BIBLIOTHECA CARCINOLOGICA LB. Holthuis . C. PLINII S E C V N D I historiae , M V M D ^ Tomui Q^Ttus. Quo decem poftremi libri a vicefimofeptimo con- tinentur.

Cum Iniict hacpo^Temamami' diUpmo,ac casii^atiJSi-

mo ftido, . i i i*

ivg DVNI, ^pud heredes facobi ImU. M. D. L X

'

P L I N I I

. ^ECVNDI na. tvralis Hr- S T O R I ^ ^ E X XXVIH, prooemivm.

’ C T A£ erant omnium «tur* isrum mter ca-lum ac terram * ^/'labJntque e

remedia aufe ^ ^^rerrent traniuerfos > ^^itinalibus fepern m • qu;c fanan* "Indicina, tiui e?g:^”eri

’' re„l'^°'"ibe p^ofn b in ^ cum fi e prattobn

tatu^^cretum ''rgeat quando q"'^ eft“ : vits, Wili- rerpeflu ' fi^r • St barbal^e^ '=’‘-“rna cpp; auto aTu '"«^^-g^bimus, ^'«fu Proti ind • Qnaquam &,ipfi . '“dicati , .eligere labor,uimu ' ' ’ AAa a

J ^

4 yotiiifque neceffarium eft .di admonmffeadmonuiffe P”q«^ quicu-qu^-cu illudIllud , &^ natut animalium aasn-,. iam;-im aanobisnobis n „,nusTMinils pto-t>ro effcnt iufque .j^ndo, quimptofuntpts- lep fuetc medicinas auxilientut indicari, bendoinunc quiimp uaquchscelTe qui- >“ autem neq; iUhic °^nexi. Incipiemus demalia.illistameconnexa^^^^P.^^^^^^^ ipfum gla- ab homine » quoque comi- ,im diffi“ poculis . “‘tv viucnTibus diatorum bibunt , . in eadem quod fpctWfJ facientes morbi 1 hetculeilll liales ^ fetas q““^“ putant c3 hatena • efficacimmurn homine iplo fo animam eX ex gj yni ipfam Udum fP>f“\“™‘l“Vm plagis nc fetatumoui- .cum P ofculoolcuio vuiuwa^.^.vulnetum a . u Alljmelul- ota tafa dem admouenImoueti ‘ infantiuro.Ne

- ,e iruiita.-.- . mandiUiuis lUa inue. netas habctui.q luris hu na eti euerfot oftentalTecum enim tcs mani obliuIrcetetut.Quii vita tui qu* condididiiCred humana mandete ? fingula ift> inuenit ”l'^,niiampotea medicina coniefluta yeneflcia innocentiota ^.iginem habuife^ ^'‘^i.bati extetniq XX VI II. j- alij .

''' ''V" 'ntcrempti 'fficaciffi,® ‘«nficati.ApolIonius Miletus, Cones fdlp"l” oculorum fuiTu- ^nterfcAi fanari. Artemon caluaria *''’"'=noV„“/‘^“- ' P‘',°P'nauit aquam i morbis.Ex P'n‘iio inr eadem fuf- ‘^««ra canis morn'Y‘ c''am homi,?» r quadrupe- finauerc, contra P'tforaTi inflationes boum, ««rnibus inferentes olfa humana ''orno nr : vbi ''““>au'crematus . filiginem P^itrotair^; “r que liando. '"«noltr r ’ t'” ProcuU no- "n’us ,„3". afafintifla. Nos auxilia di- P'a*ii^la: ficubi ''fasmedei-* laiflis puerperarum

' VP^tendam “'?‘'‘a- Vitam quidem non aleo "“‘'o trahen ^“‘“f®calts, atque moriere.etiam cii nefandus. k Peimum"!^ Quapropter mremediis animi = ax onmiT"^?”' fui ha “',«°n**fl“a: homini '“^uittribuitna- e“‘;? nullum«alium 'l“'^iJop[" 'empefiiua morte ;iu (l .. ^P^^^^lUm.nund illom /Tk;

^Susliion/s primum maxima: *>id VerbTgl^'f'™P« eft.valeintne ''ctunr ‘«^antamenta eft u cartninum.Quod flcceptum terri fi> opoiicre fide %i«'W™icuiufque In^ re- t. • , n^^ifivita-.t^^-^Ffinn verb omnibus ^ 1^'™ " l or , cL^J^^atio "^"'!«Ql!ippeviaimasc.Tdi fi-

aha fune vctba impecrantis

A.^a 5 Hift. n CPUnit Naturalis

al alia depulfoiis , ° magi- j. fp pumraos aut certis Ptf ptstcteatut , t ne quid iiratus . I aliquem, j,,*pofterumd,ca.ut,deta.pcopm.frvipto orarire alium rutlufque faueti linguis iubeat: veto alium P”P°“ ’ ^Ijud exaudiatutivtta-

canere , n tibicine 1 jpfe ditie obftte- memotia que ptecatio ettauetit; pcntes ge- <'°?'"'"Vdiniicapita; vel corda.aut ex c fic tepente .Duratqueimmefocxem- t a mmari via ma deuouete. Deciotum , P pio ycftalis * iocefta: pteca- txtat vrbis ^mceJUclt- carmen. inctibto tulit , anno qua vfa a frtcMto. tio . p Gnecum GMCam- quibus “ '^ gentium, cum aut aialiatum ° defoffosj’‘f^lTor, la- que „ .^,;dij. cuius etiam tum res eilet , prsiteQuindecem- piccationem , “l cri , jegat profeftb magi ^ , uiriini collegi) , approbanti- ^im carminum ^"^“annorum^iientibas. bus oamgenmr g ^.„„3 nedum egtef- •Veftales inlocopte- fu„itiua retinete Deos recipiatui ea tatio.Sc catione.ciim tocl anr vllis moueri verbis, f'^^r^Kirdeto;rconieaatione.Prift< confitendam p„diderc difr quidem fulmina elici .vtfub cillimumquee Annalium autot 1 no loco docuimus.!. p Hollilnini r eft.Tullum g J deuoca- dem, quo illum, quadam f»' quoniamf r pe conatum, p agnaturi» multi vero & , •rr, fulmine iiSlum : Cuu* cmetj .n-fnra veibis permutari. fundamenta c»; I""rSo fodienres.dclubro Liber XXVI ir, ^ 7 iniienilTcnc miffis , ob id a Scna« gatis , Hetruri® celeberrimus vates Olenus. Olenus . priclarum id fortunatiimciue cernens y nterrogatione in fuam gentem transferre ten» ^'tc . feipione prius determinata templi imagi, in folo ante fetHoc ergo dicitis Romani», templum louis optimi maximi fututum elii .^“^“Put inucnimus conllantiflima Annalium, fnrmatione, tranfi tutum fuiire fatum in Hetru^ ’5tn , ni pr.imoniti a filio vatis legati Rorna^ ji'tefpondifrcnt ; Non plane hic .fetiRomx in., /ntuin caput dicimus . Iterum id accidille tra« 'nt , cum in fafiigium eiufdem delubri pratpa- j non ipfarum in Duodecim tabulis verba ftng'5 excamalfet. Et alibi. Qui ma- tcs ptnien incanta ifet. Verrius Flaccus auto- 'iteo*'"’ tlftl^ns credat, in oppugnationibus ^'Snia 'ati folitu a R omanis facerdotibus euo- biinj^pm, cuiusintutelaid oppidum elFeOpro^ IloinJP ’**' 'nnJitm, autampliorem locu apud" Hiiij jT*' nultumue.Durat inFomificum difeie J^tius ptcrumxonftatque ideo occultatum d , in nequi liollium fimi- I' '"odo" • Defigi quidem diris depreca.. nemo non metuit. Huc pertinet ouo- cxotbueiit quifque , calyces cochlea- A A a 4 .

Hift. « C.Plinij Naturalis SiSr™ mentorum pauci : non rump. „ multi hunc vnum fctpentcs ^pl etiam conttahique Matforum efle illis auiete Etiam panc- canw, '".^^'“^dfptecaaombus confciibun- tes inccndior veiba atque ^ externa Latina fidem validius . an inelFabilia derogderogent videri cogit animus, rnopinata , & q “ expeaisfac dignum SiSEKri=K£-

«r c“fa“ iammim poft vnuna dncipiteni

pati " Cur enim primum queconfcieniiam eoatKUete.tgf precationibus inui- incipientis diem 12 1 P anni , (pris Cur puoiicis|j j ji rem tauimufauftum omiiumut ! cein ducentium profpcta le- irsrcut

I Liber XXVIII. p

intelligitiir. Cur ad primitias pomorum, hjc vC' optamus ! Cur fter- tera die dicimus , alia noua nutaracntis falutamur ? quod ciiam Tiberium

{ vc conftar) hominum, Catfarem . trillilllmum in vehiculo exegiilc tradunt , Et aliqui nomine quoque confalucare ,rcligiofius putant. Qi^in & abfentes tinnitu aurium pr.vlcntire fermones de affirmat fe, receptum ell. Attalus , fcorpione vi-

duo , cohiberi . nec vibrare fo , fi quis dicat in iitus .Et quoniam fcorpio admonuit, Africa nifi prxfaius Atticam, nemo deltinat aliquid , ante obtellatur, In cstetis vero gentibus . Deos ponere, vt velint. Nam fi menfa adfit , nullum etiam quoniam multas tranilatitium videmus , religiones pollere manifdlum dl . Alius faliua folicitudinem animi poil aurem digito relata , iaueamus, premere propitiat. Pollices , cura etiam prouerbio iubemur. In adorando dexte* tam ad ofculum referimus, totumque corpus Gallia; eircumagimus quod in latuum feciUe , : religiofius credunt. Fulgetras popyfmis adora- ell.Incendia inter epulas te , confenfus gentium nominata, aquis fub menfis profufisabomina- niur.Rccedente aliquo ab epulis.fimul verri fo- conuiua.metifam vel repoli- lum : aut bibente inaufpic.atiinmum iudicatur. Set- 'urium tolli . qua- nij Sulpitij principis viri commentatio dl, nbrein menfa linquenda non Iit. Nondum enim numerabantur. Na ller- Jlures quam conuius , . hutamento rcuocaii ferculum menf.imue.li non inter diras habetur, aut Voftea guftetur aliquid . Ha;cinllituere illi qui omni- PnininonondTc. . negotiis horlfque interelTe credebant Deos; ideo placatos etiam vitiis nollr is reliquerunt, conuiuium adno- "^in 8c tepente conticefeere ^ AA» f IO C.PliniiNacui-aUsHiil:. prafcutium niime- lammeft, non nifi in pari eft.ad quencunque eo- roTua in re fam.e labor e manu prolapfuj tum^pertinens. Cibus etiam permenfas:vcrab.intqira reddebatur, vtique lbnt condita auguria, ditiarum caufa keflare.T.t idaccidctir, inter exe- quid loqueti cogitantiuc accidat Dim caufa epi. c^ratiilimV Si Pontifici

reponi , adoler.quead lanti in menfa vtique id , Medicamenta, priufqnam ad- Larem piatio eft. depolita negantur hiSur.in menfa form , nundimsRomanis ta- prode iTe-Viigues refecati multorum pecunix Lnti atque d digito indice , vero contreflari . com rcligiofiimell. Capillum capitisxv r i. Hma, at- tradefiuuiaac dolores lege in plerilque Itali.T pr.r- que X X I X. Pagana mulieres per itinera ambulan- diis cauetur , ne aut omnino deteflos ferant, tes torqueant fufos . pr?cipi>^e- quoniam aduetfetur id omnium fpei Nonianiis princeps ci- qiie frugum. M.Seruilius lippitudinis priuf- toatis ."non pridem in metu . quamipfceam nominaret, atiiiiue ei ptxdice- 8c cbartam mfcri- ret,duaMis literis Gr?cis. V ,ubne£labat collo; circumligatam lino , ptam , obferuatione viuen Mutianus ter Confiil, eadem his remediis ca- rem mufeam in linteolo albo , pr^dicantes.Carmina qua- fte ipfos lippitudine conttaque mor- extant contra grandines , dam qusda euam borum genera.contr.aque ambiilla, ingens verecun- expcrtal fed prodendo obftar Quapropter animorum variecate . dia , in tanta fuerit opinetur. de his, vt libitum cuique , 'Remedia ex homine contra Magot* ^ Cap. III. ominum monftrificas naturas Sc venefict^ H afpeaus, diximus in portentis Liber XXVIII. ii multas animalium proprietates, i]iia: repeti fu- petuacuum elt.Quorunilam honiiniitn tota cor- vt familiis, ejuat lunt terro- pora proiunt , ex his leuant perculfos lu- ri ferpentibus , taftu ipfo , liluue modiro. Ouoru c genere funt Pfylli Mar- sique, Sequi Ophiogcnes vocantur in infula Cy^ qua familia legatus Exagon nomine , a pro • cx Confulibus Roma: in dolium ferpentiumconie- circummulcentibus lin 6fus experimenti caufa , familix eft, guis miraculi! pratbuit.Signuro eius vernis temporibus odoris ii modo adhuc durat, medebatur, virus. Atque eorum fudor quoque non modofaliua.Nam in infula NiliTetyri na- fcentes tanto funt crocodilis terrori, vt vocera quoque eorum fugiant. Horum omnium gene- luntinfua repugnantia interuenti! quoque me- vulnera inttoitii deri conftat ; ficuti aggrauari eorum, qui vnquara fuerint fetpentium canif- incubitus pe- Ue dente \xCi. lidem gallinarum , Tantum remanet corum fcctus . abortu vitiant. vt venefici fiant ve- virus excepto femel malo , manus eo- nena pafTi. Remedio eft, ablui prius rum, aquaque illa eos, quibus medearis, infper- peteuffi, nun- gi. Rurfus a fcotpione aliquando quam pofteai crabronibus, vefpis, apibufue fe- miretur hoc qui fciat.veftem riuntur . Minus , funereiferpen- a tineis non attingi, qux fuerit in extrahi. 'cs .-jgte.prtctetquamlxua manu fitltua hminii. x)eqi*iii»fd«myorfif«giK,i!57-

T\Ythagors inuentis non temere fallere IrpofitiuOtum nominum imparem vocaliu nu- ac fi- hienlm.clauditatcs.oculorumue orbitate , partibus.pare l?iiis^ hriles cafus dextris affignare quis teiftu fetuntdifBcilcs pateut ftatira.folui.cu Naturalis Hift. 11 CPlinij

"“4 °sr.So- T;n.s» ficutidiximus de S« f-int . rundam F ,,. jt^iide £61cbacoftendi Pe- affivmabanc.Na:uos [j7s^ofta‘.11*«:°?“: d"am in manu, qua delumbata quaikupede a pmna.Hoc fope cuffus ani- tali remedio correfto apptobamr . ftatim i aggtauant idus, malis inateiTu. Quidam veto faliua ^manu.nge- Tnte conftum fi^li modo lichenas leprdfqi lemna: illi- fta Credamusergo m ^duo arceri :it6 liPPi“.‘l‘““;“=‘“X\err7 tidievelutinundione;caicinomata,malo^WKS Liber XXVIII. 15 ieiuni dextra fubaito : cetuicis dolorem , faliua l^iua ad fini- ixiaoi^ ad dextrum poplitem relata, intrauerit , & in* flium i fi quod animal aurem quenque fpuatur, exire. Inter amuleta eft » editae calciamentu dextri vrinx infpuere : fimilicer in quis tranfeat pedis, antetjuam induatur : ice cum locum, in quo aliquod periculu adierit.Marcion Smytuaus.quide fimplicibus effectibus n:ripfic> fputo tradit: item ' rumpi fi^olopendras marinas ouis rubetas, aliafq; ranas. Opbilius,fcipentes,u Salpe,torporem ftdar i in hiatum earum expuat. quocunqiie membro inftupente, fi quis in finum tangatur. expuat : aut fi fupciior palp« bra faliua

rite fieri : extranei Kos fi , & illa crcaamus infans, a nu- inteiuentu,aut fi dormies fpeCtecur I mutatur trice terna adfpui:quanquam religione 1 folum in- gcFafcinus, Imperatoru quoque , non fantium cuftos qui Deus inter facra Romana i , Veftalibus colimr,8c currus triumphantium fub pendensdefenditmcdicusinuidi.'C,iubetquc his ^ retjpwe tofde ^ refpicere.Similis medicina linguae ,vc fit exorata i tergo Fortuna,glorix carnifex.Morfus hominis inter afpcrrimos quoqj numeratur.Mc- miretur, ctia jentut foedes exauribus:ac ne quis tcorpionumidHbus ferpentiumque fiarimimpo- ^tts.Melius e percudi auribus profunt: ira &re- den* iuuias fanari.Scrpcntiu vero i 5tum,contufi qui primdm 'is humani farina.Capilluspueroril, impetus dicitur Icuare cir- Iccifus eft , podagrx '^rdigatus: & in cotum impubium impofitus.Vi ^tum quoque capillus, canis morfibiis medetur vulneribus cx oleo aut vi- > aceto : & capitum

'i. cruci quartanis. Com- Si credimus, a reuuifo pri- JHus xque capillus,catcinomati.Pueriqui attingat, in- V ceciderit dens,vt terram non Nacin-alisHin:. 14 C. Plini) clufus in annillani.

^?Smanu de..a duo medii lino S— diftiUanones atque hpp.mdi- ieS er colligati , eieaus lapillus calculofo.al- nes a«ent.4in & - leuatc c?teros dicitur.ac 10 ligatusHgatis fupt^ubcm r ^ celeritatem parcus fa- efficaciorcra ad hoc eOe cerr Addidit Gi-anius , ^e"oe.eniptumPattus«cehm^^^^^^^^^^^^

quatque ““P"|;,’„;;;,dieaa ptccatione.fe v.n- angui ri(r“”nlm 5cfolututum,atque abierit. S finchominis cx nuacuque parte emi lio,effir ":cT.t"an”inimill1nitra\ntOrphcus8cAr- comitiali morbo lapfotum: cheC' :«m ora . idam fi pol «.» P=- turgete enim protinus. Qi

carnes edendas. a eSes Vbgines cinere an- Athenienfis Jcremaroru AefcWnes carcino- medebatur ScronfiUis.vuilque.& »4is vocabat botryon. ® V-. Hoc medicimenttim primo co.m foluun- genera morborum mX feminarum menfe. Aut fi non id mr pdmXe comitia- Xtjonginqua fiunt, roaximeque fcorpione perculTos, & d ferente ac IToX verum icemmas Venere leuati produnt : coitu' negant.ncc l.ppire erixdi Oculmiim vitia fieri aqua inde ter oculos eosX cum pedes lauant , raptorum manu.aru- tangant. Imi^tura morte taillu fanari affirmant. ..F narotidas, guttura d-taxat fu. ver^Lcque defundi . Cida^m fulgure ido. ^ufteua irianu auerfa.Et e ligno manibus,d^morder. aliqmd. « ediipoft terga • Liber XXVIII. r*oifar,admoueti, Prodi*"'''”’ ‘J”’ remedio efle PrPoipiant ’« ho„ dentem fuffiri den- r)”' '“t ^ «“"i caninus voce- , i exemptura 'aluj,. P“*io adalligari. Terram ex cfTe palpebrarum tradunt. fit Senita , commanduca- . de„ cadere. r>iini,"'^’ Hulcera non feipere ofie ho- ‘^“'cunferipta. Ali; e tribus 'aenr! puteis pati miicent, Sili & prolibant nouo fi. ' reliquum brii, dant in tertianis accefTu fe. ”‘K‘^r.dum. Item in quartanis, '“mcl fragmen-' " 'ruceJnuolutum lana, collo fubne- rfunt e cruce.; liberatoque con- l'ic ^^““'^rna.quam Sol non attingat.Magorum tap^ rimmcnta funt 'Vt cotem qua fertamen- rxacuta , bu, V fint.fubieiifamignati ceruicali- ‘^'fioicntis.euocaic ''‘iuV-V'"''*’''''’ indicium, .‘^’”ar quid fibi datum fit, vbi rttiip & , & qyo aurotem be vy’ tamen non nominare. Fulrai- ‘•'"‘"‘'"aaum invulnus ho- Proiinus confiat. '*'fttur ‘J"’ Inguinibus me- afiqui’r° , licium reis OtHip . dettaaum alligantes nodis, ad fingulos 'fidi* nominan- “2’ . atque ita inguina lici alligan- clauum ,aliudue,quod quiscalca- a!;, 'S-^toru 'pPoti !' ''iijJ: iubent gcrere.ne fit dolo- 'y^rucas "bitii,, auelluntavicefimaLuna.in JII^Usp ’ ,Pl"' ‘Plam intuentes,vltta caput ma *''rati,2"’‘';-'r-®rquicquid comprehendcne, eo

‘’°rporis , cum dm cadat ftella, fi ^‘otun 'I’"®*' aiunt. Cardinibus *oetoafFufo , lutum fronti illitum e '«doi , ca- laqueum fufpendiofi (•''“ndl”'"’b™ ''fnq temporibus. Si quid c pifcc Iitefe- Us , in aqiiara demiflis frigidam pedir biis. bus.cade«.Siveto«a|>-s hsreat.ex eodem pane. « pitis ex em addito invcranq"' a jcmediis qui Ldero | hominis m quippe ea ta fotdes ^ com gy"a'“"® difcutiunt . ftuofotum ificiunt , ' gmentamoUiunt.oaUa^^^.^.^^^^ facientibus- 8c °}'° lient. fudore “ttaaifque admo^nmt. inftamroati c Vuluis . j jji(lammationes& cientifed«j lo- Sic & menfes leniunt - ad eadciU’ aylomata , pfgcaciota ^^ftentut fupj, xlta , arhculot"f^ideo a baliiw^ ftrigmenta . «<^'>‘.“^'"" -uo'„1' «totiis atticulos tantum ccen0 , a peimifto . fed tornate efficacius , .difcutmn p liunt.calefaciun ^ . • .

Liber XXVIII. 17 muratio.Item ^“ Sun^f leaulo,aut rara vomitio- conducunt, ac proni aduerfuirj diftillaciones. Arifio- cabianus plurimum fomniari “Utii &r circa ver- *“'Umnum tradunc.maglfque ^'Uu ,, fupino cu- Thcophrallus '“qtii celerius con- lateris incubitu, difficilius Uis. 5 a fupj. «juoquc remediorum maximum ab ' Ptteltari liiiq, poceft, ficut linteorum ftrigi- t^^POt calida vaporationem falT.k & pofiea frigi- eibisTr"'"num intelligitur. Item prifumere frigidam Snm '““P®?"' , eiufd ^raque potu ! libeat interrumpere. >"“11“™ ®li“d animal calidos ^Ui ili potus naturales.Mcro '“lluer,. an-e fomnos

' P''°P'cr halitus : {"Pari frigida matutinis ‘'"n cauendos dentium dolores: lippitudines, ^''‘nenufum^”* certa ex- icut'*^'°^e«aticne»i£f«r. Cap. K

‘^"'potls ' Sh' ^ valetudini“avcMvaaiia inlii varietatevailCCaCC . .JC/vk/' hf.*.- ^®4CrUlCa*HiDDOf!rarpc J^^tium “"‘“^tuaca.Hippocrates traditnon-a/^trrkA pran- celerius (enefcerc. * ccci Verum id temc- n ™“‘“ h ''niDer 1“‘PP® vtiliffima cibis. L. Lucullus hanc de fe

^PUs dederat : vlcimoque i i„ probro 't’“™pbali rn^^pitor’^'* fenideducebatur4',cl ‘ epulanti, ‘“spar-‘° pudenda re,feruofubfa- Je^-quam fibi. J "nut amento, & Venere, & exteris ri- StSrnur, ^“P- gT>-^tnenta pi nna grauedinem emendant, *tnuris nares,vtcradunt,olculo attin Tom. iiij. B B b C.PlinijNaturalisHift. V«t &fingultam. Ob hoc - gat. sternutamenta fuadet d 'xt- Pf-r finiHta“inrng—jn long que anulum e f.,,ienient dig.tum L ftm fenes laborio-

ca' cius vtilior. Athlette ""'Eft hercutrrirkas -;„^orpeutesrem— candida decl mr.cum e hebetationi- “acmelancholicis. AdfidetegtaO|' 'Xcapt * remedium alicui adhibeatur.digi di vaX veneficium inter fe implexis , tainarta Hercul compertum tradunt, ^cmena idque ^"aboue genu^ fi circa vnum_ natiente. Teius , genibus Item poplites alternis poteftatumue fieri vetue n rnnciliis ducum

qui dextrx comprimi prodU. Cdm aqua xim capite in xu^ finiflro pede exultare , cul.e , deuexo.inuicem e humerum affla'; faliuam in fronte ab a!'0 fis concitet , vertice morfu alterius iaceat vua , ^ aut cerum o dolore poplites fricare . ceruicis deponnb netuU poplitum. Pedes in humo mleaulo. cturibufue tendantur / planta: pollicem de- narte id accidat,finiftts E.xtremi^.c.snsm . manunuauprehendi.apprehendi. ItemItem'^e muerio.diuerfo. perftringi contra liot'^^ eorpotirvel aurium Liber XX VI II.

'“fporis.fangii intmuc natium immodicum. Li. ''fl pap', j. ro pri ncipia genitalium t femur mc-

' «cohibenda vrina; cv”' profluuia. In ftoma- foltirione pedes preflare , aut manus in fer- 'teni aquam demittere. lam&Iermoni parci, “Itis de caufis falucare eft. Triennio Mecccna- ^.“IMellium accepimus lilentium fibi impera*» "'s > a conuulfione reddito fanguine. Nara ^rfos fcandentcfqueac iacentes, fi quid in- otuat , contraque i.;tus , fpiritum cohibere fin- prafidij eft quod inuenrum efle ani- : ^ ^lis docuimus. Clauum ferreum defigere , in loco primum caput defixerit corruens moc “omitiali, abfolutorium eius mali dicitur, ““tra renum aut lumborum veficxque ( crucia- balinearum foliis pronos vrinam redde- jjJ^^ttigatorium habetur. Vulnera nodo Hercu- mirum quantiim ocyormedicina eft ..•Atque etiam quotidiani cinftu tali nodo. 'h quandam habere vtilem dicuntur ; quippe n Hercules eum prodiderit. Numerum quo- quaternarium Demetrius condito volumi- quare quaterni cyathi fextarilue efr’ non putandi. Contra lippitudines ffj'’'' retro aures

Prodeft , & lactymofis oculis frontem. tji°“.t>umex homine ipfoeft non timendi mor *Stitudinc qiiandiu oculorum pupills ttira , reddant. Magna & vrinas non ratio d etiam religio apud .autores di» '|?’^f inuenitur, “ 'n di[ . geneta.Spadonum quoque ad fcrcun- .'tbeneficia.Verum gj ex his quae referre fas j‘®'Ptibium qu puerorum cotra faliuas afpiduro, Iqj .P^yudas vocant, quoniam venena in ocu»

“minum expuant : contra oculorum gij, albu- * I obfcutitates , cicatrices . argema, palpe- BBb 2 XO C.Plinij Naturalis Hifl:. aduftiones con- bras,& cum erui farina contra , (i dccoquacu tra aurium pura, vcrmiculofque , capitato nouo ad dimidias partes cum porro ca menfes locmina- fidili. Vaporatio quoque Salpefouetillaoculosfitmitatiscau- rum ciet. effica- oui albumine , fa: illinit sole vfta. cum horis. Hac Sc atra- cius fttuthiocameli, binis podagris mede- menti liturx abluuntur. Virilis quos ideo tentan eO tur areumento fullonum . . oftteoruim morbo negant. Vereri mifcecur cinis corpore inlantiura , aduetfus eruptiones in ambul.is, omnia hulcera marianiia. Ea exebs . iflibus rhagadiis , Sc fcorpionum fedis vitiis , non alio luceo illinitur. Obftetricum'nobilitas corporum pruri- efficacius curati pronunciauit hulcera capitum porrigines, tus nicto addito . . cuique au- nomas. prarcipue genitalium. Sua dixilTc maxime ptodeft.con- tem (quod fas fit ) cchinorumquc fpi' feftim perfufo canis motfu , fpongia lanifue impo- nis inhaite litibus, & in cincte canis rabidi morfus , lita • aut aduerfus concrique fetpentiura iaus.Naih ex ea fiibaSo : proditur vertic« contra fcolopendras mirum . liberari protinus IxfoS; vriiw fux gutta . taao mane Auguria valetudinis ex ca ttaduntuv. Si cccoquete,hoc candida,dein rufa fiuillo modo lubr*. pefli' concoxilfe fignificatur. Mala figna qua quod ma nigt.x:mala bullantis & ctalTie; m fignificat circa atticul^ fubfidit, fi album cft , imminere. Eadem vtndiS' • aut vifeera dolorem faU' ' pallida bilis , rubens morbum vifcetum , Mala &,inqyaveluti furfures atque nU' . guinis. v^iofa e beculs apparent. Dilufe quoque alba pueti odore : in mortifera vero ctafia gtaui & vetant etus caufa con«» tenuis ac diluta. Magi Liber XXVITI. 21

‘

Lunamque nudari , aut vrnbram cuiuf- ipfa afpergi. Hefiodus iuxtaobftantia aliquem nudatio ofFen- Tuadet , ne Deum Hofthancs contra mala medicamenta om-

promilit auxiliari,matutinis horis fuam cui- , inftillatam in pedem. DtremedijsmuliebribHS, Cap. VI T.

V* dx mulierum corporibus traduntur , ad - portentorum miracula accedunt ,vt fi- ^^Icamus diuifos membratim in fcelera ^oortus mcniium piacula, qu.vquc alia non ob- llftcices mod6,verumetiain ipf? meretrices pro- ^*dere. Capilli d crementur,odore ferpentes fu- i. Eodem odore vulus morbo ftrangulatas

^^Ipirare. Cirtto co quidem , fi in tcfta fint cre-

, vel cumipUma argenti , fcabritias oculo*

ac prurigines emendari ; item verrucas . & J^f^ntium hulcera cum raellc. Capitis quoque

^Inera, S: omnium hulcerum finus , addito J^^lle ac thure. Panos,podagras,cum adipe fuil- jplhcrum ignem fanguioemque fifii iilico,& , ^ ^rrnicationes corporum. De lallis vfu conue- '/^^

dulcifl^mum elle molIiUimiiinque , & in Ion- * ‘cbrcccBliacifquevtilifliinum .maxime eius iam infamem remouerit.Et in malacia fto- ^^^i,in febribus ^ rofionibus cfHcacilfimum * torjtoni* j , ^j^periuntut. Item mammarum colleifionibus bm ^ thure, oculo ab idfu cruore fulfufo, &inL ^ auc epiphoris fi immulgeatur plurimum} Pr a , odeft * ; maglfque cum meile & natcilfi fucco,: ^ thuris poUinc.Sempiri^ue in omni vfu effi-j ^

^»Us Cius, cnixafitimulcoquc effi- 1 ^ qux marem ^tfiimum eius qux geminos peperit mares, • , ^''itioipfa cibuque acrioribus abftincat.Mi- ^ pr*icrea ouorum candido liquore , madi- BBb j ai C. Plini) Naturalis Hift. ocu- daquelana frontibus iir.pofinim , fluxiones loiumfufpendit.Nans li rana faliua fua ocii' Ium afpcrliritjpr.tcipuum eft rcmcd ium.Et con- tra morfum ciurdem bibitur , ftillaturque. Qil,|

fuTiul matris fili.xqiie latje inundius fic , liberati oculorum metu in totam vitam affrmant. Au-

rium quoque vitiis medetur , modice admido

oleo :aut ii ab idlu dolent, anferino adipe tepe- faftum.Si odor grauior lit.vt pleriinq; fic longis vitiis, diluto meile lana includitur.Et cotra moc rclittuni inftillaturcum bum regium in oculis , eiaterio. Peculiariter valet potum cotra venena, marino lepore bupreftique: » vc V ^ vt qua data fiint c adit,dor; cnion.Et cotra iiilaniami t^riftoteles Ariftotcles ct potu. Podagris quoqi iu- traditiccn- qu? fafta fitliyofcyami cicuta. Alij celipo 5c adipe an- tra Dor)- bentiUini cu cum etiam vuluarum doloribus impo cnion. ferinotqualiter irius feri- nitur. A luum cti am fili it potum , vt R ab enixa i bic:& menfes ciet. Eius vero que focminam ifit,ad vitia tanciim in facie fananda prarualec. apulmonum quoque incuraoda latlc mulieris fa

li admifeeatur impubis pueri vrina ‘nantur , cui velmel Atticum.omnia finguloru cochlearium inenfura,murmura quoque auriu eiici mucniu. Eiusqiix marem pc perit.laQe gultato canes ra- biofos fieri neirant/Xliilicris laliuam quoque is~ luna: potentem diiudicant oculis crueutatis.Etfi contra epiphoras.fcruentes anguli oculoru fub' inde madefiant; efficacius,ri cibo vinoqi fe pri- die ea abftinucric.Inuenio &fafcia mulieris ab ligaro capite, dolores minui. Poft bate nullus el^ modus. lam primum abigi grandines turbinc-ltf cotra fulgura ipfa in menfe connudatarfic auc£'

ti violentiam c.vU:in nauigando quidem temp«‘ ftates, otia fine menfttuis.ExipfisverbmenfibuS; monl* Liber XXVIII.

?®Oftrificis alias,vtifuo loco inclicauimus,,lira

> 'Hfinda vaticinanturx quibus dixilfe non pu* in dcfecSu Lun® Soiifue, congruat ris il-

.^'«emediabilem fieri : non fcgnius & filente ^‘'^a.coicufque cum maribuscexicialcs elfe atque

"'fetos . quoque ab his eo tempore. P Purpuram Polluit.Tanto vim elTe maiorem.Quocunqiie au fegetera ambiant, alio raenllruo , (i nudata: ^Ucas ac vermiculos fcarab.x6fquc ac noxia "‘a decidere. Metrodorus Scepfius inCappado- V^muentumprodit.ob multitudinem cantliari- clu-. “"m.Iteergo per media arua , rcteais luper Veftibus. Alibi feruatur .vt nudis pedibus capillo cimfcuque dilloluto. Cauendum ne 1'' Orienti; Sole fac iaimfemenccm enim arelcere. 'ein nouellas vites eius cadiu in perpetuum lat- 'tutain Sc ederas res medicatiflimas illico rao- '•Multa diximus de hac violentia. Sed praccr il- 3oertumeft, apes ca.dlis alucariis fugere ilindq;, .'''b coquantur,nigtercere: aciem in cultris ton- hebcccfcere.xs concadtumgrauc virus ac- .'Pete &c aruginem, magis II decrcfcence Luna *ecidat;equ3S,fi ilncgrauida-, tadlas abortum 8^ afpeflu omnino quamuis procul VY*' , . Ii purgatio illa poli virginitatem primaj

invirginea artate fpontanea . Nambitu- filo fudia nafccns.fola hac vi fuperari , Ve'(V contadli, .Ne igne quidem vin- ei, docuimus “''dUo cunila icinifq; etiam ille, (i quis afper g .bibandis veftibus,purpuras mutac.florem co. fjj ,bs iplis quidem focminis malo fu adimit, ne ° 'bter g fe immunibus. Abortum facit illicus.auc ''Jbino lupergrediatut.Qme Lais 8e j| prsgnans rju.Pbbncis inter fe contraria prodidere de abor- Carbone d radice brafiica: vel myrti vel ta. BBb 4 1 i4 C.Plinij Naturalis Hin. maricisineofanguinc extinao-.item afinas non concipere tot annis,quot grana hordei contaft* ederint: quaeque alia nuncupauere monftriftca, foccundita- aut inter ipfas pugnantia , cum haec modis quibus illa fierilitatem, tcm fieri iifdem . pronuntiaret,melius eft no credere. Bythus Dyt' rhachinus hebetata afpetSu fpecula reciperd ni- torem tradit, iifdem auerfa tutius contuentibus! omnemque vim talem refolui.fi mullum pifcem vero inefTe fecum habeant-Multi etiam reitiedia ; podagtas illini, fttumas, &pa* tanto malo aiunt ;

rotidas,panos. factos ignes,futunculos , epipho-

tas traflatu earum mulierum leniri.Lais & Salpe i

canum rabioforum morius , & tertianas quatta- nafque febres menftruo in lana arietis nigti,af' genteo brachiali inclufo. Uiotimus Thebanus,

vellis omnino ita infeftz portiuncula , aC vel li-

cio brachiali interta. SOtira obftetri.v , tertianis quartanifque efficacillimum dixit plantas zgti fubtetliniimulioquc rlEcacius ab ipfa muliere, ignoranti. Sic Sc comitiales excitari. Icetidas

medicus quartanas coitu finiri , incipientibus duntaxat menllruis,fpopondit.Inter omnes verd

conuenit, fi aqua potuique formidetur a morfU canis fuppofita tantum calici lacinia tali, llatirU metum eum dilcutbvidelicetprarualente fympa- thia illa dracorum, ciim rabiem canum cius fa**

guinis guHatu incipere dixerimus . Cinere eo iU' mentorum omnium hulccta fanari certum efti addita caminorum farina & cera. Maculas au- tem e velle eas non nifi eiufdem vtina elui.Cine pr.aci- rem per fe tofaceo milium , foeminarum pue capitis fedare dolores illitum fronti. Afpet* rimamque vim profluuij eius elTc primis anni* virginitate loluu.Id quoque conuenit, quo nibi* Liber XXVIII. >i(J, l>t>entius crediderim , radiis omnino ''“° portibus 661,5 , irritas fieri Magorum artes '’e| sftirnare licet.Fonam enim 1e °°6rtiflimum e promiflis eorum: (i ex homi- “ibiir'”'”’ rclegminavnguiumc pedibus ma-

''tl 00'.""“ permirta , ita vt dicatur tertians,

9u*f|“°''s morbisiquanta_ is:qi vanitate fi fal-

’ rt°b°Ubue noxa fi transferunt 'bn , morbos Itgiiij ““untiores? Ex his omnium digitorum re-

'*

!lii''*“°bqux retuliflefas fit, ac pleraque ex honore difto.Reliquaintertabi- I ®0inf In' oratio ab homine fu- claritates animaliti aut operum ^““B“‘s-P“cipuc r"'* Qm maris.flu- :*u,5^ "«ncs.quas rheumarifmos vocant.firtit. ">0110 Attico vt aiunt) ’ ''“Is ( facie, fcobe paronychia tolluntur. * fietl, capitis dolor leuatur.eflacacius >i°' h 'Ubti/ pars probofeidis cum Lem- “‘^alligata.impems libidinuiii ftimu lai ’bRui (“krJ^fyntedficis prodcrt.iecurque comi adipes la» cum rofaceo,|cu- Sa- curtodiunt a vitiis, candor^mq; fer- *ht 8c adufta niuibus , articulorfimque

BBfa j V

C. Plini) Naturalis Hift. _ - eop. ad.f^ mmotes. Magorum vamtas perunair reges populofue p faciliorem gratiam apud tamen eo p.ngui quod . prxcipue f . mucumittit : y r- ,.k; «(Tp ntil fupercilia.vbi elTe nullumIum poieu.potefb. , maxime a dextra parte, vill.quc e ‘““j* addita, claritatem o , li.promiira fuirt.Tel aqua comi- facioSc cum adipe eiufdem, lis,is inunftisinunttis 1 1 aifi-urirdeuieur guftuA2uftu,Scvtvt proprotmus. les morbos difcutit, j. cibo W fumpfete.curfuid digerant. Cor rn medetur : adeps cum rola ptura, quartanis co bcllirc Lotidilnis febribus. Perunaos infidiisvidetur.Camd | eiunt-Refillere etiam ex aceto, com , tebruin arefaaum.potumque mederi litem fel cum m' libus morbis aiunt angim-c. Cauda arefaSafoIui potum 1 boc & cinere crilpari capillum cum oleo- uum ; fimi potufque qU dvfentericis prodert illitus cinis, capiatur.aecomitial.bus tum tribus digitis vtiliflimam elle trau bis Vrinam fullonibus . Barbatosc itemque hulceribus manantibus quinquennio ,& heminis P ftat caro feruare fini cauda contortas . & ciere aluum. Setas c quartanis mcderi.H)*'’ brachio adalligatas inmaximaa" Magi ex omnibus animalibus vtpotc cui ipfr Mag icas ratione pofuerunt, & qua .alliciar ad fe hom CCS dederint, vimque, fexus an mente alienatos. De permutationis de monftrifica n» vice diximus, cstcraque perfequemur quacunque tneih^ eius 1 nunc pantlieris terrori e 1« produntur . Prxcipue refi{lere:&: al S duntur.vt ne conetur quidem non appeti . Mi> , de corio earum habentem fi pelles vtriufquc contrarii fMf nue didu , pantheri.Cum fugian^ iantut, decidere pilos ad dexttam,vt ptsgtelC'’ aantem,declinare , tiber X’ X V 1 1 1. i?

occupet. Quod (I fuccefTcrit, aliena-

vel cx equo hominem decidere. A: ii dccorleric, deficientis argumentum ef- ij^^ ^reinquc capturam. Facilius autem capi, fi n^'“*Jsruos venator, flageliumquc imperitans %tenis alligaucricnodit.Mox.vtelifolers ijjj^gibus vanitas Magorum , capi iubent Ce-

iignum tranfcunte Luna , fingulofquc pilos ieruari. Capitis doloii alligatam cu- if^v^dcfle qutc fuerit in capite eius.Lippitiidi- cc.yUtum trontibus:aur ne omnino lippiatur, cum mellis Attici cyathis tribus &

Cf^r-^'icia , inunfftum :(ic & caligines difeuti itQ^^iioncs. Claritatem excitari melius inucre- y^ij^^^^icamenco . AfTeruari autem in Cypria

?^dem fanari argemaXeabritias , excrc- in oculis: item cicatrices. Claucomata lij^j^^^^incris recentis inalTati fanic cum defpu-

^^ile inunclis . Dentes cies dentium dolo.^r

>erQ prodefTc, vel adalligatos or dine ; hu humerorum &c lacertorum doloribus tic, demes fl de finiftra parte roftri erut

!,*6 ^*^os pecorisauc capri pelle, ftomach 'hus.Puicnones m cibo fumpeos cceliacis

^?dnij'^hs , cinerem cum oleo illitum. Neruis

*ibi,j ^edorfocum oleo vetere ac felle. Fc

, iecur degufiatumter ante ac !fOpji’^ndagris, fpina: cinet - cu lingua & dc 'huli felle t^Par*^ marini,addico taurino,om coi^aatq; illica hy:einepcUe.In eode

&: fcl cu Iapide Affio . Tremulis ^id^jj^^^^filientibus, & quibus cor palpiter, ali h ‘'iteg madedu, ita vc reliqu^ partis-- cinis hy^n? illinarur.Pilos.etia auferri hac * - - - - - • ^ ‘'lone illita,autfctifc felle, euulfis prius,. quo. iS c. Plini) Naturalis HiH:. quos renafci non libear. Sic & palpebris iniiAj toili.Lumborum doloribus carnes e lumbis das.illincndafque cum oleo. Sterilitatem mUn oculo cum glycyrrhiaa ic rum emendari , 3^ tlio funipto in cibo.promiffo intra triduum ceptu. Contra noflurnos pauore.s vmbran1n’‘q terrorem vnus e magnis dentibus linoallig‘j fuccurterenatratur.Furentesfuffivieodem.&ij

cumligari ante pccHus cum adipe renu , aut ifi nere.autpelle praecipiunt. Mulieri candida >1 Cbore hyxnx caro.&pili feprem,& genitale

ui fi illigentur dorcadis pelle,collo fufpenfa ^

tinere partuspromittunt.Venerem llimulati I nitaliad fexus fuos in meile fumpto.etiamfi* mulierum coitus oderint.Quinimo totius do« concordiam, eodem genitali & articulo fp' q'’! cum adhxrenre corio aireruatis confiarc ; fpinx articulum fiue nodum Atlantion voC®] eid autem primus.In comirialium quoque re*^ diis habent cum.Adipe accenfo.fcrpentes fuSI dicunt. Maxillx parte comminuta inanifo;' in cibo fumpta, horrores fedati. Eodem fi'®!! Tantumque eft ttf mulierum menfes euocari. |

tatis, vt fi ad brachium adalligetur fuperiot'^ ftri dextra; partis dens,iaculantium idlus deen turos negent. Palato eiufdem arefafto,5£v alumine Aegyptio calefadOiac ter in otept'Jj tato, fcetotes 5c hulcera oris emendari. Eo*. fub ped^^ IO , qui linguam in calceamento beant, non latrari a canibus. Siniftra parte

bri naribus illita , morbos perniciofos midfi liue hominum.fiue quadrupedum. Erotis coA fafeinationibus rcfiftere. Ccruicis carnes J

mandantur, fiue bibantur , arcfadx , lumb®^

doioiibus . Netuis i dojfo aimirque , fulS^^p c Liber XXVIII. is dolores. Pilos roftri admotos mulie- fabris, amatorium efTc. Tccurpotu.cormini- * ^ in cibo tn calculis mederi . lam cor potuue ti.[}PtUm, omnibus doloribus corporum auxilia- riu^em lienibu$:omentum» hulccrum inflam- ^ *onibus cum oleotmedullas,doloribus fpin* ^j^^ruorum,la(fitudini renum . Neruos potos in cum thure, foecunditacem rellicuerc adem- mali Punici dulcis :Q ^}Veneficio.Vuluam cum in potu d acam prodefTe mulierum vulua:, e lumbis fiiffiri difficulter patientes, & fta- P*tece ^3 .E dorfo medullam adalligatam con- opitulari. Spafticis genitale fpccics , Suffitu. Item lippientibus, ruptis ,&con-

feruatospedes tadu ; lac- Jojj^^flammationcs , ^inJlatU-’

partibus, dextros Ixuis . Siniftrumpc ill^j^^pcrlatum parturienti,letalem efle : dextro facile eniti. Membranam qux fcl conci-

’ ptg ^3rdiacis potam in vino vel in cibo fum- ^tij/*^^ccurtere:veficam in vino potam, contra ^Ticoutinentiam. Q^sc autem in vefica in- additis oleo aefefamo, & meile, prodelTe jcgrimoni.r veteri. Coftarum h A fic odlauam.fuffitu ruptis falucarem efle;

parturientibus olTa : fanguinem fumptum,torminibus. Eodem tactis ''Utcunque Magorum infeftari artes, I^cos, lucernis fiuc \%i nec colloqui , fiue ,

^^aqiia . fiue pila, fiue quo alio genere

Ntfijj ^arnes fi edantur , contra canis rabidi ^* , 'Aeaees efie: etiamnum iecur efficacius. ' ” hominis, fi qua: in ventriculo oc

* ‘ * ^*^J?®nianrurinhis,mortemalicuiusca- “gtiificari , Excrementa fiue olla red- y dita, 30 C.Plitiij Naturalis Hiflr. Magicas infl'*? (lita, cum imevimitur , contra pollere. Fimum, (luod in inteftinis inuentuifl, arcfaflum .adilylentericas valere potum’’ tiimque cum adipe anfciino opitulari toto la-fis malo medicamentota cane veto porc , iis adipem illitum, & corium fub liratum. RU'i tali finillri cinere decocto cumranguineinij:

i* la:, peruntlos omnibus odio venire ;idem oculo deco^Ho.Super omnia ell.(]uod extrciM potefla^ fillulam intellini contra ducum , ac initiuitates coramonllrant, & ad fuccelFus f tionum.iudiciortimque ac litium euentus.fi ^ nino tantum aliquis fecum habeat. Eiufdeit^ uerna finiflro lacerto alligata, fi quis mulidl.

refpiciat.araatorlumelTetampr.cfens , vt tlji fequatur. Eiufdemloci pilorum cinerem eX illitum viris qui fintprobrofatmollitiei.noi'’^ db pudicosjfed & feueros motes induere. ingenio quoq^j me fabulofus ell crocodilus , vita aqua terr.i^ue communis lo . cui in . | enim genera eotumtillius e dextra maxill.a^ tes adalligati de.xtro lacerto, coitus(fi credt'1 ftimulant. Canini eius dentes febres llatas ”1 caui thure repleti ( funtenini ) ita ne diebus f .agro cernatur qui adalligauetit. que ab , J'' pollere & ventre exemptos lapillos, aduerl‘'’j brium horrores venientes tradunt-Eadem d' j fa Aegypti) perungunt fic adipe igros' fuos- J infra magnitudinem, ^ illi fimilis. multum ifl.i ftCZC^l^fiCO tantum.odotatiffimifqueP.ovibusviuir. ObjJ^ ditivihao diligenter exquiruntur iuciin»^ dote faraatcrocodileam vocat, oculorum ^ iaauaa-..«a.') ^ I vtilillimam,cumV FUtlll«»ia.laWLaiia porria fucco inunUis, v» tlOT'CIIMtpO Euffufiones vel caligines. Illita quoque e • cyprino in facie eiwfc'eiitc's toli'' Succo , moleftias .

Liber XXVIII. Pu ” niotbos omnes quorum natura inc , fer- Jitjj nitoremque reddit. Lentigines tol- ^^°® ii.il omnefque maculas. Et contra 5 j comi. e.x aceto mulfo binis obo- bia 8j?v menfes ciet.Optima.qu.-r candidiffi- “3bilis fatuj , minime'que ponderofa ; cum te- I tUiPj digito.s fermentefeens. Lauatur.vtce- ““Iterant Cimolia 1»^, amylo>aut , fedinaxi- “aptos pafcunt. ’'”tti(?^* oryza tantum Felle

''il 0“ulis ex meile contra fufFufiones , ni- Povj prsdicant Inteftinis & reliquo cor. tiap; 1“^ fuffiri vulua laborantes falutarc tra- '“w Velleribus circundari vapore eius in- PattjF^®*''] Vttiufque cinis ex aceto illitus his

’ ‘'lati ‘5“"® f““ari opus (It, aut nidor cre- /'iftim 'ttipp omnem fcalpelli aufert . Sanguis “icatj?'*® “'“'hatem vifus inunflis donat. Sc fUcepf'’®* oculorum emendat . Corpus ipfum ^^pite ifchijj. pedibufque , elixum manditur ‘ofstmque ‘1 PUe.''^‘V veterem fanat, praecipue '‘t“m lumborum dolores. Habent & *etocQj’.3.“°‘^'Sus pilus defluit. HicperundJos ' ‘““Obtdnflillaturque ^*”'“xu morfibus. Cor

'olotiJ'’ nigra; , cui nullus alius ^las j^‘:'*tfauerit, Seprimo partu geniti quar- , petf . dicitur. lungemus illis limillima, j animalia priufque chama- “Otitci^*''‘‘ , '“tti D ’P““uliari voluminedignumexiflima- '^‘9tUf^‘"°“rito ,ac per lingula membra defe-

|f'tis magna voluptate noflra , co-

'"‘lis mendaciis Craci vanitatis. I i;fpip» .'‘?^gnitudineeft fupra diftocrocodi- cuiuatura, & caudx am- ti 'line '““^-Nullti animal pauidius exiflima

- 0 Y^rficoIoris elTe mutationis. Vis cius maxi , , .j

C.Plinij Naturalis Hift- 3 ^ Detri''* maximimaxiuia^ conttacuiiLirt accipitrumo.i^vij-aci v».* j,-genus . — ^ _ V t ^ ^ J /T— J Z voluu\ I II enim fupri volantem adfe traditur, & rium prsbere lacerandum cattetis animali“ accend^ Caput eius guttur fi roboreis lignis & v tur.imbrium & tonitruum concutfus facere, *'-'*•**•* tegulis*'-0 yftui'>^, mocritusIllUUllLU:» ildLia».narrat :• itera iecur in

pertinentia- - qu.E dicit liquaAiVI UA adou veneficiaV k>»> I i . "•[?' j pta exifiimantes , omittemus quam falfa . , 0^“ quam vbi irrifu coarguendum. Dextro albuginesaiDugincs oculorumocuioruiu cumv-uu» • . viuenti eruatur , pue^^ caprino tollidingua adalligata.pericula tij.Eundem falutatem elTe parturientibus inferatur perniciofifiimum. ^ domiUOllil :. fi verovvav ,1 Jd». ^ k - iZ m 2 m rJ y* 1 VTl L*. guam.fi viuenti exempta fit.ad iudiciorum tus pollete. Cor aduetlus quartanas illigatuifj^

i gralana primi tonfut.T . Pedem e prioribus e* pelle adalligatum finillro Xtrum , hyini chio, contra latrocinia tetrotc'fque nodlut pollere. Item dextra mammillam contra io' dines pauorefaue.Siniftrura vero pedem tod, chamiileo^ *AUk) le- in furno cum nerbaqui etiam J di(j ^t-ManUi- cetur, additoque vnguento in paftillos conditos priilare ( fi tifu antiej. eos in ligneo vafe ,

aliis qui habeat . Ari"/ cod.vtndtt musiliu» )J ne cernatur ab — . t _ i 1 dextrum ad vincendos aduerfarios vel \\(rt * ne*7 valere , vtique fi abiedos eiufdem vti.A4ac«.k/ amcva*latere lethawa- — * calcaue- tropedetlU peue refoluiIWiVlUi •ificut fecerit dextrum. Capitis dolores, injl’^ rint y vt quos vox Calca- vino,in quo latus alterutrum maceratum fif.j fi mj nati. Focminis finifiri vel pedis cineri .^ uertnt , ad lac fuillum podagricos neri illitis ped* ^ hoffes refi tsr ratur» Felle glaucomata & fuiFufioncs corrigi f 0

Liber XX VI IL S* inunaionc;ferpentes fugari igni- '***ato iffto ; muftclas contrahi , in aquam con- i'tv'((3'j.^“’'porc vero illito, detrahi pilos., Idetn fle iisirant iijj iecur.cum rana: rubeta: pulino- !•’• Prattcreaiocinere amatoria diflblui.

holicos li autem fanari , ex corio cha- hetb.x hiiaiItllp-J*'** -—"'‘V fnccus bibaturUlWaiMl . Inteftina &fi.CX.U.* -n iiurn id animal nullo cibo viuat, vrina illita inimicorum ianuac. ^^iiitum hominum his conciliare. Cau- - 1 di, J^ina & fifti opgj. aquarum impetus , ferpentes medicata cedro & m>’trha,illi- ‘ifcgti Semino ramopalmj.percuflara aquam intus fint 'iuiqg omnia appareant : vti- l''Oajj ^°.f“rao contaftus illct Democritus^, loquacitates '(''ibcti immodicas promifit |> V? '* 11 > virum alias ''til' fagacem Se I .‘dtmum |‘o . nimio iuuandi pj mortales ftu- limilitudine eft h* "lUe fein- crocodilum clle > ''“nt A'cipg ’‘fi‘ndidiore tantum Sc tenuiore cutd. '™'” croco, a > fquJ * cauda ad caput verfa. 1(0«''“*’^“® ‘Icio^lc Arabicus. Afferuntur •i 'l' “Pitlit^j '''''” eius Sepedes in vino albo poti. 'W'0 --Avaao accendunt i^ ivtique; Vljtjuc cumfa-CL , 'Pip... 4oa: femineIcniine fingulislinffulis dr.Trhmit nTv.r.:,r .’’'P'tis drachmis omniu ’tUti l'»vtpaftilli fingu- I ^'^“”’ fe laterum car («"“''Olis b' 1 “yrtha & pipere pari mo- '* ‘‘l'™ creduntur li con? . Pro- venena.vt Apelles tra- i?'"' ^ Sumptus. In antidota quoque itivinj i:“f'iCftius plus quam drachma po- neinina potum, pernicie afferre ira- Tom, ili), CCc r

C Plini) Naturalis Hift. j4 f diuPrxtereieiufdem dccofti ius cu meile crocodilo co^ ptum. Veneremvenerem inhibere.ininucic. Efti... *. » - qua: clariffime omnium Vngues earum omnes cum cotio exuri cffic» Hoccinct lime in Carpatho infula tradunt. afperfu , foein to propudia virorumiciufdem pruritus coip® rum libidines inhiberi ; item vefic.p.Iraqueeamveiic.c.iiaqucca»* proimus vtina ftillicidiaItillicidia , ttadrradiiur.imr. Eadei^^Eadeni la pedibus aggefla obruere moftratur inrcm' rem Sc iugulorum dolori a Haflcnus de externis. Nunc rcuertemur communia aU* ftrura orbem iptimumque atque eximia dicemus. j lium remedia , Ad , jiUdidMCimmttnesixftrii ammMus , dem generis placidis. LaUis vfsu & obfef „es,&decajeis,liut)ro& adipe. ^ Cap. l X. a cuique Icucidelaaisvfu. Vtililfimum , nutrices cxitiofum « nuuict» ; OnumS num . Concipere coloftrait appeh fiint enim infantes qui , denfato lade in cafei fpcciem. Eil aut')" / fpongiofadenUtaslaCti lira prima a partu j, xime autem alit quodcunque humanun>’|, taprinutn-.vndc fortaflis fabuEt louem it» Liber XX VI ir. 3^ ab;honiinic camelinum *c '"’“™ afinis-Magnorum cotn animalium 'oijio reddirur. Stomacho ac- *is caprinum, quonia , fronde ma- "'rba “j , vefcuntur . Bubulum medica» &magisalit,ftomacho '^'«UsvI I pinguius. Omne autem ?iliuo,&|de nouellis;ptobatif- quod lnnoce'^^‘^° in vngue htcret , nec defluit.

