Inventaris Van Het Archief Van De Gemeente Holten (1806) 1811 – 1937
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN DE GEMEENTE HOLTEN (1806) 1811 – 1937 (1951) Samengesteld door: A.B. van ’t Wel-Nieman December 2009 PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com INHOUDSOPGAVE INLEIDING Korte geschiedenis van de gemeente………………………………………..………. ..3 Geschiedenis van het archief…………………………………………………………. ..8 Verantwoording van de inventarisatie………………………………………………... ..9 Aanwijzingen voor de gebruiker………………………………………………………. 10 Kaart van de gemeente………………………………………………………………... 11 LITERATUUR…………………………………………………………………………… ………..12 ARCHIEF VAN DE GEMEENTE HOLTEN (1806) 1811-1937 (1951) Stukken van algemene aard…………………………………………………………... 13 Notulen…………………………………………………………………………. 13 Verordeningen…………………………………………………………………. 15 Ingekomen en verzonden stukken…………………………………............. 16 Akten……………………………………………………………………………. 26 Bekendmakingen……………………………………………………………… 26 Gemeenteverslagen ……………………..…………………………………... 27 Stukken betreffende afzonderlijke onderwerpen……………………………………. 27 Organisme……………………………………………………………………... 27 Bestuur ……………………………..………………………………… 27 Personeel ……………………………………………………………. 28 Rechtspositie……………………………………………….. 29 Instructies…………………………………………………… 29 Eigendom en bezit…………………………………………………… 30 Financiën en belastingen………………………………………….... 31 Financiën……………………………………………………. 31 Belastingen…………………………………………………. 36 Belastingcommissies……………………….......... 38 Archief……………………………………………………………….... 38 Taak…………………………………………………………………………….. 38 Bevolking, registratie en verblijf……………………………............38 Openbare orde ………….…………………………………………… 39 Openbare zedelijkheid ……………………………………………... 40 Volksgezondheid…………………………………………………….. 40 Keuring van waren, vee en vlees.………………………... 41 Begraven en begraafplaatsen…………………………….. 41 Milieubeheer………………………………………………... 41 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting…………………………. 41 Openbare veiligheid…………………………………………............ 41 Verkeer en vervoer….………………………………………………. 42 Economische aangelegenheden…………………………………… 43 Landbouw en veeteelt……………………………………... 43 Elektriciteits- en gasvoorziening………………..……….... 43 Distributie…………………………………………………… 44 Arbeid…………………………………………………………………. 45 Maatschappelijke zorg……………………………………………… 46 Volksontwikkeling en opvoeding…………………………………… 46 Onderwijs…………………………………………………… 47 Schoolgebouwen en terreinen. Benodigdheden en hulpmiddelen voor het onderwijs……………………… 47 Landsverdediging…………………………………………………..... 48 Stukken waarvan het verband met het archief niet duidelijk is……………………. 48 PERSONENINDEX……………………………………………………………………………… 51 ZAKENINDEX.……………………………………………………………………………………52 2 PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com INLEIDING Korte geschiedenis van de gemeente1 In 1811, het jaar van de invoering van de Franse wetgeving hier te lande, vond een ingrijpende verandering plaats, zowel in de gemeentelijke indeling als in de taak van de gemeentebesturen. Deze indeling hing nauw samen met de Franse rechterlijke organisatie, die hier 1 maart 1811 in werking trad en waarbij bestuur en rechtspraak, tot dan toe door de stedelijke gerichten en schout- en richterambten uitgeoefend, werden gescheiden.2 De rechtspraak kwam in handen van vredegerechten, rechtbanken van eerste aanleg en hoven van assisen. Deze behandelden contentieuze zaken en een gedeelte van de voluntaire zaken. Het andere gedeelte van de voluntaire zaken kwam in handen van notarissen. De gemeentebesturen hadden sindsdien alleen een administratieve taak. Holten en Bathmen werden in april 1811 gescheiden. De gemeente Holten omvatte het voormalige schoutambt Holten en sindsdien hebben zich geen grenswijzigingen voorgedaan. Holten bestaat uit het dorp Holten met de buurtschappen: Beuseberg (onderverdeeld in Zuurberg, Langstraat en Lokerbroek), Borkeld (onderverdeeld in Hoge- en Lage Borkeld), Dijkerhoek (onderverdeeld in Waterhoek, Kerkegaarden en Holterbroek), Espelo ( onderverdeeld in Holterberg en Helhuizen), Look (onderverdeeld in Holterberg, Noorder- en Zuiderlook) en Neerdorp (onderverdeeld in Flishoek, Vijfhuizen, de Haar en ged. van de Holterberg).3 In 1929, bij een opgave voor het aardrijkskundig woordenboek, was de oppervlakte van de gemeente 6486 ha. en werd de gemeente begrensd door de gemeenten Bathmen, Diepenveen, Raalte, Hellendoorn, Rijssen, Markelo, Laren en Gorssel. 4 In 1811 werd G.W. Jacobson genoemd als schout der gemeente. Van 1811-1815 was Jan Vincent schout/maire/burgemeester van Holten en Bathmen. 5 Jan Pakkert is zeker vanaf 1825-1832 burgemeester van Bathmen en Holten geweest. Toen in 1829 de dorpsbrand zich voltrok, was Jan Pakkert uit Bathmen burgemeester van Holten en Bathmen. Gemeentesecretaris was J. Vincent, die de functie ook in Bathmen vervulde en tevens postmeester was. Schuitert was gemeenteontvanger.6 Van 1834-1844 was Jan Vincent burgemeester van Holten. