Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2014
Verbreed GRP voor Borger-Odoorn
Gemeente Borger-Odoorn
November 2009
Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2014
Verbreed GRP voor Borger-Odoorn dossier : C4571-01.001 registratienummer : ON-D20092209 Ontwerp GRP versie : 1,
Gemeente Borger-Odoorn
November 2009 Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.
© DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.
DHV B.V.
INHOUD BLAD
1 INLEIDING 3 1.1 Riolering, dat is er toch gewoon? 3 1.2 Waar gaat het afvalwater naar toe? 3 1.3 Waarom een Gemeentelijk Rioleringsplan? 4 1.4 Procedure 4 1.5 Geldigheidsduur 4 1.6 Leeswijzer 4
2 EEN KORTE TERUGBLIK 5 2.1 Evaluatie GRP1 5 2.2 Tussenevaluatie Waterplan 7 2.3 Resultaten Benchmark Rioleringszorg 7
3 HUIDIGE SITUATIE (WAT HEBBEN WIJ) 9 3.1 Kenmerken rioolstelsel 9 3.2 Beheer en onderhoud 10 3.3 Hydraulisch functioneren van het rioolstelsel 11 3.4 Rioolaansluitingen 11 3.5 Meldingen 11 3.6 Nieuwbouw 13 3.7 Vergunningen 13 3.8 Huidige knelpunten 13 3.9 Goede kwaliteit van het watersysteem 14 3.10 Toetsing huidige situatie aan doelen 14
4 OVERHEIDSBELEID (WAT MOETEN WIJ) 15 4.1 Waterkwaliteitsspoor 15 4.2 Stedelijke wateropgave 15 4.3 Uitbreiding zorgplicht per 1 januari 2008 16 4.4 Waterbeleid 17
5 STRATEGIE (WAT WILLEN WE BEREIKEN) 18 5.1 Gemeentelijke zorgplichten 18 5.2 Algemene speerpunten 18 5.3 Waterhinder en overlast en de relatie met klimaatverandering 19
6 MAATREGELEN (WAT GAAN WE DOEN) 24 6.1 Maatregelen afvalwater 24 6.2 Maatregelen hemelwater 26 6.3 Maatregelen grondwater 29 6.4 Algemene maatregelen 29
7 MIDDELEN, WAT IS ER NODIG? 32 7.1 Personele middelen 32 7.2 Financiële middelen 34
8 COLOFON 42
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 1 - DHV B.V.
BIJLAGEN
1 Begrippenlijst 2 Afgekoppeld verhard oppervlak 3 Ontwikkelingen in het waterbeleid 4 Toetsing huidige situatie aan doelen 5 Theoretisch benodigde formatie 6 Riooloverstorten gemeente Borger-Odoorn 7 Financiën en kostendekking 8 Officiële reacties provincie en waterschappen 9 Raadsbesluit
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 2 - DHV B.V.
1 INLEIDING
Voor u ligt het tweede Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) van de gemeente Borger-Odoorn. Het is de uitwerking van de ambities en speerpunten voor het beheer van de riolering in de planperiode 2010 tot en met 2014. Het GRP bevat de beleidsvoornemens voor een adequaat beheer van het afvalwater, regenwater (hemelwater) en grondwater.
1.1 Riolering, dat is er toch gewoon?
Niet iedereen realiseert het zich, maar aan het zicht onttrokken ligt er een enorm kapitaal onder de grond. Al die kabels en leidingen die het moderne leven mogelijk maken en veraangenamen van beton, pvc, koper, glasvezel, zijn behoorlijk veel geld waard. Het rioolstelsel is zo´n verborgen systeem. Het is haast niet voor te stellen, maar het Nederlandse riool is meer dan 80.000 kilometer lang. Dat is tweemaal de omtrek van de aarde! In de gemeente Borger-Odoorn is ongeveer 240 kilometer riolering aanwezig. Zou de gemeente dit opnieuw aan moeten leggen, zou dat zo’n € 150 miljoen kosten. Dat is bijna € 6.000,- per inwoner!
Betere gezondheid Schoon drinkwater en de hygiënische afvoer van vuil afvalwater maken dat de Nederlander een stuk ouder wordt dan in het begin van de 19 e eeuw; twintig van de dertig jaar dat wij nu langer leven is het gevolg van de aanleg van riolering. Mede dankzij het riool zijn gevaarlijke besmettelijke ziekten zoals cholera verdwenen. De stank van menselijke ontlasting op straat en in de gracht is gelukkig ook al lang verleden tijd, net als de onhandige tonnetjes die aan huis opgehaald werden. Afvalwater wordt door het riool naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie gebracht. Die zuivert het water en loost het vervolgens op een kanaal of beek. Zo blijven sloten, beken en rivieren grotendeels schoon. De leefomgeving van mensen, planten en dieren is daardoor aanzienlijk verbeterd
1.2 Waar gaat het afvalwater naar toe?
De gemeente Borger-Odoorn bestaat uit vijfentwintig kernen en een uitgestrekt buitengebied. Het afvalwater wordt getransporteerd naar verschillende rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s): De kernen Exloo, Tweede Exloërmond en Valthermond zijn aangesloten op de RWZI Tweede Exloërmond. De kernen Odoorn en Valthe/Klijndijk zijn aangesloten op de RWZI Sleen. De kernen Borger, Ees en Buinen zijn aangesloten op de RWZI Gieten. Vanuit Eesergroen/Eeserveen stroomt rioolwater in het stelsel van de gemeente Coevorden (en wordt het vervolgens naar RWZI Schoonoord afgevoerd). Zandberg is aangesloten op de gemeente Stadskanaal.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 3 - DHV B.V.
1.3 Waarom een Gemeentelijk Rioleringsplan?
Om afvalwater uit de woonomgeving te verwijderen is de riolering een onmisbare voorziening. De inzameling en transport van afvalwater zijn gemeentelijk taken, die vanaf 2008 aangevuld zijn met doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater en het voorkomen van grondwateroverlast. De wettelijke basis hiervoor is opgenomen in de nieuwe ‘Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken’. Volgens de Wet milieubeheer dient elke gemeente te beschikken over een Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Hierin moet staan hoe invulling is gegeven aan de drie zorgplichten (afvalwater, hemelwater en grondwater). De invulling is afgestemd op de overige beleidsterreinen van de gemeente en het beleid van waterschap en provincie.
1.4 Procedure
De beoogde afstemming is bereikt door de waterschappen Hunze en Aa’s en Velt en Vecht vroegtijdig te betrekken bij het opstellen van het GRP. Tijdens een tweetal ambtelijke overleggen is het concept GRP met vertegenwoordigers van de gemeente en de waterschappen besproken. De formele ambtelijke overleggen hebben plaatsgevonden op 13 november (waterschap Hunze en Aa’s) en 16 november 2009 (waterschap Velt en Vecht). De reacties op het concept plan zijn verwerkt in voorliggend GRP. Het Ontwerp GRP is voor een reactie aan de waterschappen en de provincie Drenthe verzonden. De officiële reacties (instemming) worden als bijlage 8 aan het Definitieve GRP toegevoegd.
1.5 Geldigheidsduur
Dit GRP heeft een looptijd van 2010 tot en met 2014. Een GRP moet met regelmaat geactualiseerd worden. De gemeente Borger-Odoorn heeft gekozen voor een termijn (planperiode) van vijf jaar. In 2012 zal een actualisatie / tussenevaluatie van het GRP plaatsvinden. Deze termijn is ingegeven door nieuwe wetgeving, waarin is aangegeven dat gemeenten grondwaterbeleid moeten hebben voor 1 januari 2013. Door te kiezen voor een actualisatie in 2012 kan de gemeente Borger-Odoorn de komende twee jaren van het GRP benutten om meer inzicht te krijgen in de grondwaterproblematiek. In 2012 kan vervolgens, bij het opstellen van de tussenevaluatie, een goed onderbouwd beleid omtrent grondwater vastgesteld worden.
1.6 Leeswijzer
In hoofdstuk 2 is aan de hand van een aantal thema’s teruggekeken op de resultaten in de afgelopen planperiode. Vervolgens zijn in hoofdstuk 3 de kenmerken en het functioneren van het huidige rioolstelsel beschreven. Hoofdstuk 4 geeft het overheidsbeleid ten aanzien van de drie zorgplichten weer. In hoofdstuk 5 zijn de ambities van de gemeente Borger-Odoorn voor de periode 2010 tot en met 2014 beschreven. In hoofdstuk 6 zijn de uit te voeren maatregelen weergegeven op basis van het huidige stelsel, het overheidsbeleid en de ambities van de gemeente. In hoofdstuk 7 staat welke personele en financiële middelen hiervoor benodigd zijn.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 4 - DHV B.V.
2 EEN KORTE TERUGBLIK
Het opstellen van een GRP vloeit voort uit de verplichting uit de Wet milieubeheer, waarin de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor aanleg, onderhoud en beheer van riolering is vastgelegd. Na de gemeentelijke herindeling in 1998 heeft de gemeente Borger-Odoorn haar eerste gezamenlijke GRP opgesteld (GRP1). De looptijd van GRP1 was 2000 – 2005.
Na het verstrijken van de planperiode van GRP1 (in 2005) is er geen nieuw plan opgesteld. De reden was dat het nieuwe gemeentelijke beleid al was vastgelegd in het Waterplan Borger-Odoorn en dat er een Optimalisatiestudie (OAS) uitgevoerd werd.
In het GRP1 is een aantal doelen geformuleerd. In dit hoofdstuk wordt gepresenteerd in hoeverre deze doelen zijn gerealiseerd. De evaluatie heeft plaatsgevonden over de periode 2000 tot en met 2008.
2.1 Evaluatie GRP1
De strategie van GRP1 berust op duurzaamheid, kosteneffectiviteit, samenwerking en een integrale benadering. Het GRP1 bevatte de volgende zes doelen waarin genoemde aspecten centraal staan: • Inzameling van al het binnen het gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater; • Inzameling van het hemelwater waarvan men zich wenst te ontdoen; • Transport van al het ingezamelde afvalwater en hemelwater naar een geschikt lozingspunt; • Voorkomen van vuilemissie naar oppervlaktewater, bodem en grondwater; • Voorkomen van overlast; • Doelmatig beheer en gebruik van de riolering.
2.1.1 Resultaten concrete rioleringsmaatregelen GRP1
Bovengenoemde zes algemene doelen zijn in het GRP vertaald in een aantal functionele eisen voor de riolering. Onderstaand zijn de conclusies van de toetsing van de bestaande situatie aan de functionele eisen weergegeven .
Aansluiten percelen buitengebied De gemeente heeft in februari 2000 het beleidsplan “Saneringsplan ongezuiverde lozingen in het Buitengebied” opgesteld. In 2004 zijn met de waterschappen en de provincie afspraken gemaakt over de sanering van 139 ongerioleerde percelen. Er zijn voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd voor de eigenaren van niet gerioleerde percelen in het buitengebied.
Van de 139 niet gerioleerde percelen heeft de gemeente 23 vakantiewoningen en het huishoudelijk afvalwater van een akkerbouwbedrijf aangesloten op de riolering. De overige 115 percelen zijn voorzien van een systeem voor individuele behandeling afvalwater (IBA) klasse IIIA. Voor de aanleg van deze voorzieningen werkten gemeente en waterschappen reeds samen, zowel financieel als plantechnisch. De aanleg en het beheer van IBA’s zijn uitgewerkt in het saneringsplan ongezuiverde lozingen en het hieraan gekoppelde overleg met de provincie en de waterbeheerders.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 5 - DHV B.V.
Basisinspanning Gemeenten moesten maatregelen treffen om verontreiniging van oppervlaktewater vanuit de riolering te beperken. De gemeente Borger-Odoorn heeft gekozen voor afkoppeling van verhard oppervlak om deze doelstelling te bereiken. Een goede voorlichting bij afkoppelprojecten is essentieel om (vrijwillige) medewerking van particulieren te bewerkstelligen. De gemeente Borger-Odoorn steekt veel tijd en energie in voorlichtingscampagnes en communicatie met haar inwoners. Het grote draagvlak van de bewoners leidt tot afkoppelpercentages van bijna 100%. Tot en met 2009 is bijna 53 ha afgekoppeld. Dit betekent dat er 13 ha méér is afgekoppeld dan strikt noodzakelijk / voorzien in het kader van de basisinspanning. De 53 ha afgekoppeld oppervlak komt overeen met maar liefst 30% van het totale verharde oppervlak binnen de gemeente (bestaande uit wegen, pleinen, daken, etc.). Voor nadere informatie wordt verwezen naar bijlage 2. Hierdoor voldoet Borger-Odoorn per 2009 aan de zogenaamde basisinspanning. In 2009 is er nog eens circa 3 ha afgekoppeld.
Optimalisatiestudie Samen met gemeente Aa en Hunze en waterschap Hunze en Aa’s heeft in 2002 een optimalisatiestudie (OAS) voor de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) van Tweede Exloërmond en Gieten plaatsgevonden. Binnen het gebied van Borger-Odoorn zijn alle geplande maatregelen uitgevoerd en de RWZI is door waterschap Hunze en Aa’s geoptimaliseerd.
Sturing met Real Time Control Er is een Real Time Control studie (RTC) uitgevoerd ten behoeve van een optimaal gebruik (de berging) van het rioolstelsel. De gemeente heeft de studie samen met waterschap Velt en Vecht verricht in 2006. Hier kwam uit naar voren dat met eenvoudige maatregelen een extra vuilreductie (ordegrootte 20 tot 30%) kan worden gerealiseerd. De afgelopen periode is gebruikt om de voorbereidingen voor een pilot-project te treffen (Valthe-Klijndijk). Dit project zal vanaf 2011 uitgevoerd worden.
Maatregelen risicovolle overstorten In het vorige GRP waren acht overstortlocaties aangemerkt als risicovol voor waterkwaliteit, volksgezondheid of diergezondheid. Alle risicovolle overstorten zijn de afgelopen jaren gesaneerd. Er zijn nu dus géén risicovolle overstorten meer. In 2008 heeft de gemeente het Gemeentelijk Baggerplan opgesteld. In dit plan wordt de strategie ten aanzien van het saneren van verontreinigde waterbodems achter riooloverstorten beschreven. Het Gemeentelijk Baggerplan is te raadplegen op www.borger-odoorn.nl
Watertoetsprocedure en afstemming Sinds 2003 is de watertoets verplicht bij elke ruimtelijke verandering, zoals bestemmingsplanwijzigingen, uitbreidingen, inbreidingen en renovaties. De gemeente Borger-Odoorn heeft de interne watertoets procedure in 2004 geïmplementeerd. Er vindt regulier overleg plaats tussen medewerkers van de gemeente, de waterschappen en de provincie Drenthe over toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen en bestemmingsplanwijzigingen. Daarnaast wordt tijdens het overleg met de omringende gemeenten gesproken over duurzaam stedelijk waterbeheer. De principes van duurzaam bouwen zijn opgenomen in de gemeentelijk bouwverordening. Zo heeft tijdens de planvorming voor het plan Drentse Horn intensief overleg plaatsgevonden tussen de gemeenten Borger- Odoorn en Stadskanaal en het waterschap Hunze en Aa’s. In een vroeg stadium is de waterkansenkaart toegepast bij het opstellen van de watertoets. Dit heeft geleid tot een stedenbouwkundige structuur waarin water een belangrijke drager is. Deze aanpak zal de gemeente ook toepassen in toekomstige ruimtelijke ordeningsvraagstukken.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 6 - DHV B.V.
Gemeente en waterschappen hebben regulier overleg met een frequentie van 2 tot 4 maal per jaar. Meldingen van inwoners vinden 24 uur per dag plaats bij de afdeling BORG van de gemeente. Ondanks dat telefonisch overleg plaats vindt over meldingen tussen gemeente en waterschap, dient de uitwisseling hiervan geoptimaliseerd te worden. De gemeente en Waterleiding Maatschappij Drenthe hebben naar behoefte overleg over beleidsstukken.
2.2 Tussenevaluatie Waterplan
In 2000 heeft de gemeente een Watervisie opgesteld als vervolg op het Gemeentelijk Rioleringsplan. In de watervisie werden oplossingsrichtingen aangedragen voor vraagstukken over water en ruimtelijke ordening. Om tot concrete maatregelen te komen heeft de gemeente Borger-Odoorn in 2004, gezamenlijk met het waterschap Hunze en Aa’s en het waterschap Velt en Vecht, een waterplan opgesteld. 22 van de 26 van de in de Watervisie opgenomen maatregelen zijn daadwerkelijk uitgevoerd. Maatregelen die nog uitgevoerd worden zijn: Onderzoek en uitvoering lokale maatregelen, eswateroverlast in Exloo (door gemeente) Meten waterkwaliteit en ecologie door Waterschap Hunze en Aa’s: o Uitvoeren ecoscan o Monitoring van waterkwaliteit watergangen Opstellen wateroverlastkaarten en waterrisicokaarten (waterschappen) Opstellen beheer en onderhoudsplan water in bebouwd gebied (gemeente) Voor alle maatregelen en een nadere beschrijving daarvan wordt verwezen naar het Waterplan. Deze is te raadplegen op www.borger-odoorn.nl
2.3 Resultaten Benchmark Rioleringszorg
In 2008 heeft de gemeente Borger-Odoorn samen met (onder andere) zeven andere Drentse gemeenten deelgenomen aan de benchmark rioleringszorg van Stichting Rioned. Hierin worden de prestaties van de gemeente Borger-Odoorn op het gebied van rioleringszorg vergeleken met de prestaties van andere gemeenten. De resultaten geven slechts de relatieve prestaties aan en doen geen uitspraak over het feitelijke niveau van de rioleringszorg in de gemeente. Uit het gemeenteprofiel blijkt dat de gemeente Borger-Odoorn qua uitvoering van haar rioleringsszorg in vergelijking met andere gemeenten goed scoort op Milieu-inspanning, Planrealisatie, Good Housekeeping en Databasebeheer. De gemeente scoort minder goed op Inzicht in toestand en functioneren en Activiteitenniveau. ‘Activiteitenniveau’ betekent de tijdsbesteding van de gemeentelijke organisatie voor onderhoud en reiniging van het riool. Om het inzicht in het functioneren te verbeteren wordt gelijktijdig aan het opstellen van voorliggend plan een Basisrioleringsplan voor de gemeente Borger-Odoorn opgesteld. Daarnaast wordt meer inzicht verkregen door meer overstorten te voorzien van meetapparatuur. De lagere score op het aspect Activiteitenniveau wordt veroorzaakt door de in de benchmark toegepaste methodiek, uitgaande van een benodigde formatie per 10.000 inwoners van de gemeente. Wanneer de lengte van het rioolstelsel beschouwd wordt, voldoet de omvang van de buitendienst wel aan de gemiddelde formatie. De gemeente voert veel beheer en onderhoudswerkzaamheden zelf uit en heeft daarnaast een uitgestrekt buitengebied, waardoor een relatief grote lengte aan (druk)riolering aanwezig is (per inwoner).
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 7 - DHV B.V.
KPI: kritische prestatie indicatoren. Een KPI geeft direct een beeld van het presteren op een bepaald aandachtsgebied. De KPI is als het ware een ‘samenvatting’ van het presteren van het aandachtsgebied. De KPI’s vormen de basis voor de vergelijking; ze zijn de eerste signalering van verschillen die tussen gemeenten bestaan en vormen de aanleiding voor de zoektocht naar mogelijke verbeteringen.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 8 - DHV B.V.
3 HUIDIGE SITUATIE (WAT HEBBEN WIJ)
3.1 Kenmerken rioolstelsel
De oudste riolering van het stelsel van de gemeente Borger-Odoorn is aangelegd in 1938. Circa 8% van de riolering is ouder dan 50 jaar, terwijl 40% van het stelsel na 1970 gerealiseerd is. Het stelsel is grotendeels van het gemengde type en gedeeltelijk een gescheiden stelsel. De afgelopen jaren wordt bij bestaande bebouwing verhard oppervlak grootschalig afgekoppeld van de riolering. Afgekoppeld regenwater wordt in een aantal gevallen hergebruikt. Het overige regenwater wordt geïnfiltreerd in de bodem of stroomt af naar oppervlaktewater.
Onderstaand zijn twee figuren opgenomen. De bovenste figuur toont de lengte van de stelseltypen en de onderlinge verhouding, terwijl de onderste figuur de procentuele verdeling van de ouderdom van het vrijvervalstelsel laat zien.
Lengte rioolstelsel
250
200
150
100
lengte [km] 50
0 (verbeterd) verbeterd mechanisch regenw ater gescheiden gemengd gescheiden riool riool
lengte in km 217 6 18 76 15
Ouderdom vrijvervalriolering
8% 13% <10 jaar 11-30 jaar 31-50 jaar 27% 51-70 jaar 52%
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 9 - DHV B.V.
Onderstaand is een aantal kenmerken van het gemeentelijke rioolstelsel weergegeven:
Beschrijving Aantal / lengte - (verbeterd) gemengd rioolstelsel 217 km - gescheiden stelsel vrijverval 6 km - verbeterd gescheiden stelsel vrijverval 18 km - regenwaterriool 15 km - aantal overstorten gemengde stelsel (bijlage 6) 44 stuks - randvoorzieningen 1 stuks - mechanische riolering 76 km - perceelaansluitingen (op riolering) Ca. 11.000 stuks - kolkaansluitingen Ca. 8.000 stuks - hoofdgemalen 32 stuks - pompen en gemalen (buitengebied) 465 stuks - aantal IBA’s 90 stuks
Voor de levensduur van de vrijverval riolering wordt circa 60 jaar aangehouden. De gemeente Borger- Odoorn is gelegen op zandgronden. Uit de praktijk blijkt dat een levensduur van (minimaal) 60 jaar reëel is. Een deel van de riolering zal de komende periode op basis van leeftijd in aanmerking komen om vervangen te worden. De genoemde termijn van 60 jaar is geen vast gegeven maar een indicatie van de gemiddelde verwachte levensduur. Riolering die ná 1970 aangelegd is, is van een dermate goede kwaliteit dat deze naar verwachting (veel) langer dan 60 jaar meegaat. Op basis van rioolinspecties wordt bepaald of vervanging noodzakelijk is, of dat de riolering nog in een dusdanig goede staat is dat deze nog een aantal jaren kan blijven liggen. De gemeente heeft tot 2009 93% van het rioolstelsel geïnspecteerd met video-inspectie. Hieruit komt ook naar voren dat de te verwachte levensduur van de riolering in de meeste gevallen meer dan 60 jaar bedraagt. Het tijdstip van vervanging wordt mede bepaald op basis van gepland wegbeheer.