Jitati .'"‘usdecoitum.ptacipue calculis • Aluus "“flato* maxime foluitur bubulo.Minus hia decodlum.vfus inm u “fl“' lartis ad om- * “'‘^ulcerata *f*^cran , maxime cenes , veficara, ’ pulmones:foris pruritum ' Ctun? cu- ‘9hcs pituici, '^"'UAr? poftabllinentiam.Nara ^ flubulum bibetent k^'ci(i, pluhifici .fyn- hini '.'"-•'^'-‘'^oiximus in rauoneratione her-ner- j, uitu V uol,^ iwer exempla, qui afininum biben- u"» vnt ‘^flicagraue.Medici fpe- U generibus quod fchi- r aor,,!! ,

modo : Firtili nouo p“htibu maxime.raniifque ficulneis re- '* ^"'‘hecuc , additis ’ luoc totide cyathis mul- "“niin* lartis. »'?''flin biberin Priuatim bubulum his qui Colchicon autcicutam.autdotycmum. aiitleporemmai cerullaP numificut afininum contra gypfum,& argentum viuum-.item durs & fulphur , & faucibus exhub»^ in ffbri.Gargari7.a tur quoque TJriTvrilifsime.tt bibitur ab imbecillitate vm fee, 'recoliigentlb"us, quos attophos vocant ; in ante^ etiam qua: careat dolore capitis. Pueris aut li in hiim. laflis afinini heminam dari , inatcanisj^ tn cibi roiiones fcntireni.antiqui g W^^-.fr hoc non ellet habuerunt e caprino ante cetera»j buli fetum orchopnoicis pvodeft oculi, in Ia" dito nallurtio.Inunguntut etiam heminis fefama: additis drachmis quatuor tti Caprino lienes fanantur po»^ in lippitudine. . captis , dui inediam tertia die cderapaftis fi triduum poto fine alio cibo.Laflis vfus alias fplencth /ttarius caphis doloribus, hepaticis . netuoru vitio febres habentibus, vertigini, K gratia grauedini, lufl^ i tetquam purgationis '^s,tIppis.Suillu'vtlli«imuteneimo,dyrence^ hecnonpiithificis. Ploc 8c mulieri faluberti ^ cafeoru d , qui dicerent, fuctuc.De generibus me niuSjCU de vberibus fingulifq; animaliii j diceremus.Sextius eofdem etTcdrus equino, <1^ bubulo, tradit.Huc vocat hippace.itomacbd j ald les.qui no fint falii.id eft.recetes.Vetcres j ftoinacho vtili^j liftunt.corpiifque minuunt , ,

Liber XXVI II. 57 alunt CafgJ°®>ni falfi minuunt corpus , mollia, f^ccns lij cum meile fu^illata eraedac.mol- J tormina pattillis in vino *uft nieyJ^'’‘^ecodlis,turfuIiiue in patina toftiscum ^spronvocant qui Idle cis ^ &fotbis fic- tritus pomfque medetur cccliacis. Ge- •****” tritus tlis • carbunculis caprinus &impofi- '''*U linp acidus cum oxymelite.Maculis in ba- lacie iit tUin i;^‘tusoleointetlinitur.E & buty- ^arbararum laudatiflimus &: gentium cibus. ’ uiuites difeernat. Plurimum biiJJj aplebc e bu- inde nomen pinguiilimura ex ouibus. fit : te caprino, fed hyemc calefacio lacie, jfta rtcuo fis tantum crebro iaHatu in longis va- , fiib j^pSuilo foramine fpirimm accipientibus 0 ore aquj , alias prxiigato. Additur paululum ''t acefeat. Quod efl maxime coa(aum,in “Huitar : id exemptura addito fale, oxy- PPcllant. quoij Reliqua decoquunt in ollis ; ibi

(luo[^^^'.tuatat, butyrum eft , oleofum natura. Catut pi^t^.tttrusrefipii.hoc pr^ilantius iudi- tctjj' buribus compofitionibus mifeetur inue- te. 'Natura eius adftringere, mollire,reple- j, ltejjj?are.Oxygala fit & alio modo, acido la- >n a>Uip n''° recens quod velis acefeere , vtilifli. riuij jptf^rho.EffcCius dicemus fuis locis.Pro-

•fie fmjj.^fttuiunibus adipis laus eil , fed maxi-

''0Ua;p'’*Pttd antiquos etiam religiofi . Certe Pnfies *ptrantes,cliamnum folenne habent eo^'^ . Inueteratur duobus modis rttin r : camo vtilior quan- 't*fitvetuft'’®‘'^*^>'‘'"rtis , Axungiam etiam Gritci appella- - *^'^®^uminibus fuis.Netjiie cll occulta id animal herbarum ra- ^Icicuc.liaqj etiam fimo innumeri vfux.

CCc 3 .

38 C.Plinij NaturalisHift. Quamobtera no de alia loquimur fue.multo £caciorc focmina, Sc qua: non j)cpcric.Mulco^_^ eft igitur axungi' i6 prxftaniior in apris . Vfus eft ad mollienda, excalfacienda, difcuticnd'; purgandaquc. Medicorum aliqui admifto an po ris adipe, taurorumque feuo & ocfypo, ad ^ grasvti iubem.Si vero permaneat dolor , cum tefina,pice.Syncera axungia raedf ra , myrto , | tur ambuflisvel niuetpernionibusamem cii dei cinere & galla pari modo.Prodeft Se laffitudines Scfo' catis membris ; itinetiimque gationesleuat. Adtuffim veterem recens decy quitur quadrantis pondere in vini cyathis trib^^ addito melle.Vetus etia phthifin in pilulis fu^ fanat qus fine fale inuetetata eft . Omni>'n pta , aut q'''’ enim non nifi ad ea qua purganda fint , non fintexhulcerata,falfa petitur. Quidam drantesaxungis Se mulli in vini cyathis tri»! decoquunt contra plithifes .quintoqi diepic'" liquidam in ouo fumi iubcnncircumligatis 1»'/ ribus.Se peaoribus.Se fcapulis eorum qui ph'^ vt etii^ Cn fentiunt. Tantique eft vis , genibus fapor, «j. adalligata , redeat in os eimque a^^ puere videantur. E fue qua: non pepererit , fime vtuntur ad cutem mulieres. Contra fcab>* vero quiuis, admifto iumentorum feuo, pro f' Se pice pariterquc fubfcruefaais.sy^^ te tertia , , cera parttis in abortum vergentes nutrit, colU modo fubdita.Cicattices concolores facit ce( argenti fpuma. At cum fulp^ fa admifta , vel te.vnguium fcabritias emendat. Medetur in capite mulie

XX VIII. J, J-*"“1“' ^ mellis exiguum . adiiciunc. . "•silr iiq; calce, item furunculis duri- a,6ciyjj '"'"stum.Rupta &conuulfa,& fpafma- ji, fanat .Clauos & rimas calllq; vicia, albo : parotidas admifta farina genere proficit p &: ad ollit.j/.ywinis & papulas in balineo perumais lelluji '“aue "iamnum modo podagricis pro- vetete. contrito vna ^Pide jn farcophago alce aninquefolio rufo in vino, vel cum y , ^“m cincte. Facit & peculiare cmpli. X ie* X V. pondo fpiimx tnip* , centum argen- j'‘'*fs*mum contra ^"'^erum 1 inflammationes Se ^“^tlUef ‘mingi putant vtile, '.'nie e“m tefina. Antiqui ma- * '“teni '''**'eulorum perungendis, ad faci- c' ‘“'arum vtebantur : vnde Siiie quoque vtili medicina cum illa ferrti ' ^Sungi"^™ virilitacifque . Et pet antiqui ^‘'‘''Ui! maxime probabant ''fticjk exemptis venis aqua cafle.

^'“flpius decoquebantque hdili no- ‘^‘mum h'‘'tnael alTetuantes.Conuenitfal-

’ exealfacete , difcuterc.vti: *“'am. Mairurius palmam lu- n adin- Vj*?” ueuiire antiquos Jl^PtJs iiu tradit. Ideo nouas ^'eungere pofles folitas , ne quii , '“nedic in infettetut. Qux ratio adipis, y°*’ 'ainor** ruminant feui ell, aliis modis, h'®>saoua**^°.'^’''‘*'Prr^‘-icuronine exemptis /•‘in falfa lotum in pila ^ , , mox ^ “'®rma. Crebro poftea coqui- Sru’ **®>>cc r,j “rooir „ *'ad canj°'’ aboleatur. Mox afsiduo *'''rlauda7 ef'™ A renibus aurem u-inium cil,Si vero vetus rcuocecor CCc 4 40 C Plini) Naturalis Hift. liquefieri prius iubent m^ ftigjj curam , ad v aquaUuati fspius, dein liquefacere attulo quim odoratiffimo. Eodemque modo ttetu^^ euanetcat.*^ Eipius coquunt , donec virus ac pant priuatira fic taurorum,leonumque, pinguia cucatiiubeni.>' tum , & camelorum medui, dicetur fuis locis. Communis &: ratio tum eft.Omnes molliunt, explent, ficcant.ex^ vituhna.iv faciuiit.Laudaciirxma cetuina,mox auturanum hircina Sc captina.Curantur ante cribi»^ centes lots. ficcatsque in vmbra per repon'' Dein liquat? per lintea exprimutut.ac aute c turin fitlili locis frigidis.Inter omnia munia animalium velprjflautiaimietFe.au*^ Icinderei cft.Vis eius excalfacere, mordere , difcutere. Minorum animalium fj trahere , lius intclligitur,&: ideo ad oculotu medi^ pracipua pO^ ta vtilius exillimatur . Taurino tere pellibufque colore aurep , tia , etiam in cendis. Omne autem curatur recens prsbS orelinocraflb, dcmilTumin fertientem aq^ femihora.mox ficcatum fine SoIe,aique in^ conditura. Damnatur equinum tantiim le «J venena, ideo Elamini factorum equum taUE e.^ jion licet.cum Rom? publicis factis equus immoletur. Quin & fanguis eorura fepuj vim habet.Item equarum, pra-rcrquaravirg‘jj quidei”V erodit, emarginitiiulcera.Taurinus excepta Aegira. Ibi cens inter venena eft , facerdos Terr? vaticinatura, tauri fanguint'"^ bit prius qudm in fpecii dcfcendat.Tantu fympathia illa, de qua loquimur. vtaliqu-Wy ligioneaut loco fiat.DrufusTribunus plebi*) ditut caprimi bibilTe, cum pallore Sc inuid>f j neni fibi dsti infimularc C^Cepione inin>' Liber XXV JII. 4, fanguinis tanta vis eft,vt ferra- fcaij fubtilicas no aliter acrius induretur, tollatur .vehementius, quam liuia.Non cip^^^^fanguis animalium inter communia di & ideo quifque fuis dicetur cflediibus. enim m animalia hngula vfus plu- , Uosj.^‘l^^conCraferpentes. Exitio his ciTe cer-

ignorat, YC fi qu^funtjcxtradascauer- vero ipfi rpirantefq; tantum ^•iue Nec njj ^^titur.fed membracim quoque. Fugari eas

fornus fi vratur ,di 5tum efi:ac e fummo ''his offibus.congregiri dicuntur .Pelles Co animalis fubftratx,fecuros prxftant ab rj, lUrnai^^.^^^^tios. Coagulum quoque ex aceto po- Hotif fi omnino tradatum fic,eodic Vcl ferpens. Tclles quoque eius inueterati, jj Vc;jJjf^”aIe niarisjfalutariter datur in vino :ite ^tii centipelliones vocantur. Fugiunt & ^ dente iitiA cetui habentes , aut medulla per- j'^ htioue ^e(i cerui auchinnuli.Summis aute re- toej^^^Pf^t^fertur hinnulei coagulu , matris vte- yt '^itio * indicauimus.Sanguine quoqae cer- ''tantur fit^^^ontion &c cunilago & ^iflip ^otifei ligno, contrahi ferpentes diciir, deinde, fi fanguine detrado adiicia- Inuenioapud autores Graecos ani- tninus , Sc pilo demum fimile quod , hatrj_ Sardiniam in cantum ferre Ib- Interific eo rx arbitror > & ideo medicinas

ecjttisferis, remedia b ^ & ^ Pri Caf. X. A '^^Lebrum contra eas laudatur *°SUine.Iccur etiam inueteratum cum ""'fotu ‘LL 6x vino. Item adeps cum meile reii.

CCc f J

c. Plini) NaturalisHift. 42, ^ iecur cxerap'* naque. simili modo verrinum , ?oadc duntaxit fibris, quatuor obolorum Captatom cot vel cerebrum in vino potum. fugati ferpentes dicum.cin vel pilis accenfis , temque eorum potura vel illitura contra 1 tarainia, . valereutera laaishauftuscum vua capnuu , cum aceto » fcillite: cafeum , vtini •ffiillitia vel feuum cura cc' cum origano impofitum , ex eo ammaliu 1 Millia ptatterci remediorum equidem » monilrantur .fieut apparebittquod Amplior pote J tor, cum febri negetur carere. gencris.quod numerorifsimi^ tia fetis eiufdem hircis, DemocriM efle diximus . Alia veto & etiamnum effeftus eius auget, qui fingulans 0 in aceto decoujj tus fit. Fimo quoque captatum recentis cm ' illini iftus fetpentium placet , & totum diflicilius fc rccollig In vino : atque in caprilibus optime m tes i ferpentium idu. in occ ] efficacius volunt mederi , ualefcunt . Qui intus repcn capra; aluum dilTedam cum fimo hmdot ftatim illigant. A lij carnem recentem fugant ferp pilo fuffiunr.eodemqiielumunc.eoaciiiquc nidote recente ad plag. tcs.tes.VmntutS:vmmui W. t-i-t*-.pelle eorum —. r- ,coaguiO carne & fimo equi in ageo palh poris cx aceto, contraque feorpionem K . terni KL remrciu araneum. Aiunt autem non fcorpione petcu ris coagulo perunAos. A fimum capr.c efficacius cum accro necot-|^

. potuifl^,|nnfurn auxiliatur -.lardum iufque decofti qui*^, qui buptellim hauferint. Quinctiam fi d' no in aurem pcrcufTum a fcotpione fe ^ venet''| ttanfire malum protinus tradunt : que omnia accenfo cius pulmone fuget^^ fimo vituli fuffiri percullos 4 fcotpione Q cit^^^ deft. Canis rabidi niotfu fafta vulnera Liber XXVIII. CiJti] 43 vfquc partes gnMjui ,tarn6in dccoa *‘lnioueot . at ius ex eodem catnti “‘Uin.Tj j“ Powi . aut axungiam cum calce

> ne « ar a ’ 3“° afiirmant. p '•^Ptic Laudant illitum , aut meile a i"”™ : me- ^d ^ l>itundinis decoflumJc teli potum. "ni 1**11131001 morfus caprinum ca- ’tilt: ntlgano imponunt, & bibi a(l'h™ iu. ^>ni;efc”°“l“l*uiotfus carnem bubulam co- ‘Olua^t ''Ituli.fi non ante quintum diem v*'^*“* ’*'Utn jy^ncficiis toftrumlupi reliftere inuete- Hn Idquc villarum portis prifi. ** prsffare Sc pellis e ceruice '*illim™^*'' foli- J'*tet‘"'®'“f: quippe tanta vis eft animalis, aff'^'**"'“l‘™‘'®>''''''ll'Elaeius calcata 'otpotem. Iis qui bibe"-*''' argentum vi- Ve^ ^'nblardum remedio eft. Alinino laifte

, peculiariter fihyo- fit, *PUs aut vifeum , aut cicuta, aut doryc'”y opocarpathum ;aut pharicon, J’'>l id ^ fi coagulum alicui nocuerit: ^’gillj,j“°‘3''c venenum eft in primaUaftis Sed .Multos '1'^® alios vfus diee. ''On , oportebit recenti vtendura, ‘ 1 11 'y, P°^®i tepefadlo. Nullum enim 5f j ‘*'s eui ^1^ quoque afini confraifta I, ^"^'oSa leporis marini venenum dau b'^'. onagris ®on fcr?'/”' efficaciora.De equi, q^uoniam tetra: illae le Sigtieba'^^^^*’”'' untamen a.'''’'luin, fortiora omnia ea- Ut^'0*na ‘ll’''>‘''"lllg* debent. Lafte equi, expugnan. vtos^am w “tJlUetis bifontes habuerunt Graeci m i^uanquam bouc feto refertis Indiat fyluist » .

44 CtPlinij Naturalis Hift. fyluis-.poLtioiic tamen eadem efficaciora 00*^ ex his credi par elt. Sic qao^ne la(^e huP^ eunda venena expugnari ti-adunt,maxi*«.i nij;. fit, aut fi dida,&: fi ephemerum impadum tharides dats.voraitione omnia egeti;ric qii# prino iure cantharides. Contra ea vero feU hulcerarionenuicerarionc enecantcutccti*». , feuum.^cuuwt vitulinum Tjulum auxiliatur. Nam contra fanguifugas r eft aceto ferto C> tas butyrum remedio , cum ven* fafio quod & per fe prodeft contra : non fit vicem eius repratCe” . Nam fi oleum , Multipeduro morfus cu meile fanat.Omafi que iure poto venena fupra difta expugnati I iteti'^ unt, ptiuatim veto aconita & cicuras : vitulino feuo.Caprinus cafeus recens, his qU>^ biberint: lac vero contra cantharida* fcum j medio eft,& contra ephemerum potum cuiO minia vua. Sanguis caprinus decoftus haedi dulla contra toxica venena fumitur : vifi' contra reliqua. Coagulum hoedi contra . & cham.Tlcontem album .fanguinemque t» ' leporis coagulum eX ; num , contra quem & f paftinacam vero &: omnium mat' to. Contra j morfus,coagulum leporis, vel rum iftus vel o I ' * • . . » 1 1 .- t ofir pondereexvino. ief di,vel agni , drachma: coagulum Sc contra venena additur antid j Papilio quoque lucernarum luminibus numeratur,^ lans , inter mala medicamenta . |ir . V‘ contrarium eft iecut caprinum , ficut fel ciis ex muftela ruftica fadis. Deremedijs ad mtrhomm multa genera animalibus. Cap. JCI.

inc deinde reuertemur ad genera H tum.Capilli defluuia vrfinus adeps adi^j, Liber XXVIII. 4 T 'iit, ®^3dianto continet.alopeciafque emen- /^'^tatemfupcrciliorum cum fungis Ju- l’oi:r|- ^ fuligine quzeft in roftris carum. *^crui®l®'/^um vino proueft. hanc &cornus '^api[]j''^'nis e vino,vtque no taedia animalium ^ inhacrefeant.uhairefcant. I1 remrpm fel caprinumcaorinum mm . -9 p . cum *increfcat

'aatcpj'''’°Iia & aceto , fic vt paululum capilli =item fel hircinum cum vrina tauri, ''^tus fit, etiam furfures adieifto fulphure jun, ji.^l^^^inere genitalis afinini , fpiUari capil-

•t.Dir'‘',*'h& e canitie vindicari, fi rafis illina- pujjj^^hque tritus cum oleo.Denfari Sc afini- •^ij g;F''ui Vrina -.admifcentque nardum fafti- Ptio Alopecias felle aiu*^: taurino cum Aegy. '•'atij ^''oe.tcpefaais illinunt. Capitis hulcera ,j,’*‘''fioa *’}iiiis tauri efficaciter fanattitem ho- Putir.pfc^'^*’. ^ cyclaminum adiiciatur & ful- *<^etQ tamen & vitulinum feltquo cum lendes P'‘'Um ^ tolluntur. Seuum vi- “ilittii, '“ut tritum, capitis huiceribus vti- '^®*ulutur fel & vulpium adeps,fcd praci- t fimum ^ cum ii napis pari modo illi- “tornus "^'itii farina vel cinis , magifque t it''‘ole'““° nitro & tamaricis femine.Se bu- capite rafo, mire continent b? *''ieu?'*'’®’P*''us 'Oillj, eapillum. Sicut & canis cinere ex I ° ('•'des lupercilia nigrefeunt. La£te caprino h Implet; . . 'tadiint : fimo cum meile alopecias cap.jj'’'''ngulatum cinere cumpice,fluen- oontineri. l eporinus cinis cum h'''*''ytt j,^°;^upitis lljlb* 5 dolores fedaf.item aqua po- ®ur .afini pomreliila eft:& fi cre- niafcula circumligatum;, ce/'-^ genitale '•»itj|^'*"’i oinis illitus ex aceto vel rofaceo Oculorum epiphoras bubulo feuo cum 1 ,

Hifl:. 4(j C. Plinij Naturalis ^ cornus ci>'^ cura oleo coilo illinunt. Ceruini a inungunt : mucrones fcabtitics cotum ^ excrementis ipfos efficaciores putant. Lupi cunlini fuftufiones prodeft. Cinere eorum lelu Attico meile inungi obfcuritates : item cum roU fino. Lpinyaidas , adipe aprugno ec fuo laCbe.c', VnguliVngUlI aluunxalinini cuuscinis nmm-iusinuntlus ' tollit.MeduUaj trices oculorum, Scalbugines J _ ^ ri-irs riim fuliS bula ex dextro crure priore ttira cum tulij^ angulorumqi OC' pilis & palpebrarum vitiis vfu rit:calliblepliar!qi modo fuligo in lioc f elea' petatur: optime ellychnio papyraceo Jefamino, fuligine in nouutn vas pennis de^, Efficaciffime tamen euulfos ibi pilos coC' Felle tauri cum oui albo collyria fiunt.aqm' dilioluta inunguntur perquatriduum.Seuuff tuli cum anferis adipe 8c ocimi fucco,geB . cuia vitiis aptilfiraumeft.Eiufdem raedulls addico liII pondere cerxcers &ocoieiolei velvci tofacei,luiacc,, , ^ duritixuuntiic gciiaiuni illinuntur. Cafco molli genarum ^ no impofito cx aaua calida cpiphoc? Icdaii Vcrunque vero fero rumor fic , cx mclle. foucndum. Sicca lippitudodumbulisfuunJ^^,* impolitis tollitur. atque coutricis , & herbas gant lippire quonia ex quafdam « , . itera dorcades. Et ob id nraum carum a cundatum noua Luna deuorarciubene > niam noitu aeque quoque cernant.Sangui^ui, cino fanari lufciofos putant nydtalopas % a . cisdidlos: caprjcvero iocinere ,invino dccoao.(^uicUm inalTaci^ iocineris gunt.aut teile caprXiCarnefqiic eas coquantur oculos vaporari pracipiunt- Liber XXVI II. 47 «0 . inaflato. Fel quidem caprinum plu-

airumunt :cum meile , contra cali. gljy ' veratri candidi tertia parte .contra °”'ata oitoj : cum vino, contra cicatrices , & al- pterygia, 8c caligines, & argema : ad ris.jj ''cro euulfo prius pilo,cum fucco ole- citijj '''nnndiio inarefcat. Contra ruptas tuni-

tietf latiFe mulieris. Ad omnia autem in- j ttm^'*>fel efficacius putant.Nec abdicamfi. lote, '^’'"'cllcillirum,epiphoris,contraque do-

; iccm pulmonem leporis. Sedat fclcum paiio auc meile. Lupino quo- medulla fuum, fricari oculos con- giiaj^P'^^dineS praecipiunt. Nam vulpinam lin-

-^entcs in armilla , lippituros negant. tQ? “olori & vitiis medetur vrina apri in ®ico ‘ fel apri vel fuis.vel bubulum^ciim atquis ^*PUc ^ rofaceo portionibus. Prx* ^el taurinum :cum porri fucco tepidum, ^ ''^cUe,ii fuppuret. Contraque odorem fatte tcpefadtum in malicorio. In ea ^um ladlc mulierum efficaciter fa- etiam in grauitate aures iic per- fencfla ferpentium & *as aqua calida collu- Aut p ‘Pytthj 1 lit grauitas aurium, fel cum '''ttJujjj cuta in malicorio excalfadtum in. _ • *stdumI ^^ttrj quoque pingue : item fimum Cum Ccjjf 'f*® rofaceo inftillatur : oraniaque •ytiliorcquifpuma.velequini ''Ceuti^ , fimi ''‘tiaji cum rofaceo. Seuum bubulum ®.'*^'^cino , butyrum recens.Vrina ca. t ta * ’ ''cl Pct fullonia vetus calfaffa , vapo-

^CU . fienSe rollllrt, n it. .1 1 n & y1 m I A- "«iam partem: 6c aliquid vrinse vituli, qui C. Plini) Naturalis Hifl-. 48 ^ guaauctit.Timum qui nondum herbam ciitem quam telmq ' . mifto fclle eiufdera.Et , Lana aut angues, excalfacis pnus auribus feu . .medicamina ea includuntur. Prodeft 8. Se ocimi fucco . vituli cumanferis adipe , mtula. dem medulla admifto cumino trito exceptum prius rus verrinum e feropha q Auribus P, attingat, contra dolores. terram «duni dis glutinum a naturis vitulorum Alus vitiis adeps yulpiU' in aqua liquatum.

rofaceo tepido , , Item fel caprinum cum aliqua e porri fucco aut filint rupta ibi , ,fel bubui mulieris. Si gtauitas fit audiendi cum vrina capra, vel hirci,vel fi pus finlnq^ inc cunque autem vfu putant hi;c efficaciora Lau*.«- nu caprinocaprmopei-aicsviguuiper dies viginti infumata.nnuu^c».. & coagulum leporis leicia detiarij parce vino.^Parot^,viuw. immineoamminco ; di.rque3 ue fagapeni^gapenijuin pari rfinusnus £adeps comprimit , quidam hypocillhiaciP-/ - tauriniini ieui.icui.rvuuuuvviM.^».*.Addunt 1 _ a .-i^rnm . IT priusT^riijs roucanttousantut \ per fe butyrum illitum , u nimscidecodi fucco. Efficacius cum Itrici' taurinus faW,. Profunt & vulpium teftes , &

inftn , aridus tritus. Vtina capts calefada ciufdem cum axung' . auribus : fimiimque cetuim » litum. Dentes mobiles confirmat i mi-igat , fiue dolorcfque eorum , nus cinis , colluantur.Qiiidamefficaciorei centur.fiue ^ omnes eofdem vfus crudi cornus fannaif^ji tiynt' bitrantur.Dentifricia vtroque modo capiti* gnuirl remedium efi,8e in luporum j re.Certumque c(l in exeteraentisjeorum p> ^ eundeOi^^|( due inueniri oifa. Hic adalligata ^ dum habent. Item leporina coagula per capitis eorum infufa contra dolores ; & tiber X XVI II. 49 ' adieiioque nardo mulcet gra- Aliqui murinorum ”''">1 m!r capitum ci. malunt. Reperitur aci. in latere le- fcarificari I dentes in bubulus j“V accenfus.eos nui "'‘s cim “°’°f^>a‘lmt)tusconfirmat.Eiufdem "?P'^ba, dentifricium elt. Oflaquo- “ “ combufta, P^abeuf . eundem vfum ca olTa ex acetabulis pernarum^ir. "biflis j„ lifdem fanari,de- 'btn buccs.iumentorum verminationes no- ^ corabuftis dentes n •'ino',,» confirmari. lb'^epfrculTu vexatos, aut den- ''' 'Km equi cum 1, 'bfmV,'^™ bbbiaqj. ° per - aurem.- Eft autem_ — hoc nonaav/ii hip.l4iU« >0.3ri,_'’1“e“ aliooui noxium“oJiiem omitto. fci c '‘'etn’^™^ omitto, fed in ^”'““®’®“^ vngulas. Ptaiterca n?"*' «01 in >‘>“eni™r os .dentibus e ‘''be fi -I" caninis fcarificari dolorem th''^Ptode^‘^' , aut oiaxillisad th '^‘«s n.,?f numc- slemonllrant. Equarum vi- " ellychniis accenfum te 4ic Anaxilaus ib vilus repr.xfenta- ri,'s

equ* Olympis, mar^e/f 'fibos ad rabiem de ^''bt dc.-i ^ coitus agat. • In ba'^v '^'0 iUitfi aqua fi,a^'bOnfeiqi ’ ^ Pbulbdettaiium. “"X'f.°“nantur ... vino inquo decodii ta, t “ftices ^“nici 'ian^^^bpvino taA dulcis. Efficax habe- CiQ^' "^aiorum demes, vel felle uu- Pedf ^eergf . ,J^*.P'^* recentium cinis dentifri- ^’b,ne froi!"''"'?’ villaticarum quadru. P useadem dicantur. foin.iiij. DDd ,

Naturalis Hifl-. 5° C. Plini) vitii,ceruicii ir ^(dorumarhas. fkciei XII- Cap. j facie erugari & tenerefcere, 1 Vwni in cV^doremcuftodirelaae afinino cuftodiro tumque eft qiiafdam auotidie D. * mero foucre.PoFP*ahoc Ncronirprmcipis quoque fic lolio ftimit , balinearum ^ afinarum gregibus ob boc “'"."«“‘XnVtollun^ Impetus pituiOT m facie .butyro illito efficaciuscumefficacius cum cerufla.ccruua.ayuL.,1.. ^“^„1- j nipofita farina hordeacea.^^. ferpunt.infuper i boais ma^ «minircie membrana ^ partu onirttcndti Ftiuolum videatur, non tamen

candidi , propter defideria mulierum-.Talitm do^^ uenci quadraginta diebus noaibuCque . , refoluatur in liquorem dccoaum,& ‘l'!'”'" erugationem ^ teolo, candorem cutifque .• cto Fimo taurino malas rtibefcrre aiupr,non ied foueti frigida dileam illini melius . decoloteto iubent.luocuL. Aeftates.Sc qu* - — & pofteipoiiea - ^jr . ^ vitulilyirnl 5 cumriim oleonleo Scoc eun eiunt cutem , fimum g ^ ri» manu fubadtu emendat, Hulcetaoris ac adipe anferis’j fcuum vituli vel bouis cum vituli ^ ocimi fucco. Eft & alia miftuta.feuo medullacerui,&alb?fpin?foliisynatiitisd»:

yaccin , pr*ftat & medulla cum refina.vel li Lichenas ons pr*' iufque i carne vaccina. d genitalib . tiffime vincit glutinum faftum aceto cum fulphure vi» tulotum , liquatum dic tece mo ficulneo pctmiftum.ita vt bis ^ deco natut.ltem lepras ex meile & aceto tollit- quas & iecur1C».UL hirciaaiaw* calidum illitum ,) tlephantiafinfcl captinunnetiaranura lep afin' furfures, tauri,vel addito nitro.Vrina f ytriufft Canis oimm,maculas ia facie : fel f liber XXVIII. y, folibus acveu'

1 ^ tn Q 1 i r * r ^ ^ _ “••'«‘•a***- v**vwt.ua lil tau* ^ 'llr. • f , oyirulmouc ^ fellc,cum femine cunil* ceruino ,ti Canicula exoiicn- Afinino feuo cicatricibus ac li- ^ lcur*’!'% maxime color redditur. Hirci fel Sines phiifj J tollit, admiftocafco ac viuoful- cinerc.vt mellis fit j*'9ui craffitudo. nis ''1' maluere futfu , miliis cali- pondere oboli vnius '”'Uis V?!!* , qiratuorque maculis. I fficax eiufdem -abtofu "'clanihio, &fulphure, & iride, 3nfcrmo,ac '‘‘'“inaTr medulla ^^alce. Inuenk) apud auto- habcant.negari , lifici,?' Magic.^ '?''fill,^‘''’avfiim. Laiile bubulo aut caprino fKric cxhulcerata: Icuantur.Garga- A ’'nr ,,Pm«m pniu c , vt eft exprcirum, aut calefa- vtihus.cura 'xi», malua decoaum & Ptorf?v'"8na: exhulcorationi &c arteria-

gargarixam ; tonfillis t'!® Priuar- au- “ vulpium aridi, cum mclle r 'litin'" taurinu vel caprinum b ?’‘”'lle T !‘i«r4n„ “'lis ex aqua oris grauitatem, „ ; 3“"* faur:k"“'P™'" enxendat. Spinam aliiidue felis Jv^^iicati, extrinfecus fimo reddi aut delabi tradunt. Strumas

®P'''nam , vel bubulum tepidumilli- p L.''^am oagtiltuTi leporis e vino in linteolo ' ^i^^.n^timponimr.Difcutit V ®

Hift. rz C.Plinij Naturalis feuo & cincr^ inucnmm rutilandis capillis ex modis, fp'^ Optimus fagino & caprino.duobiis apud Germanos maiore > fus ac liquidus-.vtetq; foeminis.Ceruicum dolores bu ) vfu viris qudm perfricanturtr.goresbubuie ro aut ad/pe vrfino oleo.Dolore fcuo quod & ftrumis prodelfcu ; vocant 'euat yn inflexibilem (opiftbotonon ) cum bulbis d capt* auribus infufa.aut fimum anima contufos fel cuiufcunque . tum : vngucs fej 'aUt circumligatura tpteO'g>a digitorum adiiciu num aqua calida diflblutum-^idam pari pondere omnium^ fulphur & alumen , vino tepido fanat vrfimimfi fini iecur lupi ex ex cprnu bubuli fumu' fel admifto meile, aut equi .triduo potu ea' partibus cinis : vel faliua fua a> tradunttraaunt: pulmocetuinus cum gulaH** mori : . j.-nf meilemcUe quoudiaquotidia faausr-n.,., in fumo, deintufus/l^in mfus cxex ^ ceruorU EthcaciorEfficacior eitefl: adaa idlu fubulo ecligmate.ecligtnate. j cornu..d gcnetis-Sanguinem expuentes.ceiuim ciif leponsleporis tertia parte denanl , nisnis-.coaguium: coagulum ll Rr mvrftO potumOOtUtTl Tanat. £>tJ terra §amia8c vino myrteo yefpcn potus nodlum] dem fimi cillis m vino ouoque leporis fumt!, extrahunt > • tu(ieis:pili Puruienias", monibus diificiles excreationes. tem exhulccrationespeaorispulmomfque.^ butyrum eth pulmone graueolentiam halitus, mellis Auici cifitmi iuuat.cum pari modo &mamcinism.iiuum. fumptuff^— donec tufefcai.tuteicat , o. cfumCfum , meile,mcllCjlarlatico mcnfutamliguUe.Qvudaro1 •fTiii‘9'' nuifirim oropto

fanguisreiicia ; finara addere maluerunt. Si fanguincm.mO 11traduntatiun'- bubulum ' j; Cnicavemefficacem o . « . rv-irti detaunnoCtrniirino CC‘ & cum aceto fumptum: nam ^ taurinuifl^ temerarium eft. Sed glutinum r.e , V bus obolis cum calida aqua bibitur in fanguinis excreatione. Liber XXVI ir. ^fiofnachi ^ lumborum doloresi& renurA Ton, X l 1 I. S tUs exhulceratuin laftis afinini po. l'ubi,K bubuli. Rofioncs eius caro aceto & vino cocla. bpos ^ Rheumati. cinis.Sanguinis exxreatio.

fanguis recens , ad ac„''“* cyathos ternos

‘Uni • niodo fcruens potusxoagu- tet P^’’* tesjy Purte ev aceto ponim.Iocineris dolo- afininum iecur uibus tJ..?"^PUttoreUni partibus duabus, ac nu- Panguij tritii, & in cibo fumptum; ''Rnia aptarus.SufpiLiofis ante Ptoxi^ «ft potus equilerorum ianguinis. ^, I ^i.itj afinini tepidi cum bulbis decor 'hillas hx eo bibatur, addito in tres he- c' ° jhell(. hafiuriij albi,perfuii aqua, deinde .''^'‘•‘"'ga°‘iaa vulpinum, *'‘'’iiio' autpulmo, VI finii in aqua,Iaxat mea- ' b“mborura "lia u,Q||. dolores, Scquaecunque "u opus fit,vrfino "'nit . adipe perfricare con aprini aut fuilli ''*P'rei fimi inueterati,. . ''°ai vini. Afferunt 5c '"'nta p Magi fua com- omnium rabiem ''®hir ba*?” hircoru.fi mul. '''''hal/°*'”’‘''S'“''‘"'‘^^’"P'-?‘-'*ajii«n abire '•Ptitm Huic admifcentfiraum

‘^ihbditoW linteolo vnclo, a.wkw cauamanu,wtkVit* *^''antu„, • Vt na n Phflit.fcruens.fuftineri iiibent Up, : ita 'hudicina in dextra hini acu ^'•btrario.Fimum quoque ad cum Jhiotijj punftis tolli iubent.Modus cu- ^''Uenite p’ lumbos fentiatur jhtit, 'hficd vero tufo illi- i, manum potro hinbos 'htijui, ipfo fimo cum meile , Pua- i h uodcni dolore & teftes leporis deuo- DDd j C.Plinij Naturalis Hid. imponunt, cJl' «ate.Tfchiadicis«Afc.llcniaciicis nmuiufimura bubulum ^ rcnumquerenumque ^- o. :« f“/Ni;}c cineterinete feruenti.In faaum i n foliis *“benc . » crudos deuotaci . lore leporis tenes contingantur. Ven» cettScoftos, ita ne dente quidem dolore tentari negantia um apti vel fuispoturo^V Sentes. Lienen fedatfel aceto-Efficaciflime can» ceruini cornus cinis in triduo femia lien afini , na vtm inuetetatus cJ pulli fimum quod Prirnum vtilitas. Afinini , vocantSyti datur in aceto muUJ • polean ) di ( ^prile lingua mucinueterataci aia esc vino DaturDatitt &Sc equi j, ^ barbabarba'., t.,-fimento , vt didicilFe fe «ex taneo medicamento , Et lien bubulus .im Czcilius Bion tradidit. eibo. inodo.Recens autem alFus vel elixus, in xx. tufa ,c' vefica;quoque bouisali) capita imponuntur ad Items dolore aceti fextario,iextario,imponumuLaa i, quanti min EademSadem ex caufa emi lienem vituli, nulla preti, comati^, catus fit, iubent Magi . d' quoniam hoc quoque religiole pertineat :

tunicitv« . Simque per longitudinem annefti ad pedes que & induentem pati decidere , h

»i ^^nguine contenti funt laelecodlo-tqui- ' in •is e, aqua potus. Taurini cornus vete- Sjuj ima cinis jinfperfus potioni aqux. '%in * •“ carbone decoaus. Cotiurri !*® cum fuo pilo decorum, fucco epoto. ““1 equi, U.vji . & fanguis caprinus.vel medul- Vfti|)j,?ccur aluumfoluit.Fcllupicum elaterio eapjj ‘‘•°iUigatum. Vel laSis equini potus;item ttiinj i^Ie 6c meile. Capcxfelcum cycla- •rii|^o“cco& aluminis modico. Aliqui 6cni- meile. Nec minus effi.

vitio . Item c polea coagulum quod aliqui fi''’''Ocar„' , hippa- Ii?' citiif,! ianguinem detrahant: vel

• ciaiiiem tuforum li "Catis A farina, •'"'“c ^5'fenteric ' potus, ‘ c*ig«“m prxeipiunt; fcl '®'mina r nnt, cornus ceruini cinerem lil ‘"“Cim.^ , aut cucurbita: im ''C®bili^'?‘*'"'''°‘"‘‘^'"" ’ ^ car- J"'P°ncre . Cafeus recens iie.?'‘'‘tUt , vaccinus ''“^“"‘1“« vitium . Item •an?'"''® quir,. butyrum '"“'^•cunirefinx terebintbin* ‘ aut fex- decodla aut hit?' ®c feu,.!!” , tofaceo. ''culinum , aut bubulum. Item cquuntur cii farina & cera exiguoo; DDd a ;

Naturalis Hili. ^(T C.Plinij , pane olco.vtforbetipoffint. Medulla 8c in dimidias partes ci eitui*. l ac caprinum ad protropum- . dum.Si lint & tormina.additut leporis coaguler minibusnnniDUSiaLl»eilCfc*.i*iwv.ajfatis elfe temedij ina.a ct

vel fpmel . arbitrantur aUH,aUH^ lo— e vino tepido, vel femel , farina Cautiores & fanguinc caprino cum omnes deacea & reCna, ventrem illinunt.Ad fuaden choras ventris illini cafeum mollem , dy terem autem in farina tritum,coeliacis & cyathis vinitti» teticisdari, cyatho cafei in dy> Sanvuis caprinus decocdus cum medulla fubuenit, v tericis.Iecut affum caprae, coeliacis decoibunH gifque etiam hirci, invino aullero oleomyrteo vmbilico imf , mmque , vel ex a^^ tum. Quidam decoquunt a tribus fextari is liene^ .addita ruta . Vtuntur— & heminamuemiiieiiu ..fi adaa ^ feuo hirci in pane qui ci capra: hirciue ,& ^^ fit.caprxiit.capra daremou,renibus maxime. --r-- coaus ; foehet riatur; protiniifque modice frigidam feuumani^ bent. Aliqui & in aqua decoaum anetho, acetoque- fta polenta,& cumino, & fimo cum meile nuntllUni &IX ventremVCllUlVll* coeliacis, VtunturVimu“‘ ““advtrunque— vitium & coaguloo dto.CtO. | fabs di in vino:myrtite magnitudine formato quem faj gUlUCEuineciufdemin cibumvra,.-*.. , , . 4, ^ . ir ic H - culum vocanc. Infundunt dylemericis Tnn'^ num taurinum, aqua calida refolutum. in viO^, nes autemaulciii difcuticvitulinum fimum pi^, coaum. Inteftinotum vitiis magnopere cum leO coagulum cetuorum , decoaum J cibo fumptum. Lepotis 1 rique , atque ita in c»y rum cinis cum meile decoaus. Laais maiuacAiguu**»^'.exiguo fale a potus decoausdecoctus cum malua - ^ L. y I..— > .U/. «amnii addatur«*uu«*iui maioribus emol“,i Ethc fili coagulumcoaguiuiu , , M . _ «.:* jk(» Str ir% /'!snrinn n K feuoTaim caprino tnin* pi tis fiat.Eadem vis ell & in Liber XXV IU. -“«Sali, 57 ^''^'>1 fen? Pi^otinus hauriatur frigida aqua, hordi A “'ite cinis rupta inteftina farci-

‘ leporis cum ntclie deco- * 5c magnitudine fumptura, ‘'“'“s fanaucrint. Laudant & caprini t‘^‘CteT' fuccum.Tenefmos, ^“'0 ‘"'"'s voluntas egerendi, laft tollitur * *'’°'i'era hubulo.Tinearum '^Pellitr . gene- '''ficnti ‘"'fnus cinispotus. Qu^ocinex- ‘^i*i't'us inueniriolla "'“Datti»'* • , fi terran» collo medentur adalligata bra- ^“oque fupta difla i" fan? magnopere pro- •'‘'°'^®'.I'^tt>fuilli fimi farina addi t ''"''itin decodfar. Cornus ceruini fi cini ® “tilluj ''°‘'*'leis Africanis cum tella fua lu- '« vini potione.

cntcidtui ^ catculojulegenita^ >«j» trfedu viiiis,ir inguinum

^ P'- V^^c, cruciatibus auxiliatur c '^‘^‘na j^^ius. ipfa vefica pro cibo (j fumpta:effi fumo maceretur vtrunque. Vefi-

oportet , & i muliere focmi- i,i,.'’aiitdu,v^',''“'^ &iniocineribus eorumla. **’'*'** i*”'il®s><'a''‘Ji‘ii. fic"» b»lP’'i fue'n'*'i, in contritis atque Da' "‘'sicula'*' potis in vino, ****“'• d, .^>vt nir iP** ®Pfn tam grauis fua vri fuflhciat tio'^!'''ius ^“S* non , ac velut on'Pf P intatur.Exuri illa tradunt Ln'* fcnjj eos. Le dt Perna !!^^^^“'i>in vino poti, calculos pel- articulos eflediximus,quorum ii, ^ **''’' '* /tin® vtile. Afinini renes in- 'ritr *“ ""«r . ''‘no mero dati,vefics rae "ios expellunt lichenes equini ex

DDd { ^8 CPlinij Naturalis Hift. , vino aut mulfo poti diebus x L. Frodeft l* equini cinis.in vino, aut a qua.Item I fylueftrium.PibfJ pratumprarum inhi mulfo,uiuiio,*.ua>-.*wiu»a/efficacius , que caprini cinis. Verendorum carbunculi»' vii'» vetO''l rebtum apnapri vel luis.ianguiCque.Vitiafuis.ranguf'’"'' ver®'; combu'^ in eadem parte ferpunt.iecur eorum artnt maxime iuniperi ligno cum charta & , fcl alumine i ianattfimi cinis : bubulum cum gyptioac muria ad cralfitudinem mellis M ftum infuper beta exvino coiia irapofitai cuO*.^ quoque.quoquc.Manantia veto hulccta,feuura / ,vclc3prinufl» vituliViWUii in vino1...W deco«51iJ,..4.4,,-. _ p duUaaulia J-- p|j

41 f ^ m m n. 1 .« «« >14^1 ia 4H F ^ t e‘ . meilemClJC rubique fuccotvcl*aa._ww.v wfc fi44 ferpant,4,...^ fimum ,,, prodelfe cum meile dicunt aut cum aceto, fe butyrum.Teftium tumor cum feuo vituli' acei to nitro coliibeturtvellimo eiufdem ex

V , cofio. Vrin.T incontinentiam cohibet .Vngularum apti vf aprina,aprina.uaiiamanciaiur.viiguiitiuuiaiaii(i afla mandatur • ^ fuiS cinis potioni infperfus.Vcfica focminx Ceree buftaacpota iltemhoedi.vel pultno ; cellictili collijVe leporis in vino : Eiufdem giilum cum anlcrino adipe in polenta; ge- nini in mero triti potlque. Magi verrini lis cinere poto exvino dulci dcraonftrau'^ nam facere in canis cubili, ac verba adiice'^ cubili. ipfexyik. vrinam*» a4.4«4** faciat,»4.. vtcanis.in--.«.-7-' fuo

terram1 4111 non111,.. atM ciet vrinamVlinain veficaveiica lui»fuis , fi11 I.H - Y irapofitapubi.Scdis vitiis pratclare ptodeU finum cum adipe.Quidam adiiciuut fpunj^ genti ac thus. Prodell & butyrum cura adif ferino ac tofaceo. Modum ipfa: res fiatu® fint illitu faciles. Pratclare medetur S:tu^,|i perdu^^, fcl, in linteolis conceptis : rimafque

cicatricem.lnflationibus in ea parte, feuuU' . cxtei Ii, maxime ab inguinibus cum luta : Liber XXVIII.

'apt finguis caprinus cum polenta.Irem ‘Condylomatis pcrfc.Icern lel Iiipi- Panos & apoftemata in quacunq? vriinus difcutic-.iccfn taurinus ari-

^^Icuf tamen remedium iraditut h ^ r tctij °^agri quem dicicurcum interficia- ; ''rina.Iiqutdiorem initio, Icd in terra '01 «tUsd fc.Hic adalligatus fcm i ni, omnes im ren t«,omnique fuppuratione liberat. Eli tliH 'lOs0 -'ti . j,*ntientu,nccinuentu.ncc onagro, fed ce t 5,/ exei omni '“'o JOthjg , Prodeft & vrina afini cumme- 'osof'® equin.T cinis cum oleo Sc r {pKoislj^^/^^onguis equi, prateipueadmi (lari j;& jolus ; item fcl. Caro quoque cofdcm

^qiia.^ort calida impolita ; Sc vnguix cinis 'Otj i^ottnellc; vrina caprarum, hircotiimq! 'uc jj^0qii,T dreoft* , aut fimum er his cum

01 : fel vrlinum liuc vcrtinumtvri- ?‘Uliin ? . ^'Co„;jO *ina itnpofica. Femina atteri aduri- »ti^tatu notum eft . Vtiiiifimum eft ad om. 5"' 'lli„j^oofas,(pun,3n, (qiii ex ore inguimbuf- & cx hulcetum caufa intu-

: equi fets tres,totiJem no

comiti(iUm,adfidcrA- L *^ih»(tuere^hfm,ofJaqrt€ fragia» ^ XVI. 'OUn, oiedetiir vrfinusadeps,taurinumque IV „ le cer». Addunt quidam ^ sallam . Alij hircinum ef *®Uutn prsfc- limo uj capra: , & croco finapiue, Otitis, {e'''is fylu'(t ac perdicio vel fiorc cu aceti 'a^' ^avivc'''*’ ^i^mbouis fimuracum oot&t ' . vituli, qui nondum het- i fimum, au: perfe fanguinem tauri; ; !

6q CPlinij NaturalisHif!''

viuam , donec tauri ; vulpem decoiUm J tum reflent; lupumuc viuum oleo cera«j hircinum, cum hel>j do iucoftum : 1'euum caprini clC, parte squa.finapis tertia : fimi cum axungia. Quin & ifchiadicos vti fudiJ cibus pedum eo fimo feruente, vciliflime Kn Articulorfimque vitiis fel vrfinum adalligatos. Podagrfi elfe, & leporis pedes dam mitigari pede leporis viuentis abfci^ quis fecum aflidue habeat. Perniones cffi‘ adeps, rimdfqiie pedum omnes farcit ; dentju^' alumine .addito : feuum caprinum: udirjjj farinaiaprinum vel fuillum fel : cum mo impolitus: & fi fubttili fint contusiue p”

leporini pib . tione , fi vero adulU frigore , Eiufdem pulmo contulis difliaus, aut pu* aptiffinie* cinis. Sole adufta , fcuo afinino ^ Sj tofaceo . Clauos tur : item bubulo cum callique vitia, fimum apri velfuis recc''^

taloruiu . tum, ac tertio dic folutum fanat : pulmo aprinus, autfuillus.aut cctuinus. afini luto^ calceamentorum , vrina cum ta .Clauos feuum bubulum cum thuris

Perniones veto cotium combuftum : vetete calceamento. Iniurias e calceatu 'j corij caprini cinis. Varicum dolores fe»^' decoais- vitulini cinis , cum lilij bulbis , inflaint*'^] meile modico : iteraque omnia

' fuppurationes minantia. Eadem res & cis prodell,& atticulariis morbis, emari® attritis fel cipu^ vitulis . Articulorum , ^ vel fuum, linteo calePado impolitum qui nondum herbam gullauerit, fimum; ' . prinumpriUUiU cum meilelllCHV, inJli aceto«iwcu decodluffl I c«. fcabros feuum vituli emendat : item Liber Sif XXVIII. eTi ^sndaracha. Verrucas vero aufert vitu-

n, L*®*® acetoiafini vrinslutum.Comi- Priiip^l^uo teftes vrfinos edifle prodeftj vel ‘uifle ex lade equino, aut ex aqua;item yrinam ex aceto mulfo'e(}icacius, qua: fua. Dantur & fuum relticuH '“ftiop ''.'titique in fuis laae.pracedcnte vini continuis diebus. !'^)en ^ frquente Dan- i'tiapj ftle culloditi pulmones,cum tburis vino albo, per dies xx x. Item coa ^w.Afini cerebrum ex aqua mulfa, in- P'^*ys reuljfy in foliis , femuncia per dies : vel eius cinis cochlearibus binis toto l?W«ni tertes faleaiTeruatii&afperfi i 1 tnbtj ®^*rarum maxime lafte , vel ex aqua. tre, '’^'at *P^''Wscatum,pracipucfiraarempe- Ii te(ijp.° ^^'3ata accedente morbo comitia, cun, qui Minate nigroqueeoreden-o---, ^a:c;„! Pane®ane fub dio prima aut fecunda Luna uarnem.aliqui fanguinem ace- ''in ?'’'equj <^ies X t. bibendum. Quidam vri- ex officinis l'''!'l'‘CT)n mifcent, ea- V^ue i!'*.*libhs & lymphaticis medentur . Co- acern*''"' ^ ladtis equini potus, lichen-

bibendus . Dantur carnes lu & eari,'°®° bominis tofta:,vt volunt Magi, '^“uifclle taurino pari pondere t folliculo follis reconditum ita 5 , ’ vero fub limineex Ps*' Motij"*''?*' ‘Pfu™ ‘deprehendit fiw'* Ceru,^? eaprinicor- lli!ddlitiar,i„”' y*di nidor, fideratis vrina pulii

i^~-‘i'^-‘fto perunftione prodelie di- ^S''i"^'B^o “pi Orbo cornus ceruiiii cinisilanguis btii) fimum afinini puIH, ^ a partu, tisicum fabx ma- gnim - 1 1

Plini) Naturalis Hin-- 6i C. j certiiJ^j ?mtu

maxillarum apt'.f|B CtlSaisoflibusOillDUS praefentaneus ^ * circ» velfuis. Item laidum elixum acnue | Coitis tpiio'; tum mira celeritate folidat . J vi ais laudatur vnice caprinum fimum cx ] arcet tere, aperit extrahit, perfanat.Febres q cert^ rum caro, vt diximus. Eas quidem qus redeunt oculus lupi rum numero , gc^J adalligatufque.li credimus M agis. E(t

amphemerinon vocant.HoC• briumDliurn imvuquod “••r'"''***''*-***''*- J^ gut- ' ritradunt.fiquisevena• j..r,r <^.niUevpnri^ auris.iiiris anniafini— - —tres ffUP-' n cra«.iuni.j“ 'i”'-' j a. a Jiaaat^iaaa W m. a a a anaat hauferic^ I f 1 n ruinis in duabus heminis aqux

digito , tanis Magi excrementa felis cum nou^' nis adalligari iubeni,& ne recidant .- circujtu. Quis hoc-- quatio m ucriUCll fepteno . ji. . a aa/1 I/!--! a^ 5 X*ni- cur dign i potuit? quatieefl; illa raifiurai

. Modclliot* tlflunumtifliinum bubonisDUDOins eleflusClteiua eftCIL ? J tnuetetatui^ felis dccreCcente Lunaoccifae quarta ex vino bibendum ante accelTioncs cinere co<' xere. lidemMagi fimi bubuli illinunt digitos pedurtJ- puerorum vrina ^ bufque leporis cotadalligant.Coagulun'^ &. caleus c celTionem propinant . Datur expreuo^ recens cum meile diligenter feto

hydropiee’^ mtUncholicci, lethargicos ' ignemfacrum,& ad doloresn:r»orht’ Cap. XV IJ- remedia. J vitulivaa«.. in--- vip®!! r Elancholicisiiiancuuiit.1!» fimumiiniun» ,. clum remedio efl. Lethargicos MJ, T 1 ^ aectotcaprini a lichen, naribus illitus ex Itaque u dor aut pilorum; iecut aprinum. medentur noiis datur . Phthificis , W' palW Tino .macta fols focrafns-hcibis (l

I Liber XXVIII. <^5

'fle '* funipc.T. Hoc genere ma- iti ,”'^nala curant id malum. Finii quoque P^^ulo '*0dii,j i viridi pafto boue , fumum ha- ^*^UUs ^^^ftum prodcile trailunt. Bubuli quot^ exuftum,duorum cochlcariO' ''* ftUo mcllc, pilulis deuoratis. Ca- ’dati, & pluliilin Sc tuflim

®eia'i^'''^^cemi cum mulfoliquefado , ira vt addatur, tut-tque ramoper-

’ non .Vatiio ^ pauci nradunt. Rupicapn-e fcui ''Unico patimenfura, deploraruphthi- W certus autor aflitmat. Suntic "‘ni cinerem profuilTe fcripfetint in pCati),^ .'‘ni pulmonem, maxime fubulonis, ‘“>xin'''‘nmo,ttitvimque in vino. Hydropi- h pPntiis.^^nr vtina veficiapti paulatim data i’‘n* ‘".“cius Ccfij. qux inaruerit cum vcfica fua. * '‘nn»n,'*'‘’‘naxime fubulonis, fcd 6c bubuli, ‘ ‘nls o. !‘nis .'°4nor quod bolbiton vocant) cochr” ( Ic“eis f 'fnriotum trium in mulli hemina, “v in 'iris mulieribus , & ex altero feu j veluti fei ; myfterium occultarunt nin J^'cinj viculi mafculi illitumiEimivi- -?^"‘‘‘nc ftapbylini a'’‘''ino , xqua portio- '^nnguis ij^'Oreni'^ caprinus cum medulla. Effi- '?nt '?ntut_j^ ^itcoium, vtique fi lentifco U i^cro qui 5^®* vrCnus adeps illinitur, ma- ‘ vitulinum fimum recens, lini "““'nm • 'nta n^ieus caprinus llccus porro: tj. pfii.’ cum ** >UI*'ii.ubori '"nina: dciefla puraice,ex aceto ®®'^pcurigine, iu ?‘nis,t equi fpuma aut.vn- t>uty Pnemibus pituit.t alininifimi ci- Uij'** tQ , apulis fic- lui'’‘ nieii nigrtMtafeus caprinus ' haljncis.oleo remoto.PU ' .^inis aqua illitus,vel cornu* cer uitti .