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Jannes Vincent die vanaf 1844 tot zijn overlijden op 30 oktober 1897 burgemeester en secretaris is gebleven.7 Op 6 januari 1852 besloot de raad tot goedkeuring van de benoeming van burgemeester J. Vincent jr. tot gemeentesecretaris. Het college bestond verder uit de wethouders Hendrik Jan Wansink en Gerrit Teeselink, terwijl Hendrik Jan Harmsen Baltink, G. Oud Aanstoot, L. Lamberts en Gerrit Jan Boode raadsleden waren. Na het overlijden van burgemeester Jannes Vincent werd zijn functie tijdelijk waargenomen door loco- burgemeester M. Boode totdat op 8 januari 1898 mr. D.J.A. baron van Harinxma thoe Slooten in functie kwam als burgemeester en gemeentesecretaris. De laatste functie vervulde hij tot 15 augustus1900, toen hem op eigen verzoek ontslag werd verleend. Hij werd opgevolgd als secretaris door Klaas Galenkamp, ambtenaar ter secretarie. Burgemeester mr. D.J.A. baron van Harinxma thoe Slooten, die m.i.v 1 oktober 1903 vertrok als burgemeester naar de gemeente ’s Graveland en Ankeveen, werd bij KB van 28 oktober 1903 opgevolgd door Klaas Galenkamp, die de functie van gemeentesecretaris van Holten reeds vervulde. Hij werd op 14 mei 1908 gevangen genomen wegens het verduisteren van de gemeentekas, werd op 10 juni 1908 in staat van faillissement gesteld en op 18 juli 1908 ontslagen als burgemeester. Hij vroeg zelf ontslag als secretaris op 5 augustus 1908. 1 Zie voor de volledige titelomschrijving van aangehaalde werken het literatuuroverzicht. 2 De grenzen van Overijssel en van de Overijsselse gemeenten, p. 9 3 Holten, Geïllustreerde Gids, p. 8 4 Ingekomen stukken 1929, dossier 4/19 nr. 29 5 Patentenregister inventarisnummer 542 6 De Vuurstorm van 1829, pp. 10 en 15-16 7 Holten van huis uit, p. 9 3 PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com De functies werden van 14 mei tot 1 oktober 1908 waargenomen door wethouder H. Kalfsterman. De nieuwe burgemeester, A.P.C.R. baron van der Borch van Verwolde, benoemd bij KB van 18 september 1908, was afkomstig uit Laren in Gelderland. Tot zijn overlijden in 1944 bleef hij in functie. Op 25 september 1908 werd de ambtenaar ter secretarie J.P. Royer als secretaris benoemd, op 4 juni 1910 opgevolgd door A.J. Goldstein. In 1935 werkten er drie ambtenaren op de gemeente-secretarie. Vanaf 1818 werden de raadsleden voor een periode van 6 jaar door Gedeputeerde Staten benoemd. Om de twee jaar trad een derde deel van de raad en één assessor (vanaf 1851 wethouder genoemd) af. De gemeente Holten werd aanvankelijk bestuurd door een maire en twee assessoren. Vanaf de invoering van de Gemeentewet in 1851 werd de raad gekozen door het kiesgerechtigde deel van de bevolking. In Holten werden zes raadsleden gekozen, waarvan twee de functie van wethouder vervulden. In 1869 kreeg men zeven raadsleden en een jaar later acht raadsleden. In 1911 was het inwonertal zodanig gegroeid, dat er vier raadsleden bijkwamen en het totale aantal, inclusief wethouders, op elf kwam.8 De gang van zaken voor de raadsvergaderingen werd vastgelegd in het Reglement van Orde.9 In 1919 deed het algemeen kiesrecht zijn intrede en sindsdien worden raadsleden voor een periode van 4 jaar gekozen. De burgemeester, voor 1825 schout genoemd, werd en wordt nog steeds voor een periode van 6 jaar benoemd door de Kroon. De functie van gemeentesecretaris werd in de gemeente Holten tot 1900 bijna steeds vervuld door de burgemeester. In de periode van 1811-1906 was er in de gemeente Holten geen gemeentehuis. Het bestuur van de gemeente huurde gedurende deze periode ruimten van particulieren en benoemde ze tot ‘kamer der gemeente’. In 1816 huurde het gemeentebestuur voor ƒ 60,- een gemeentekamer van Jan Vincent en in 1837 en 1847 ook, maar nu voor ƒ 40,- per jaar. In herberg De Denneboom was het posthuis gevestigd en sinds 1829 werden daar ook de vergaderingen van het gemeentebestuur gehouden. Van 1900-1906 huurde de gemeente het pand De Denneboom van de heer Van Beest, notaris te Olst voor ƒ 80,- per jaar. Het pand, dat nog steeds dienst deed als gemeentehuis, was gelegen in de Dorpsstraat niet ver van het spoorwegviaduct. Dit ‘gemeentehuis’ verkeerde begin 20ste eeuw in slechte toestand en stelde de gemeente keer op keer voor grote onkosten. Bovendien was het te klein geworden om plaats te bieden aan het zich steeds uitbreidende bestuursapparaat en, ook heel belangrijk, Holten was één van de weinige gemeenten die nog geen eigen gemeentehuis had. De gemeenteraad besloot 5 januari 1901 tot aankoop van een stuk grond, groot ca 7.90 aren en gelegen in de bebouwde kom van Holten, voor de prijs van ƒ 600,- . Dit stuk grond, gekocht in een publieke veiling, was bestemd voor stichting van een gemeentehuis. Pas op 1 februari 1906 vond de aanbesteding plaats voor de bouw van het gemeentehuis naar