3.2 Beheer en onderhoud
Naast éénmalige investeringen pleegt de gemeente het nodige jaarlijkse beheer, onderhoud en reparaties aan het rioolstelsel. Het reguliere onderhoud is als volgt: - Reiniging kolken: 2 maal per jaar - Reiniging riolering: 1 maal per 10 jaar (20 kilometer per jaar) - Reiniging persleidingen: 1 maal per 15 jaar (7 kilometer per jaar) - Video inspecties: 1 maal per 15 jaar (15 kilometer per jaar) - Reiniging en inspectie gemalen: 2 maal per jaar - Straatvegen: 2 maal per jaar
De schadebeelden van de inspecties worden ingevoerd in rioleringsbeheer. Jaarlijks wordt een programma opgesteld voor het frezen van boomwortels, omdat deze op veel plaatsen in de buizen groeien en voor verstopping kunnen zorgen. Alle gemalen zijn voorzien van een geautomatiseerde storingsmelding.
De gemeente beschikt over een geactualiseerd rioleringsbeheersysteem met grafische koppeling. Daarnaast heeft zij 11.000 huisaansluitingen gedigitaliseerd. Jaarlijks worden er middelen gereserveerd voor het bijhouden van het systeem.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 10 - DHV B.V.
De afgelopen twee jaar is in totaal 12.000 meter riolering geïnspecteerd. Hiermee is de gewenste reinigingsfrequentie niet geheel gehaald.
De gemeente Borger-Odoorn kent een afdeling Beheer Openbare Ruimte en Groen (BORG). Deze afdeling voert op basis van interne contracten werkzaamheden uit voor de beleidsafdelingen. Ten aanzien van onder andere rioolonderhoud en reiniging zijn er prestatiecontracten tussen BORG en de afdeling Bouwkunde Openbare Werken en Groen (BOWG). De afdeling BORG kan voor de uitvoering van deze contracten zelf werkzaamheden uitvoeren en/of derden inhuren. Het onderhoud van kolken, gemalen, (gemeentelijke) IBA’s, kleinere leidingen en reparaties worden hoofdzakelijke door de eigen dienst uitgevoerd.
3.3 Hydraulisch functioneren van het rioolstelsel
Het hydraulisch functioneren van de rioolstelsels in de gemeente Borger-Odoorn is in het basisrioleringsplan (BRP) onderzocht. Het nieuwe BRP is in 2009 opgesteld. De stelsels zijn in staat bui 08 (19,7 mm in 1 uur, standaardbui uit Leidraad Riolering) te verwerken zonder dat er wateroverlast plaatsvindt. Uitzondering hierop is het stelsel in Nieuw Buinen, waar ter plaatse van het bedrijventerrein Industrieweg, ten gevolge van relatief veel aangesloten verhard oppervlak en de grote afstand tot de overstort, wateroverlast optreedt. De gemeente is bezig met een afkoppelplan in dit gebied voor het bedrijf Goedewagen, waarbij ca. 1,2 ha zal worden afgekoppeld.
Ieder jaar komt het minimaal één keer voor dat er ergens binnen de gemeentegrens wateroverlast optreedt als gevolg van hevige neerslag. Vanaf 1995 wordt een meldingenregistratie bijgehouden. De gemeente inventariseert alle meldingen met betrekking tot wateroverlast en geeft deze op kaart aan. In bestaande situaties is water-op-straat, als gevolg van een toename van extremen, niet te voorkomen. De gemeente koppelt echter veel verhard oppervlak af en voert verbeteringen uit om overlast tot een minimum te beperken.
3.4 Rioolaansluitingen
Alle percelen binnen de gemeentegrens van Borger-Odoorn zijn aangesloten op de (druk)riolering, voorzien van een goedgekeurde eigen zuiveringssysteem (IBA) of andere voorziening.
3.5 Meldingen
Inwoners van de gemeente Borger-Odoorn kunnen meldingen doorgeven via een centraal (algemeen) telefoonnummer. De meldingen worden door de frontoffice geregistreerd en gecategoriseerd. Vervolgens worden deze naar de juiste afdeling doorgestuurd. Onderstaande figuren laat de riolering en stedelijk waterbeheer gerelateerde meldingen over de periode 2005 tot en met 2008 zien. Opvallend is te zien dat het aantal meldingen jaarlijks toeneemt. Dit zit hem met name in het aantal meldingen met betrekking tot wateroverlast en rioolklachten (de laatste jaren is er ieder jaar een aantal hevige buien gevallen), septic-tanks en IBA’s (toename na uitbreiding aantal units) en verstopte kolken. Ook het aantal meldingen over sloten neemt jaarlijks toe door een toename van het aantal schouwsloten. De gemeente wil het aantal meldingen reduceren door een andere (meerjarige) wijze van aanbesteden. Daarnaast is het gemakkelijker (laagdrempelliger) geworden om meldingen door te geven, bijvoorbeeld ook via internet mogelijk.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 11 - DHV B.V.
Het aantal meldingen over rioolgemalen neemt daarentegen de laatste jaren juist af.
2005 2006 totaal 242 meldingen totaal 283 meldingen 17 16 24 12 17 41 28 19 75 9
22 18
110 117
2007 2008 totaal 345 meldingen totaal 402 meldingen 27 54 51 51 24 9 wateroverlast 30 verstopte kolken 10 8 66 rioolklachten 8 rioolgemalen 78 septic-tanks IBA's sloten 143 188
Tenslotte dient opgemerkt te worden dat het totaal aantal meldingen dat de afgelopen jaren bij de gemeente binnenkomt, eveneens toeneemt. Dit betekent dat de inwoners de gemeente beter weten te vinden en sneller een melding doorgeven. Onderstaande figuur toont de procentuele toename van het aantal meldingen ten opzichte van 2005.
Totaal aantal meldingen gemeente
250% Rioolgerelateerd
200%
150%
100%
(2005 = (2005 100%) 50% Toename Toename t.o.v. 2005
0% 2006 2007 2008 jaar
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 12 - DHV B.V.
3.6 Nieuwbouw
Bij nieuwbouwlocaties (in- en uitbreidingslocaties) wordt het stedelijk afvalwater en hemelwater gescheiden. Het vuilwater wordt ingezameld en getransporteerd naar de RWZI, terwijl het schone hemelwater zoveel mogelijk op eigen terrein wordt geïnfiltreerd. Indien dit niet mogelijk is, wordt het afgevoerd naar een infiltratievoorzieningen of oppervlaktewater (conform de tritsen ‘vasthouden-bergen- afvoeren’ en ‘schoonhouden-scheiden-zuiveren’).
3.7 Vergunningen
Op 1 januari 1999 heeft de gemeente de aansluitverordening vastgesteld. Dit heeft de volgende voordelen: - Een aansluitvergunning wordt verleend op basis van publiekrecht; - Duidelijkheid over aansluitkosten; - Duidelijkheid over verantwoordelijkheden; - Werkwijze bij onderhoud en verstopping is geregeld; - Werkwijze bij sloop is geregeld. De gemeente zal de aansluitverordening herzien op basis van de nieuwe zorgplichten.
Alle kernen beschikken over de vereiste Wvo aansluit- en overstortvergunningen. Niet alle vergunningen zijn actueel. Op basis van het nieuwe BRP worden de vergunningen in 2010 geactualiseerd. Een belangrijk gevolg van de Waterwet, die op 22 december 2009 is ingevoerd, is dat zes vergunningstelsels uit de afzonderlijke waterbeheerwetten zijn gebundeld tot één watervergunning. De overstortvergunning wordt afgeschaft, daarvoor in de plaats komt een AMvB. De Tweede Kamer heeft bepaald dat overstorten worden uitgezonderd van heffingsbetaling aan het waterschap. De lozingen op de riolering zijn opgenomen in de Wabo. Hierbij is de gemeente het bevoegd gezag voor indirecte lozingen. Het waterschap blijft voor indirecte lozingen een adviesrecht behouden.
Met het oog op het naar verwachting halverwege 2010 in werking treden van het Besluit lozingen buiten inrichtingen is als bijlage 6 is een lijst opgenomen met de gemeentelijke overstorten.
3.8 Huidige knelpunten
Vanuit WB21 (Waterbeheer 21 ste eeuw), NBW (nationaal bestuursakkoord water) en het RBW (Regionaal bestuursakkoord water) moet in het waterplan de stedelijke wateropgave inzichtelijk worden gemaakt. De gemeente Borger-Odoorn doet sinds 1999 al veel aan het oplossen van de stedelijke wateropgave door veel regenwater van verhard oppervlak te infiltreren in plaats van het af te voeren via riolering of oppervlaktewater. De gemeente en het waterschap Hunze en Aa’s werken voor de wateropgave samen in het project ‘Waterdrager’. Met onderstaande kansen en knelpunten en bijbehorende maatregelen wordt de wateropgave verder inzichtelijk gemaakt.
Eswateroverlast in Exloo Bij hevige regenval vindt afstroming van regenwater plaats vanaf de op de flanken van de Hondsrug gelegen akkers tot in de bebouwde kernen. Hierdoor stroomt regenwater over de verharding in de westkant van de kern Exloo, met wateroverlast als gevolg. Een deel van het water stroomt via de kolken in de riolering. Dit leidt plaatselijk tot water op straat doordat de riolering niet is gedimensioneerd op deze extra toevoer. In het kader van Landinrichting Odoorn worden in Exloo de komende jaren maatregelen getroffen om deze problematiek op te lossen (geen kosten vanuit het GRP).
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 13 - DHV B.V.
Ondoelmatig peilbeheer, mogelijkheden voor combinatie van belangen Door een grondwaterafhankelijk peilbeheer, herinrichting, gerichte voorlichting en optimalisatie van de infrastructuur kan het gebruik van gebiedseigen water in het watersysteem worden verbeterd. Hierbij kan zowel de wateroverlast als de verdroging worden verminderd.
3.9 Goede kwaliteit van het watersysteem
Waterverontreiniging door foutieve aansluiting van riolering op regenwaterafvoer Door zogenaamde foutieve aansluitingen kan afvalwater in oppervlaktewater geloosd worden. Daarnaast is het mogelijk dat er regenwater op het vuilwaterstelsel aangesloten is, waardoor onnodig regenwater naar de zuivering afgevoerd wordt. Bij vermoedens van foutieve aansluitingen wordt nader onderzoek verricht. Bij aanvragen van bouwvergunningen wordt voorlichting gegeven over rioolaansluitingen.
Waterverontreiniging door diffuse bronnen Met name in het bebouwde gebied zijn er veel diffuse verontreinigingbronnen van het watersysteem. Het gaat hierbij onder meer om uitlogende bouwmaterialen, lozingen van particulieren, autowassen bij gescheiden rioolsystemen, gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en zout. Er wordt gemeentelijk beleid ontwikkeld voor duurzame bouwen en aanpak van diffuse verontreiniging. Tevens worden er in afgekoppelde gebieden autowasplaatsen aangelegd.
3.10 Toetsing huidige situatie aan doelen
In bijlage 4 is de huidige situatie aan de doelstellingen getoetst. Per functionele eis is nagegaan in hoeverre medio 2009 is voldaan aan de gestelde criteria.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 14 - DHV B.V.
4 OVERHEIDSBELEID (WAT MOETEN WIJ)
4.1 Waterkwaliteitsspoor
De gemeente Borger-Odoorn heeft in Exloo aanvullende maatregelen (afkoppeling) getroffen in het kader van het Waterkwaliteitspoor. Deze maatregelen zijn uitgevoerd boven op de vereisten in het kader van de basisinspanning. Deze aanvullende maatregelen zijn getroffen in gebieden waar geloosd werd op kwetsbaar water. In Exloo diende een emissiereductie van 75% gerealiseerd te worden. Borger-Odoorn verwacht dit te hebben bereikt door 6,87 ha verhard oppervlak af te koppelen.
4.2 Stedelijke wateropgave
De gemeente Borger-Odoorn heeft reeds een aanzienlijke hoeveelheid berging in wadi’s en oppervlaktewater gerealiseerd ten behoeve van de berging en de afvoer van hemelwater afkomstig van afgekoppelde oppervlakken. Verwacht wordt dat hiermee voldaan wordt aan de stedelijke wateropgave. Er zijn in de planperiode van dit GRP dan ook geen aanvullende maatregelen voorzien ten behoeve van de stedelijke wateropgave. Onderstaande tabel toont de aangelegde berging in zowel het stelsel als in hemelwaterbergings- en infiltratievoorzieningen.
Kern Gerealiseerde berging [m3] Stelsel (interne berging) Wadi’s en oppervlaktewater Borger 390 850 Ees 0 0 2e Exloërmond 0 1.750 Buinen 494 6.200 Valthermond 0 1.500 Exloo 70 600 Odoorn 123 0 Nieuw-Buinen 20 0 Drouwen 70 50 Valthe 735 Totaal 1.167 11.685
De stedelijke wateropgave wordt verder uitgewerkt in het gemeentelijk waterplan dat in 2010 opgesteld wordt.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 15 - DHV B.V.
4.3 Uitbreiding zorgplicht per 1 januari 2008
De ‘Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken’, kortweg ‘Wet gemeentelijke watertaken’, is op 1 januari 2008 in werking getreden. De gemeente heeft (in samenwerking met andere overheden) tot taak de volksgezondheid te beschermen, droge voeten te houden en een goede waterkwaliteit te bereiken. De bepalingen zijn opgenomen in de al bestaande wetten, zoals de Wet milieubeheer.
Op grond van de uitgebreide zorgplichtbepaling uit de nieuwe wet draagt de gemeente zorg voor: • De inzameling en verwerking van stedelijk afvalwater dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen. Stedelijk afvalwater bevat in ieder geval huishoudelijk afvalwater en mogelijk alle andere vormen van afvalwater. De wetgever maakt nog eens expliciet duidelijk dat gemeenten bedrijfafvalwater (zoals proceswater) niet hoeven te ontvangen, maar dat de houder daarvan zelf verantwoordelijk gesteld kan worden voor de verwerking daarvan. Onder stedelijk afvalwater wordt verstaan het huishoudelijke afvalwater en al het andere water wat daar eventueel mee gemengd wordt. • De doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater Afvloeiend hemelwater is het water wat de perceelseigenaar, naar oordeel van de gemeente, redelijkerwijs niet zelf kan verwerken. Dit houdt in dat afvoer van hemelwater via een gemeentelijk systeem nodig is. Doelmatigheid en vergelijking van kosten zijn hierbij belangrijk. • Het in openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming te voorkomen of te beperken, voorzover doelmatig. De zorgplicht heeft het karakter van een inspanningsplicht. De gemeente is niet verantwoordelijk voor handhaving van het grondwaterpeil in bebouwd gebied. Tevens werkt de zorgplicht niet met terugwerkende kracht en leidt niet tot aansprakelijkheid voor schadesituaties uit het verleden.
Overigens was zorgplicht 1 (afvalwater) vanuit het verleden al een verplichting. Zorgplicht 2 (hemelwater) bestond eigenlijk al, maar biedt gemeenten meer mogelijkheden om nadere eisen te stellen voor afkoppeling. Door de grondwaterzorgplicht (nr. 3) heeft de gemeente nu specifieke taken toegewezen gekregen. Voor de zorgplicht voor grondwater moet de gemeente uiterlijk in 2013 over beleid beschikken.
De gemeente heeft de regie Geen enkele instantie is verantwoordelijk en dus aansprakelijk voor de grondwaterstand. Bij klachten over de grondwaterstand maakt de gemeente een analyse van oorzaken, gevolgen en mogelijke maatregelen. De maatregelen bepaalt zij zo veel mogelijk in samenspraak met alle betrokken partijen. Maatregelen voor transport van overtollig grondwater in openbaar gebied komen voor rekening van de gemeente en kan zij bekostigen uit de rioolheffing. De gemeente legt haar grondwaterbeleid vast in het Gemeentelijk Rioleringsplan.
Bron: RIONED nieuws, nummer 1, januari 2008
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 16 - DHV B.V.
4.4 Waterbeleid
Het huidige waterbeleid is gericht op het creëren van een gezond en veerkrachtig watersysteem en een duurzame waterketen. Deze principes zijn afkomstig uit de 4 e nota Waterhuishouding en de aanbevelingen van de Commissie Waterbeheer 21 e eeuw, waarbij afwenteling van lokale problemen op (boven)regionale systemen zo veel mogelijk wordt voorkomen en aanpak van de bron prevaleert boven "end of pipe" maatregelen.
Concreet houdt dit onder meer in dat hemelwater niet wordt vermengd met vuilwater, maar afzonderlijk wordt verwerkt. Het schone hemelwater wordt bij voorkeur op de locatie waar het valt vastgehouden of geborgen. Als dat niet kan wordt het afgevoerd naar oppervlaktewater.
Samenwerken aan het op orde brengen en houden van het watersysteem is de rode draad van het Nationaal Bestuursakkoord Water-Actueel dat op 25 juni 2008 door het Rijk, het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen (UvW) en Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is ondertekend. Genoemde organisaties geven hiermee aan dat zij zich in willen zetten om op zo kort mogelijke termijn en laagst maatschappelijke kosten het watersysteem op orde te brengen. Belangrijke onderwerpen van het Nationaal Bestuurakkoord Water-Actueel zijn: Samen anticiperen op klimaatverandering Samenwerken aan het op orde brengen van het watersysteem Samenwerken aan de basisinspanning Samenwerken aan innovatie en synergie Samenwerken aan goede besluitvorming
In paragraaf 6.4 wordt nader ingegaan op samenwerkingstrajecten waar de Borger-Odoorn in participeert. In bijlage 3 is een uitgebreider overzicht van het actuele beleid opgenomen.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 17 - DHV B.V.
5 STRATEGIE (WAT WILLEN WE BEREIKEN)
Het nieuwe GRP kent een looptijd van 2010 tot en met 2014. Tijdens de planperiode staan een aantal ambities centraal. Door de verbreding van de gemeentelijke zorgplicht en de invoering van de Kaderrichtlijn Water zijn er meer ‘verplichte onderwerpen’ voor het GRP. Dit geeft voor de komende planperiode aantal speerpunten, onderverdeeld in de paragrafen van dit hoofdstuk.
5.1 Gemeentelijke zorgplichten
5.1.1 Zorgplicht afvalwater
Borgen dat afvalwater geen negatieve invloed heeft op de volksgezondheid; Inzicht in functioneren stelsel vergroten (BRP en OAS) en meten; De negatieve invloed op het milieu tot een minimum beperken (afkoppelen, RTC); Vervuiling van het riool voorkomen bij de bron: straatvegen en kolken reinigen; De hoeveelheid en concentratie verontreinigende stoffen in riool en grondwater beperken (o.a. door terugdringen gebruik chemische onkruidbestrijdingsmiddelen en ontmoedigen gebruik uitlogende materialen); Aantal storingen en meldingen reduceren (beheer en onderhoud riolering, preventief onderhoud gemalen en IBA’s). Zo wordt de kans op calamiteiten eveneens verminderd. Op een verantwoorde manier invulling geven aan de vergunningverlening en handhaving van indirecte lozingen.
5.1.2 Zorgplicht hemelwater
Verdergaande afkoppeling van afvoerend oppervlak (ook door particulieren stimuleren); Geen wateroverlast en beperking waterhinder: zie hoofdstuk 5.5; Inspelen op klimaatverandering (robuust rioleringssysteem).
5.1.3 Zorgplicht grondwater
Meer inzicht verkrijgen in de grondwaterproblematiek en voorzieningen; Grondwaterbeleid formuleren en vastleggen voor 1 januari 2013.
5.2 Algemene speerpunten
Duurzaam inkopen/ investeren; Integrale aanpak van problemen in samenwerking met waterketenpartners; Communicatie met inwoners.
Tevens streeft de gemeente er naar in twee jaar naar een 100% kostendekkende rioolheffing te gaan (eind 2011). Nu ligt dit op circa 91% (85% indien compensabele btw wordt meegerekend). Gezien de nieuwe ontwikkelingen (strategie en beleid) dient de kostendekkendheid uiterlijk aan het eind van de looptijd van voorliggend GRP bereikt te zijn.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 18 - DHV B.V.
5.3 Waterhinder en overlast en de relatie met klimaatverandering
De ambitie van de gemeente Borger-Odoorn is om wateroverlast tot een minimum te beperken. Dit geldt zowel voor regen- (en afval)wateroverlast, als voor grondwateroverlast in de bestaande situatie en in de toekomst (in verband met klimaatverandering).
5.3.1 Regen- en afvalwater
Waterhinder en -overlast Allereerst moet duidelijk zijn wat er onder wateroverlast wordt verstaan (onderscheid in wateroverlast, waterhinder, of zelfs waterpret). Tevens legt de gemeente hier vast hoe zij anticipeert op klimaatverandering.
De afvoercapaciteit van rioolstelsels is en blijft beperkt, waardoor water op straat tijdens hevige neerslag onvermijdelijk is. (Regen)water op straat bij zeer zware buien is zelfs een van de ontwerpcriteria bij nieuwe regenwaterstelsels.