^4 CPlinijNaturalisHift. 1 vccens fimum aprinu»' 1 uini cinis . Luxatis rec^*^^ fuillunnitem vitulinum : verris fpuma caprinum cum mcIle.Bubul», aceto : fimum j '! impofita tumorem fanat. Fimum fuillui^ fta calefaSum tritumque cum oleo.duritiJjj iW porum omnes toilitoptime. Adeps e lupis pt^ in his qux rumpere opus ell, plurimum Fimum bubulum in cinere calcfa feuura bubulum cum fale : aut fi dolor aumolco.liquefaiaum fine fale, fimilique^ caprinum.Inambuftisvrfinus adeps cumb' dicibus; aprinum aut fu illum fimum ititl*^ his e penicillis teaoriis tura : fetarum ex cura adipe tritusitali bubuli cinis ,cum medulla ceruina,fel tauriifimum leporis. S«“j prarum fimus fine cicatrice fanare dicituly tinum pricftatitiflimura fit cx auribus taut^. & genitalibus.Nec quicquaro efficacius nihil aque qU‘ ambuftis . Sed adulteratur , eti3'|, pellibus inuetcratis . calceamentifque coftis .Rhodiafum fidcliflimum; coque W res & medici vtunmtild quoque quo c.it>“j cb probatius. blistum& lignofuro daiflij. caprinuiU^^ Nemorum doloribus , fimum vtiliflimum aum in aceto cum meile , vel pntrefcente neruo. Spafmata & perce^^,! ‘ tiata fimo aprugno curant , vere collefio fafto. Sic & quadrigis agendis traftos J fanguine cUJI vulneratos ; $c quoquo modo incoxille vel fi recens illinatur . Sunt qui i e. vtilius putent. Qipin 8v in potu farinam j ptis conuulneratifque;,&euerfis ex aceto rem promittunt. Reuereniiores cinerem J aquabibunt. Fetuntque & Neronem pt’’’ Liber XXVIII. c recreari folitum.cum fic quoque approbare ''‘"o viJ' vellet , proximam fuillo

fidendam,& centra htelcera & car- Peri ^^^‘'>no & femine . Aut fi-

• I'tm capri- =iceto.Hircini vero ey ^'-^eiiti r iocine efficacior;& cinis vtriufque p,'*' naribus ex aceto«-.ClU illitus. • lUlLUS.Hir-Hir- I Wqii. ''Poni. vtrisvinari) duntaxat cinis, cum

''''Itius -'“i quo geiiticmriturianguis,gentrefiftiturfanguis, ffif b. ''natur, eic a ’ HmdinumHnttiiuum quoque coaeu-coagu- I., aceto «"r'"' "ftuuni crus combuftorum ci- traduntur. Hulcera fanat "ttb.ifqueadcps a.a, vrfinus, admilla ru- ferum™ 'P“n‘ > > aprugnum cum re- ''"Utn “P" ''f* ftnts: W ilij' naprinii ex aceto Liif^^tefaflun. ^*“ta fcir f'fotn,„ purgantur & explentur aatJ^^titio 0,1"“'”' medulla cerui: 'f oleo. aut fimo lita 'Uo Fi,„ caprino, fi^our vu^“ '“''ff’ 'fucterati fati- »'111“*'^ inim-?""’”-" "o Pa-ais. Pliagcd.pnis iVltr^Cirerr^^^Vc^"' Pne^o porri, "e ’ Sanguis aridus cura co- lefd . hccba" r curat coagulum P ponderecapparisafpeiTum via. Tom. iii/. ££c : ,

C. Plinij N.ituralis Hid- penna iUitum * no ean^txnas vrfmum fcl vneularumciru!.cu-».iu.^iv^i^»— vvi . equipntii adrodiccarnesaarodiccarnes reputafcptica . , fus Sanguis qu* Kiuinl inl-tceaufauilla. Eavero . genetc ,cot i gcdscnas vocant in hulcctum meile. Caro viculi 'ccen Lli cinis c.im ,, neta non patitur intumefccre cnmmellc.EeminuminmcUc.temintuivisuiivnuli cacoetlie vocant, c lafte mul e la . Sc qux ^ nat.Recentesverop agas erro, acas^ die folutu.u liqueladtum . tertio mmnumtaurinum ,, Cccuscx aceto ac meile .p, reus caprinus colrrbct leuutn hulcera. Qux vero ferpant , addita pice ac fulplune cera : itera hoedi fcmini'^ militet prohcit ad cacoethe . r- ^4.,p,.rnc carbun'rarUun^ . Et aduerfus nis c lacie mulieris ^ tolium illitumque-j, fuis foemina; cerebrum afininx pedulis max.n^ ,- biem hominis , fuo luto illitx.Bu • Icnt-.vrinx eiufdem cum prohcit cum rei etiam, quod in iumentis in aceto lida glutinum taurinum jl : -priuum cum alum.n. addiiacalceacldicacaicc : W. •• vnde & novney le; boas fimumbubultim fanantui bubulo fongu te. Canum fcabies ^ inarefeat , illitotjj iteriimquc , cum centi ; ac cinere lixiuio.Spmx . liero die abluco < extrahuntur felis excrementis : corpori u quocunque , fed pr.x ex vino : coagulo ,, amaut - u thuristnutis polline &iSC oleo , ,1 leporis , cum aut cum propoli. fci pari pondere , reducit ad colm.|[l nigras fcuuraafininum Medici a i vituli extenuat calcfaflura . xreaque y myrrham & mei & crocum . xrisadmilcc condunt. Aliqui Sc floicra ^ '

^^ninlamtdicinx, ad Xlm-U. j &s,- infantiuminianilKm Veneni remcJU. ^l‘erum“ '"F-C*p. XIX.-x-ix. k* adiuuat fd laurinum ti *’na r, apporicum. Olympias Theba.

, "^““P“fn & niti-u.Coinus ceruini ci ''“bias laborantes, illitu n- ‘^taur’ quouue: ^ °P'° appofi^tn obolis bi- ^ ceruino fuffireprodeit. . P'*° Tra- grauidas, VM®'are:o, fe lapillum “^tia |n excrementis repertum { , aut in ^ ibi inucnitur) cullodire partus tlc s, Satuiti Inueniuntur & uuicuiaofficula in cor-cor. th, 'u Vui,' — gtauidis par.

'''' pumice , ijui in aiat ''‘t^to , : vacca. . Iu-..I, ’™tli modo inucnitur, doi diximus init rn*'^'^ts, Lupiadeps illitus vuluas mollit, ‘‘'‘^ut- Carnes lupi edilfc paritu-. »ta Mram “"jo, VI c|( .''alea,'aiejt t.aafo.vt etiam contra matasillatas no- ' p N “ luporis vfiis >t puj mulieribus. Vuluas teifj aridus potus profluuia iecur 'a?'* : cti 'tni^i^^tpridi ^“i^JP^^^^^tfccundas coagulum: -Porri Illitum quoque cum ”‘^‘•0. vellere ''''^'tuor „ appofitum , abor* • i Aln ^XDellJr c. ! —Si• vulux• leporumt,s.^\ji.%et.xt Kiij |‘'***cur inji* ci-wi» CuJ: s |., 'I.- - concipi piitant. «por- ^ ttotum Hoc Sc ^ ‘•°®galt>COacuio proticiProhei .Cnnrpnrnm Jiat '''ero .V .Conceptum jonr^^^Hbilenl I"'' parercj delie- afferre , lenori , Sed pro viro Magi propi- ^'Pen'!® virui grana lient "'«IL -it i»iammi'i’"°“'"’ h'mi,vt ** .agulum »«11:1 'btint- f quoque ob id cura "?“‘”ern ’'r>lunt,j„fl • vbi euulfos pilos re- “lationi vuInaE,bmum aprugnum £Ec 1 ,

6 ^ ” C. Plinij Naturalis HifT. ^ fuilliimue cum oleo illini prodeft . Efficaci^ji' potioni IHc farina avidi , vt afpcrgatur grauidi aut puerper.t torqueantur. poto cum mulfoadiuuanmr partus mulietU''J Per fevcr^ potum, deficientia vberapuetpfjj rum replet .Eadem circunliti fanguine ali", . Si dolent , laftis fuis , minus ctefeem potu mulcentur; quod addito meile fump% & purgationes carurn adiuuat • Sanat & V rumexhulcerationes eiufdem animalis in vellere appofitum duri^j inueteratum , & vuluarum emollit. Per fe vero recens vel in'; , illitum pfilothri vim obtn ratum , ex aqua , aq''*! Eiufdem animalis lien intietcratus , ex 1 facit : vuluas litus mammis , abundantiam tucorrigit.Vngul.Tafininar fuffita: partum a tant,vt vel abortus euocetur : nec aliter ' bentur, quoni.am viuentem partum necant.*» pf' dem animalis fimd fi recens imponatur . uia fanguinis mire fedare diciiur.Nccnon ^ nis eiufdem fimi, quiSc vulux prodeft imrJ 1 tus.Equi fpuma illita per dies x x.priusquait co^ mum nafeantur pili refiinguutur . Item cot^ ceruinidecoao; melius, fi recentia fint Lafte equino iuuantur vulux collut.x. mortuus partus fentiatur licben ex aqua“^J potus eiicit .Item vngtils fuffitu, aut fimu^ s dum. Vuluas procidentes butvrum infufl'^! aperit fel bubuluiE ftit . Induratam vuluam j faceo admifto, foris vellere cum refina ter ^ thina impolito. Aiunt 8c fuffitu fimi e m^rj) 3d'j^ ue procidentes vuluas reprimi .partus , laOis potu. 5' j ri ; conceptus vero vaccini tatem ob partus vexationem fieri, certu , Hanc emendari Olympias Thebana a»**^ '

Liber XX VI II. cc, ^ ^ :Erugine

’ medicatis locis unce nij coitus. Vicu- ^ pui-gationibus fueritfub

vulua: , etiam duritiam ventris ’ ^profluuium ^0, j minuit vmbilicoperun- tutum vulua: ptodeil. Modum fta- r“‘iucit ucnatr;denadj adaa apqapij tertiam,ictiiam, adad- 3 ; r rr. - 1 n .. . paji ^Bualino- — oleo quantum- — ellc— tca^.u — — - fatis [.jj _ , **Kap- '“U, vellere imponunt. Mafculi fel vi-

dimidio ti itum.fcruaturadvul. ejj”"'*' vituli licum aiillolochia inalTa. conceptu, mares parituras pro- ‘•^CugiV-^^t^ulla vituli in vino ex aijua deco- ^’‘*’i'l‘^st-iionibus vuluarum im- r Pio ii"o’ adeps vulpium excremen- 1. , v'um retina Strofaceo im- py^j^btino cornu fufiiri vuluam, vtililsi- p ‘'dj Sylueftriucaprarumlanguiscum 'Cau ^''da pilos detrahit. Cacteratumverb ''dldatum emollit inrperium.&a ‘^^"‘^‘^P‘dsfdcit.Sic l>*‘'®citu quoque pfilothri Jdliqqj^^ ' “ t^Uuilis pilii uiduo fetut-tur illitu, 01,,^''^“'“*^'i'“‘uiujs immeniumimmcuium Uiiililii i , vrinacapt* “aiu bi,)^j““'‘^ttices promittunt, & ii fimum il-

' caprarum in qua da partus edi- vuimjuc“'uijut lumpcafurapta '**PrliiE r,'*’ f “ miu vino,viiio, fecun-lecun- W •dtirum D fuffiri vuluaSjVtile languinis coagulum bi-

> femen niiponi. E fyluc- 1 8tQ bouc hIp fi w^cti ^,.?.*^Syinc^‘‘syinciiciniricini tambiiaaibi perunganturperungantu; . . Veneris fieii dicit * Oitlia a j ^^Oj^Abanes ^tib vtina>admifta pro- niliil butyro meile priuaUm &- iiiden- ad^ . : ^S*Mgiuas,&:ad orishuicera. Dens

EEe 3 70 C.PlinijNaturalisHHK pauotes probi'|', lupi adalligatus, infantium -- pellis lupina ? demiemxquedemientique uiuiuua.v^uv;-morbos:quod & ^ . cquis Hm i M maximima Y imi , COUl’ liai.ftac.Dcnces quidem cotum • curfum pt**^ que adalligati, infatigabilem vbere , dicuntur. Leporum coagulo illito , admitta n . tur infantium aluus.lecur almi .

in os a comitialibus , ce panace, inftillatu , ihoc xn. diebus , bis & aliis infantes tuetur • ptscipiunt. Et pellis afinina imefia . OTP‘'‘% prirauinca% infantes facit. Dentes qui equis » dentitionem pr.x liant infantibus . facilem j fi terram non attigere- ligati : efficacius , meile editur : & illinitur ad bubulus in j | hulcera manantia cum meile- dolores : ad ^ tritiifque Sc illKdy vituli in vino decotttis , capr-e Magi cufcula oris. Cerebrum i priiis qu.amlac detur, i aureum traie£lum , ereter comitiales ., 410US imvr,,.,,,,inftillant contra jp. libus ^ ^ nmum '“u infantium morbos . Caprinum .>1 infantes adalligatum panno cohibet, puellas. Ladc caprino, aut cerebro KP faciles dentitiones pctun£lar gingiua: , cibis CatU Somnos fieri lepore fumpto in J 1 «e in vV t I' It gratiam corpori- - in rratur:l.L«tLUL • vulgusV & A Jf" l_ tamcii alinl] friuolo quidem ioco > cui Magi >' rubefle caufa in tanta perfuafionc. |1

oculis , rf. fcarificatxduntaxat , illito '*faerij!e»~ vtx , allici dicunt, jj puluino polito , fomnum oi inhibet cornus caprini cinis e myrteo f fel aprugnu i“dd' fs unftis . Coitus ftimulat medulls fuum haull?;feuum afininuiuc^ji

illitu . Item a mafculi adipe pctmifto |li^' Vitgilio quoque deferiptum virus. Se d ,d equini aridi ,vt potioni interi pqffint

portione, P' 1' •uai tellis in vino potus pro .

lisatu, XXVIII. 71

^3 tof, '^^'^^iali.Eiufdem a coitu fpuma coHe--

''^s P^nno . Se inclufa argento . vt Oftha. Si ’ genitale in oleum feruens mer- iiibcf r -BijlP''”. coque perungit pertinentes par-

CQitj cx eodem bibi , vel tauri J Jiuetfjj''^i>>am , lutoque ipfo illini pubem. At e

Jfcniis illito, cohibetur virorum liis ® .'ietatem arcet pulmo apri aut luis , ijj af« **' fumptus item htrdinus. Mi eo die . Cap. X' X i'llib l’'*'crea in eifdem anima- “letni '‘•''^cft^ium equi exculFum vngula(vc fi quis colleiluro ) reponat , fin- |.'”eclium ^°coi,j elFe recordantibus quonam luporum equina: viv- ‘^uc 5°Pltn «.l' , & rumpi equos qui velligia Iti- “ifvim equite fequaiitur .Talis fuum difeor- ee?evp inelle.Inineiic.in incenansincendiis ii.rfi fimi ali- Utr, u ste ftabulis, facilius e.xtrahi * oouefque. ''fefin Hircorum carnes virus i P®uem hordeaceum eo die , quo las *"'’^‘^e''iut' laferue dilutum biberint. [!j Ver lur^. e°t"eefiiuem fentire '*“'l:a! ,. Luna dectefecte -A deoque nihil omilliini vt le- a''"' , 'etiiis pinguefeere-reperiamus. iu'''''’3liunl'''’ medicinas : fi fanguis profluat e* vino infundendum, lii feuum.fulphur al- ih lyljeft viuum , j' ’ ouum L yio djj, coQum omnia ha:c trita adipem. ti Carnem ca- ^ potu ' ^oum morbis mede- quadrupedum morbis capram *'‘^*^*o lIjQ 1 & canam rubetam difeo-

Jijji- ^on attingi a vulpibu.s qui ie- 'lus , aiidum ederint ; vel fi peliicu. ££c 4 7i C.Plin.Nat.Hift.Lib.XXVn^‘j induda galli inierint . Si^ la ex ea collo , t muftela: Boues in Cypro contra in felle , ^ mcderi.Non .‘ na hominum excrementis fibi prius cornua pice 1>4 teri pedes boum.h non acceci in agrum j. perungantur . Lupos

culrtoquea

I

I P L I N I VNDI N A-

V R A L I S H I- S T O R I Jt ^ ^ » K R XXI X. PROOEMI VM.

: & qxando primifm clinice, ^ t- petmun- - - • - - “>traUptice , & de Chrjfifpoi, & rdiquit '^^^dicti-.dr‘"'‘on-ey j V‘t ^ quoties ratiomeaicinamxratio medicina mx ^,na Afedicm,& quan- ‘“'‘tt ^ ‘^‘dtcisantiqai %(mani itidtt»- ^^^tnmedtctna. Caput l, A T V «. A leincdiorum, atque multitudo ^ initantium ac piiteii- mrum,plura de ipfa medendi at- te cogunt dicere:quanquam non ignarus iim , nuilis ante hatcl.a- j '“?°/crmone condita, ancepfq; elTe rerum 1 tal' omnium 'Utique quam ilcriles '‘*'3tes in grati® ; fed *OBi'''''‘'>milf. quoniam occur- S tati„„, 't ri omnium qui h®cua.c cognofeantuugiLUicant -"•‘Aivuw"'“‘Io «tj^ ''fit, au exolcucrintCAUiCUCliill in111 me-IIJC-

' parata •*yiutUilij ‘‘fUninij o .r"***^** atque pertinentia '^ indignum protinus fubit, (‘Uttfl^attiim j *^®i^Siniut> ^““^^‘^'iorem fuiile, &etiam- “'Cltm fitfruiiuofior niilla.Piis

iEe { Naturalis HiiT:. 74 C Plini) primum inucntorcs fuos multifymm a*’ uic.Necnon & hodie o deinde fama man> , medicina petitur . Auxit ^bulaW.S, tuimmefulmine iieieu.-f...Aefculapiu ----- mine , iauraIttura vita.NeC niam Tyndaride reuocauiffa ad reuixiffctcuiAaaaw opera lua , , ceffauitcellauit narrare alios fama certior Troianis temporibus, quibus duntaxatremedtis.Sequentia nerum tamen , (mlumdiau)in nofte denfiffima latuere 1 . ,.TtK#*lUtmiriinceamreuocai', in infula Coo, u rH^ocrates.genitus -“clara^valida.ScA^ul^o^cam^clara ac vanua.ue mis tci^ liberatos morbis fcriberein fuiffet mos, , elFet vtpoltea U^ eiuseiUS DeiUCl quidquiu auxiliatum - i y atq.tvt proficetet exctipride ea traditur. doao '""“c — j /_..j ^^r,A\r\\nm teplorpolo cremato, m!n‘‘,' to apud nos credit)iam ,, hanc qux Cimice vMatu • fe medicinam , modus quoniam P_t fuitpoftea qiixftus , , cius.tnftituesj, Selymbrii natus,difcipulus reiinrloribus vocant Iatralepticen , vedigal inuenit. dicotuac mediaftinis 1 garrulitate niujj placita Chryfippus ingenti diir ii plurimumque etiam ex Chry ippo Atiftotelis lilia geiutoy iius Erafiftratus , AntiochoRege fanato centum talentis ^ « v — filioCKrt «w*otite -Vt l‘' tus clt d Rege Ptolemxo alJ, ta mus & ptaimia anis oftendete. Alia j cognominans EmpiriC . experimentis fe•» . if,. Aerone4rrr>ne AgrigentinoAfrtiecntino im.jfi pit in Sicilia, , commendato autoritate — - ilisCiis Phylleirnym-i ^ | f . _ /*_l» — easpa C damrt atTiO* runtque ea: Tchol* *.& omnes |j'n' rophilus, inmuficos pedes venatum Defetta ne feripto perstatum gradus . j|^ in ' hxc fedacll, quoniam neceffenecclie erat m /i’ Afclepiad«^( fcke. Mutata Sequam poftei , ,

XXIX, 75

1 , “'“inerat. Auditor cius Themifon 1 fuit, )

*.''ita initia fcripfic , illo mox recedente ^ lui ”•11! ^ placita mucauit. Sed & illa Anto- ?°'ittj|.i autoritate Diui Augulli, quem "ludicina graui periculo exemerat.

Medicos , celeberrimofqueex' K*.*'^8io " Cilpitanos .'Os, , Aruniios, Albutios, Ru- piiticip innua mercede iis fuere apud Stertinius imputauit principi- f 'i Jlcepj ^'-s-quingenis annuis contentus elfet: ''!*’** fuiHe numeratis r?'’’'!>Us"'n" 'ludjg ““Ondebat.Par &: fratri eius merces a

''^lnlii ^^^toinfufa elbcenfiifque.quanquara H., operibus Neapoli exornata oc , hxredi ^•felinquere,qijamum adeam xtatemxc Herme^ . Exortus deindeefldeinde efl Vc^liusVc(51iu Va- 1I , , ' '".'‘0 'tatus *’*'’****AHi.*Meflalinx ClaudijV-lrtUUlJ Caifans^«Clitus IlOOI nobi . ^ : ’ Parii-iw * . .r« « _ ^ » eloquenti? alIci3:3tor.Ts eam '?l^'*S)nouam inllituit fcfta. , !’sNer„ Eadem .''delen,'"* Ptincipatu ad Thellalum tranfili- “f,’"/?/?".

^“"'"'''“ui th-th'*'^''>tiautia medicos perotantemimli - j 7“’''*'”'' '’^'OaKi._''?,"'*qq'ie illimati 'fi tf, ')'Oal,,,„ ff^qque , vel vno areii-argii- ‘^1* ‘'"“''flluA ' monumento luoiquodfuo(quod bifti "PiiviPP>avi'^'i?°“'^ . '^'a \ to ,''ltirL ) ‘“'^‘'nictnfeinfctipferir.NuUiuslatrrvn:/-»,. r, i-n— XI..II:... nuitor^ma. fiif. Onij.„, . _ "rumq; tc "Ipubli? ttigarij comitatior egref- ° tuf^liinata Crinas Mallilienfis ar- ti,'? ftotus glutior teligiofiorque.ad fide- hotjp 'puemeride Mathematica cibos '’l>reruando, autoritate eu ^Upe'ra'1,'^* pn- ^‘•''Pties H-s. fiia ’'’'®'nibu reliquit muris pa- "1' •’it^!’"'''•^lis '* psnc non minori fum- 'da-,'"! Chai— cum repente ci- "itis 'idem Maifilia inuafit noJe',“lolum prioribus Medicis , verum &bal .

7^ C.Plinij Naturalis Hi ft. hybtrnis al^“^ & balineis ;fiigid.ici.-.e etiam . . i . i“, \/ ...rTr ^ grosir.-!-»! in lnCUS’V'Ir.CUi.V , bus lauati ptilu.:ri[.Meriit a in oiteutaiin bamusfcncsConlul- laus vibne Anna-i benee. rigentes. Qt'a de te exta; eti.i oimits iltos biu ftipulatio. Nec dubium ell , lta aucupantes , aiiiinas >“ nouitacc aliqua ,j Hinc III* cilCa .cerus n». fttas negonari.Hitm .num. lententiatu concertationes acceflio altctius. HinC ‘‘m > . te, ne videatut turba le meoic cis monumenti inlciiptio, inte^tpo periiie.MucaLuiperifie.Mutattir uiars ^quotidie toties ^^lU? Graiciscfiatu impellimur. PaU ingeniorum ^ loquendo pode.r ell, vcquifque inter illos " 1 1 iUli? heriflCfl . peratotem illico vitx nollri- necaque Medicis de»^ veto non millia gentium line

Medicina : iteut popuius nec tamen ilne ^ nec iple nus vitra fexcentefimum annum . Mcdiciii.x vero t cipicndis anibus lentus . damnauit. Eteium auidus donec expertam ; bis moi ibu> cenfete inbgnia prilcorum in eb’ ex'-a' antiquis autot uenic*nenit. cautusCalbus Heminanvtinn» “••“'I"* jf Pefopo^, mummumec Medicisivivuiwia vexiine Romam— . Archagathii Lyfaui.-e hlitim, L. Aemilio, y ...lus ub* x* v,* , eique ^ uioUIO Coss.annoCo'ss.anno vrbisvruii» n.u. xa. xa Acii in compito j tiumllUlll datum,UALum.wi.& tabernam.V.WV. 4 cum i> ; ptam ob id public6. vulnerarium !- i o-r^riim aducntiimarlnfnrtlm - vocatti.mircqi gratum , fuilTe K Ccuitia fecandi vrcndique , , tio ; mox a ccdiuiii arte nomen in carnificem. & in inielligH,' neique;iqueivitu,uu,..^«Medicostquod clariUimc—— - autoritati ttmmpuu exCA M.iVl. Catone,j vmi--cuius l ; ( conterunt: tanto Cenfura minimum j,; cius ip^^ eft. Quamobrem verba ^ loco Marce n cam de iftis Grarcis fuo y Athenis exquiPuum habeam,& quod ' XXIX. 77

'''ijliiO' infpicere.non perdifcere. VincamI

Pita ^ indocile genus illorum ; hocj var'"'*"' & 'Jetas Qnandocunqi illa gens iiias' Tum etiam ma-, ' mittet. lurarunt inter' ^9tb necate omnes Medicina. Sed hoc

faciunt : vt fides iis fit , & facile

JPUtcijj^”'’ quoque di(ftitant barbaros , & alios opicos ..appellatione. t ^nt tibi de Medicis. Atque hic Ca- V ^Ui;siiij^j^fno vrbis noflr^ obiit, ixx x v.fuo.ne Sfpj^^^niifie publice tempera, aut priuatim ^ ad experiendum arbitretur. Qtiid er- rem vciliflimam credimus? f ^'Hie j ^Con* enim qua Medicina & I^S^^vfque ad longam fene^i^am per- *pfis j. « fcilicet qux nunc nos trada- , yl' commentarium libi quo e ^''Jeray^^“^*o,feru!s,familiaribus.quem nos per p*j diiFcrimus.No rem antiqui dam- , Maximi vero quxftum efle 4 '' recufabant. Ideo templum cum reciperetur is tr Deus extra -‘^nteriimque in infula.tradtmrur. F.t ?'®^'a pellerent diu etiam i!.i?''''h ...t^ , .r,pofi Ca- s.rceBUr. . 'iP'*re Medicos. Augebo prouidenriam t,J''fUtn, 5 (ip!P'^'tR„ hanc artium Grsrcarum nondum hj Stauitas in tanto fi uau.paucif-j g *Tigcre,& ipfi ftatim ad Grxeos autoriras aliter quam Gr»- Pt trj ... (..."flqii.r.y^i^ibus--i ious Ue ]. , etiam apud imperitos ex- 3d fj] . non eft.Ac minus credunt, pprtinent fi intelligunt^^ hcrcu?™ , ^^'‘thfed' ar-ium fola eucnit,vt cui^^ *Po fe profelfo ftatim credatur, ciiml fit* :

78 C Piinij Naturalis Hif!:. ^ maius.^® fit pericuUint iit nullo mendacio ell IpC : adeo blanda men illud intuemuv , lex » pro fe cuique dulcedo. Nulla praeterea nullum exemP puniat inlcitiam capitalem , Sc vindidtx.Difcuni periculis noUris , menta per mortes agunt;Medic6qiie tantuf

impunitas fumma , minem occidilTeocticiint ,1 culf tranfit conuicium,& intemperantia vlrrnaue qui petieie.arguuntur. Sed decuti^

nL-iitrirMiiii ^varniniinnir 1 IUt more cen?ur'is principum examinantur numinu ' tio per parietes agitur : &c qui de

acce^ » cetjl Gadibus columnifquc Herculis quinque el^ vero non nili die x- l.— 1- . deUC exilio -J. , qua* viris datur tabelU. Aede iudice ipfo du^ confilium eunt.ftatim occifuri! Merito, mini noftrum libet feire, quid laluti fu*

pedibus ambulamus : alienis fit. Alienis ^ agnofeimus: aliena memoria falutamus- ; viuimus opera. Perieruntque rerum natur*^,, pro P, tia & vits argumenta. Nihil aliud habemus,quam delicias.N on deferam tam ambitiofa; attis inuidi.-c a me obieitiu J Id que nO , Senatum illum qui ita cenfebat , millibus attis arreptis. vt aliquis cxpe«'|ji (^idenim venenorum fertilius, aut vndeu ad 1 telfamcntorum infidi* ? lam vero 8c etiam in principum domibus.vt Eudemi J in qua di J t Ilia Drufi Cxfaris-.item Valentis , hominiiii^J regina. Non fint artis ifta ,fed cquidcinj^ magis h*cvrbi timuit Cato , vt quam reginas.Ne iuaritiam quidem argf.J pacefqs nundinas pendentibus fatfs, indicaturam.ac mortis attham.aut arcai^^J emoiiendainU •'cepta , Squamam in oculis eft>’ quam extrahendam i per qua eficilu m, Liber XXIX. 79 videretur, quam multitudo giaf- led ^'"uiittl, “l”' pudor , .xjnuli pretia *Sruru /^^'^otum elr ab code Charmide vjiurn g ^ P^^^tncialibus H-s ducentis condu- t '"Ai r Medico h s. c. damna- ^™dium principem. Eidemque in h , "•> "'* ’ ^ tlcinde reftituto acquifitura j ftiinu* • anno.s. Et hxc .,.'"P>ltpR.."'Putente paucos annos. perfonis ‘‘^•Ne f^cem aut infeitiam /Jfo* jj. guidem eius

J!''“tbi5 “"^'hus.ipforumqi intemperantiam in

calidarum diuerticulis : impe- iifdem deficientibus ti^^^^^Piu u-*™’ ci^J ">0iii5'’“‘°.'‘’S^ftos>milIe prxterca poeniten-J to* etiam prxeeptis, ... &__ vnguen/ Cel,"‘‘ihift,„.cK^Phii^*"- , ... nullas omifere vitx ille- merces, conciliarkiuei > tur,interim nullo Hi) podere xqua-

•ileorum perfidiam iftam mon* ^;;ti,>.num-Po' enim fubtilitas tanta effe noa ^ntatio arcis«tii» ix puiicmoiaportentofa % .!'’fio & fcienci:e^^icicntix lHjj.OoUcjp ^"'Pttfiaeft. Ac ne ipfi quidem il- j.'''P'rique vulgo pro cinnabari Poii"® in m

^' ’ minium addi , infeitia 6^ ’ SUod venenum docebimus inter htt' '"ta. y ' »i((j'"*nt.[i] fingulorum falutem Ptoj’tt>nocj "V^tnjqus timuitCato.atque pro- stes ttttom multo & paruaopinatu,qux ® 'iufdem in femetipfis fatentur. Illa , »

8d C.Plinij Naturalis Hili. . ; 1 Nr,n:T‘lqij^ mores , illa IlUIlia pevHidcteperaiu-Jic imperij1111^/^,11^ j ‘ valprnnini rimiir.lutlatus.ceromata ccu valetudinis ^ pcrluai ardentes , quibus- inftitma.balinea:nitituia.Duixiic.i. , 1 X-- tu... vJk/Ae rnniii vr nemOllOQnon mU’inin^^ f corporibus ciboscoqui.vt nemo f effetrenm lidus exiret.obedieniiffirai vero , vomitiones . K tus deinde ieiunorum ac pilorum euitatio mltU . perpotationes , ac in fmmini , linis eorum iltemquepeftines lues motU . dem publicati. Ita ell profeao, vatem aliunde maior, quam e medicina, p j quotidie facit Catonem, Sc oraculum non petd ingenia Gnecotum infpicere , iUo,fexct^, H uc fuerint dicenda pto Senatu artem. populi Romani annis aduerfus conditione infidiofiflima autorratem p'j attonitas q“ ,- • fimuliiuiui contratuunrt bonihoni faciunttaciunc ;:

r. I' . . nih Of‘'.. qiii prodelic nili p» dam perruafiones , dubirauciimciuuiu««wxa.... . non putant.putant, Neotieisequc enimcunn A n • 1 * r. dicenturrJl>»anriir anirn^^ni rtl 'bus ^tftidio futura qu^c nu non Virgilio fuit nominare formicas ^ lucifugis co curculionesLuituin/nw,» , ac«- cenitate ,• S:oc .-....-o— j ^ 1 .1 I tJrvTaai»rr» inter?nr^»r prsnr>r3Cll’’ blattisOlALtia i. nonll«ja* Homero CUDlUacubilia t .T * „y. rum improbitatem; muferemnfrrc defccibercdeferibere • * rT;frra/.rr» i(la,cumifln.crmi gignatffiimat homincrP-honiinern*^jt . turte gignere non res de caulas quifquc & efferus , Ordiemur autem a confeflisjhoc elt,la j honos ^ que ,vt obiter rebus pr.rcipuis perhibeatur. Qnadam etiam fi alienis j ieeratn*^ dici neceffe erit.Nec deerat menniciiuuiiviva..obiter ^ intueri liber i pompa, fi tjuicqiiam aliud prodi a fidem operis. Qi.ippe inter prima medicinis ex cinere phcenicis nidoque > y non fabiilofii^y roid certum effe: > atque ad^ re*efi:.vitac remedia poft millefimum ditura monftracc. Liber XXIX. 8i

‘ Aiiij lanariam. Cap. I r. L veteres Romani etiam rc- “^buercjportes a nubentibus attin- ^Lsc6rcjue cultum & tutelam contra P^'^Lii'na pv.xftant remedia cx aceto, prout qujeque r mulceri (jc,& altringi ia.^tariuc Juxa- > dolentibufuiic neruis iinpofit.e, & Quidam etiam falem admifccnt rutam tn:am adipemque

* . contufis tumcntibufque.Halims c h denrk^ gtatiores facere traditur,confri- atque gingiuis admifto meile, rj- ^ fii}j,P"^^*^cticis fuffitu. Sanguinem in na- rofaceo, S: alio ^^vio modo in- ^ fpbfius. Vi Quin &: liulceri- ^^^ponitur Ciim meile. Vulnera ex d c aqua frigida 5: oleo e.vpref-

. -.4 Vellera Iota frigida> V..M exV A oleoma--ui vv' iua- y j malis inflaramationes '.K. . '*anr t:. 1- . . ^ procidant, fuffitu reprimunt. fubdiuque mortuos par- S profluuia earum. canis foi tnorfk At 'aculeata pofl diem feptimura f’t>gjda.Padem liquida feruenci- rt i firi ^tUm*3^, ‘“^lididlma impoUta bis dir Sanguinem fillic ex extremitatd prxligaas. ^ica ^^iflirna ^u^’^arejjr* ^^is ® '•ui.iUjiiaciuxiecollo, natione verovciu Gala-l: ^‘llh ‘“Ucinn A .

, percudis liuidis, incuifis, n*. ; , & aliis dolori- ^ tiliam JTl acetof'arf\ tofa-rrtTi _ ''itifiatiim fius ex & ‘Itnitur attritis,vulneratis, ambu- iiij. F F f .

C.plinij Naturalis Hift- Si ^ additur * fiis.Et in oculorum medicamenta h^edeto . in firtulas aur^que fuppuracas. Ad fummis eam, alij vero eunlfam decifis iiccant, carpdntcjue, &:in tidtili crudo nunt.ac meile perfundunt vtrunque. Ali) a'.a teds fubieais,& ful^inde intctfttatis.oleo aqu% fam accendunt, cinetemque m labellis patiU' dita confricant manu, & confidere liOS idque fiepius mutantes aquam, donec ailringat leniter, nec mordeat.Tum cuierc” ponunt. Vis eius feptica ell, efficaciflimequ^l, nas purgat.Quin ipf? fordes pecudum fud_o‘’ cdl^ feminum 3c alarum adhxrentcs lanis ( vocant) innumeros prope vfus h.abcnt. In i cis ouibus genito palma. Fitplutibusraodiy his partibus recen» probatiflimum.lanaab ^ cetpta,autquibufcunque fordibus fuccid>'|(, ac lenio igni in aneo valO mum collegis , fcrucfaais & refrigeratis, pinguiqt quod dc natet, collefto in fiaili vafe,iteriimque n priori mareria: qu.e pinguitudo vtraque Sol .• linteo ficcatur , ac aqua lauatur , & in fiat ac tranflucida.T“ retundoncc candida ( itur.Probatio autem.* ilannea pyx idc cond , dium virus oleat, & manu fricante ex aqd'j[ cerufla. Oculis liquetur , fed albefeat vt mum contra inflammationes genarumq” , donec pi^e j Ium. Quidam in tefta torrent , exjflimantes A nem amittat , vtilius tale &l3Ct;'dj/ & duris genis, angulis fcabiolis n bus.Hulceta non oculorum modo fanat jA adipr- etiam & genitalium cumanfetino j,)f fedis t vulux inflammationibus , &c lur & dy' , diis & condylomatis cum meliloto ac Reliquos vfus eius fuo loco digetemm'" Liber XXIX. 3 ^.

**Per concrccx in pilulis^ac ficcat- in farinam & illitx dentibus

^tci^o ‘^^'‘‘ndabantibus , gingiui'fque,(I iitipQ?* *cipat.Iam ver6 puta vellera aut per doloribus, aut accepto fulphu- ^ ci 'Orum genitalium vitiis.Tantumquc ‘Ocdicamentis quoque luperponan-

JjWio ante omnia &c pecori ipli , fi fa^ ‘'ticpf Ji? Pafcatur. Cauda enim quam atftif. ‘ ''‘t.q- ogata , euulfa inde laua.ftacim vefcuii. P'*ttiOf “‘'^‘10' quod extta nodum fit e cauda

nat urit. Cap. III. ®oenc Pi-rv.- . '.^^®ut froii, & cum ouisouifi focietatemfocietarem fimul *|”'Pofitx contra epiphoras. Non au in opus radicula elFe curatas : neque “Utlidum ex ouo,infundi ac polli-

P^*^ infuib candido oculis 'Cohibent, vrentefq; rcfrigerant.Qui-

^?llyriis ° prsfcrunt , & pro aqua mifcent ^*'‘‘*ucibus f'*^liud vero contra lippitudines, ^Sile^''‘^™^‘lium elf butyro admilio recen- b , l."®fulii,p^“’ °*'o trita ignes facros leniunt, n-^pili ouoru inocu- lp'''lUc.£j '^‘^“P^^^turHammoniaco trito admi- pineis nucleis, ti,'^*''triod^^''**''^^*''‘^ cum ac illita Sole non aduri- fi ''^inbufi'^°‘ ‘^‘1“''' 1> ftatim occupentur, b^'^® tion ouo pu- admifccnt fariuam' *ulis parum. Hulccribus vero ex ‘^^udiao w*“*11q jj® ouorumtoftum hordeum'

*rdis ’ prodelt. tadern curatione (i vit'*^*^ ''^untur: quidem, etiam: il'*''libi o* infantibus “0 dcQyQ ‘^‘'lit.Ad pedum rimas ouoru can- 0 cum cerulSe denariorum duumi EE£ z\ ,

Hift. 84 C. Plinij Naturalis , my trha: pondere pari fpiims argenti , , o , candido deindevino. Ad ignem facrum j, amylo. Aiiuit & vulnera rum trito cum cy glutinari,calculoique pelli. Lutea ouorum

> vc indurefeant, admitto croco modice , . mulicrii illita dolores ocule meile Se laettc ^ oC , mitigant.Vel cum rolacco S: mullo lana poUjj impofita vcl cum trim apij femine ac per 1« in mulfo illiia. Prodett & tuluentibus reum deuoratuin lupiidum, ira vt dentibus fauc' attingatur: thoracis dillillationibus . fcabritia.Priuatim contra hjmorrhoidum

fumillinitur.forbeturqi crudum.Prodett f buSiVeficac rofionibus e.xbulcerationibufquiP^ cruenta c.xcreamjbus.Quinque ouorum vini hemina cruda forbentur dyfentericis, iure putaminis fui Se papaueris fucco ac Dantur coeliacis cum vuai paibe pinguis U Se malicorio per triduum x4'jisP|jj pondere , tiouibus. Et alio modo lutea ouorum triutri^^' quadrantibus, vini vc^ ()i veteris S; mellis J evuthis tribus trita ad craditudinem melb'’|^ ttc auellana: hucis magnitudinj ctim opus , friila terna toti' aqua pota. Item ex oleo ^ Selienicis. saUe pridie maceratis inaceto.Sic j nem autem reiicientibus ci! tribus cyathi* ^ fti.Vtuntur iildem ad linentia, tt vetuttiorS jji cum bulbis ac meile. Sittunt &c menfes ti’^j co.tta Se ex vino pota inflationes rum , vulus cruda cu oleoacvinoilliia.Vtilial^^^/r ccrnicis doloribus cu anfcrinoadipe&toW i quod' Sedis etia vitiis durata’igni,vt calore i|ii fint.Etcondylomatiscu tofaceo. Item an'P^^ rkiraraex a<|'ia,mox in pruna puta minibi'*^ flis.tum.lurca ex rufacce illinuntur.Fiuut liber XXIX. 8f ''ocant fchifta , cum triduo incubata *'*'itom;'chu dilfoluruni condrinant pul- galljdimidiOiita neanceduas ho-

'tt 1'uniatur.Dant & dyfcntericis pul I i' otio decoctos, admilla vini aiiitcii loodoolei polcntatq,. Mcnibra- k i* Plta^tV detracia fiuc crudo.fiuecocio.ia- “pt* Potiis [. raedetur.Putaminis cillis in vino ''Stiiniseruprionibus.C ciburi finemcm- ^OiujjPortecrfic fit 6c dentifricium, idem cinis ''titas ™cofes cu myrrha illitus fiftit.Firt pn'Cotinum tanta efl , vt redta nec vi nec nec nifi paululu inflexa t?'‘'''ditat adiuuant partum,cum ru* cumino poraex vino.Scabiem oleo R: cedria mifliscol- ii ° ^luotjuchumida in capire cyclami Tanginnis cxcreationcs Cruj^’ ^ porri lediiiii fucco parigue .. Gncicalefa-fhi haurirur.Dantur c cocta Sc trita cum meile, &: cruda nvvdo. Infunduntur & vi- g vjp- 'fl’ j' fliigula c«tin tcrni.«; pafli cyathis, p balineis. Aduerfus idtusfer- adiccto iialturtio illi- >riodis iuuent norumiefl: Fq , cum tumerem, calfadbnp obiter cibus, integritudine hal!’^^que qui vim potus ac cibi PUt aceto molliri diximus cum lubattis ijj •‘‘ci rg farina in pane rcloluta in pati- lUa-^^.fed putant.Quo genere non aluos

ferminarum flfluni : aut fl ‘ *^*^5»cruda cu farina ex aqua baUe FFf j »"

C.Piinij Naturalis Hift.

per fe lutea ex iis decofta tiuntur , & trito piPj. donec indurefcant : itetumque cum torrentur ad cohibendas aluos. Fit&dyfent'^^ in cis remedium lingulare , ouo efTufo to.eiufdemqiieouimenfura, vc paria lint oi>, nia,meile mox aceto.item oleo,confufiscrebf‘| que permidis.Quo fuerint ea excellentiora , pratfencius remedium erit. Alij eadem rnenl" nibenif^ pro oleo 8: aceto relinam adiiciunc vinumque:&: alio modo temperant, olei iant‘'j. tnenfutapati pinefque corticis duabus fexag'.' mis denariorum .vnaeius quod thus dixii". ita V[ mellis obolis quinque fimuldecoftis , bits aliiispoftquatuotboras fumatur. Tonni|' < cunisy nXnvetuflo bus quoq; multi medentur oua bina auodaexe- pifeis quatuos vna attercndo.vinique hemin’ quid Zuriytfua- lefaciendo,atque ita potui dando. £t ne »M aUy fHbfecjaetii numeri sllate conuoluti.faliuis faucium didionii.pi rumque fpumis artifici complexu glometaBj appellatur Driiida- libilis id dicu)' ftis, colare- anguinum ^

fagoque oportere intercip' Jj,. bat . epuo fublime iaftati , cquo-^|i fir,vt)Mle tellurem attingat. Profugere raptorem infequi.donec arceantur amn'* caida con- pentesenim (. tjciam. Cii cuius interucntu.Experiraentum cius elTe.l' Atque, altij jpicii tra aqtiasfluitetvelauro vinftum . auatuor. Magorum folertia occultandis fraudibus tanquani^^^ SpicM e- certa Lunacapiendut» cenfent, Liber XXIX. 87.' ori "^™;'onem eam fcrpentium humani fit nim Lati- equidem id ouum mali oibiculati vacat •'lodicj m fi- 5cet,|j^j,?^Bnitudine,crulla cartilaginis , veluc gmenta il- Dtuidj “«ehiotum polypi crebris, infigne U in aliij '^'^^orias ac regum '^laud, licium adicus mi capitibtu , lice fanes vt habentem in g vanitatis , id in auiu Croci >'0 Clauj“*'3““'"’ Romanum e Vocontiis.i Di- ilyM^ies interemptum non ob aliud nominant, fotuin^ ''anien complexus anguium & eftera- ilgfjjt “fffordia.caula videtur elle, quare exte- tiaia ^^f^neeura in pacis argumentis circun- efc* fos .S*e anguium 5(p fcectinc.Ncque enimcrifta caduceo mos eft.Deanferum ouis ma

**'aitie ’ ‘P^oque anfcic dicluri lioc in vo- H 'If ?^f‘flitn nonorera Sc Comagenotum '^crrim cx adipe anferum, alioquince- fatcc f cft.adhoc inComagene Syrix ci,' . ‘^'"“anio cafia .pipere albo.her- e ^”1 r , vocatur, obrutis > Odor niue va- ' ‘ncundo 'ts , vciliflimiim ad perfridlio- , j °"fnijnnj''‘‘^^°''cs . cicos ac fubicos dolores,

‘l“*,^copis curantur : ^'}'itct ac vnguencumque modo'" clK Fi: &m Syria “pditis auium curato yt diximus. e. vV?“‘*’® , plfcenice r^‘icen/r*^'^*’'‘° ’ alanio .Ungulorum adipis pondere , qui ’’‘®auc n-c®a'etnhv'" ter fubferuefaais. accenr^^^^^^lf^fffani atllate non glaciat, r'f*an^e v^^QUe j .Touc quam capris. iiiorhr* ? xflate in aiitum- ai^forc tiicuntur . De anferum "'cfffcte , Gallorum in Capitolium 'fprchenfo.diximus. FFf 4 ' J^

8S C.Plinij Naturalis HiH:. Jlemediaiiecane,& ex Animatibus (jt*a nenfitnt,fedfera,& ex volucrttw.ir cen- tra morfui phalan^erum. 1

Adem dc caufa fupplicia annua canc E dunt interadem luucntutis & Sumniaiy'|j(^ plura dc^jj in furca fambucea arbore fixi. Sed cogimi prifcorum mores, (ij . animali dic i adcibun^ lamentes adeb putos exillimabant vid' ttiam placandis numinibus hoftiarum ? diuina rentur his. reuito mane catulo res incccnisDcumeti.amnu ponitur catulina. Jjj ; tialibus quidemcpulisctltbremfuifTe.PIad bulx indicio funt. Sanguine canino cond i Tj xica nihil prxilantius pun tur Vomitiones homini videtU que hoc animal monlhafie j mire laudatos referemus alios vfus ex eo ^ locis.Nunc ad fratutum ordinem per^emu^ ferpentium itdus efficacia habetur^ iierfus ^ pecudis recens n vino deco.fum illirtU j natof impofiti quorum jj dilTeiif i & mures . eftfpernenda.pricipue in afTenru fidert"^^ diximus) cum lumine Lumx fibrarum nu j crefeente ac decrefcente.Traduntmagi re muris dato porcis in fico fequi dantetn ‘‘ mal.In homine quoque fimilitcr valere , j duot^ folui cyatho olei poto .Mtifielarum latalterum fylueftre.Diflant magnitudini .i afp>d‘ ci vocant idtidas Harum fel contra autem fi tur efhcax, extero venenum. Hxc j)

catulos fuos ( domibus nolitis oberrat . & p mutanj ell Cicero quotidie ttandctt , tor ) dcm,lerpcntes pe tfcquitur.Ex ca inuctee** J denarij pondus in cyathis tribusdamr aut ventriculus coriandro fartus inueter» ji XXIX. «^Invi Si? rpotus. Ec catulust-aiuius mumuftel.T etiam r 0 cfhca- pudenda didtu Canta nucorum af- Sijjyjj'*' commendantut.vt praiteriie fas non concordia rerum.aucrepugnan fa‘U:ii'''^gignuntur:veluti cimicum anima- dictu ijuotjuc faflidiendi natura,

'e j. r'“iiuni morius ,&pracipueafpidun^,&pracipueafpidunj qu'^'^ contra venena omniarargu- ti ''''lni.’i,°“<^icunt“**^p*******‘*'*>gallinas, quov|c*v/ dievt.w id4>ji cwk. K • ederint.nnr^ ci ab PciK);^ afpide ; carnes quoque earum Ex his qu? bn tradunt, illinite morfibus cum fangui 'OfOto abigere; (lih’'‘’'lli>'’‘'‘^‘'"‘ fangui- >lu-|“'teii^'''‘^^>*’^“ll®l‘loc“h animalibus rc- alatos. QuanquamSe ficr, "^iit” oculoa tg Nau i^^ogunc tricis cum fale & iadlc r

1’0‘' ^ lo nialua nafcantur, V'' pcrmiilo nifaceo infundunt au- '“'^ tradunt, vomica; 13 tc^lj? & quar ''^"““llottimque tu"’ OUoa, morborum , tau- iN^^btios n”” inclufos cenfeanc m^^l^occ referenda arbitror. 0’' b I.ecar- bum argumento "s- ^bivin^'’'"® adhibent, btur qjbcyatb afpidum lomnilica vis,fepte- ‘*bntes. puerilibus annis 'bil Utar,*''”* qua Pategj hdul.cque 9l,(j ii]®"''® impofuere. Adeo ^crum omnium fine ibi,*,8'nuit Q ingentibus a».! is ^ adalligatos laruo brachio f„. luK Vfi bibus - palloribus, refiilete noflur- I ‘'^''^bbt ''tCs, Pbs iifnj diurnis in tofaceo pan ' •atK *lfp|j buctfatiir fcoldpendra, fcffituque *V(°b'niug,„P'’^bUiros torpore & fomno nc- 'hbtn otinime fanabiles.Sed CarcUm u fanguincm attingi, aut re»

FFf f Va

C.PlinijNaturalisHiflr* ^ ) inuecetatutf (lacim jnterimit ; cens vulnus , quaiicalibct t cus car dius.De ca-teto potum tabifica vis;itaqu uonnocet.Nonefteium j, . , -cibis inuoxi» Ta morfu earum animalia « CunSarer in proferendo ex his remedio, x x v 1 1 i.vica; anno? Varrone fcirem lx I curari, na dille, afpidum iflus cSicaciffime e:n percuffii ipforumvrina.EafiUrci.quem necanteiu . nentes ipU fugiunt, alios olfaclu

dic,tur m- , hominem vel fi afpiciat tantum, re.fanguincm Magi mitis laudibus cch > cueiincem picis modo &: colore, dilutum j fuccei 1 bari clariorem fieri.Tribuunt ei & titionum a poteftaiibus ,&adii5 etiam motborumque remedia, veneficictum ai«’ Quidam id Saturni fanguinem appellant' co non habet venena. Caputeius limini u rum fubditum.ptopitiatis adoratione DiiiJ natam domum facere {'romittunt. J n 1 inueteratis.Sc cum meile tritis.iiiunaos uefcereadnoautnas imagines, etiam pH J Cordis pingue in pelle dorcadum netu is J indn nis adalligatum in lacerto, conferre J viSorw. Primum fpondylum aditus tj illigatos pedibus mulccre . Dentes eius doruiijJ rum ceruinis netuis.roites prafiate « d teftatefque exorabiles.Scd fupet omnia v.jj qua inuiflos faciunt Magorum pofitio , ciaiCauda draconis & capite pilis leom* a vigoris fp'"’ re & medulla eiufdera,equi nt.-jl Vnguibus adalligatis cetuinocorio .

cetui alternatis & dorcadis •. qus aigm reiS' minus rcfcrt.quam contra ferpentes (t monftrafTc quoniam hsc morborum '''li , iiint.Ptanonum adipem venenata fugiu" f ^

Liber XXIX. '^^onum, Cccuris cinere in accro per-

caput impolitum , vcl alterius

jse^^ pcicufient , fine fine prodelK Item Ii j ^P^3-ni in vapore baculo ruftiiieac;aiunc

. *iat ^^^^ere:item li quis exuftac cius cinerem ^^erti autem ad pctculTum ferpcnrcs nc

Nigidius auror ell . Caput qui- Scythar inter aures ad eximen- quem aiunt ab ea deuorari terri- i ^^illj toto capite vcuntur . Fiunt ex vipera theriaci vocantur ^ Grxeis quater- , ft 'gi?^* ^')eis^gl^,'''ti-'inqucamputatis,exempt]rque inte- ‘^tiore Ipinscadhxrente, reliquo corpo- anetho difcoifio, rpinifq; 't''^PtisX

Ij^ijCca^.^^ddita flniilaginc , atque ica in vm- psiHIlis quibus ad multa mcdica- ,

. Significandum videtur e vipera

*^cri . Quid.im purgats, vt fupra di- yiiUj-Z^^^ipemcum olei fextario decoquunt |j^in^.*^^-Ex cojCum opus fit, cernis Hillis ad- perunguntur, vt omnes facfiixfu- ij^txcerei. conflac.concra omnium fer-

EjP^ntji, 'qtiatriuis insanabiles, ipfaruni 5^ta impefita auxiliari leofque qui iecur coelum hauferint, r.un-

