitl ‘Teulu Ffermio Gorau Cymru’. hyd - maent yn fwy tebygol o ganu pan fo’r ysgol feithrin Gymraeg i’w cael yn y Wladfa Mae Cwmni Da yn chwilio am deuluoedd o tywydd yn gynnes a llaith. Diolch am y o hyd. bedwar i gystadlu yn y gyfres. Mae’n rhaid i wybodaeth. Mae mynd a dod mawr rhwng y ddwy wlad bob cystadleuydd fod yn h~n nag 17 oed a’r Prinhau mae’r gylfinir heb amheuaeth. am mi gefais innau fynd yno ar antur pan teulu yn cynrychioli un fferm, ond nid oes rhaid Clywais bâr yng Nghwm Nant a dywed Geraint oeddwn yn iau a’r gwynt yn fy ngwallt. i bob aelod fyw ar y fferm honno. Gall aelodau Dolau eu bod yn ddigon prin. Does dim golwg Rhyfeddu wnes i at y Gymraeg a siaredir yno o’r ‘Teulu’ fod yn gyfuniad o fam/tad/g@r/ o gornchwiglen neu’r pi-wit yn unlle. Pa obaith a’r islais Lladinaidd cryf iddi, iaith heb eiriau gwraig/mab/merch/ partner/brawd/chwaer/ sydd gan adar i nythu ar y ddaear pan fo Saesneg yn ei britho a chael sgwrsio gyda teulu a’u teulu agos. gymaint o foch daear o gwmpas i’w rheibio! phobl ddifyr fel Tegai Roberts, Delyth Pugh Bydd un teulu yn herio teulu arall bob wythnos, Collais gyfri sawl mochyn daear a welais yn de Jones a Fabio Gonsalez yn y capel ac yn gan droi eu llaw at nifer o gampau a thasgau farw ar ochrau ffyrdd yn ddiweddar. Maent Dafarn Las. amaethyddol o dan lygaid barcud beirniaid o’r yno’n pydru am wythnosau - dyn a helpo Hanes arwrol ydy hanes goroesiad y Cymry byd amaeth. Bydd teulu buddugol pob rownd ffermwr petai’n gadael oen ar ochr y ffordd cyntaf hynny yn y Wladfa a’r llyfr gorau yn mynd ymlaen at y rownd nesaf mewn am ddiwrnod neu ddau! ddarllenais i amdano ydy ‘Ar lannau’r Gamwy’ arddull ‘knockout’ cyn i ddau deulu wynebu Nythaid anghyffredin gan William Meloch Hughes. Darllenais hefyd ei gilydd yn y rownd derfynol i benderfynu ar Gwelais nythaid anarferol o wyau yn dipyn o waith bardd y Wladfa sef R Bryn y teulu buddugol. Os ydych yn teimlo bod Rhosybreidden ger Dolanog. Mae hwyaden Williams, g@r a aned ym Mlaenau Ffestiniog gan eich teulu chi’r fferm ffactor sydd ei angen yn eistedd ar tua dwsin o wyau hwyaid, yn ond a aeth i fyw i Drelew am flynyddoedd cyn i ennill y gystadleuaeth, cysylltwch â’r cwmni ogystal â dau wy ffesant. Ni wyddys pwy dychwelyd i Gymru ac astudio ym Mhifysgol trwy’r wefan, s4c.cymru/ffermffactor neu ddydwodd gyntaf yn y nyth. Disgwylir yn Bangor ddechrau’r ganrif ddiwethaf. Byddai’n ffoniwch 01286 685600. Y dyddiad cau ar eiddgar i weld beth fydd yn digwydd pan fo’r rhugl felly mewn Cymraeg a Sbaeneg a sioc gyfer ymgeisio yw bore Llun, 5 Mai 2015 am wyau’n deor. iddo oedd bod mawrion y genedl bryd hynny 11.00am. Tanau yng Nghefn Gwlad yn traddodi eu darlithoedd ar yr iaith Gymraeg drwy gyfrwng y Saesneg! Bu llawer o sôn am danau ar dir sych yn ystod ER COF AM ANGHARAD Bydd dathliadau mawr dw i’n siwr y mis hwn, yr wythnosau diweddar. Cafodd Brigâd Dân Cwta chwe mis wedi marw Bronwen, gynt o ac mae sôn bod Cymdeithas Bêl-droed Cymru De Cymru dros wyth cant o alwadau i ddiffodd Frongoch Hall, Cefncoch daeth y newydd fod a Chymdeithas Bêl-droed Ariannin am drefnu tanau gwair. Cynnwyd y mwyafrif yn fwriadol ei chwaer ieuengaf hefyd wedi’n gadael. gêm rhwng y ddwy wlad i nodi’r achlysur. Bale, a chyhuddwyd troseddwyr mor ieuanc a Bu farw ym mis Chwefror yn wyth deg chwech Aguero, Messi ar yr un cae! Bobl bach! phedair ar ddeg oed. Anodd yw deall pam oed. I gloi, dyma ran o awdl R Bryn Williams i maent yn dechrau’r tanau - er mwyn cael rhyw Roedd yn weddw i John Grugulis, ac roedd Batagonia. iddynt ddwy ferch - Irena a Linda. fath o wefr o bosib neu achos eu bod yn ‘Eiddil Fimosa drwy ddylif misoedd, Cynhaliwyd y gwasanaeth angladdol yn ‘bored’. Fe fuasai blaen troed yn eu tinau yn Hwyliai i’w hantur ar wamal wyntoedd, Eglwys Bresbyteraidd Cymru, lle roedd gwneud byd o les iddynt yn fy marn i! Ei chragen yn herio’r llydan foroedd, Angharad yn ffyddlon ac yn Amlosgfa Bu un tân yn yr ardal hon, sef ar y Fron, y tu A rhoddwyd i’w llywio freuddwyd lluoedd: Busbury. ôl i Fwyty’r Dyffryn ger y Foel. Galwyd ar y Anelu o fro’r niwloedd – digariad, Cafodd Angharad yrfa ddisglair ym myd frigâd dân tua naw o’r gloch y nos a llosgodd A morio i wlad y mawr oludoedd’. am rai oriau gan ddinistrio tua ugain cyfer o addysg, gan ddod yn y man yn ddirprwy dir. Mae dau bosibilrwydd sut y dechreuodd CYLCH LLENYDDOL MALDWYN bennaeth ysgol Busbury. y tân - esgeulustod neu cynau yn fwriadol, o Plas Gregynog Wolverhampton fu ei chartref gyda’i theulu ystyried yr amser y dechreuodd. gydol ei hoes, gan gadw cysylltiad â’i hen Beth oedd cost y fath anfadwaith? Clywais Nos Iau Mai 21 am 7.30 gynefin ac ymweld o dro i dro. Deuai i gyngerdd yr Hosbis bob blwyddyn gan aros ar y radio ei bod yn costio dwy fil o bunnoedd Y Llenor Lleucu Roberts bob tro mae injan yn gadael gorsaf dân. gyda ffrind mynwesol ym Mryndedwydd a Enillydd Medal Ryddiaith a Gwobr chael cyfle i alw ar deulu ei diweddar frawd, Clywais ddweud fod swyddog tân wedi dod i’r Goffa Daniel Owen yn Eisteddfod Fron o Bontypridd noson y tân, aeth adre Genedlaethol Sir Gâr Dewi. rhywbryd yn oriau mân y bore, cyn dychwelyd Cymeriad hoffus a diymhongar oedd Os medrwch, dewch â chopi o Gyfansoddiadau a Angharad, ac yn Gymraes i’r carn. yn ôl drannoeth. Da o beth fyddai gyrru’r bil Beirniadaethau Eisteddfod Genedlaethol Sir Gâr Cydymdeimlwn â phob aelod o’r teulu yn eu i’r sawl a’u dechreuodd - fe fyddent dipyn fwy gyda chi i’r cyfarfod. hiraeth. gofalus yn y dyfodol!! Tâl am y noson £5. Tocyn Tymor £20. 16 Plu’r Gweunydd, Mai 2015