Vaak is water op straat kortdurend van aard en leidt dit niet tot noemenswaardige hinder of schade. Bewoners accepteren een incidentele waterschijf op straat wanneer het extreem regent of geregend heeft, maar de acceptatie is aan grenzen gebonden. Waar deze grens ligt en in welke gevallen er sprake is van hinder of overlast hangt enerzijds af van de frequentie en locatie van water op straat en anderzijds van de gevolgen hiervan. Los daarvan moeten bewoners (leren) accepteren dat er als gevolg van klimaatverandering vaker sprake kan zijn van hevige neerslag en dus ook van water op straat.
De gemeente Borger-Odoorn spreekt van regen- en afvalwateroverlast indien: - puur afvalwater (als gevolg van een storing of calamiteit) op straat staat en/of huizen of gebouwen instroomt; - afvalwater afkomstig uit een gemengd rioolstelsel langer dan 4 uur op straat staat - water via de straat huizen of gebouwen instroomt; - afvalwater overloopt uit toiletten; - water verkeersaders en doorgaande (ontsluitings)wegen en tunnels gedurende meer dan 2 uur blokkeert; - water langer dan 4 uur hinder oplevert voor het verkeer (gemotoriseerd, fietsers en voetgangers); - (afval)water afkomstig is uit het rioleringssysteem langer dan 4 uur in een tuin staat.
Niet alle specifieke situaties kunnen worden ondervangen. Het zou bijvoorbeeld voor kunnen komen dat er kortdurend stinkend rioolwater op straat staat, waarin toiletpapier en andere visuele verontreinigingen aanwezig zijn. Dit kán risico’s opleveren voor de volksgezondheid. Iedere situatie staat op zich, de gemeente beoordeelt bij twijfelgevallen of er sprake is van overlast (waartegen maatregelen getroffen dienen te worden) of van hinder.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 19 - DHV B.V.
Naast overlast kan er sprake zijn van waterhinder.
De gemeente Borger-Odoorn spreekt van regen- en afvalwaterhinder indien: - water tijdelijk tussen de trottoirbanden geborgen wordt; - achterpaden of tuinen kortstondig onder water staan; - verkeersaders en doorgaande (ontsluitings)wegen incidenteel kortstondig ontoegankelijk zijn; - water minder dan 4 uur achtereenvolgens hinder oplevert voor het verkeer;
Hinder kan overlast worden wanneer dit meerdere uren aanhoudt (zie tijdseenheden bij overlast).
De gemeente Borger-Odoorn wordt door zijn uitgestrektheid (in oppervlakte) minimaal één à twee maal per jaar ergens geconfronteerd met een hevige neerslaggebeurtenis. Het gevolg is over het algemeen waterhinder. In een enkel geval is er sprake van (geringe) wateroverlast. Door uitvoering van de in het BRP voorgestelde maatregelen wordt wateroverlast (ook met het oog op klimaatverandering) zo veel mogelijk voorkomen.
Klimaatverandering Het klimaat verandert; extremen zullen vaker voorkomen, waardoor de kans op wateroverlast (ook in bebouwd gebied) toeneemt. Het maatgevende klimaatscenario gaat uit van een neerslagtoename in extremere buien. Bestaande (gemengde) rioolstelsels zijn hier niet op berekend. In WB 21 wordt ingegaan op de uitgangspunten om deze problemen het hoofd te bieden, te weten: - anticiperen in plaats van reageren; - niet afwentelen van waterproblemen, maar handelen volgens de trits “vasthouden-bergen-afvoeren”; - meer ruimtelijke maatregelen naast technische ingrepen.
De gemeente Borger-Odoorn anticipeert op klimaatverandering door bij rioolvervangingen afvalwater en hemelwater te scheiden (afkoppeling). Hierdoor zal bij extreme buien hooguit relatief schoon regenwater op straat komen te staan en geen afvalwater. Daarnaast neemt de totaal beschikbare berging in het rioolstelsel, relatief gezien, toe. De gemeente legt bergings- en infiltratievoorzieningen aan om het hemelwater op te vangen. Bij in- en uitbreidingen worden de tritsen “vasthouden-bergen-afvoeren” en “schoonhouden-scheiden- zuiveren” als uitgangspunt gehanteerd en worden er straatprofielen toegepast waarbij eventuele water op straat tussen de trottoirbanden geborgen kan worden (en dus niet de woningen binnenstroomt). Speciale aandacht is er ook voor bouwpeilen (in relatie tot wegpeilen). Daarnaast stimuleert de gemeente particulieren om af te koppelen en waterbewust te tuinieren. Hiervoor is onder andere het boekje Water in de tuin ontwikkeld. Daarnaast wordt onderzoek verricht naar het optimaal benutten van de interne berging van het bestaande rioolsysteem door middel van sturing (RTC). Tenslotte wil de gemeente particuliere initiatieven om af te koppelen (op eigen perceel) stimuleren. Voor meer informatie hieromtrent wordt verwezen naar hoofdstuk 6.2.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 20 - DHV B.V.
5.3.2 Grondwater
De gemeente hanteert voor nieuw bebouwd gebied een minimale drooglegging (zie figuur) voor woningen van 1,30 meter (zie figuur). Daarnaast dient de inrichting van het watersysteem afgestemd te worden op een ontwateringsdiepte van minimaal 0,80 meter. Bij kruipruimteloos bouwen kan een kleinere drooglegging toegepast worden.
Ook voor bestaande woningen geldt een minimale ontwateringsdiepte van 0,80 m in stedelijk gebied. Indien de ontwateringsdiepte gedurende méér dan 4 weken per jaar minder dan 0,80 m bedraagt én als men daar aantoonbaar overlast van ondervindt én dit als gevolg van toedoen van de gemeente optreedt, spreekt de gemeente Borger-Odoorn over grondwateroverlast. In deze situaties zal de gemeente onderzoek verrichten naar de oorzaak en mogelijke oplossingen. Daarnaast zal de gemeente zorgdragen voor een afvoermogelijkheid voor het overtollige grondwater. Indien de overlast voor de inwoner ontstaan is als gevolg van (eigen) bouwactiviteiten (voorbeelden zijn een te laag bouwpeil, diepte kruipruimte, niet waterdichte kelder, bouwkundige gebreken, …) is het niet een taak van de gemeente Borger-Odoorn om voor oplossingen te zorgen (eigen verantwoordelijkheid particulier). Iedere inwoner kan met meldingen en klachten over (de) grondwater(stand) bij het waterloket van de gemeente terecht.
Definitie structurele grondwateroverlast Calamiteiten zoals extreme neerslag en zeer hoge waterstanden in oppervlaktewater kunnen leiden tot een tijdelijk hogere grondwaterstand. De gebruiksfunctie wordt daardoor tijdelijk verminderd, maar dat betekent niet dat deze ook op de langere termijn wordt aangetast. Een zeker (normaal maatschappelijk) risico wordt bij de perceeleigenaar gelegd: incidentele gevallen van overlast komen voor zijn of haar rekening.
Grondwaterproblemen zoals bedoeld in de grondwaterzorgplicht zijn met name: • water of vocht in kelders of kruipruimtes; • optrekkend vocht in muren; • te natte tuinen. Grondwateroverlast op lokale schaal (wijk- of perceelniveau) wordt vooral veroorzaakt: • doordat bouwgrond niet goed bouwrijp is gemaakt; • doordat drainage niet goed is aangelegd dan wel niet goed (meer) functioneert; • door bouwkundige gebreken; • door een te laag bouwpeil (vloerpeil) of te diepe kruipruimten (in combinatie met bouwkundige gebreken); • door het vervangen van lekke rioleringen die jarenlang (onbedoeld) als drainagebuis werkten en het teveel aan grondwater konden afvoeren.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 21 - DHV B.V.
Meer regionale oorzaken hangen samen met het gevoerde oppervlaktewaterpeilbeheer door het waterschap en het stopzetten of verminderen van grondwateronttrekkingen door drinkwaterbedrijven en industrie. Structurele grondwateroverlast in Borger-Odoorn is gedefinieerd als overlast die gedurende een aaneensluitende periode langer dan vier weken optreedt en onafhankelijk is van extreme neerslag en hoge waterstanden in oppervlaktewater.
De gemeente Borger-Odoorn spreekt van structurele grondwateroverlast indien: - de ontwateringsdiepte gedurende méér dan 4 weken per jaar ononderbroken minder dan 0,80 m bedraagt - én als men daar aantoonbaar overlast van ondervindt - én dit als gevolg van toedoen van de gemeente optreedt.
De gemeente Borger-Odoorn spreekt van tijdelijke grondwateroverlast indien: - Niet aan alle drie de voorwaarden van structurele grondwateroverlast wordt voldaan;
In extreme situaties kan het oppervlaktewaterpeil tijdelijk sterk stijgen en kan de ontwateringsdiepte tijdelijk minder dan 0,80 m bedragen.
Verantwoordelijkheid van inwoner en gemeente De zorgplicht is van toepassing op de openbare ruimte in bebouwd gebied, dus vanaf de perceelsgrens. Het is mogelijk om door middel van maatregelen in openbaar gebied problemen op particuliere percelen op te lossen. In andere situaties zullen dergelijke maatregelen echter niet afdoende of niet doelmatig zijn. In die gevallen kan het af te voeren grondwater door particulieren (huishoudens en bedrijven) aan de perceelsgrens worden aangeboden. De gemeente neemt het water over en voert het door middel van openbaar ontwateringstelsel af. De particulier is verantwoordelijk voor maatregelen op eigen terrein. De zorgplicht gaat niet zover dat de gemeente ook maatregelen moet nemen op de percelen die in particulier eigendom zijn. Eigenaren dienen zelf te zorgen voor een goede staat van hun percelen en gebouwen. Indien nodig moeten zij zelf waterhuishoudkundige en/of bouwkundige maatregelen treffen.
Wanneer andere werkzaamheden door en binnen de gemeente leiden tot een grondwaterstandverhoging en tot problemen in gebouwen, dan heeft de gemeente de taak de particulieren te waarschuwen en compenserende maatregelen te treffen. Tevens is het aan de gemeente om gerelateerde klachten adequaat af te handelen.
Rol van de gemeente Met de grondwaterzorgplicht heeft de gemeente de rol van regisseur gekregen. Dat houdt in dat de gemeente het probleem aanhoort en analyseert wie maatregelen zou kunnen nemen: particulier, gemeente, waterschap, provincie of andere organisatie.
De gemeente is geen waterbeheerder en de zorgplicht geeft de gemeente geen specifieke bevoegdheden binnen de verplichting. De gemeente heeft wel een ontwateringstaak om goed gebruik van bebouwd gebied mogelijk te maken en daartoe heeft ze diverse instrumenten tot haar beschikking. Zo bestaat er de mogelijkheid tot het vaststellen van een grondwaterverordening. Verder komt de zorg voor het grondwater terug in het bestemmingsplan via de watertoets. Bij de inrichting van een gebied kunnen maatregelen getroffen worden door middel van grondexploitatie en bouwvoorschriften (denk aan
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 22 - DHV B.V.
het wel of niet toestaan van kruipruimtes). En via convenanten kunnen bestuurlijke afspraken worden gemaakt met betrokken waterpartners.
Doelmatige aanpak grondwaterproblemen Bij elk grondwatervraagstuk moet gekeken worden welke maatregelen het meest doelmatig zijn. De afweging is afhankelijk van de omvang van het probleem, de kosten van de maatregel versus het resultaat en andere belangen (bijvoorbeeld verdroging, ecologische doelstelling van het gebied, afvoerregime oppervlaktewater etc.). In principe is de particulier verantwoordelijk voor maatregelen op eigen terrein. Indien het doelmatiger is dat de gemeente maatregelen op particulier terrein treft (en de eigenaar daarmee akkoord gaat) is dit ook mogelijk.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 23 - DHV B.V.
6 MAATREGELEN (WAT GAAN WE DOEN)
6.1 Maatregelen afvalwater
1. Inzicht functioneren en kwaliteit rioolstelsel vergroten - Uit de benchmark rioleringszorg en uit interviews met medewerkers van de gemeente blijkt dat het aandachtsgebied “inzicht in toestand en functioneren” een verbeterpunt is. De gemeente heeft haar inzicht vergroot door in 2009 een BRP op te laten stellen voor de gemeente Borger-Odoorn. Daarnaast wil zij door middel van RTC nagaan hoe het functioneren van het stelsel verbeterd kan worden. - Daarnaast wil de gemeente storingen en verstoppingen zoveel mogelijk beperken. De inspectie van het riool wordt daarom geïntensiveerd naar eens per 10 jaar. Inspectie en schoonmaak worden gecombineerd zodat het zicht optimaal is en het schoonmaakwerk meteen wordt gecontroleerd. Door een meetprogramma voor overstorten en herberekeningen uit te voeren wordt het inzicht vergroot in het rioolstelsel. - Voor het monitoren van de overstorten (en later gemalen) wordt in principe aangesloten bij de centrale overstortregistratiegegevens in de provincie Drenthe. Dit is een gezamenlijk project van de Drentse gemeenten, provincie en de betrokken waterschappen.
2. Vervuiling van het riool voorkomen bij de bron Acties zijn er zoveel mogelijk op gericht om vervuiling bij de bron te voorkomen. Vanaf de straat wordt het riool vervuild met bladeren en alle andere mogelijk rommel dat zich op straat bevindt. Wanneer dit tijdens reiniging uit het riool wordt gehaald, is het chemisch afval en wordt het als chemisch afval gestort. Dit brengt hoge kosten met zich mee. Preventief worden er daarom bladbakken geplaatst waar inwoners bladeren van openbaar groen in kunnen deponeren, zodat deze niet via de openbare weg in het riool komen. Daarnaast wordt de straat regelmatig geveegd.
De kosten voor het straatvegen worden toegerekend aan het product Riolering.
Straatvegen heeft tot gevolg dat er minder afval, blad en verontreinigingen in de kolken terecht komen. Hierdoor hoeven de kolken minder vaak leeggezogen te worden en raken deze eveneens minder snel verstopt. De gemeente Borger-Odoorn rekent daarom de straatveegkosten toe aan het Product Riolering.
3. De hoeveelheid en concentratie verontreinigende stoffen in riool en grondwater beperken De hoeveelheid verontreinigende stoffen in het riool, het grondwater en het oppervlaktewater wordt verminderd door inwoners af te raden om chemische onkruidbestrijdingsmiddelen te gebruiken. De gemeente zal in deze planperiode zelf eveneens overgaan op gifvrij onkruidbeheer.
Daarnaast sluit de gemeente zich aan bij de campagne van Postbus 51, zie kader.
In november 2009 is de landelijke campagne Goed Rioolgebruik van start gegaan. Door spots op televisie en radio van Postbus 51 worden mensen bewust gemaakt van het feit dat het riool geen afvalbak is. Frituurvet, vast afval en andere rommel horen niet in het riool, maar in de afvalbak! De campagne maakt onderdeel uit van ‘Nederland leeft met water’
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 24 - DHV B.V.
4. Meetprogramma en handhaving op foutaansluitingen (campagne) - De gemeente stelt een meetprogramma op voor IBA’s - Er volgt een campagne om in de planperiode van het GRP foutaansluitingen (hemelwater op de drukriolering) op te sporen en te laten verhelpen. De handhaving ligt bij de afdeling Milieu.
5. Naast module huisaansluitingen ook stelseltype op gemeentesite aangeven De gemeente wil op haar website bij de huisaansluitingen (zie voorbeeldfoto) ook het stelseltype per aansluiting weergeven. Zodoende weten bewoners hoe hun woning / straat gerioleerd is. Dit kan foutaansluitingen (afvalwater op het regenwaterstelsel, of andersom) voorkomen.
6. Rioolvervangingen De gemeente verwacht de komende jaren zeer weinig rioolvervangingen uit te hoeven voeren. Als gevolg van de grote (afkoppel)inspanningen die de afgelopen jaren verricht zijn, verkeert het stelsel in goede staat. Maatregelen die de komende periode nog uitgevoerd worden, zijn: - In 2010 wordt in Exloo een deel van het riool vervangen in verband met een reconstructie. Hierbij wordt 1,5 ha afgekoppeld. - In 2010 wordt de Floralaan in Nieuw Buinen vervangen. - In 2010 wordt Zandberg afgekoppeld (4500m2). - In 2010 wordt in Drouwen 1,2 ha afgekoppeld. Voor de bovenstaande projecten is het krediet reeds beschikbaar.
7. Vergunningverlening en handhaving indirecte lozingen Per 22 december 2009 is de gemeente bevoegd gezag voor de vergunningen voor de indirecte lozingen. In het eerste kwartaal van 2010 wil de gemeente afspraken maken met de waterschappen over de invulling van de vergunningverlening en handhaving van indirecte lozingen.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 25 - DHV B.V.
8. Actualiseren aansluitvergunningen Op dit moment zijn niet alle aansluitvergunningen actueel. Op basis van het geactualiseerde BRP vraagt de gemeente nieuwe aansluitvergunningen aan bij de waterschappen.
6.2 Maatregelen hemelwater
9. Verdergaande afkoppeling van afvoerend oppervlak De gemeente Borger-Odoorn wil vervuiling zoveel mogelijk bij de bron voorkomen. De afgelopen jaren is daarom flink geïnvesteerd in afkoppeling. Hierdoor wordt hemelwater niet vermengd met afvalwater. De komende jaren wordt dit beleid voortgezet en stijgt het percentage afgekoppeld verhard oppervlak verder. Nu is dit percentage ongeveer 30%. De gemeente neemt hier zelf initiatief in maar stimuleert middels subsidies ook particulieren om af te koppelen. - Samen met de provincie en waterschap Velt en Vecht wordt een pilot gestart om particulieren te laten afkoppelen. Het waterschap Velt en Vecht draagt naar verwachting € 5,-- per m2 afgekoppeld oppervlak bij. Dit beleid is echter nog niet vastgesteld door Velt en Vecht. Het streven is dat door stimuleren van afkoppeling door particulieren 1,0 ha per jaar extra wordt afgekoppeld. Het beleid van Waterschap Hunze en Aa’s ten aanzien van een bijdrage in afkoppeling is ten tijde van het opstellen van dit GRP eveneens nog niet vastgesteld. Een bijdrage van de waterschappen is noodzakelijk voor het uitvoeren van de plannen voor afkoppeling. - De gemeente streeft er daarnaast naar om binnen de planperiode jaarlijks 1,0 ha oppervlak af te koppelen.
Invulling doelmatig afkoppelen in Borger-Odoorn Afkoppelen wordt binnen de gemeente actief toegepast om wateroverlast en/of de vervuiling uit het rioolstelsel via de overstorten te verminderen. Borger-Odoorn voert al jaren een actief afkoppelbeleid en heeft inmiddels al 30% van het totale areaal aan verhard oppervlak afgekoppeld. De gemeente neemt afkoppelen bij ieder vervangings- en verbeteringswerk mee. Indien het mogelijk is, wordt er ook daadwerkelijk afgekoppeld. Een analyse van de lokale situatie biedt uitsluitsel over de geschiktheid van afkoppelen als maatregel. Daarbij worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: • Afkoppelen moet een meerwaarde bieden ten opzichte van het bestaande systeem en andere alternatieven. • Afkoppelen mag niet tot een verschuiving van problemen leiden (met name richting het beheer van de voorzieningen). • De toegepaste hemelwatersystemen moeten goed beheerbaar zijn, bij voorkeur open en zichtbaar. Bovengrondse afvoer van hemelwater heeft de voorkeur boven (onzichtbare) ondergrondse afvoer. • Afkoppelen vindt plaats in de openbare ruimte. • Wanneer daarnaast gekozen wordt voor afkoppelen op particulier terrein, wordt indien dit mogelijk is het gehele dakoppervlak afgekoppeld. Wanneer dit niet haalbaar is wordt alleen de voorkant van de huizen afgekoppeld. • Particulier initiatief voor hergebruik van regenwater wordt toegejuicht. In de bouwvergunning wordt gewezen op de mogelijkheden. • Het afkoppelen vindt alleen plaats in samenhang met verbeterings- en vervangings- werkzaamheden. Het afkoppelen wordt altijd bekeken in relatie tot: de mogelijkheid van infiltratie en/of de aanwezigheid van oppervlaktewater, de mogelijkheid van oppervlakkige afstroming, de haalbaarheid en het rendement van de maatregel, de mate van overlast tijdens de werkzaamheden, de mogelijke doorspoeling van oppervlaktewater en de beheersbaarheid van de voorzieningen.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 26 - DHV B.V.
10. Geen wateroverlast en beperking waterhinder - Inwoners informeren over waterhinder en –overlast. - In het kader van het BRP zijn wateroverlastlocaties gelokaliseerd en gerichte maatregelen benoemd die de komende jaren uitgevoerd worden. Onderstaand kader geeft per kern aan of en zo ja welke maatregelen nodig zijn om wateroverlast nu en in de toekomst tot een minimum te beperken.
Ten behoeve van de noodzaak voor het opstellen van maatregelen zijn (in het BRP) emissieberekeningen en hydraulische berekeningen uitgevoerd. Voor de doorkijk naar de stedelijke wateropgave zijn daarnaast berekeningen uitgevoerd waarbij een extreme situatie is doorgerekend. Hiermee wordt een bui bedoeld die 1x in de 10 jaar voorkomt.
Borger: de omgeving Marslanden en Buinerweg wordt aangemerkt als aandachtsgebeid voor water-op- straat. De gemeente heeft hier door middel van een slokop-constructie naar het oppervlaktewater maatregelen getroffen om er voor de te zorgen dat water-op-straat beperkt blijft tot waterhinder (zie hoofdstuk 5.3.1 voor definities). Verder heeft de gemeente in het kader van het project ‘Flessenhals Borger’ onder andere berging gecreëerd en een verbeterde afvoer van regenwater uit de kern gerealiseerd. De eswaterproblematiek is vanuit het waterplan reeds aangepakt. De gemeente heeft met bovenstaande maatregelen al een forse inspanning gepleegd om wateroverlast te voorkomen. Er wordt er geen verdere wateroverlast verwacht in Borger. Wel geldt dat in Borger wordt ingezet op afkoppelen en mee wordt gelift met reconstructies. Daarnaast wordt onderzocht of door middel van RTC en wordt het VGS van Daalkamp omgebouwd naar gescheiden stelsel. Een aandachtspunt vanuit waterkwaliteitsoogpunt wordt gevormd door een drietal overstorten (waarvan 1 in Ees) die uiteindelijk uitkomen op het Voorste Diep. Hier wordt mogelijk vanuit het POP II een natuurwaarde aan toegekend. Om de gevolgen van de overstort te beoordelen zal een monitoringsprogramma op worden gezet en het effect van de overstort op het waterlichaam worden beoordeeld, alvorens maatregelen worden getroffen (Waterschap Hunze en Aa’s).