Periri a ferpence . Neque anguis 'So(j ^fi^njfi per menfem Luna inftiga- viuus comprehendis jlJcojj , & in ^^^tfifoueacur ita morfus. Qiiin & ^ f multa creduntur, vt dicemus, fc Aa dicatur. Democritus quidem cx his conficit, vt polfint auium anguis Aelculapius Epi \t)^^*^aduc'5^useft:vulg6qi pafcicur& *‘Acnifi incendiis femina exureierur, . ,

c. Plini) Naturalis noncPct fa-cunditati eorum reliHere-InO', elt ratum pulcherrimum anguium geuus j nullis ferp iu aqua viuitiliydri vocamur, ^Horum iccur feruatum inferiores veneno. ^ Scotpi". Tus perculfos ab his auxilium ell. ftellionum veneno aduerfatur. Fit enim ,

cu , lionibus malum medicamentum. Nam mortuus eftvino.faciem eorum <|uibibctt^j necati tigine obducit. Ob hoc in vngueto infidiantes pellicum formsc. Remedium ; ac nitrum. Fel ftellionum , luteum , &mel In' in aqua roullelas congregare dicitur . . maximi nia venenata falamandtx fcelus Cartera enim liiigulos feriunt, nec plures L intcrimuntivt omittam, tiucd perire coii''- I • - ampl;_^omPl'^ percul w neque * dicuntur homineisvnJiinw o , ,, populos par mitti ad terras : falamandra fi arbor'' care iinpcouidos pocefl:. Nam Sc eos qu omnia poma inficit veneno , nccatfiigida vi^nihil aconicodiiraas. vel pede crufta fi contafto ab ea ligno in coquatur, idem veneficium ert t vel fi P^j cadar. Quippe cum faliua eius miacunf'., corpori vel in pede imo refperfa, omni® , ' Corpore^Hefiuatpilus .Tamen talis n" , veneni aquibufdam animalium, vt fuibn^jj dilTidcn ditur, domante eadem illa rerum nenum eius extingui primum omnium^^ qus vefeantur illa, verifiraile eft lacerta in c' V tur, cantharidum potu , aut diximus.dicemuisj p(a:c7(eraptatctciera auuciirtunaaduerfantia — ,f contt^.^ locis. Ex ipfis qui Magi tradunt animaliunKj' dia .quoniam ignes^ola jrJ experta Rom»’ .ji fi forent vera , iam cftet detta‘^ Venetem accendi cibo earum , fi ,» Liber XXIX. P^^dibus , & capire in mcllc feruentur, 2 ''<]Ue reftingui ignem ab ii? . £x volu- j **’'‘*‘° contra ferpenres primiim vul- ''s.Pj '''*“tatum quoijiie minus virium cf!e ni

ex his ii nidore, vrantur , fugari Item cor eius alitis habcnres,tutos ef- 'Itlii, non foliim fcrpcntiuni.fed eiianj fe '*^°‘’.'tmque,& regum ira. Carnibus gal. Ietp '?’**ta ''t tepeant auulfac appofiti.s, vciie 5 *o. domantur item cerebro in vino ''ttc [' ’’ gallinae malunt cerebrum plagis im ‘'^i„'”'l['oqucexhis potum pratclaremede-, aliis vfibus mirabile. Pantherte j attingunt perunflos eo, pra-cipu^ ''''^tit incoftum. Aluum foluit : h ''etp r'ali- Prod.-ft S: contra lon- ii torpentibus l,™'8c membris tremu- ?'Pip(,^'^.''e‘il3riis morbis, Sc capitis dolori- plino^j^tis. inflationibus, fallidiis , incipienti 'feri r'

' etiam facicdi eius extantpri- 1 '1'bio enim coSi cum olete marino,

,''.aui aut apio authctbaMer- , 0 t''’eori.,°^I’.‘’'^'°’aittanetho:vtililT;mcau- * aqu.T tres *‘*^ftis'’K ad heminas cum N0 ferefrigeratum fub dio dari vomirionc. Non prietcci- J' 'flUanquamad medicinam non 'iquefeenti ^aSant,!',"’ galli narum mem- in fe.Tta hoc vene

canunt. Auxiliatur con 6i Aund* caro recens conce- pecies vfti cum pium omittam in hac quoque alite exem J;

Naturalis Hlft. : 5 4 c. Plini) exemplum Magica; vanitatis. Quippe virajlJ eoreius imp liqua pottentoia mendacia, J mammi mulietis dormientis fimltvs , J ^ pronuntiet . d efficere vt omnia fccreta . C— wl/vm _ fortioresFnrnorcs fietinec*’ 1 in pugnam ferentes idem, capillosremedia demonllra'' J dem ouo adau . yiiquanivnquanivio , autem qusefonii^rooiiumibubonisouum.bubonis iplam auem vidilTe ptodiP“ tuit.ciim j &pr.r:cipuepr-cepue incapil* quis vtique experiri,cxperiri.K niilU bubonis etiamctiara ctHlCtl* . EUine quidem pulli ^ ^ genenso-/»notic ptop«UfOpC ,S pillum promittunt. Cuius .( poffint,qu»i^ai„r tradunt &de velpertilione,velpertilione,!' , inU cunlatus domui viuiis. per leneftram J priuatimjn pite infigatur, .amuletum ede ; pedibus lu‘l libuscircunlatum toties, S: , quU4 futfuin infuperliminari.Sanguinem j ferpcncium i6lus i" cum carduo, contra , ecir mpuacipua laudant. 1PbMangmm'naiangiura -jC limile fot' & plurium genetura . Vnum ^ iniqu-reliqua part ruforuto capnecapite ., r». multo maius , ^ rerpetlo"„rrCpetlo" nigra, albis..iKic incurfantibusincili faiitibus tis j huius quam velps icfus . \ ( Acerbior , &molas.Inreniedio e me circa furnos j percudo olity ciiifdem genetis.alterum

, cum —mortui adan hociiui. feritantur , pi» cortices eorum contriti P°“ Acqu j^i vt.c diximus fupra. - . muftela:muuciitcciiuncatuli , — i _• intei* ccneiagenera atanc , sion Grici vocanrintera//>rnnr gcP ' Sillinguuntlupi nomine .Tertium la dem phalangi) nomine araneus , diffciiioitdiireaoinueO g-randFffimol:ii;.nnrnn;te_capite. QuoflllO ^ ouo, adalligaci 4 tiir intus vermiculi ortunr xibus ceruina pelle ante Solis *y vt Cxcilius in ne concipiant , cft quam W* reliquit .Vis ea annua : ' bi„^^.Ul>er XXIX.

fas fit , quoniam- aliquarum ..Ut i^plenalibetis tali venia indiget.Vo- jj 3 '''0 (1,1' gion acino nigto fimilis.ore mi- pedibus breuiflimis |.'’Petfeft.®'“° . , tanquam m'*'. ® eius qualis d fcor- V**''tna ®ti(,jj fimilis araneis textis . Idem erat J dillinguereiut virgulis albis. Hu- fi ”‘utf S'^i'ua labefadiantur . Peior L '*riiip vtroque

nigra , caliginem conci- 1 *'8t V* °'’'‘tus L.''''’dc;- ataneofos. Etiamnum dete-

n.'*. penna tantum differens . Hic ^5*^ perducit. Myrmecion formicar ’ nigra guttis albis diftin- Hi- -^Us' , IjjMuo * ''^fparum dolore torquet. Tetragna-

habent peior , medium caput jjj : ^ “'nea alba, & tranfuerfa altera.Hic facit. At cinereus pofteriori parce ntior. Minime autem noxius eo- PstiJu'’'!’'* telas mufeis in parietibus latifli- ' ^°ntra l|8?lli,i^ omnium morfus remedium ,^'U pQj.^'^'ni cerebrii cum piperis exiguo po- ^Irm . fimi formici quinque poi2 :pecu- 1?^’ Illitus ex accto:& ipJi aranei qui- pntrefafti. Muris aranei morfus fa

... 'tictp"''' “«"'•IO in vino poroivngulat aric- mufiela: catulo.vt fer- diity"’ in i^i eft.siiumeta momordetic, mus * * imponirur,aut fel vcfpertilionis f t tirancus conrraic i®tl''^'fijs remedio Nam fi praignans mo- Optimum, li imponatur oIcq Scalios ad hunc vfuin fer- circiilitos.E 11 Sc cotra mor-

^ orbita.Fercur enimnd itajtorpoic quoda nacurs. Scor» pio . ,

C.rlini) Naturalis Hirt. SI(? pioiiibus contiaiius maxime inuicem ^ . _ -A. Mtrifferaratterat.» ditur vl vifu quoque pauorem iis putret i . Itaque1 in oleo rem frigiJingiuiiuuu;.».—fudoris L QH^tla^ J Scita ea vulnera perungunt. cum . decoquunt aa illo fpumam argenteam Gr.ve ita illinunt . Mune atque , ftri genus . .iCcalaboten & galeoten. ten vocant, & ^ nafcitut.Eft enim hic plenus lentigm non »J omnia a . doris acerbi, Scvefcitur.qu.e Prodett galh Iteuiomou»ftellionibus alicnafunt. & V .f,|, draconis lecuc. lacerta fimi cinrs illitus , fcorpioiplefuaiplagni i fa, musdiuulfus, potus./ r alTus in cibo fumptus , aut tus’ , aut

. Proprium eft Icorpba ri cyathis duobus letium.vi.w.».. nec qubdquoa manusmauui palmam non , — j- ab ea attigere. Lapiillus qualifeunque > piag.e,ieu«.plagx.leuat -dO interca ctac.appourusctar.appolltus , u ex aliqua parte, . Irem refta terta operta j debent te^ prjiii.*»! litavi.»»-liberate dicitur. Non impofna. , . , - , ' F o, ni» Cral atpiciat.nrniciat. i nui imponunt, & cauere ne Sol , profutit.Multa&ah^; terreni triti impoliti remedia fuut. propter qux in meile crabroni aua apibus contraria, &vefpis ,1 Marti) &: fanguifugis pici quoque : Adue iiwij feriunturva»v....«k ab iis. -- cum habentes non ^j, quO x & locuftarum minimx fine pennis. C>. r ...... genusrrAnil< * l bos vocant.- Eft & formicarum

Italia.- Solipugas- - Cie^N' lUlIi 1• non fere»v »w ina.. 1 c; tum 1 'rtll .Iis cor velpertiiioi lat.falpugasB.rtica ; . lauiaiputy». "i T , „Jl/ trarium.oiTinibuique formicis: lalani' tharides, vr diximus. Sed in iis magna quoniam ipfie venena funt pot* vefica: equitem R ^ cUtu prxeipuo . Coflinum ..l*; Gun',j,i amicitia Neronis principis —notum, , ^ vocatus exex.AegyptoAegypto nenr. correptusriArreoms elTctefict ,. XXIX. 5)r '"’''5nc

* Csfaie , cum cau- i;'tilij)jil P°Wm prs^arare voluiflet, interemit, P^odeile no dubium eft', cum fiic- r '*'Bin ''Ui.&feuoouis“‘.-"(xieuoouis velvei caprs.Ipfarumcaprs.ipiarum P '‘“'^tid l’*iiiter in qua parte fit.non con 'nt ^'''^ores.Ali in pedibus 8c capite 'exifti e(p j ; r Ca, '^tie fiT-- *"r ’ negant . Conuenit tamen an .,1*1 pennas '“liari, parte j in quacunque fitvene- ® “linuntur f*iuc ejevemnculo , in Ipongia ‘?ynorrhodi qua: in caule ,fed foe- ^ fraxino : catterte in alba rofa mi- ti;''**®ra , ** liiiei^^^^^n^ntdfrnia: inter omnes variat, lu- ti 'Jlttiai '* pennis tranfucrfas habent, I 0 InKfrnf^* minutat.latac.pi- Co*'*aut''i"^'*'*’

, vniuscoloris macratqs. 'ncalicc ffilili nonpicato linteo tijr pSato , & tofa matura, Ip & fufpendun-

‘•li cum fale ferues , donec per k V lin- a(lajp^°‘^'ntur .podea reponuntur. Visca- Pit'' «Attilias obducere. tt^^htpi' > Eadem ' nafceutibus , eadem bu- Om ' finili’ i® piaparantur. Ifficaciflim* fts liohcnafque t dicuntur 6c & men- ni'* tlabat ltl«oH'PPocrates&hydro- Cantharides obieaa: funt ^ Catoni SUoni- ''"'^num vcndidilTetin auftione ‘‘“o flruth^ fefteniis Lx.addixerar. rabido, ^ tdcer~ « ^ 5 ,^ totumbis,& rnttTielisremcdia, l^a.Smautem''^' r (Cac- fe(>p,.r-. “luiniocamelmumtunc V?- itia,'ltis ad a x, obiter ditium fit ,cffi- adeps anfcri- jSUad frimus dnam eft ^ frtintui “ ''^nenati genera -.contra II n^^Ilc.in quo apesfint mortua, Tom. iii). GGg ,

<>8 C.PlinijNaturalisHifl-- remedium eft Idem potum in vino , pilciti gignuntur.ln canis labid qu2 cibo ^ capitis canmi cin> lu tuetur a pauorc aqu? , ornn ^ Oportet autem comburi .^ tus vulneri. j biti vt femel dicamus, in vafe dem modo, ^

circunlito , atque ita in , uo , argilla potione proficit. Quidain dito. Idem & in J edendum dederunt. Aliqui & vermem e ca in P te canino adalligauereimcnfttuaue .j caud.ti», fubdidere calici, aut intus ipfius combuftos infuere vulneri. Cor caninum tem fugiunt canes. Non latrant vero, canina incSlceamento fubdita poUici : a%, muftcl.t qua; abfcilTa dimifia fit darn , cao' tes.Eft limus falius fub lingua rabiofi fieri bydtophouos non datus in potu , ib vtiliflime iecur eius qui Multo tamen , poffiefieri. cruiWi'’ momorderit .datur , fi cocib | quoquo modo i dendum : fi minus , ius coftis carnibus. Eft vermiculus in num.qui vocatur aGrarcis lytta.quo c< j rabidi fiunt, ne^^jj infantibus catulis , nec dium fentiunr. Idem ter igni circunlatus cet tabidi fiant . Et i( morlis arabiofo , ne gallinaceo occurritur. Sed id deuoratu»^^j^ tantum eo prodeft. Aiunt & criiUmcob ,ji &anferis adipem cu,s efficaciter imponi , J Ic.saliuntut & carnes (^um,qui rabidi ad eadem remedia in c”o dandtj.Quint ,1 tur catuli ftatim in aqua, ad fexumeiusq,^; e* roorderit, vt iccur crudum deuoretur duntaxat t'’ deft & fimum gallinaceum , aceto impofitumiSr muris aranei caudti ,^.|ii vtipfecui abfeifia fit, viuus dimittatut:E||i vel cx hirundinum nido illita ex aceto, Fjgii' ^

I.iber XX IX. 99 **'°'’’bufti:msmbrana fiue feneftusan-

cxuca , cum cancro mafculo )Ue per fe repofita in arcis armariif-

• Tanta vis mali eft , vt vrina ^''leiis rabiofi canis noceat, maxime i.J^abe: *^inaf

aceto , 5c calfadium in fico im- • •Crv> > Mi,•Minii» L *'"'s ^oc miretur qui cogitet , lapi- i c',, , mCtrClir^ vrquein,%rCntti» itn prouerbmmnt-rt »1 <=i'll U1 t>T dif-AiC * ."‘«cve Qii* veinam canis fuam egef- 4 *''^rpQ ’ dicitur r L lumborum fentire, Lacer-

> =>lij » chalcidicen vocant in * In^Pota”' , Melius, .Veneficiis ex mu Chalcidem :ei ' ^*^Hs, contrarium eft ius gallina- ir. ''tti. I vt infrd li. a)i^«tt„^'.“"'Se hauftum, peculiariter contra ^i.ca.j.(ir parum falis oportet. Gallina- apud ^ri .««I Pui ,I|_“btaxat candidum, in hyffbppo de- 0.* ani-

1“® f^blfo . venena fungorum boleto- illi alim mal.hbi ' inflatione^s ac ftran- PafJ^bcs.'*.?®',' cap.tc^. miremur, ciim, fi aliud ani- 'ib ^'•ftau' ® fimum Scinflatio- >0 .1 afi;,,f5‘Md torminibus “^obtralc-

''alet , cum olei a:qua portione, ?tetij'®* '>0ntjj medicamenta a llerua- ^ili'^**'*' Lan!''*** omnia .mnia /•-• Pai.- rubricari >K_: 0- t iis "'bin j & fpin.r albj fucco.pa. I; ..'achmis“biis li.n''* bjr quinque, qui in cyathis ter- muftela- catulus, vt fupri '^'Ptatn”','"^'*'®'’’ 'F^qi agninum ^ r» oU I C » ^ Dia 1 n A .-d r — » ..»» «-»».1 »»» *natum medicamenta polletdtera Iis Villi'®* Ponticarum. Itaqueitaqut ic,.v fpilTatusi^iijaiuk- 'tffi ’'>U''inb6oi aeiote'"' “'luitur.Quidamfoeraine ana- Ni,*'''"nra'1.™P'"®bf'''imilimodofriit Om— • ^ PUt3nr_C irM J1 1 »ni-k/I rt contrar“rtnrra ve-v/»_ De,._ "“^oniarun Ptcotfs '°‘*‘*.*brn ''entriculus valet.coa- f-aulis ius arietum pri- »duieifii, ~"“5*uscxiex carne 5,c»ntharidas:item lac ouium ca- CCf i 1,

Hift- lOO C.Plinij Naturalis ;, aut acOicC lidum preterquampr?rerqiiam isic quinni bupreftinhnoreflin , t Columbarumr.>iiimhariim fyluelhiumfvlueilrium „VI biberint. Contr^ uatim comta arcenti viui potum. cti» vulgaris inueterata,binis ^ ca , muftela pota fi adpiloi reddtnd‘1 alopecia tcUend^ . & ^ std palpebr-is,& «.1*^*«'^esd ji Undes tMenios,& 1 f j-.../-. e/n* A A iJ/tyfitt/LdA reraedia.Y£T/iC(lSA* V jtA r '&"ad ocules, & ad parotidas Cap-J fimi pecudum cinis— bopeciass repletrepicu umi vngularuni m a Xrvcvprino Sc meile: item A P {vtVarro * mula: ex oleo myrteo.Pratcrea tradiomuriniim fimu, quod item mulcet^ recentia, prius t^v Bellat,! t mufcaru capita murcatu i culneo afpcratas.Alij fanguine c cinere earu illinunt ^j Alii decem diebus vt fit tertia pars cy re charta:,vel nucu.ita cumbvafficacincfe a lafte mulierum Alii meUe tantum.PJ rearum fubigtmtiquidam mmmi animat minus docile exillimatur, J !»*:> mirabilius eft.OlymptJe i» telleflus : eo tauro tamine nubes earu immolato S Mviedem vocant, extra territorium ca Alopecias cinis i murium capitibus v ft ve‘ emendat i prscipue , & toti iis mutis herinacei ct' acciderit ha;c iniuria. Item pice coriucorni combufturacomnuitura cum 1 meile . aut t-' ^ ^ fijitc! vO-iim «pr fe,fe. etiam cya^. Caput quidem eius vllum per reddit.Alopecias amem in ea ^ bus pilos ^ nouacula ne pteparari oportet & ^c'', maluerunt Qvaede hcri aceto vriVII . cxcxaccto* ,'r \inOj • IP cf tanto magis valebuntarflloKnnr ly cuntiir . omnia

vt docuimus , ,t ce Lacerte: quoque , qu- recentis hatundinis , cum radice , poflit minutim findenda elt cremari , teooko permilto cineres capillorum (O 1

XXIX. 10 virides lacertae omnia w'*' ea- vjr ^^iamnum vtilius admiilo fale,& tufa, Quidam denas viri- '^dec^°* ^ iis olei veleris difeoquum, in menfe vngerc.Pellium viperi- L *'>larun!*4®^°Kcias celerrime explet: item recens illitu. Corui ouumin D illitumque derafo capite '^^Pdlis affert; fed donec inatelcat, ne dentes limul iP^fcaQj*'^ “5^endum e(l , & vmbra faciendum, neque

abluendum . Alij fanguine & lUy ''' t^uni vino nigro. Alij exco- Ss ‘P*ani concubia in plumbeum 4 alopecias cantharide trita -au(J'"cutj,' .

liquida , nitro pr.vparata cute. cqj Vis • aitr exhulce- iiulceraita fafta, capita ipe ^ fel „ mu- *' 10 illini ,& fimum cum elleboro & tod''** tolluntur adipe cani- " ®Utve*°'*^.’‘’ '^il’o fumptis anguillarum or, exuunt po- ita tiginpj*'® *}i°nc quam 'fluj^^piii j ouillo cum creta Cimolia, Capitis doloribus *' Po ^‘nt .*^®rura. qutenudx inueniun- 1 t>itir-^’''ai,se -e, _ ia iiblata capita , ex his lapi* ia* alligg^P^® ( eft autem calculi latitudi - '

: *^tibus illitis. Cornicis cere- * *i0ft®’llinar.?''r nodluf.idem 41' inclufus '**lo ’ pati abftineaturdie ‘ '*0iis *!“' euulfis cirri, 1'? dolcatj,

'“‘Eatifque , vel crillis : mik.

GGg J ^

Hirt' loi C. Plini) Naturalis nidomilu'^ ftelK cinis illitus •. futculus ex pellis cremata ex Sy no fubieaus : mutina i duas oibitas . lito cincte. Limacis intet ttaiett ofliculuni per autem cum ebote jj quod ren in pellicula canina adalligatu, capm ^ pluribus femperque prodett.Fraao nonniU tela ex oleo & aceto impofita. jii vulneribus fanato ablcedit . Hatc & , ptou rum fanguine fidit. A cerebro vero infufus, 3 , anferis fanguis.aut anatis cum tofaceo codtus.N earundem alitum j, pafcentis hirundinis caput pr.tcifum , lineo panno adalligant cai luna plena , j illinu% loribus licio: aut cera alba fronti los caninos panno adalligant. Ccrebrui^^i, palpebras gignet cis in cibo fitmptum, ^if «efypum cum myttha calidii penicillo fimique mU' a Idempr-ndarc niufcatum ,

vt efficiatur . xem aquis portionibus i ^ du. pondus denarij promittitur, additis J oefvpo ilb»* tis denarij e dibi.vt omnia J ad ciy murini catuli triti in vino vetete in his incommodos-^ nem acopi . Pilos oi'd‘ lenafci non patitur fel herinacei : V cinis ilacctj,^ lionis liquor : falamandua ad era» fel in vino albo Sole coaflum puli® mellis in areo vafe ; hirundinis cochic*/ cum lacte tithymali.fpumaque ^ v 1 ' comata dicut Magi cerebro catuli j. fpecillo demifib indexitan jP emendari , infinilltam. fi dexter oculus curetur : |||[ » aut felle recenti afionis.Noauatumc , 1 '«OMilt maximum,quibus pluma aurium Suffufione oculotu canino felle mal»^!' hyans curati Apollonius Pitanaus Liber X XIX.

'•.'''reex mclle inauflis .claritatem Ntis 'i icunt -.multotjuc magrsgliris aut

*'llc, Q cinere , aucaquilx cerebro vel 'Cftibmi™ ^ttico meile cinis & adeps foricis 'fitus , lacrymolis oculis plurimum ytillfl' quod quid (it dicemus in metallis. fufFufionibusdtcm lacerce hirun- .'ftifUfj illi, ‘''februm,quj etiam tritj coflmie fron-

Pclli,, '-'Pipboras fedant , fiue per fe, fiue eum folatis qUo thure.Sie & profum.Vi-

cremare , & cinere carum cum mel- 1 '"'UniQ^I^Ungi caligines, vtiliflimuraell.Iume

'''tti “'‘^membrana afpidis, ad; quamexuerit, 'iufdem claritatem inundiis facit. f Vl fit^ili nouo h*'''C'ili comburere , addito ^ Vh. ^CCO a<4 ruarhimi vnn . rhiine mori-

GGg 4 »

104 C. Plini) Naturalis Hift' y viperinus.De fe|I' inungunt.Itemque adeps ;

quon^quom'* ,, aiida6lcrfuafctimqiizpr?cipiuMdadtcrruafcriinqasprgcipiunt , luO loco docuiraus)aon aliud eft ferpeniiU , t A nenum. Anguium adeps ztugini millus . fanat membrana fiuc oculorum partes , & ^

fi adfrice^ii »j| £Ilis vemarione eocum exuta , ritatem facit.Vlulz quoque fel prodicatur bugines.fufFuriones,caligines:adepsfimil'j; claritatem. Aquil*, quam diximus pullos r milio felle cum'’ tuendum Solem experiri , Attico inuugilcur nubecul.z 8c caligation« vis 5t in vU fufionefquel.C4XXWX*,...-J oculorum. Eadem meile e.< no fellc elt cum porri fucco , & Item in gallinacei felle alligato ad a''ge‘^ j ad albugines ex aqua dilutodtem ad fuA’!:^

• r' oculorum,maxime candidi gallinacei •; ' quoque gallrnaceorunndutaxat rubrum. galb^j fisIt:» illiniendumliillUCllU.U»H moftrant. Laudat &— j, m 0 , . N ». inv'^ fedprzcipuc adipem .contra pullulas

Lc Mac rrilirpreiusreis sratiagrati a faeinant.o"faginant. i lis. Has fcilicet eiu rei , mitifice & ruptas oculorum tuniculas 3“ v quol fchillo Schomatite lapidibus. Fimum rum.duntaxat candidum, in oleo vetere al'': que pyxidibus adferuant, ad jupillarum j nes. Qua in mentione fignilicanduraelt fi tradi, inuideu' nes fimum fuumreforbere ^ minum ycjilitatibus. Accipiter decorius ceo efficacilfimus ad inunSioncs oninj"^ f lum putaturJtem fimi eius cinis cu Atti^ j|i le.Laudatur &miluiiecur.Fimum colun'“ p ex aceto ad xgilopas. Similiter ad albuS cicatrices.Fel anfcrinum.fanguis anatur» J

otmeiitmeile • hylToponyiiopo & 1 fis oculis.ita vt polleapoltea ‘,(,t(, ^ tur. Fel perdicum cum mellis squoponu^^p» fc vero ad claritatem, dorcados. Hippr>‘’^si) Liber XXIX. 10 iHlti ^ '°^’f3teadiicicut,qu6

Splenium e meile decoctum , lanam-

:*'Suis'’r° Ear^nde auium (vt •• fanat , & iccur otiium, atque '}'* 0 diximus efficacius fulus-DecoSo uu 5 ) oculos abluere fuadent:8c medulla ‘ais.,,^. otorefque illinunt.Bubonis oculorum Ptio j^aittitji ™‘fius claritatem oculis facere 'Turturis fimum albugines extenuat; 'aii, 'carum ^ cinistfimum cenchridis : acci- acris hanc Gt.eci faciunt. Argcma ex qux fupra feripta funt, fanatur. tu '’'iliir*°a* > ti*''->con''*'ao' oculisjinquo fuht apes immor- jj^uis Pullu lipp'.^ qui ederit.negatur annis con- be qui draconis caput habeat, tt'^'as adiD^'*''^*' c' pi^caligi ^.'"clle curaoleo vecere, incipien- pj'aaj^y^^cs difeuti tradut. Hirundinum pullos ^atecanr, tg, Coinhoj reftitutiq; eorum acie ca- aotur: clar' hoc cinere cum meile vtun- 8c dolores , ac lippitudines & * fiooque plotibus modis ad oculo- Upi 'curet) aooot. Alij viridem includunt *'''iili • * , iit^'Oau;,f^*apiUos, qui vocantur cinatdia, ituU^^ORulo. r*a 'amoribus adalligari folet.no- fingulos detra- ‘^poo emittunt lacertam, lapillos - Ocui' c^a^ot^cs.Alij fubllcrnunt '**^irid-°5u terra ' > oc vnd in vitreo vafe annulos in-

ecg 5 10(5' C. Plinij Naturalis Hift* recepi‘'',t cludut c ferro folido vel auro:cura vitrii emilla fiim lacerta apparuerit per . nulis contra lippitudine vtuntur.Alij Qitida viti ticrc pro ilibio ad fcabritias • combutU" • go conocollo in fabulofis nafeentemii.iin.iiii.»* incipientem epiphoram inungunt; item g*' a etiam oculis punftu etu'i^ mataiiidcrt . Mulleis r^-- i‘’ . i/ jv:j|0^ vifumreuercheademque•i'- .«-1 .4 nt-n (1110 qux/iii'i» miacerwsin la f PTTfS dextrum ada lis factum. Serpentis oculum vi"! tum contra epiphoras ptodelTe.fi fetpens ’ Tinexa*.v hne....w oculis . mittatur. J-atlLacrvmantibusy - • • • s ... . . n I _ _ _ : medetu'J ,»rili''‘* ftellionisLLClltUliia capitis cii Ilibio eximie Yj' neimufearij cela,&pr.'ecipue fpeluncaip.j^ vt',| pofita per frontemadduo tempora, ita ncc ro impube & capianir & imponatur , ^ ncue al'^^ dtio fc ollcndatei cui medeatur , diebus • nudis pedibus terram attingat his Alb e. biliter epiphoris inedeti dicuntur. quoque dicitur tollere inuiSlione araneus dusjlongiflimisas ac tenuilfimis pedibus, in oleo vetere. Sed is etiam cui crafliflinj..^rf contignationibus fere,.wxv, adai •.v xtumXtum eftciT , inlu panno epiphoras fanare traditur .Scarab . -«.«.-..Ji. Traflif** dis natura contueniiii vifumexacuit.ltaili^-f. marum fculptotes contuitu eorum c3» Aures purgat fcl pecudis cum meile , ; ais inftillatio fedac dolorem.Grauitate» .* adeps aP.fd'. cutu abfintbio 8£ WIWoleo vetere:itc» X.XX,XX..»xxi paf i" Quidam adiiciut fuccu cepx & allij

^ - ^ _ O . . . _ f^ ? . i at t1 ii Uv Vtuntut 8c per fe ouis fotmicaru.NanqU^ ^j; animali ellraedicinaiconllatqi vtfosfg j*i 8c omniuiPi^ii cibo fanari . Anferum quoqj adeps praepatatur.exemptifq; venis oto® j)' tina nouo fiaili operta in Sole.fubdita Hcnti liquatuttfaccatufqi lineis faccisi®^* > Liber XXIX. 107

9(ijj ''pofitus loco frigido > minus piitrefcic JUt |.J''’’^Ue-Muriu cinis cum meile inllillatus, Sijij rofaceo decodtus auriu dolores fedac. animal ptxcipuum icme- imrauerit , ' ^tauc,' '''Urium fel aceto dilutum . Si aqua in- dcttjA '^'^rps anferinus cum ceps fucco. Gliri» exemptis difcoquitur Uiellf P'llr > inteftinis malunt c deco-*? nouo ; fed Medici nardo ''•que ad tcrtias,atqi ita alTetuari. dein- " rafundcre.Con ftat 4 PPUr fit.ftrigtli tepefaSa aiitfj Pmrata aurium vitia eo remedio fanari: datit^ '''«ni vermes atl*pe anferis decodli infun rubri cu oleotrhi ex- Uuicej’ . arboribus

Ucctt*'.'* ruptis auribus praeclare medentur. ' Urii 'Uueterati in os pendetiii addito fale co- ''"rfe’® ‘'?:ula;fas aures fanat:cfBcaciflime au- r3li(J 'Ugineas maculas habetes, lineis etia per Millepeda, ab aliis centipeda Pilc, 4j‘P'da diaa.animal eft e vermibus terr.t rotUtj^‘'''ulris pedibus ateuatim repens, tafluq-,

'•ficae;,'"' fe-onifeon Gra:ci vocant , alij tilon: "talij ^^P^uatauriu dolores, in cortice Punici dr in ^ porri fucco. Addiit & rofaceum, ® aute qusc *'^UatUt'r infundunt.Illam no Upte pern- P.* Ciaeci vocant, alij fcolopedra.mi- “"'rofdmqi.Cochles.quf funt in vfu ci- “utthuris polline appofit?_.ite mi- "^ftutisauriura illinuntur cu meile. ^'Ueaus e 'Uficeoad ftruente tefta vfta inftillatur quidem vitia ef- *''>fed ''^°’‘'°u'ra omnia h '°uttar PUtnlj graueolentiam prateipue : aut fi aceto-.melius cu felle caprino I'* '>ubul marin?.Vetuftior anno V "n ina*“* ' ““ ptodeft nec imbre perfufa, **

io8 C. Plinij Naturalis Hift. ^ auribus aut per fe in lana , vel cum croco , deft: gryllus cum fua terra etTolTus & ilbtus^jjf gnam autoritatemhuic animali perhibet l- n Magi quoniam retro amb% dius , maiorem , ' terramque rerebret , llridat noibibus. ca *cum 'feum formica circunligato capillo in .

extrahitur...,, condat • ita formica: complexu abiici>' Iris gallinaceorum membrana qux , trita, auribus puiulen» inueterata & in vino ; lida infunditur.gallinarum quoque adcps.t' quadam pinguitudo blatt.!: .‘li caput auell*j 1, 1 vnas rofaceo auribus- mire hanc tritam cum „ incluferint >1 delfe dicunt.fed lanam , qua ; paulum extrahendam. Celerrime enim id.f vermiciul»;:' gue tranfire in animal , fterlque

Alij binas ternafue in oleo decoflas effica . me auribus mederi feribunt, Se tritas in liut ^ imponi contulis.Hoc quoque animal intcMji na' denda elf : fed propter admirationem . prifcorumq;... curs.totam in«•.« hoc loco c.xph'AVtyiJ I dum-Plura earum genera fecerunt. Molle'''!^ji; in oleo dccoSlas, verrucis efficaciter illi'’’ '!'. 11 perti funt. Alterum genus myloecon appella' j circa molas fere nafeens. Has capite det' c* Se Pidton in jj' attritas , lepras fanafle.Mufa piis reliquerunt. Tertium genus S; odori* inuifum,exacuta clune, cum piiTclteo fan3t^,^[/ d’-) infanabilra : Urumas panos, cera alnis , XXI. impolitas perculIa,contufa,cacoetb‘'’ , bicm,furuncul6fque,detradiis pedibus S:p'*!(F Kos hjEc etiam audita faftidimus. At

Diodorus Se in morbo regio , Se orthopnoi id dediffe tradit cum relina Semelle. poteflatis habet ea ars pro medicamento T V V t V

o„^;afuere iiut tritas clyfteribus infundendas autiheumaticis.Infixavtic|i k corpo “Us.^ ^Jttrahere cOfiat. Mei vtiliflimum auri- funt. ''is cg eft.in quo apes emortuf Paroti 'UtUf Pfitnit columbinum ftercus ve! petfe,vel hordeacea aut auenacea.Noauaq; infufum auri- ciii

parotidi : multipeda cum refinae 'ttia'parte liue illiti, illita : grylli ii. hc adalligati. At reliqua morbo- rum genera medicindfq; ex iifdem animalibus.aut eiufdem generis, fequenti dice- mus volu- mine.

'5’ I c. P L I N r SECVNDI NA- TVRALIS H I-

s T o R I jE LIS sn. XXX. \ prooemivm. ‘ DtotigintMtigUtanu-, quando, & i d celebrataJUerit, coeperit, & qmhm q qua ex animalibiu medicina. Cap. ^ A G 1 c A s vanitates dem antecedentis operis ?± vbicunque cauf^ locufquafj|A banc, coarguimus, detegel”^! etiamnum: in paucis taifljjtai plur* gna res eft , de qua ipfp quod fraudulentifTima.M; tur,vel eo . plurimum in toto terrarum orbe,pIurimd!|[(/ culis valuit. Autoritarem ei maximam t quandoquidem fola arti“ 1? mo miretur , alias imperiofiirimas human; mentis in vnam fe redegit. Natam primum e irrep»' nemo dubitat , ac fpecie falucari altiorem fanaioremque.quam Mediciny “ blandiflirais defidetitillimifqipromiflis fi' Liber XXX. iii

f^Iigionis , ad quis maxime etiamnum .‘'"’anum vt Tgtff' genus. Atque hoc quoque

WifcuifTe artes Mathematicas , nullo p'ti|j *®o futura de fefe fciendi, atque ea e cilo credente. Ita pollcflis hominij fen- Ss tf'^ vinculo, in tmtumfaftigij adole- *''’^th °®ieque etiam i n magna parte gentium Oriente regum regibus imperet. i"''

'' ’***‘' Perfide d Zoroaftre , vt 1 Mnuenit. Sed vnus hic fuerit. an i .'''«t confiat. qui fa„.*®‘“s I non fatis Eudoxus , Plentia i|hi fedas clariflimam.vtilifiimamqi 'Si voluit, Zoroafitem hunc fex mil- *nte Platonis fuifiepro- .‘‘'it.sij, S'"” mortem i*.*ttcj '|7 Atifioteles. Hcrmippus qui de tota ^'llia vp fcripfit, & vicies centum

* Zoroafire condita , indicibus ' lUe v*’ I j'P> 0 t 5 ^°‘^'ninum eius pofitis explanauit.pra:- 'ttn filo infiituttl diceret, tradidit Azo- f I j p '''fo V. millibus annorum ante m fuifie. Mirum hoc in primis, artemque tam longo a;uo, v^is nec ”°nimercidcntibus,pri;tcrea nec |.jjj*^°ntinuis fuccellionibus cuftoditam. auditu faltem cognitos ha ht foli”' Sti'*' Apnfimium SrZa- H’’ ^^*’)''oniumque Matmaridium, •ii(| AfiVfimn vero Zatmoce- 'iihi” I quor,'^*’'*^**'’’' X^^^tiien extant monumenta. Ma- bello Troia no tan- arte c 'c''” "'«ntium fuilfe Homero , ran- ''X’nperise^^ in erroribus, ade6 PC'*'*!! odu vlyxis Siquidem Siren””” **'“nde confiet. ‘8i apud eum non aliter VolunrP™“11 Citce vtique Se inferorum cuo- )

IU C. Plini) Naturalis Hid' cationc hoc folum agi.Nec pottea xir.quooammodovenife^^^^^^ vjM****^'^ tranfiffet ad Tbc^ vrbemviucu» ) quando . liiumarafiirlniain , . ** t __ /4 Jii obtinuitrvhrJnillt min .[4 vrbes,VIUCS^qUULUlllquarum cognomen diu Vjk --.I 'S: getitis.Troianis.-^anricTrrtJnnic itaqueiffiniie teniptenlP*^ li orbe aiienx j Chironis medicinis contenta ,&lblo M»' equide Achillis populis minante . miror Menander q eius in tanttim adhsfilTe , vt i literatum fubtilitati fine imulo genitus, j complexans ^ lam1 cognominarit..^rr,-,nrrt;naric fabulamfabulam.complexarn j Lunam. >1 nes fccminaruin detrahentium , -p ® innilille.adj. putarem ei propinquo primum intulille,ad ^ nas vf J I yq Ofthanes ad rabiem ,non auiditatem , fcientii eius.Gricoru populos egit. Qua^ clatitatr literarii wa»*. — . animaduertoantmaauctLu fumraaraluimurtui ji . • ?

) tec cius efle opera inficien- ^[Scd f * cau,"^^ enira maxime jffixiire ani c I “''iucdinem conftar.Plenumque mira- 6c 1) ^'cina„°F, Purirervcrafque artes effloruilTe, Me- ^ iugicenque eadem aetate Pocra, . illatn i'clon Democrito iHufltamibus.cir- fl g(i°^''‘teriacum Ccxcix bellum qiiod , ge- nolh'2 anno. £11 J ®8icesfx^,?‘^-''et>is & alia Mofe &Iamne & lotape Iu. 0 ®®'ied Ij'’f allfg inultis millibus annorum poft recentior eft C)'pria.Non 8c Ai?' le- Magni temporibus Illi autorita- P''°^elIioni fecundus Ollhanes co- •'it'’'" eiuf , '' 0 i*'^“‘^‘'utus,planeque,quod {; ib 5 nemo du. Jt,T^'^f»™mperagrauit. Extant 'nbn**'* itaque Sentes veitigia eius in Voi Ooft.- duodecim “"'Ille argumentis qu.x priori tis ev,“ , ° c c I- v 1 1- demum anno 0 . Cti li'" vr- P- Licinio CraHb ilb' faaumcft.nehomo im- '(«^‘^aceli ""'iiue in tempus illud facra pro- ''Dg“cvtique pobcdit,&poIIcdit,&: ''Uri,Uti,'^ «Ollral«oftr, qui- I inprvirvi-i'i »T« •T':l la y~< ^.Pfincip-t^^^ipiiam. Nanqi Tiberi) C.e- “^Liiftulit Druidas ''atu^ eorum , &hoc “^ceumque. fitt(]?'cinorein . Sed quid ego bic ^Odj'*®c ad Oceanum quoque tranf- 'panc perueUa! Britannia ^'is v'*'"' eam ^"'p.°i^e celebrat tantis ''thi '^ediitx ciremo- videri pofsit. Adeo illa to- i' ifh “confen^r ’ iiu^tuiiiurti difeordi I %“!'>• Non r & fi. *''* “Us r^i^dcbeit ‘Cflimari potell, quantum ^'”7*!' *ui^uieremonftra inqui- * ''ero religiofifsimum erat, ^''«mfaiuberrimum, faliika—: iiij. HHh -

I

II4 C.PlinijNaturalisHift- masor»'* Pe lieciebM AUsU,'f^rm{f<]»t & deteHttia.aeeesTauv. Cap. / ! Ofthanes fpecies eius Fj,(S XTT narrauit , fphiris. V lum.Nanque &ex aqua,&ex ,, 1 ac peluibus , aere & ftellis,& lucernis , pro ^J C multis alirs^mori is dmma biifque . 8 colloqui cricere i vmbrarumdnferorumq; Nero vana .-Etaie noUia**'^^^* princeps omniaOlUni»! r r , y -g quippe non cithats competit : fuii .fortuna t«um libido illi maior tus ani narum fumma geftieme mprofundis imperate Dns concupiu ,1 tiis. Primumque quicquamgenerofusvoluit.Nemovnq,u^.i haec non opes artium validius fauir. Ad , ingenium, fuere.non vites.nou difccndi ay & m.du» ,, non patiente mundo.Immenfum .quamquam ^crcluiu '^<1 exemplum eueft raii»falfe anisartis, j quofcunquequofcunqvJc vtindmqiie inferosirtfprn^ potiusooiius &Sc inq^^ atque proaimtis mandalTet Sribus lice^ neseasmullaptofeflojiescasmuUaprorcLTo facra barbati eiU rt • «,;r,r»ra.riU5mcositarioneseii*cognationes ritus.non mitiora, quam rcpleuitvmbris.Sunt q J fent.Sauius fic nos haU Magis perfugia, veluti lentipnem poflm ^ numina vt cernrnon ,1 non obfequi , A illo.Nihil membris defuitinam hoc in vero-y i pecudes nere certos liberum erat

. facile. Nam non niliniii areraret tum»colos t.elTett, — Ion M.igus ^ immolare etiam gratifsimura. de Tytidates venerat, Armeniacum # ideo ptcuinciis phum afferens , & mamat e gare noluerat quoniam expuere min ^ portalium nccefsitatibus violate natur ' fecumisiun. addu.veo fas non putant. Magos . aiim iuitiaueiat.irtJrtnllprar. W* cis etiam coenis eum Liber XXX. riy- *** accipere ar- Proinde it^erfuafum fit, imeftabi. V ?™.inanem efle,habentem tamen quaf-' ' *'fe ^*j“7mbras,fed'in.his veneficas artes aliquis, "‘'«ti v!‘^^^S'oas.Qua;rat qux fint adolelcentibus h '''ilus A no-' '*rcp(ijj'P‘on Gtammaticj artis, prodiderit [ cy- ''ocarc- fM JCrites n ej '“Uinam,& contra omnia veneficia: fyQ“'^r“r,ftatitn eum qui eruifiet,moii.. tlei “'iitn, vmbras ad' percontandum Ho- lis patria quibulque parentibus geni-

'tteret.

’» medicint fer merbes digtSfa “Miu .quarum f^tneru flacidafient,

'to"''’Pocij'A’'*°™'" '®*P*s maxime rairan- a retum natura damnatas , cxcha- a”' eriamnum aliij defolFas fe- Vh fim I W '^ligio-; aque rreduntextistnul- eius iudicant animal :vt fi' rrcens *®tiis palprdnfquc deuorarit ttiit, 1 , di- ‘^rem,^ , efficiendarum liufVr*^cnte'r^'*' euentus pro- ''‘“at' **“* exempto ,’ fanariictiiin den.«Cii-. ^'ore, Qflaif', At.? ^ * ex ^'•ir PUeir ca reddemus Ibers.Ncc muris- Hu-^^ornKi, j inuenierunquam Hvc^fi . ^^dueifari eas, quoniam &: cerrar dolor ^^f^iJcrfamr.C^rerLinx ^ ^ qui j-gk- iidem narrant ) medetur P'5»etunt capitum cinis cre- ^ fine , Canibus , infiilUms ex oleo cy» H al». f

Hift- jiS C.Pliiiij Naturalis prino ptr aurem, cuius e jV circunfcauhcatoy dens linifter maximus, doleattaurdtaconisos e mafculus albus. Hu u Eft autem ferpens & ^ in ximo dente circunfcarificant. At iji.P^ diuM^ dolore duos fuperiorcs adalhgant.c perunguntur,401 ciC . feriores. Huius adipe ofsibus l^ captant. Dentes fcatificant.& Ium t ita ne : plena exemptis , t2 a fronte Luna dent.bus deco- attingant.Colluunt caninis ,, eotu pueros vino ad d imidias partes.Cinis

- Tit eodem ,, adiuuat cura meile.- — . ^ dentientesaemiciiici . dentibus cinis e m Sc dentifricium. Cauis ^ aridiin^i fimoniuu inditur ,vel iccur lacertarum aut alligetur,- guitium cor fi mordeatur, bis in Suntauiu imei.inter eos, qui murem- habetur.nanetur. . ^ caueri.Verm .j. iubeantluneant niaiiui.uuiuiv..,,mandi.dolorefqi ita c auticul*. ji reni decofti in oleo.iniufique leuamentum. Eot parte dolcant,pr.eftant j ex tacii* cinis exefis dentibus conieftirs , ^ lUUW.C - eos cogitdntegros dolentes illitus

tefta.Profunt Accii j|i ri autem oportet in ita vt coit dice in aceto fcillitc decori , dentes.Is quoque vermiculus,qui in inuenitur canis deno ris labro appellata , ^ ditusmireprodefl.Nam eruce biafsic?, ,^7 maluamaiua viu,.^,-»cimices mtm p, taclutaftu cadunt.cadunt, Ettt Ac ^ _• 1*. .V* i"1 '1 < Harenul.i: qus ji auribusaUriDUS cumtUUl rofaceo.iui*ivvvy. , cauis-- -'identiuu J tur incomibusincorniouicuL.ni^a4Mtaa,w^-.---cochlearum, Cochleari^ tx llatim liberant dolore. i prodelt , cinis cum myrrha gingiuis ^ cum falc in olla cxuilic cinis, cum contrariam aurem infufus. Anguini j,l< tcdzque .,it‘ nis membrana cum oleo auri alterutri infufaadiiciuncai ^ j; Liber XXX. 117 indica, vt (Ine molcftia ®>igU;.j‘I’’^®U3t.Vanuni arbicrorelli, Canis ortu J‘cci^K®®“>dos membranam exuere, quoniam ' ‘n ten^- eft,mutt6que minus credibi- |.** regionibus tam fero exui. V 5 Hancau- ''

fg ^*^P«rentutaOiIiculis gallinarum in pa- fca ^r®‘^ftulafaluaaadadto dente vel ffin- -.jn.' 7n-..i_ n_.. iPrci ofllculo.ftatim do- li ''Jb 1" J.65to,y 'r»dunt.liem limo corui lana adal-

“™ > &pro- tak* !>Uti*'*i pruritum quidem Jein ’ intole- ''tt& ideo tolerabilius cft palleris ay 'to^ Ei"uitif,- '™encis crematorum cinerem ex

t^ttOci,,. '^""'Utrttrtrndari affirmant, muri- ’^iC'‘»'re tuellc fi fricentur tis**^'''tciiV;'j' dentes, Ad- ** ruarailiti radices. Penna vultu- * dentes atiauiii K.'^*'^or~OciH , acidum halitumuaiuuni fa-la* Utoj^Prttin^I^l fpina fecilli.ad litmi- “>®es il^SUs liulcera & labrorum, hi- ti 5 jn m t^rcoft.Tr fanant. Adeps anfe. Hfr,*'*' SAllin,.'' I(, ''Utq rimas.Oefypum cum galla . ara- ''tUr, trabibus ti,,. si 8c qua: in parua °r tritus exulTetint.laae

b(?c«in ,J®”“bitut.MacuIas in facie , cefy- ha- tor, ''tttcnua, V ' quod afperrimum '^'0 impof iuobem cutis in facie cum ‘ tttunj vellere, quidam Sebutyturft HHh j .