opsiynau. Os ydych mewn sefyllfa lle bydd angen galw AR GRWYDYR am gymorth, y signal yw 6 chwyth ar y gyda Dewi Roberts chwiban neu 6 o fflachiadau ar y torts (neu 6 gwaedd os nad oes gennych y ddau arall am Yn dilyn sgwrs gyda Alwyn, a’i sanau pwrpasol ryw reswm); aros munud cyn ail-adrodd. Yr awgrym da o ysgrifennu · Côt law ateb yw 3 chwyth ac yn y blaen. Pethau rhad ychydig o ganllawiau o · Trowsus glaw iawn yw’r bag ‘bivvi’ a’r ffordd i’w defnyddio safbwynt offer cerdded ac yn y · Coesarnau (dim angen ar dywydd poeth mewn argyfwng yw mynd ‘mewn’ i’r bag a rhoi blaen, dyna fydd yn dwyn ein a sych) eich traed yn eich sach gefn. Gall y bag fod sylw y tro yma. Mae’r offer · Het a menig yn ddefnyddiol i eistedd arno hefyd! Y rheswm cerdded yn dibynnu ar y math · Haen gynnes ac un haen sbâr (e.e. bod angen menyg a het sbâr yw pe baech o daith bydd rhywun yn fwriadu ei gwneud, haen wlanog); mewn tywydd gaefaol wedi eu gwlychu; mae hyn yn digwydd yn gyda’r tywydd yn ffactor bwysig arall wrth bydd angen haen waeledol thermal a rheolaidd mewn eira a glaw. gwrs. Bydd taith ar hyd glan afon mewn dyffryn siaced gynnes I roi syniad i chi o ran diod, byddaf yn cario 4 gwastad yn yr haf yn wahanol iawn i gerdded · Het, menig, sanau ychwanegol potel o dd@r (neu ddiod ‘egni’ weithiau) – 2 i fyny mynydd yn y gaeaf er enghraifft! Er · Cap a sbectol haul os yw’r tywydd yn litr i gyd ar daith mynydd arferol; os yw’r daith bod elfen o risg i bob taith i raddau, wrth ddilyn braf yn hir iawn mewn tywydd poeth byddaf yn canllawiau penodol a defnyddio synnwyr Ewch ag offer pwrpasol a gwnewch yn cario mwy (nid yw hyn yn aml iawn), os nad cyffredin mae rhywun yn gallu mwynhau y siwr eich bod yn gwybod sut ei defnyddio – oes siawns ail-lenwi potel; gall hyn swnio’n teithiau heb or-boeni am ddiogelwch. O ran · Sach gefn gyda digon o le i gario llawer ond nid yw’n deimlad plesurus rhedeg cerdded ar hyd yr arfordir, bydd angen edrych popeth! allan o ddiod wrth gerdded a bydd y sach yn ar amseroedd llanw os am ymweld ag ambell · Map (Graddfa 1:25,000 yw’r rhai gorau ‘sgafnu wrth i rywun ddyfrio ei hun! i fan penodol ar lanw isel; nid oes angen o ran cerdded) Ar ambell i daith, bydd angen ychydig o meddwl am hyn wrth wneud y Llwybr Arfordirol · Cwmpawd ddringo elfennol. Un nodwedd hollbwysig yn Swyddogol. Bydd angen gofal arbennig wrth · Torts a batri sbâr hyn o beth yw gwneud yn siwr bod rhywun yn glogwynni ger y môr neu mewn llefydd tebyg. · Chwiban cadw 3 rhan o’r corff (h.y troed neu law) ar Rwyf wedi sôn am deithiau ger rhaeadrau – · Diod graig bob amser wrth fynd i fyny neu lawr gall yr ardaloedd hyn fod yn eithriadol o berygl · Bwyd rhannnau mwy heriol. Mae’r rhan fwyaf o hefyd, felly mae angen bod yn wyliadwrus bob · Bwyd a diod ychwanegol (ar gyfer ddamweiniau ar fynydd yn digwydd wrth i bobl amser. argyfwng) ddod i lawr o’r uchelfannau; dyma pan mae Er hwylustod, dyma ganllawiau ar gyfer · Sach argyfwng bivouac pobl yn fwy blinedig a gall y tir fod yn llithrig a diogelwch mynydd - · Pecyn cymorth cyntaf hawdd baglu arno; bydd angen cofio hyn wrth Cynlluniwch eich taith yn ofalus cyn · Eli haul (os yn braf!) gynllunio’r daith ac wrth ei cherdded. cychwyn gan ddewis taith sy’n addas ar eich · Ffôn symudol (cofiwch bod siawns na Mae nifer o elfennau eraill i ddiogelwch cyfer neu ar gyfer pob aelod o’ch gr@p. chewch signal) mynydd wrth gwrs a dim ond braslun yr ydw Edrychwch ar ragolygon tywydd cyn · Mewn tywydd gaeafol – ‘crampons’ a i wedi ei roi yma. Os am fwy o fanylion byddwn cychwyn a cofiwch y gall y tywydd newid yn bwyell iâ (ice axe), sbectol eira yn awgrymu llyfr ardderchog Mynydda gan gyflym; yn aml, gall y tywydd ar y copa fod Yn bersonol, byddaf hefyd yn mynd â Steve Long sef llawlyfr swyddogol y cynlluniau yn wahanol iawn i’r man cychwyn. chamera a batris sbâr mewn bag gwrth dd@r. Arweinwyr Mynydd ac Arweinwyr Grwpiau Byddwch yn barod i newid eich Mae offer SatNav yn gallu bod yn ddefnyddiol Cerdded. cynlluniau os oes perygl na allwch gwblhau weithiau; bydd angen gwneud yn siwr bod Cefais y fraint o roi sgwrs ar rai o’m teithiau i taith benodol; mae’n syniad troi yn ôl weithiau batris llawn gyda chi. Ferched y Wawr Llangadfan a’r Foel yn e.e. mewn gwynt cryf iawn. O ran esgidiau, mae’n bwysig rhoi amser i ddiweddar ac roedd yn bleser bod yn eu Dywedwch wrth berson cyfrifol beth yw ddewis rhai pwrpasol; mae nifer o lefydd yn cwmni! eich cynlluniaucynlluniau, pa ffordd yr ydych am fynd rhoi cyngor ac mae digonedd o ddewis o ran Yn y rhifyn diwetha soniais am daith yn ardal a phryd disgwyliwch fod yn ôl a chofiwch roi pris a defnydd – mae Betws y Coed yn lle Abergwesyn; er mwyn ei wneud yn glir, mae’r gwybod iddyn nhw am unrhyw newid yn eich arbennig am hyn! Dywedwch wrthynt pa fath lle yma yn agos at Lanwrtyd sydd yn ne cynlluniau. o deithiau yr ydech yn bwriadu eu gwneud a orllewin Powys. Mae dwy ffordd i fynd yno o’r Gwisgwch a chariwch ddillad addas – chewch gyngor trylwyr. Os ydych yn aelod o dwyrain neu’r de – un o Beulah ac un o · Esgidiau cerdded cyfforddus sy’n Glwb Mynydda Cymru, cewch ostyngiad Lanwrtyd ei hun sydd yn dilyn afon Irfon yn cynnal y ffêr (bydd angen esgidiau sylweddol mewn nifer o siopau cerdded. Wrth agos ac mae mwy nag un lle addas i stopio i mynydd arbennig i ddal ‘crampons’ ar ddefnyddio sustem o ‘haenau’ dillad wrth grwydro ’chydig; cewch wneud taith cylch car gyfer cerdded mewn rhew ac eira) a gerdded mae rhywun yn cael mwy o a gwneud y ddwy!