Ees: in Ees zijn er geen knelpunten met betrekking tot emissie of water-op-straat. Bij hevige neerslag situaties vindt het water zijn weg via natuurlijk verloop naar de lager gelegen delen waar het niet tot hinder of overlast leidt. Het treffen van maatregelen richt zich op het kleinschalig afkoppelen zodra de mogelijkheden zich hiertoe voordoen.
Exloo: binnen Exloo doen zich geen problemen voor. In de afgelopen jaren is verhard oppervlak afgekoppeld door middel van infiltratie. In Exloo worden geen maatregelen verwacht vanuit hydraulische oogpunt. Als aandachtspunt wordt het POP II genoemd. Hierdoor krijgt de huidige randvoorziening een natuurwaarde toegekend. Om de gevolgen van de overstort uit deze voorziening te beoordelen zal een monitoringsprogramma op worden gezet en het effect van de overstort op het waterlichaam worden beoordeeld, alvorens maatregelen worden getroffen (Waterschap Hunze en Aa’s).
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 27 - DHV B.V.
Klijndijk/Valthe: het hydraulisch functioneren leidt ter plaatse van Klijndijk/Valthe niet tot wateroverlast of waterhinder. Wel wordt opgemerkt dat door het aflopende maaiveld de huidige berging in het rioolstelsel niet optimaal wordt benut. Hiertoe wil de gemeente samen met waterschap Velt en Vecht een pilot met RTC uit gaan voeren, waarmee een emissiereductie van ca 30% ten opzichte van de huidige situatie wordt bereikt.
Valthermond: in Valthermond is er mogelijk sprake bij extremere neerslag van waterhinder doordat water-op-straat kan onstaan. Het water stroomt hierbij naar weerszijden van de weg af, waardoor geen wateroverlast zal ontstaan. Uit de emissieberekingen volgt een relatief grote vuiluitworp. De gemeente wil dit terugdringen door in te zetten op een RTC-onderzoek, een gedetailleerde inventarisatie van het verharde oppervlak en het afkoppelen van grote oppervlaktes verhard (m.n. boerderijen).
Odoorn: binnen Odoorn wordt op basis van de berekeningen geen wateroverlast verwacht. Doordat de eendenvijver in Odoorn wordt ingezet als waterberging zal bij hevige neerslagsituaties niet meer dan waterhinder optreden. Odoorn kent wel een relatief groot aantal overstortingen. Om een bijdrage te leveren aan de verbetering van de waterkwaliteit wordt prioriteit gegeven aan afkoppeling in Odoorn. Dit vindt plaats door een symposium met waterschap Velt en Vecht en het voorlichten van burgers.
Nieuw Buinen: kent een aandachtspunt ten aanzien van het hydraulisch functioneren aan de Industrieweg. Hiertoe is de gemeente in overleg met ‘Goedewagen’, na afkoppelen van dit bedrijf (ca 1,2 ha) zullen knelpunten op zijn gelost. Hiertoe is reeds een afkoppelriool aangelegd. Verder zal de gemeente in 2010 de overstort aan de Stationsstraat sluiten. Daarnaast wil de gemeente onderzoeken of met het ombouwen van het verbeterd gescheiden stelsel in Veenlanden naar een gescheiden stelsel een vermindering van de vuiluitworp.
2e Exloermond: in 2 e Exloermond kan enige waterhinder worden verwacht bij extreme neerslagsituaties ter plaatse van de Middenlaan. Hier wordt in combinatie met de herstructurering afgekoppeld.
Drouwen: in Drouwen zijn er geen knelpunten ten aanzien van de emissies of het hydraulisch functioneren. Het treffen van maatregelen richt zich op het kleinschalig afkoppelen zodra de mogelijkheden zich hiertoe voordoen.
Samenvattend de aanvullende maatregelen en kosten volgend uit bovenstaand kader: Borger: - Verdergaande afkoppeling (als onderdeel van maatregel nummer 9), - Onderzoek ombouw VGS Daalkamp (€ 10.000) Klijndijk/Valthe: - Pilot RTC (valt onder maatregel nummer 1) - Verdergaande afkoppeling (als onderdeel van maatregel nummer 9), Odoorn: - Prioriteit voor verdergaande afkoppeling (als onderdeel van maatregel nummer 9), Nieuw Buinen: - Afkoppelen Goedewagen (€ 25.000 projectkosten), - Sluiten overstort Stationsstraat (€ 5.000) - Onderzoek naar ombouw VGS in Veenlanden naar een gescheiden stelsel (€ 10.000) 2e Exloërmond: - Afkoppelen in combinatie met herstructurering (maatregel nummer 9), Drouwen: - Kleinschalig afkoppelen indien kansen zich voordoen
11. Inspelen op klimaatverandering - De gemeente Borger-Odoorn anticipeert op klimaatverandering door bij rioolvervanging af te koppelen. Bij in- en uitbreidingen worden de tritsen “vasthouden-bergen-afvoeren” en “schoonhouden- scheiden-zuiveren” als uitgangspunt gehanteerd en worden er straatprofielen toegepast waarbij
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 28 - DHV B.V.
eventuele water op straat tussen de trottoirbanden geborgen kan worden (en dus niet de woningen binnenstroomt). - Daarnaast wordt onderzoek verricht naar het optimaal benutten van de interne berging van het bestaande rioolsysteem door middel van sturing (RTC Klijndijk). De berekeningen in het BRP zijn op basis van de nieuwste inzichten die uitgaan van de klimatologische veranderingen. - Berm en schouwsloten spelen een belangrijke rol in de waterhuishouding. In de nieuwe planperiode realiseert de gemeente meer berm en schouwsloten. Deze zijn noodzakelijk voor: ● verwerking van regenwater tijdens intensieve buien; ● verwerking van afgekoppeld regenwater; ● regulering van het grondwater.
De gemeente gaat een stringenter beleid voeren ten aanzien van het dempen van sloten. Wanneer een sloot (door particulieren) wordt gedempt, dienen ter compensatie passende maatregelen getroffen te worden.
6.3 Maatregelen grondwater
12. Meer inzicht verkrijgen in de grondwaterproblematiek en voorzieningen: Sinds 1 januari 2008 heeft de gemeente een grondwaterzorgplicht (zie 4.3). Voor 1 januari 2013 moet de gemeente haar grondwaterbeleid formuleren en vastleggen. Om dit goed te doen is inzicht nodig in de huidige probleempunten ten aanzien van grondwater. De gemeente heeft al goed in beeld waar probleempunten liggen. Om een compleet beeld te krijgen wordt het grondwatermeetnet geïntensiveerd door plaatsing van extra peilbuizen. Het plaatsen van nieuwe peilbuizen wordt geïntegreerd in geplande projecten.
13. Grondwaterbeleid formuleren voor 1 januari 2013 Op basis van het inzicht in de grondwaterproblematiek, stelt de gemeente in 2012 het grondwaterbeleid vast. In dit GRP is reeds de definitie van structurele grondwateroverlast vastgelegd en geeft de gemeente aan wat de rol van particulieren en van de gemeente is. Daarnaast is beschreven wat de gemeente verstaat onder een doelmatige aanpak van overlast. Nader inzicht in de grondwaterproblematiek kan leiden tot (definitie-) wijzigingen, waardoor de gemeente er expliciet voor kiest het definitieve beleid in 2012 te verankeren.
6.4 Algemene maatregelen
Integrale aanpak van problemen in samenwerking met waterketenpartners (waterschappen en provincie).
14. Duurzaam inkopen/ investeren Jaarlijks investeert de gemeente in vervanging van bestaande riolering en aanleg nieuwe riolering. Uitgangspunt is dat investeringen in de riolering duurzaam zijn. Dit betekent dat kwaliteit van gebruikt materiaal een belangrijk uitgangspunt is. Duurzaam investeren en inkopen borgt een optimale levensduur en minder storingen en calamiteiten. De gemeente stelt beleid op omtrent duurzaam inkopen en toepassen van (bouw)materialen.
15. Investeren in preventief onderhoud om storingen en calamiteiten te voorkomen “Voorkomen is beter dan genezen” en daarom is preventief onderhoud noodzakelijk. De gemeente streeft ernaar het aantal meldingen te reduceren door: - Preventief onderhoud gemalen en IBA’s - Hogere frequentie reiniging riolering (zie 6.1)
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 29 - DHV B.V.
16. Integrale aanpak in samenwerking met waterketenpartners De gemeente wil problemen en verbeterprojecten in de waterketen integraal aanpakken met partners. Door samenwerkingsprojecten wordt invulling gegeven aan het Nationaal Bestuursakkoord Water-actueel. De gemeente is betrokken bij de volgende samenwerkingsprojecten: - Meetplan overstorten in samenwerking met provincie Drenthe, de waterschappen en andere Drentse gemeenten; - Gezamenlijke communicatie met andere Drentse gemeenten en waterschappen ten aanzien van de Postbus 51 / Rioned campagne “goed rioolgebruik” (zie ook punt 3); - Waterloket en watervergunning; samenwerken op het gebied van de ontwikkeling en vormgeving daarvan. - Vervolg op de benchmark Rioleringszorg; - Stedelijke wateropgave kern Nieuw Buinen in het kader van Wijken voor Water (zie punt 18).
17. Actualiseren Waterplan De planperiode voor het Waterplan van Borger-Odoorn loopt af na 2009. In 2010 wordt het Waterplan daarom geactualiseerd.
18. Stedelijke wateropgave kern Nieuw Buinen In het Buinerhornse Bos wordt een innovatief concept toegepast waarin door retentie van stedelijk water het water tekort in de omliggende landbouwgebieden kan worden aangevuld. Om een oplossing te kunnen bieden voor watertekorten in de zomer wordt het bestaande Buinerhornse Bos opnieuw ingericht. Door een uitgekiend ontwerp kan meerwaarde worden gecreëerd voor meerdere functies: Opvangen watertekorten - Voorkomen wateroverlast - Verbeteren waterkwaliteit - Versterken natuurwaarden - Vergroten recreatiemogelijkheden (uitloopgebied) - Voorzien in eigen energiebehoefte - Ondersteunen water, natuur- en milieueducatie
De gemeente Borger-Odoorn sluit met dit pilotproject aan bij het door de Europese Unie gesubsidieerde interreg project “No Regret”. Dit internationale samenwerkingsproject richt zich op oplossingen voor het probleem van toenemende watertekorten in de zomer (meer informatie is te vinden op: http://www.wijkenvoorwater.nl ). De stedelijke wateropgave van de andere kernen wordt opgenomen in het gemeentelijk waterplan dat in 2010 opgesteld wordt.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 30 - DHV B.V.
Onderstaande tabel toont de beschreven maatregelen met bijbehorende kosten.
MAATREGELEN (niet opgenomen in de reguliere begroting) Exploitatie Kapitaallasten Jaar 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Kap.lasten Krediet Kap.lasten Krediet Kap.lasten Krediet Kap.lasten Krediet Kap.lasten Krediet ZORGPLICHT AFVALWATER 1. Inzicht in functioneren en kwaliteit rioolstelsel vergroten - Opstellen BRP Borger-Odoorn (2009) nvt - Sturing door middel van RTC (budget beschikbaar) nvt - Verder terugdringen aantal storingen en verstoppingen door: • intensiveren rioolinspectie naar eens per 10 jaar (meerkosten ca. € 10.000 per jaar) € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 - Monitoren van overstorten, aansluiten bij centrale registratie Provincie Drenthe € 15.000 € 15.000 € 15.000 € 15.000 2. Vervuiling van het riool voorkomen bij de bron - Toerekenen 100% van de straatveegkosten aan de riolering (zie exploitatielasten) expl - Toerekenen 20% van de kosten van (het plaatsen en ledigen van) bladkorven expl 3. Hoeveelheid en concentratie giftige stoffen in riool en grondwater beperken - APV wijzigen: verbod op gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen PM - Afbouwen gebruik chemische onkruidbestrijding door gemeente (in exploitatie) € 10.000 € 15.000 € 17.500 € 20.000 - Participeren in campagne Goed Rioolgebruik (Postbus 51), communicatie € 2.500 € 2.500 4. Meetprogramma en handhaving foutaansluitingen - Opstellen meetprogramma voor IBA's € 5.000 - Uitvoering geven aan meetprogramma IBA's € 5.000 € 5.000 € 5.000 - Gemeentelijke campagne opsporen en verhelpen foutaansluitingen drukriolering € 10.000 € 10.000 - Handhaving foutaansluitingen (Afdeling Milieu) PM 5. Aanvulling huisaansluittekeningen op gemeentesite - Toevoegen van stelseltype bij huisaansluittekeningen op gemeentesite € 15.000 6. Rioolvervangingen - Vervanging Exloo in verband met reconstructie (budget beschikbaar) nvt - Vervanging riolering Floralaan Nieuw Buinen (budget beschikbaar) nvt - Afkoppeling van 4500 m2 t.p.v. Zandberg (budget beschikbaar) nvt - Afkoppelen 1,2 ha in Drouwen nvt 7. Vergunningverlening en handhaving indirecte lozingen - Nadere invulling aan te geven (2010) in overleg met de waterschappen PM 8. Actualiseren aansluitvergunningen - Aanvraag nieuwe aansluitvergunning op basis van nieuw BRP € 5.000 Overige onderzoeken en maatregelen - Uitvoering maatregelen Baggerplan PM - Inmeten drukriolering in het kader van de WION € 5.000 - Vervanging pompen en gemalen (zie kapitaallasten) kpl - Vervanging drukriolering (zie kapitaallasten) kpl - Bijhouden revisies en inspectiegegevens € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 - Beheer drukriolering, pompen en gemalen (zie exploitatielasten) expl ZORGPLICHT HEMELWATER 9. Verdergaande afkoppeling van afvoerend oppervlak - Stimuleren particuliere afkoppeling (naast bijdrage waterschap) € 25.000 € 25.000 € 25.000 € 25.000 € 25.000 - Verdergaand afkoppelen: 1,0 ha per jaar, kosten € 20 per m2 in planperiode, zie kap.lasten) kpl € 14.190 € 200.000 € 14.190 € 200.000 € 14.190 € 200.000 € 14.190 € 200.000 10. Hemelwaterbeleid: geen wateroverlast en beperken waterhinder - Regenwaterverordening opstellen (indien t.z.t. gewenst) PM - Aanvullende BRPmaatregelen (onder andere op wateroverlastlocaties • Onderzoek ombouw VGS Daalkamp € 10.000 • Afkoppelen Goedewagen (€ 25.000 te activeren, zie annuitair lang) nvt € 1.774 € 25.000 • Sluiten overstort Stationsstraat € 5.000 • Onderzoek naar ombouw VGS in Veenlanden naar een gescheiden stelsel € 10.000 - Inwoners informeren over waterhinder en -overlast € 2.500 11. Inspelen op klimaatverandering - Anticiperen door afkoppelen bij rioolvervangingen en doordacht bouwen PM - Onderzoek naar optimaal benutten berging stelsel middels RTC PM Overige onderzoeken en maatregelen - Registreren afgekoppelde percelen € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 - Aanleggen en onderhouden extra bermsloten (in exploitatie projecten) nvt ZORGPLICHT GRONDWATER 12. Meer inzicht in grondwaterproblematiek en voorzieningen - Uitbreiden grondwatermeetnet (integreren in geplande projecten) PM - Tweewekelijks opnemen grondwaterstanden in peilbuizen € 2.500 € 2.500 € 2.500 13. Grondwaterbeleid formuleren en passende maatregelen treffen - Grondwaterbeleid en -verordening opstellen € 7.500 - Maatregelen oplossen grondwateroverlast PM ALGEMENE MAATREGELEN 14. Duurzaam inkopen / investeren - Opstellen gemeentelijk beleid duurzaam inkopen en toepassen (bouw-) materialen PM 15. Investeringen om storingen en klachten verder te reduceren - preventief onderhoud gemalen en IBA's PM - Kolken reinigen intensiveren van 2 naar 3 maal per jaar - Evalueren effect intensiveren kolkenreiniging - Hogere frequentie rioolinspecties (reeds benoemd onder punt 1) nvt 16. Integrale aanpak problemen i.s.m. waterketenpartners - Overleg en gezamenlijk taken en kansen oppakken (samenwerking) PM Overige onderzoeken en maatregelen - Waterloket uitbouwen en communiceren richting inwoners € 2.500 € 2.500 - Belastingverordening aanpassen: overgang van rioolrecht naar rioolheffing (2009) nvt - Deelname aan Benchmark Rioleringszorg (Rioned) € 2.500 - Jaarlijkse tussenevaluatie GRP (uitvoering en financieel) - Nieuw GRP opstellen (5 jaarlijks) € 20.000 - Nieuwe BRP-en opstellen (10 jaarlijks) - Onderzoeken en maatregelen onvoorzien (ca. € 1,-- per aansluiting per jaar) € 13.000 € 13.000 € 13.000 € 13.000 € 13.000 17. Waterplan actualiseren € 25.000 18. Stedelijke Wateropgave Nieuw Buinen (wijken voor water) € 17.738 € 250.000 Totaal per jaar € 109.000 € 126.500 € 136.500 € 96.500 € 114.000 € 0 € 0 € 33.702 € 475.000 € 14.190 € 200.000 € 14.190 € 200.000 € 14.190 € 200.000
Recapitulatie: Jaar Exploitatie Kapitaallast Totaal 2010 € 109.000 € 0 € 109.000 2011 € 126.500 € 33.702 € 160.202 2012 € 136.500 € 14.190 € 150.690 2013 € 96.500 € 14.190 € 110.690 2014 € 114.000 € 14.190 € 128.190
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 31 - DHV B.V.
7 MIDDELEN, WAT IS ER NODIG?
7.1 Personele middelen
Om inzicht te krijgen in de benodigde personele middelen is gebruik gemaakt van de module D2000 “personeel aspecten van gemeentelijke watertaken” uit de Leidraad Riolering. Hierin wordt voor de reguliere gemeentelijke rioleringszorg een aantal deeltaken onderscheiden. Voor een gemeente van 20.000-50.000 inwoners wordt onderstaand per onderdeel een inschatting gemaakt van de benodigde formatie voor iedere deeltaak. Bij deze inschatting is uitgegaan van de in Borger-Odoorn geldende situatie. Nieuwe taken en een verbreding van de rioleringszorg, zoals ontstaat door het uitvoeren van afkoppelprojecten, zijn hierin meegenomen.
Samenvatting tijdsbesteding Tijdsbesteding [dagen] (theoretisch, conform Leidraad Riolering) 20.000-50.000 inw. Planvorming, onderzoek en facilitair 428 Onderhoud 1.330 Maatregelen 105 Totaal 1.863 Voor de onderliggende berekeningen conform de rekenmodule uit Leidraad Riolering wordt verwezen naar bijlage 5.
De gemeente Borger-Odoorn telt (per 1 januari 2008, bron Gemeentegids 2009) 26.201 inwoners, waardoor de gemeente onder de categorie 20.000-50.000 inwoners valt. De beschikbare formatie binnen de gemeente bedraagt 11.480 uur per jaar (benchmarkgegevens). Dit komt overeen met circa 1.435 dagen . Onderstaande tabel toont de verdeling van de uren tussen binnen- en buitendienst. Categorie Uren Dagen beschikbaar Binnendienst 1.540 193
Buitendienst 9.940 1.243
Totaal 11.480 1.435
Geconcludeerd wordt dat de beschikbare en theoretisch benodigde formatie niet geheel overeen komen. De gemeente Borger-Odoorn besteedt in de buitendienst veel tijd aan beheer en onderhoud. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de gemeente enerzijds veel werkzaamheden in eigen beheer uitvoert en anderzijds door het uitgestrekte buitengebied van de gemeente, waardoor: a) relatief veel lengte riolering per inwoner aanwezig is en b) de afstanden en (dus) reistijd aanzienlijk zijn. Doordat de gemeente veel taken zelf uitvoert, is de formatie groter dan landelijk gemiddeld. Doordat de gemeente de beschikking heeft over eigen buitendienstmedewerkers en middelen kan snel worden ingespeeld op calamiteiten. Het feit dat de gemeente deze taken op zich neemt, is in de berekening van de benodigde formatie aangegeven. Op basis van deze berekening volgt dat de aanwezige formatie à 1.435 beschikbare dagen per jaar onder de benodigde bezetting van 1.688 tot 1.863 dagen per jaar ligt. Het verschil zit hem met name in de beschikbare capaciteit bij de binnendienst, te weten: 193 dagen beschikbaar, terwijl er in principe circa 533 dagen benodigd zijn.
In het jaar 2010 zal binnen de proeftuin de bevindingen van de benchmark worden meegenomen.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 32 - DHV B.V.
Er wordt in beeld gebracht welke werkzaamheden door eigen mensen kunnen worden uitgevoerd en welke werkzaamheden uitbesteedt moeten worden. Eind 2010 is dan duidelijk of extra menskracht aan de cluster realisatie ( riolering en water) toegevoegd moet worden.