C?linij Naturalis ii8 ^ fint f=l addunt. Si verb vitiligines . “"fj 1 tiuentiaSc fugilla ; prius acu compuntias. co" ; mones arietum oecudumque in tenues impofiti,vel columbttiu membranas calidi jj| aiiferis,vci facie adeps ' g .jj mum.IMUIII.VCutemULtui in»a* r - .JI ^ . « O- acetu .. cuftodir.Lichenas & muvino hmo ex hac cut nunt.& cincte herinacei ex oleo.In toueri pt V ne prius nitro ex aceto faciem cochlearum --t, piunt. Tollit ex facie vitia & a lata &c minuwpaffiminueniuntut.cumi cochlearum cin<« x cinis. Omnjum quidem ideo caulticis fat, calfacitfmecUca vi : & ^jf! lentigini * mircetut pforifque & lepris & (l , Herculaneas apF tur.tui. Inuenioluutiiiv & fotmicas f

fale exiguo , talia tas,iaS,qUIDUSquibus tritislIlLia adieftonvus-v-vw , ua-y fanentur.Bupteftis animal ell rarum in intt roillimum fcarabeo longipedi. Pallit y maximc.vndeiUrtAiinvjv &— nomen inuen basDas bouemDOUeUI ^ vo uoratumoi tadio felleColl/a itaira inflammat,inflammat . vtVt *A Ia 4 UscciiIlxccii hircinoiiiicinoieuoiiiuuiic.-c..^^-.»feuo illitalicheiiasex — m cft.Vulturina J Iit feptica vi.vt fuptadiaum heru .|i guis cii chamxleonris albx ( quam tritus contect/ diximus (radice & cedria , brafsicaleptas fanat: item pedes locuftar/ gallinace Xeup hiccino ttiti.V aros adeps ^ Vtilifsimum cepa ttitiis St fub.tilus. mcl.in quoapes fint immottus.PtxcipUt > faciem putgatatqtie crugatcygni adeps.’ > ex aceto- ^ ta delentur columbino fimo J mutinas nem inuenio finiri.fi quis nares V mitigatur lur.Vua Sl faucium dolor fi

^

leniunt cochlel«-uciiit.*. icotjui. wuvjui debentaeoent i ri camum terreno conteri,‘^ooteri. r f^finu &oc ^3ri nrNrn: C'..— . 1 A. . 1 ~ - . . /T» potui . Sunt qui Aftypalxicas * effi- eJjtcucijU- 'Lenit mos 'ti ,. ‘t>eatus:aut fi «juis manibus quibus con, , r^ttto tonfill^s attingat. Anginis felle elaterio 6c meile citiflime fuccor - °"oftu*.citi“n^tuac cinere hirundinis, Pw^^Pot ex aqua '"edicimeautoreftwi^ittinttautoreft Ouidius • !i ^td . “t *“ omnia«'nnia qua: ex hirun-nirun- I. mo^*'**'*®''^*nionn. 1111'“'*’ fylueftrium. Figura ea, ,1 ni tiDa.: eprehendit. ^j''>pacijr P''"'nd Multo tamen ethcacifli- t,i||'*'CanJ^‘" P^lILIta vocant in riparum cauis tiif^edenjy cuiufcunque hirundinis ''"Lent , ne toto anno metua- fanguine var' com- hiir^idam^fc^'^'"'^"'” <^“"’pane aut potu cineres pari 'i»bi'‘*'-Sic £ modo ad- remedia dint.Si: **iti. quoti,)- comi- ** -««Vv * * Lale quoque>2o>.«xjuv feruataav.LUAkcw aA3^ , ^^0 ,,-j^8*oamvna ^i)i ac drachma bibuntur: :i|. mederimcaeri dicituraicitur potuspotus. j

*i3c . anginis , efficacillimum pu- hh! )c j aqua: mulfx hemina dari ^tadur.*iradu ' uenuiJusdentibus taiSist4wis maunihil triiirem cum verbenaca ex- ^Vb hibar^^ . ^0!i. ^ Can;n. hquonremedio^^''or, remedio efle.Et1.1,,..eile.Kc..L cor-I.UI-cor. ‘'ih,i'"'l Ulnam , a*'°**° ‘num '-“vuuuammcitcundaiam ; fimumumum n ^hs""n vinr,vin'' a , ^ ^OpiftU ° permiftum. Ceruicis «dlm^pifthotorrn3d ^^^'gatus niilui nido furculus vi- *»“xil, ari dicitur. H Hh 4 - lio C.Plinij Naturalis Hift fimmits exhitlceratai,adl>if>"‘rcrit!>* dolores. Cap. V. frxcordiomm _ fanguisup^^jj CTtumisexhulceratismuftclaTtumisexnuicerausniuucit [, tamen feais admO , S cofla in vino ; non fumptam idem eflbeeee AiuntiMUlU &o». iniii cibowiuw jj| « ami** ax eius farmenris combultx mifcctur netiMCIICIU» ^ ^ ^i adalligatur poftdics~- j Lacertusl,acerius viuui»vicidis :- i p. * .. » _ 1 1 /-V., ! cor eiu^/*ill5 - oportet alium adalligati.Quidam l' venteo valculo feruant^d foeminarum . tufe iUmun™ veteres coclile? cura telfa fua

ail i xime qux fruteais adhjrent. Item cinis Anguinus aa‘t t cum Icuo taurino imponitur. cinis oleo ftus oleo.Item anguium ex abfciUy cum cera. EdilTe quoqs eos medios que extremis attubus aduerfus ftrumas cic^^; cmcLwiii bibifle in nouo fiaili ita velVCi cinerem , 1_. multo inter duas orbitas t « lum : eff-cacius en,^ lum.rum. Etttgryiiunigryllum muni''illinire cumvuiia.MM,fua terta iuadentiirem fimum columbatunipcriei^^^jr aceco. farina hordeacea auenaceaue ex ^ illinire. Ali) iecur eiulcic j cineremCiUtrii-ni exv.x meile / ScttiduO' I tritum inter manus illinunt, Juunt.Dexttum quoque pedem eius retne^j,^ caput» fttumis affirmant. Ali; pracidunt ,? •n excitatae.scii..ii.« rufum digerunt >,( terra a talpistaipis u,. pyxide ftannea, 8c vnmtur ad omni» V los qc* tumefcunt.& qui apoftemat.a vocant, 4 fuilla tunc vetai' .1 ceruiceflnt : vefcique vocantur fcatabeiicai.*uci tetteftres, ricino Ali; pedicuios' J, men cornicula dedere . eant. Ab his quoque terram egelta ““ .luOj Tt‘ mis & fimilibus vitiis &t podagrpodagris . ^ hic^c medicinamedie, i» A iprodefique. — abluuntauiwitut ^ .tf. l’V.«.iKf »r*r in0S ' Omniique his adfcribunt.qui nos m il’ terta » tulimus. Quidam Sci formicis cll' -

Liber XXX. I^I ''tu,«ur Av terrenos totidem quot fint ;(T aH V , ' his inL ''®*^'S3nt ,.pariterquecparite'tque cum arefeunt. circa hitjiJj''®]''*'ttiijs Canis ortura circuncidunt, vt' , fi «Um comburunt, dein cine. bibendum ter feptenis diebus,

P/c^endicut ternis digitis : fic (ttumis L.^]| Illi { p } ^ igj. oliqui vero circunligant eas lino.quo 4i^ “'«a caput vipera pependerit, donec

'P* oiillepedis vtuntur . addita re- '0 tetev"^''' parte quatta:quo f yitinia medicamen ”'ibii ^*P°*^cmata curari iubent. 5 Humerido- cum cera medetur.Ne fint t **bii;f* formicarum oua pueris ^Gant lli'®’ infricata '?»‘’gonibus,vt lanugo tardior fit ‘''fttiu!!! ''aata. "'“''goi' ^ tefticulis agnorum qui h, . , (^‘PtofijClaieuulfis pilis illitus & contra vi. vocamus vno nomine

fi suorum in dolore cuiurcunque laciens admoucatur,admoucatur. apprimasnnrfma morbus dici- K' i perfufosue vino depre- Vircrr^ illn Jj^OC Obyjj' doluerit homi- 'rui t I y,®f‘g‘° cft-Hi quoque,quos Pltaq^^^anIcam?,*'' Me ^°machi dolorem fedant ap- tu -fepius^L’ '^‘'“reque 'Otelii ’• morbos sgritudine i>eji„/,,j°''“r>plcrunque & morte. ctrib.ieioritjCiffiitieomM^ cap. A. t(i ^‘ticani medentur & mures, maximi 0*'^“ inciN deco. ''“•mpti.Eadem res purulentis '(((''aentis e & ^'^ationibus Prateipui ^Ochl-, f medetur. ‘ttav^befiAf ‘j® cibus ftomacho . In aqua eas j corpore earum oportet, ‘ «a tottcti,nihllo addito : atque iw

KHh { ,,

111 C.Plinij Naturalis Hift'

fumi,prxcipue A fricanl!.- ee. vinoVIIIU garoque r hoc compertum plurimis prodelle. Id <1 f Vi obferuanc.vt numero impari fumant. j mcnearura gtauitatem halitus factr. Pf*’* / dempta wd» „1 fanguinera excreantibus . « aquxpotu. Uudatirtim.t: autem funt Atf ,j|t

Allypalxicx , Sicuix mO ex his Solitam-e . ‘ quoniam magnitudo duras facit & fine . cauaticas vocant quon' Balearici, quas , d ex infud lUClUUV.i3fpeluncis aa-**»-nafcuntur— . Laudatx & ptearumNull? autem cibisgrat.v.neque * At olhf* viriK h^j neque recenres.Fluuiatiies & albj vitus necnonfylueftres.ftomacho* inutile.s.aluu!^ */ y omnes minuti. Contra marmx. j ^ iiunt.Item j cho vtilioresiefficaciflimi tamen indoli>t'^| Laudatiores traduntur quicunquy machi. ^ Pritcrea funt qui at cum aceto deuorati. , multifariimque nafceni vocantur . lati quarum vfufuis dicemus locis. Galhnac inucterata inlperraP*"; ventdsVCimia membrana ^ & a diftillationes pedtoris & hurnidamumidam ' , ni , trit' vel recens tofta lenit . Cochleicrud* >; aqui tepidi cyathis tribus fi forbeantut» y. cu”* y, fedant. Diftillationes fedat & canina .. - . 1 T perdicum ftot”*/n-i-ini** jr' bet^igitocitcnndata.IureDCb WltwMiav*,-*... — -- r , ^j,,- . - _ T _ — .Je\1/-xp»p>p A IJ? /'««riTaprJ-, tn VO* tunc meile mifccnt . Alij centipedam calda dari iubent.Cochle?in ex aquaI ^uos lin I

Liber XXX. 1^3 '"'rtigines fiunt, paffi cyatliistribus oM,,-5 . ex cumfiia cefta & calefadla: , , in '"Uspi.. “>‘^bus plurimum nouem. Aliqui fin- dedere fcquenti binas .tercio '***9Uart ter quinto vnam . Sic & fufpitia > lia. ' prtoniiMnl fn/',,/}'.» /trt. f ne ''omicas . Eft animal locudx p fimi- 110'''"*’'*“°'^ tryxalis Grice vocatur : La- i'"'*'*' nliini arbitrantur: ii'' Pnuci'"^'' '' Sj hoc efie quod gryllus vocetur. Ex ac bibi e mulfo contra te °Pn®,'''^‘'i } CQclq*? ’ (anguincraque expuentibus . Eft illotis protropum infundat, vel

, ita decoquat, & in cibofu- ^"ftopp cumteftis fuis fumantur cum jpVaj tuHi medentur . Vomicas pri- niel i.laeif, 5 in quo apes fint emortux.San- ’ ' • - • «is j. 'citcir-—“'"'intibus »j ; ugn' pulmo vulturinus vitigi- sj ‘^otnhufli adiedlo flore mali Pu- tii?’t|- p, irem cotoneorum lilio- ft F«rttoniDus tn, in , • potus mane atque qp'"° fi fnbti^ ablft C in . Si minus', ex dccodla funt . lien ‘^''^cns Pecudis lipp!'*’ ptateeptis ftiper dolentem

*' ’ dicente 'Hin' eo qui medeatur,

facete . Poft hxc iubent %1,'p Patict'“i'*™ 'i.iySUati p" dormitori) eius tedotic includi, nj., ainus > 'ctque nouies carmen di-

'"'tan' fibernr'l‘d'”'' eximatur, & in cibo fu- lti 'gatit. Quidam recentem fu- '''ica A, * ™oc“m dierum catuli ex ace- cochT *®d°'anti, vel herinacei lie- ^ femine lini 1 cinerem cum la, '"addir "dellc. liberat •tiitJ^'tta virid° donec pcrfanet.Eo '*'* 'ius ‘i* °iia ante cubiculu dor- ' medetur,fufpenfa,vtegrediens tcuet 1 ,

Hifl. il4 C.Plini) Naturalis e capite tcuertcnfque at(ingatmanu:cinis apesfmtemo • itiquo J nls cumvnguento:mel qui lyv...lycos vocatur, .• • araneusncus ,&,6t maximemavimc . j,, cochlea J.-s1rtrihiK laudatur,laudatur. & COCulC^ .j,,.iir cot in lateris doloribus decoftarum qui & cinis inptifana , ca.uarix cims . nuntur.nuntur-canisrabioftcalu^^^^^^^^^C anis tabion dolori ftellio trati0ij,(( fpergitur. Lumborum mteftmis. decoaus m j.i nus, capite ablato & pondere di^ cum papauetis nigr. denart, pe»• Lacerti virides. dcc.fis ; eo fuccolUCCO bibitur.DIDlCUt. , • coCU‘ i 1. ^ fumuntur./^K^iinrnr --Cochlex^ tres &SC capite, ininciDocibo r l";,, ‘ _ rt. _ /I.!», nPCQCtiV fuis atque mvinoin Vinn txcura teftis , » pedes euellunti^ piperis granis XV. Aquili dexter ilcittejsp' Lerfum a fuffV3gine,ita vt fimfter liua. Mult y| doloribus adalligetur , me^ quoque, quam onifeon appellauimus . cyathis duobus^f! leniri) pondere ex vino Vermem terrenum catillo ligneo ante n ^ aqua excepta per ro vinclo iropoficum » vnde eflbdetis.Magi i^en • ji & defodere , aquam bibere catillo.raire id prodellc cis affirmantes.

dyffnttncts,ir ventnimaU,rim<‘lii>- V 1 Ca(. . J Yfentericos recreant femina pecudu^^|il* femine yua pota.CafeUS (ij D aa cii lini » aufte yetus.feuum ouiti decoftu invmo & ileo medetur, ablatis mteft.n^ & ca|^ J lio tranfmarinus >«»' dibufque accute.decoaufque & vtraqiic c» ptus.Cochle* dui cum ouo , j.,l( atque in vafevate nono au-nddU «^ mine contrita, ^^,0 nalmarillrt * .t.‘. -^uoDU'' Liber XXX. 125 & combufti, vt cinis earum bibatur ^(11**^* reiina momento. Cochlc* nuda;, Africa maxime \v '.p inueniun- t(ij^'".Mtna: dyfentericis, quina: combute cum PonJcre diraidij acacia::dxque eo Sti'^'^ cinere Cochlearia bina in vino myrtite, aut quo tibii *J*^cro P^ci modo caldc.Quidam om- ''•canis ita vtuntur. Alij totidem AfVica- Vv , j' latas infundunt potius.Ec fi maior fluxio acaciam faba: magnitudine. Senedlus '"Su' dyfentericis Sc tenefmis in ilannco ua

J»ii^'^S'Jitut . fi in cum tofaceo Vel alio , cum "'Jy 'Jdlinitur.Iusegallinaceoiifdem medetur, 'cis S^**“’®cei vehementius .Salfum ius Nleo bfcmbrana gallinarum tofta &data *cfale, coeliacorum dolores mulcet. Ab- a frugibus ante & gallinam & ho- °Portet.Fimum columbinum toftum po- ^aro palumbi in aceto decofla dyfen- “C % cceliacis medetur .Turdus inaflatus baccis dyfentericis: item l!'l.ia merul.x. fint immortuae 311, apes, decodlum . Gra- '^cos iNdY appellatur . Huic refifti fV|, 'l^crpti vefpertilionis fanguine.-etiam il- 3 F® fubuenite. Siflitaluum& cochlea, , ,(i “nus _ infufpiriofis,tempcrata.Item cinis ''‘•'•c cremata: fint. potus ex vino au- n "'G if ‘••aceotum iecuraiTumcum ventricu- Aap abiici folet inuctcrata, admi. j"'** fucco. Alij recentem torrent ex vi. «itp *™-Ins perdicum, 8: per fe ventriculus nigro. Item palumbus ferus, 'r 'ad * ""^'^'•s.I-ien pecudis tortus , & in vino Off F' Columbinum cura meile illitum. “* Venter arefadlus & potus, iis qui cibos noo ,

CPlinijNataralisHift. , taO'"^ fi' manu non conficiunt, vtililTimus .vel teneantcapientes cibura.Qmoam adalhg detrent hac caufa, fed continuare non anatum mafcularam 13«^ enimfacit.SiftitSc TO Inflationem dircutitcochlearum cibus. pot“,^.^ ouiumoui^a»»-» toftus, atque e vino na fanatlanat lieniien ^ jjj* es fetus ex pofca decodlusiapodes lumbus (In- pennis cremata:— - potus. lineIlli,- .* cinis ibidis1 DIU 15 r . /r.jD’ elt- intorminibus mirum , priteted traditur . * /« rraniir^ mf\rSnm . 3anat^l^?^nalC Kappofita ventri tranfire morbum, quo a, 8 curantur . *n emori. Tormina c meile decofto. Cqli vitmm. efS-^ apes immotiu*.immortua: ... q r«ilAP«m •» (T^ »tT r* thrt lumpta{ lIlTinta* memeiau.n“‘“““B-fanatur aue galerita alTa— m cibo ‘“benuy.‘.C'^ vafe nouo cum-- plumts exuri-- damaamuiin r- , £1' bibique ex -aqua coCl'‘ d tcrique in cinerem , cor eiu* bus ternis per quatriduuimquidam ^ lepenfque adhuc^^^^ ligati feminiialij recens ConCuUtis Afprenatum domus eft rari. , ^ eit.auehacna j Uberatusliberaius elt.aue , alter c fratribus colo . p ff, aIi.c ormiUa anrea iD^' bo fumpta,& corde eius armilla aurea h . *.r. • faflbaudisCiC /J 1 r laterCt";,/;1 /. alter facrilicio quoda formam camini.atque vt facrum peraauiA / obftruao facello.Vnum eft ofltfrago intel^j» mirabili natura, omnia dSuorata conficic" ji igatam-proJeli ius partem extremam adal |f- occulti intetane^jii tra colum conftat. Sunt catulnf morbi de quibus mitti proditur. Si ,/ quamvideant.applicentut triduo flomacn ,• ximeaL-pcciui*.^xime-acpeaori.Sc exva ore jegn fu-aum is^^f i .--..«/Tpa xitrvi ex 3 t cipiant.tranfitc vim morbi,m^irhi.oortremopofttemo

Moi* . difeaifqiieo. palam^fieti«.ileiPTvfiAr* xgritrffri caufas.caiifa!?-

tetra.M.igi• debete eos>. w.. obrutos c>- i mariHiaix *^ A /•i-xnr.i xfArrrr^ . 1 fpertilionis fanguinc coniaao ventre do‘,j,(i annum caucri dolore craduntiaut per per pedes flueiem-hauiiici'*^ fi quis aqua Irber XXX. llj

calculos cjr vejica dolores. teHiumque dr inguinum tumoris, & ad fams. VII /.

1 illinire • *’™° contra calculos ven» Ii1 'fTt j.^^Baptodcft. Herinacei carnem iucundara

> fi capite percuiro vno iclti iaterficia-

”'111 in fe vrinam rcdJaneos quicar- “'^rint, 'Uni uraaguiucftranguiia: morbumuiorauiii contrahere^-uinirtucre ^illi^^.PolTe.Hi^c caro ad hunc modum occifi, %()j'p^vefic?cmendat:!tem fuffitusex eodem. 'ns reddiderit, eos qui ''Itr;^l"''mani"ttin in fe carnem morbum contrafiere tradi- lub J^ITq 8c Vermes terrenos bibi ex vino aut

'^°n’oiinuendos calculos : vel cochleas *^>vtirufpiriofis. Eafdem exemptas tertis in cyatho Ns.te ; vini bibi , fequenti die

?'tit,'j.'l}^die vnam , vt ftillicidia vrins emen- inanium cinerem ad calcu- PclI

iecur bibi , vel cine-

Jj'tu(tj°‘^Pionum in pane fumi , vel fi quis cum ^dir 'dcj . Lapillos qui in gallinaceorum palumbium ventriculo inuenian-

potioni infpergi . Item membra- t ^ ^ gallinacei aridam: vel fire- V'',® Ut quoque palumbinum i^sver'’'”' calculos & alias difficula plumarum cinerem pa. ti .'‘™tum inteftino- ex L ex aceto mulfo . Et cinerem cochlearibus tribus e nido jj^Sgi • Grylhim dilutum aqua calida. Oi- j'b'vcm in j%o arcfaSum . Turturis fimum

. , vel ipfius difcodla: ius Tur- p*'Cic^j '^dirti cum baccis myrti prodeft vti» m patellis ••millepedam onia '*^i*ib'fr‘ue : Jc jg vehe* doloribus decoftum agni .118 C.PUni) Naturalis gallinaceo'^| agninorum pedum . Aluum ciet CictSc mt diicoaorum ius,& acria mollit. .j num fimum.adiecto meile lubditum. SedJS . adticiu cfficaciffiraa funtoefypum(quidam nholvRcm.Sc tofaceum) canini capitis crn' jl

linc.c . neitalerpeniis ex aceto, (I rhagades

cura rofaceo:aiuncqueroiaceo:auuKLjuw • mi caniai candidi j tum Aefculapij clTc,8c eodem verrucas eftit . - ‘ nimfimi cimsv-ims , adeps cygnr me tolli-.murimtolli-.murini , , tj 'tOCineuii.r alui.« 1 “» iuccis cochleaniw bouis . Procidentia1 (j mede! : ais euocatus illita depellit. Attritis fyluatici meilemciic rvel,vci nis mutis lyiuauci cum cum vefpertilionis cerebro, & alumine , i 9 - - » t I B—mC t te Bte.^ *.» ai 1 A CoS' 1 po. Fimum columbinum cum meile. u ped'.,, araneus demptoj — capite. matislliaiia ptiuatim -4 jj, adeps a infricatur. Ne —acria perurant ,' jr; queUUC £ 1 . aucf nus cum cera Punica, cerutla.rofaceo : 1 gni.Hstc & hremorrhoidas fanare dicunt chiadicis cochleas crudas tritas cura^d^ dicunt ; laC mineo 8c pipere, potu prodelTe (

pedibus intcranC- ,, viridem in cibo ablatis , adieais huic papaH' pite.Sic & ftellionem ,( gri obolis tribus. Ruptis couulfis fcl ouiu'’^]) formicatidj|h laae mulierum . Verendorum vetrucifcjue medetur arietini pulmonis cius vel fdV, fanies.Cartetis- vitiis vellerum- lum cinis ex aquarfeuum ex omento p •, puif' *> renibuskvi.aw»... admiflo cinere , ./ . pratcipue a , f\t* J fale-.lana fuccida ex aqua frigidaxarnes 1 jC combufi.xVSJiiiuuiitv ex%-A aqua:mula:*!*>.•»»« vngulatum...p— t 11:..: fVn-trin infperfatnln/aTio .yil .it? tis caballini contufi farina . canini capitis vero , farina ex olhbus

lufis.Si decidat telHum alter , fpuraam

ruralumuijcaiiiillitam remedio clle tradunt.Tetris* v..- } ,ceribus 8c manatibus auxiliantur caniP' Liber XXX. 129 Cineres: cochleas lati paruac contrit? exci ^ %,Ve| • ' eius;mel, ^.cu•HCjP. inliX quotjUU apes funtluiil emoremor- ccfina:cochlei XXX Sui** ' nudf.quasxiu«^j\juaa in Africaniixcrt gi-^1* (jjui Cum thuris polline & ouorum dierefoluunc.Aliquil.vXV>XMlXXiV.XXiiX.^c*X pro thu-L»m. ^ h.. sJinifcenr.Hydrocelicis^dmifcenr Hvdrnrpl ir ie (lelliones mi- ^^de,r• pedibus, ii.teraneifqi J>reli(^uum corpus inalfacum. In cibo id ad vrinx incontinentiam. >ni Ca- ^ ^djpe ^ cum alumine feifTo fabx ina- 1

%*^®*Cochleas--wv»,incds Africanas cumx-uxiixuafua carneearne &oc . »tine fchi- poto cinere. Anferum trium lin- jio. ?'Iau- _ ^^tas tum ex in cibo---.: huius rei autor ed: Ana- feuum peciidu vctufi,co4i f ^P^*^**: cu fale codo. ; admifto thuris polline fanda- ‘‘p, t '*'a iir"’" , & cinis.&ipfa diuifa impo- contrita, admiftaauiiuua !» ”in-i ‘r"** refinaretina tere- "lie, '13 exror.. — «,/; , . cen, P*cte terria.Quidam & finopide ad- t 'Hcljj d«o fkcit’ 'cochie^cotufe. F.tperfeciuis ' ' inanium . , cera: miftns -Cai. ^ «'''«‘‘iJLiudiculForia vim habet.naoet. - .'»0«. ''nharum 1.,. — «xMiixyciper fefeivxe velvciv-uuirarinacum farina nor-lior-* Ur «X. MI.. . nera. ^'ccni?^^“enaceailIjmm.Cantharidcsmiil:.a''‘“ciiaeeai ' • Gtacu no .

wwiii “f» ‘'t- “cllexiiciic illitieiiiic;:: lele- jJ V,i n.' '“'li: ‘ices ne nafcaniutiwn-aniur , lacerta: ia ^^Cru • . fanguincyj'”^“j^^’ - . nf- I --— iciunotK.JU 4fV/ illinuntur.IlXXXiU fdUns, V^do»**'^‘}*‘‘r‘^’e»/or»ndo/orfJ. cs- I> Caf. /Jj “fypumceiypum cum lafleladte mulimulieri.s''. C^^Cenl^m r”'' . ^ ^ im pecudum, quod liquidured- # r rotu- Pccuduni:fcl arietis cum leuo:feuo: j ' ""pofi" 1 fluguis mufteli VfcSineilr cum combuda:L.uiiiuuiuc wimscxaccinis ex acc-

F^nnapenna illinatur, 11 a iuiaarur,velvel d ceract & ro-

: fel caninum , ita nemanu > led* penna illinaturi ; fimumhmiin gallina- Tom. iiij. Ili. :. ,

C.Plinij Naturalis Hiil:. Ijo ' ^ .ik' rctrenocumitnwnwLu.** cinis cum mt' tum:i-um : vermium .jv Alij ex aqua vt tertio die foluantur. - meafura cum meli» .-j lunt.Alij ipfos —aceto— .j .1 pedibus««Jjhiicantpame tofaceomfaceo oerum'*'peiunU^ ihisrnis cribiis,uiiuub, X ^ dicuntur pedum cnieichlea; lata: poccpvjuc tollete ^ ^ , bina i> cuiorumaoiotci.culoruradolotes.Bibuntuiaucem ,j, . ••• Iyp rLyi -“••• helxines het^j trits.Ea:denitritje.ta:aeni illinuntur cum . /jJ aceto imnuille conten» co. Quidam ex > vipeta ctemato in oU» Quidammuaam faleliiic cum»-v.aa* —i . y ^ -S:. . . aiuntaiiinr podagrann.-lac-rrY liherarl' Sl-cpius fumpto , ,i> a viperino pedes perungi, tt i efle & adipe qu-qU'* • uo affirmant.il-ffirmant.il inueterato ttiioque, capiant bibatur ex aqua. Aut u i ires digiti , j, eorun'’!-. tuii» vrticay LViw»* :. velr V» pennis langumcui.fanguinciit cum ^ ^ - tririccnm vrtica .OlU^Qu» primum naicenmr, tritis cum vrtica . .j illmitut^-^j,! •.» doloribusV.W inuslilLiS eorumwUlWlli articuloruaki*v»jawi 8c cum cinis muftcli aut cochleaturn. Incuflbs articulos *cau vel tragacantho . j eat commodiflime curat. Sunt qui cinere j cinere, cum f e malint, ficut fimi columbini

luxatis piaifcm ,( la &vino albo. Articulis c«& fenum pecudis cura cinere ccapil‘j.j,i imponitur licrum. Pernionibus quoque ci pecudum cura alumine. Canini capitis jA putrida fint hclcet A Smi murini. Qiiod fi vel gt/ addita ad cicatricem perducunt , crematorumcremuLuiuiu fatiilla1*1.11**.«.--ex oleo— - : item vermium quoque-1"- lert /1 lici cumUUl meile;ilicil- • I . ttr cochlea:, quxnilci' nunUU*^ ;(«! oleo vccere:6c ci® omnia pedum fanat niuntur.Kulceia i rinnLim qux viujc comburtxcomouua. unclinc . . t 1 a» 1 rr I r\ 1 I*** cxiiuitciav»'-'**--cxhulceraiiones , columbini y» cei cinis > calceainencorimj/ ^if\ cx oleo. Attritus etiam pulmo folex cremat* cinis, agninus farina r fanat. Dentis caballini concuh Liber XXX. 15, viridis fanguis fubtritas (?'’'‘nurh , & Aos- Jumentorum pedes ftiblitus fanar. vrina muli muia; 'uc curnluco fuo j ouium. Jecur lacercx viridis....v..a ,,vel«.i. (klS^is H . , ^'lian:,'^‘^''‘’‘nipofitus:vermes;terrem ex oleo '> • . Cjaiiirr . • _ _ . 1 _ _ 'iIcq cum viticisvitii ^pati modo tritum t , ^ ' "ftuin Vff columbinum decodlum ex ace- “cas veru omnium generum vrina ca- canini cinis [j*i;i(( '^ratim ouium: fanguis recens muii- ‘ ''c^ipfcmus diuullus : b[ 'lac herinacei fcl: fanguis, vel cinis toiiustmem-

*.“'’* : fimum gallinaceum ^i'*' "eo '*fi''°-iCantharides 'titr' cum vua ta- 'i|),^'*atta'^? fi® erofas aliis, qua: •'iticj ftua hulcera monftrauimus , curari

Mv Ca.^.X. It,%e^'5“crtimuradea,qui totis corporibus 1 canis nigri mafculi V '*ie Xf amu- dicunt domus totius . fuffitx eo "ontra omnia mala ail ‘an,,.? medicamenta. «fiperfis paciecibiis geni- Nt?' eiUsTi'^?'’" , ‘®“"™'ne ianua: dcfolFo. Minus fciunt focdiUimum 'V'''IUam’ anima- 'i(u*'fiu tnagniricentricinu 5 c. , quoniam

> '’CC Hnis alia quam '•h J ‘'liutii',”™® ®'i|V'9ne ^®'’’c.viucnti Septenis ita die- j?®fi“nt V''te. : at in fatieiate paucioribus finiftra canis omnes (eda-^°*^

® . ftanti interogantique j uu luur. *'* Certam ellc : moriturum nihil re- Ili a tf

Plini) NatuvalisHift' 13 ^ C. . exexautcls''j fpondcte.Adiiciunt.vtJ::,:..ni-.wrcnpnamreuellamr aHus qiidm niger s non fn , nis , cui canes confpeaum et dius fugere tota die euel erit, fcriptum reliq ^ fue idanimal lymphatos inguini '.fusMagi tradunt, » .Eos. r.os veroveto afperfurfu reUpilccrcrefipifcece , q^', dtaconisdraconis hng , DiisEaunifque agitentur,^fficentur . o felle.inteainifque in vino & oculis. & j fub d io noau refrigeratis . pe^ij coais , ac liberari . Perl .matutinis vefperttnifqiie eife traditNicander amphil%! fiiis remedio adalligatam .vel pellcmtatit^r n— adallig arbori qui exdatur , j... QuinimoQiiinimoarbori.quiciaaiui. .faciliitlquc fuccidere • aigere csdentes ,.5 frigori fe committit .y/ fola ferpentium procedens, & ante cuculi canthi omnium pt miraculum quo quis oco .(,> cuculo , eft circunfa fi dexter pes J diat alitem illam . effodiaturcftodiacur ., non & aeveOigiumidacvcftigiumid B’8“g j[,ii!d Paralvfin caneo»caueoti vbicunqiie fpargatur.Cnarvatur. Pararim & foticum ,,1^ . effceilc •. millepedas.vtmiliepeuas.vi. fraduntu-adunt ’ . ronripnrihus lacettain potas phthifin fentientibus : ,1 ad Secoaamin vini fextariis tribus U cocnieauou.cochlearibus fumpt ‘ # vnum,vnum.fingulislingulis ...... f..-* ci^ci» ^j . Cochlearum donecj conualefcant Comitialibus morbismovn.s -v - tum in vino . 1 duc^e, mytrhi_ momento, viniVini cyathisrvathis nucis auellana:. ab tum magnitudine j inucteratos. ar, tum Tefticulos arietinos vel dimidio denarii pondere iiraqiia potus nini hemina.Interdicitur vim Magnifice laud^,ic bus anfr Sc poftei. f' tel cum m cuis pecudum potus: item fumptu » pue agninum.Caculus lafScus ^ -

Liber XXX. 155 ^‘^‘^ibufque, «15. ex vino & rayrrha.Lichen oxymelite cyathis tribus.Stellio- ^iQ^f^^nni cinis potus in aceto. Tunicula

eodem modo , vc anguis, exuit, ^ ipilim harundinc exenteratum

^^^oique bibendum dedere . Alij in cibo suei, - rcj Verubus inafiatum. Operarpretium eft *4t\A^^odo proripiatur, cum exuitur mem- Ml[jj^^°crna, aliis deuorami eam quoniam , fraudulentius inuidere homini f ftcUionu nomen aiunt in maledi- ^^u.obleruant cubile eius oHatibus.Eft j ^°cis oftiorum feneitrarumq» , aut ca-

: ibi vere incipietc filfis harun^ ,'‘'Scj^'-'-'Xtas opponunt caias, quarum angu-

'^tor gaudet , co facilius exuens circunda- M^''5ui'Sed co dcrelidlo no poteft remea- f*’ remedio in comitialibus morbis pr^ 8^ cerebrum mufieloinueteratum

' & iecur eius : tefticuli vulusque aut j.'*S:itPi^‘'^,inuetcratus cum cotiandro.vtdixii n' Eai}' ‘'''s-fylucitris veio tota in cibofum* prsdicantutex viuerra. La- V cum condimentis qui faftidium tii J''q^ ^'"•'•blatis pedibus & capite. Cochlea lini Sc vitici cii meile ^®S'spl^‘^<^t‘iraconis caudain Hi- ot ^‘*u*s adalligata ceruinis neiuis vella pullorii hirimdinu iinifito lacetto '“itur enim cxcluib pullo lapillu da- ' “ denir incipieti in Cibo qUe D f, I'^'^^'^>t,cura quis primum tentatus tit, O.^U 'nalo. Poilea medetur hirundinum ^hure vel cor recens deuoratum. c hido carum lapillus impofitus recrea»

Ili 3 . J

C.PlinijNaturalisHift' 154 ^ in pecP*^'" icdicimt cofeftim, &adallig;atus i S: iecur milui deuorauin^^) tueri . Prsd icatur fcncaus ferpentium . Iecur vulturis tri™"' J fuofanguine ter feptenis diebus potii vult Ji vulturini adalligatum.Sed & iplum Sc quidenfcfatiatum in cibo dari iubent , » y no cadaucrc-Quidampeflus ciusbibendu lent,& in cerrino calice.Autte(l:es gallin»‘.f| antecedente quinq; dieruinJ^l aqua Sc ladie ,

id inucteratos. Fuere & ‘1 ^i| nentia vini . ob emorwt' giiiti vnam mulcas rufas, & quide potu darent, infirmioribus pauciores. J

phreneticci Cttitra mtirbum regium , & , & ^ Cap. j febris & h^droficos. JC l- J Oibo regio tcfiftut fordes auriitaut marum pecudis dcnari pondere M j A cyathis duobus rh.T momento , Sc vini in vin> capitis cinis in mulfo ; multipeda jlJ na: vermes terreni in aceto mulfo cum priiis aqua pfy, Gallina fi lit luteis pedibus quod bibatur. Cct' tis, dcin colluiis vino , perdicis aut aquil.x in vini cyathis UibuS' 7 palmarum aut interaneorum palumbis im^ ad cochlearia tria. Pairerum cinis farn)e''||ir matorum cochlearibus duobus in aqu®^/ lp‘ Auis iiletus vocatur a colore, qu.x fi J jf aucm roor • fanari id malum tradunt , & puto Latine vocati galgulum. Phreneti .f ci ,# defle videtur pulmo pecudum calidus put alligatus.Nam non modo muris mulleis >^^llil repotui ex aqua , aut cinerem etiam inueteratas herinacei carnes quisP certa fit i lenti . etiamii medicina pi° cinerem interca quibus yjp octtlotuta , Liber XXX. ijf ^^^‘ficancur, acceperim. Prxcipii^uc fe,

^«5 « l^^^dicinaplacki? eorum renuntiat. Nan- h. 1 n V t . /T ... M .. ^ ^ t~t*. A iK K 1 ...... I. figna digeifere eam Sole tranf» *'fe, . r ^UJ: — i^rj^ *^erumque Luna touod totum abdican-

exemplaribus docebo . Siquidem tticifq^uin oleo perungi iubem agros auribus tranfic Sol , criflis, & , & gallinaceorum, ll Luna, radiis barbif- Virginem alteruter, hordei granisr

*i4,t^*^^^tium,vcfpcrtilionis alis: fi Leonem Lu- fiujjj^.^ricis fronde, Sc adiiciuotfatiiicdi Aqna- f buxo carbonibus rritis.Ex iftis confella, - ''ctifimilia ponemus, ficut & lechar-» ?*^^olP ^ “"yoi^hs cxcitaridntecea fortaffis tcfi* mufte- K‘'\^uiis inueceiatis , autiocinere vilo. His ^onem pecudis calidu circa caput ad- • * * ^'icc ^ putam vtile.In quartanis medicina cli

*Cf\ P/opcinodii nibil pollet. C^amobrem plu- ^ fcuitdia ponemus, primumque ca,qu? f^^lli iubcnt:PuIucre,inquo fe accipiter vo rutilo in linteoloxanis nigri den- lu

. Prc iidofphecera vocant vc-

hngulaiis volitat : hanc finiftra

'llJi» ^^hcnOam ? alii v<“r.\ _ ^“Cnfam fubncctuncrnbnp^T-imr : alij vero, quamm ''iderit primam. Viperx caput ab- '* Ul ' li Mlj-j linteolo vel cor viiientisvJm.nrJc exemptu,nvomt^n' aUricuUfq; fummas rofeo pan- git Mant*’ * 1 ex vet, dimittunt. Lacertx viridis viux de- ttM cum capite c®dj. Krne- ctFofium , mo.x fuo

lll. ’ in. Uf^ll i/...! .. f.,, In/^ 11 ,,^ ...ii! tc.yaUafn ScarabeumC qui pi- Propter liunc Aegypti magna pars mter numina colic, cuiiofa Apionis kjPfcr'-- - - qua colligat Solis operum fimi- ifg> '^.”'nuic animali efle.ad excufandos gen ^'ius.Scd & alium adalligant Magi, cui Ili 4 ,

Hift. i3(? CPlinij Naturalis

funrlUIU cornicula reflexa fmillta manu e guttis , iClLlUlll quitjMl vocatur fullo , albis Tenium , lin‘ dium vttique lacerto adalligant: c^‘tera ^ VJ Cor anguinum fmiftra manu exempwm ^ articulos tibus. Scorpionis caud® quatuor jj, ita Icorpione"’ e aculeo panno nigro , vt nec videat • », eum qui alligauerit , mifluni , nec triduo. Poli tertium citeuitumid condat /I cam iniinteoiulinteolo ter linocircundant tocideiy/^ dicentes quare faciat qi» b dis , ad Ungulos . aeDiiur.Lmi»^'“‘*^**“debitur.Limacera in pellicula, vel quatuor „ a'.'ira harimfiinc Multipeda;’X/tiilrioeuS cum capita pv.ecifa harundine. f quibus tab.ani na inuoluta . Vermiculos ex pennas germinccAliose fpinolis antequa » jj ais laniiginofos. Qtiidam ex illis quaterno® clulos iuglandis nucis putamine adalligan^jlj SteliiU"(|l chlcafque qii.® nud® inueniuntur . , o‘m inclurum capfulis fubiiciunt capiti. & lub cor fu febris emittunt. Deuorati aute iubet % gi marini line ferto exemptum inucteratuu^ ir* vaiiu.* aqua«^ »..«. bibi. Corda —hitd^lC COIKCllconteri,> Scincalida 1 >’ niimUUlil cumuuiil meile. Ali) fimumlataiuaaa drachmavaj.Mw>aaaaM vna• j . . ^ I rr .1 • ^-.:Uils<^ ais caprini & ouilli, vel padi cyathis tribd’ accelTiones.Sunt qui totas —cenfeant teu; .jt». das. Alpidis cutem pondere fexta parte ti^en rijri; cumcumpipciisyaiipipetis pari modo,iiiuuu, iParthorumai...v,.w,.. Stn'^|JJ' t remedium quartan® bibunt. thrylippus ,.c

J' 1« . t p \i rr A fl rl n 1 1 rilC foplius tradidit phryganionm adalligatum jl< J:.-e ('iTfif anh-nnl ncO*’nequ- dio elTe quartanis.Quod cllct animal pe defcripfit nec no.s inuenimus; qui nouillr‘:yiii , d moftrandti tamcluita tam gtauiaurore y (icuiufquamcuta cfEcacior cflTct ad elfe illi>”';j,ttl dum. Cornicis carnes , & nidum longifsimis morbjs vtilifsimum putant.E'' jfc

Cor Tsr\r#'(rac pYnp»fif'nrli . nnnniam A) rianisis fiat potcltas experiendi, quoniam ,i) Liber XX X. i3r delebat anne aranei quem lycon- vo- , , iu)^*^lacum ipfb fpecu toto reiina ceraquc ip^^^^^vtrirq; temporibus &: fronti profit ; aut adalligatus qualiter Sc aliis febri- ks , litt traditucticcm lacerta viridis adal- .''jua in eovafe quod capiat. Quo genere Pipj^^Jdiuas frequenter abigi affirmant. Hydro- e>: vino addita myrrha modice ‘/latur magnitudine. Ali, Hij| j nucis auellana:

'tijj^^^^unt & anferinum adipem , & oleu myr- Ji^jj^^Sordes ab vbetibus ouium eundem effedtu Item carnes inueterara: herinacei fum- V^jJ^omitus quoque canu illitus ventri, aquam promittitur.

^^fnfacritm,ad eArbuncttLs,furtincu los , am-

neritori^^»^ contractiones .

|C , Caf. XII. P“"’ pompholf-

«it “^tofaceo, ricini languis, vermes rerreni contritus in manibus. _ gryllus

'ti[j ?'nere prteliat , vr qui id fecerit , antequam

vitium toto cateat. Oportet. , co anno _ ^ {i,"' 'Um ferro cum terra caucrn.T fua: tolli: ^t^*^'iferis.Viperx caput aridum afietuatun. JtbjIJ^uliCi.dcin ex aceto impolitum. Senedius ex ufU aqua illita a balineo cum bitumine ignino columbino *^olp? . Carbunculu.s hmo “r pet fi. illito,vel cii lini femine exaceto ^tena apibus, qux in mcUe funtimmor- '‘)v5"'Pofitis. Polcntiquc impolita infperfa. si

''ndis fit, c-xtctilquc ibi hulccribus occur- osfypum cum plumbi fquamis. Item \^pccudum incipientibus carbunculis. Tu- 'I'J®cunque molliti opus fit, effidacifsi- J pr.nftat ^'‘fetino adipe curantur . idera £c

Ili 5 ^.

138 C.PlinijNacuralisHirt. gtuum adeps, furunculis mederi dicitur ncus.priufquam nominetur impofitus , ^ cnei.3jj, tia dic folutus. Mus araneus pendens circu» poftea ter ,, fic vtterram nec attingat . toties expuentibus medente ^ tus furunculo, , elt cui medebitur. Ex gallinaceo fimo quod .., fum maxime recens illitum ex aceto. Ventt' impat‘ Ius ciconi® ex vino decoftus.Mufc.x eX mero infticaes digito medico. Sordes ; dum auriculis.Seuura ouium vetus cum cift' cura cinere capillis mulierum.Seuum arietis ^ canii" micis & lal is pati pondere. Ambuftis

. ole^yi pitis cinis medetur Item glirium cum mum ouium cum cera commillum . M“'‘,i'l cinis & cochlearum ; Idque fic vt ne

• quidem appareat . Item adeps viperinus columbini cinis ex oleo illitus . Neruorun ., dis medetur capitis viperini cinis ex oleo Cijjf vermes cum meile il'it*’^|r no illitus . Terreni lorcs tollit eorum amphilbxna mortua af.jn) gata. Adeps vulturinus cum ventre areW J contritufque cum adipe fuillo inueterato e capite bubonis in mulfo potus cura lili) netU'’* ce, fi Magis ctedimus.Tn contraftione ,) caro palumbina in cibis prodellS: iirrrfy cinis. Se herinacei fpa Ilicis ; item muftcl.x y tium fenefius in pelle taurina adalligat» i» milu' fmos fieri prohibet. Opillhotonos V e/ aridum tribus obolis in a.-jU® mulf.c dig' tribus potura. Reduuias.Sc qu® in 'j,/ fciitur pterygia,tollunt, canini c.apitis vuluadecofta in oleo, fupcrillito butyf® jj'

Jo cum mcllc . Item folliculus cululli'’' analium fellis Vnguium fcabritiaro des cuni pice tertio dic folua.aut locuft* Liber XXX. 135) ^ hircino. Pecudum fcuum.Miqui mi- alij aris florem hfc ^ portuUcam , & tertio die foluanr. ‘^JonptinmJifiendum ir tUMord vulnerum,

‘‘^era,vulneru,& dliamuU , ex animalibus ''media. Q. Cap. XIII- O ®8uiiiern fiftit in natibus feuum ex omento li^^^flum inditum.Item coagulu ex aijua.ma. infufum.ctiamfi *§ninum , fubdudlum vel anfetinus cum butyro Phi"'"' ptofinc. Adeps Pond ere paftillis ingelius.Cochlearum ter- 8c ipfa: extraiflsceftis.E naribus fluen- cochleaecontrita fronti illit.ataranei (^Ppofira: gallinacei cerebellum ,vel fan- ;‘'>ais profluuia ex cerebro ; item columbinus Vm^''''obid feruams concretufqtie.Si vero ex tj^. 'e immodice fluat.fimi caballini cum pu-

tt pjji^us ouorum cremati cinis impolitus mi- ‘ i[j Vulneribus medetur ccfypura cum hoi- &srugine aquis partibus. Ad carci- ‘quoque ac ferpentia valet.Erodir & hui

"'^egines : carncfque excrefeentes ad ''ate rcdigit.Explet quoque, & ad cicatri-

Sini ^^.'‘^ucir. Magna vis & incinere pecudum ad carcinomata , addito nitro aut cinere feminum piicipue in his iUlj agninorum , 8cpu]'‘“i's Pfc> ouium fub teflo.cale- t(i”«fubaao,tumor vulnerum fedattir.Fiftul? i^^Wntur fananttitque t item epinyftides. Sum- in canini capitis cinere ; exetefeen- tin^ c^iafpodij vice erodit ac perfanat.lt mu- “10 eroduntur. Item mullei» fimi cinere, Dutic ji

140 C. Plini) Naturalis Hift. Duritias etiam in alto hulcevum & carcinot Cin>" la perlequitUL' multipeda ti'iia,admiiia a rebinthina& finopidc.Eademq; vtiliflima 1 tpia; periclitau „ iii his hulceribus , vermibus Quin& vermium ipioru genera mirandos in ligno nalcuntur.fananin haber.ColTes i]ui ^ cera omnia.Nonras vcrbjcombulllcii pari dere ani(i,& ex oleo illiti. Vulnera recentia albP- elutinant terreni . adeovt ncruos quoque V .... . J:. los illitis folidari infra feptimum diem cenlent.c fum fit: Itaque in meile fetuandos cotum margines hulcerii duriores abiumiii^ af^ pice liquida vel fimblro meile. Quidam i,

‘ i dis inincolrsole ad.id vulnera ex aceto vtiimur,vtiintiir.neCnec t- ' j uunt.nifi biduo intermifib. Eadem ratione ^ cochlearum terrena profunt : totaique excici< congluiini’^, tufi & i mpofiw, recentia vulnera 8c nomas fiftunt. Herpes quoque animal a cis vocatur, quo prxeipue fanantur quscunl^; ferpunnCochlex profunt cis cum tcllis fuis cum myrrha ouidem & thure, etiam neruos fanate dicutur.Draconum quoque a%

Sole magnopere prodell : item gai" ficcatus j|) cei cerebrum recentibus plagis, fale viperin?^,)

cibo fumpto. Tradunt & hulcera tradabi'' jj. fieri. St fanari celerius. Antonius MufaiM^,, vip' i cumincidilletinfanabilia hulcera , ib»' edendas dabat , miraque celeritate perfan^ j,,- Tryxalidum cinis margines bulcctu duro* cinis fert cum meile : item fimi columbini qua: funt.fi“ arfemco & meile , ea erodenda (> nis cerebrum cum adipe anlerinomirevul*’!

•- caco dicitur glutinare qux vero vocantur jjjj. cinis feminum arietis cum lade muliebri jTjii

jenter priiis elutis linteolis. Vlula auis [{Oi 1 Liber XXX. 141

''leo- > cui liquato mifeeeur butyrum ouilluni Se Hulceru duriora apes in meile mor- j labra ^rjiollium.Et elcphandafin fanguis &; cinis Verberum vulnera atque vibices pelli- ^^uium recentibus impolitis obliterantur.Ar- ci jj^^iofuni fradiuris cinis feminum pecudis pecu ^^^*^crmedctur:efficacius cumcera.ldem medi- vilis cornuque 3enmm fit ex maxillis fimul , Sc cera mollita tofaceo. Ofiibus fraftis fuperpofitis la^um cerebrum linteolo illito , i.die- L ‘s,qu^ fubinde fuffundantur fere x 1 1 ^ fuUdat cinis fylueftris mnns •• nec tardius tuelle terrenorum cinercj , autcLi vermium «iam olTa extrahit. Cicatrices ad colorem w “"it pecudum pulmo ,prxcipue ex ariete, fe- cinis: vernatio an- B, . nitro : lacetta: viridis columbinum ex 1 '{"n ex vino decoaa : fimum vitiligi- h '‘«-Item vitiligines albas ex vino. Ad cantharides cura rutx foliorum duabus '"'ns insole.donec formicet cutis, tolerand? necelTa- K.“''^oitc'i, fouere,olc6que perungere , 'b. idque diebus pluribus f, iteiiimque illinirc , t,p5'^'.cauentes exhulcerationem multam. Ad ,j5'ni vitiligines & mufeas illini iiibcnt cum gallinarum fimum candi- j lapathorum : cornea pyxidetve- li ^fsruatum in oleo vetere V'jtonum fanguinera^fclher^SJc^i ex aqu^ S(, cum aphron^ bi, B '’*'r6 , bubonis cerebrum ante omnia fanguis caninus redant:pru. titif"'! tlhtj. Ha- "“"hlea: minua, lata:, contrita:, “aines qu.xqtte alia extrahenda funt t , & tela , dilfe^flus impolitus. Pntci- , euocat mus “ V5I caput eius tan- “«o lacerta dllficaa , & ' Cochleae ex c cdntufuni cum fale impoiitum. 1“=" gregarim folia feaantur,conrufe^imp^ : i4i C.Plinij Naturalis Hift.

fitarque cum teUis.Sc ex qusc manduntut>

pta: tcftis ; fcd cum leporis coagulo effica‘^,‘x me. Ofla aiiguium eutidem cum coagulo - cunque quadrupedis intra tertium diem apP‘^ bant etfedum. Laudantur &: cantharides ih’ cum farina hordeacea.

.Ail muliebriamaU medenda,(ir ccnceftuf maturandos. Cap. XI III. rN muliebribus malis mebranx i partu 0*1***^ J. proficiunt, iicuc in capris retulimus. quoque pecudum cofdem vfus habet. Loci*^ r^im^uflitu fh-anguria: maxime mulieril iu^^" tur.Gallinaceorumcclles fubinde fi a coiiC^P. edat mulier, mares in vtero fieri dicuncur.P^^^ conceptos hyfiricum cinis potus cotinet tat caninum lac potumteuocac membrana < Luifl,b

cyathis duobus fotbtiere ; aut ex vtriculo n’" fd' lino per genitale effluentes aquas.Vermes te' dol^ ni illiti in cetuices & fcapulas.neiierui g. paflo f prxftant.^^ijUind^s^lecunjjg^ellunt in j. ti. lidein petlern^outTiriammarum AipP"'}; tiones concoquunt & aperiunt, extrahiintq''^’^,) ad cicatricem perducunt. Lac deuocan' cum mulfo. Inueniuntur 3c in gramine veri"' li,qui adalligati collo, continent partum-Di^.^u. huntur autem fub partu; alias eniti non p3'l etiam ne tur. Caucndura in terra ponantui'-f“S' ceptus quoque caula. dantur in potu q"'h'j^ji Liber XXX. 14} tu?'?'- Cochlci in cibo funi pts accelerant par- Conceptu impofitx cum croco.Eardem Sc ttagacancha illit.c,profluuia fiftur, & purgationibus fumpea: in cibo,& vuU it^ ^i^erfam corrigunt cum medulla ceruina, Cyp^ cochleae denarij pondus addatur &c hz' ^«ftationes quoque vuluarum dilcutiunc teftisjtritxque cum rofaceo. Ad hxc maxime eliguntur.Alio modo Afri quod tribus di- Sitif tricx cum fccuigracci aptatur mellis cochlearibus qua- 'UqjP. , additis *'^dtur prius irino facco perundac. SUiij aluo , ^ cochlea:, ^inutx longxquc , candidx

ft;. J^p^erramcs.Exarefada: Sole in tegulis,m- xquis parti- Kis tarina,mifcencur lomento W^^^idoremquc Bclxuorcm corpori afferunt. P(j|“«ndidelidcria tollunt minuta: & lata: cum Viperam mulier praegnans fi tranfeen-

tijj^^bortum faciet *. item ainphi{basnam,mor- 'C^J^^^axac.Namviuam habentes in pyxide, tranfeunt, etiam fi mortua fit: atque af- \ partus faciles prirtac vel mortua. Mi- iiiUo* allcruatumtranfcenderit grauida, \ protinus tranfccnduc afferua- \tA ^^i* fuffirus mcnftrua adiu- fenedus adalligatalumbisffaci- facit, protinus a puerperio remo- in vino bibendam cum thurcrali- ^..'^P^jabortum facit.Baculus,quo anguira- fit, parturientes adiuuat:tryxalidiim \ cum meile, purgationes. Item ara- deducit cx alto,capi debet manu htL^^^^ufque admoneri: quod fi redeuntem purgationcsXapis > inhibebit idem ^ ^ aquU* repertus nido,cuftodit par- cus :

144 C.Plinij Naturalis Hin"' tus comta omnes abortuum infidias.Penn®^ tufina rubiefta pedibus adiuuat paitutb’ * Otium corui gtauidis canendum conftat’*’) niam tranfgteffus aborms afpcros faci4''a mum accipitris in mulfo potum .videtur if jj, das facere. Vuluatum duritias & coUetii*'^

adeps anferinusttUl». L 1 IK- e aut cygnijj.»» emollit.vtaivtaiac. M.an’'.'',.t.. pattu cuftod ic adeps anferis cum rofaceo > ^ neo. Phryges 6c Xycaones mammis puc^' vexaris inuenerc otidum adipem vtilcm e*'^’ qus vuUiaftrangulencur Scblacta.'; illinunt-^ rum perdicis putaminum cinis cadmia’ & cerx lirantes mammas feruat.Putant & cundutlas ouo perdicis non inclinari beantur eadem, fcccunditatcm facere, que copiam. Cu anferino adipe perunctis mis, dolores minuere, molas vtcri rumpsi^^’j^ trii^^ biem vuluavumfedarc , fi cum cimice .nantur. Velpertilionum faiiguis pfilothf-’^

habet ; fcd malis puerorum illitus non ficinnifi erue» vel cicutx femen pollca J pilij^^^ tiir : llc enim aut in totum tolluntur ^ excedunt lanuginem. Idem &: cerebro profici puranc.pit autem duplex, rubens vti‘1 j candidum. Aliqui fanguinem &: iecur mifeent. Quidam in tribus heminis ole^

quunt viperam , exemptis ofilbus pliIothf‘j,j:'‘

^^c' vtuntur , euulfis prius pilis quos renafei ^

Eel herinacei phlothrum eft , vtique

bro vefperdlionis , 5c ladle caprino. cinis cum lacie canis primi partus ei-iul*|-^j[iff

quos renafei nolunt : vel nondum natis» f .st^ ais partibus, alij non furgunc. Idem euei^. fanguinc ricini ditur euuHi cani : item fanguine vel fcllc. nino SS'-" Liber XXX. ^’''>’nifcttt mtdicinii, Cap. JST K , 0 "is foirnicarum lupercilia denigrari cum tricis cradunc.Si vero oculi nigri na- Cjpj,*.'?'® placeac.foricem praegnanti edendum, lece vermium rerrenorum ci- ':op^,*’’-^ftari admifto oleo. Infantibiis.qui laSc liiip Vexantur,pr^fidio ell agninum coagu-

yua potum. Aut fi coagulato ‘J' vitium la-

Aj j'^^‘deru , difeutitut coagulo ex aceto dato. *ll,Q^^ltioncm cerebrum pecoris veiliifimum f5i,iy‘bbus iii canino fimo inuentis , adufiio in- vocatur citiafis, adalligatis emen-

*ec '•^mices infantium lacertac viridis j admo. Sll^/^isncibus motfu. Polfea hatundini alii-

'Sc^ . penditur infumoetraduntq; pariter cum *'»il]j!‘*nte fanari infantem. Cochlearum fali- * 'nfantium oculis, palpebras corrigiegi- '^

‘^ntitia; : ex dentitionem facilem pr.x.

'*'iliuj ^'l'gat?.Cochlearura inanium cinis ad- procidentium interaneorum partes Oportet autemcincri raifce- t *nie** 'litu^®' Pnntiis emifiam c cctebro viperx. Ce- ?'liai|,,'''Perx illigatum pelliculx dentitiones valent grandifiimi dentes f''Periti & fnnum corui lana adalligatum in- niedetur. Vix ell ferio compledli • non Jjta ], omittenda tamen , quia funrpro» 'nfantium lacerta mederi iubenc. ( ^stn^IT'*'* ^natic ^Utl, prehendi. Id intelligi & quod fub -tap ®^*n cauetnam habeat. Id agendum, vt nrgentum aut oftrum mordeat vi- , Y ^ ‘bttincalicenouo illigatur, & in fumo Tom. iiij. KKk y

Naturalis Hift. 14 <) C. Plinij muribus poniiur.Vrina infantium cohibctui 'j xis in cibo daris, scatabeorum cornua u. denriculata.adalligara his amuleti naturam inefTe !iaduntj

1 1

Liber XXX. 147 Sslli gallinacei Isce^^ , fi cum fanguinegalli- fubiiciantur.Cogunt concipere inui- «ir tct cauda mula:, fi iun&is euellantur, in- **' coicu. Qiii invrinam canis ti, j,. '"gcllerit, dicitur ad Venerem pigrior fie- liftj & de ftellionis cinerei fi verum eft) inuolutum in finiftra manu Vene-

'Wulare : l>tfu fi transferatur in dextram , inhi- vefpenilionis fanguinem collecium titi^ °*^“Ppofitumque capiti mulierum , libidi-

mouere : aut anferis linguam in cibo vel * Potj fumptam. Phthiriafin a toto corpore •tibijj^^^^brana fenedhitis anguium triduo in-

?1iq j.' ferum exempto cafeo potum cum exi-

Jtlijjj CafeoSjfi cerebrum muflela: coagulo jj'r’‘'vgant corrumpi vctuftate, aut a muri-

'itfj 'Jogi. Eiufdem muftcl.T cinis fi detur in 1Hi(|"plinaceis pullis &:columbinis,tutoseire d lie^^ '®'Iumentorum vrinae tormina vefperti- ^valligaio JHiij finiuntur. Verminatio ter cir- ciis 3?^^tcndis palumbo:mirum diifiu,palum* e ^iiij moritur, iumentum liberatur confe- '^'"0 triduum data in *“joma ' jjiiiu' eius addticunc.Ebrietatem arcet pe

[Jti pulmo prtefumptus. H irundinis ro- myrrha tritus .& in vino quod bi- ''‘t I i {.Htf^.^T^tfus , fecuros ptxftabit a temulentia. Nt^*' "“5 florus AlTyriorum rex. Pratter htee animalium ad hoc volumen pet- ''itij^T^flromphenamaucm inSardinianar- Irmilem iam etiam , ignotam Sardis,

'’ist ‘\*'''o.In prouinciaell ophion cct- 3 eadem ™ P>lo fimilis,nce alibi nafcens.Iidcm ?°minauere firulugum quod nec quale *5«t J , •'biuiaijjjjj. vbi nafceretur . tradiderunt. KKk a y .

148 C. Plini) Naturalis Hirt-. dubito cunj & medicin® ruilfe quidem non , M.Ciceto ttad.t aniffla' eo fint dcmonfti-ats. Campania eto bycuros vocaTi»qui vites in Demiractt>hsqtiarundAm beparum.