HELEN DAVIES Dip.CFHP, MPSPract YMARFERWR IECHYD TRAED

Gwasanaeth symudol: Pob math o waith tractor, * Torri ewinedd yn cynnwys-

* Cael gwared ar gyrn x Teilo gyda chwalwr * Lleihau croen caled a thrwchus 10 tunnell,

* Casewinedd x &KZDOX¶VOXUU\·JDQ * Lleihau ewinedd trwchus GGHIQ\GGLR¶WUDLOLQJVKRH·

* Trin ewinedd gyda haint ffwngaidd x Chwalu gwrtaith neu galch,

x 7ULQ\WLUk¶SRZHUKDUURZ·

x Unrhyw waith gyda I drefnu apwyntiad yn eich cartref, ¶GLJJHU·WXQQHOO

cysylltwch â Helen ar: x Amryw o beiriannau eraill ar gael. 07791 228065 01938 810367 Ffôn: 01938 820 305 Maesyneuadd, Pontrobert 07889 929 672 Plu’r Gweunydd, Mai 2015 17

arbennig. G#YL GREGYNOG 2015 YN DATHLU LLANFAIR Gwasanaethau BLWYDDYN RAGOROL Cynhaliwyd gwasanaeth arbennig yng nghapel G@yl Gregynog 2015: Chwyldro CAEREINION Ebeneser nos Wener y Groglith. Roedd yr 12-28 Mehefin 2015 oedfa o dan ofal Parch. Carwyn Siddall, Bydd 2015 yn flwyddyn ragorol i @yl Gregynog; seilir Llanuwchllyn a braf oedd gweld cynulleidfa yr @yl eleni ar themâu Ffrainc ac ysbryd Chwyldro. Dymuniadau da Cynhelir digwyddiadau yn yr Ystafell Gerdd yn Neuadd Dymuniadau gorau i Mrs Shirley Jones wrth gref o bob oed wedi dod i wrando arno. Diolchwyd iddo gan Mrs Buddug Bates, Gregynog, lleoliad sy’n agos iawn at galon iddi roi’r gorau i’w gwaith yn yr Ysgol Gynradd. cynulleidfaoedd yr @yl, yn ogystal â lleoliadau Bydd y plant yn gweld colli Anti Shirley, ond ysgrifennydd pwyllgor yr Ofalaeth. hanesyddol ar draws Canolbarth Cymru a’r Gororau, bydd yn cael mwy o amser i sbwylio ei wyres Ar Sul y Pasg, Ebrill 5ed, cafwyd gwasanaeth yn Oriel Gregynog yn Amgueddfa Genedlaethol Cymru fach r@an! arbennig arall yng nghapel Moreia. Roedd hwn yng Nghaerdydd, â’r Llyfrgell Genedlaethol yn Aber- wedi ei drefnu gan Mr Gwilym Humphreys. ystwyth. Geni Cymerwyd rhan gan blant yr Ysgol Sul, ac Yn y rhaglen eleni mae ffocws arbennig ar artistiaid Llongyfarchiadau i Alun a Donna, Cefndre ar blaengar o Ffrainc sy’n perfformio yng Nghymru am y aelodau’r capeli yn Llanfair, cafwyd deuawdau enedigaeth Ryan Tomos, brawd bach i Gethin tro cyntaf: yn eu mysg y fezzo-soprano Stéphanie cofiadwy gan Caryl a Manon a’r uchafbwynt Wyn. d’Oustracd’Oustrac, y telynor Xavier de Maistre, y pianydd oedd Elen Davies ac Alun Jones yn canu Anne Queffélec, a Christophe Rousset, meistr Bedydd emyn ‘Coetmor’, a glywir mor aml ar raglen yr harpsicord, gyda’i ensemble Les Talens Bedyddiwyd merch fach Kelly Hartshorne a Dai Jones. I gloi’r oedfa gweinyddwyd y LyriquesLyriques. Yn ôl y Dr Rhian Davies, Cyfarwyddwraig Artistig G@yl Colin Roberts o Ddolanog yn Eglwys y Santes Cymun o dan ofal y Parch. Peter Williams. Fair yn ddiweddar. Ei henw yw Cari Ann. Gregynog: “Yn aml iawn, disgrifir G@yl Gregynog fel Undeb y Mamau ‘Neuadd Wigmore Cymru’ a’r gobaith yw fy mod wedi Salwch Agorwyd cyfarfod mis Mai gyda darlleniad a llwyddo i lunio rhaglen ddeniadol o gyngherddau, Dymuniadau da i Mrs Sandra Jones, gweddi gan Betty Davies. Croesawyd Helen gweithdai a chyflwyniadau gan rai o arbenigwyr rhyngwladol enwocaf ein cyfnod. Ffrainc yw Rhiwhiriaeth a gafodd ei tharo’n wael yn ei Davies atom i ddangos hetiau yr oedd wedi’u chartref yn frawychus o sydyn ac a fu yn ysbrydoliaeth y rhaglenni, ynghyd â chysylltiadau gwneud ei hun o bob lliw a llun. Cymreig sy’n cynnwys agweddau gwahanol ar y anymwybodol am rai dyddiad yn yr ysbyty. Trefnwyd i fynd i Lansilin i’r gwasanaeth thema Chwyldro.” Braf yw deall ei bod yn gwella. arbennig a gynhelir yno’n fuan ac mae Shirley Mae blas chwyldroadol y chwiorydd Gwendoline a Mae Mrs Megan Owen wedi bod yn yr ysbyty a Christine yn trefnu taith ddirgel i’r aelodau Margaret Davies, sylfaenwyr G@yl Gregynog ym 1933, eto ond wedi cael dod adre erbyn hyn ac yn ym mis Mai. ym myd y celfyddydau yn cael ei ddathlu hyd heddiw, gwella. a chynhelir digwyddiad cyntaf penwythnos cyntaf yr Ar y ffordd @yl eleni yn Oriel Gregynog, yn Amgueddfa Mae Dr Elfed Hughes wedi cael triniaeth i Llongyfarchiadau i aelod ieuengaf teulu Genedlaethol Cymru, Caerdydd: bydd Xavier de gataract ar ei lygad ac anfonwn ein cofion Llanoddian, Gareth Robinson, ar basio ei brawf Maistre yn cyflwyno rhaglen o gerddoriaeth ato ac at Mrs Hughes yn Pennant. Argraffiadydd Ffrengig i gyd-fynd â Chasgliad enwog gyrru. Cafodd David Jenkins, Y Fron, driniaeth