Conclusies formatie Geconcludeerd wordt dat er voor het uitvoeren van de rioleringstaken: • De buitendienst-formatie op peil is, gezien de vele taken die in eigen beheer uitgevoerd worden; • Eind 2010 is dan duidelijk of extra menskracht aan de cluster realisatie ( riolering en water) toegevoegd moet worden; • De gemeente kwetsbaar is, doordat bijna alle taken op de schouder van één persoon liggen; • Er, als gevolg van een mogelijke piek in rioolvervangingen in de toekomst (rond 2030), een extra uitbreiding van de binnendienstformatie noodzakelijk zal zijn. De personele kosten zijn verdisconteerd in de eenheidsprijs voor rioolvervangingen (waardoor geen financiële risico’s gelopen worden). De gemeente is zich bewust van de geringe bezetting van de binnendienst en zal hier op anticiperen.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 33 - DHV B.V.
7.2 Financiële middelen
De gemeente Borger-Odoorn wil binnen de planperiode van dit GRP toegroeien naar een 100% kostendekkend tarief. Voor de bepaling van een kostendekkende heffing zijn de uitgaven en de inkomsten over de periode 2010 tot en met 2014 beschouwd. Daarnaast wordt er een meer globale doorkijk gegeven tot 2070. Voor deze periode is gekozen omdat de gemiddelde levensduur van een riool op ca. 60 jaar kan worden gesteld. In de plan- en doorkijkperiode zal alle bestaande riolering derhalve eenmaal vervangen worden (één cyclus).
Doel van het kostendekkingsplan is om een relatie te leggen tussen de uitgaven voor beheer, onderhoud en vervanging van de riolering en de rioolheffing, waarbij (volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)) kostendekkendheid dient te zijn.
Vanaf het moment dat de rioolheffing 100% kostendekkendheid heeft bereikt, wordt in de kostendekkingsberekening gebruik gemaakt van een voorziening ten behoeve van toekomstige rioolvervangingen en groot onderhoud. Eventuele tegoeden uit inkomsten (rioolheffingen) worden gestort in deze voorziening. De voorziening dient te allen tijde positief te blijven en dient enkel ter financiering van (riool)vervangingen en groot onderhoud in de toekomst én ter afvlakking van de heffing (egalisatie, tegengaan ‘jojo-effect’).
De gelabelde voorziening wordt derhalve in het leven geroepen om een toekomstige piek in vervangingen (start rond 2025) op te vangen en (hieraan gekoppeld) de rioolheffing enigszins af te vlakken.
Rente-opbrengsten van de ‘voorziening vervangingen’ zijn niet meegenomen in de kostendekkingsberekening. Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan conform artikel 45 van het BBV.
Alle kosten in de kostendekkingsberekening worden ingevoerd op prijspeil 2009 exclusief btw. Jaarlijks dienen de rioolheffingen geïndexeerd te worden op basis van werkelijke inflatiecijfers.
Nieuwe riolering wordt gefinancierd vanuit de grondexploitatie. De vervanging, onderhoud en reiniging van het riool wordt gefinancierd middels een rioolheffing en via de onroerende zaakbelasting (OZB). De rioolheffing is €25,- per aansluiting en hiervoor geldt het principe van ‘de vervuiler betaalt’. Het bedrag voor de OZB is een vast percentage van de WOZ-waarde (Wet waardering onroerende Zaak) van het onroerend goed. Hiervoor geldt het solidariteitsprincipe, maar ook betalen naar gebruik omdat een groot huis en perceel meer regenwater afvoert naar het riool en vervolgens naar de rioolwaterzuivering of het infiltratiesysteem. In de meeste gevallen hebben grote huizen en tuinen een hogere WOZ-waarde.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 34 - DHV B.V.
7.2.1 Verwachte uitgaven
Een overzicht van de verwachte uitgaven (prijspeil 2009 inclusief btw) is opgenomen in bijlage 7. Het betreft de maatregelen die volgen uit de strategie (hoofdstuk 5 en 6) en uit de reguliere rioleringszorg. Onderstaand zijn deze kosten nader gespecificeerd.
Rioolvervanging De uitgaven voor rioolvervangingen zijn gebaseerd op de vervangingsinvesteringen zoals gegenereerd met het rioleringsbeheersysteem (2007). Deze kosten zijn gebaseerd op het restlevensduurmodel zoals opgenomen in het beheersysteem. De actuele leeftijd van de leiding in combinatie met de betreffende inspectieresultaten bepalen de restlevensduur van de leiding. Uitwerking van een harde planning met betrekking tot rioolvervangingen voor de komende jaren zal nader opgesteld worden in combinatie met wegbeheer en overige ingrepen in de openbare ruimte. De kosten voor de vervanging van riolering worden in het kostendekkingsplan ingevoerd als kapitaallasten. Een overzicht van de verwachte vervangingskosten is opgenomen in bijlage 7. De investeringskosten zijn geïndexeerd naar prijspeil 2009.
Hydraulische maatregelen De aanvullende (hydraulische) maatregelen afkomstig uit het BRP worden geactiveerd en in 25 jaar (tegen 5,0 % rente) afgeschreven.
Afkoppeling De gemeente Borger-Odoorn investeert de komende planperiode in afkoppeling. Particulieren worden gestimuleerd om zelf af te koppelen (de gemeente stelt hiervoor jaarlijks € 25.000 beschikbaar), daarnaast koppelt de gemeente zelf circa 1 ha per jaar af (meeliften met rioolvervangingen). Voor de gemeentelijke afkoppeling is in de periode 2010 t/m 2014 jaarlijks € 200.000 benodigd. Deze investeringen worden geactiveerd en over 25 jaar afgeschreven, waardoor de lasten (per jaar) € 14.190 bedragen.
Vervanging drukriolering / persleidingen De vervanging van drukriolering is te splitsen in het vervangen van de persleidingen en het vervangen van de pompputten met de daarin aanwezige mechanisch / elektrische installatie. Voor de persleidingen wordt uitgegaan van een levensduur variërend van 60 tot 80 jaar. De kosten voor het vervangen van de pompputten en de mechanisch / elektrische installatie is aangegeven onder vervanging rioolgemalen. De kosten voor de vervanging van de persleidingen worden in het kostendekkingsplan ingevoerd als kapitaallasten. Een overzicht van de verwachte vervangingskosten is opgenomen in bijlage 7. De investeringskosten zijn geïndexeerd naar prijspeil 2009.
Vervanging IBA’s De vervanging van IBA’s is te splitsen in het vervangen van de behuizing en het vervangen van de daarin aanwezige mechanisch / elektrische installatie. Voor de behuizing wordt uitgegaan van een levensduur van 60 jaar. De mechanisch / elektrische installatie wordt verondersteld 15 jaar mee te gaan. De kosten voor de vervanging van de IBA’s worden in het kostendekkingsplan ingevoerd als kapitaallasten. Een overzicht van de verwachte vervangingskosten is opgenomen in bijlage 7. De investeringskosten zijn geïndexeerd naar prijspeil 2009.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 35 - DHV B.V.
Vervanging rioolgemalen De vervanging van rioolgemalen is te splitsen in het vervangen van de pompput en het vervangen van de aanwezige mechanisch / elektrische installatie. Voor de pompput wordt uitgegaan van een levensduur van 60 jaar. De mechanisch / elektrische installatie wordt verondersteld 15 jaar mee te gaan. De kosten voor de vervanging van de pompputten worden in het kostendekkingsplan ingevoerd als kapitaallasten. Een overzicht van de verwachte vervangingskosten is opgenomen in bijlage 7. Vanwege de grote spreiding in het jaar van aanleg wordt de vervanging van de mechanisch / elektrische installaties direct uit de exploitatie betaald.
Exploitatielasten In dit kostendekkingsplan wordt rekening gehouden met een jaarlijkse exploitatie van € 1.109.282,-. Dit bedrag is gebaseerd op de gemeentebegroting 2010. De kosten kunnen als volgt worden gespecificeerd:
Kosten derden Omschrijving Eigen dienst Totaal Structureel Incidenteel
Riolering algemeen 0,00 0,00 72.863,96 72.863,96 Rioolbeheer en inspectie 45.236,00 0,00 428,88 45.664,88 Onderhoud riolering 42.090,00 0,00 265.621,89 307.711,89 Gemalen 121.827,00 0,00 135.771,21 257.598,21 IBA's 10.505,00 0,00 16.956,36 27.461,36 Ontstoppingen -280,00 0,00 35.461,20 35.181,20 Aansluitingen 590,38 0,00 51.364,07 51.954,45 Septictanks en beerputten -2.867,00 0,00 9.344,04 6.477,04 Rioolrechten 0,00 0,00 0,00 0,00 Afkoppelen 0,00 0,00 12.669,84 12.669,84 Totaal 217.101,38 0,00 600.481,45 817.582,83 Basis voor exploitatielasten vanaf 2010 817.582,83
Kosten derden Omschrijving Eigen dienst Totaal Structureel Incidenteel Schouwsloten 91.769,00 38.131,40 129.900,40 Vijvers 13.742,28 13.742,28 Bermsloten 39.409,00 21.206,40 60.615,40 Onkruidbestrijding 20.858,00 0,00 20.858,00 Veegmachine 56.416,00 20.473,32 76.889,32 Totaal 208.452,00 0,00 93.553,40 302.005,40
Ten behoeve van Riolering (GRP): Toerekening Omschrijving Totaal aan GRP
Schouwsloten 100% 129.900,40 Vijvers 25% 3.435,57 Bermsloten 100% 60.615,40 Onkruidbestrijding 100% 20.858,00 Veegmachine 100% 76.889,32 Totaal 291.698,69
Extra exploitatielasten vanaf 2010: 291.698,69
Totale structurele exploitatielasten vanaf 2010 1.109.281,52
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 36 - DHV B.V.
De onderhoudskosten voor gemalen is gecontroleerd op basis van eenheidskosten uit Leidraad Riolering. Op basis van de Leidraad is er theoretisch € 267.750 per jaar benodigd. Dit bedrag komt goed overeen met de daadwerkelijke onderhoudskosten van gemalen binnen de gemeente Borger-Odoorn, te weten: € 257.598,-
Onderhoud minigemalen Onderhoud hoofdgemalen Onderhoud pompen en gemalen 465 st Onderhoud pompen en gemalen 32 st controle en inspectie € 200 /jr onderhoud mech/elekt € 1.800 /jr storingen € 150 /jr onderhoud bouwkundig € 1.450 /jr Totale kosten € 162.750 Totale kosten € 104.000
Totale exploitatielast per jaar € 266.750
De onderhoudskosten voor IBA’s zijn eveneens vergeleken met de eenheidskosten uit Leidraad Riolering. De werkelijke onderhoudskosten van IBA’s à € 27.461 per jaar wijken slechts een fractie af van de theoretisch benodigde onderhoudskosten à € 27.000 per jaar.
Onderhoud Onderhoud IBA's 90 st controle en inspectie € 100 /jr onderhoud € 200 /jr Totale kosten € 27.000
Totale exploitatielast per jaar € 27.000
Lopende kapitaallasten In het kostendekkingsplan wordt rekening gehouden met de lopende kapitaalslasten. Dit zijn de afschrijvings- en rentelasten van (vervangings)investeringen van voorgaande jaren. Een overzicht van de kosten is opgenomen in bijlage 7. Onderstaande figuur toont de schematisch de afname van de lopende jaarlijkse lopende kapitaallasten.
Lopende kapitaallasten, Riolering 1.200.000
1.000.000
800.000
600.000 [€]
400.000
200.000
jaarlast lopende jaarlast kalpitaallasten 0 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 2044 2046 2048 2050 jaar
Daarnaast zijn er (niet in bovenstaande figuur opgenomen) lopende kapitaallasten voor bermsloten (à € 6.269 per jaar tot 2034) en vijvers (ca. € 2.272 in 2010 en ca. € 958 in de periode 2011 t/m 2014). De lopende kapitaallasten vormen in 2010 circa 43% van de totale uitgaven op het gebied van de rioleringszorgtaken (46% indien de compensabele btw niet meegerekend wordt).
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 37 - DHV B.V.
Toekomstige kapitaallasten In de opgestelde kostendekkingsberekening is de periode 2010 t/m 2069 beschouwd. Voor de vervangingsinvesteringen zijn de toekomstige kapitaallasten voor de diverse vervangingsinvesteringen berekend op basis van annuïteiten leningen met een looptijd van 25 jaar voor de bouwkundige delen en 15 jaar voor de mechanisch / elektrische delen. Als rentepercentage is hierbij een percentage van 5,0% gehanteerd (rekenrente gemeente Borger- Odoorn).
Onderstaande tabel geeft weer welke componenten kort (15 jaar) en lang (25 jaar) afgeschreven worden.
Hoofdonderdeel Subonderdeel Lang Kort Projecten Afkoppeling X Hydraulische maatregelen X Rioolrenovatie (vervanging) X Randvoorziening Vervanging bouwkundig X Mechanisch/elektrisch X Drukriolering (vervanging leidingen) X Minigemalen (bouwkundig) X Minigemalen (mech/elektr.) X Hoofdgemalen Bouwkundig X Mechanisch/elektrisch X IBA’s Bouwkundig X Mechanisch/elektrisch X
Compensabele BTW De BTW component van de investering kan als last aan de heffing toegerekend worden, als gevolg van de inwerkingtreding van het BTW Compensatiefonds in 2003 en artikel 228a Gemeentewet (nieuw), en is om die reden inzichtelijk gemaakt. Deze lastenpost schommelt sterk als gevolg van de discontinue investeringen in de tijd. Een alternatieve geaccepteerde methode is het toerekenen van de BTW component over de afschrijving. Daarnaast kan er voor gekozen worden om enkel de BTW-component van de BTW-plichtige aspecten uit de exploitatielasten mee te nemen. De gemeente Borger-Odoorn neemt de BTW last van de BTW-plichtige onderdelen uit de exploitatie op, alsmede de te activeren investeringen. Hierbij wordt een constant bedrag opgevoerd dat gelijk is aan de minimale investeringen, waardoor deze last geen schommelend effect heeft op de rioolheffing.
In het kostendekkingsplan is vanaf 2010 rekening gehouden met een constante BTW ‘last’ van € 168.796 per jaar: 19% over de btw plichtige exploitatielasten, te weten € 73.796 per jaar en € 95.000 afkomstig van te activeren investeringen (19% van minimaal € 500.000 aan investeringen per jaar).
De compensabele BTW wordt vanaf 2010 ieder jaar als ‘fictieve last’ meegenomen.
Inflatiecorrectie Met waardevermindering als gevolg van inflatie (zowel in eventueel aan te leggen voorzieningen als prijsstijgingen in de sector) wordt geen rekening gehouden in de kostentoerekeningstabel. Iedere 5 jaar wordt de inflatie gecorrigeerd bij het opstellen van een nieuw GRP.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 38 - DHV B.V.
7.2.2 Verwachte inkomsten en kostendekking
Aantal aansluitingen en rioolheffing Het aantal woningen waarvoor door gebruikers in 2010 rioolheffing wordt betaald bedraagt 12.502 stuks. De huidige rioolheffing bestaat uit twee delen, te weten een vast bedrag à € 25,00 en een bedrag afhankelijk van de WOZ-waarde van de woning, ter grootte van 0,0633% van de heffingsmaatstaf. In totaal int de gemeente Borger-Odoorn (in 2010) € 2.056.700,- aan rioolheffing. De gemiddelde heffing per huishouden bedraagt € 164,51 in 2010
De inkomsten bedragen in 2010 circa 91% van de totale rioleringsgerelateerde uitgaven (85% indien compensabele btw wordt meegerekend.
Van rioolrecht naar rioolheffing Gemeenten mogen tot 1 januari 2010 nog riool rechten heffen. Vanaf 2010 is de riool heffing het aangewezen financieringsinstrument. De rioolheffing is een belasting. Dat betekent dat het verband tussen het directe belang van de betalers en de gemeentelijke voorzieningen is losgelaten. Toch is de rioolheffing daarmee nog niet een ‘normale’ belasting. Anders dan bij bijvoorbeeld de OZB mogen de opbrengsten van de rioolheffing maar aan één doel worden uitgegeven, te weten: de gemeentelijke watertaken. Fiscaal-juridisch wordt de rioolheffing daarom een bestemmingsbelasting genoemd.
Kostendekkende rioolheffing Voor een blijvend kostendekkende rioolheffing dient het huidige gemiddelde tarief van € 164,51 (€ 25,00 + € 139,51) de komende jaren verhoogd te worden. De gemeenteraad heeft in haar Raadsvergadering van 12 november 2009 besloten de inkomsten vanuit de rioolheffing te verhogen. Onderstaande tabel toont de vastgestelde verhoging per jaar. Jaar Verhoging inkomsten rioolheffing 2010 € 50.000,- (totale inkomsten € 2.056.700,-) 2011 € 150.000,- 2012 € 150.000,- 2013 € 100.000,-
De vastgestelde verhogingen zijn reeds verwerkt in onderliggend kostendekkingsplan. Onderstaande tabel toont de jaarlijkse lasten en vastgestelde inkomsten.
Jaar Lasten Inkomsten rioolheffing (incl. compensabele btw) 2010 € 2.433.410,- € 2.056.700,- 2011 € 2.414.975,- € 2.206.700,- 2012 € 2.447.116,- € 2.356.700,- 2013 € 2.450.305,- € 2.456.700,-
Uit de tabel blijkt dat de heffing in (vanaf) 2013 100% kostendekkend is. Door de heffing in 2014 met 0,35% te verhogen blijft deze ook in 2014 kostendekkend.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 39 - DHV B.V.
De jaren ná de planperiode van dit GRP hoeft de heffing in de periode 2015 tot en met 2019 niet verhoogd te worden om kostendekkend te blijven. De heffing is op dat moment (door lagere lasten) meer dan 100% kostendekkend. Het ‘overschot’ wordt in de voorziening ten behoeve van toekomstige vervangingen en groot onderhoud gestort. Om de pieklasten die (naar het nu naar uitziet) vanaf 2025 op zullen treden te kunnen bekostigen, dient daarnaast vanaf 2020 een marginale en vanaf 2025 een grotere heffingsstijging doorgevoerd te worden. Onderstaande tabel toont de benodigde tariefstijgingen tot en met 2069. Hierbij wordt opgemerkt dat de stijging voor de jaren 2011 tot en met 2013 reeds vastgesteld zijn). Deze stijgingen zijn exclusief inflatiecorrectie.
Jaar / periode Stijging per jaar t.o.v. vorig jaar Opmerking 2011 7,29 % Meerjarenbegroting (vastgesteld) 2012 6,80 % 2013 4,24 % 2014 0,35 % 2015-2019 0,00 % per jaar 2020-2024 0,20 % ,, 2025-2029 1,95 % ,, 2030-2034 1,20 % ,, 2035-2039 0,00 % ,, 2040-2049 0,00 % ,, 2050-2059 0,00 % ,, 2060-2069 0,40 % ,,
De aanvullingen vanuit de algemene middelen en/of de kosten die ten laste komen van het budget van € 500.000 voor knelpunten vastgoed onvoorzien (2010) worden niet teruggeboekt (conform richtijnen BBV). Daarnaast wordt nogmaals opgemerkt dat de compensabele BTW vanaf 2010 als last is meegerekend.
In de jaren 2010 en 2011 zullen de volgende bedragen vanuit de algemene middelen aangevuld moeten worden om de rioleringszorg uit te kunnen voeren:
Jaar Lasten Inkomsten Verschil BTW Tekort (incl. comp. btw) Rioolheffing component onvoorzien (*) 2010 € 2.433.410,- € 2.056.700,- -/- € 376.710 € 168.796 € 109.000 2011 € 2.414.975,- € 2.206.700,- -/- € 208.275 2012 € 2.447.116,- € 2.356.700,- -/- € 90.416 2013 € 2.450.305,- € 2.456.700,- € 6.395
(*) ten tijde van het vaststellen van de begroting 2010 waren de kosten van de GRP maatregelen zoals weergegeven op pagina 31 van dit GRP nog niet geheel inzichtelijk. Er is derhalve een tekort ontstaan van € 109.000 voor 2010. Zie eveneens onderstaand kader, afkomstig van financiën:
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 40 - DHV B.V.
Financiën GRP Uitvoering van het GRP 2010-2014 brengt extra kosten met zich mee. Omdat de begroting 2010 inmiddels door de raad is vastgesteld kunnen de tarieven voor de rioolheffing voor 2010 niet meer worden aangepast. Daarom zal bij de voorjaarsnota 2010 worden bekeken in hoeverre de jaarlijkse kosten van het GRP gedekt kunnen worden uit de verbrede rioolheffing zoals deze in de begroting 2010 en meerjarenbegroting t/m 2013 is geraamd. Op dat moment zal ook bekeken worden hoe de kostendekkendheid voor de riolering is voor 2011 en volgende jaren en tevens wanneer gestart kan worden met het opbouwen van een voorziening voor kosten groot onderhoud en vervanging. Ook zal bij de voorjaarsnota worden bekeken in hoeverre de kosten van het GRP en de baten van de rioolheffing invloed hebben op de tekorten van de begroting en meerjarenbegroting.
Voorziening (riool)vervangingen en groot onderhoud Zoals reeds eerder aangegeven wordt er een voorziening in het leven geroepen voor rioolvervangingen en groot onderhoud om te grote schommelingen in de heffing tegen te gaan Eventuele jaaroverschotten worden in deze voorziening ondergebracht. De tegoeden in de voorziening worden vervolgens ingezet om latere rioolvervangingen en/of groot onderhoud (deels) van te bekostigen. Conform voorschriften van de BBV mag de voorziening nimmer een negatief saldo hebben. Hierop is geanticipeerd in de voorgestelde ontwikkeling van de rioolheffing. Onderstaande figuur toont de stand van de (riool)vervangings- en groot onderhoud voorziening over de jaren. Opgemerkt wordt dat de voorziening pas in het leven wordt geroepen op het moment dat de rioolheffing (meer dan) 100% kostendekkend is. Dit is het geval in 2013 (zie tabel op pagina 40).
stand voorziening riolering 2.500.000
2.250.000
2.000.000
1.750.000 € 1.500.000 Startjaar voorziening (2013)
1.250.000
1.000.000
750.000
500.000
250.000
0 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 2044 2046 2048 2050 2052 2054 2056 2058 2060 2062 2064 2066 2068 jaar
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 41 - DHV B.V.