Ctfp. XVI. ex his qus diximus, r" Eliqua mirabilia , ' membranam cx lecundis RiViaituwlatrari a cane vel pilos te ,aut lepoiis fimum * nisnisiiaucun.iii,«»habentem X I UJ. genere muliones non an'P tcm. In culicum yi quam vnodie,viuerc.E6fque qui arboranj t;.,, ab ap 8cce meu..mella eximant , Alliumrollium habeantnaocant . aquibuscercD nonattingi.Porcosfequieos jj qU Puluerem . in corui acceperint in olla. mula voluiauctit, corpori mfperfum fugari fi vnus calU^^j,, ardores amoris.Sorices , pelle & lalc. & farte emittatur.cmiubatui. Anguina , t''...- T . viP . • cum>_^rnm fcrpyllo contritis vno dic,dcieiftifque macurefeente ,toto in fauces boum vua tr . puIIi tres valere ; velvci ufi luiuiiuhirundinum r qi»^ eoseosvarete: — —. veftigio anguiu coll« offis dentur.Puluere e Anetis fparfas apes in alucaria reuerti. gigni.Non laiie teftepratligatooues tanttim ^,1 labore qui neruos ex alis & crut re in vllo , calcitrare eruis habeant. Mulas non repe num biberint. Vngulas tantum mularu nonp neque aliam vllam materiam qus aquK.ciinl roderetur a veneno Stygis An- id dandum .Alexadro Magno tipater mitteret, memoria d i- gnum eft, magna Arifto- telis infamia exco- gitatum. Nunc ad aquatilia leuerte- mur. 145)

'pI, I SECYNDI TVRALIS HI- S T O R I jE LlSEll XXXI. PROOEMIVM. Medicina; ex aquatilibus, '^‘j»»ritmmtrabiUa. Cap. /.

cos asilus , aniniiimque rapidos curfiis improbas cvcrenre vi- *exirctntt

potentia maiore , fi verum fateri

'>Us elementum casteris omni-

; tetras aqua: '*nt, deuorant flammas'ne- 5**’tlunr Jititjj fublime,& caelum quoque libi- ^itju ^'*bac nubium obtentu vitalem fpirituni elidit ipfo fe’-' 'Htti j Y caufa fulmina , Ke(^‘^'ordante mundo. Qi;id efle mirabilius ftantibiislAt illx.ceuparum Jfitif 'U caelo rapiunt Sm peruenite altitudinem , c6 Hi|J:Sl*cium examina.S*pe etiam lapides fub-- X ‘‘'Portantes aliena pondera.Eatdem caden nafcentium caufa fiunt pror- \i^i‘’'f'W terta , ^^oili natura, fi quis velit reputare, vt fru,

KKk 3 Hi (1. ISO C.Plinij Naturalis viuanbio ges gignantur, arbores fruticefque Ium migrare aquas, animamque etiam herfi^^j.

deferredullaconfeffionc , talem inde i' r® quoque vires aquarum elTe beneficij. ^|j propter ante omnia ipfatum potentia: err'^L. ponemus. Cunflas emm quis mortalium en‘' rare queat! De differentia a(juartm,medtctnu,& el']t' uationibae CC L X'ir I. Cap. II. Micant benigne pafsimq; inplurimis

alib i lundla:. ' : E alibi frigida:.alibi calida: , in Tarbellis Aquitanica gente, &in Py^M: An'’ roontibus.tenui interuallo difeernente. ,, pida egelidijque au.xilia morborum confetev^.; &OC e cuniliscunctis animaliumainn.unu,., hominum tantum

Augeiii uuniciuui Deorum no “ .v erumpentes. Augent numerum j condunt, ficut Puteo' busi,ato variis, vtbefque _ v Campania,StatyellaswaaM.. ina‘* .-.jj-».—Liguria. Sextias i»

1 Cl XT 1 3r«Tlll.5 ^ bonenfi ptouincia.Nufquamtame largius q ,i iiimlinu nec pluribus auxiliandi gr"|ii inm BaianoJ>aiauu », ^ bus.ali*-t:_r.fulphuris.alia:.vlJ-v aluminis.aliseilirminle taUt^rallS»laliS’ /J'

nitri, alia bituminis . nonnull.a etiam ocio^jir prO| fiue miftuta. Vapore quoq; ipfo aliqu.a ,i calefaciaO TentaqueX navtavjfc»». eisv-i.» ellw,. vis,. vt balineas q%i frigidam etiam in foliis feruere cogant , accry Baiano Polidiana vocantur , nomine .^1 ^ ..J ti r, } ll^ofrr\ On(V\nto (^ll<’snllfi P Claudi) Cafaris liberto. Opfonia quoque f

. . .V af. B - .^<>^0 r mari ipfo, qua cic.,.-,Licinij.fji^. quunt.Vaporat & in , im-ciinter flulusnucius cxinu."exiiUi^.* fili merefuere:: mediofquemeaioiquc y„(1; nrrOP'/ valetudini falutate . lam genetatira ali.o funtpcdibufuc , aut coxendicibus , ‘“jfi* Liber XX XL ac Cic nemore, quam & vocabat M. ab exemplo Athenarum ibi *'** 'iUjS? voluminibus eiufdem nominis;, ia ti ®>onumentum fibi inftaurauerat j , ceu ve- '^'^rarum f^iie ^ orbe fcciffct.Huius ia poft obitum ipfius Wtjf , Antiflio fontcs'calidi perquam Laure^ Tulli), '‘t>'rds eius, Tt protinus nofcatur etiam '^'‘ameiusex iffi, illa maieftate.Ponam enim catme, dignu vbiq;.& non ibi ^ tatumlegi, •Sjfotua RomMi vindex cUrifme lin

‘-““Pania: regione ''ilir!'” Sinueflan,e aqu* ;k.. ^itPrn rn» m t n^f it s .

Ss.' contingit in Velino lacu potaa ’ 'cni inSyris fonteiviivc iuxta A %j]*'i - Taurummon-aultiHj rnon' ‘*'°f rft M. Varro ; & in Phrygia: Gallo Stip^^ue\'i Callimachus . Sed ibi in potando nc- '" 0‘las . ne lymphatos agat , quod ‘^tp- lPPia accidere his qui fonte rubro bibe- '/'as Xj fcribit . Iuxta Romam Albula; aqui '“"s medentur : egelidi hi : fed Cutiii* 1' V u KKk 4 , . ,

tjz C.Plihij Naturalis Hif!:. in Sabinis gelidiflimi.fuau quodam corpota'”^ uadu.it vt prope morfus videri poflSt ftotnacho.netuis.vniuetfo corpori. Theipiat^,^

fons coticeptusmulieribus repr.-efentat : Icern Arcad la flumen E latum. Cuflodit autem pai?' | abocCLifquc Linus fons in. eadem Arcadia ,

flnmi»n * <]' - non patirut E^-diuerfo in Pyrihca flumen , ftetiles Anhrodifiuin yocamr , facit. Lacus / phion vitiligines tollit. Varro autorefl: quendam Prxtura funflum .marmorei figPl ciem hainiilTe.propter id vitium. Cydnus Cii**' amnis podagricis medetur, ficut apparet in ^P-

ftola Caflij rarmenfis ad M. Antonium . CoO’v aquarum culpa iiiTroeiene omnium pedes vfl'_ fentiujit.Tungriciuitas Gallii fontem habet lignem, plurimis bullis ftellantem, ferruginei

poris quod ipfum non nili in fine potus inte*^ I : gitur.Piirgathic corpora; tertianas febres. diWj,

j tit.calculornmque vitia . Eadem aqua igne*

moto turbida fit;ad poftremum rubefeit . LeU‘' g.ti fontes inter Puteolos Se Neapolim qculi*^ vulneribus medentur. Cicero in admirandis P fuit, Reatinis tantiim paludibus iuni' vngulas j torum indurari ..Eudicus in Heftixotide fnf')

duos tradit efie , Cctonem, ex quo bibentes

nigras fleti ; Melan, ex quoalhastex vtroque*^ temvarias. Theopbraflus in.Thuriis Cr3tt''^i;

candorem facere ^ S ybarim nigritiam bob»* ^ pecori Quin & homines fencire differenn^^ , eam.Nam qui Sybarimbibant, nigriores liotefque Sccrifpo capiilo-.qui ex Crathide,^.,, didosmolliorclque.ac pptteaa coma, Macedonia qui velint fibi candida naic‘ ’ fufe* Aliacmonem ducere ; qui nigra aut P* Jtfm Axium, 'f Idem omnia fufea guibufdam ^jr Liber XXXI. 'fJ

, 8c fruges quoque.fitrut in Meffa- Arcadix quodam fonte mures tec-

^ conuerfari . Erythris Aleos am- ^ gignit in corporibus.In Boeotia ad Tro Deum iuxta flumen Orchomenon duo li(Q '^^®ntes,quorum alter memoriam» ^l^er obli- aifert, inde nominibus muentis. In Cili- oppidum Cefcum riuus fluit Nus, ex *^entiiim fubtiliores fenfus fieri M.' Varro *^'At in Cea infula fontem efle > quo hebetes jiq ^‘Eainx in Africa quocanonr voces , . Vi- venire his qui ex Clitorio lacu bibe- % * Eudoxus & Theopompus inebriari fon- jis quos diximus. Mutianus Andri e foncc

patris , ftatis diebus fepreniseius Dei vi- t( ‘iyerejfi auferatur a confpe 6lu templi, fapo- jjj

cranfeunte . Polyclyrus explere olei iuxta Solos Cilicia: fontem .Theophra- lij Phocidem fieri in Aethiopia ciufdem virtu- ii^“ttte.Lycos, in Indi® rerris fontem elTe , cu. ti(, Vialucerniardeant.Idem Ecbatanis tradi. ^*'copompus in Scotufla lacum efle dicit, tili^J^V^ttcribus medetur. luba in Troglodytis la- tij ’'*'famim malefica vi appellatum, ter die fle 1ii5'''’Wmfalfuraque, ac deinde dulcem, totief-

''i[.j^*'2rri nodlu , fcatentem albis ferpentibus cubitorum. Idem in Arabia fontem tanta vi ,vt nullum non pondus impa- k^refpujt. Theophraftus Marfv® fontem in Ifj^Sta ad Celsnarum oppidum faxa egerere. t,[ Ptocul ab' eo duo funt fontes . Clson & tijl^Tab effefiu Gtxcorum nominum difli. Cy- %‘°ns Cupidinis vocanir.ex quo potantes tleponere Mutianus ctedit.Ctanoiic eft 'Calidus citra fummum feruotem , qui in vi- KKk y .

1^4 ' C. Plini) NatnralisHitt' culi»: tticiuo calorem potionis t-"” £» num additus , Mattiaci in fon'^ in vafis.Sunt & Germania fjf quorum hauftus tvi Jf® lidi trans Rhenum , uet.Circa margines ver6 pumicem faciunt carere ex arbi"* Quod (i quis fide his aliqua ; difeat in nulla ptee naturi maiora clTe / la qttanquam inter initia operis abunde >’’y ; retulimus. Ctefias tradit Siden vocati

-• -•nihil innatet, merga‘'|,|l' inlndis.in*ll quo«.j— omnia- — u . p,, Carlius apud uos in Auernoaiceclam dere;Varto.auc.s,qua: aduolauerint, emori- Afric^Iacu Apufeidamo omnia triin - - • ii'* • nihil mergitur litem in Sicilis fonte Phi”!/ vt Apion tradit :& in Medorum lacu puK|d Saturni, Fons Limyr.x tranlire foletin loco''^,,*

na, portendens aliquid : mirtimque qued J pifeibus tranfit. Relponfaabhis pemnt

cibo, quem rapiunt annuentes : fi veto negent,caudis abigunt.Annis Olaebas in ®p()

nia Briazuin alluit ( hoc eli Sc templo gurgite petiuri pjyi nomen ) cuius notantur

lut flammam vrentem . Et inCantabria Tamarici in augurio habentur. Tres funt

nis pedibus diftantcs . Invnum alueumt^Pj^ii* vafto amne. Singulis ficcanturduodeciesdi' aliquando vicies,citrarurpicionem vllatn^jjC

cum fit vicinus illis fons fine interniiflioH' ,,|i' gus.Dittim eft.non profluere eosafpiccrevP J /t A LartioT orrJn LicinioT lcgaiuj()l/»tri3r0 >iA tibus ; ficut proxime Fricturam poft fepteni dies accidit. In riuus fabbatis omnibus ficcatur. E diuecif,,tl'

. Ctefias in racula alia- dira Armenia rt£i’ ex quo nigros pifces illico m® -----fe fontem , , - . (IU',ii^ afferre incibis iqitod & circa Danubii audiui,donec veniatur ad fontem alueo*Pf|(|) Liber XXXI. lyy

^.Vtt>i finitur id getius pifciuni. Ideoqueibi , eius amnis inteiligitur fama. Hoc idem &: tjjWia in ftsgno nympharum tradunt. In Ar- w® ad Pheneum aqua profluit c faxis.Styx ap- "a,qux illico necat vt diximus .Sed elfe pi- iJParuos in ea traditTheophraflus , letales & v’‘quod no in alio genere mortiferorum fon- lw"-Necare aquas Theopompus & in Thracia \ P^Vchros dicit: Lycus in Leontinis tertio IWiTJifquam biberit. Varro ad Soraden in 1(1® tuitis iit latitudo qtiatuor pedum: Sole ori- exundare feruenti fimilem, auefq; qui i^U?**eiint, iuxt.r mortuas iaCere. Nanq, & hic Ijj^iofa conditio eft.quod quaedam etiam blan 'at afpeflu.vtad Nonacrin .\rcadi.-e.Omni- nulla deterrent qualitate. Hanc putant ''t frigore efle noxiam, vtpote ciim profluens circa Theflalica 'Ho'?P‘delcat . Aliter Tempe,

vifus omnibus terrori efl : traduntque

ac ferrum erodi illa ac|ua. Profluit t, vt filiqua tin'''.'''Jimus ) breui fpatioimirumq:, fyl- ampledli radicibus fontem eum dicitur, W^t florens purpura. Et quaidam fui generis

'ti labris fontis viret. Tn Macedonia , non

' Euripidis Poci.T fepulcro , duo riui coll- os aiccr faluberrimi potus. alter mortiferi. In lapi- ([^^tenis fons eft qui qu.rcunque rigat , , in Eubai qi. facitterram ; item caiid.c aqui in altitudinem ^“htanque alluit riuus , faxa Wtt. In Eurymenisdeieiiac cotons in fon- v'*Pides fiunt. In Coloflis Rumen eft . in quo ''^'''conieai, lapides exttaliutur.InScyretico Vuo arbores qu.ccunq;flumine alluiiiur.faxa tamis.Diflillaies qiioqi gutti in lapides in anteis Coryciismii M iez.i: in Mace- donia, . J

C-P!inij Naturalis HxfT^" donia. etiam pendentes in ipfis cameris-®'; Corycojcum tiecidcre. Inquibufdam vtroque modo columnarquc faciunt, vc fia Chcrfonefi P bodiorum in antco etiam difcolori afpc£iu. Et hatUnus fimus exemplis.

qualitate aquarum, infalubritate De \ vel commoditate carum. ,

Cap. 1 1 I.

Vartitur inter Medicos , cuius generis finivtiliirim®. Stagnanres pigrafquc Q a to damnant, vtiliorcs— qu* profluunt exi---Jdil®, tesxurfucnim percufRique ipfo extenuari-^ proficere . Eoquc miror > ciftetnatum ab bus maxime probari . Sed hi rationem quoniam leuiflima fit imbrium aqua, vt q^- ire potuerit ac pendere in aere. Ideo & niue^*^ ferunt imbribus. niuibnfque etiam glaciei^ lut ad infinitum coacta fubtilitatc . enim ha:c cne,& glaciem multo Icuiorcni^yj

XJ /M-i t n-» 0.r,r/»nr?n in .-/.K»! lora < .-.fn ^..0 .. Jr-»» 1®U* • J Horum fcntentiam refellere intereft vira:. mis enim leuitas illa deprehendi aliter. Ii fenfu, vixpotcli-, nullo pene momento poff aquis inter (e diftamibus. Nec leuitatis in aqua argumentum eft fubiffe eam in e^j-V lapides fubire cade'' cumetiam appareat , inheiatur halitu terra: .Qiio-ht vtpluuis ^ • fordium inelfe plurimum fentiatur,fcitifliOnu— ji» ideo calefiat aqua.piuuia. Niuem quide'’!^ ciemque fubtiliilimtim elementi eius* vi‘l®'|jt') tor, appofito grandinum argumento .eT^(( peitilentillimum potum eire.conuenit pauci inter ipfos e contrario ex gelu aC inialubciriinos potus ptsdicant.quoniah’ gl Liber XXXI. ^7 inde, quod tcnuiffimura fuerit. Minui V omnem congelatione deprchen- tore nimio fcabiem Heri pruina vrcdi-^ , j^^^^ognads &: niuis cauHs . Pluuias quidem ^5^eriimeputrerceveconuenit,minim6qae i'[J j-^^tihauigationc. Epigenes autem > aquam liij^PUes purrefadla purgata Ht perhibet am* , putrcfccre. NamciHernas etiam 'Me- Sq^?ficentur inutiles, aluo duritias facientes, j*f(JUc;etiam limi non alii.s ineile plus^, aut

!i)( qux facium ta:dium,confitcndum ha !C[^^ec llatim amnium vtililfimas eire,'ficuti

^5 ^^entium vilius , lacufque plurimos 1'alu- Qujedam igitur 5c huius generis

ali.T alibi , Parthorum reges ex Cho-

•ibj ^uleo tantiim bibunt : & ea: quamuis in

0*1^3 comitantur illos . Et horum placere cjiiia fint amnes, apparet quohiam , tiec Euphrate, nec c multis aliis bi-

aquarum vicium eft ; H tamen idem

*li(i ^^guillis fcateat , falubricaris indicium 'OV^icuti frigoris, tineas in fonte gigni. An- autem damnamur amara:, & qua: fero. implent:qucd cucnic Treezene. Nam ^tc^^^^^que falmacidasin defertis Rubrum

addita polenta , vtiles intra duas V f iplaquc vefeuntur polenta. Dam- primis fonces^qui coenum faciunt, qui.

colorem bibentibus : refert & fi vafa

W^^iunr, aut fi legumina tarde percoquunt, j .-^^ij^^^ieniter terram relinquunt, decotticqiie

\ obducunt vafa crufiis . Eftetiamnum vi. fiEtida: modo, verum omnino quic- fit illud licet ^\*^^^Picntis , iucundum gea- vc ladtis accedens. fipe , ad viciniam Atjuam . ' ijS C. Plinij Naturalis Hift- Aquam faliibtem aeri quam fimillinial'’ » a ^ -']<>* oportct.vnus in roto orbe traditur fons II eunde olentisin Mefopotamia Caburte rationem afferunt, quoniam eo luno peto'* y De cactero aquarum falubrium fapor od&i^dr dc*y Ius efle debet. Quidam ftatera iudicant

bricate, fruftrantc diligentia quando pc^* rf , cft.vt leuior fit aliqua.Certior fubtilitas.iu'?^ eife quae res meliorem , calefiat refrigete"’^ celerius. Quinexhauftamvafis ncmao“*y depolitifque in humum tepefccr^V deam , Hiant. Exquonam ergo genere masimcf^Jjjf bilis continget! Puteis nimirum, vt inoPfjf video :fed his conflare , quibus exeteiw''^

' •’ ' ratio crebro haullu contingit, & illa yj colante terra. Salubritati hate fatis Aint. & opacitas ncceflaria,vtque carlum videaii'^'y

per omnia obferuatio vna , eadem & ad niratem pertinet,vt illa vado exiiiat vena, lateribus.Nam vttailu gelida fit, etiam af' jjf

tingit fi etiam cxprefla in altum aut c , , ^ deieaa.vcrbcratu corripiataeta.lnnatanujiy dem fpirirum continentibus frigidior eadeni.Neronis principis inuchtunielhdea^jj re aquam. vitrbque demilfam in niues refr'?!» re. Ita voluptas frigoris contingit fine

liis.Omnem vticjuc decoftam vtiliorema* .jli* uenif; item calefadam magis refrigerati,

,jil liflimo mucnto . Viiiofataqua remediud’ decoquatur ad dimidias partes. Aqua J

iedla liftitiir languis . Aellus in balneis afjj,iil fi quis ore reneat. Qus funt haulfu ftigl^^jjy tadlu ho*- non perinde & ellc , alternante .jii! multi familiari exemplo colligunt. frigoris u aquaruia omnium in toto oibe , Liber XXXI.

prarconio vtbis, Marcia eft, inter ^tq munere vrbi tributa. Vocabatur Aufcia fons autem ipfe [Vf , Piconia.

Ijtf **l''lfiniis montibus Peiignotum : tranfic Fucinum lacum, Romam non dubii

fpccu merfa , in Tiburtina fe aperit

' P ^t^rnicibus ftruftis perdufta . Primus In ducere aufpicatus eft Anchus ^'tiu itj, ' regibus . Pollea Ct. M arcius Rex ViJl^^s.Rurfufque reftituit M. Agrippa.Idem adduxit ab oilaui lapidis diuerticu

?Hs(j -PAlTiPtaneftina via. luitaeftHercula- \ '*^*>‘l>'cm refugiens Virginis nomen ob. j^8,'70rum amnium comparatione differen- tiiila deprehenditur , ctim quantum ( tantum pratftet Marcia hauftu. vtriufque iampridem vrbi periit vo- ^j^^flbitioneauariridque in villas ac fubur- j-it |^®‘^Oquentibus publicam falutem. Monab Njj^!‘'a;rendi aquas iunxifte rationem. Repe- '> 'nconuallibus maxime, & quodam con- cardine, aut montium radicibus. Multi [I‘'''^lcs vbique partes aquofas exiftima- s ' . in re varietatem natura: aperuiflc In Hyrcanis montibus i meridia- ^ ‘lon pluit. Ideo fyluigeri ab iV'’t5 Aqui- A, j''*^m parte funt. At Olympus, Olla, Par. i i^fqi^Pcnninus, Alpes vndiq; veftiuntur, am-

perfunduntur. Aliqui ab Auftro , ficut V'ta' Aii’ ^Ibi montes.Niliil ergo in his perpetuf q.^tqA''onis iudicabitur. Aquarii liintnot.T iun 3 tundo,aut herba, de qua diitii eftimul 1 'cui loco peiftorc incubans rana. Salix alnus, aut vitex, autedera fpote P'h8c cortruatione aqu» pluuij.in locum htinii ,, ^ i6o C.Plinij Naturalis Hiit* eiii'' humiliorem e fuperioribus defluentis fallaci.Cettior multo nebulola exhalatio e* te ormni Solis longius iniuentibus: quod p to quidam fpeculantur^ proni tertam tingente. Eli & peculiatis tclHmatio periti®^ tum nota, quam feiuemiiliino aftu leqti^^p dieique horis ardcutillimis, qualis ex quo‘l‘' J co repet cuflus fplendeat. Nam li terra litie>’' promittitu'’ midior cIV ille , indubitata Ipes |i

tanta intentione oculorum opus cfl . vt fugientes ad alia experimenta “ fcantiquod jy a' runt, loco in altitudinem pedum quinque jt pet' fo, ollifque e figlino opere crudis , aut , pelui srea cooperto. lijcernaque atdente cUy merata frondibus ,dein terta. Si figlinum dum ruptumue,aut intere fudor.vcl lucetn*^ defeflu olei rellindla.qut etiam vellus lan* > promittunto^ didutnreperiatut , non dubie

OjLudam Sc igne prius excoquunt locum , efficaciore vaibrum argumento. Terra promittit candicantibus maculis, aut tota coloris.In nigra enim fcaturigi nes no n J perennes. Figulari creta femper adimictif|^y Nec amplius puteum fodiunt, coria terr^

uaiites , vt a nigra defeendat ordo fupra_^‘.ji^ Aqua femper dulcis inargillofa terra in topho. Nanque 8chic probatur. Dulcc^ b; leuelque facit,& colando continet fordei ium exiles limofafque promittit. Glarea venas fcdboni faporis. Sabulum malctd , ^ harenacarbunculofa, certas llabilcTquc jj) bres. Rubra faxa optimas, fpeiqu^^ccrtiibtOj.jjjji Cnv^r-i» a.r Virtr anlPf ..eL dices montium faxofe,& filex , hoc amP' iJi" gentes . Oportet autem fodientibu hum‘' alTidue tefpondere glebas, faciliufquc Liber XXX I. puteis fulphurata vel alu- ^ putearios necant. Experi- ‘"'"iti F^ticuli '^Ji eddemifra ardes lucer- Tunc fecundum ^*ac putcum dex- \^]"'''/lta fodiuntur atduatia.qu; grauiorem ® tccipiant. Fit line his vitiis i^Udi- & aU 'P-'3gtauior aer, quem emendant af- euentilando. Ciim ad , fine harena opus furgit, ne

'*'cipj ®“hiuantur. Qn;vdam aqu.v vcie ftatim •'“'it, quatum non in alto ''‘So n' Kj/ll : hybcinis enim confiant imbribus: Pta?' Pella oppidum enim incipiente ll'8'il yfiate, ^ pibh Ff^^^^i^hstdeinma.vimoatfluin cxcel- °ppiJ> tiget.Iloc ?hti_* &in Chio eueninCml ^ oppidi. Athenis Enncacru- \P“ofi> arftate frigidior efi: quam puteus in Orto. At ille ficcitatibus riget. nafientuim.aat dcjtnemi^m /“'i». Cap. II II. =hme^autem putei circa i Arflurum. Nam dehciunt. j omnefquc quatriduo hveme tora;vt cir- JSiji,™Pum , vereptimum aquis redeuntibus, «tj,^ aqmde circa Meifanam &;M>las hye- otum inarefeunt fontesi^fiatc exundant, faciunt. Apolloni; in Ponto feus iu. Aj ® allate tantum fupcrfluit,& maxime C»s„ fanis ortum, parcius, fi frigidior fit « canis ortf^ Cia^^^iamtcrrie imbribus ficciores fiunt, ve ?J“>enfi agro; quod admirandis fuis parcus Cicero, ficcitate lutum ficti imbre puluerem. Omnis aqua hyeme ‘ atllate autem minus, autumno mini, Tom, iiij LLl 'iGi C. Plini N aturalis Hift. j ficcitates me iminufquc per . Neque gullus eU magna amnium plerunque , ,« Quippe tales iunt aqute qualis ‘ ferentia . , qualefque herbarum per quam fluunt , Ergo lidein amnes parte abH^, lauant , lucci . reperiuntur infalubtes . Mutant laporeni vt Boryilbenem, vidtique dil“ fluentes riui , & imbre muta ntur.Ter acei tur . Aliquiverb falfi necatcii'‘l,. vt deciderent , in Bolphoto , ftumenta.Toties &Nili rigua pluuix amata

pelliientia Aep'pii.Nafcuntut p, ccie.magna ' plerunque fy luis quos arborutna^ll tesdccili: , menta coiUumtbant: ficui in Haemo obl!dt,j, Gallos Caliandro, cuni valli gratia fyluas damnofi torrentes d illent . Plerunque veto riuantur detracta collibus lylua,continere confueta.EtcoIimouerlque bos ac digerere ||| aq^a fumma: cutis folui , j tam , callumque certe in Creta expugnato I ntcrell. Proditur j do quod vocabatur Atcadia.cciraffelontes, u co nefque qui ineo litu multi erant .Rurfus .^ to poft fex annos eroerfiflc.vii quaque caT’*' partes coli. Ohftruti-tidhiBirica. Cap. K- J , Erri quoque motus profundunt, forbe^^y Arcadis T aquas ; ficut circa Pheneum quies accidille conflat. Sic & in Coryco jp» eltcoU- j,t amnis erupit, pofleaqu.am coeptus caufa nulla euidens apP^pj! mutatio mica , vbi frigidas ficut in Magncfia calidas faflas non mutato laporc.Et in Cacia.vbi NeptoP Fuerat ante dulcis, m“cjll plumeft , amnis qui illa miraculi plena Atcm^j^ij in lalcm cft. Et , Syracufis fimum redolere per Olympia: ,y quoniam Alpheus in eam infula^ fimile , .

Liber ^ XXXI. ig-j fo”* in Cher- I- *° nono “"noanno purgamenta egerir.egerit. ‘>tiir Mu- ^ oolorcs, *^*'''* aquarum : ficutu< Icusj,?•'•y? /1 Babylonia; rnbcas 'iht fn^“ habet dicbu? x i.EtBory. gnatis temporibus In, cxruleus fertur, quaii- “ninium Jii, aquarum lenuiffimus: ideoque • ^0 '&tes circa hoc videri, dicunt aquas sra- - poli brumam fieri.

j*”* ‘^“^'"‘^‘«.«SfqMetaodotMei/icafa vtedum: “ mpreji! medidn*aqit£ma.rmx.

fbA , \^p«terum a fonte duci fiflilibus tubis vtilif-

!(ii^'‘'num eft , cralfitudine bimlm digitorum, pyxidatis, ita vt fuperior intret, \j ''"'a ex oleo Ijuigatis. Libramentum aque bj ntenos pedes furfum elici, minimum erit : it ?ii(|^“n'oulo veniet, in bino.s sfiu.s: lamln.e ef- W."ebunt, per quas furgere in fubliraeopus platnbo. 'io^ Subit altitudinem exortus fui: 'fadu veniet , fubeat crebro defeen- ' ' "e libramenta pereant. Jili Fiftulas denum ongitudinis effe legitimum ell.Etfi qui- '^^^^'nnqfexagena pondo penderetfi oiftona- ^^nari-t centena vicena, ac de- r* potriones » Denari.e appellantur, ’ Ns I DenarU “mina: latitudo antequam curueturdi- Scj oppedatur V decem eft ,dimidibque eius quinaria, ^^‘'ianftadu collis quinariam fieri, vbi do-

“tipetus : ”'iil , necellarium.eft item caftella, '*s exiget . Homerum calidorum fontium LLl i Hift. 1(^4 C. Plini) Naturalis cdm alioq“j, mentionem non fccilTe demirot , inducerettvidelicet lanarilauari calidatrfiiu.aiivv|w.-ftequcter q ,, medicina tunc non erat h.ec.qnx nunc »4 „ autem vtiUsfulpW,. tUmperiUglOVUt.L.a.perfusio vtitur.iEll .--x .V- paralyticis aut fimili ncruis aiuuiiu»'**aluminata r , jj- , ^ 1- _ 13 :r.,Tviinaca aur nitrofa,nlrrnfa , oualisqualis bo follitis Bituminata arqnepurptionibus-j Ha vtiHs eft bibendo rique^inglmiaducunt, plurimis I-.oris p<( calorem earumtqiiodeft mimiciiriroiim.nauy balineis vti oportet^Ut pauli) diutius, quam ,

nec fine oleo difcedeo ,, poftea frigida dulci , arbitratur idcirco .j, quod vulgus alienum , magis obnoxiis.; alibiaiiPi corporibus V — Q,nipP=n ' . frifrOfC ,v r.mirn replenturrpolrntur & frigore ,, ftitate odoris capita , & 7 patte ru' liantur fiidantia, reliqua corporum j ?i • rtiiM ini nliirimo potu.g. A similis error quo quid.tm plurirno r in tantu tur.Vidlqiie iamtutgidosbibendo, jy redd i non f j' annuli integerentur cutc , cum ergo hauila multitudo aqiinc. Ncc hoc Jl Src ucnit fine crebro falis guftu.Vtumiir j, vtilitcr fcd ita fi illitun fontium ipforum , , jf leinarefcat. Nec vero omnes quae fintc3'..(i' ficutin Egefia medicatas eflTecredendum ,

Melo , b'P Troade , Magncfi.a, fr li.-c , Larifia . Nec decolor fpecies arris argctfiielvt flimaucrclmedicaminumargumetumelt. ne do nihil eorum in Earaulnis fontibus quidem differentia aliqua deprehediiur.N mannis erit diai modusmuuus idemluw**. 8c in - N»*-s - . dolores,uunjiva» ferruminant & Ira adaa ncruorum — ACft.j, ofsaqiicOisaqiic cornucontufa^ltemia,n.cui corpora uccat,qua yP,yi-. ell aUa ,i,il fa & frigido mati vtuntur.Pt';terea multiplex, principalis vero nauigandi ? {,«

diximus , aut fangiiincm affeilis , vt Aoncum Gallionen’ ji bus : fleut proxime Liber XXXI.

meminimus . 5yp Neque enim Ae- * Ptoptet Ce petitur, fed propter longinqui- .***‘*'g3ndi Quin vomitiones H^ljij . & ipfa; in- * t^p. volutatione commota: plurimis morbis > oculorum peiftoris iii|- , , medentur , tjmui- ^ ’ P/^P^^v qu.i elleborum bibitur. '^to Aquam pcrfe efficaciorem difcutiendis tu- *bus putant Medici , fi illa decoquatur hor- Po'pi^nv*s etiam, it albis, & malagmatis mifcent . Prodeft O crebro litu . Bibitur quoque quamuis ,

1» if{®c inturia ftomachi , ad purganda corpo- '‘‘^uique 'tj atram , aut fanguinem concretum Ns/''^um alterutra parte. Quidam & quarta- eam bibendam,& in tencfmis articu- lij,^“fque morbis alTeruatam , & in boc vetu- *ii^.vitus deponctcm.Aliqui dccoiiam, omnes 'ohauftam.nulliquE dulcium millura cor- “O) in quo vfu pracedere vomitum volunt. !j|j'^quoquc acetum aut vinum aqua mifcent. \|P®rum dedere , rhaphanos fupermandi ex

[i| ^ceto iubent , vt ad vomitiones reuo- '>fA P^cribus quoque marinam infundunt te- *®.Teftium quidem tumori fouendo non ,P'®*^crunt. Item pernionum vitio '"'i ante hul-

modo pruritibus pforis , & lichenu , ^L^Oi. Lendes quoq; fic tetra capitis anima*

'^Orantur : &: liucncia reducit eadem ad

. In quibus curationibus poft marinam plurimum prodefi Quin Jig^^lido louerc . &c Venenatos falutaris intelligitur, vt pha-

W°'bni & fcorpionum , Septyade afpide rc-

'itr autem in his afiumitur. Suffitur ea

'^veto capitis doloribus . Tormina quo- '^oletam calida infnfa clyftcribus fedat.

LLl 3 p

\C6 C.Plinij Naturalis Hift-

Difficilius perfrigefcilt marina calefafli-^*!/ cotr mas fororientes pwcordia maciemque; . rispifcinc.lUV marisUldll» corrigunt. Aurium gMUi» I

capitis doloresaoiores , cum aceto ferucntiuniLciui-imui*- -(p

Rubiginem ferro matin® celerrima: oi Pecorum quoque fcabiemfanant.lanafqs liun: .Nec ignoro , haec mediterraneis ‘“‘(f -i poffie- . Veriim Sc hoc cura- - - uacaneauuvaiivo videri» f — dit, inuenta ratione qua fibi quifque aii Illud in ea mirum. maris faceret . tatione "'J quam fextarius falis cum quatuor aqux fe*'",! liT,.; mergatur , vinci aquam , falemque non Cxterb fextarius falis cum quatuor aqu.!: nj. tiis falfiffimi matis vim & naturam imple* „

deratiffimum autem putant , fuptd didfaiO"/ menfuram oftonis cyathis falis temperati- niamita & neruos calefaciat, & corpu* exafperer. Inueteratur.quod vocatur th^*|j|i( matis mellis, ii^ ^r meli , xquis portionibus , exalto 6c ad hunc vfumaduchunt,fiail!q'‘'||il fc Se picato condunt.Prodeil ad purgatiooey

xime fine ilomachi vexatione , & fapore & odore.Hydromeli quoque ex imbre pu*® (i(l da‘ meile temperabatur quondam , quod appetentibus vinum stgris, vel uti innoCfj/

re potu , damnatum iam multis annis 'lyi» vitiis,,„....,,quibus....— vinum, nec iifdcm vtilita*'|jl>' 1 Quia fxpe nauigantes defeiiu aqui du* fubfidia dcmonfttalP^jtf borant , hxc quoque Expanfa circa nauim vellera madefcuU^^jjpli pto halitu maris quibus humor dulci* , mitur. Item -demilTx- reticulis in mari— pilx.velvafa inania -1 e cera obturata-" tf’

intra fe colligunt humorem . Nam marina aqua argilla percolata dulceft*'" Liber XXXI. ilo ^<5rpoi'-i &i]uadrupejLira , natan-

generis aqua , facillime in ar- raem peregrinamium.vc '[^'etudinem 'bji- aqux ignota: : hoc cauenc ftatirn frigidam fufpeaa hau- itu, > qui in aqua fuerit podagris il-

• hem oleo admillo , calorum do-

^Utique . ttlljl Spuma aqute afliriciu verrucas harena litorum maris praicipue ’*Hli' , CjJ? folibus candens, in medicina eftfic- " tbtj Corporibus coopertis hydiopicorum.aut tlHj^dfmos fentietium. Et haflenus de aquis: aquatilibus. Ordiemur autem , vt in re-

•' “ Principalibus fca eorum, qua: funt fal &

^^ntribttsfalis , & confe^tsris,^ medicinit^ ^p^ohfruatiinihm. Cap. VII. omnis aur fit aut Ofj' , gignitur : vtrunqiic plu- “Us modis , fed caufa H, gemina , coadlo hu. t(|j'.autficcato. Siccamrin lacu Tarentino «ijjj.'' folibus.totumque ilagnum in falemabit, altitudine Ss V*™ > genua non e.rce- %r' ,‘^'",1" “1“' Cocanicus vo. ro^ra **’ Gelam . Horum ta ' extremita. '"'“efcunt, 'Ilo ficutin Phrygia, Cap. Afpendi.vbi largius coquitur, Sc/c. hbj] rncdiuni lacum .Aliud etiam ineo mi-

.’ ^obd tantundem ’*>ia j noftu fubuenit quan- , ' triferas. Omnis cft Kft talis fal minutus, au Sleba eft . Aliud genus ex Jon, aquis raari.s ^.''Stgnitur fpuma in , extremis litoribus ac 'C(jf'h rcliiSa. Hic omnis rore denfatur ,&ell \t in fcopulis inuenitur. Sunc etiamnum litUjics differenti* tres. Nanq; in Bafiris duo 'rafti, alter ad Scythas verfus , alter ad LLl 4 w

1^8 C.Plinij Naturalis HiH:.

Arios.falc/VriVJb>LtliC arfluanf.«VK-Urtli*» ficut adti*-» Cittium in Cyrtcy * extrahunt lacu dcin Sol' circa Memphin , , i*' eant. Sed Scfurama fluminum denfantut vcluti fuh gelu fluent' lem . amne reliquo apud Cafpias portas, qu? falis flumina npP'J‘|^

tur . Item circa Mardos & Armenios. Ochus ex afP apud Badros amni.s 8c Oxus , j deferuntUCiwi«x*c falis ramenta.lumviiLa. Snf'- litislltIS mOnUDUSmontibus [, quidem tuebidi, falcm AFricalacus , & calidi Paga**"^ Perum quidem & fontes.ficut j. haftenus habent fe genera ex aquis fponW F^; uenientia.SuntSc montes natiiii falis, vtiu^|i|. quo Oromenus , in lapicidinarum modo tur renafeens; maiiifq; regum vefligal ex ''ni quam ex auro atque margaiitis. Edoditu' jj terra,v: palam eft.numore denfato, in caef* cia. Ibi quidem.catditutfpeculatium lapido a Pondus magnum glebis quas micas viW(. do. , doi^jp. appellat. Carrhis Atabisc oppido muros que mallis falis faciunt, aqua ferruminant^ jj' uenit &c iuxtaPelufium Ptolemsus rex, coiy^

ftra faceret. Quo exeplo poftea inter AcgyP‘ .|l ..! fqualentibusiocis,coeptO», »» »»•— & Arabiam,aLLAdacxxaajx.cxu.i.iaetiam vj w* v/ * j inueniui, detractis harenisrqualiter per & , “Oj;- litientia vfque ad Hammonis oraculum' Cyt‘. dem crefees cum Luna nottibus.Nam (!

^ t N »1 M rtnit- T.T n /s-rs 1 'i fiC * ,'il ci tractus nobilitantur Eiammoniaco, 2'.*^ilii inueniatur appellato. S* quiafub harenis , j/ cll alumini quod fchiilon vocan' > ,(, colore , perlucidis ingratus gis glebis , neque , fedACCI medicina:LliCUlCl vtilis.*v4XlJ«X4C/C.'<*Cb4CProbatur qua maxiiP^^jjli

fpicuus , rei^ris feifTuris . Infigne de eo quod IcLiilfimus inua fpecus fuos, iii uerram prolatus, vix credibili pondere ^ fcat.Caufa cuidens^cuniculorumfpiritui^’® Liber XXXI. iSq 5^ molientes, vt adiuuant aqnj.Adul- ll(j''"'Siculo, qucmCocanicumappclIauimus, Cyprio mire finiili. In Hilpania quo- lijj Egelaft? caditur, glebis pene ttanf- dij.''[*l'us>cui iam pridem palma a plerifip Me- 'Wer llijl^ omnia falis genera perhibetur. Om- in quo repetitur fai.ftetiiis eft . nihilq; in torum fponte nafcens inter h^c eft.

vatia genera . piutimufque 'tlj Vuigaris in rtjj?'bmariadfufo, non line aqu^dulcis riguis, iHjj"lbre maxime iuuanre,ac fuper omnia Soie t) I non aliter inarefcens . Africa circa Vti- ^onliniit jUj aceruo.s falis ad collium fpcciem:

LJ“i Sole Lunaque induruere , nullo humore '^runt , vixque etiam ferro c-cduntur. Fit ta-

SiU^vr in Creta fine riguis , in falinas marein- rutibus : circa Aegyptum , ipfo mati in- 'r it j in folum ( vt credo ) Nilo fuccofum , Fit

Puteisin falinas ingellis . Prima denfatio iiiji^one in bitumen liquidum cogitur, oleo fi- quo & in lucernis vtuntur. hoc detraflo

'ftl . Erin Cappadocia e puteis ac fonte K "hin falinas ingerunt. In Chaonia exco-

^J^Squam ex fonte . reftigerandoque falem

*uettcm . Gallia; - , ncc candidum , Ger- ardentibus lignis aquam falfam in- ‘''•Hifpania: quada fui parte e puteis hau- 'hturiam till, appcllant:& illi quidem etiam li- Icferre optima vt arbitrantur . Quercus , ji-Prr fe cinere fyncero vim falis redd.at :ali« 5n?''^Us laudaturiita infufo liquore falfo,car- V,'*tn in falem vertitur. Quicunq; ligno con- .\^%ct eft. Apud Thcophraftu inuenio, Im-

‘01k'’aciidinis fSc iunci cinere decoquere aqua bdonec exiguum fuperslTct humoris. Quin

LLi j ., , »

170 C. Plini) NaturalisHiil^' f£)( recoquitur, iterumq^ &eoce muria falfametocu r- e fumpto liquore ad natura lua redittvulgo ^ laiia nisiucundifTtmus.Marinoru maxime ; Cyprius i Salamine : at ^ ftagnisTarcntii"» ’||i rhtygius qiuTattaiis vocatur. Hi duo « Js . laterculi t vtilcs:.^ Cappadocia vero qui in dicitur Magis iamc>> tur cutis nitore facete. ^ Cittieulappellauimus.Itaqi quem jjilr tendit is, » melanthio illiniunt tu ventrem eo cum fuauinimus ta mus fal ficciflimus: omnium fta?' cand- -idiiriraus.&.... de extero tinusllilUa ,» atquertkvjw»» — p, dulcefcic'-^'^ qui maximi candidus .Pluuia _ . —.^v«rrtx>n mr/^e f-arinnr • Ti^i^ mOl^. iD Suauiorem tamen rores faciunt ; fed copi‘’,jiil Aquilonis flatus. Auftro non nafeitur. flo* ctef fit Aquilonibus . In igne nec non , nifi nec exilitTtagafius. neque Acanthius ab aut rame'’^^,,) doappellatusmec vilius fpuma , aut tenuis. Agrigentinus igniti patiens exilit.Sunt& colorum differenti.r.Rubcr j phi,tuffus eft circa Oxum, Centuripis purfV Circa Gelam in eadem Sicilia tanti Iplcnv J vt imagine recipiat. In Cappadocia J 8c odoratiflimus.Ad fodimr , tranflucidus f ijC antiqui Tarentinum maximc ciiiT vfus, aK dabant. Ab hoc cjucncunijuc e marinis,

... lumentorum.... XI ’ At nere Tpunieum* W prscipu6J-., _.J.— . boum oculis, Tngafxum & B.xticum...- p- Uq'yl' vtilior, quifquis.j facile nium 8c cibum -X amaritu» HCIIlitemhtimidior,llllllliUIUt, minoremllllliv»!*-.». enim / habent, vt Atticus & Euboicus .Setuan

,• ti nibus aptior acer 8c ficcus , vt Megaricu'- pulmenta' ji’ ditur etiam odoribus additis , & cem implet, excitans auiditatem.inuitimflil' omnibus cibis, ita vt fit peculiaris ex e^o Liber XXXI. 171 ^ qu?(Itus garo.Qitin & pecudes armentaq; *j'”'^ntafale folicitanmr adpaftum tu maxime ° latgiore lade , mulcoq; gratiore etiam in dote. lierciile Ij Ergo vita humanior fine fa- (Ij^^quitdcgeretadeoqi neceflarium elementum t|u’''itcanfieritintellcclusad voluptates animi i!.9?>'Na ita fales appcllaturtomnifqi vice lepos . ^Urnra hilaritas, lahorumq; requies non alio Shvocabulo coitat.Honoribus etia militi^q: iu

(^''Ponituc , lalariis inde didtis , magna apud 'Itios Sa- I, autoritate, ficut apparet ex nomine fj'? via:,quonia illa fal in Sabinos portari con

J,‘[frat . .'\ncus Marcius Rex , falis modia fex in congiario dedit populo, & falinas pri- VjJ*ttiftituii. Varro etiam pulmentarij vice vfos t|j^^s,autor efticfitafTe enim falemcumpa.

“^cafeo vt prouerbio apparet . Maxime ta- H , 1,*'' >n factis intelligitur autoritas, quando nul-

tj 'inficiuntur fine mola falfa. Salinarum fyn- fummam fecit fuam differentiam qua- fiiuilla eft di?) falis, quje leuilfima ex eo & can-

iijjildttna ; appellatur & flos falis , in totum di-

Ij,. , hiirnidiorifque namrs , & crocei co-

-aut rufi .veluti rubigo falis : odore quo- 4 .‘ngrato ceu gari, dilEentiens a fale non mo- lu ?fpuma. Aegyptus inuenit,videturque Ni- 'ferri . Et fontibus tamen quibufdam inna-

ti|j, optimum ex eo, quod olei quandam pingui- t5j'nem reddit. Eft enim etiam in fale pingui- ^''•quod miremur. Adulteratur autemtingi- die rubrica, aut plerunqtic tefta trita qui fu- tu ; i,®^qua deprehenditur, diluente fadfitiumco- >u'*h.cum vetus ille nonnifi oleotcfoluatur.Se tuSUentarij propter colorem eo maxime vtan-

' f^»auia in vilis fumma eft! media vero pars humll ,

171 C. Plinij Naturalis Hift*

i humidiot , vt diximus.Flori^ natura afper^ j

, calfadloria , lloraaclio inutilis. SuSotern^j. vino & aijua Sd aluum foluit in , acopicis

gmaticis vtilis. Detrahit &; ex palpebris P'|ji ima: vt c^( efficacillime. F.tces concutiuntur , croci redeat. Prseter hac etiamnuni appebfjj, in falinis falfugo.ab aliis falblago.tota Iiq‘"^(i marina aejua (alfior.vidillans. Aliud

liquoris exquiliti genus , (juod garon vocaU^^j inteftinis pifcium catetifque qua: abiier^.a» cirent,fale maceratis, vt fic illa putrcfccnb^ji fanies.Hoc olira conhcicbatur ex pifce,‘l'cj| Graeci garon vocabant. Capite cius vllo.f''^ extrahi lecundas morantes. 'Dejfiaain muria, ir alece. Cap. V l ll. „r Vnc c fcombro pifce laudatiflimura in 'e N thaginis Spartaiia: cetariisiiociorum ^ pcrun*'^,!,: pellatur , fingulis millibus nummum tibus congios pene binos. Nec liquot vllusf^c

pratter vnguenta maiore in pretio clTe cccp* 5 bilitatis etiam gentibus. Scombros quidein’^

Mauritania, Bxticaquc , & Carteia ex

intrantes capiunt, ad niliil aliud vtilcs. L.an“ j. tur & Clazomenx garo.Pumpeiiquc & Lcpn^ cut muria Antipolis ac Tituri vero 5^ j ,iam jc matia. Vicium huius eft alcx,impetfei2a nep inutn*ii . lata fex. Ccepii tamen & ptiuatim ex fciculo.minim&qiconhci. Apuam noflriapy

- Gnjci vocant,quomam ispilciculus c plu0>'‘ 0 [ feitur. Foroitilienfcs pifcem ex quo faciun'j.|C purn appcllant.Ttanfiicdcinde in luxurinn’- ^

uertintque genera ad infinitum : licuci ad colorem mujli veceris,adebqiie diluwnPj^ir

uitatem.vc bibi poflit. Aliud vero ad j* Liber XXXI. 173 fuperftitionem, etiam facris ludacis dica- " ^ fif e pifcibus fquama carentibus. Sic ft i^jpcruenit ad oth-eas, echinos , vrricas,cam- 1 imuliorum iocinera. Innuraerifque gene- ^d ilij faporem gulx ccepit fal tabefcere. Hxc

Iqq indicata fint defideriis vit^,& ipCi tamen vfus in medcndo.Kanque Sc alece fca- P^^coris Sfj. fanatur , infufa per cutem incifam: U ^^ra canis morfus draconifque marini pro- hu ^ linteolis autem conceptis imponitur. Et

Ic ^^mbufra recentia fanantur, ii quis infundat nominet garum. Contra canum quoque prodeft,maxim^uc crocodili,& nulce.

ferpunt , aut fordidi';. Oris quoque & huiceribus aut doloribus mirifice pro- ‘^Urxa quoque, fiuc illa falfugo,fpifiac,mof- ^jj’^’^'^enuar,liccac.Dyfenrcricis vtilis efl:, etiam

iuteftina corripit. Ifchiadicis , cccliacis infunditur.Fotu quoque apud medicer- ^^^quxmarinxviccm penfat. rnedicinU. De natura falu , & tim b|,. Caf. 1 X.

natura el> fe ignea , inimica igni- :bh*^ per & eos, omnia, erodens. Corpora ve- ijni^^^^ingcnsjficcans , alligans ; defunda etiam '% '^^^cendo vendicans , durent ita per fccu- j t»Hj'^niedcndu vero mordtns , adurens , repur- \j,j5*renuans, diffolucns. Stomacho tantum

’i|^ ad excitandam auiditatem.

\li'''fus ferpentium morfus cum origmo,mel-

[ti^^topo. Comta cerallcn cum origano , aut » * pice. aut meile. Au.tiliatur comta fco '^'fta.s ex ace;o potus: aduetfusfcorpionuin e-t quarta parte lini feminis , oleo vel •ditusiaduerfus crabrones vero vel vefpas, fimii }

174 C.PHnij Naturalis Hift- 'M limiliiquc.ex aceto. Ad heterocraneas,cal><“*jj puftulas papulafue hulcera, & , , & oculorui’’. verrucas, cum feuo vitulino : item , mediis, &ad excrefeentes ibi carnes to[i>**S|| peculiariter corporis pterygia : fed in oculis ' , id collyriis emplallrifque additur. Ad ha:^ Tattsus, Cauirites. Ex iclr* xime probatur aut .j, ib luffulis cruore oculis fugillatil

rha pari pondere ac meile , aut cum hyflbP° ^ aqua calida,vtque foueantur falfugine. Ad Hiipanienfis eligitur.conttaq; futlufiones 0% “ -w«4k.Ma40 3 lorumiUiUlll cum lacieXttvfcv. in coticulis teritur.vwaxvua.» aPriu al ftigillationibus in linteolo inuolutus, crebruS^ ex aqua feruenti impofrtus. Hulceribus oris nantibus in linteolo concerpto. Gingiuaruu' j mori infricatus. Et contra fcabritiem lin^,y 11011^*" jriSii > fradluscomminutufqiie.Aiunt dentes i*'

di neque putrelcere , fi quis quotidie mane liqu^'*^! nus falem cotincat fub lingua , donec furunculos.iSe lichenas,& lepras idem & j emendat cum padavua exempto eius lign‘^!j " feuo bubulo atque origano ac fermento ''^.ei Vr. ne,maximeThcbaicus.Hic 8c ad pruritus tur.Tonltllis & vuis cum raclle prodeft.Qu*'' jj que ad anginas, hoc amplius cum oleo & aC'|^ tempore extrd faucibus illitus cum fg eodem - liquida.Emollit&aluum in vino miftus.-^Idr'. noxia,S; tinearum genera pellit in vino tolr Aellus balinearum conualefeentes vt jj.

,) pollint , lingua: fubditus prteftat. Neruorun'

r' (. lorem , maxime vfurpanda obferuatione

humeros & renes , in laccis aqua feruenti bib madefaSiis Iciiat. Colum rorminaque ^' potus i>’’> xarum dolores , &:Jn iifdem faecis Podagras cum farina nre** fitus candens. ex |(j Liber XXXI. 17^ ttitus , ibi maxime obfcruanda vfurpatio- quidem totis corporibus nihil efie vti- l^lc & Sole dicunt. Itaque cornea videmus piJcatorum. Sed hoc praecipuum dica- podagris. Tollit Sc clauos pedum :ireni ‘^Qes.Ambuftis ex oleo imponicur>autcom- 7^>catus, pullulafque reprimit. Ignibus vero 5^ aceto lyjp^ hulceribufquequ.-E ferpunt , ex aut ;.jjPo. Carcinomatis cum vua taminia. Pha- hulcerum.iricus cum farina hordei, fu- 'Impolito linteolo madente vino. Morbo re- ;j

[tfjj rborances , donec fudene ad ignem, contra

quos fenciunt , ex oleo &: aceto infrica-

•^Uac : 6c fatigatos ex oleo. Multi & hydro-

fale curauere , feruorefque febrium cuin perunxere, Sctudim veterem lin^Vu cius.dif- Clyllcribus infudere ifchiadicis.Hulce- L ^ excrefeentibus vel putrefeentibus impo-

'Iis icavcbatucrentur antehac hulccra. Bibi- opium cx aceto inulfo.Luxatis im-

farina & meile : item cxtubcratio- liij ^•Dentium dolori cum aceto Sc focu,&: illi- rchnaprudeit. Ad omnia autem fpuma W ^cundior vtiliorque. Sed quicunque fal additur ad cxcalfadtiones:iiem fmegma- extendendam curem Ixuandamque.Pe- quoque fcabiem & boum illitus tollit.Da iumentorum infpui- ^ u Ihigendus : Sc oculis & de falc di£ta lint. ^eneribtti & c

^^eftdifTercnda 8c nitri natura,non muU diligentius dicen- i falc diiians , Sc co da, , i-jG C. Plinij Naturalis Hift.

da.qaia palam cfl: & Medicos qui de eo fcrif| rejignoradc naturam, nec quenquamThcop'’j lio diligentius tradidilTe. Exiguum fit apud' canefccntibus ficcitate conuallibus dos , vocant halmirbtig^. Minus etiam in Ti*i3 iuxta Philippos, fordidum terra, quod appeuj agrium.Nam quercu cremata nunquam niul[’ fa^litatum itimpridcm in totum Aqux vero niTofa: pluribus locis reperiu^^ fed fine viribus denfandi. Optiinuin copiol^^J in Clytis Macedoniae quod vocant que , ftricum, candidum purumque proximum , , ^ Lacus cfl nictofus ,exiUcnte e raedio dulci ticulo.Ibi fit nitrum circa Canis oftum nou^^ diebus ,,totidemque ceflatjac rurfus innata^']

deinde cefiat. Quo apparet, foli naturam *ij qua; gignat, quoniam compertum efr, nec S*^? proficere quicquam,cum cefiet.ftec imbres-^; fonticuli femper rum eft Sc illua, fcatebra ^ J cante,lacum nec augeri, nec cfRuerc. Iis ati^: * diebus, quibus gignitur, fi fuere imbres,(al^.«o CaW nitrum faciunt, Aquilones deterius quia . dius commouent limum. Pthoc quidem j titr. In. Aegypto autem conficitur multo

dantius , fed deteiiuj. Nam fufeum lapidofij’^ * efi.Fit pene eodem modo,quo fal, nili quqd linis mare infimdunt,Nilum autem nirrarfi^ j

cedente Nilo ficcantur , decedente madcm*j

co nitri x t d iebus continuis , non ( vt in j donia) fiatis. Si etiam imbres afiuerintjmioiJ^^ flumine addununatimq; vtdenfari eft cccp'‘'|, rapitur ne teibliiarur in nitrariis. Sic

olei natura uiteruenit , ad fcabiem dtJ/ vtilis. Ipfum aurem conditum in acernis Muum in lacu Afcanio,£c quibuldam Liber 1 . ^ XXX 27 fontibiTs , fummas aquas dulces effe ‘'itto optimum, itifo fpuma msliof. Ad *qu^ tamen J foididum , tanquani ad inficien- ^^'^'PUtas tinituiafque omnes.Magnus & ni- dicetur fuo loco. Nitrari-t cgregi® Nam circa Naucratim Sc Mempliim Colebant efle.circa Memphin deteriores.