ar ôl y Chwiorydd Davies o luniau (12 Mehefin). cyfnod o fod mewn poen erchyll ac mae’n Cyngherddau Sefydlodd Gwendoline Davies Ysgol Gerddoriaeth Cofiwch am y noson arbennig a gynhelir yn y Offerynnol ym Mhrifysgol Aberystwyth ym 1914, ffaith dda deall ei fod yntau’n gwella. nad yw’n hysbys i lawer. Bydd rhaglen diwrnod yn Treuliodd Gron Jones gyfnod yn yr ysbyty ac Tri Diferyn nos Wener Mai 1af. Bydd Siân James yn diddori yno a bydd yn sicr o fod yn Aberystwyth yn dilyn trywydd y stori hon, yng mae yntau o gwmpas erbyn hyn ac yn cryfhau. nghwmni’r pianydd Iwan Llewelyn-Jones a Bu Brian Davies am driniaeth yn yr ysbyty noson dda. Phedwarawd Llinynnol Escher (13 Mehefin). Ac am ddiwrnod a braf ei weld o gwmpas y dref. Cyn y Steddfod Fawr, mae yna gyngerdd yn Llandinam, pentref genedigol y chwiorydd, bydd arbennig yn mynd i gael ei gynnal yn Llanfair The Society of Strange and Ancient Instru- Croeso ar Orffennaf 25. Nerys Jones sy’n trefnu’r ments yn ail-greu’r cyngherddau yng ngolau Dymuniadau gorau i David Watkin a Nettie a Cyngerdd o ben draw America! Bydd hi a canhwyllau a gynhaliwyd gan gr@p o’r un enw ym Caitlin a James sydd wedi symud i hen gartref Mharis yn ystod y cyfnod y treuliodd Gwendoline a chantorion enwog IAWN eraill yn cymryd rhan David, Cae Llywelyn. Mae Joy wedi setlo yn Margaret cyfnod yn y ddinas yn prynu eu lluniau (14 yn y noson i godi arian at Ysbyty Felindre Llanfair ac mae’n braf iddi weld aelod o’r teulu Mehefin). sy’n rhoi gofal arbennig i gleifion sy’n dioddef Cynhelir cyngherddau cerddoriaeth gynnar G@yl yn ôl yn yr hen gartref. Llongyfarchiadau hefyd o ganser. Bydd y tocynnau yn £15 ac ar werth Gregynog yn bennaf yn ystod ail wythnos yr @yl eleni, i Ann (Watkin gynt) ar ddathlu pen-blwydd yn fuan. Cadwch y dyddiad!! a phen-blwydd Brwydr Waterloo 200 mlynedd yn ôl ar 18 Mehefin sy’n ysbrydoli’r rhain. Yn ystod blynyddoedd cynnar y 19eg ganrif, roedd nifer sylweddol o Annibynnol garcharorion rhyfel Napoleon ar barôl yn Y Drenewydd, CEFIN PRYCE MARS Trefaldwyn, Y Trallwng, Llanfyllin, Croesoswallt a Bish- Ymgynghorwyr Ariannol Annibynnol op’s Castle. YR HELYG Wrth gwrs mae hanesion rhai o’r dynion hyn yn parhau LLANFAIR CAEREINION - carwriaeth y Capten Pierre Augeraud a merch Trevor Jones Rheithor Llanfyllin; y cyfnod a dreuliodd brawd Napo- leon, Lucien Bonaparte yn byw yn Llwydlo. Ymysg y Contractwr adeiladu Rheolwr Datblygu Busnes perfformwyr mae Fantasticus (Castell Powis, Y Trallwng, 17 Mehefin), London Handel Players a’r Old Genus Building, Henfaes Lane, Adeiladu o’r Newydd dawnsiwr anhygoel Steven Player (Neuadd y Dref, Y Trallwng, Powys, SY21 7BE Trefaldwyn, 18 Mehefin], The Revolutionary Draw- Atgyweirio Hen Dai Ffôn 01938 556000 ing Room yng nghwmni’r ffliwtydd baróc Rachel Ffôn Symudol 07711 722007 Brown (Eglwys Llanfyllin, 19 Mehefin), y delynores Gwaith Cerrig Masumi Nagasawa ac Amarillis (Gregynog, 20 Morgeisi * Pensiynau * Buddsoddiadau * Cynilion Mehefin), Les Folies françoises (Gregynog, 21 * Yswiriant Bywyd * Diogelu Incwm Mehefin), Kristian Bezuidenhout sy’n canu’r Ffôn: 01938 811306 * Adeiladau a Chynnwys fortepiano a Christophe Rousset gyda Les Talens Lyriques (Gregynog, 22 Mehefin). Bydd cyngherddau sy’n dathlu chwyldroadwyr Siop Trin Gwallt cerddorol hynod ddiddorol diwedd y 19eg ganrif a dechrau’r 20fed ganrif — Alexander Scriabin, a berfformir gan Ensemble Variances yng nghwmni’r TANWYDD &$575()‡$0($7+<''2/ pianydd penigamp o Rwsia Alexander Melnikov ‡',:<',$12/‡0$61$&+2/ A.J.’s (26 Mehefin), ac Erik Satie - mae ei gerddoriaeth i’r OLEWON AMAETHYDDOL POTELI NWY piano wedi cael ei recordio gan ddenu canmoliaeth dra BAGIAU GLO A CHOED TAN phwysig gan Anne Queffélec (27 Mehefin). Hefyd TANCIAU OLEW cawn gyfle yng nghwmni Stéphanie d’Oustrac a Ann a Kathy BANWY FEEDS Ann a Kathy Pascal Jourdan i fwynhau rhai o ganeuon gorau POB MATH O FWYDYDD ANIFEILIAID ANWES yn Stryd y Bont, Llanfair Duparc, Debussy a Reynaldo Hahn (27 Mehefin). I A BWYDYDD FFERM gloi’r @yl eleni, bydd un o’r ensembles cerddoriaeth Ar agor yn hwyr ar nos Iau 01938 810242/01938 811281 gynnar gorau’r byd - Vox LuminisLuminis, a’u cyfarwyddwr Ffôn: 811227 Lionel Meunier - [email protected] /www.banwyfuels.co.uk Ffôn: 811227 Lionel Meunier - yn perfformio yn Eglwys Trefaldwyn (28 Mehefin]. 18 Plu’r Gweunydd, Mai 2015