8 COLOFON
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan ON-D20092209
Opdrachtgever : Gemeente Borger-Odoorn Project : Gemeentelijk Rioleringsplan Dossier : C4571-01.001 Omvang rapport : 42 pagina's Auteur : Marco de Kraker Bijdrage : Daan Smit Projectleider : Marco de Kraker Projectmanager : Dorine Kolkman Datum : 18 november 2009 Naam/Paraaf :
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan 18 november 2009, Ontwerp GRP versie 1 ON-D20092209 - 42 -
DHV B.V. Water Verlengde Kazernestraat 7 7417 ZA Deventer Postbus 927 7400 AX Deventer T (0570) 63 93 00 F (0570) 63 93 01 www.dhv.nl
BIJLAGE 1 BEGRIPPENLIJST
bijlage 1
Aansluitvergunning Vergunning voor het overdragen van het op gemeentelijk gebied ingezamelde rioolwater op een zuiveringstechnisch werk van de waterkwaliteitsbeheerder.
Aantasting Een wijziging van de structuur van de buiswand als gevolg van (bio)chemische of mechanische processen.
Afkoppelen Het hemelwater, afkomstig van verhard oppervlak, niet langer lozen op de riolering, maar op een andere wijze verwerken (hergebruik, infiltratie, lozing op oppervlaktewater).
Afvalwater Verontreinigd water dat wordt geloosd door huishoudens, bedrijven en instellingen.
Afvalwatersysteem Stelsel via welke uitsluitend afvalwater wordt ingezameld en afgevoerd. Ook wel ‘dwa-stelsel’ of vuilwaterstelsel genoemd.
Afzetting Aankoeking van slib, vet en kalk op d ebuiswand; tevens afzetting van bodemmateriaal anders dan zand ter plaatse van een buisverbinding of scheur.
Basisinspanning De minimumeisen waaraan een rioolstelsel moet voldoen op het gebied van berging (inclusief randvoorzieningen) en pompovercapaciteit. De richtlijnen worden door de waterkwaliteitsbeheerder vastgesteld.
Basisrioleringsplan Plan waarin op gedetailleerde wijze wordt aangegeven hoe de inzameling en afvoer van afvalwater en neerslag binnen een bepaald gebied dient te geschieden.
Bemalingsgebied Een gebied dat door één rioolgemaal wordt bemalen. Bij drukriolering het totale gebied dat op het systeem van pompputjes is aangesloten.
Bergebezinkbassin (BBB) Vuilreducerende randvoorziening met zowel een bergings- als een bezinkingsfunctie, in de vorm van een betonnen bassin, gelegen achter de overstorten.
Berging Nuttige inhoud van een rioolstelsel uitgedrukt in m3, of uitgedrukt in relatie tot het aangesloten afvoerend oppervlak (mm). Onderscheid wordt gemaakt tussen statische berging, dynamische berging, verloren berging en berging op straat.
Droogweerafvoer (dwa) Het totaal aan afvalwater dat via de riolering wordt afgevoerd.
Duurzaam waterbeheer Problemen in de waterhuishouding mogen niet doorgeschoven worden naar de toekomst, naar andere ruimten of andere milieucompartimenten (bijvoorbeeld: waterzuivering mag geen lucht- of bodemverontreiniging veroorzaken). Drie invalshoeken worden gebruikt om de verschillende aspecten van een duurzaam waterbeheer inzichtelijk te maken. Stromen: het volgen van de waterstroom van bron, gebruiker tot en met afvoer. De gemeente kan op lokaal niveau de stromen beïnvloeden door het voorkomen van vervuiling van waterbronnen en een goed functionerend rioolstelsel. Gebieden: beïnvloeden van de waterhuishouding door inrichting en beheer van gebieden. Voorbeelden op wijkniveau zijn de inrichting van een goed functionerend rioolstelsel, retentiemogelijkheden om piekafvoeren tegen te gaan en groenvoorzieningen.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 1 ON-D20092209 - 2 -
Actoren: collega-waterbeheerders en ‘gebruikers’. Een goede organisatie en afstemming tussen organisaties en instellingen die betrokken zijn bij het watersysteem bevordert een effectieve en efficiënte samenwerking.
Drukriolering Inzameling van afvalwater, via een systeem van pompputten en persleidingen. Hierbij wordt uitsluitend afvalwater door pompunits via (kleine) persleidingen naar het dichtstbijzijnde vrijvervalriool geperst. Toepassingen hoofdzakelijk in buitengebieden. Hemelwater van percelen in het buitengebied mag niet via drukriolering worden afgevoerd, maar moet ter plaatse worden opgevangen. Het hemelwater mag worden hergebruikt, geïnfiltreerd in de bodem of rechtstreeks worden afgevoerd naar oppervlaktewater.
Dynamische berging De hoeveelheid water die in de riolering kan worden geborgen, gelegen boven het niveau van de laagst gelegen overstortdrempel en dat niet via de overstort tot afstroming (overstorting) komt.
Emissiespoor Onderdeel van het tweesporenbeleid van waterkwaliteitsbeheerders gericht op het tot een bepaald niveau terug brengen van de emissies (vuiluitworp) uit een rioolstelsel, ongeacht de werkelijke waterkwaliteit.
Externe overstort Rioolput voorzien van een overstortdrempel die loost buiten het in beschouwing genomen rioolstelsel.
Gemengd rioolstelsel Rioolstelsel waarbij afvalwater en hemelwater door hetzelfde buizenstelsel wordt ingezameld en afgevoerd naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie.
Gescheiden rioolstelsel Rioolstelsel waarbij afvalwater en hemelwater door afzonderlijke buizenstelsels (of andere systemen) wordt ingezameld. Het afvalwater wordt afgevoerd naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Het hemelwater wordt geïnfiltreerd in de bodem of (al dan niet vertraagd) afgevoerd naar oppervlaktewater.
Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeenten zijn volgens de Wet milieubeheer verplicht een Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) op te stellen. In dit plan is de visie van de gemeente vastgelegd met betrekking tot het aanleggen van een geoptimaliseerd rioolstelsel en het zorgvuldig beheren van dit stelsel.
Hemelwaterafvoer (hwa) Het totaal aan hemelwater dat via de riolering wordt afgevoerd.
Hwa-stelsel Rioolstelsel via welke uitsluitend hemelwater wordt afgevoerd.
IBA Individuele Behandeling Afvalwater. Een alternatief voor een aansluiting op de riolering in de vorm van een lokale zuivering op perceelsniveau.
Inspectie Het waarnemen, herkennen en beschrijven van de toestand van een object.
Integraal waterbeheer Samenhangend beleid en beheer dat de verschillende overheidsorganen met strategische (beheers)taken op het gebied van waterbeheer voeren in het perspectief van de watersysteembenadering
Ledigingstijd Tijd waarbinnen en gemengd of verbeterd gescheiden stelsel wordt geledigd na afloop van een overstortbui.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 1 ON-D20092209 - 2 -
Leidraad Leidraad Riolering. Verzamelwerk, opgesteld door de Stichting RIONED, waarin advies wordt gegeven voor het opstellen van rioleringsplannen.
NWO Nationaal Wateroverleg voorheen Commissie Integraal Waterbeheer (CWI) of Commissie Uitvoering Wet Verontreiniging Oppervlaktewater (CUWVO)
OAS Optimalisatiestudie afvalwatersystemen.
Onderdrempelberging Inhoud van het rioolstelsel gelegen beneden het niveau van de laagste overstortdrempel.
Onderhoud Het handhaven van het goed functioneren van het rioolstelsel.
Oppervlaktewater Water in rivieren, kanalen, meren, plassen, vennen, singels, vijvers, watergangen en sloten.
Overstort Voorziening door middel waarvan bij regen het teveel aan rioolwater (hemelwater, al dan niet gemengd met stedelijk afvalwater) dat niet in het stelsel wordt geborgen, kan worden geloosd op oppervlaktewater.
Overstortvergunning Vergunning binnen het kader van de Wet verontreiniging oppervlaktewater voor het incidenteel lozen van rioolwater op oppervlaktewater. Te verlenen door de waterkwaliteitsbeheerder aan de beheerder van de overstort.
Pompcapaciteit (pc) Som van de droogweerafvoer (dwa) en de pompovercapaciteit (poc).
Pompovercapaciteit (poc) De theoretische hemelwaterafvoercapaciteit (pompcapaciteit minus de droogweerafvoer).
Randvoorziening Een tot de riolering behorend, op reductie van de vuilemissie gerichte voorziening in of achter een rioolstelsel (veelal ter plaatse van een overstort).
Referentiestelsel Een fictief stelsel conform CUWVO VI-voorstellen, bedoeld als “meetlat” om verschillende stelsels met elkaar te kunnen vergelijken.
RIONED Stichting Platform Buitenriolering Nederland. Organisatie waarin onder andere overheden en adviesbureaus zitting hebben, die zich onder meer bezighoudt met vraagstukken op het gebied van riolering en tevens een standaardisatie aan wil brengen in berekeningen, beheersystematiek en dergelijke.
RTC Real Time Control. Het beïnvloeden van het gedrag van de riolering met behulp van regelbare schuiven, stuwen of gemalen op basis van actuele metingen in het stelsel.
Rioolheffing Doelheffing bij eigenaren of gebruikers (huurders) van onroerend goed. De inkomsten worden direct aangewend voor rioleringsdoeleinden.
RWZI Rioolwaterzuiveringsinstallatie. Deze installatie reinigt afvalwater afkomstig van de riolering.
Statische berging Zie Onderdrempelberging.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 1 ON-D20092209 - 2 -
Stedelijk afvalwater Huishoudelijk afvalwater of een mengsel daarvan met bedrijfsafvalwater, afvloeiend hemelwater, grondwater of ander afvalwater (definitie volgens art. 1.1. Wm).
Verbeterd gemengd stelsel Gemengd stelsel voorzien van een bergbezinkvoorziening.
Verbeterd gescheiden stelsel Gescheiden rioolstelsel waarbij middels een koppeling tussen het hwa- stelsel en het dwa-stelsel wordt bewerkstelligd dat het eerste afstromende en verontreinigde hemelwater naar het dwa-stelsel wordt afgevoerd. Pas na vulling van zowel dwa- als hwa-riolering stort het in de hwa-riolering aanwezige relatief schone rioolwater over op oppervlaktewater. De vervuiling van oppervlaktewater als gevolg van afvloeiend hemelwater afkomstig van (potentieel) verontreinigde oppervlakken, wordt zo beperkt.
Verhard oppervlak Alle verharde oppervlakken, inclusief daken, waarvan het hemelwater wordt afgevoerd naar de riolering en/of oppervlaktewater.
Vrijvervalstelsel Stelsel van rioleringsbuizen waarbij het afvalwater onder invloed van de zwaartekracht van hoger gelegen buizen naar lagere stroomt.
Vuilemissie Hoeveelheid vuil welke per tijdseenheid of per gebeurtenis wordt geloosd op het oppervlaktewater (via de overstort).
Water-op-straat Het verschijnsel waarbij enige tijd water op straat blijft staan (of vanuit putten uit het rioolstelsel terugstroomt naar straat) ten gevolge van hevige regenval.
Wateroverlast Het verschijnsel dat ten gevolge van water op straat overlast wordt ondervonden en/of schade ontstaat.
Waterplan Plan van een gemeente waarin wordt aangegeven hoe wordt omgegaan met alle aspecten van het water. Een gemeentelijk waterplan wordt vaak samen met de waterkwaliteitsbeheerder(s) opgesteld en gefinancierd.
Watersysteem Het samenhangend geheel van grond- en oppervlaktewater. Ook oever, waterbodems en de technische infrastructuur die hiervoor nodig zijn, worden hiertoe gerekend.
Watertoets Verplichting van gemeenten en provincies om bij het maken van (ruimtelijke) plannen de gevolgen voor het water expliciet in beeld te brengen.
Waterkwaliteitsspoor Voor het waterkwaliteitsspoor geldt dat na het bereiken van de basisinspanning (zie emissiespoor) de resterende vuiluitworp uit het rioolstelsel op het oppervlaktewater geen belemmering mag zijn voor het bereiken van de gewenste waterkwaliteit. Is dit toch het geval, dan moeten boven op de basisinspanning nog aanvullende maatregelen worden getroffen.
WB21 Waterbeheer 21 e eeuw
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 1 ON-D20092209 - 2 -
BIJLAGE 2 AFGEKOPPELD VERHARD OPPERVLAK
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 2 ON-D20092209 - 2 -
Afgekoppeld oppervlak De gemeente Borger-Odoorn heeft de afgelopen jaren circa 53 hectare verhard oppervlak afgekoppeld. De volgende tabel toont de gerealiseerde afkoppeling per kern.
Kern Verhard oppervlak [ha] Methode Voorheen Afgekoppeld Nieuw Borger 37,71 8,41 29,30 Infiltratie Ees 3,80 0,17 3,63 Infiltratie Buinen 7,82 7,77 0,05 Infiltratie Drouwen 4,48 0,98 3,50 Infiltratie Nieuw-Buinen / Buinerveen 42,44 9,00 33,44 Oppervlaktewater Exloo (incl Dennenlaan) 14,66 6,87 7,79 Infiltratie Odoorn 11,24 2,51 8,73 Infiltratie Valthe 5,07 3,93 1,14 Infiltratie De Linden (VGS) 0,84 0 0,84 Klijndijk 7,63 0 7,63 De Garven Klijndijk (VGS) 0,59 0 0,59 1e Exloërmond 0,97 0 0,97 2e Exloërmond 14,94 5,13 9,81 Valthermond 24,36 7,36 17,00 Zandberg 0,45 0 0,45 Totaal 177,00 52,13 124,87 Percentage (afgerond) 100% 30% 70% Tabel: afgekoppeld oppervlak (bron gemeente Borger-Odoorn)
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 2 ON-D20092209 - 2 -
BIJLAGE 3 ONTWIKKELINGEN IN HET WATERBELEID
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 3 ON-D20092209 - 1 -
Op het gebied van waterbeleid vinden er veel ontwikkelingen plaats. Op Europees niveau is de KRW ingevoerd. Het landelijke beleid is verwoord door de Commissie Waterbeheer 21 e eeuw (WB21, trits ‘vasthouden – bergen – afvoeren’) en de 4 e nota waterhuishouding (NW4, bronaanpak). Verder is de nieuwe wet ‘Gemeentelijke watertaken’ vanaf 2008 geïmplementeerd.
Beleidsbrief regenwater en riolering In het vernieuwde regenwaterbeleid staan 4 pijlers centraal: 1) Aanpak bij de bron: het voorkomen van verontreiniging van regenwater; 2) Regenwater vasthouden en bergen; 3) Regenwater gescheiden van afvalwater afvoeren; 4) Integrale afweging op lokaal niveau
Voor de toepassing van de pijlers van het regenwaterbeleid gelden de volgende bestuurlijke uitgangspunten:
A. Doelmatigheid van maatregelen is uitgangspunt; Uit oogpunt van doelmatigheid is een goede afstemming van maatregelen, de termijnen en een pragmatische invulling cruciaal, zodat een te groot beslag op maatschappelijke middelen wordt voorkomen. B. Verantwoordelijkheden van partijen worden duidelijk geformuleerd De primaire verantwoordelijkheid voor het omgaan met regenwater draagt diegene bij wie het regenwater als gevolg van verharden en overkappen vrijkomt. C. Gemeente is regisseur De integrale afweging wordt onder regie van de gemeente gemaakt, in nauw overleg met de waterschappen, binnen de door de provincie gegeven kaders. De gemeentelijke regierol vloeit logisch voort uit de veranderingen, die in het stedelijk gebied moeten plaatsvinden.
Europese kaderrichtlijn water Sinds eind 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) van kracht. De kaderrichtlijn richt zich op een goede toestand van oppervlakte- en grondwater. Essentiële elementen zijn het bestrijden van verontreinigingen bij de bron (chemische doelstelling), het realiseren van een goede ecologische toestand van oppervlaktewateren en het beschermen van het grondwater. De aanpak is brongericht en omvat naast het verminderen van diffuse bronnen het uitvoeren van rioleringsmaatregelen en de aanpak van RWZI’s en overstorten. De hoofdlijnen in deze kaderrichtlijn zijn: • Behoeden voor verdere achteruitgang, beschermen en verbeteren van ecosystemen op het land en in het water; • Stimuleren van duurzaam watergebruik door beschikbare waterbronnen voor de lange termijn te beschermen; • Progressieve vermindering van de verontreiniging van oppervlaktewater en grondwater en voorkomen van verdere verontreiniging hiervan; • Bijdragen aan het afzwakken van de gevolgen van extreme neerslag en perioden van droogte. Het streven is om de KRW-maatregelen zoveel mogelijk uit te voeren in combinatie met de maatregelen die voortvloeien uit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). In het algemeen is de directe relatie van deze maatregelen met de riolering echter beperkt.
4e nota waterhuishouding en het waterkwaliteitsspoor Het huidige waterbeleid is gericht op het creëren van een gezond en veerkrachtig watersysteem en een duurzame waterketen. Deze principes zijn afkomstig uit de 4 e nota Waterhuishouding en de aanbevelingen van de Commissie Waterbeheer 21 e eeuw, waarbij afwenteling van lokale problemen op (boven)regionale
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 3 ON-D20092209 - 2 -
systemen zo veel mogelijk wordt voorkomen en aanpak van de bron prevaleert boven "end of pipe" maatregelen. In deze lijn hebben de CUWVO/CIW in 1992 het milieubeleid uitgewerkt in een twee sporenbeleid: emissiespoor of basisinspanning én het waterkwaliteitsspoor. De basisinspanning betreft een inspanningsverplichting van de gemeente om de vuilemissie vanuit de riolering zodanig te reduceren dat deze voldoet aan een referentie vuilemissie. Daarbij wordt het effect van de vuilemissie op het ontvangend oppervlaktewater buiten beschouwing gelaten.
In het waterkwaliteitsspoor wordt gekeken naar de effecten van riooloverstorten op de zuurstofhuishouding en naar de invloed van de overige bronnen op de algehele waterkwaliteit (nutriënten, ecologie, etc.). Indien de vuilemissie tot knelpunten leidt, dienen aanvullende maatregelen getroffen te worden. Dat kunnen maatregelen in de riolering zijn maar ook in het watersysteem. Verbeteringsmaatregelen in het kader van de basisinspanning zijn de verantwoordelijkheid van de gemeente. Maatregelen in het kader van het waterkwaliteitsspoor zijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de gemeente en waterschap.
Wet gemeentelijke watertaken (bron: www.vng.nl) De wet gemeentelijke watertaken is op 1 januari 2008 in werking getreden. De wet maakt de verbreding van het gemeentelijke rioolrecht tot een bestemmings-heffing mogelijk. Hiermee kunnen gemeenten ook voorzieningen bekostigen voor regenwaterafvoer en de aanpak van grondwaterproblemen in bebouwd gebied. Tevens hebben gemeenten via een zorgplicht een formele rol toegekend gekregen in de aanpak van stedelijke grondwaterproblemen. Het gemeentelijke beleid hiervoor komt in het verbrede gemeentelijk rioleringsplan (GRP) dat hiertoe wettelijk een bredere grondslag heeft gekregen. Dit past binnen de door de VNG geformuleerde visie op de gemeentelijke watertaken.
Aanpak grondwaterproblemen Het wetsvoorstel gaat uit van de verantwoordelijkheid van de perceelseigenaar voor maatregelen op het eigen terrein. Indien er in het bebouwde gebied sprake is van structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming, dan heeft de gemeente een zorgplicht. Dit betekent dat de gemeente maatregelen in de openbare ruimte moet nemen, waarmee problemen zoveel mogelijk voorkomen worden. Deze gemeentelijke zorgplicht geldt alleen als het gaat om maatregelen die doelmatig zijn en niet tot de verantwoordelijkheid van waterschap of provincie behoren.
Regenwaterbeleid Ook is de gemeente nu verantwoordelijk voor de doelmatige inzameling van afvloeiend hemelwater, voor zover de perceelseigenaar dit water zelf niet kan verwerken. De gemeente heeft een bevoegdheid om via een verordening regels te stellen aan het regen- en afvalwater, dat perceelseigenaren aan de gemeente willen overdragen. Voor alle duidelijkheid: deze zorgplicht is geen plicht tot gescheiden afvoer van regenwater.
Bekostiging en planvorming De Wgw geeft tenslotte aan, dat alle voorzieningen die direct of indirect samenhangen met de gemeentelijke stelsels voor afvalwater, hemelwater en grondwater uit de verbrede rioolheffing kunnen worden bekostigd. De wettelijke verplichtingen die al golden voor gemeentelijke rioleringsplannen zijn nu ook van toepassing op gemeentelijke voorzieningen voor regenwaterinzameling en aanpak van grondwaterproblemen.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 3 ON-D20092209 - 3 -
Klimaatveranderingen Het klimaat verandert. Het regent steeds vaker en harder. Over de oorzaken van de klimaatverandering wordt nog veel gediscussieerd, maar met betrekking tot de waterhuishouding zijn met name de gevolgen van belang. Het is zaak tijdig in te spelen op het feit, dat er vaker hoosbuien voorkomen in Nederland. Het hydraulisch functioneren van de bestaande vrijvervalstelsels is niet berekend op intensievere buien. Daardoor is de kans aanwezig, dat vaker water-op-straat voorkomt en de overstorten meer frequent in werking treden. Water-op-straat leidt tot overlast voor bewoners en een hogere overstortfrequentie heeft tot gevolg, dat de oppervlaktewaterkwaliteit negatief beïnvloed wordt.
Op deze klimaatverandering kan ingespeeld worden door onder andere meer verhardoppervlak af te koppelen van de gemengde riolering en bij geplande rioolvervangingen na te gaan of toepassing van grotere diameters leidt tot een reductie van (voorziene) problemen. Voor nieuwe bebouwing wordt er naar gestreefd om water conform de trits ‘vasthouden-bergen-afvoeren’ te verwerken.