\ir*®P'tlePcitibi in aceruis: : multique funt

Ecj^ *^^de caufa Taxei. Faciunt ex bis vafa: liquatum cum fulpliure co- * carbonibus. Ad ea bt' quoque.qui inue- i(! ''olunt, illo nitro vtuntur. Suniibinitra- 1^*" quibus & rufum exit a colore terirc.Spu- itij.^ttri.qua; maxime laudatur .antiqui nega- cum ros cecidi det, prargnantibus ^j."s>fed nondum patientibus. Itaque non 'Peitatis , etiam fi caderet. Alij operimento- ^ d^tmento gigni exiftiraauere.Proximaatas Corum aphronitrum tradidit in ,iH Afia colli- 'lyj, mobilibus difiillans. Specus eos

Hl, ^ccant:dein ficcant Sole. Optimum pu-

'''t Ptobatio.vt fit minime pondero- '"axime friabile colore pene '>c"i , purpureo, ^‘Pafiillis li, affertur. Aegyptium in vafis pi- .dPcfcat.v afa quoq; ea Sole 'Pcrc inarefeen- ^^sPctutur. Nitri probatio, vt fittenuillimura Tpongiofum fifluloTjmquc, ^''Ite 'atur 1,5 in Aegypto calcc.-deprcbendicurgu- Pcfru enim facile refoluiturtadulteratum Vy '.^alce afperfum reddit odorem vehemen

'sij'|'ar intefta opertu ne exultet ; alias igni 'f,|^lit nitrum ; ninilque gignit aut alit, ciim ^li^'Pis herba gignantur,6cin mari tot ani- ' tantum alg*. Sed maiorem effe acrimo- Tom-ili;. MMm ,

178 C. Plinii Naturalis Hift» njam nitro appatet,non hoc tantum argt'"^j- to.fcd in illo, quod nitrarii calceamenta falubtes oculorurnqj nus confnmunt.alias , ^,1 ritatis vtiles. In nitrariis noH lippiunt.

, allata eo celerrime lananaif; ibi fafta , Ciet & fudotem cum oleo perunftis emollit, in. pane falis vice vtuntur Chalau"n ad rhaphanos Aegyptio; teneriores eos O fed opfonia alba & deteriora, olera viridiori medicina aute calfacit, extenuat, mordet, fp’-)! ficc.it.exhulcerat. Vtile his, qua:euocanda^|,, aut difcutienda.Sc lenius mordenda atque nuanda,ficui in papulis pufl-iiUfcjue. Quid.'P’'ji.

hoc vfu accenfum vino aufiero redingurttit 'jj. que ita trito in balincisvtuntur fine oleo. res nimios inhibet cum arida iride adiefta viridi. Extenuat & cicatrices oculorum britias genarum cum fico illitum, aut deco*- ^ * in paflo ad dimidias partes : item contra 'j) ma oculorum. Vngues dccodlum cum p®,

jnali Punici calice adiuuat nitrum : clarit^jC vifus cum meltc inundum.Prodell dentiuP’^^j lori ex vino, fi cum pipere colluantur:iteiP porro decoflum.Nigtefccnres dentes creiP®^)' dentifricio ad colorem reducit. Capitis a®' ,1

dia,& lendes necat , cum siamia terra illfi'f'j|i|i'l oleo. Auribus purulentis vino liquatum i”

tuf. Sordes eiufdem partis erodit ex aceto, SiJijri tus & tinnitus difeutit ficcum additum. nes albas cum Cimolia creta ..xquo pondt

aceto , in Sole illitum emendat. PurunculP^^if) mifiumrefin.v extrahit, autcumvua alba P

nucleis cius fimultrkis. Teftiuin inHaiP/” ((,t ni occurrit: item eruptionibus pimit* corpore cum axungia. Contrdque canis Liber X X X L 175) ^ refina, initiis cum aceto illinitur.Sic fc Iu* morfibus,phageda:nis,& huiceribus j^fpunt aeit ti , putrclcunt , cum calce ex ace- P^fopicis cum fico rufum datur illinicurtj. t)il^ l{j ''dt & tormina, G decodtum bibatur ponde- ^(j;'*dhma: cum ruta , vel anetho , vel cumino. laflitudines cum oleo ex aceto perundlo- iii?’^tcontra algores horrorefque prodeft.ma- pedibufque confricatis cum oleo. Com- ;(!'* ^ pruritus fuffuforum felle.maxime cutn .jj-^datum. Succurik & venenis fungorum ex

potum : aiTt fi buprellis palla fit, ex aqua: ii^.'donefque euocat. His qui fanguinem tau- riut, cum lafere datur. In facie tt|j' 7 quoque Id Jj^ccrationes fanat cum meile 5c laflc bubu-- illi^^ibullis tolium,donec nfgTclcat,tr itumque )i,j*[nt. infunditur ventris & r,cnuni doloribus, l) ''gori corporum , neruorumque. doloribus, tiop yfi in lingua cutn pane imponitur. Sufpi- Hjj'® in ptifana fumkur. Tuifim veterem fanat, ^jiiifto galbano, refinat terebinthini, pari

omnium , iravtfabx magnitudo deuo- itj.''^Oquitur,dilutumq; poftea cum pice liqui- «l{i^°'ncndum in angina datur. Flos eius cum tiijVyprino articulorum doloribus in Sole iu- quoque morbum in vino ex- "at

tollit : alarum virus ex aqua quotidiana v ilulceta «X pituita nata cera permiftum; \,?tncre ncruis quoque prodell. Cceliacis in- Jt||j‘"ir.Perungi ante acceffiones frigidas nittoi tnulti Sic 8c aduetfus lepras^ ^Hc'? pticeperc. 'gises. Podagricis in b.ilineis vti folio nitri,

lllM xa. z,. i8o C. Plinij Naturalis Hift> .

5^^ prodeft,athrophis,opiftliotonis , tetanis. ' trumfulphuriconco^ium in lapidem verti^^

De^on^iamm natura- Cap. X i-

Pongiarum genera diximus in naturi'^!^ S lilium marinorum. Quidam eas ira ^ guunt. Alias ex his mares exil:imauere,tent‘^^p, fpilUorerquc perforbentes qiix ftula , ; & mr in delicii >, aliquando & purpuratalias

, iiitulis ac perpetuis. E nas maioribus jj duriores alias^quas appellant tragos, tcnuii''J,( fillulisatnucdenfi(raiii.j. Candidas cura molliiliniis recentes per Eeftaccmtin^le Oli® O

ma,ad I unam Sc pruinas llernuntur inuerO’ j- efi:,qu^arre adlieferejVt candorem bibant-*^ |j. mal clTcdocuimus.etiam cruore inha:rcnt^*'^^,J

qui narrant Sc auditu regi eas , contrahiq*^^^

foniim .exprimentes abundantiam humori®' ji

auelli petris pofTc.ideo abfei nd i ac faniein

tere. Q^in &l' eas quae ab Aquilone pr.Tfcrunt exteris. Nec vfquam diutius IpiritumMedlciaffirmant.Sic prodeiTe potibus, quia noftrofuum mifeeant^S: ideq^.j

i*’ gis recentes magifquc humidas;fed minus ,,

iida aquaminufque vn(51:as3 aut vn£lis corpj’ ]. hus impofiras:& fpiffas minus adherefeere.^ liflimum genus earum penicilli, ocuIorUJPf. mores Icuant ex mulfo impoliti. lidempj*^^} genda* lippitudini vtililTinii : eofque tenuil^^j;( ^ molli/fimos effe opottet.Tmponuntur jpfx epiphoris expufca: ex aceto calido ^\' pitis dolores.De extero recentes dilcutiunc>*^j.3 , liunt, mitigant. Veteres conglutinant Vilis earum ad abflergcnda,fouenda,operif^^j(. d fotu dum aliud imponatur. Hulcera Liber XXXI. iSr fenilia impoiia (iccaut ;lradur.'E & ^ fpongiis vtiliflime (n^ 5 foncntur-Sangais ra- curatio pcrfpici poflit.Etipfj 'Mn (.^erum inflammationibus imponuntur, nunc. *>nunc ex aceto infperf.c.nunc c vino.nunc j/lua frigida. Ex aqua vero ctclefti impoG ta:,

((ij decentia non patiuntur inturaefcere.lmpo^ &- ii| integris partibus , fcd flufiuatione oc. laborantibus qiix difeutienda fit.& iis , tj ^pofleraata vocant, incile dccoftoperun* i bji"" articulis alia.s aceto falfo madidj, alias '•a.Si ferucat impetus , ex aqua. Eidem & 1(1]

'l '^^alia madidi ; at contra fcorpionum idfus iK^eto, In vulnerum curatione & fuccidi la-

•t implent , nunc ex vino & oleo , nunc q^aem. Differentia hic, quod lan.-c emol-

'fpongia: coercent , rapiuntque vitia hulce- >«111 k' fircunligantur & hydropicis ficci ,vel ex

'epida pofcaue , vtcunque blandioribus lt|,.'lt,opcririuc aut ficcari cutcm-Imponuntur

> ‘]”eis vaporati oporteat, feruenti Itj* Petfufx,e.\prcflique inter duas tabiUas.Sic liiij|Pnfitar ftomacho ptofunt,& in febri contra s atdotes.Sed fpleneticis e pofca, ignibus aceto, ffficaciores quam aliud. Imponi ^''^'''rf^nas quoque partes fpatiofe ope- l'Vr Vj^ihiguinis profluuium (iflunt e.x aceto, aut

'ifj ?>'Liuoiem ab idu rccentcm.ex aqua fallii V^.fipius mutata tollunt, tcllium tumorem Vj hlque ex pofca. Ad canum morfus vtili-

*^^*’cifa: imponuntur , ex aceto , aut frigida, ii^^elle, abunde fubinde humecland.t.Atric.a- cum porri fecliui rucco.fanguinem 'iW^ibus haufttifalis ex frigida prodefr.Idcm '''1 cum oleo vel »ceto fronti illitus.tettia- M M lu i C.Plin.Nat.Hift. Lib.XXXl- lU ^ tuino'^ nas tollit. Priuatim Africana ex pofca difcutiunt. Omnium aurem cinis cum fanguinera fiftit vulnerum. Aliq“'||( matarum . ras tantum.ad hoc cum pice vtunc. Et oculu'^ caufa comburuntur in cruda olla figulini lis .plurimum proficiente eo cinere coutr» britias genarum.excrefcentefque carnes, fi quid opus fit ibi deftringetc,fpiirate,explct^'l*

Kus in eo vfulauate cinerem. Praftam & ..jf Ium vicem linteolotumque affedis corpOt'j|,i

apte . Et contra Solem protegunt capita. , infcitia ad duo nomina eas redegere Afric’f|f fit a“ quarum firmius robur •.Rhodiacifque , Bcndum molliores .Nunc autem mollifliru^® ca mutos Antiphelli vtbis teperiuntur.Ttf^ autor eft, circa Lyciam penicillos molli*' fimos nafci in alto.vnde ablatx fint fpongise-Polybius fupet tegtum fufpenfos quietiores fa.. cere noCies. Nunc tcueitemur ad marina ani. malia Sc aquati- lia. PLINII SECVNDI NA- TVRALIS HI-

S T O R I L1SE7{. XXXlh PROOEMIVM. Medicinxcx aquatilibus. “ ' S E N T V M eft ad fumma naturae

1/ excmplotuiTujue. per rerum otdi- nem,& ipfum fua 1'ponte occurrit iramcnllim potentia occulta do- K^^cumentum.vt prorfus nec aliud

vkra quaeri debeat , nec par aut fi. if^PofTit inucniri.ipla fe vincete natura,& qui- ''(tjl'*^''crofis modis.Quid enim violentius mari tmbinibiis&:procelIis?quo maiore ho ‘^S^nio in vUa fui parce adiuca ett quam , ^^niifque ? Addatur bis &: reciproci :efius vis^verfumq; totu mate in flumen. ^'^^fncide pifcCf^ mirabili eius froprietatCf^ marino lepore,^ mirabilia maris, Cap. /. PA 'K^bri \ "ben oinnia bacc pariterque eodem impel- I vnus aeparuus admodum pifciculus, tener. appellatus , in fe Ruant venti li- R % ‘ ^ fsruianc procella:, imperat furori, vi-

^^ntas compcfcic , & cogit liare nauigia: MMm 4 , i 84 C.Plinij Naturalis Hifr' quod 'non vincula vlla^non anchor.T

irrcuocnl ili . Inftjcnat impetus mundi rabiem nullo fuo labore non reciu^^Hj) I- J _..i tl a_ rr MflkP. auc alio modo, quim adhxreiido. Hxc jr eft latis contra tot impetus, vevetet « i — - -fji»' gia. Scdarmatff clalTcs imponunt fibi propijgaacuIa,vtinmari1 quoque. . pugnetur vt .. e muris. vanitas humana ciim Heu , ^ i^-dus xrc ferroque ad armata , fcmipcdali* bere po/fir, ac tenere deuin£ta pifciciilus . ^ Adiaco Marte tenuilTeprxroriam nauiinA^y nij,properantis circumire 8c exhortari fuoS> nec tranfiret in aliam. lieoque Cxfariana ^ iis impetu maiote protinus venir. Tenuit ftra memoria Caij principis ab Aftura

remigantis : veres eft etiam aufpicalis Ius, Siquidem nouiftime tum in vibcreuer^*'^ le Imperator, fuis telis confofTiis eft. NeC fuit illius morx admiratio, ttaciincaufa diajcumc tota clafte quinqueremis fol^^ proficeret, exilientibus protinus qui idq^^' rent circa nauim, inuonere adhatrentem naculo, oftenderuntque Caio, indignant* j fuiftcquodfe reuocaret, quadringentoru^^jn' remigum obfeqiiio contra le intercederet, itabat peculiariter miratum quomodo ^ rens temiifrec. nec idem polleret in nauigi*^,^/ ceptus. Qui tunc p<^fte^uc videre, eum

inagnx fimilem elle dicunt. Nos pluriuifl j! • « . . ... niones pofuimus in natura aquatilium cui^^

eo diceremus . Nec dubitamus idem valet^ j,, nia' genera, ciim celebri & confecrato

exemplo apud Gnidiam Venerem concha* “Ijjii

que ciufdem potcnti.x credi necelFe fit. E »°^ii quidam Latinis remotam appellauere Liber . XXXII. i8f ^ lubricos pactus atque pro-

Ifj uomineriad maturitatem alligato eo

S(i,,p‘™us ) prodiderunt : alij fale adfcruatam 'Suturoquc llij* grauidis partus foluere , ob id ^ odinolyomera appellari. Quocun- \-.°iftufe habeant, quis ab hoc tenendi exemplo de vUa potentia naturae . atque ’ ''' remediis fponte nafceniium rerum I du hJ jQllhi & (ine hoc exemplo per fe fatis eflec

Jiu^uem mari toipedo : etiam procul & e lon- hj.e^u-vel fi hafta virgaue attingatur, quamuis W^lldos lacertos torpefeete , quamlibet ad W^veloces alligari pedes. Quod fi necefle ''jus Itj fateri hoc exemplo efle vim aliquam, pdore tantum & quadam-aura fui corporis «w^^uiembra quid , non de remediorum om- Uiomentis »lij fperandum eft? Non funt minus d| aflSute de lepore marino traduntur.Venenum li|..'hin potu, aut in cibo datus,aliis etiam vi- ‘luidem grauid* fi omnino afpexerinc,fce- ex eo genere dur.taxat Pdip/Jj , ftatim naufea 8c

^^tione ftomach i Jiij vicium fatentur , ac de- Vj, '"'uni faciunt.Remedio eft mas,ob id in- 'u fale, vt in brachialibus habeant. Eadem i jnii^^uuri^ & taftu quidem nocet. Vefeitur eo ''pjf'?'uuni animalium, vt non intereat, mul- \ ' tenerefeit cantum, & ingratior vilior- 'Homines quibus impaflus eft.pifcem ‘"uc "tii primo argumento veneficium id de- ""litur. '>1D( Ca:ter6 moriuntur totidem diebus,

'v.jxerit lepus . Incertique temporis venefi- cfie, autoteft Licinius Macer . In India ""u “'up* viucntemtinuicemque ibi ho

pro veneno cfie , ac vel digito omni» tadium mori. Elie autem ampliorem

MMm f , . i8<^ CPlinijNaturalisHii^.

luba jn j. multo, ficut «liqua anirailia. Augu miaibus qux fcr.pfit adC pfarem , . tradit ternas he" liumdcA.tabia, mitulos ji, capere.Cetos fcxcentorumpcdum longiW» » in nu &: trecentorum fexaguita latitudinis j negotiator Arabia: intralfe .pinguique cius omnium pifcium adipe camelos perungi

his lugent odore. . co fitu.vt afilos ab Dein^tniu & cjuminditi»! r'1'i « niAnit edant, pl"* re^enfa dantur cxfifcH/ut.

Cap. I I. .jj) ihi videntur mira&qui Ouidiuspto a pifcium ingenia.in eo volumine, quod M d lieuticon inferibitur. Scarum inclufum ;• non fronteerumpcre.nec. iufeilis viminiby putinlerere .fed auerfum caudx itlibus laxare fores, atqi ita rcirorfum erumpere exirinleC“ luftatuni eius fi fottt alius fcarus adiuuat' deat, apprehenfa mordicus cauda f d sus erumpentis. Lupum rete circundatum f ita conditum tranln nas arare cauda , atque tc.Murxnam maculas appetere ipfas conir .. flexU > teretis ac lubric i tergi , tum multiplici

re.donec cuadat. Polypum hamos appeteroj , chiifque complefti.non morfu; ncc prius dy liarod^.il quam efcam circunroferit , aut tete . Scit elfeid (i leuatum extra aquam . & mugil r» h.amum,infidiafque non ignoraliauiditas ^ cxcutiatcip“ ,) tanta ellr.vt cauda verberando nus in prouidendo lupus folertix habet. gnum robur in pccnitemlo. Nam vt inOstumulmoCo dilcurfu laxat vulneri) excidant infidix. Mutanx amplius admouentque dentibus ^am hamum , Liber XXXII. 187

'rodunt .Pytheas id tradit . Idem infi- '^nio t|| inucrtcrcfe, quoniam (It dorfocul-

’ ^pioaque lineam pratfecare . Licinius r Ity. mutanas tantum forminini fcxiis efle concipere e ferpentibus.vt diximus, fitiloi pifcatoribus , tanquam lerpenti- l;J^>euocari&capi:pinguefcere laftatu, fufte iilj'®^'rimi,eafdem ferula protinus . Animam ’Uda tiij habere certum eil , eique iiila celerri- tm'*animari , at capitis iflu difficulter . Noua-

Ii|JP*lce qu® tafta fune , ferrum olent . Durif- effe pifeium conflat, qui orbis vocetur: tj^Mus efl , & fine fcamis . totufque capite Vqj. 'at . Miluago quoties cernatur extra aquam •(/'ats . tempcflates mutari , Trebius Niger

C''ft.Xiphiam,id efl gladium , roftromu- dj^ato elle t ab hoc naues perfolfas mergi in ([('auo ad locum Mauritania: qui Gotta vo- non procul Lixo flumine. Idem loligi- h."*olare ex aquatradit, tanta multitudine l((j?higia demergant. E manu vcfcuntur pi- Vj® Pluribus quidem Cacfaris villis :fcd quae

'ili prodidere, in flagnis , non pifcinis.adrai jltilp" Eloro Sicili.r callello , non procul Sy- << jjrtvtem 1 in Labradij louis fonte anguil- , 8t inaures additas gerunt. Similiter in

'Uxta fenum delubrum : in Mefopota- nK^Uoque fonte Cabuta , de quo diximus. W*nLyci.-a fonte Apollinis quem Myris in .

appellant , ter fiflula cuocati veniunt OBUtium. Lfitipere eos carnes obiedlas ,la;- confultantibus: caudis abigere .dirum. H^^Poli Syrii in lacu Veneris aidituorum vo- 'fn' patent vocati : exornati auro veniunttadu. * ^'alpuntunora hiantia manibus inferedis pesbent.

1 . iST C.Plini) Naturalis HiH:.

pixbeiit. In Stabiano Campanis ad taP . ti-am, melanuri in mati panem abieftum iidem ad nullum cibum, in quo hamus fit nouiflimis amaro® dunr. Ncc illa in mira , j, ^ pifces ad Pelen infulam,& ad Claiomenas- tra.ad fcoptiltim Sicilis, ac Leptin Afric*,^ i bceam,& Dyrrhachium.R.urfus ita falfos.vt eaiftimari circa Cephale'' ilnt falfaraenta , ^ & Ampelon & Paron. 8c Deli petras : in f , eiufdeminfuli, dulces. C^ara differentia^ bulo conftarc.non eft dubium.Apion maxi" i pifeium cfTe tradit porcum, quem Laced.ciP" |. ortliragorifcum vocant: grunnire cum, cui”^ accideiit'j||i’ piatur . Eflc vero illam natunc quod magis miremur, etiam in locis q'''j|,, dim,3ppolito occurrit exemplo.Siquidernl^.jf menta omnium generum inicalia BeneueO- f vfu centia effici conftat. Pifces marinos in fc protinus acondica Roma.autoc eft Cafliuf d iP" minaicuius verba de ea re hic fubiiciam ^

qui elfeO ' ji anttituit , vtpifces fquamofi non pollucerent patrimonia, commentus vtcoCLji publica & priuata.ccenique ad puluinati^ *,/ e'". lius. compararentur : ni qui ad polluilum rent, pretio minus parcerent, eaque pi'*'®',jd rcnttir. Quantum apud nos Indicis margp

pretium eft . de quibus fuo loco fatis d‘*‘V tantum apud Indos in curalio. NanqueiI'*',)! qu>“' fiiafione gentium conflant . Gignitur /

: item in Pech"” in Rubro mari , fed nigrius fin)* carur lace : laiidatiflimum in Gallico Sttrehadas infulas, & in Siculo circa ^ jai , Drepanum . Nafeitur 8c apud Gtauifcas ftj tuben® Neapolin Campania : maxim^que f F®*®* molle , 8c ideoviillirimuro Erythris. Liber XXXII. 189 5 f- .

j color viridis . Baccs eius candidx

molles : excmpt.v confelHm duran-

> quafi 1 ^» corna fatiua fpecie aeque rjSnitudine, Aiunt taftu protinus lapidefcere, fi '(J occupari, eudlique retibus, aut acri it^^^^^topraicidi. Haede caufa curalium vo- ‘^^^erpretaHrur,Probatifiimum quamma ‘‘itic W^^^ens Sequam , raraofiJimum , nec fca-

^>^^tt^pidcum , vel rurfiis inane, aut con- Autoritas baccarum eius non minus In- viris quoque pretiofa efi, quam fcerainis ^p^f^vniones Indici. Arufpices eorum vatefqj ^'>1115 religiofum id gcllamen amoliendis aibitrantur. Itaque & decore & reli- lljijf gaudent.Ptius quam hoc notefecrer, Galli adornabant co.Nunc tan- ij^^Htia cll vendibili merce , vt perquam ra. lltj ''stur in fuoorbe. Surculi infanti.x adalli- ii,Hi'''telam habere creduntur. Contraque tor- ac vcficx & calculorum malainpuluc. redafli, potique cum amia auxiliantur. lii,‘ Plodo ex vino poti , aut fi febris fit, ex afferunt. Ignibus buj"’”''™ diu repugnant.

' Jti iPlqerum caiia explet . Cicatrices exte- X ^ilod ad repugnantiam rerum attinet, ^txci antipathiam vocant, nihil eft vf- r tij|^*^ftenatiu.s.qudm in mati paflinaca,vtpo- Sj ladio eius arbores necari dixerimus. ?N, 'Pilicti perfequitur galeos. Idem & alios •hppifces , fedpalHnacasprxcipue.ficut in

• '^Pcntesmullcla. Tama eft auiditasipfius. veneni, W

IJO CPlinij Naturalis veto & veneni . Percu/fis ab ca medemt dem, fed & mullus ac lafer. Ve hi»,^inhM i" territ & inaqifiiviShU V' eir de caShreumedicinje,& ebfer^ Katienes. Cap. III, J Pefiabilis naturi potentia in his quoque'’»' S bus & in terris &inaqua vi.Sus eit, ficut ^ j bris quos caftores vocant, & callotea tefte* , tum. Amputari hos ab iplis.cum capiancut'*' j Sextius diligentiilimus medicini. Quininiuy uos efie fubiflridlbfque, & adbitentes adimi line vita animalis polle. Adulteraty eiufdcm cuiU,|» tem renibus qui Em grandes ,

teftespatui admodum repetiantur . rtatem|J' quidem elTcjCum fint gemini. qU“ vellcas hy.y Ii animalium . In his folliculis inucniti

. Itaque inter probi’’ a rem , & alTetuari falc falfi elTe folliculos geminos cx vno nexud%(' dentes.quod ipfum corrumpi fraude, coni'f,:S

libus gummi cum fale Hammoniaco : Hammoniaci coloris elfe debeant tunicb pjl dati liquore vcluci mellis ccroE , odoris g’ guftu amaro acri friabiles. EflScaciifimi to Galatiae. mox Afric.T. Sternutamenta u‘^5 mouent. Somnum conciliant, cum toft^^.ji;' peucedano petudlo capitei&per fe poti i” .(ji* ob id phreneticis vtiles.Item lethargicos fuffitu excitant: vuluatumque exanimi’’ velfubditi.Et menfes ac fecundas cient, u‘'||7 drachmis ex aquacumpulegio poti,

& vertigini , opiEhotonis , tremulis ncruotum vitiis, ifchiadicis, IlomachiciS’XjJ Jyticis, petunilis omnibus:Vel ttitrad nem mellis cuna femine viticis ,ex liimpti ’ P® Ciceo . Sic Si contis comitiales Liber XXXII. 'Offationcs, tormina, venena. Differen- “ntra genera eft Niietr mifturx. Quippe Na ^‘'^‘T^nes ex vino bibuntur rajuerfus & araneo», ex mulio , ita vr vomitio. pj^Y^^irur.aut vt retineantur, cum ruta;.aduer- ’ ‘^''^as.cum myrtitetaduerfui ceraften Nii & L^taj, cum panace, aut ruta ex- vino.aduerfus

ierpences, cum vino . Dari binas drach.

e(l : eorum qu.e adiiciantut , lingulas, ‘i*''Wr priuatim iljt contra vifcum ex aceto: aconitum ex ladle, aut 'Itt aqua , aduerfum album ex aqua mulfa nitroque . Me. dentibus .infull cum oleo triti inau- “ \ auius parte doIcant;aurhim doloribus me [t^i'«cum meconio . Claritatem vifus faciunt iV^ellc Attico immai.Cohibcnt fingultus cx Vrina fibri tefiftit Nc' quoque venenis , &ob kfj antidota additur. Adferuatur autem optimi ^ I ''efica,vt aliqui exiftimant. d5fifeff»dtne, ^multorumpifciitm medicina, ei feruAtkneu Cap. Illi. . (imiliter Q, 1J'nus vidtus in aquis tettaque,ac ;P'iinum: effedlus quoque pari honore vNt.vel propter excellens in.vfu pretium, na \*pP>oprietarem. Sunt ergo te(ludinum.ge- V''''ftIlres,marin.T, lutari.e dulci; , & qu:r in %^''tunc. Has quidam e Graecis emydasap- • Terrellrium carnes rclGtionibus pro-

^Siclfque artibus refutandis , contra 'ish & falutares produntur . Plurima in Afri- jC* ibi amputato capite pedibufquepro an-

•«^“ari dicuntur : & ex iure in cibofumpta, difcutere,ac.Iienestollere:itcra comitia- ^''tbos.Sagiuis earum claritatem vifus facit. ^ tSi C.Plinij Naturalis FliH:. fufTulionefque oculorum tollit. Er contt^ i; Pentium onmiuni Sz araneorum ac fimili^'.’'!)» ranarum venena auxiliatur, feruato faoS“‘® Jr farina pilulis faftis, & cum opus fit, in tis .Fellc teftudinum cum Attico meile . o ^ - mata inungi prodefl : 8c feorpionum ftillari. Tegumenti cinis vino &olco pedum rimas huiceraque fanat. Squams 8c Vencre^^^^jiif ma parte derafs , in potu datx , Eb magis hoc mirum quoniam 5%. hibenc. , tegumenti farina accendere traditur libid' Vrinam earum ^iter quam in vefica

rum.inueniri polTe nonaibitror ; 3c inter quoque elTc, qua: portentofa Magi tiemon'*' ,)

aduerfus afpidum idlus lingulare . c0icacio^Pc aiunt .cimicibus adraiftis Oua " men ,vt . y frig^i'|^(r ta illinuntur ftrumis , & hulceribus aduftionc faSis. Sorbentur inftomachi o® bus. Matinarum carnes admifta: ranarum bus contra lalamandras pra:clare^auxili*l'|(i' Neque eft teftudmc aliud falamandrl *“((f 8C litis . Sanguine alopeciarum inanitas P j,.'

go , omniaque capitis huicera curantur. '”(1)1

Icere autem cum oportet , lenteque ablui. latur & dolori aurium cum la61emulietU‘’’jjj^ iierfus comitiales morbos manditur cum pP ji frumenti. Mifcetur autem fanguis hemi>'‘|,jl' cui” bus aceti , hemina vini addita his , &

deacea farina ; aceto quoque admillo quod deuoteturfab.T magnitudine. Ha:C- &matuiina& velpertina dantur, dcin P°ljO>* quot dies vefpera. Comitialibus inftill^‘“j(i)i1 didufto, his qui modice corripiantur

fi cum cadoreo clyftere infunditur.Ciiibd “ jiiJ' iiinC’ per annos colluantur tefludinum fang' 01" , Liber XXXII.

fiunt.Et anhelitus difcutit.quaf. vocanc ad has in polenta r^el j da- teuudimimclaritatemoculorum facitxi * extenuat : tonilllas fedat Sc anginas , «A. rih* • • & oris vttja .Priuatim 'iu~ nomasoumas imibi ;: nemitem ar- ‘l, l5'*“‘'in-Natibus illitum comitiales eri 5 ( ^‘^rn^tione anguium ^0 aH Rliijj vnicepuruletis auribus prodeft. Siu, adraifcent, decoilarumq,- V. ^ Rudinis fuccum ,addita:eque verna- invina telliidincm ex- Oculorum quoque vitia omnia fel in- meile “'k/ emendat :- fufFuiiones.uitutiuiit. etiamcLiam tcl cum fluuiatilis fangiiine & lafte Capillus Pfjl?"'- mulicrii inficitur felle.Con- hjlj^iandras vel fuccum decodium bibiffe fa %j:'e(tndinum efttertium genus in cceno & p°“s viueniium . Latitudo his |‘»ti in doidb pe- . nec conuexo incurua calyce, in- ‘it Ex hac quoque tamen aliqua , contin- 'w^^ja.Ttesnanque in fuccenfa.farmcnta rapiuntur: fu ur * rorn^r earum coquuntur...... 'fal in aque coii *e tj, modica addito: ita dccoaarum' . ad ^ arcicuianosarticularios SosV'"-r . — ; *. "'/ bibitur . Sa, r — Detrahit uemiej.item fel

langujncmaue • vitiatum•“»‘*vwaaa . SifticurJiiaiiui, abau eoCU I aqua: frigida potu. j. Ex quarto ge* 3' ^“^um,qua:“ funelunc ’ ^ * in amnibus , diuulfa-ditiuUa- VPih . cum aeizoo herba rufo, admifto vn- liiij femine > anreaccclTiones iiperun* , ®gii, praiter caput, mox ,1^,1^ conuoluti , ca- ' ^Suam bibant quartanis , liberari dicun- telludinem quintadecima-1 Luna capiVrtpi Vt”*^tCtl» ‘'iVt plus pinguiu repetiatur.Veru ?gruta Tom. iiij. N N a NaturalisHift I C. Plinij 5?4 ,df* Ex cO' fextadecima Luna perungi tradunt. genere teftudinum fanguis inlbllitus Sunt']' lapitis dolores fedat : itemftruraas . fupinaru' jiuumuiii fanguinem.cultro— ^reo iUidinum y,..,. i,.i2 ^ pitibiis4pr.Tciris,exctpi•_.*i / — PYCtnt nouohdhlinnnn fidtili i"' generis fanguine facrum , cuiufcunqi verrucas . * .;! capitis hulcera manantia pauo promittunt teftudinum omniutnfimo ,r

incredibile didu fit , aliq" jj,’ licet . - cuti Etti , cuu. . , , n,J<’ pedeo- dunt, taramstardius irei'- nauigia, teftudinis r- Hinc demde m morbos aib^ trumi veuemi*»*vehentia. -pP, mus aquatilia, non t]uia ignoremus Rfl' / animalium maiorilqu effe vniuetfitatcm , ^ vtilius eft vita: contribii''|ill raculi ; fed boc . bere remedia, cum aliud alij profit, aliud facilius inueniatur. DeaijUiitUih»$,remt((ininT»ori«)s digeBa- mUmcuntravtnena&venenMii Animtl' ’ Ctp. r. Jf nafcerctUt .|,< rEnenatumEnenatum rael diximus vbivoi naicerc,- jf ~ fi eX II. aurata m cibo.Vel VT Auiu;wxilio;eft ptfeisJ/44wa.* — crudicalue qus fyncero faftidium , refludincm circuncifis pedi» ma , incidat: antidotum«aiviw^wcM... elT^» oite>icc .cauda,caua.i >, decoctam •$ T if r 0a Apelles . Qui .^jiF ;ft Pelops , fcincumque j r^riMic arorri _ quantumnnanrum vene'jifveU®" -Xf cus, diximus: fxpiiis vero , omnia ea au menftruis mulierum . Contra Item contra pa tur vt diximus. mullus. / terrefttes matinorque’^ cam & icorpionesnpiuiii-.' vv. 1 ci- cones, & phalangia illitus lumptutue jii; h «••araifi» rtn5« contraCOtltCl Eiufdcm recentis ^ capite cinis venena .priuaciro contra fungos. Mai .{f poUe aut eetK camenta inferri negant , vulpino fanguine illita , ftella marina ^ aut clauo sreo ianu*- s' limini fupetiori , Liber XXXII. ipr ' • 5Qlnr,*«T . / «‘nibus carum Vq?'- • araneorum raorfus fanantur. In ^*>^ontra omnia *tl venena, vel potu.veliflu, carum ex iuredecodla- ^clhcaciflimus lu habecur.Sunt «. leiuaospilClferuatispifci '‘Staei- & l«‘‘tedicinrc, — ;I /i i falfamentorumque cibus prodeft percudisp^-ivuius , «.5c contra beftiarumueitiarum iftus,ictus, bando . , ita vt»w ad vefperamVWI l Ulli , J/V cibusWil^Us reddatur. Peculiariter a chalcide,ce- 'tp ’ *’''^,‘l'tas fepas vocant, aut clape dipfade- H^rttcuflis.contra fcorpiones largius fumi, fcd lalfamenta prodeft , ita vt (itis tole- '''«'s?"’* ^ ‘"tponere eadem plagis conucnit. Con- quidem Si, morfus non aliud prte "abetur. Friuatim contra pratftcris l'*Hi f mor- pp/’‘'da prodeft. Imponuntur falfamenta & njjc «.«laiw.arabioft :. velV wa fili non tintlltll ferroICITO vfta:VllC i&rqrporaque clyfteribus exinanita, hoc per ‘Uji^cit.Pc contra* draconem "IK, marinum exVA ace-UWI,- ^ 'Ponuntur. IdemSt cybij profeftus. Draco niarinus ad fpin* (u.e vjwa, ‘f , qua feritacur. , vene-VCIJC- ‘*1 irxr , impolitus,vel cerebro toto prodeft.Ra- Orari•“*-*“®‘«***narum ex vino«'luw «.rfccioaceto i'Ch["to?! & decoaarumticcoccaruin venena bibicur,w.^av«i., &WPV. contraVUiitlrt raneni-111 « 1 C VA*c- Silenum, & contra falamadras.FJuuiatiles, ^ti|'J^^s^cdancur,iufue decoe- ex«v vi^irJ •’ 1- V?'«iocri[r^'Wocritus quidem tradit , Ii quis extrahat *((,* ''tuenti linguam, nulla alia corporis parte V tente ; ipfaqtie dimiila in aquam, imponar Cordis palpitationem mulieri dormienti, ^tjqt intcrtoeauerit.vera I, tefponfuram.Ad- Sup^^tttnum alia Magi.qu? fi vera funt,mul. hotes vits exiftimemur tanx qudmleges. MNn a Plini Naturalis Hift. I9(? C j Nanque harudine transfixa natuca per marito, aduii^ culus in menftruis defigatur a vcl han> lumtsdium heti.Catnibuscarum „( ‘ ejt allici- i ditis pratcipue purpuras certum .jj! , dicunt obiicique 'oro rana: geminum efle . partem quam appetant, co oportere : eam , omnia venena cfie pro antidoto.Sunt qute * noi^jf ptibus tantum viuunt, ob id rubetarum

> i vtdiximus.quas Gwciphrynps vocat.grau fimx cunflarum,gemmis veluti cornibus.p j. de his certatim tradun veneficiorum. Mira |j, tores.IIlatis in populum filctium fieri. 9‘“ Jf fcrueteu quod fit in dextro latere, in aquam feruete refrigerari vas , nec pofiea ieao , excmpto.ld inueniri obiefta ranaformici'’j;||J nibufque erofis,fingula in folium addi. Et feruere efle in finiftro latere, quo deiedto vocari. Canum impetus eo tur , apocynon addito 'ff beriamorem ebeitati, 5c iurgia rji* nem. Venerem adalligatum ilimularc . R'' 4 dextro latere reftigerari fetuentia. Hoc Sf tanas fanari adalligato in pellicula ec»' centi.aliifque febres.Amorem inhiberi a cx his ranis lien cotravenena 'qu? fiant auxiliatur.Cor veto etiam efficacius eft.Cu fel hat> ji' cft in aqua viuensthuius adipem & ^ crocodilos venentur, mire adiuuan , qui f jndMn cunt.nihilcotrabellua audete. Efficacius « m ***''' mifeeatur. Canc ji* fi herba potamogiton nu ' recentes,fei' uiatiles triti potique cx aqua V adferuato,contra venena omnia profunt, jj» contra fcotpionum idluscum lim " fit vel quocunque. vel fi non , caprino . vinum oportet . Necant cos triti cum nwti, Eadem vis contra yenenatorum Liber XXXII. i()7

priuatira fcytalen , & angues , & con-

*'porem marinum , ac ranam rubctam.Cinis feruatus prodeit pauore potus pericPitan- ^ cx canis rabioii morlibus. Quidam adii-

gentianam,& dant in vino.Nam fi iam!pa I, ' Occupauetit palUllos vino fubaiios deuo. I . ita prjcipiunt. Decem vero cancris cum manipulo alligatis, omnes qui ibi fint {("'^pionesadeunilocu coituros Magi dicunt: ocymo ipfos cincremuc eorum percuflis v,|®nut.Minus inomnibus his marini profunc, i*'rafyllus autor ell.Nihil autem atque aduer - f,'* Serpentibus quam cancros, fuefque percuf- , (l 'oc pabulo fibi mederi. Cum Sol fitinCan- t, 'torqueri fetpentes . Iflibus fcorpionum 6C '®es cochlearfi refiftunr t fiuuiatilitl crudx vel Quidam ob idfalfas quoque adPeruanc. iC.P°nunt & ipfis plagis. Coracini pifcesNilo i^'dem peculiares func:fcd nos hsec omnibus

demonfiramus . Carnes eorum aduerfus fjf^jpioncs valent impofitte . Inter venena funt porci marini fpmx in dorfo, cruciatu la;forum remedio eIHimus ex reliquo eorum corpore. Canis rabidi raorfu po. vcexpauefcentibus , faciem perungunt adipe Sc marini . Efficacius , fi medulla hy.ena: mor fu''?'" e lentifco & cera mifceatur.Mur?n; ^PSarum capitiscincrefanantur.Etpaftinaca ttj fuu iftum remedio eft.cinere fuo ex acc-

(jOito.vel alterius . Cibi caufa extrahi debet eft v^tfo cius quicquid fimile ctoco , capiit- . j|'.'otum:& hanc autem.& omnia tellacea mo Iu' t^ollui in cibis, quia faporis gratia perit. E marino veneficium reiiinguunt poti hip- '*hipi. Contra dorycniu echini maximi pro- NNn 3 . ic>8 Plinij Naturalis Hift* C. . , biberint, funt : & iis qui fuccum catpathi l pue eius iure lumpto. Et cancri marini ius contra dotycuium efficax habetur. DtoHreu & p<*rp«r«,a/ja, (fy 6'

i Eculiaritct vero contra leporis marini'*- , P na Sc oflrea aduetfamtit. Idemvidctur | potefl videri fatis ditium clfe de his.cump^j ' tribuatur menfarum diu iam illis. Gaudent“. 1 0 ( ; vbi plurimi cibtis aquis , & influimtamne$*>"j| tarne*'., pelagiaparua Serata lUnt . Gignuntur petrofis, catentibulq; aquatum dulcium ad"

tu , ficut circ.! Grynium 8c Myrinam .Gr.'"',. fcunt fideris quidem ratione maxime, vt i”^ tura aquatilium diximustfedpriuatiincitca.^ tia arflatis multo laSt: ptatgnantia,atque vb' penetret in vada. H.rc videtur caufa qua(t^j|i , liora in aliis locis teperiantur. Opacitas prohibetincrementura, Sctrifiitia minus apfi tunt cibo.s.Vatiant coloribus, lufa.in Hafp*''’jj, fufea in Illyrico, nigra & carne 8c tefla Pt.-ccipua verb liabentur,m quacuiiq; gentoL 5a,ncc faliiia fua lubrica, cralfitudine potiu* Slanda, quim latimdinemeqi in luto capit*'>'’jf bre"* jn harenofis.ltd folido vado.fpondylo ,( que non carnofo, nec fibris laciniofo,ac '«'n. aluo..'\ddunt peritiotes notam, ambiente — .c ^ —ofa - jeo crine libras , eoque argumento gencto*’,^'

terpretantur , calliblephara appellantes- “jji dent 8c peregrinatione, rransferrlque inig® S

aquas. Sic 'Prundifiana in Auerno compa*'* j((

fuum retinere fuccum , Sed Lucrinu creduntur. Htec fint dida de corpore fu*.,:'"- 8e de nationibus , ne fraudentur gloria

ta ; fci dicemus aliena lingua, qusque Liber XXXI I. JS!9

. j>uius cenfut a: innoliro xuofuit. Sunt erga 'Uni verba, cjue fubiiciam : Cyzicena ma- Lucrinis, dulciora Britannicis, fuauiota

“S . acriora Lepcicis . pleniora Lucenfibus, 'loraCoryphantenis, teneriora Illricis, can- I '“ta his neque dulciora l( Circeienfibus .Sed teneriora effe vllacompertum eft.In In- ^ati Alexandri rerum amores pedalia in- nepotis 1,0 '‘prodidere . Necnon inter nos cu- nomenclator iridacna appelhuit; tan- cupiens, vt termor- i, *'hplitudinis intelligi {^'‘'^aeirent.Dos eorum in medicina hoc in lo-

L''Wa dicetur . Stomachum vnice reficiunt: jc‘‘iiis medentur . Addiditque luxuria frigus i^is niue fumma montium & matis ima Sl ,

!jl 'ens. Molliunt aluum leniter . Eadem co- lu '“nimuiro, tenefmo, qui fine cxhulceratio- s > liberant . Veficaium h ulcera quoque re- ij'Kant. In conchis fuis vti claufavenermt, mi- ''‘^illationibus profunt .Telia: oflteorum ci- lii admifto (jj’''‘‘am fedat , &confillas raelle.Eo-

parotidas panos , mammariimque modo , ih'‘''as, capitum hulceta ex aqua : cut^^mque £c ambuflii.Et d" 'ftum extendit . Infpetgitut lij?'‘fricio placct.Ptutitibus quoque & eruptio. jj*** pituitK ex aceto medetur .Crudx fi tun- ti;‘"'‘t , ftrumas fanant S; perniones pedum. j,g'P‘tr.c quoque contra venena profunt. Et al- tradit. q'" matis theriacen cfTe , Nicander eius genera, vti diximus; longo folioSc atiaue crifpo. Laudatilfima, (i*'®re , rubente , I. 'U Creta infula iuxta tetram in petris na- j '“t tingendis etiam lanis ita colorem alli- vinoiubet h"' > vt clui poftei nonpoffit.E ^*hdati. NKn 4 200 C.Plinij Naturalis Hift* ^dalopCipeci

«Jr denti f*rn »&faciei vitia. Cap . V H'

Lopccias replet hippocampinus cinis fuilio miftus aut fyncerus AScadipc , to. Praeparat cutem fcpiarum cruilae farina cameticis.Cute replet 8c muris marini cin>^ -k oleo:Item echini cum cainihus fuis crem^^-^f fcorpionis marini-Ranarum quoque triuin ' ua: in olla concrememur .cinis cum liquida. Capillum denigrant lius cum pice j \ guifuga: qua: in nigro vino diebus lx- , eruere. Alii in aceti fextariis duobus fang"^ * garum fexcarium in vafe plumbeo ‘ifL, trefeere totidem diebus, mox illini inSoIf-^jjjj natius tantam habere tradit vt nifi vim , ^ ore contineant qui tingunt, dentes quoq^^^c tum denigrate dicat. Capitis hulceribus> y ricum vel purpurarum teft? cinis cum meUO f J1 f • • 1- -_1 • 1 n Vf*4'' liter illinitur : conchyliorum , vel fi non ^ tur , farina ex aqua doloribus. Cafloreum peucedano & rofacco. Omnium pifciuin tiliu marinoriimq: adeps liquefactus oleo^^ Ro meile, oculorum claritati plurimum irem caftorcumcuiu mclle.Cailionymi

trices lanat,S: carnes ocuioru fuperuacuas 7 j*

fumit.Nulli hoc pifciumcopiofius , veexi^^*^^? uit Mcnanderquocjue in Comcediis.Idcnif* J* & vranofeopos vocatur ab oculo quemii'^ y te habcc.Et coracini fel excitat vifum. Et

fcorpionis ruh cum oleo vetere aut mellc^^ .f incipientes fuffufiones difeuduinungi t^r tetintermiffis diebus. Eade ratio albugin^^ oculoff lorum toJlit. Mullorum cibo aciem ^ qiiide"’’ betati tradunt.Lcpus marinus ipfe ,31*'' Liber XXXII. lot

* > I, fed cinis eius in palpebris pilos inuti. cohibet. Et ad hunc vlum vciliifimi i,j"’’'=Iteinpe(3uncuU falfi triticum » cedria: diopetes & calamitas vocant, fan- Runa &c. u faruni cumlacryma vitis fi euulfo pilo pal- i«j illinatur. Ocuiorum tumorem ruboremq, * ‘^ottex fedat cum lafte mulieris illitus , & * Icabritias emendat. Inuertunt itaque ge- sgentes, Sc medicamentum auferunt poft

j rofaccbque inungunt, St pane impofi-

'igant node . Eadem cortice St ny dalopes in farinam trita & ex aceto illita. Ex- (J'*cfquamas eius cinis .Cicatrices oculoru

'J'ellc fanat pterygia cum fale Sccadmia L , .lis drachmis.Emendat 8c albugines oculo- ^ l^^hiemorum . Adiiciunt Scofliculis cius ge- t),' ' ferantut.fanari. Echini ex aceto epinydti- L '‘llunt.Eundem comburi cum viperinis pel- *.fanifqj cinerem afpergi potioni iubent (, , & 'Claritatem vifus promittetes. Ichihyocol- ({'('‘cllatur pifeis, cui glutinofum eft corium: tfthe nomen glutino cius. Hoc epinydidas

.'^itlam ex ventre , non e corio , fieri di- lt,lj''bthyocollam, vt glutinum taurinum.Lau ^if^ontica candicans Sc carens venis fqua-

. & qu.e celerrime liquefeit. Madefcere concifa in aqua, aut aceto node ac faciliiis li- 'undi marinis hapidibus , vt 'w’''^'il= tcam in capitis doloribus affirmant hothns.Ran.x dexter oculus dextro, fini- 'v.® liuus fufpenfi e collo natiui coloris pan- i\l'Pitudines fanant.Qubd fi per coitum ran? Jhi,®^cut. alligati albuginem quoqr , fimiliter in «carnes impofit.e fugilla- • Rcllq''® etiam oculos adalliga- rapiunt . Cancri

N N n 5 I . J/

20Z C. Plini) Naturalis Hift ^ mederi lippitudini dicunt tos collo . v rana inharundinetis & herbis maxime muta ac fme voce,viridis, fi forte hauria^J^ diftcndens.Huius corporis hum tres bourn ^ fpecillis derafuraclaritate oculis inun®’ ,(jri rant afferccdpfiEque carnes doloribus ocU‘";|)iS fuperponunt. Ranas etiam quindecim co^Vlj quidatfoce in fidiili nouo itmcis configunt / rum. qui ita eflfluxctit. admifcenc lacrym» ’ f palpebras ‘y» ex alba vite emanat , atque ita dant inutilibus pilis exemptis, acu inftd‘> velligia . Mefi' huncnunc fuccumluccum min ''-“‘ft'* euuiiuiu,,,cuulforum . .(V « t 1 t • rA CH jM lothrum palpebrarii^ VI faciebat in aceto ea «p

putrefeentes , & hoc vtebatur multis vati>'y aquationes autumni nafcentibtis.Idem pa‘'|jif fanguifugarum, cinis ex aceto illitus— , ' Comburi eas oportet in nouo vafe. Iden' « - A J AMia V « V 1 T /'Imi ole®nlcO iecur ficcatum pondere x.iti i.cum j|i^ Auribus’ no perundlis pilis j x.menfibus . mum bati pifeis fel rcces.fed & inuctetai“^,j^ itembanchi que quidam myxona voC®'' , j/ callionymi cti rofaceo infufum : vel c*. jdfj cumpapaueris fucco. Vocant &in ^ i ex aceto culos, eofquc tritos nftillati m iubent.Etpcr fe conchylio infoda lana W nitro pereperc prodellpruucii ..V4.^iuimiQuidam acetoulclu &w. ciunt.Suntq; qui pr?cipuc contra omnia vitia laudent gari excellentis fociotii mellis dimidio amplius, aceti cyathum lenta pruna decoquere ce nouo , j defierit Ep“ pennis aececia, tumeantriimA«mr aures,^llv»* .tV co priiis mitigandas iidempr^cipiunt A* ^c(

lollh'- . -,t adepsaaeps im,.ii«iu,inftillatus ,,„a„uitiuioie»ftatim dolores .'deSf rumfluuiatiliumfuccus cura farina Liber XXXII. 201

Uricum teftij cinere cum meile,vel eonchy cx mulfo curantur . Dentium dolores le- ijUrofsibus draconis marini fcarificatis gin- Uerebro canicul; in oleo decoilo adferua- jli ' ''t ex eo dentes femel anno colluatur.Pa- lUOHUc radio Tcarificare gingiuas,& in (0''* ijjKUvrilifsimum. Conteritur is,& cum ellebo- Salfamc. I), ''Us.detes fine vexatione extrahit. tjf^riani fiflili vafecombuftorum cinis, ad. [•(''riua marmoris, inter remedia eft.It cybia k^.duta innouovafe', deinde trita profunt falfa i>i,,’'^>is. Aeque prodeffe dicuntur omniu

“i. Urumfpinx combuft.T trit^que & ilUtv.De- I^Untur vt & ranx fingulx in aceti heminis , ^ ‘>a in'ote fuc- 'li colluantur,contineatutque ip.faftidium obilarer , fufpendebatpedibu» it)''‘'>cibus eas SalluftiusDionyfius,vt ex ore H^eflueret in acetum feruens.ldque cpluti- iijUis.Portioribus ftomachis ex iure eden- dentes pri- s**>at . Maxillatcfque ita fanari ilj^. Putant.mobiles vero fupr^ diflo aceto lla- )ii,''^d hoc quidam ranarum corpora oina- 'ij'*cilis pedibus in vini hemina macerant, i^jj.Unllui dentes labantes iubent. Aliqui totas \'8am maxillis. ,Mij denas in aceti fextariis vldecoxete ad tertias partes, vt mobiles de- 'i||,''>bilirent.Necnonx X x vi. ranaturneot- \.®jei Veteris fextario fub xrco tello difeoxe maxiltsc, } jnfundetent pet aurem dolentis k-^Cui- Rf rrimm cum meile im- ,

Z04 C. Plinij Naturalis

Grarcis coluber in aiiuis viucO®' vocatur i jj quatuor dentium fuperioribus in dolof^j^jj fcarificant, inferiorum riotum gingiuas fi cote®''. ribUs.Aliqui»**'*'''’***»'^*** canino— tantum" — earum- - - Vmncur &: cancrorumcincre:nam inutJ‘' ' nis dentifricium elf.Lichenas & cuUjjj adeps vituli marini;mura:narum cinis lis obolis ternis ; iecur pallinacs inolc® M eX®il^(j dium : hippocampi & delphini cinis litus. Exhulcerationtm fequi debet cura® J perducit ad cicatricem.Qpidam delphiD'^ij in fidiili torrent, donec pinguitudo c®* olei fluat , ac perungunt. Muricum vel ,i liorum teli® cinis maculas in facie m®' purgat cum meile illitus, cutemque eruf'

tendirque feptenis diebus illitus . ita candicto ouotum foueantur. Muricum 2

funt qti.T vocant Grici colycia , ali; , turbinata sque ,fed minora multo etiam, &: oris halitum cuftodientia. IchtM„.l “ la erugat cutem , extenditque in aqua lj? horis quatuor.dein contufa, colluta & (i! ad liquorem vfque mellis. Ita prsparaw

nouo conditur , ic i nvfu quatuor drach®’ bin.e fulphuris,& anchufa; totidem, ofl® argentes adduntur, afperfltqi aqua terun'®j,it Sic illita facies poft quatuor horas detur & lentigini csterlfque vitiis ex piarum cinis.Idem & carnes cxcrefcent®

& humida hulcera. . *Trom:fcitA medicittit. Cap. ,'a^

que aqux marin.x.Excoqui debet craflitudo/11 vt « mellis.Tit in mari? &o.. halcyo®^^[(;,..1 pellatHm,ex nidis,vt aliqui exiftimant Liber XXXI 1. 20^ fpumarum ccycum ; vt alij , e fordibus maris ^'“^Mitibus : alij e limo , vel quadam ftillp r\, . /vjfs/ss-pil fpiirum,rniiTiim. .^Ue.Quacuor eius genera ; cinereu odore fet^ '“afperi tarterum: alterum moiic,icniua,raolle.lenius, quartum »|.'*'rtium candidioris vermiculi :

1- 'ofius.fpongisque putri fimile,pene purpu- ^ '*lUod optimum: hoc 6c Milciium vocatur* ^^ndidius hoc minus probabile elt, I autem, (“'"m.vt exhulcerent.putgent.Vlus tollis & ‘' lentigines tol- 0 . , i, Mire lepras , lichenas fulphuris duobus obolis, lupino , 8c ^l^tieo vtuntur & ad oculorum cicatrices. :/'*s ad lepras cancri cinere cum oleo vfus thynni recentioris adipe ad hulcera. 5 capitum cinis cum meile ;,|!! tum muria.Sc pifeis eius qui rana in ma- l* utuoias. Fungi f*^'latur,olficulo de cauda.itavtnon vulne- pcrcu- I'“'i«(l.Id faciendum quotidie, donec

pallinaca: radio . & lepore I,] Eadem vis & C? impofito.ita vt celeriter remoneantur: itis: fco. 'ellis contuGs & ex aceto ili Item con* marinx e mellctcancro fluuiatili conibullo ex meile. Mirifice profunt & tx^fiacum axungia vetere contufa & illita. parotidas vtuntur, & fcari pifeis mari- falfamentarij (5 'hetibus. Quin 6c teftis cadi cinere ex axungia vetere , rauricumq; ceruicis parotidas ftrumifque. Rigor pedunculi vocantur, sil''’' cum mavinis,qui callorco poto cii pipem ex mul- 'li i?”’ pota : fale.vt for- V!‘^a ranis decodis cx oleo & medentur te- ''“Ceus. Sic & opiflhotono , V mx- Sl/Paticis vero pipere adicdo.Anginas cx meile illi- Sr ‘'allatum ex capitibus cinis “'^let decoaatum cx aceto fuc- : ranarum , loS C. Plinij NaruraiisHi^^' cus: hic & contra tonfiUas prodeft. Can'«'i uiatilcs triti fingtili in heminam aqu® ati| medentur gargarizati , aut e vino, aqua poti. Vuat medetur garum cochK*. J funditum. Vocem fiiuri recentes bo funipti adiuuant. vomitiones mulU j/ rati tritique in potione concitant. caliorcum cum Hammoniaci exigua r'A(,oi=> cx aceto muUb leiuni.s vtililliine pontui'-^ # potio fpaimos liomachi fedat cx aceto calido. Tuflim fanare dicuntur pifeium J iure decolla: in patinis rana;, Sufpenf# Jj,- pedibus , cum diftillauerir in patinam faly rum, exenterari iubentur, abiedtifquc int^^^y^ condiri.Eft rana partta arborem fcandeB®jj|ii<

ea vociferans. In huius os fi quis expuat, dimittat.tufli liberari narratur.PrsccipiuO'' chlc.i: cruda: carnem tritam bibere eX a‘1'^ iida in tulli cruenta.