bwysau o du’r cwsmeriaid. Tybed nad oes yma O’R GORLAN her i’n henwadau hefyd ystyried pa fodd y gellid newid ein dulliau hynafol o wneud LLANLLUGAN Gwyndaf Roberts pethau heb, wrth gwrs, danseilio neges I.P.E. 810658 sylfaenol yr Efengyl? Fe fydd Wythnos Cymorth Cristnogol yn Un o delynegion hyfrytaf yr iaith Gymraeg dechrau 10 Mai gan roi cyfle inni weithredu Tractor neu tarten yw Mai gan Eifion Wyn a gyhoeddwyd yn unwaith eto er mwyn newid, er gwell, Roeddwn yn y gegin yn gwneud ambell i ‘Telynegion Maes a Môr’ yn 1906. Ganed y amgylchiadau tlodion ein byd. Dydd Llun 18 darten riwbob pan agorodd y drws ac i mewn bardd ym Mhorthmadog 2 Mai 1867 ac mae Mai yw diwrnod anfon Neges Ewyllys Da yr i’r gegin daeth Ivor a dweud fod dros ddeg ar ei hoffter o fis ei eni - gyda dydd fy ngeni Urdd at ieuenctid y byd. Ers sefydlu’r Neges hugain o hen dractorau wedi dod o Lanllugan innau - yn amlwg iawn yn y gerdd annwyl hon. yn 1922, fe fu adegau du iawn yn hanes y ar hyd y Filltir Aur ac yn eu blaen. Roedd rhai Fe allwn ninnau fel y bardd, ddotio at byd. Yn anffodus nid yw ein cyfnod ni yn o’r perchnogion yn gweiddi cyfarchion ac yn ryfeddodau byd natur yn ystod mis Mai pan llawer gwell. Fe fydd y neges eleni yn galw codi llaw arno wrth fynd heibio. Baswn wedi fydd y blodau fel y barrug a deunod y gog yn am newid agweddau pawb tuag at bwnc cael llun ohonynt a’i anfon i`r Plu - ond yn y amlwg unwaith eto yn y tir. Ond er bod y Heddwch rhyngwladol. gegin yn pobi roedd Ivy P! flwyddyn yn cerdded ymlaen yn dalog mae Tybed a fydd Gwasanaeth Dyrchafael ar 14 Cyrraedd yna ddigwyddiadau yn ystod y mis yn Mai yn eich ardal eleni? Fe geir cyfeiriad byr Mae’r wenoliaid, siffsaffs, tingoch, a dwy grefyddol a seciwlar sy’n werth sylwi arnynt gan Marc a Luc at y digwyddiad gydag gylfinir yn hedfan o ddeutu, i lawr wrth yr afon gan fod arwyddocâd arbennig iddynt i ni’r adroddiad hirach yn Actau’r Apostolion. Darlun mi welais wyddau Canada, mae llynnoedd Cymry. o ddisgyblion wedi dod ynghyd, gan ddisgwyl gan ein cymdogion ac rwyn eu gweld a’u Ddiwedd y mis fe fydd disgwyl i filoedd bod yr hen drefn yn cael ei hail sefydlu, a clywed yn hedfan heibio’n aml iawn. ymweld ag Eisteddfod yr Urdd Sir Caerffili a gawn yn yr Actau. Yr hyn a gafodd y gynhelir ar diroedd Llancaiach Fawr ger Nel- disgyblion oedd addewid am rym newydd, sef son. Er mai plentyn yr ugeinfed ganrif yw Ei- yr Ysbryd Glân. steddfod yr Urdd (cynhaliwyd yr Eisteddfod Difiau Dyrchafael yw un o gerddi mawr RHIWHIRIAETH gyntaf yng Nghorwen yn 1929), mae’n rhan o Saunders Lewis. Mae’r ddau bennill agoriadol draddodiad sy’n ymestyn yn ôl o leiaf i’r yn llawn o ddarluniau natur ym mis Mai gyda’r flwyddyn 1176 pan ddaeth beirdd i gastell cyfan yn drwm o gyfeiriadau Pabyddol eu ‘maen a mortar’ Aberteifi ar wahoddiad Rhys naws. Fe welwn wenwisg ar y ddraenen a Llongyfarchiadau Llongyfarchiadau arbennig i Rhian Williams, ap Gruffudd, sef yr Arglwydd Rhys. Dyma chanwyllbrennau’r gastanwydden yn olau, tra Glynd@r ar gael ‘distinction’ yn ei harholiad oedd cychwyn y traddodiad sydd i bob pwrpas bo’r lleian fedw yn fud a’r rhith tarth yn gwyro piano Gradd 7. Mae hi yn ddisgybl i Buddug yn unigryw i ni fel cenedl ond wedi ei sylfaenu o thuser y dolau. Yn y drydydd bennill cawn Evans, Llangadfan, felly pob clod i’r ddwy ar rywbeth sy’n gyffredin i holl bobl y byd, sef ein galw fel pobl i weld yr haul fel afrlladen yn ohonyn nhw. Mae cymuned Rhiwhiriaeth yn cystadlu. codi a’r Tad yn cusanu’r Mab yn y gwlith gwyn. falch iawn o lwyddiant Rhian. Nid pawb sy’n hoffi cystadlu ond mae’n rhan Diwrnod i’w gadw yw Dydd Iau Dyrchafael ac o’n natur ac yn hanfodol i’n parhad fel hil. Un ni ddylid ar unrhyw gyfrif ei anghofio. o ogoniannau’r Eisteddfod yw’r ddisgyblaeth Un o ddathliadau mawr yr Eglwys Gristnogol HUW EVANS a ddaw o finiogi talent a rhoi cyfle i ddoniau yw’r Pentecost a ddigwydd eleni ar y Sul 24 cyhoeddus fagu. Fe fu adeg pan nad oedd Mai. Oherwydd sefydlu dwy #yl Banc ym mis Gors, Llangadfan crefyddwyr o blaid diddanion cyhoeddus, gan Mai rydym mewn peryg o anghofio dathlu’r gynnwys chwaraeon o bob math, ond wrth i Sulgwyn a thrwy hynny anwybyddu Pen- Arbenigwr mewn gwaith: Ymneilltuaeth ledaenu fe syrthiodd yr blwydd yr Eglwys. Dyma’r diwrnod i gofio’n enwadau i’r fagl o fynd yn gyfundrefnau a oedd orfoleddus am ddyfodiad yr Ysbryd Glân. Wedi Codi siediau amaethyddol yn cystadlu’n frwd iawn yn y dasg o ennill gweld y tafodau tân a chlywed s@n grymus Ffensio aelodau. Bellach mae gennym gyfundrefnau fel gwynt a chlustfeinio ar araith Pedr, fe Unrhyw waith tractor crefyddol nad yw trwch y boblogaeth yn ddaeth tair mil o bersonau trwy fedydd yn Troi gydag arad 3 cwys ‘spring’ gwybod y nesaf peth i ddim amdanynt nac aelodau ychwanegol i’r Eglwys Fore. Fe a 4 cwys dwy ffordd ‘spring’ ychwaith yn deall y gwahaniaeth rhyngddynt. newidiodd y Pentecost cyntaf hwnnw fywydau Torri Gwair a Thorri Gwrych Un o’r pethau mwyaf trawiadol yngl~n â’r ddwy llawer ac fe wyddom i’r Ysbryd Glân weithredu Eisteddfod fawr (a’r Sioe Genedlaethol o ran yn ein plith fel Cymry gyda nerth nad ydym 01938 820296 / 07801 583546 hynny) yw’r newidiadau chwyldroadol a wnaed heddiw yn barod i’w gydnabod yn iawn. ganddynt yn ystod y chwarter canrif a aeth Ydy, mae Mai yn fis y newid mawr ym myd heibio. Prin y byddai Eisteddfodwyr y natur ac ymhlith pobl hefyd. Yr hyn sydd ei saithdegau yn adnabod ein Prifwyliau bellach. angen arnom yw’r nerth i newid pan mae Duw WAYNE SMITH Gorfodwyd rhai newidiadau gan amgylchiadau yn galw arnom i weithredu. Diolch am fis Mai ‘SMUDGE’ ariannol anodd ond daeth eraill i fod dan a Gwyn fy myd bob tro y dêl. PEINTIWR AC ADDURNWR 24 mlynedd o brofiad