Nationaal bestuursakkoord Water-Actueel Samenwerken aan het op orde brengen en houden van het watersysteem is de rode draad van het Nationaal Bestuursakkoord Water-Actueel dat op 25 juni 2008 door het Rijk, het IPO, de Unie van Waterschappen (UvW) en Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is ondertekend. Genoemde organisaties geven hiermee aan dat zij zich in willen zetten om op zo kort mogelijke termijn en laagst maatschappelijke kosten het watersysteem op orde te brengen.
Wat er nieuw is in het NBW-Actueel? Een duidelijkere omschrijving van begrip ‘Wat is op orde’ met name in stedelijk gebied. Hoe om te gaan met de klimaatscenario’s. Naast waterkwantiteit maken waterkwaliteit en watertekorten onderdeel uit van het akkoord. Er is meer aandacht voor de doorvertaling van de integrale wateropgave naar het ruimtelijk domein. De werkwijze van gebiedsnormering voor regionale wateroverlast. Instrumentarium Waterwet. Vernieuwde rijksimpuls in de vorm van synergiegelden van € 115 miljoen en € 75 miljoen innovatie. Duidelijkheid over wanneer er weer momenten zijn waarin we als NBW-partijen kunnen nagaan of er voldoende middelen zijn om wateropgave te realiseren.
Belangrijke onderwerpen van het Nationaal Bestuurakkoord Water-Actueel zijn: Samen anticiperen op klimaatverandering De nieuwste inzichten volgens KNMI klimaatscenario’s 2006 sluiten in het algemeen goed aan bij de weg zoals die in 2000 met de WB21-strategie is ingeslagen. De afspraak is dan ook dat kan worden vastgehouden aan de wateropgave zoals die toen in beeld is gebracht. Dit betekent dat de uitvoering van de maatregelen doorgang kan vinden en de wateropgave niet opnieuw berekend of onderbouwd hoeft te worden. Partijen hebben afgesproken om de systemen waar dit ruimtelijk en financieel mogelijk is extra robuust in te richten. Samenwerken aan het op orde brengen van het watersysteem Met “watersystemen op orde in 2015” wordt bedoeld dat er geen onacceptabele wateroverlast meer optreedt volgens de gemaakte afspraken in de (WB21-)gebiedsprocessen. De provincie stelt de gebiedsnorm uiterlijk eind 2009 vast. Om aan de afgesproken norm te voldoen wordt een passend pakket maatregelen uitgewerkt, inclusief afspraken over de financiering en uitvoeringsagenda. Partijen zijn aan te spreken op de uitvoering van de maatregelen. Als maatregelen door bijvoorbeeld het meekoppelen met ruimtelijke ontwikkelingen in de periode na
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 3 ON-D20092209 - 4 -
2015 tegen substantieel lagere kosten kunnen worden gerealiseerd komen partijen onderling overeen dat maatregelen uiterlijk in 2027 zijn gerealiseerd. Voor het op orde brengen van het watersysteem in bestaand stedelijk gebied geldt een relatief grote financiële inspanning. Gemeente en waterschap bepalen gezamenlijk wanneer sprake is van onacceptabele overlast en daarmee de mate van urgentie van de wateropgave (overlast die onwenselijk is als men kijkt naar de effecten (frequentie, duur, schade, veiligheid, etc.). In wijken waar onacceptabele wateroverlast plaatsvindt, wordt van gemeenten en waterschap verwacht dat zij uiterlijk in 2015 maatregelen nemen om overlast tegen te gaan. Hierbij wordt ook de waterkwaliteitsopgave meegenomen. Als er geen sprake is van een urgente opgave dan dient deze uiterlijk in de periode tot en met 2027 te worden uitgevoerd, zodat maatregelen kunnen meeliften met andere projecten en goedkoper kunnen worden gerealiseerd. Samenwerken aan goede besluitvorming De argumentatie en motivatie achter de besluitvorming van KRW- en WB21-maatregelen is bijzonder van belang. NBW-partijen zullen in ieder geval een motivatie moeten kunnen geven op de vraag waarom bepaalde maatregelen op bepaalde plaatsen niet of juist andere wel worden voorgesteld of als uitstel aan de orde is. Over deze motivatie is publieke besluitvorming nodig en daarbij is ook de opstelling van de provincie van belang.
Bestuursakkoord Waterketen Op 5 juli 2007 hebben Rijk, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven een bestuursakkoord waterketen afgesloten. In het bestuursakkoord wordt onderkend dat lastenstijgingen als gevolg van investeringen voor met name vermindering van het risico op wateroverlast en verbetering van de waterkwaliteit nodig zijn. Het gezamenlijk streven vanuit het bestuursakkoord is er op gericht deze lastenstijging zoveel mogelijk te beperken door doelmatiger te werk te gaan. Het akkoord gaat er hierbij van uit dat een verbetering van de doelmatigheid van 10 à 20% over een periode van tien jaar haalbaar is. Onder doelmatigheid wordt hierbij verstaan het leveren van een product (voor gemeenten: rioleringszorg) tegen een zo goed mogelijke prijs/prestatie-verhouding. Hierbij is voor alle partijen de vrijheid behouden om zelf de meest geschikte aanpak te bepalen. Dit biedt partijen beter de gelegenheid om aan te sluiten bij de lokale situatie. Belangrijk onderdeel van het bestuursakkoord is het werken op een transparante wijze. De inwoner mag hierbij verwachten dat de partijen helder inzicht geven in de geleverde prestaties (kwaliteit, milieu, droge voeten, contacten met inwoners) en tegen welke prijs deze prestaties worden geleverd. Het bestuursakkoord heeft als basis dat de huidige verantwoordelijkheidsverdeling in de waterketen ongewijzigd blijft. Afstemming tussen rioleringsbeheer en het beheer van de openbare ruimte blijft op dezelfde wijze gestructureerd. Daarnaast geeft het akkoord aan dat er bij waterketenoptimalisatie rekening mee gehouden moet worden dat de riolering in veel gevallen ook een functie heeft in de afvoer van overtollig hemelwater.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 3 ON-D20092209 - 5 -
Waterwet De Waterwet is op 22 december 2009 in werking getreden en integreert acht ‘bestaande’ wetten voor waterbeheer, te weten: Wet op de waterhuishouding Wet op de waterkering Grondwaterwet Wet verontreiniging oppervlaktewateren Wet verontreiniging zeewater Wet droogmakerijen en in dijkringen (14-7-1904) Wet beheer rijkswaterstaatswerken (zgn. “natte gedeelte”) Waterstaat 1900 Daarnaast is vanuit de Wet bodembescherming de regeling voor waterbodems ondergebracht bij de Waterwet.
De wet regelt het beheer van oppervlaktewater en grondwater. Daarnaast verbetert de wet de samenhang tussen waterbeleid en ruimtelijke ordening. Een belangrijk gevolg van de Waterwet is dat de zes vergunningstelsels uit de afzonderlijke waterbeheerwetten zijn gebundeld tot één watervergunning. De overstortvergunning wordt afgeschaft, daarvoor in de plaats komt een AMvB. De Tweede Kamer heeft bepaald dat overstorten worden uitgezonderd van heffingsbetaling aan het waterschap. De lozingen op de riolering zijn opgenomen in de Wabo. Hierbij is de gemeente het bevoegd gezag.
Gemeenten en waterschappen zijn volgens de Waterwet verplicht bestuurlijke waterafspraken te maken. Het gaat om afspraken over de aanpak van de wateropgave, gebaseerd op bestaande planvormen zoals het GRP en afvalwaterakkoorden. De bestuurlijke afspraken zijn vormvrij.
Wet Informatie-uitwisseling ondergrondse netwerken (WION) Per 1 juli 2008 is de WION van kracht. Deze wet geeft een nadere invulling en een wettelijke verplichting voor kabels en leidingen, waaronder dus ook riolering. Doel van de WION is om het aantal graafincidenten met kabels en leidingen te reduceren. Gevolg van de WION is dat de gemeente de gegevens van al haar kabels en leidingen volledig en nauwkeurig in beeld moet hebben. Deze gegevens moeten op 1 juli 2010 digitaal kunnen uitwisselen met het Kadaster.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 3 ON-D20092209 - 6 -
BIJLAGE 4 TOETSING HUIDIGE SITUATIE AAN DOELEN
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 4 ON-D20092209 - 1 -
Toetsing huidige situatie aan doelen In deze bijlage is de huidige situatie aan de doelstellingen getoetst. Per functionele eis is nagegaan in hoeverre medio 2009 is voldaan aan de gestelde criteria.
Doel 1: Inzameling van al het binnen het gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater 1a Bij alle percelen op het gemeentelijk grondgebied waar afvalwater wordt geproduceerd moet een acceptabele voorziening voor de inzameling van afvalwater aanwezig zijn. Bij uitbreidingen en inbreidingen worden percelen direct aangesloten op de aanwezige riolering. In voorkomende gevallen moeten perceeleigenaren (in het buitengebied) zelf zorgdragen voor een voorziening. Aanleg van riolering wordt mede gefinancierd uit de grondexploitatie.
1b. Objecten moeten in goede staat zijn. Uit de inspectiegegevens blijkt dat de objecten in goede staat verkeren.
1c. Er dienen geen ongewenste lozingen op de riolering voor te komen. Er zijn geen ongewenste lozingen op de riolering bekend.
Doel 2: Inzameling van het hemelwater waarvan men zich wenst te ontdoen 2a. Alle percelen op het gemeentelijk grondgebied waar hemelwater vrijkomt waarvan men zich wenst te ontdoen moeten voorzien zijn van een aansluiting op de riolering. Bij bestaande bebouwing wordt in toenemende mate schoon regenwater afgekoppeld. Deze maatregel komt voort uit de basisinspanning. Nu de gemeente voldoet aan de eisen van de basisinspanning zal nieuw beleid opgesteld worden voor afkoppeling van bestaande verhardingen, mede ingegeven door de Wet gemeentelijke watertaken die per 1 januari 2008 in werking is getreden.
Bij nieuwbouw is gekozen voor de aanleg van (verbeterd) gescheiden stelsels waarbij zo veel mogelijk schoon oppervlak niet wordt aangesloten op de riolering. Hierbij wordt uitgegaan van de landelijke richtlijnen en de uitgangspunten van de Waterschappen Hunze en Aa’s en Velt en Vecht voor het afkoppelen verhard oppervlak. De gemeente gaat na of er bij nieuwbouw op eigen terrein voorzieningen ten behoeve van infiltratie van hemelwater voorgeschreven dienen te worden. 2b. Objecten moeten in goede staat zijn. Objecten zijn in goede staat. Er zijn geen klachten betreffende onvoldoende functionerende objecten voor de afvoer en infiltratie van hemelwater.
2c. Ongehinderde instroming in riolering via de kolken. Twee maal per jaar worden de straten geveegd. Bij weersomstandigheden waarbij veel bladeren van de bomen vallen, wordt extra geveegd. Kolken worden twee maal per jaar gereinigd. Incidenteel komen er klachten voor.
Doel 3: Transport van al het ingezamelde afvalwater en hemelwater naar een geschikt lozingspunt 3a. De afvoercapaciteit van het stelsel moet voldoende zijn om wateroverlast te voorkomen, uitgezonderd in buitengewone omstandigheden. Door uitvoering van voorgestelde maatregelen zal wateroverlast tot een minimum beperkt worden. Periodiek is er binnen de gemeente sprake van water op straat (waterhinder) doordat de riolering het water niet meer kon afvoeren. Dit komt voor bij zeer extreme neerslaggebeurtenissen. 3b. Het afvalwater dient, zonder dat overmatige aanrotting optreedt, de RWZI te bereiken. De ledigingstijd van alle vrijvervalriolering in de kernen is geringer dan 20 uur waardoor overmatige aanrotting niet verwacht wordt. Overmatige aanrotting is in beperkte mate bij aansluitingen van drukriool
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 4 ON-D20092209 - 2 -
op de vrijvervalriolering geconstateerd. Halfjaarlijks voert de gemeente inspecties uit van deze instroompunten.
3c. De afstroming dient gewaarborgd te worden. De inspecties hebben uitgewezen dat de afstroming over het algemeen goed is. Voor enkele specifieke strengen is wortelaangroei of zand- en vuilophoping geconstateerd. Wortelingroei wordt gefreesd bij constatering daarvan (reiniging en inspectie).
Doel 4: Voorkomen van vuilemissie naar oppervlaktewater, bodem en grondwater 4a. Riolen dienen in voldoende mate waterdicht te zijn. De inspecties hebben uitgewezen dat de waterdichtheid over het algemeen redelijk tot goed is.
4b. De vuilemissie door overstortingen op het oppervlaktewater dient beperkt te zijn. - De gemeente voldoet aan de basisinspanning, waardoor de vuilemissie binnen de grenzen ligt. In sommige gebieden is er door grootschalige afkoppeling een grotere vuilreductie bereikt dan strikt noodzakelijk in het kader van de basisinspanning. - Extra maatregelen in het kader van het waterkwaliteitsspoor zijn door de gemeente uitgevoerd. - De gemeente gaat ook de komende planperiode verder met het afkoppelen van verhard oppervlak (veelal in combinatie met rioolvervangingen en reconstructies). - Risicovolle overstortlocaties zijn gesaneerd of er zijn passende maatregelen getroffen. - Verontreinigde waterbodems worden uitgebaggerd. Dit is beschreven in het door de gemeente opgestelde Gemeentelijk Baggerplan.
4c. De vuilemissie door lozingen van vervuild regenwater op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. Bij het afkoppelen van verhard oppervlak wordt de Richtlijn Afkoppelen Verhard oppervlak en worden de uitgangspunten van de Waterschappen Hunze en Aa’s en Velt en Vecht gehanteerd. Daarnaast wordt met name bij lozing op oppervlaktewater vooraf overleg gevoerd met de waterschappen. Er zijn geen meetgegevens of waarnemingen waaruit blijkt dat vervuild regenwater op het oppervlaktewater wordt geloosd. De gemeente Borger-Odoorn past veelvuldig infiltratievoorzieningen toe, waardoor in veel gevallen geen sprake is van lozingen van afgekoppeld hemelwater op oppervlaktewater.
Doel 5: Voorkomen van overlast 5a. De bedrijfszekerheid van de gemalen en andere kunstwerken dient in voldoende mate gewaarborgd te zijn. Alle gemalen zijn voorzien van een geautomatiseerd systeem voor de melding van storingen. Zodra een storing ontstaat wordt door de computer een SMS bericht naar de dienstdoende monteur gezonden. Tevens worden dagelijks de draaiuren en meterstanden en eventuele communicatieproblemen geregistreerd. Stapsgewijs worden de overige gemalen aangesloten op het storings/signaleringssysteem. Alle minigemalen hebben een berging van een dag. Het storingsnummer staat op de gemeentelijke website. Reservepompen zijn voorradig en kunnen binnen 24 uur worden geplaatst.
5b. De stabiliteit van riolen dient gewaarborgd te zijn. De stabiliteit van het stelsel is goed.
5c. Voorkomen van stankoverlast bij gemalen en riool Er zijn geen noemenswaardige klachten over stank nabij het rioolstelsel binnengekomen in de afgelopen planperiode.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 4 ON-D20092209 - 3 -
5d. Overlast tijdens werkzaamheden dient beperkt te zijn. Middels de gecombineerde wensenlijsten van de afdelingen vindt afstemming plaats. Vervanging en inspectie worden afgestemd op bijvoorbeeld de werkzaamheden aan de weg.
Bij onder meer de aanleg en vervanging van riolering wordt zoveel mogelijk nagegaan of afstemming met aanleg en onderhoud van andere nutsvoorzieningen mogelijkheden biedt. Overlast wordt hierdoor beperkt en kosten en tijd kunnen worden bespaard.
Zodra een particulier of aannemer meldt dat er grondwerk wordt verricht in de gemeente, wordt er een klic-melding (kabels en leidingen informatiecentrum) verricht, waarbij de afdeling OWG van de gemeente een tekening van de riolering toestuurt. Hiermee wordt voorkomen dat er schade aan riolering en persleidingen ontstaat. In het kader van de WION zal dit per 2010 geautomatiseerd worden.
Doel 6: Doelmatig beheer en gebruik van de riolering 6a. Het rioleringsbeleid dient zo goed mogelijk te worden afgestemd met interne en externe overheidstaken en particuliere initiatieven. Er vindt overleg plaats tussen de gemeentelijke afdelingen waardoor werk met werk gemaakt kan worden en kostenbesparing en overlast-reductie wordt bereikt. Voor het overleg met waterschappen bij uitbreidingen hebben de RO medewerkers van de gemeente contact gezocht met de planologen van de waterschappen. Door de provincie Drenthe is aangegeven dat bij uitbreidingen een waterparagraaf in het bestemmingsplan opgenomen zou moeten worden, waarin de huidige waterhuishoudkundige situatie en de te nemen maatregelen zijn beschreven.
Voor het opstellen van het GRP Borger-Odoorn zijn de provincie en de waterschappen gevraagd mee te denken over de doelstellingen, huidige situatie en de te volgen strategie. Hierdoor heeft vroegtijdig afstemming van de doelstelling en verwachtingen plaatsgevonden.
6b. De gebruikers van de riolering dienen bij de gemeente bekend te zijn en ongewenste lozingen op de riolering dienen voorkomen en opgeheven te worden. De vergunningen voor lozingen op de riolering in het kader van de Wet milieubeheer zijn actueel en volledig. De controle van deze vergunningen vindt steekproefsgewijs plaats door de afdeling Milieu.
Er zijn thans geen illegale aansluitingen op het (verbeterd) gescheiden rioolstelsel bekend. Bij vermoeden van aansluiting van hemelwater op de drukriolering (bijvoorbeeld m.b.v. de urenteller op de gemalen) zoekt de gemeente contact met de bewoner. De gemeente zet hiervoor een actie op touw in de planperiode van dit GRP.
6c. De actuele conditie van de riolering dient bekend te zijn. Circa 93% van het rioolstelsel is geïnspecteerd. Jaarlijks worden camera-inspecties uitgevoerd.
Alle gegevens van leidingen en putten etc. zijn vastgelegd in het geautomatiseerde rioleringsbeheer. Er is een koppeling tussen deze database en de GBK aanwezig. Huisaansluitingen zijn gedigitaliseerd en kunnen door particulieren vanaf de gemeentesite geraadpleegd worden.
6d. Er dient zoveel mogelijk gebruik gemaakt te worden van milieuvriendelijke materialen. Tevens dient gelet te worden op ruimtebeslag en energieverbruik. De gemeente streeft naar een verantwoord materiaal- en ruimtegebruik. In het dossier Duurzaam materiaalgebruik zijn hiertoe uitgangspunten geformuleerd.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 4 ON-D20092209 - 4 -
6e. Meldingenregistratie. Er functioneert een meldingenregistratiesysteem. Meldingen worden door de eigen dienst opgepakt en verholpen. Deze is 24 uur per dag beschikbaar. De afhandeling en maatregelen met betrekking tot meldingen worden geregistreerd.
6f. Klantgerichte benadering en stimuleren afkoppelen dakoppervlak. De gemeente had en heeft ambitieuze doelstellingen op het gebied van afkoppelen van verhard oppervlak Afkoppeling vindt plaats in goed overleg met eigenaren en bewoners. Bij afkoppelprojecten worden eigenaren en bewoners voorgelicht en persoonlijk benaderd. Bij een wijkgerichte aanpak staat er een voorlichtingslokaal midden in de wijk waar medewerkers van de gemeente periodiek aanwezig zijn. Bij deze wijkgerichte aanpak wordt gelijktijdig geïnvesteerd in onder meer openbare verlichting, groenbeheer en verkeersveiligheid. Door de gemeente is een voorlichtingsfolder uitgebracht waarin de doelstellingen en de praktische gevolgen van afkoppelen zijn toegelicht.
