Chaapskudde Exloo in Dienst Van De Gemeente
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Schaapskudde Exloo in dienst van de gemeente chaapskudde Exloo Sin dienst van de gemeente Roelof Hoving Op zaterdag 1 oktober 1960 werd de kudde van In juni schrijft de Noord-Ooster: ‘Dat nu Roelof Steenbergen officieel overgedragen aan de het Ruinen is gelukt om de schaapskudde gemeente Odoorn. De genodigden verzamelden te behouden en nu in Havelte een poging zich om 15.00 uur bij het gemeentehuis. Men tot oprichting van een kudde is geslaagd, haalde de kudde op bij de schaapskooi van Steen- is ook in Exloo een actie voor behoud bergen en vertrok daarna met hem naar de van de schaapskudde op gang gekomen’. nieuwe schaapskooi. In hotel Bussemaker werd Exloo heeft altijd behoord tot de Drentse de aanwezigen vervolgens nog een kopje thee aan- dorpen, die op het bezit van een schaaps- geboden. Aan deze feestelijke aangelegenheid kudde konden bogen. In de tijd dat de ging echter veel vooraf. gemeente de kudde van Steenbergen De laatste keer dat Roelof Steenbergen met zijn kudde vertrekt uit zijn eigen kooi aan de Zuider- hoofdstraat. Samen met Harm Meringa is hij op weg naar de nieuwe schaapskooi aan de Hoofdstraat. (Gemeente- archief Borger- Odoorn) 12e jaargang - nummer 3 - september 2010 3 overnam was de Drentse schapenstal aanzienlijk uitgedund. In die tijd waren er in Drenthe nog slechts enkele honder- den schapen die gescheperd werden. In 1960 liepen daarvan in Exloo nog ruim vijftig. Om te voorkomen dat de kudde verkocht zou worden, omdat Steenber- gen had aangekondigd de breikous en herdersstok neer te leggen, kwam burge- meester J. van Roijen met het plan de kudde over te nemen, uit te breiden en in de boerderij midden in het dorp te huis- vesten. Voor dat plan moest eerst de raad akkoord gaan met een voorstel van bur- gemeester en wethouders en bovendien werd daarna de bevolking gevraagd geld te doneren. Volgens gegevens telde Drenthe in zeggingen op voor jaarlijkse bijdragen van Burgemeester 1863 meer dan 114.000 schapen, in totaal ruim f. 900,--. Daarna is een Johan van Roijen. waarvan alleen al in de gemeente soortgelijk verzoek gericht aan de ove- Hij was burge- meester van 1938 Odoorn ruim 6200 liepen. Weliswaar rige inwoners der gemeente met het tot juni 1943. Na waren er toen ook in Valthe en Odoorn resultaat,dat nogmaals f. 600,-- aan jaar- de oorlog keerde grote kudden, maar deze zijn al lange lijkse bijdragen is toegezegd, terwijl aan- hij terug op zijn tijd verdwenen. Exloo telde altijd twee genomen wordt, dat dit laatste bedrag post en beëindigde kudden. De ene van de familie Eding nog hoger wordt door nog te verwach- zijn carrière in 1964. Deze foto is is in de jaren veertig van de vorige ten bijdragen. Tenslotte zijn nog enkele van 1960. eeuw verdwenen. De kudde van Roe- incidentele giften toegezegd c.q. ontvan- (Gemeentearchief lof Steenbergen bleef. (Bron: De gen en wel tot een bedrag van f. 168,--. Borger-Odoorn) Schakel, 24 augustus 1960) Vervolgens is een andere exploitatieopzet gemaakt voor 100 schapen, waardoor Raadsvergadering juli 1960 een gunstiger exploitatie mogelijk wordt In de notulen van de gemeenteraad van (zie kader blz 5). 29 juli 1960 lezen we het volgende: ‘De De schaapskooi is gedacht in de bijschuur voorzitter deelt mede, dat in een besloten van de aan de gemeente in eigendom toe- zitting van de raad al eens is gesproken behorende, tegenover het gemeentehuis over het behoud van de schaapskudde te staande boerderij. Een gedeelte van deze Exloo, welke gevaar liep te gaan verdwij- schuur kan door een betrekkelijk laag nen in verband met de hoge ouderdom van bedrag geschikt gemaakt worden voor de huidige scheper en bij gebrek aan een het onderhavige doel, waardoor een op- opvolger. Aanvankelijk was een opzet pervlakte wordt verkregen van 11.00 x gemaakt voor 50 schapen, waarvan de 6.50 meter, is rond 80 m², voldoende exploitatie een tekort opleverde van naar voor 100 schapen. schatting rond f. 2700,--. Vervolgens is in Spreker geeft vervolgens nog een voor- eerste instantie aan de inwoners van het beeld van ter zake van het streven tot be- dorp Exloo gevraagd jaarlijks bijdragen houd der schaapskudde ontvangen reac- te willen verlenen in de exploitatie der ties en wijst nog op de gunstige plaats der kudde. Het resultaat daarvan leverde toe- schaapskooi middenin het dorp tegenover 4 Historische Vereniging Carspel Oderen Schaapskudde Exloo in dienst van de gemeente Uitgaven: Bezoldiging f. 4.275,-- Inrichting schaapskooi (7% van f.750,-- voor rente en afschrijving) f. 0.050,-- Krachtvoer f. 0.100,-- Hooiwinning f. 0.200,-- Stro (100 pak à 50 kg. = 5000 kg, à f. 50,-- per 1000 kg) f. 0.250,-- Bestrijdingsmiddelen f. 0.080,-- f. 4.955,-- Inkomsten: Verkoop lammeren en schapen (70 stuks ad. f.30,-- f. 2.100,-- Wol (100 schapen à f. 4,--) f. 0.400,-- Mest (100 m³ à f. 6,--) f. 