R. GERAINT PEATE ffôn Cwpan Pinc LLANFAIR CAEREINION 01938 820633 TREFNWR ANGLADDAU 07971 697106 Hen Ysgubor Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol 10% i ffwrdd gyda’r hysbyseb hon Llanerfyl, Y Trallwm Powys, SY21 0EG CAPEL GORFFWYS Ffôn (01938 820130) Dafydd Iwan a Symudol: 07966 231272 [email protected] Ffôn: 01938 810657 Thwmpath

Gellir cyflenwi eich holl: Hefyd yn Nos Sadwrn, Mai 23 anghenion trydannol: Ffordd Salop, Canolfan y Banw Amaethyddol / Domestig Llangadfan am 8 o’r neu ddiwydiannol Y Trallwm. gloch Gosodir stôr-wresogyddion Ffôn: 559256 a larymau tân hefyd Tocyn: £10 Gosod Paneli Solar 01938 820330 / 01938 820236 Plu’r Gweunydd, Mai 2015 19

Trallwng. Mae’r cwrs ar gyfer y bobl fydd yn Colofn y Dysgwyr sefyll arholiadau Mynediad, Sylfaen a Y TRALLWM Chanolradd. Bydd y grwpiau’n gwneud gwaith Rona Evans Lois Martin-Short adolygu yn ystod y bore ac Arholiad Ffug yn 01938 552369 y prynhawn. Mae’n costio £9/ £6, ac yn rhedeg o 9.30-3.30. I gadw lle, ffoniwch Menna ar Ysgol Basg 01686 614226 Parkinsons UK Aeth mwy na 40 o Ar y 26ain o Fawrth, cawsom gyfarfod yng ddysgwyr i’r Cwrs Helpu ym Maes-D a chael nghwt newydd y sgowtiaid, pryd y buom yn deuddydd yn Llanfyllin tocyn am ddim canu hen ganeuon poblogaidd o dan arweiniad ym mis Ebrill. Trefnwyd Os hoffech chi helpu ym Maes-D am ychydig y Parch Bill Rowell a gyda chyfeiliant Ann ei grwpiau ar chwe lefel o oriau yn ystod yr Eisteddfod, a chael tocyn wraig. Buom yn casglu arian at elusen yn gwahanol, o maes am ddim i’r diwrnod hwnnw, ewch i Tesco y Trallwng ar y 11eg o Ebrill a ddechreuwyr pur hyd at lefel Uwch / Meistroli. www.eisteddfod.org.uk/english/2015/ chynhaliwn fore coffi yn neuadd yr Eglwys ar Diolch i’r tiwtoriaid a’r dysgwyr am weithio mor stewarding-and-volunteering/ Yno, mi welwch yr 2ail o Fai. Down at ein gilydd ar y 28ain o galed ac i Menna Morris am yr holl drefniadau. chi ffurflen i’w llwytho i lawr. Mi allwch chi Fai i gael profiad o ddawnsio llesol o dan ofal Bydd yr ysgol nesaf ym mis Gorffennaf – ddweud pa ddyddiau y byddwch chi ar gael, Bethan Smith. Am fwy o wybodaeth ffoniwch mwy o fanylion fis nesaf. a pha fath o waith hoffech chi ei wneud. Marilyn Bedworth ar 01686 640106 Adolygu Arholiad Postiwch y ffurflen i Catrin Evans, 40 Parc Cymdeithas Mair a Martha Ddydd Sadwrn 16 Mai bydd diwrnod adolygu T~ Glas, Llanisien, Caerdydd, CF14 5DU neu Daeth 12 ohonom ynghyd i gael cyfarfod yng Nghanolfan Buttington /Trewern ger Y ei hanfon ar e-bost at diddorol iawn. Daeth Theodora Harvey â “Llyfr [email protected] Pawb a Phopeth”, gan ddisgrifio ei gynnwys; mae dihareb ar ben pob un o’r degau o dudalennau. Yna darllenodd farddoniaeth Tra bo dau berthnasol iawn gan Obadiah Roderick i’r Un o’r pethau cyntaf inni ddysgu ar gyrsiau Cymraeg ydy’r rhifau. Fel arfer tasg eithaf syml Groglith. Darllenodd Josephine Jones benod ydy cyfrif o un i ddeg. Ond yn Gymraeg mae treigladau o bob math yn dilyn rhifau. Felly o lyfr Elizabeth Williams, “Y Siaced Fraith”, beth am inni edrych ar y rhif dau. Mae’r gair yn dod o hen air Indo-Ewropeaidd “du/M”. Yn pan mae yn disgrifio profiad reit erchyll