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 4 ON-D20092209 - 5 -
BIJLAGE 5 THEORETISCH BENODIGDE FORMATIE
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 5 ON-D20092209 - 1 -
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 5 ON-D20092209 - 2 -
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 5 ON-D20092209 - 3 -
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 5 ON-D20092209 - 4 -
BIJLAGE 6 RIOOLOVERSTORTEN GEMEENTE BORGER-ODOORN
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 6 ON-D20092209 - 1 -
Externe riooloverstorten gemengd stelsel gemeente Borger-Odoorn Overstort nr. Straatnaam Drempelhoogte Drempellengte Overstortvolume 2e Exloermond 5462 Noorderdiep 42 8.8 1.5 320 5886 Exloerkijl Zuid 131 9.6 1 11 5698 Kijlstraat 16 8.8 1.5 1142 5372 Noorderdiep 120 8.8 1.5 433 5906 Tuinbouwstraat 7 8.8 1 0 5772 Exloerkijl Noord 23 8.8 1.5 332 5586 Zuiderdiep 38 8.8 1.5 585 5560 Zuiderdiep 86 8.8 1.5 9 5554 Zuiderdiep 102 8.8 1.5 7 5364 Zuiderdiep 227 8.8 1.5 2 5282 Zuiderdiep 231 8.8 1 20 5140 Zuiderdiep 327 8.8 1.5 116 5030 Zuiderdiep 401 8.8 1.5 632 Valthermond Valtherblokken-Zd 6013 21 9 1 28 Valtherblokken-Nrd 6026 8 9 1 50 6147 Noorderdiep 168 9 1 840 6220 Zandwal 6 9.02 2.75 833 6355 Noorderdiep 425B 8.4 1.5 3871 6404 Noorderdiep 431 8.5 1.5 147 6544 Kleine Turfstraat 1 8.5 1.5 2143 6060 Noorderdiep 49 9 1 273 6222 Noorderdiep 324 9 3.5 749 6472 Noorderdiep 491 8.4 1 2161 6507 Noorderdiep 551 8.5 1 1005 Nieuw Buinen en Buinerveen 983 Chrysantstraat 169 4.8 2.5 372 1123 (112C) Kalmoes 7 4.8 6 2151 4037 Stationsstraat 5 5.85 1 34 20521(2052A) Zuiderdiep 20 6.8 3 2290 20862(2086B) Zuiderdiep 60 6.55 1.5 480 20991(2099A) Zuiderdiep 80 6.1 3 1901 21254(2125D) Zuiderdiep 110 6.1 3 306 103 Buinerstraat 6 6.9 2 1331 Valthe en Klijndijk 4010 Hoofdweg Klijndijk 18.7 2.4 3346 3362 Exloerweg 12 15.8 2 33 Odoorn 2242 Anjelierstraat 21.8 1 283 2420 Hammeersweg 21.55 4 4038 Borger, Ees en Buinen 99 Buinerstraat 10.25 3 2381 1881(188A) Eeserstraat 12.9 1 123 137 Hunzedal 17 10.23 4 2328 339 Buinerweg 25 Ees 13.6 2.5 558 1261(126A) Koedyk Buinen 7.5 3 0 Exloo 1169 Buinerweg 13.2 5 5253 1052 Hoofdstraat 14.3 3.2 218 1840 De Wissel 12.53 0.2 7
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 6 ON-D20092209 - 2 -
BIJLAGE 7 FINANCIËN EN KOSTENDEKKING
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 7 ON-D20092209 - 1 -
Ontwikkeling rioolheffing, stand van de voorziening en uitgangspunten
2068
2066
2064
2062
2060
2058
2056
2054
2052
2050
2048
2046
2044
2042
2040
2038 jaar
2036
2034 2032
stand voorziening riolering stand voorziening 2030
2028
2026
2024
2022
2020 2018
0 %
2016
2014
2012 2010
0 € 800.000 600.000 400.000 200.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 15mech. jaar electrisch / monitoring Stijging rioolheffing 2011Stijging rioolheffing 2012Stijging rioolheffing 2013Stijging rioolheffing 2014Stijging rioolheffing 2015-2019Stijging rioolheffing 2020-2024Stijging rioolheffing 2025-2029Stijging rioolheffing 2030-2034 7,29% meerjarenbegroting Stijging rioolheffing 2035-2039 6,80% meerjarenbegroting Stijging rioolheffing 2040-2049 4,24% 0,00% meerjarenbegroting Stijging rioolheffing 2050-2059 0,35% 0,20%Stijging rioolheffing 2060-2069 1,95% voorstel 1,20% ,, 0,00% ,, 0,00% ,, 0,00% ,, 0,40% ,, ,, ,, ,, Uitgangspunten Uitgangspunten financiering: - Annuitaire afschrijving rioolrenovaties, enBBB's - Afschrijvingstermijn:- Rentepercentage: 25en jaar bouwkundig 5 %
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 7 ON-D20092209 - 2 -
Samenvatting uitgaven
JAAR UITGAVEN Lopende Lopende Lopende Kap. Lasten Kap. Lasten Onderz. en maatr. kap. Lasten kap. Lasten kap. Lasten investeringen investeringen investeringen Compensabele Exploitatie Totale Riolering algemeen Bermsloten Vijvers (25%) Annuitair lang Annuitair kort ineens BTW lasten lasten 2010 1.037.792 6.269 2.272 0 0 109.000 168.796 1.109.282 2.433.410 2011 910.237 6.269 958 69.535 23.398 126.500 168.796 1.109.282 2.414.975 2012 883.187 6.269 958 95.328 46.797 136.500 168.796 1.109.282 2.447.116 2013 877.185 6.269 958 121.120 70.195 96.500 168.796 1.109.282 2.450.305 2014 827.577 6.269 958 150.886 93.593 114.000 168.796 1.109.282 2.471.361 2015 798.342 6.269 0 160.744 115.547 23.000 168.796 1.109.282 2.381.979 2016 778.953 6.269 169.991 137.500 23.000 168.796 1.109.282 2.393.790 2017 732.014 6.269 183.989 159.453 23.000 168.796 1.109.282 2.382.802 2018 718.406 6.269 188.624 181.406 23.000 168.796 1.109.282 2.395.782 2019 689.358 6.269 199.591 203.359 73.000 168.796 1.109.282 2.449.655 2020 663.237 6.269 213.350 225.312 23.000 168.796 1.109.282 2.409.245 2021 615.732 6.269 219.862 247.266 23.000 168.796 1.109.282 2.390.206 2022 570.970 6.269 233.057 269.219 23.000 168.796 1.109.282 2.380.592 2023 558.408 6.269 277.193 291.172 23.000 168.796 1.109.282 2.434.119 2024 541.984 6.269 320.098 313.125 43.000 168.796 1.109.282 2.502.553 2025 465.649 6.269 487.105 335.078 23.000 168.796 1.109.282 2.595.178 2026 415.395 6.269 506.581 333.633 23.000 168.796 1.109.282 2.562.955 2027 397.436 6.269 539.187 332.188 23.000 168.796 1.109.282 2.576.157 2028 376.501 6.269 557.392 330.743 23.000 168.796 1.109.282 2.571.982 2029 375.757 6.269 573.280 329.298 73.000 168.796 1.109.282 2.635.682 2030 375.757 6.269 1.066.195 329.298 23.000 168.796 1.109.282 3.078.596 2031 353.429 6.269 1.071.077 329.298 23.000 168.796 1.109.282 3.061.150 2032 235.644 6.269 1.106.016 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.978.304 2033 235.065 6.269 1.111.181 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.982.891 2034 162.380 5.957 1.144.262 329.298 43.000 168.796 1.109.282 2.962.974 2035 16.177 0 1.155.462 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.802.014 2036 16.177 1.120.481 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.767.033 2037 16.177 1.113.143 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.759.695 2038 16.177 1.091.500 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.738.052 2039 16.177 1.085.606 329.298 73.000 168.796 1.109.282 2.782.158 2040 13.268 1.237.789 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.881.432 2041 13.268 1.236.343 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.879.986 2042 13.268 1.225.327 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.868.970 2043 13.268 1.230.774 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.874.417 2044 13.268 1.228.458 329.298 43.000 168.796 1.109.282 2.892.101 2045 13.141 1.220.601 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.864.118 2046 13.141 1.226.959 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.870.476 2047 13.141 1.234.031 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.877.548 2048 13.141 1.220.615 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.864.132 2049 13.141 1.187.655 329.298 73.000 168.796 1.109.282 2.881.172 2050 0 1.146.656 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.777.032 2051 1.162.260 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.792.636 2052 1.404.366 329.298 23.000 168.796 1.109.282 3.034.742 2053 1.517.297 329.298 23.000 168.796 1.109.282 3.147.672 2054 1.533.197 329.298 43.000 168.796 1.109.282 3.183.572 2055 1.194.899 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.825.275 2056 1.239.016 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.869.391 2057 1.237.510 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.867.885 2058 1.321.183 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.951.559 2059 1.336.420 329.298 73.000 168.796 1.109.282 3.016.795 2060 1.354.126 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.984.501 2061 1.324.164 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.954.540 2062 1.319.829 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.950.204 2063 1.346.812 329.298 23.000 168.796 1.109.282 2.977.187 2064 1.451.365 329.298 43.000 168.796 1.109.282 3.101.740 2065 1.432.622 329.298 23.000 168.796 1.109.282 3.062.997 2066 1.453.690 329.298 23.000 168.796 1.109.282 3.084.066 2067 1.458.732 329.298 23.000 168.796 1.109.282 3.089.108 2068 1.471.918 329.298 23.000 168.796 1.109.282 3.102.294 2069 1.471.059 329.298 73.000 168.796 1.109.282 3.151.434
Zie pagina 31
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 7 ON-D20092209 - 3 -
Samenvatting inkomsten uit rioolheffing en kostendekkendheid heffing JAAR INKOMSTEN VOORZIENING Rioolheffing Totale gemiddelde Totaal (A+B) Percentage Aantal Nieuwe heffing Opbrengst kostendekkendheid Verschil Stand voorz Stand voorz h.e. aansluitingen (A+B) rioolrecht (incl. compens.btw) in / uit per 1-1 per 31-12 2010 12.502 0 164,51 2.056.700 85% -376.710 2011 12.502 0 176,51 2.206.700 91% -208.275 2012 12.502 0 188,51 2.356.700 96% -90.416 2013 12.502 0 196,50 2.456.700 100% 6.395 0 6.395 2014 12.502 0 197,19 2.465.298 100% -6.063 6.395 333 2015 12.502 0 197,19 2.465.298 103% 83.320 333 83.652 2016 12.502 0 197,19 2.465.298 103% 71.508 83.652 155.161 2017 12.502 0 197,19 2.465.298 103% 82.496 155.161 237.657 2018 12.502 0 197,19 2.465.298 103% 69.516 237.657 307.173 2019 12.502 0 197,19 2.465.298 101% 15.644 307.173 322.817 2020 12.502 0 197,59 2.470.229 103% 60.984 322.817 383.800 2021 12.502 0 197,98 2.475.170 104% 84.963 383.800 468.764 2022 12.502 0 198,38 2.480.120 104% 99.528 468.764 568.292 2023 12.502 0 198,77 2.485.080 102% 50.961 568.292 619.253 2024 12.502 0 199,17 2.490.050 100% -12.503 619.253 606.750 2025 12.502 0 203,06 2.538.606 98% -56.572 606.750 550.178 2026 12.502 0 207,02 2.588.109 101% 25.154 550.178 575.332 2027 12.502 0 211,05 2.638.577 102% 62.420 575.332 637.752 2028 12.502 0 215,17 2.690.029 105% 118.047 637.752 755.799 2029 12.502 0 219,36 2.742.485 104% 106.803 755.799 862.603 2030 12.502 0 222,00 2.775.395 90% -303.201 862.603 559.401 2031 12.502 0 224,66 2.808.700 92% -252.450 559.401 306.951 2032 12.502 0 227,36 2.842.404 95% -135.900 306.951 171.050 2033 12.502 0 230,08 2.876.513 96% -106.378 171.050 64.673 2034 12.502 0 232,85 2.911.031 98% -51.943 64.673 12.729 2035 12.502 0 232,85 2.911.031 104% 109.017 12.729 121.746 2036 12.502 0 232,85 2.911.031 105% 143.998 121.746 265.744 2037 12.502 0 232,85 2.911.031 105% 151.336 265.744 417.080 2038 12.502 0 232,85 2.911.031 106% 172.979 417.080 590.058 2039 12.502 0 232,85 2.911.031 105% 128.873 590.058 718.931 2040 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 29.599 718.931 748.530 2041 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 31.045 748.530 779.575 2042 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 42.061 779.575 821.636 2043 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 36.614 821.636 858.249 2044 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 18.930 858.249 877.179 2045 12.502 0 232,85 2.911.031 102% 46.913 877.179 924.092 2046 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 40.555 924.092 964.648 2047 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 33.483 964.648 998.130 2048 12.502 0 232,85 2.911.031 102% 46.899 998.130 1.045.030 2049 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 29.859 1.045.030 1.074.889 2050 12.502 0 232,85 2.911.031 105% 133.999 1.074.889 1.208.888 2051 12.502 0 232,85 2.911.031 104% 118.395 1.208.888 1.327.283 2052 12.502 0 232,85 2.911.031 96% -123.711 1.327.283 1.203.572 2053 12.502 0 232,85 2.911.031 92% -236.642 1.203.572 966.930 2054 12.502 0 232,85 2.911.031 91% -272.542 966.930 694.389 2055 12.502 0 232,85 2.911.031 103% 85.756 694.389 780.145 2056 12.502 0 232,85 2.911.031 101% 41.640 780.145 821.785 2057 12.502 0 232,85 2.911.031 102% 43.146 821.785 864.931 2058 12.502 0 232,85 2.911.031 99% -40.528 864.931 824.403 2059 12.502 0 232,85 2.911.031 96% -105.764 824.403 718.639 2060 12.502 0 233,78 2.922.675 98% -61.826 718.639 656.813 2061 12.502 0 234,71 2.934.366 99% -20.174 656.813 636.639 2062 12.502 0 235,65 2.946.103 100% -4.101 636.639 632.538 2063 12.502 0 236,59 2.957.888 99% -19.300 632.538 613.238 2064 12.502 0 237,54 2.969.719 96% -132.021 613.238 481.217 2065 12.502 0 238,49 2.981.598 97% -81.399 481.217 399.818 2066 12.502 0 239,44 2.993.524 97% -90.541 399.818 309.277 2067 12.502 0 240,40 3.005.499 97% -83.609 309.277 225.668 2068 12.502 0 241,36 3.017.521 97% -84.773 225.668 140.895 2069 12.502 0 242,33 3.029.591 96% -121.844 140.895 19.051
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 7 ON-D20092209 - 4 -
Te activeren investeringen, lang (25 jaar)
7.792 Annuiteit € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € 25 Looptijd 1,05 5 Rente - 65.326 91.780 68.807 72.795 58.486 42.021 83.187 64.732
109.815 980.028 363.518 363.518 471.200 198.994 438.780 138.940 130.322 197.283 193.920 185.971 622.048 274.491 459.546 256.582 492.428 157.859 487.004 260.097 109.941 142.099 181.390 285.649 432.958 494.413 690.585 407.408 406.882 113.082 327.940 6.947.112 2.283.799 3.871.778 1.775.946 1.848.219 2.179.159 1.252.086 2.019.635 2.353.784 € 5 1,05 25 - € € € € 5 1,05 25 € 492.915 5 1,05 25 € 162.041 5 1,05 25 274.712 € € € € 5 1,05 € 5 25 5 1,05 25 1,05 126.008 5 25 € 1,05 131.136 25 154.617 5 88.839 1,05 25 143.298 € € 5 1,05 25 167.007 € € € € € 5 5 5 1,05 5 1,05 25 1,05 25 1,05 25 25 69.535 25.792 25.792 29.766 € € 5 € 1,05 25 5 € 1,05 10.967 25 5 € 1,05 42.905 25 5 € 1,05 15.889 25 5 € 1,05 33.081 25 5 € 1,05 23.872 25 5 € 1,05 € 8.651 25 5 € 1,05 5 € 9.946 25 € 5 € 1,05 25 1,05 5 31.789 5 25 1,05 5 1,05 33.433 25 1,05 25 48.317 25 14.119 31.133 128.424 € € € € 5 € 5 5 € 1,05 € 1,05 25 1,05 5 25 25 € 5 € 1,05 5 € 9.858 25 1,05 9.247 1,05 13.998 5 25 5 25 € 5 1,05 13.759 1,05 25 € 1,05 13.195 25 € 44.136 5 25 € 1,05 19.476 5 32.606 5 25 € 18.205 5 1,05 € 1,05 25 1,05 25 34.939 5 25 € € 5 € 1,05 11.201 34.554 25 1,05 18.455 5 € 5 25 5 1,05 1,05 7.801 25 1,05 5 25 € 10.082 25 1,05 12.870 25 € 20.268 5 30.719 1,05 35.080 5 25 € € 1,05 € 25 48.999 5 5 5 1,05 28.907 1,05 25 1,05 25 25 28.869 8.023 23.268 € € 5 1,05 5 25 1,05 25€ 4.635 € 6.512 5 5 1,05€ 25 1,05 25€ 5 4.882 1,05€ 5.165 5 25 1,05 5 25 4.150 1,05 25 2.981 5.902 € 5 1,05 25 4.593 Totale investering 56.000 € € € € 419.518 € € 336.444 € € € 154.570 € 604.707 € 223.933 466.235 € € 121.926 € 140.174 € 448.026 € 680.976 1.810.007 VervangingHoofdgemalen
33.713 € € € € € 56.000 € € € 56.000 € € € € € € € € € € € € € € € € € 56.000 € € € € 56.000 € € € € € 56.000 € € € 56.000 € € € € € € € € € 56.000 € € € € 56.000 € € € 56.000 € € € € € 56.000 56.000 € € € Vervanging minigemalen - € € 33.713 € 33.713 33.713 € € 33.713 € € 33.713 33.713 33.713 € € € € € 33.713 33.713 33.713 33.713 € € € € € € - € € € 33.713 € 33.713 € 33.713 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 33.713 € 33.713 € € 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 € € 33.713 33.713 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 € € € 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 € 33.713 33.713 € 33.713 € € 33.713 € 33.713 33.713 33.713 33.713 33.713 € 33.713 € 33.713 33.713 33.713 € 33.713 € € € € 33.713 33.713 33.713 Drukriolering p.p. 2009 p.p. Drukriolering
- € € 948.599 € € € € € - - - - € € € € € - € € € € € - € - - € - € - € - € - € - € - € - € € - € - € - 67.690 € - € € - € - € - € - € - € - € - € - 7.821 39.187 € € € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - 24.544 € - € € - € - € - € - 547 € - € - € - 76.946 - 42.277 797.553 130.087 - - € - Vervanging IBA's VervangingIBA's
- Vervanging RVZ € - € € € € € - - - - € € € - € € € € € - € - € - € - - € - € - € - € - € - € € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - - 483.750 - - - -
20.103 € € € € € € - - - - € € € € € € € € € € € - - € € - - € - € € - - € € - € - 1.000.000 € - € € - € - € - € - € - - € € - - € € - € - € - € - - € € - € - - € - € € - - € - € € - € - € - - € € - € - € - € - € - € - € - € - € ------€ € - Rioolrenovatie p.p. 2009
------475.000 200.000 200.000 200.000 Projecten+BRP) (afk € € € € € 471.315 129.805 129.805 129.805 € € € € € - € € € 105.227 € € 96.609 163.570 € € 31.614 € 64.857 160.207 € € 58.068 152.258 € 588.335 € 514.995 € 1.320.071 € 240.778 € 425.834 € 222.869 € 134.220 € 6.845.710 € € 35.094 458.715 € € 39.082 376.523 € 124.147 € 453.291 € 226.385 € € 24.773 238.911 € 2.210.900 € € 76.229 € 8.308 108.386 € € 32.214 € 49.475 147.677 € 251.937 € 399.246 € € 1.742.233 50.462 € 460.700 € 3.813.521 € 1.814.506 € 358.314 € 2.145.447 € 656.872 € 436.940 € 1.218.374 € 591.264 € 373.695 € € 31.019 88.335 362.790 922.742 553.574 243.083 79.370 294.227 € Jaar 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 7 ON-D20092209 - 5 -
Te activeren investeringen, kort (15 jaar) Annuiteit € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € Looptijd Rente € € 5 15 - € € € € € 5 5 5 15 5 15 15 15 23.398 23.398 23.398 23.398 € € € € € € 5 € 5 € 5 € 15 5 € 15 5 € 15 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 € 15 21.953 5 15 21.953 5 15 21.953 5 15 21.953 5 15 21.953 5 15 21.953 15 21.953 15 21.953 21.953 21.953 21.953 Totaal geïndexeerd Totale investering € € - € € € € € 242.867 242.867 242.867 242.867 € € € € € € € € € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 227.867 227.867 227.867 227.867 227.867 227.867 227.867 RTC € € € € € 242.867 242.867 242.867 242.867 € € - € € € € € € € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 € 227.867 227.867 227.867 227.867 227.867 227.867 Vervanging Hoofdgemalen Vervanging € € € € € € € € € 15.000 € 15.000 € 15.000 € 15.000 € € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € - € ------€ € - Vervanging IBA's € € € € € € € € € € € € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 € 42.667 42.667 42.667 42.667 42.667 42.667 42.667 42.667 42.667 42.667 42.667 € € - - 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 161.200 Vervanging Minigemalen € € € € € € € € € € € € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 € 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 € € - Jaar 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 7 ON-D20092209 - 6 -
Exploitatielasten (exclusief kapitaallasten, begroting 2010)
Kosten derden Omschrijving Eigen dienst Totaal Structureel Incidenteel
Riolering algemeen 0,00 0,00 72.863,96 72.863,96 Rioolbeheer en inspectie 45.236,00 0,00 428,88 45.664,88 Onderhoud riolering 42.090,00 0,00 265.621,89 307.711,89 Gemalen 121.827,00 0,00 135.771,21 257.598,21 IBA's 10.505,00 0,00 16.956,36 27.461,36 Ontstoppingen -280,00 0,00 35.461,20 35.181,20 Aansluitingen 590,38 0,00 51.364,07 51.954,45 Septictanks en beerputten -2.867,00 0,00 9.344,04 6.477,04 Rioolrechten 0,00 0,00 0,00 0,00 Afkoppelen 0,00 0,00 12.669,84 12.669,84 Totaal 217.101,38 0,00 600.481,45 817.582,83 Basis voor exploitatielasten vanaf 2010 817.582,83
Kosten derden Omschrijving Eigen dienst Totaal Structureel Incidenteel Schouwsloten 91.769,00 38.131,40 129.900,40 Vijvers 13.742,28 13.742,28 Bermsloten 39.409,00 21.206,40 60.615,40 Onkruidbestrijding 20.858,00 0,00 20.858,00 Veegmachine 56.416,00 20.473,32 76.889,32 Totaal 208.452,00 0,00 93.553,40 302.005,40
Ten behoeve van Riolering (GRP): Toerekening Omschrijving Totaal aan GRP
Schouwsloten 100% 129.900,40 Vijvers 25% 3.435,57 Bermsloten 100% 60.615,40 Onkruidbestrijding 100% 20.858,00 Veegmachine 100% 76.889,32 Totaal 291.698,69
Extra exploitatielasten vanaf 2010: 291.698,69
Totale structurele exploitatielasten vanaf 2010 1.109.281,52
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 7 ON-D20092209 - 7 -
BIJLAGE 8 OFFICIËLE REACTIES PROVINCIE EN WATERSCHAPPEN
Wordt toegevoegd aan Definitief GRP
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 8 ON-D20092209 - 1 -
BIJLAGE 9 RAADSBESLUIT
Wordt toegevoegd aan vastgesteld Definitief GRP
Gemeente Borger-Odoorn/Gemeentelijk Rioleringsplan bijlage 9 ON-D20092209 - 1 -