0.600,-- f. 3.100,-- Nadelig saldo f. 1.855,-- het gemeentehuis, waardoor het oude en te stellen voor de inrichting van de schaaps- het nieuwe Drenthe wel zeer karakteris- kooi. tiek tegenover elkaar worden geplaatst. Na een korte discussie, wordt zonder In verband met het vorenstaande stellen hoofdelijke stemming besloten conform burgmeester en wethouders voor een het voorstel. krediet van f. 4000,-- beschikbaar te stel- De voorzitter meldt nog wel zijn gedach- len voor overname van de schaapskudde ten te laten gaan over de mogelijkheden te Exloo en uitbreiding daarvan tot rond tot het weer invoeren van het schaap- 100 schapen en daarboven een eventueel scheren en -wassen als jaarlijks evene- nadelig saldo op de exploitatie voor re- ment. kening der gemeente te nemen en voorts Nadien wekt de voorzitter de raadsleden nog een krediet van f. 750,-- beschikbaar op, die nog geen jaarlijkse bijdrage heb- De boerderij, midden jaren vijftig, aan de Hoofdstraat met rechts de schuur, die later als schaapskooi in gebruik werd genomen. Voor op de foto de fraaie bushalte. (Gemeente- archief Borger- Odoorn) 12e jaargang - nummer 3 - september 2010 5 ben toegezegd, dit alsnog te doen. van Gedeputeerde Staten: ‘De door u ge- Kijkend naar de lijsten met toegezegde vraagde machtiging inzake nevenver- bijdragen in 1960 zien we dat in Exloo meld ontwerp wordt u bij deze verleend, veelal f. 1,-- of f. 2,50 wordt toegezegd. terwijl geen bezwaar bestaat tegen het Maar ook wordt door verschillende in- voor rekening van uw gemeente nemen woners tien gulden bijgedragen. Burge- van een eventueel nadelig saldo van de meester Van Roijen, veearts Conrad exploitatie van de schaapskudde, nu dit Holzhauer en Otto Wichers staan elk ge- saldo door medewerking van particuliere noteerd voor f. 25,--, maar ook buiten zijde zo laag mogelijk wordt gehouden.’ Exloo en buiten de gemeente worden flinke bedragen toegezegd door particu- Uitbreiding kudde lieren en bedrijven. Ruim vijf jaar later Halverwege september 1960 plaatste het is de totale bijdrage van particulieren al gemeentebestuur in de Emmer - en in de opgelopen tot ruim f. 2.100,--. Voor Coevorder Courant de volgende adver- 1969-1970 zijn de toezeggingen echter tentie: Het gemeentebestuur van Odoorn een stuk minder. De gemeente ontving vraagt ter aanvulling van de over te ne- toen nog geen duizend gulden. men schaapskudde te Exloo een aantal fokooien (enters of overjarige schapen) te Toestemming van de provincie koop (Schoonebeker ras). Aanbiedingen Vervolgens doen burgemeester en wet- te richten tot Harm Rengers, scheper te houders op 30 juli aan Gedeputeerde Valthe, Vlintweg 1 of telefonisch gemeen- Staten per brief het verzoek om in te tehuis Exloo 0591-9031. stemmen met het voorstel. In die brief Of de advertentie veel heeft opgeleverd wordt vermeld dat van de bevolking een geeft het dossier niet prijs. Wel gaat een jaarlijkse bijdrage te verwachten is van week, nadat de advertentie is geplaatst, f. 1.500,--. een brief van burgemeester Van Roijen Op 12 augustus 1960 schrijft het college naar de Ruiner schaapherder W. Hui- De aankomst van de schapen uit Ruinen. (Gemeentearchief Borger-Odoorn) 6 Historische Vereniging Carspel Oderen Schaapskudde Exloo in dienst van de gemeente Overdracht Reeds lang voor drie uur, de vastgestelde tijd voor de officiële overname, hadden zich op de brink in Exloo velen verza- meld om toch maar niets van het histo- risch moment te missen. Tegen drie uur gingen jong en oud naar de oude schaaps- kooi van de oude scheper Roelof Steen- bergen, voorafgegaan door muziekver- eniging TAV. Steenbergen ging die dag nog eenmaal met zijn kudde over de straat naar de brink. Onder zijn supervisie werden hier de dieren bewaakt door een aantal sche- pers uit andere delen van Drenthe. De schaapskudde kreeg bij de overdracht tegelijk een uitbreiding. Op de brink stond een vrachtwagen met 28 schapen. Daarvan waren er 23 afkomstig van de Ruiner kudde en vijf van die van Wester- bork. Ze werden direct bij de oude kudde gevoegd. Ook Harm Rengers stond voor de kooi. Vervolgens hield burgemeester Van Roijen een toespraak, die hieronder is afgedrukt. Hij bracht onder meer nog eens naar voren waarom de kudde door het gemeentebestuur moest worden over- genomen en wat de consequenties daar- De uitnodiging zing. Uit die brief blijkt niet alleen dat van zijn geweest. Scheper Roelof Steen- van de gemeente Odoorn aan Harm Rengers een neef van de herder uit bergen werd bedankt voor al het werk dat scheper Roelof Ruinen is, maar ook dat de gemeente een hij aan de schapen had besteed. Burge- Steenbergen. twintigtal enterweers koopt tegen de prijs meester Van Roijen bood hem een flinke van f. 30,-- per stuk. Ook was al eerder kist met sigaren aan. Tijdens de over- telefonisch afgesproken dat ook twee ram- dracht werd nog het woord gevoerd door men en een weer waren gekocht.1 De to- W.