ohoni y Wyddeleg ceir dó; yng Ngaeleg yr Alban, dá. Yn Saesneg mae’r geiriau two, twin, dou- ei hun fel “pupil teacher” mewn arolwg yn ble, doubt a dual i gyd yn dod o’r un gwreiddyn. ysgol Cwm Pennant yn hanner diwethaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg . Yna adroddodd Rydyn ni’n defnyddio ‘daudau’ efo geiriau gwrywaidd a ‘dwydwy’ efo geiriau benywaidd. Mae dau Theodora “Cwm Pennant”. Daeth Pam Owen a dwy yn treiglo pob enw sy’n dilyn: â llyfr i gofio coroni Siôr y 6ed, yn cynnwys llawer o luniau diddorol. Yng nghyfarfod mis dau fachgen, dwy ferch, dau gi, dwy gath Mai daw Carys Evans i’n diddori. Dathlu Mae dau a dwy yn treiglo ar ôl ‘y’ (the two, both): Llongyfarchiadau mawr i Elwyn a Nest Davies y ddau fachgen, y ddwy ferch ar ddathlu 65 mlynedd o fywyd priodasol. Cymdeithas Gymraeg Mewn geiriau cyfansawdd weithiau bydd ‘dau’ yn troi’n ‘deu’. Dyma rai geiriau ac Ebrill 15fed daeth Rhisiart Owen ymadroddion sy’n cynnwys ‘dau’ neu ‘dwy’: Llanymynech at aelodau’r gymdeithas i roi dwylo – hands ( dwy + llaw) sgwrs a sleidiau diddorol am ei daith i Alaska dauwynebog – two faced pan oedd yn byw allan yng Nghanada. Y mis ffordd ddeuol – dual carriageway nesaf Mai 20fed cynhelir y cyfarfod blynyddol deuddeg – twelvedau ddeg – twenty felly dewch â’ch syniadau am y tymor nesaf. daufiniog – two-edgeddwywaith – twice Hope House deuawd – duet deuparth – two thirds Mae Hope House yn cynnal diwrnod pacio rhwng dau feddwl – in two minds bagiau yn Tesco ddydd Gwener Mai 15fed syrthio rhwng dwy stôl – to fall between two stools rhwng 10:00yb a 4:00 yp. Os gallwch sbario tra bo dau – while ever there are two dwy awr i helpu cysylltwch â Rona 01938 deuparth gwaith yw ei ddechrau – starting is two thirds of the job 552369. Mae’r elusen angen casglu 5 miliwn does dim dau amdani – there are no two ways about it o bunau yn flynyddol i gynnal yr hosbis. cael deupen y llinyn ynghyd – to make both ends meet Pob lwc Pob lwc i Dewi Owen sy’n rhedeg Marathon Llundain ddydd Sul Ebrill 26ain. Mae Dewi yn casglu arian at elusen Cronfa Achub y Plant. Geirfa: cyfrif – to count Gerddi Dingle gwrywaidd - masculine Gwyddeleg – Irish benywaidd – feminine Beth am ymweld â Gerddi Dingle Frochas gwreiddyn - root cyfansawdd - compound Trallwm, Dydd Sadwrn Mehefin 6ed? Mae’n agored o 9 y bore tan 5 yr hwyr a’r pris mynediad yw £3.50. Bydd yr elw yn mynd at gronfa Eisteddfod Maldwyn a’r Gororau. Gallwch dreulio awr neu fwy yn crwydro’r gerddi ac edmygu’r lliwiau a’r harddwch. Diolch ANDREW WATKIN i Duncan a Clare Hamer a’r teulu. Colled Tristwch oedd clywed fod Mrs Ciss Davies Froneithin, wedi marw’n dawel yn ei chartref. Roedd yn Bridge House Llanfair Caereinion 95 oed. Cydymdeimlwn â’r teulu oll yn eu Prydau 3 chwrs LLANFAIR CAEREINION profedigaeth. Bwyd Cartref gan ddefnyddio Cynnyrch Cymreig Adeiladwr Tai ac Estyniadau Cysodir ‘Plu’r Gweunydd gan Seidr Cymru, Rhestr Win helaeth Catrin Hughes, Gwaith Bric, Bloc neu Gerrig a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd Archebwch drwy ffonio Ruth Kempe: Ffôn: 01938 810330 yn ei argraffu 01938 811917 20 Plu’r Gweunydd, Mai 2015

eithaf difrifol, ac eleni rydym am geisio sylw i lawer o ffermwyr yw agwedd y pleidiau defnyddio llai o foddion lladd llyngyr trwy tuag at rwystro a rheoli TB. Yn anffodus mae’r gymryd sampl baw o’r @yn a chyfri y nifer o ofn o golli pleidlais yn gryfach na’r awch i sefyll wyau llyngyr. Bu Edward Sychtyn yn yn gadarn a dweud eu gwir deimladau a gwneud gwaith ymchwil efo Hybu Cig Cymru cheisio ennill pleidlais. adeg yr Hydref y llynedd i ddarganfod maint Mae rhaid sôn unwaith eto am yr IACS. y broblem ymwrthedd sydd ar ffermydd Gobeithio eich bod wedi agor y pecyn a dechrau Ar y ffarm Cymru. Eto, roedd y canlyniadau yn ei lenwi. Mae’r gallu i newid strwythur y Mae’r wyna wedi dod i ben (heblaw am 3!), drawiadol iawn efo llawer o’r moddion lladd ffurflenni o flwyddyn i flwyddyn yn anhygoel, efo’r tymor wedi bod yn foddhaol iawn efo llyngyr (drenches) yn aneffeithiol iawn. Mae a’r cymhlethdod yn cynyddu’n flynyddol - ar tywydd ffafriol sydd yn lleihau baich y gwaith yna gyfarfod wedi ei drefnu gan HCC i drafod bwrpas efallai?! Y dyddiad cau eleni yw dydd yn fawr ac yn fwy pwysig gwneud y borfa dyfu. ymwrthedd i foddion lladd llyngyr ar y 6ed o Gwener, 15ed o Fai. Dywedodd hen ffarmwr yn Seland Newydd Fai am 2 o’r gloch ym Marchnad y Trallwng. Awydd ehangu gorwelion? Mae yna ddwy wrtha’i “you have to be a grass farmer before Lloio sydd yn cael ein sylw i gyd ar y fo- ysgoloriaeth yn cynnig cyfle gwych i ffermwyr you become a sheep farmer” ac mae’r ment. Maent yn lloio i mewn ac yna o fewn hen ac ifanc i deithio dramor i wlad o’u dewis dywediad hwn wedi bod yn bwysig i mi ers diwrnod yn cael eu troi allan. Mae gwartheg i ddarganfod dulliau a thechnegau newydd, hynny. Salers a Simmental yma efo’r Salers yn defnyddiol a phriodol i’r diwydiant. Yn gyntaf amlygu mwy a mwy. Mantais fawr y Salers mae Ysgoloriaeth Goffa Gareth Raw Rees sydd Y criw wyna! yw eu bod yn lloio’n brydlon a ddim yn mynd yn agored i unigolion dan 30 oed, os ydych dros eu hamser disgwyl. Os caiff buwch am geisio cysylltwch â Saler a Simmental darw ar yr un diwrnod mi [email protected] (dyddiad cau Mai fydd y fuwch Saler yn lloio wythnos yn gynt 29ain). Yn ail mae Ysgoloriaeth Hybu Cig na’r fuwch Simmental sydd yn golygu llai o Cymru. Mae modd darganfod mwy ar wefan broblemau lloio a thynnu lloi. Rydym yn rhoi HCC neu wrth fynd i www.hccmpw.org.uk/ pwyslais mawr ar geisio cael y gwartheg i farming/scholarships/ (dyddiad cau Mehefin loio o fewn cyfnod byr a sicrhau bod cymaint 19eg). Neu os hoffech, cysylltwch â fi. â phosib yn cael eu geni yn y 3 wythnos Byddwn yn eich annog i gyd i ystyried y cyfle. gyntaf. Mae ymchwil yn America wedi Ffotograffiaeth dangos bod heffrod wedi geni yn y tair wythnos cyntaf yn magu mwy o loi dros eu hoes, ac i bwysau uwch, na’r heffrod oedd wedi geni yn yr ail a’r trydydd cylch. Yn anffodus mae Modlen, yr ast wedi cael damwain i’w migwrn a mi fydd yn rhaid iddi cael llawdriniaeth i geisio ei wella. Golyga hyn y bydd rhaid iddi fod mewn plastar ac Tomos Goetre, Morgan, Guto Dafydd a Des! heb waith am dri mis. Rydym yn gweld ei Rydym wedi dechrau ‘tocio’, ac i ni mae hyn cholled yn barod efo Calon, ‘y number two’, yn cynnwys tocio cynffonnau’r defaid yn barod ddim fyny i’r marc a minnau yn gorfod neidio at y cneifio, a gweithio’r @yn, wrth dorri ar yr Diolch i Dylan Tyntwll, Llangadfan am ei lun o i ffwrdd o’r beic a rhedeg mwy!! @yn gwryw, brechu rhag orf, dôs o cydectin a Foel Bentyrch ym mis Ebrill. thorri cynffonnau. Un o benblethau adeg yma Y Diwydiant Amaeth [email protected] ydy pa dôs i’w ddefnyddio i atal llyngyr. Mae’r Mae’r etholiad yn agosau a’r pleidiau yn broblem ymwrthedd i foddion lladd llyngyr yn addo’r cyfan i bawb. Y pwnc sydd yn codi SNIP...SNIP...SNIP ER BUDD ELUSEN Yvonne Steilydd Gwallt

Ffôn: 01938 820695 neu: 07704 539512

Hefyd, tyllu Ar gyfer eich holl clustiau a ofynion gwallt. thalebau rhodd.

Kate Pinder, Amy Evans a Hanna Shirley Smith Ar nos Sadwrn 18fed o Ebrill rhoddodd Amy Evans, Hannah Shirley Smith a Kate Pinder 7 modfedd o’u gwallt i Ymddiriedolaeth y Dywysoges Fach, yr elusen a gynhyrchodd y wigiau ar gyfer Bethan tra roedd hi’n sâl. Rhyngddynt llwyddwyd i godi dros £2000 o bunnau trwy nawdd ac elw o’r stondinau ar y noson. Swm rhyfeddol! Diolch i Yvonne Chapman am dorri eu gwallt. Diolch hefyd i Gareth Davies (mab Diane a Ifryn, Wernbwlch) a gododd dros £1200 tuag at elusen Plant gyda Chanser y DU er anrhydedd i Bethan ar ôl dathlu ei benblwydd yn 40 oed yn ddiweddar. Diolch yn fawr iawn i bawb am eu rhoddion.