, ,.A^ iocineruvitia Uterum^ue,(id & altKpromifc»* medicina. Cap. ^ Ocineris doloribus fcorpio marinus i" I necatur,vt inde bibatur.C iong# f onchf jj a"' ex raulfo potae cum aqua pari modo > J bres fint ex aqua mulfa. Lateris dolores hippocampi tolli fumpti.tetheaqs fimi}** in Cibo rmnpta:ifchiadicorum niuria ikre infufa- Dantur autem concha: tern^^ diluta in vini lextariis duobus per ^ cim.Aluum emollit filurus e.i iurcj^1

cibo.EtoIus marinum limile fatiuo »

ininucum, aluum facilime purgat 5

acrimoniam cum pingui carne coq«h“*^'^ yi* Ilium piicium ius. Idcm&vrinas ciet» ^ Liber X X X r r. 207 ^

Opfitnum e fcorpionibus Sciulide , & Uibus iHec virus refipiemibus. Coqui debent lfM*''®tho.apio,coriandto, porro, additis oleo ^ ^“urgant & cybia vetera,pi iuatimq; cru- ®> pituitas bilemque trahunt. Purgant &

> quorum natura tota in hoc loco dice- jup^^tuantur muricum modo , viutintque in gratiflimi autumno & vbi multa dulcis ; p^ifcetur mari.ob id in Aegypto laudatifli- ilA®cedente amaritudinem trahunt, hyeme . L^^qitubrum.plorum ius traditur aluum & l,ii^\exinanire, interanea deliringere omnia ii^''rc,renes purgare.fanguinem adipemque ''e. 1)^ Itaque vtiliflimi funt hydropici.s.mu- i^J^PUrgationibus.moibo regio .articulari, (.'“nibus.Itemprodcire fclli pituirrcque pul- iJ*>iocinccis , fplenis vitiis , rheuma tllmis. tantum vexant.vocemq; obcundunt.Hul- fcrpant.aut fint purganda, fanam-.Item i|{'''°niata. Cremati aure.vt murices, 8: raor-

hominumque cum meile, lepras , len- it,'®' Cinis eorum potus emendat caligines, ^tum & dentium vitia.cruptiones pituitj: Vjj'’'ta dorycnium aut opocarpathon antido- obtinent. Degenerant induas fpecies,

‘tulosiqui falem virufq: refipiunt : mylcas. tli^tundiiate differunt,minores aliquanto at- ' 'h* .tenuioribus tcftis,carncduriotes.Mi- ,™que,vt murices.ciaere caullicam vim h» ad leptas.lentigincs.raaculas. Lauantur ) s plumbi modo ad genarum craflitudines

.-.'"^Otum albugines, caliginefque , atque in CjAttibus fordida hulcera,capitifque puftu- \?h>cs Vero eoru ad canis motfus imponun. ** pelorides emolliunt aluum : item cafto- 2o 8 C.Plinij Naturalis Hift* rea ex aqua roulfa drachmis binis. - VUl.WiJ'- vti» '* ,3 addunt cucumerisVUVUta>wj.4-.> -jP mentiuslllCliLlUa volunt ^ aphronittidu®®^ dicis ficca: drachmam ,& I» '.r ihea: torminibus & inflationibus- occurtu"tr7'> ucniuntut hae in foliis marinis fligentes rum verius generis.quam...... nafic pircium-Eidein nelmum diiroluunt.renumq: vitia.NafcitU^^ii mari abfinthiura.quod aliqui Seriphium ' J

circa Tapofirin maxime Aegypti , cxiliu^y flri.AIuum foluit.Sc noxiis animalibus io, d' libetacSoluunt Sc fepiac. Tn cibo dantur jjljt decodlz. cutO^ & fale & farina Marnx fallir ^ taurino illine vmbilico , aluum foluunt.I'! fcium in patina codloru cum latlucis tenti, ^ difcutH.Cancti fluuiatiles triti ex aqua pOjjV uum flftuat.vrinam cient.invino aluum. ‘ y ptis brachiis calculos pellunt tribus oboh*^> mytrha triti, fingulis eorum drachmis. inflationes caftorcum cu dauci femine P J eX felini quantum ternis digitis fumatur ,

calidi cyathis quatuor : tormina vero d*'” ,/ ro vinomiflo.Erythini incibofumpti uum.Dyfentcricis medentur ranj cum ft', ^ coi5la:,ita vtpaftilli fiant: fel fiue corcafO^^ji* meile tritum ,vt tradit N icetatus. Morbo

falfamentum cCi pipere , ita vt reliqua

T enni pvi ohits* a ^ r>iw*ie 'ifl ftineatur. Lieni medetur folca pifeis imp® jj. item torpedo:item rhombus viuus; dcio rut in mate.Scorpius marinus ncc.itus io vefica: vitia & calculos fanat. Lapis tur in feorpionis marini cauda pondc^.^f

potus: cnhydiidis iccur : blenniotuna ruta. InucniunturSc in banchi pifeis C3p'^sj,ii

lapilli.iapilll. HiIIA potipuvi ext..\ aqua calculoiisV.(tiCUlUiJ> . 0 Y^ •f AnMip- A titnr fLr viprcAAts^ .«..a..! aapyi tn vi^viO .if dentur. Aiunt Jc vrticam marinam in jj Liber XXXII. i 09 pulmonem marinum deco- ‘ ^‘1''®- fcpia: vrina tiijtj^lt3c r ^ mouent.rcniimcp unt. Rupta conuulfa cancri ''''ile flu- —in afinino lade maximejiirtAijji». ' fanant:laiiant: I 'lUivo cum fpinis fuis contufi in vino poti fingulis heminatbibiturdonec alliis in ' incioisaacibis ad hocnoc prohciunt.proficiunt. Purga. ‘*'erp pettinu cibo. Ex his mares alij do- 'Js T voeantifoeminas onychas. Vri- mouent. Dulciores fa;min.T: funt & 'Hjj Sepitequoque oua vrinam mouent, % J^n^gant. Enterocela: lepus illinitur tritus •''^‘^“'fi^nfinaaq^uatici Kif • colubri, item S '""“m potumq; calculofis prodcft.Ifchia. libarant falfamenta ex filuro I 'Iki*'''™ infu. "ere V- , euacuata prius aluo.- Sedis attritus Sed ftdif %. “lapite mugilum mullornmque.-Combu- autem VJ infiftili vafe.Illini cum meile dc- ^^'cni capitis matnarum cinis ad rhagadas, “adylomata vtilis , ficut pelamidum fal’ V/apitum cinis , vel cybiorum cum meile. appofita procidentis interaneimorbum ; 'oiv ^^ancrotii fluuiatilium cinis ,'«ta ex olea ''"'as in eadem s|w parte emendat^**jw**^**fc • ^nt’ [ ; itemivvlH & Pnll*"'- Panos falfamenta Si'lifr cora. ‘""^"^^''anae interanea ^:rr & fquama: com- JIIq "'pio in vino decodlus, ita vt foueantur

•' ^'•'''nmium tefta; contufa: ex aqua L*'in & Shw ^^piemibusP*®^^*®^^P^”*sreiiitunr.Muncumpanis refiftunr.Muricum vel V.Wa*5riirv» n t-v cinis vtroque modo, fiuedifcutcre \i(''n''ipietes,fiueconco£):os emittere. Qui- i

210 C. Plinij Naturalis Hift' dorum puftulas difcutiunt; cinis impofits-!i uarumntcm carnes decoftx Ec j,. meile addito- ter percx lalcxlaii.,* e capitev<.|;-awvvn**.>cinis y cinisrints.aiiraut fquatinxrnuaCinX piloDlfC*® j|(iWii jnidum capitis , efVeic .quanixirausqua diximus . ^ corabufta.corabulta. Hxc . . o. \ ? r^Kl-n/se mtrue- exeunt.**Vf»I I nf. PtoiPtOl^ ..ill! quia & e mati fabriles vfus vel putpU' fmarides illitx : item muricum ^ cteini ,.(f teftx cinis cura meile: efficacius verendot carnrauscarnibus fuis.Catbunculos ’ cum ^ reitiUr.y• uatim falfamentaiaiiarncnia:-“^i»:-ui.icofta cura meile fpunia oeii-defcenderit,eoclileacus AtAtteftem.fitelteni>u t- lO'. ^ s -mr. r ! .-./'rtrvrM-iAMrJ?! m hippocaffiFh tnnrtf.atflr* volunt.Vtinx incontinentiam fumptiluiupu cuicima*!..emendant. ---Ite'li j,rip- &Sc in cibof.vpiusClbOl.xpiUS m «...f ^ ^ M. « 1 ^ S W1 1 t t 1 ' dion pifciciilus congro limihs cum lilij deuor» ' Piiciculi minuti,ex ventre eius qui n' vt cinis eorum 0 O.&: cremariticiliei - , ita exempticxempil), J> *• CU* -r .t a.. Afticanasdfi-Jran?»? 0 iali' cx aqua. lubent 5c cochleas “/ SigniO carne comburi, cinereniq; ex vino .j/ clt PodagrisjfodagnsariicuiaiiuutvpMi-.-warticulat ibufqi morbis vtile ® s n - «r .pfius:r*. y me Pontici hbrt.itefibri.ite vituli matinncuiusmatini:cuius ^,311' diximiis.l' «rodeffiltem«roclelt.ltem &«. bryonnryon deuc quoquu K- •« f> Ccvliip li r» A caulc.lvs'^,^Illp-Na . irt f,nulc,tiigo(iotibus foliis.line po^ eiftyptica.Impofitum lenit impetus obid ItemIcemalga.dealga.de qua fuptalupra diaumaicn.mcii.oeft : •' . _ 'J— 1 p Perniones'Do»*rv irxnf^S in ea ne arida imponatur. pulmo marinus, cancrique marini cinis .jif Jtem fluuiatiles triti.ficqi cinere & ol^fjpif' adeps.Et iniu«.articulis morborii IcC,. filuriluuri . ^ recentes i fedant ranj fubinde g( jubent imponi. Coig“S * 4am diffeSas 1 Liber XXXII, zu

vituli marini bibunt cum la

1 in oleo ipfas jo clam adalligent , oleoque 'ngant. Cor earum adalligatum frigora ^ tninuit; & oleum,in quo intellina deco- '** vn autem quartanis liberant.abla. 'lli, JJScibus rana: adalliga'* ,& rubet.T. Iecur cor adalligatur in panno lcucopha:o. y^^ti fluuiatiles triti in oleo & aqua,pctuniSlia lipj 'ccefliones in febribus profunt. Aliqui &

addunt. Alij decoctos ad quartas in vino e .T' Uf1 r..ae.i. • »t. 7iiy‘^° tgrellis bibere fuadent in quartani s.Ali- *L 'co finiftium oculum deuorari iubent.Ma. ®^uc oculis earum ante Solis ortum adallfl- OOo » in C Plinij. Naturalis H i ft. i(r exeas d imittant in aquam catis «cgru,n.d.sgro.ica vtV 1 » ^ oculos^ tianas abigi promittunt. Eofdem ,, ceruinaadallib carnibuscarniuuji lufcinis in pille — * ij. tradunt, prsftare vigiliam fomno fugato hrnte- „. thargumque vergentibus coagulo ba olfaflum vtumut. vituliviuuii maruumarini ad V-t guinem teftudinum^e*at|icis fponSylus per fe Si^: mederi dicitur & fluuiatiles in cibo tus qu.artanis cochle.t : :nt"^ cemcl Quidam ob td aiTcruam falc,vt de.- in aceto putrefacit, tas in potu.Sttombi cardiacts.ca cos excitant odore. Trofunt & macie conticitur.tetneS jj. ris, quotum corpus V4bc. meile. Hydropicis m lesjes lumItmt cumVUll» rutai. ac«w ---r jya- vino tur adeps delphini liquatus, & cum fj. naribb Grauitatis faporis occurritur tadiis ou odoribus.vel quoquo modo euento.autje va»* W. Ai. u: tritae,rrirap.& tnin mUl'v. ris. Strombi quoque carnes & •** aut u rcbte bus heminis pari modo aqux , fooous v acjudiuuiirtiqua mulla darau.uc»v proficiunt.f-tv. Item excx a ,, .lun erorum fluuiatiliumluiatilium cum meile.mette. Rana:Rana; u"qo^^fl aquaticK in vino vetere & farre decoft.i;.^‘''«il vt bibatur ex eodem cibo furaptac , ita capite cauda , jj. teftudo decifis pedibus , , » carne ita condit»’ t< llinis exemptis , reliqua Cancri fluuiatii tra faftidium fumi pofiit. tra ,• ww phthificis prodefTej.. fumptilumpii , .1,5» iurelure ^ & — . ^ ! 1 oaI Uonif] Aduftafananturcancri manni vel Huuia" combulta nere :& ea qux fetnenti amia Hxc curatio etiam pilos rellituic cum vtendtu j,(ii rum fluuiatilium cinere. Put^ntq; febri cera &1.X adipeauipc vrfino.Prodefl:viuAiw. A &— «, reflinguimt ranai . fcllis cinis.Tgnes facros . ^...,..^1 r%i^lrer^ impofiti:pedibiis j- UenUUUJuentiura ventresV tAlCAV., po^/‘’',bel‘'''- {jCi'- a^^^p.. pronai adalligavi iubenc,vi crebriore Liber XXXII. Vwntur & filurorum capitum cinere, ^ stncntorum ex aceto. Pruritum icabiemque "ominum t,^. modo , ied & quadrupedum efS- ‘""me i) fedat iccur paflinaca: dccodtu in oleo. vel prscifos purpurarum callum, quo fe Vj^ywut.tufum glutinat.Lethargicos coagulum'

^‘^muat in vino potu oboli pondere ; itera' q '"yocolla. Tremulos iuuatcaftotcum, fi ex in'" perungantur. Mullos in cibo inutiles netuis Ujj.^nio. Sanguinem fieri piicium cibo putant, liij’ Polypo tufo illitoqiie.Dequo & hactradun Ijlj^^outiam ipfum ex fefe emittere,& ideo non.

iij addi in coquendo ifecati harundineifet- '"im infici vitiumque trahere il5 , natura defi. ll^^-^d fatrguinem fiitendum & ranarum illi- * i, einerem, vel fanguiuem inarefadtum.Qui- ea rana, quamGrxci calamiten vocant, jiij'’'* x"‘*m inter harundines fruiiccfque viuat,mi. 1|- ’ omniu & viridiflima.cinerem fieri iubent. (^[^"i&nafcentium ranarum in aqua, quibus tiij'"" cauda eft , in calice nouo combultarura per nares fluat, iniiciendum.Diuerfus L^inum,quas fanguifugas vocant,ad extra- tj. fanguine vfus eft. Qoippe eadem racia flu? cucurbitarii mcdicinalium,acl corpo fanguine, fpiramema laxanda, iudi- L:^*Scd vitium ouod admilfx fcmel defideriil circa eadem tempora annifemper eiuf- !^,*i\edicinar. Multi podagris quoque admit-

ipp^4s cenfuere. Decidunt fatietate , dc pondere k," fanguinis dettaase.aut fale afperfe. Ali- tamenaffixa relinquunt capita,qus cau- w^lnera infanabilia facit, & multos interimit,

VelTalinum e Confularibus patriciis , cum S'iiua admilifiet, Inuehunt virus remedii» 0 0 0 s ti4 CPlinij Naturalis Hift* Itf.'’ ita i dantur. verfo : maximeqiie rufx forra vclut* fugentia ora forficibus prscidimt ; ac IfU' inut' defluit fanguis pauladmque , phonibus : tium capita fe contrahunt, nec relinquuiitut.^^, tuta earum aduerfatut cimicibus,& fuffitu co eos.f ibrinarum pellium cum pice liqu ida ' - fiftit.iih.l. - budarum cinis , narium profluuialuuia ,, inhsf porri mollitus. Extrahunt tela corpori ,,

tia fepiarumcefla:c,xaqua , falfamentotum Uiiniartles triri.dlitrt fliiniartlls.Utt^ , . fi' nafeitur, alibi.quiminNilo carnes impoii^ j: ' centes fiue falde. Eiufdem cinis extrahit ipinx adeps : & cinis eius vicem fpodi) prf^^ Hulcera qus ferpunt , &qua: e.x iis excrcfc^^C ex capite matnarum cinis vel filuri coercet.

«inornata percarum capita falfarum , efficat^Jj,

fi cineri earum mifccatur fal,8c cunila capitali

ole&que fubigantur. Cancri marini cini® I! cum plumbo carcinomata compefcit.Ad bc :;ip'^ fluuiaiilis fufEciteum meile linedque lanc^jj. Aliqui malunt alumen melque mifeere ci” Pha*ged.enaE filuro inuetcr3to,& cura dtntl^^y.

cha trito : cacoethe & noms &: putrefccntii* J bio verere fanantur. Vermes veto inhati ra” j ficcantut‘L felle tolluntur : fidula: aperiuntur , falfamentis cum linteolo immiflis.Intraque lum diem callum omnem auferunt, Xp'

fcentia hulcerum,qu?que ferpunt.cmplafti*’, jn do fubafta Sc illita.Et falpe expurgat hulcct^^j. tc" linteolis concerptis. Item echinorum jilr nis. Carbunculos coracinorum falfamenta.^j^

ca difeutiunt. Item mullorum lalfamcnti vt' Quidamcapite tantum vmntut cum li coracinorum carne. Muricum cinis cuiu ti" tumorem tolliticicatriccs fel feorpionis tiber XXXII. iry

glani iecur illitum ; capitis ma:- '^th**'**-

cum allio tritus , ad thymia crudis 'lu ^ fcorpionis marini rulidmandes tti- » ilp Alex deferucfaiSra vnguium fcabti- !*ai • 1 i(,j['‘^'n>f'que e capite mxnarum extenuat. Mu- laciis copiam facit glaucilcus e iure vfj^s.&fmaridescum ptifana fumpta-.vel ‘tttiiculo ^{[ dccodl^.Mammas ipfas muricum ((j-^purxteftarum cinis cum meile efficaci- ?’>at ijj . Cancri fluuiatiles illiti vel marini pi-

()l|’h mamma , vel muricum carnes appolitic lllh* crefeere mammas non ^*tii 'tjjjhtur . Delphini adipe linamenta accenfa int i,j vulus ftrangulatu opprelTas.Itcm fcoin

aceto putrefaSi . Percarum vel mama- 'apitis (ij cinis admifto fale & cunila oleo- it|^!*lute medetur: fufjitione quoque fecundas •j(j““it. Item vituli marini adeps indillatuc t,ij®aribus intermortuarum vulutc vitio: 8c

Sd 'oagulo eiufdem in vellere imponitur.Pul- ic marini cinis adalligatus , egregie proflu-

!)lf'i'^gat. Echini viuentes tuli & in vino dulci i^milunt& cancri fluuiatiles triti in vino po- li, dtem filuri fuffitu, przcipue Africi, facilio. fieri dicuntur.Cancri ex aqua poti pro-

hfteteiex hylibpo purgare . Et li partus Ealetut llmiliter poti auxiliantut.Eofdcm ^ , ^j^es Vel aridos bibunt ad partus continen- Hippocrates ad purgationes mortuofque 'llli id, ®''titur illis, cum quinis lapathi radicibus.

S,j'i.l'ta & fuligine tritis , Sc in mulfo daris po- jh lute cofti cij lapatho & apio,mefttuas JifHiones expcdiuntdaflffq; vbertaie faciunt.

''ii-.Hbti qux iit cu capitis doloribus & oculo- in vino 'ytatione , mulieribus aulleropoti O O o ^ 1 iiS C.Plihij Naturalis Hift" .»jjf prodefle dicuntur. Caftoccum ex mulfo

purgationibus prodeft : conttaque vuluaW ".jjf clum cum aceto 8c pice, aut lubditum P®*”.)' i Ad fecundas etiam vti eodem prodeft cuiO jj la‘’° nace in 1 i i.cyathisvjni :& a frigore |ii tibus ternis obolis.Sed fi caftoreum fibrui^ j pergrediatur grauida, abortura facere dio' j periclitari partus, fi fuperfcratur.Miruro

: fi de torpedine inucnio capiatur , cum

libra fuerit, triduoque aderuetur fub dio, ^ .( partus facere pofted, quoties inferatur. Adi'’^(ii &paftinaca: radius adalligatus vmbilico matur,fi viuenti ablatus fit.ipfaque denuo ‘j’ re dimifta.Inuenioapud quofdam oftraciu^^ cari, quod aliqui onychem vocant;hoc fu*®.

vulu.^ pcciiis mire refiftere . Odorem efle J incliufque eo vftum proficere, rei , cum r. . . 1 ...... quoq; hulcera & cacoethe eiufdera cinere ‘jjr <” ti. Nam carbunculos & carcinomata in j,/ rum parte pr.-cfentiflimo remedio fanari cancro fa:mina,cum falis flore contufo rP' uf nam Lunam, & ex aqua illito.Pfilothru

ni fanguis, fefiecur , fiue recentia , fiue fe'V

lecur etiam tritum , mixtaque cedria pl‘','"/| pyxide afleruatum. Ita pueros mangon* Salpe obftetrix. Eadem vis eft pulmonis

leporis marini fanguine & felle:vcl fi in pus hic necetur. Cancri fcolopendta:m3l‘?i|li’j nis olco.vttica marina trita ex acetp,||,/; cum Uii''

te : torpedinis cerebrum cum alumine XVI. luna.Ranas paruse.quam in oculorO^jH? tione defcripfiraus.fanies efhcaciifime pn* eft,fi teces illinatur:6c ipfa arefafta ac eJ* decoSa tribus heminis ad tertias, vel io

poifta atreis vafis.Eiidciumcnfuta alij ‘r (i Liber X X X I 1. ^ conficiunt pfilothium’, ficutin oculis (^^Us.Sanguifugae quoque tofli in vafe fiaili, illitae, eundem contrapilos habent vrentium eas necat cimices Vdl"''' '**• Caftoreo quoque cum meile pro pfilo- 'fi pluribus diebus teperiuntur.fn omni 1(1, au- Pulothro vellendi priiis funtpili.Infantium lii”‘.’'>sdentitionibiifque multum confertdeb i,, meile dentium cinis , & II iplb dente 8’Ua.' 5 tangantur. Adalligatiifque idem pauo- ^njfpentinos tollit. IdcmetFeftus & canicula: ^ij.'*'Hulcera veto, qua: inauribus, aurvlla cor iiJ^ Parte fiant , cancrorum fluuiatilium fuccus Ijj '9rina hordeacea fanat. Et ad reliquos mor ^j'dti in oleo pcrunidis profunt . Sitiafeifque ^.*"ium fpongia frigida ctebrb humefa£ia,ta- llj,’’'ietfa adalligata efficacidime fanar, quam *in inueniri athrmant.M ullus in vino neca- pifeis rubellio.vel anguill? dux,item vua in vino putrefafta, iis qui mde biberint, vini affert. Venerem inhibet echeneis & iiJNpotami frontis e finiftra parte pellisinlin 'J.^dalligata, ftlue torpedinis viux genitali- ‘ditum. Concitant cochlearum fluuiatilium ttyli^^fale adferuatx, & in potu e.r vino datx; lii. 'ni in cibo fumpti:iecurran.T diopetis vcl ;.‘hits in pellicula gruis alligatum , vel dens ®dilis maxillaris annexus brachio, vel hip-

, ’tnpus,vel nerui rubetx dextro lacerto adal- l,'''‘Amorem ftnitin pecoris recenti corio ru- ’ ranx ii ^digata . Equorum fcabiem decoffi ydua cxtenuant.donec illiniri poffit.Aiuntque Oratos non repeti poftea. EtSalpe negat ca. V atrate, quibus in offa rana viua data fit. In- 'd^atilia dici debet & calamochnus, Latind • OOo j . y

iiS C.Plinii NaturalisHift' , appellata. Nafcitur circa harunn>“ adarca ^ fpuma aqux dulcis ac marinx nuese , W iccnr.Vim habet caulticam : ideo acopis

contra perfri-Honum vicia . Tollit & lentigines in facie. Et calami fimul dici dej^j Plwragmitis radix recens tufa luxatis &fpinac dolotibusex aceto illira. Cyprij qui & donax vocatur, cortex alopeciis

vftus, &hulceribus veteratis : folia extcab^^j^ qux infixa fint corpori, & igni facro.

flos ii aures incrauerit,exurdat.Scpisatiai’' tanta vis ell,vt in lucerna addito Aethiop^y deri ablato ptioce lumine, Anaxilaus trad3'^'y

fecra decotta;& inaqua potu data , fuum

medetur : vel cuiufcunque rans cinis.

marino fi confricetur lignum, ardere adeo vc baculum itaprarluceat. ^nimaUum omnium in tnariviutntinf^*

centumfeptua^intafex genera ejfe>

Cap. X /. jjr

Era£la aquatilium dote , non alienuitt^jjl P tur indicare per tot maria, tam valla palFuum ccrijc millibus infufa , extraque data menturapeneipfius mundi, quae intelp^j** tur animalia centumfcptuaginca fex cunid^

nerum elfe , eaque nominarim compIc£li ; y interrcllribus volucribufque fieri non que enim omnis India: Aethiopixqiie au^ ihix defercorumuc nouimus feras aut vol^‘'jJj

cum hominum ipforum multo plurima: ji?

fErentiac.qiiasinucnire potuimus . J Tajwobane.infularque alix Oceani fabulol^ J latac.Profcsftb conueniet,non pofic omni^ F ja rain contemplationem vniucrfam vocaf*y liMcule in tanto mari Oceano quxcunq“^^^ Liber XXXII. ilc, fjCetta funt miremur, ( , notiotiquc , qnod ,Kofundo natura merfit . Vc a belluis ordia- ;5tb ^JJ^^^otes.jihyfeteres ,bal.Tntc, priftes , Trito- Hj^'>^eides, elephanti. homines qui marini vo- jijj pjfcium ^tietes,delphini, celebrcfquc Homero vi- i,

^J-Uxutia: vero teftudines , & Medicis fibri, genere lutras nufquam mari accepi-

*tgi , tantum marina dicentes. lam cani-

: com- i^.’®romones , cornuta: gladij. ferrx . lijl.SUemati ,tcrrs, amni .hippopotami, cro- t,(j[ 'Scamni tarrtum ac mari, thynni, thynni-

'i, bj. coracini, perca:. Peculiatis autem ma- il( 'Pcnfer.aurata.afellus, acarne, aphya, alo- k®'®nguilla, araneus, box,batis,banchus, ba- k ''^.belone.quos aculeatos vocamus , bala- Kj^Oruus, cytharus. Chromborum genera, L*"Js, Chalcis, cobio.Callarias afellotum ge- L'*'* minor efiet. Colias Cue parianus.fiue fa

lacertorum minima : ab [lij''* dpattia Bsetica,

It ^''tici,cybium . Ita vocatur concifa pela- ky*poftx L. dies a Ponto in Mxotim reuer- kj.°''dyla,& h?c pelamis pufilla cum in Pon

*d.T:otiJeexit hoc nomen habet : cantha- ^ , fc *hionymus,fiue vtanofeopus , cinxdi foli vtticara vocamus. L’’’ lutcixmde , qua nos L'°tUm chamxtrachea,chamslcos, genera , ky Pelorides genetis varietate diftantes & *tate,charaxglycymerides, qux lunt ma- VllUam pelorides. colycia liue cotophia. margaritifer.x: Xl ’tum gcncta,interqux& quarum gcneris'pentadadlyles , meli. . y*les, echinophori dicuntur quibus can- V^^ttra has funt totund* in oleario vfu co- «cammaiusj. cynof- '«cumis , cynopus «lexia, ^

213 C-Plinij Naturalis ciTe • Qjiidam voluntr w UCAl^lUiaCUdexia, draco . aliud Acu> culum. Eft autem gtacculo fimilis. .(( ' - - -• branchiis habet ad caudafpeftantcs. Sic S‘‘J pio ladit.du manu tolliturierythinus, ec" j echinus.Elephanti locuftatum generis niO bifulcis pratetea bracni dibus quaternis, : j binis articulis, finguiifque forficulis deB'‘y tis.Faber fiuezeus,^laucifci, glanis, gong''’> res, galeos,gatus,hippus, hippuros, hirundl^Jli helacat* lipleumon , hippocampos.nepat , {| Sunt lacertorum gencra.loligo volitans, Ic y iucernx, liparis.lamyrus, lepus, leones, pat* brachia cancris fimilia funt , reliqua

ullus, merula inter laudata > ft,T::m faxatiles ^ gil,melanurus,mccna,metyx,mura!na,my*j^ tulus.mylcu.s,murcx,oculata, ophidion>°jjj

otia.orcynus. Hic eft pelamidum generi* ^|( mus, neque redit in Marotin, fimilis triton'' j ftate melior.Orbis.orthragorifcus, phagc'’^

cis fa.xatilium, pelamis r carum generis n’® J phorCB®,|l apoleftus vocatur .durior tritone ; tharus palfer.paftinaca. Polyporum aines maximi & nigerrimi aftatc lauda , j Mitylenis,Tyndaride, Salonis, Altini, AB' infula Alexandri.c in Aegypto, pciftuncul"Pji|i ta;,petcides,pinna pinnotherx.thinaiquC^.jJf

tum vocamus . Rhombus, fcarusus ptincip"ptincipa''LjJ,' die. Solea ,fargus, fcylla, farda. Ita vocatB‘.‘||i

mis longa, ex Oceano veniens. Scombet> f' fparus. fcorpxna.lfcorpios.fciadeus.fcisBaj^jl lopendra,fmyrus,fcepini,ftrombus,folct'; J • ' • - - • - los.fiue donax, fiue onix, fiue daiftylus»•,s,fp,", lus,fmaridcs,ftella,fpongia.Turdus intct' ijj; les nobills.Tomus thurianus, quem alii f' vocant. ThelTa, torpedo , tethca. Triton j Liber XXXII. iii ^S^neris magni:ex co vr*a cybia fiunr. Vre- xiphix. His adiiciemiis apud Ouidium domina alium repe- , (jux apud neminem

fed fortius in Ponio nafcuntur , vbi id fuptemis fuis temporibus inchoauit: Sytum infcopulis viucntem, orphunrruben '^cindnique pullum. pi(fias mormyras, au- ij, ^'''^oloris chryfon. Pr-rterea paruum tera- lati ge- ijj ^placentem cauda labrum;epodas 'Pta;terhxcinfigniapifcium tradit chan. ii, fcipfa glaucum xftate nun- (J* concipere , qui femper comitetur i(| ?Pparere,pompilum qui nidificet in |J'°tum curfus , chromin 'helopem dicit efie noftris incoeni- ^ quoq;

''adis : e.v quo apparet falli eos, qui eundem t'?fatemexiftimauerunt. Helopi palmam fa

L^iter pifces multi dedere . Sunt ptxterea i (j®atorcnominati,l'udis Latine app"ellata, a C *pfiyrxna roftro fimilis nomine, niagni- 'ater ampliffimos , rarus , fed tamen non 5, ‘^t./Vppeliantur & perna; concharum genc- il[!.'aaPontias infulas frequentillimx . Stant

,j^'''Uo crure longo in harena defixx , hian- he!”'' fili limpitudo cft, pedali non minus fpa-

venantur . Dentes in circuitu margi- ' ^afientpeiftinatim fpilTatos. Intus pro fpon luctandis caro eft. 'Et hy.Tnam pifcem vidi J'naria infula captura, caputexerentem. ^'Xter hxc purgamenta aliqua relatu indigna, & algis potiiis an- numeranda, quam animali- bus. C. P L I N 1 SECVNDI NA'

TVRALIS H I-

S T O R I iE LIS ex xxxiii. prooemivm. Metallorum naturar. J

E r A L I, A nunc,ipfiqi''JJ & rerura pretia diccntufj rem intus inquirente ^ plici modoiquippe alibi and! foditur, qutcrcntc vita jj

gentum,cleiftruin.,'cs : ali.^ gemnias.Sc p'e ciis parietum digitotiimque j- taialibi temeritati Icrnim.auro etiam gJ'*'')!!! letbella cardefquc. Perfequimur onine> bras.viuiinufque fuper excauatam, ili* hifcere aliquando , aut intrcmifccte ,£( V . ... . -pd vero non hoc etiam P , indignatione fact* ) f Jt exprimi poffit.iiniis in vii'ceraeius,&ind : pii be' nium opcs quxrimus , , tanquam parum jpi . fettilique, quaqua calcatur. Inter hac m_‘® jemedioru gratia fciutannii. Quoto Liber XXXIII. iij lj|'»dicaura medicina eft! Quanquam & hxc l^!"ifui patre tribuit, vt minime parca, facillf- l^‘'' omnibus quxptofunt. Illa nos premunt, ^'los ad inferos agunt qu* occultauit afque , ''^fibilla qux non nalcuntur.vc tepente mens || j ^be euolans reputet,qua: deinde futura Grfi-

'blis omnibus exhauriendi eam , tjuoufque 'i^tauaritia. Quam innocens ,quarn beata, ''etb nihil aliud, & delicata elFet vita , li 'htpra tertas, concupifeeret .bteuiterqi nifi

^ccum ell ? Eruitur aurum & chryfocolla ' vt ptetioGor videatur nomen ex auro cu- 'bs. Parum enim erat vnam vitae inuenifle 'b,niG in pretio elTet auti etia fanies. Qrue- ‘brgentum auaritiatboni confuluit interim 'di minium.rubcntifqueterrx excogitauit 'dicu prodigiola ingcnia,quot modis auxi- fvetia rcrumf Acceflit ars pittura:, & aurum

btiimquc cxlando carius fecimus . Didicit I“naturam prouocare. Auxere & artem vi- I, libidines iii|'''nitritamenta . In poculis cslare ^ ,^0 per obfcocnitates biberc.Abietfa deinde “5c argentique ni !, & fordere cccpere:& auri fi^fuit. Murrhina & cryllallina ex eadem |j’vGodimus quibus pretium faceret ipfafra- . ^' luxu- V Hoc argumentum opum , hac vera exifiimata eft, habere quod poGei fta- turba gera- , “tiim pciire. Nec hoc fuit facis , teximus caliccK . “nvpQtamus , & fmaragdis' iuuac: au- tij!“nlcntia caufa tenere Indiam &

'S **>n acceffio eft. ™:' Mma commindatiometaUaritm duri, & de '•f ne anuhrum aureorum, & medo auri afud erdint, dt iurt anui*- , & Kjuefiri & i ^ “urttrura. ai4 C.Plinij Naturalis Hift*

Tinamque pollet e vita in totum abdi*-* 2 ^ Vrum, facra fames, vt celeberrimi 0^’ profeifium conuiciisab i xere , optimis que, & ad perniciem viti repertumtquan^'*’. liciore acuo ,cum res ipfa; permutabantur i";

ficut & Troianis temporibus faiftitatum . ro credi conuenit. Itacnim< vt opinor)^ mercia viftus gratia inuenta. Alios corii®” J alios ferro captiulfque rebus emptitafle V ipfe miratus iftinra'' quanquam & aurum , rerum ita fecit, vt centum boum arma aore*yl mutafle Glaucum diceret cura Diomedi®^J' boum. Ex nouem qua confuemdine mid'^ j/ antiquarum gum pecore conflat , etiam Peffimum viti fcelus fecit qui anulum 1’ , induit digitis.Nec hoc quis fecetittradiruf' jf

de Prometheo omnia fabulofa arbitror > quam illi quoque ferreum anulum dedeti®^|[ij

quitas : vinculumque id,non geftaraen voluetit.Midi quiHem anulum, quo circU”!* habentem nemo cerneret quis non etiarP , ‘'ip) lollorem fateaturJManus & prorfus ximam autoritatem conciliauere auro, n®” dem Romanse, quorum mote ferreum id ® bellica; virtutis iniigne. De regibus Rom®‘”p|^ ' “ facile dixerim.Nullum habet Romuli in lio ftatua,nec priterNum^SeruiiqueTuUjj^jsl ac ne L. quidem Bruti. Hoc in Tarquinii® j")ii nie miror,quorum e Gricia fuit origo, ^ anulorum vfus venit, quanquam etiai” .p) Lacedimone ferteo vtantur. Sed a pr'f”®|p^

nliinio filium . in quinio omnium primonrJmr» filium, cumriim jif occidillct annis hoftem , bulla aurea conflat ivnde mos bullidutauit, vt'° Liber XXXIII. , infigne id haberent c?tc- ^\a > , Et ideo niirorTarquini) eius ftatuam 5ii5 li,,, cne.Quanquam& de nomine ipfo S' ''ideo: Grxei d digitis 'oj appellaucretapud ^ vngulum vocabant, poliea 5c Cra;ci fymbolum.Longo certe lempoie.neSe- Romanum habuiffe aureos , ma- -'«m eft. Siquidem his tancilm qui legati ad lii^''tas gentes ituri ellcnt, anuli publice daban- ^^icdo Itil. quoniam ita exterorum bonoratifli- ''teIligefaatur.Neque aliis vti mos fuit, quam ea caufa publice accepifTent ; vulgoque .bUmphabant . Etcilm corona ex auro He- fultinereiur a tergo , anulus tamen in di- ;'errcus erat.^quc triumphantis, &ferui for- " Coronam fuftinentis.Sic itiumphauitdelu C. Matius : aureumque non ante tertium ‘“latum fumpfifle traditur. Hi quoqi.qui ob 'onem acceperant aureos , in publico tan-

ytebantureis : intra domos vero ferreis. “Argumento etiam nunc fponfe anulus feri l^tttKur.Hqiie fine gemma.Nec Iliacis tem- .“tts vllosfuiire anulos videomufquam cer- “rneriis dicit , ciim Sc codicillos miflitatos “larum gratia indicet.S: conditas I^ arcis ve- yafa aurea K‘ argenteaque , & ea colliga- “ui^ 4 , non anuli . nota . Sortiti quoque con- JijPtouocarionem anuli.s duces non tc.idit , Fa.

TO etiam Detim fibulas , & .alia muliebris ^Y*®.ficut inaures, in primordio faftitafie, '."cntione anulorum. Et quifquis primus in- \'' cunaanter id fecit , latuifque manibus ac '('“ibus fi induit , ciim honos fecurus fuifiit,

fuetkoftentandus.Qubd 'fi impedimen- Powit in eo aliquod intelligietia cofertoris Tom. iii) PPp : 1

X16 C. Plinii Naturalis Hift' ... ,'>a» tuifls > \ areumcntum«llguuicuvuw* v.v,efl , maius in Ima vfuVIU , ° . t/L cunden..itrtrteP ,,, fcumm capitur . Ed quidem apud virorumVllUlUU* crinibus aurum implexu^yj--- metumIlieiUm ^ jj, nelcio an prior vius i fa-minis empent. quidem non fuit aurum, nifi admodu exig longo tempore. Certe cum a Gallis capix non plusDlucasnamquam millc DOndOpondo par emeretur , au' ^ ^ ignaro duomillia~ pondo— >ji yuiucic.potuerc.Kcct'*'.». «£>•• — c * ft /r_ Tk.^— r^rrif» C nfulam. c«' Capitolmniuirolini rifle, Pompei) tertio Cofulatu, pleplet' folio,.a Camillo ibi condita,coiidira & ideo a Sed Sy exiilimari duo millia pondo collita . accefsit, Gallorum prxda fuit, detraCW' Galld ab his in parte capt* vrbts delubris. rem cum auro pugnare folitos, Totquan*y| dicio cft. Apparet ergo Gallorum teropldy] qu' que tantimdem.ncc amplius fuiiretquod Capitolini ia augurio inteile^lum cft, cum 1"“iOd' .j’ pium reddidilTet...JJIJKT., IlludIII. quoque obiter >i conucnit quoniam de anulis fermonem l , ^f cuftodisV.v..v».rv..>e- eius comprehed mus2IJU^ ,t tcditiium j

' frafla io orc amiU gemma , (batim duO ^ ' indiciuminaitiuin ita11*1 exciiiau.Krgovtr . maxime - n.rft' lum millia pondo, cue» It capta«'•»t-srr» cll/tlV RomaO r»mi ','f iamcapi*^ * centefimoCCllcciiiiiu lxIu A 1i 1X 1i i.. fuere,aMwaw, cumvu>.* im... ctitVn?' beroriiL/keLV/t-u cSfaeflentevxawatt w ti•. « i.milliaquingcii-p /--Ol' ., -r ]....« u. .. u. tr . t Alf ^ 1 eadem poft annos c c c v 1 . quod In . jj/ omnibiis linx jdis incendio cxtcrifque “^iji».'

^ /•— - i2 1 ! I.» Of/tra^i/Vt» «Jcriit/tf^r tT/*AcCi^ C.Marius filius Pienefte detulcrat,tredeciih^j^ (f lia pondo qii.-c fub eo titulo in triumphd ; iuit Sylla, Se argenti yii. millia. Idem .pi^ liqua omni viftoria pridie ttanlluleratuU jir uOxv.V •' millia,— 1 I.’~ argenti pondoT>rknr4 rt centum/•AonilTl S^Aiil( decitn millia.Frcquentioramem vfusanu* jl non ante Cn. Flauium Anni filium dcprc tut.FIic nanque publicatis diebus faftt^^up^ Liber XXXI II. 217 Slus i paucis pcincipum quotidie petebar. ri^ .. _it _it_ . f-i ^^^gracia^plcbis adeptus eli,^lioquin Ubec- genitus, & ipfe Appi) CatciTctiba.cu- t, nottatu ti{u‘!°r'ntu exccpeiatexccneiateosdie«.cmirnlr;ii.,t.,eos dies, conlultaiido af--r ^“gaci ingenio, ii|i^ promulgaueritque.vt Ae- ^'Cutulis, ncutylic cicarcturcfearctur cumciim Q,.rs. AnicioAnieii, Prinefti-Pr,*n„o: paucis ante annis hoftis fuillet prftcritis & Domitio, quotu patres Coiifuies fuc 'Additum Flauio,* .-.-.VA, r l)i, vtb iimullaiijui &4A. Tribunusi. llLffctuui plc-piC- ^ ttj'p‘Ct,et. Olloi^u^o fadtoPadtO tantatama SenatusC.nanic indignationein,ii[tnari,,n»

anulos ab co abie.tios fuille , in anti- ^“tif *‘mis reperiacur Annalibus.Fallit plcrofquc, ' ^ equefttem ordinem id fcciifc arbi- '>tir e . Eli enim adiediuni hoc quoque : fed & in ^ea poflta, propter qua: nomen Equitum ad- 'heiE i Anulos quoque depofitos anobiiita- 1,''“ Ann.ales telarum eft . non a Senatu vni- jc "• Hoc adum P.Senipronio Longo , 1.. Sul- '' coss. Flauius f, vouit adem Concordii, (i reconcilialTet ordines . Et citm ad id pc- l(( '^publica non decerneretur , ex muldatiiia L eratufibuj condemnatis adicirlam aneam ‘t > in it - . _ X* Gtaxoftaii qus tunc fbpra , comitium V,’ ^ociditque in tabella ^rea cain ardemc. ''Uftr » Jorannis-«nn;.. ;._I; J.J- 5 pofl Capitolinam dedicatam. Ita eC Xv ' I __ t n ^ ij. L V 1 1 I. a condita vrbe geftura eft; 6c St *P“iorum veftigtum excaj. Promilctii ht vfus alterum fecundo Punico bello : ne- ^ehinr alitet potuillcntrtimodia illa anulo.

^5 Carthaginem ab Annibalc mitti . Imer Ce- quoque & Drufuni ex anulo in audione

Sph. inimicitix coepere : vnde origo Ibcialis exitia retum.Ne tura quidem omnesSe- ''s habuerunt : vipote ciim memoria auo'

•huiti Ptstuia quoque fundi . in ferro con- PPp a liS C.Plinij Naturalis Hifl. Calphurnium & Maniliurn. ^ fenucrint : ficut legatus C. Mavij fuerat Tugurthino bello ftellatra(iit:&multiL.pulidiuin illu.ad QuintioruW j Scaurus de vita faa (cripfit ; in ro familia aurum ne foeminas quidem ha% anulos maiot P ^ mos fuerit ; nullofqi omnino qui fub inif^i gentium bominumque , etiam noflro degunt, hodicque habeat. Non "'am nunc, literis coO Oriens aut Aegypti* ^ modis vt etera omnih ta folis.MuItis hoc , c p erquifin variauit gemmas addendo ' < xuria , cenfuquc opimo digitos onerando,' goris , j. gemmarum volumine; mox dicemus in ^j)

gies Varias ca;lando,vt alibi ars , alibi eflet in pretio. AJias deinde gemmas violati > caiifam in fas puiauit ; ac ne quis fignandi ‘yf induit.Qiiafdainy lis efle intelligeret , folidas ro neque ab ea parte qti.e digito occulrarut, vjlius fecit. clufit , aururaqtie millibus

autn , veromiihi nullas admittunt gemmas , ^

ipfofignant ; id Claudi) Cefarisprincipatn^jli.' pettum. Neenir & feruitia iam ferrum autn‘|r guntralia per fefe mero auro decorant; cuit, i“ ecnti.e origo nomine ipfo in Samothrace .|i ftitntum declarat .Singulis primo digiti* mos fuerat,qui funtminimis ptoximidtc in -pi ma & SeruijTulIij ftatuis videmus. PoftY^if Jici proximo indiicre.etiam Deorum fimoiy dein iuuit & minimo dare.Gallie Pri.ann‘‘.yl m medio dicuntur vfs.Hic nunc folus pt* eaterromnes onerantur , atque etiam jj! articuli minoribus aliis. Sunt qui tres vn'

mp congerant : ali) vero & huic vniin» iqiio fgnantem (ignent.Condicus ille,*!'* Mi & ifliuiia vfirs indigna, vdute fa€i*>''‘^ii Liber XXXIII. zi^ " ''num in minimo digito habuiife, pre- iof 'Ofis in recondito fupellettilis oftetado elK pondera eorum oiietuant .Aliis plures ^tti J vnum, geliare labor eft. Alij biai^cas in. jj^‘tc leuiore materia propter cafum tutius . ^matumfolicitudini putam. Alij fub gem- i,^^''cncru cludum, ficuc Dcmonllbenes l'um- W* Ofitotum Gvicis, anulolque mortis gratia ^tn. fcelera anu- Ij Deniqi vt plurimum opum Qua tuitilla ptifcorum vita, qualis iq. .^'''iitia cibi , in qua nihil lignabatur ? At nunc ac potus anulo vindicantur a rapina.Ho? tacere mancipiorum legiones , iu domt» “5 e» t| terna, ac icruotum qucq-, caula nomen- ad hibendua. Aliter apud aatiquos, fingu- li O*rcipores Luciporefue dominorum gcu.les, ntiu vicium in promifcuo habtbant ; nccvl- 1^ lj'Onu cuilodia a doiiKilicis opus erat . Nunc jjftends comparantur epulx.paritei que qui ta- lj|.''teas,5tclaucs quoque ipfas lignallenon eft tf grauatis fomno aut morientibus anuli de- circa H '“mur.maiorque vita: ratio hoc inftru- elbe ccepit, incertum a quo tempote.Vi* tamen polle in externis autoritatem eius tij.'nteiligerc circa Polycratem Sami tytSnum. l,j ''ileiSus ille anulus in maie abieftus , capto

Ij *'hs eft pifce.ipfo circitet c c x x x.annum vt- tliJJ'oftra: intciieclo. Celebratior quidem vfus lii^icenore empifle debet ; argumcntoeft eon. Jthdo etiamnum vulgi , ad Iponfiones anulo Juente tempore quo , tracla ab eo , nondum *trha vt plane affirmare pollimus. id'* velocior: ^ijjjoios ante apud nos.raox ccepille anulos. De ItjC^^is paulo poft dicetur. Anuli didinxerc ai., ^ Ordinem a plebe, vtPemel coeperant elle

PPp 3 I .

1^0 C.Plinij Naturalis Hift. telebresjficut tunica ab anulis Senarum tanW'". «juanquani & hoc fero ivulgoq; purpura latio'* tunicae vfos inuenimus etiam pta;cones,ficut f tremL.Aelij Stilonis,Fr?conini ob ii cogno'

^ ^ A J » » k > 1 f f »4 n TVa A ^ k « M ^ «k /4 k ^ ^ ^ t L1 nati. Sed anuli plane medium ordinem, tertii*'’': Ite» que plebi & patribus inferuere ac quod aa^ militares equi nomen dederant, hoc nunc pc^ niaciudices tribuunt. Nec pridem id fad'luni'-'|, decurias ordinante, maior pa** uo Augulio ..

J*. >an

cibus in iis iudicarrr. De decuriif ittclicum,& ijuetifi nomina h

dinii immHtata , dr donismilitariiM , ^

frimiim < orona au rea. Cap. J . Ecuii^‘ quoque ip(\* pluribus difcrcta:

ji_y nibus fuere , Tribunorum xris D > & xum &: ludicum.Pr^-rer hos criamnumNoflrp/ ti vocabantur ex omnibus fcle-lU, ad cuftod>^j;

das cillas fuflragioru in comitiis . Et dimlb^ quoqv ordo erat fup. rba vfurpacione nomb^

cum alius fc Nongentum . alius Sele^iiro Tribunum appellaret. Tiberi) demum tus nono anno in vnicatem venu equcller anulorumqtic autoritaci forma conllitutaC Afinio Pollione, C. Antiftio Verere c oss. Trbis contlir* d cc t .cif v.quod mircmi**'' md) lipenc de caufa,cum C.Sulpitius Galba. iuuenalem famam apud principem popif'‘ [J poenis aucupatur, qiutllus elFec in Senat“>''^*( Liber XXX III. 231 ^forcs eius culp® defendi anulis. HflC de cau

j nccuiius idcfrcc, nili cui ia- ipfi j patri auoq; paterno fcftertia c c c c,

lege lulia theatrali inx 1 1 1 i.or- p/,*ousfcdcndi. Poftca gregarim infignc idap- Coeptum. PropterL|ue h.tc difcrimina Caius t^^Ceps decuriam quintam adiecit;tancumque ^'^meftfaftus^vt qu9 fubDiuo Augufto imple

potuerant decurix , non capiantcum oc- Lj^ttijpafsimquc ad ornamenta ea etiam fcr- liberati antea nunquam tranhliam : quod jj.^^^fadium,quoniam in ferreo anulo equites kj- i^^^fque inrelUgcbancur ;ade6quepromircuum coepit, vt apud Claudium Celarem in Cen eiu$ vnus ex equitibus Flauius Proculus

c . cx ea caufa reos poUularec . Ita dum fe- pj /^atup ordo ab ingenuis, comunicatus clt cum* L^^itiis.Iudicum autem appellatione Icparari 3 Ordinem, primi omnium inftitucrc Grac- [/'difeordi popularitate in contumeliam Sc-

; mox ea debellata , autoriras nominis va- ^jj^l^ditionum euentu circa publicanos fubfti- ^’8caliquandiu tertix vires publicani fuere, k ^tcus Cicero demum ftabiliuit equcflre no- Confulatu fuo ,ci Senarum concilians,

.^^0 fe ordine profe^ium efle celebrans , eiiif-* ^^''ires peculiari popularitate qu^rcns.AbiUo L^Porc plane hoc rertium corpus in republica coepitquc adiici Senatui populoque 1 cft , ^^ano & cqucller ordo.Qiw de caufa & nunc 5*^ populum fciibitur, quia nouilfime cceptus ? ^diici. Quinctiam iplum equitum nomen f^-» ^^^tiatura cft, quoque qui ad eijuitatimi v.ycbancur.Cclcrcs fub Romulo regibufquc ap- deinde flexumines :poftci troAnli^ PPp 4 ^

iji C. Plinij NaturalisHirt’*

ciim oppidi! itiThufcis citra Volfinios

IX. M. line vllo peditum aJiumeto cepilfctit^! . vocabaabaliddq. clutauit vitra C. Gracchuro.l‘'*yu, il»' cettisqui ab amicitia cius Gracchanus app^' „ e: l:. tus elr.lcriptti reliquit his veibisiQuod ad 6^1' "reni ordinem atciuct,anteatroirulo5vocaba‘’|

nunc equites vocant : ideo quia non intellig'’ trolTulos nomen quid valeat,multos pudet eO .. . e.. r I-UICSI' mine appellari i & caufam ,qua: fupraindii^J erd' eft e.v ponit : inuiibfque etiamnum tamen los vocari.Sunt adhuc aliqu; nO omittedp id’, d to differenti?. Auxiliares quippe & externos quibus aureis donaucre.atciues non nili .arg*|' teis.Pr?tcrque armillas ciuihus dedere, quas ‘ habet externi. Iidem( quod magis niireniut)d tonas ex aurodedereciuibus.Qnis primus do"’ dooa“.^( tus fit ea , non inucni, fcd quis primum ritaL. Pi Ione traditur. A. Pu{lhumiusDifld‘,' apad lacum P,cgillum calicis Latinorum c*P;{ gnatis.ei cuius maxime.opera capta elfent, coronam ex pr*da dedinlteni L. Lentulus c d ^ Serg.Cotnelip Merendse.Samnitu oppido Sed quinque librarum corona Pifo Frugi hlid^, ex priuata pecunia donauit: eamque cotod’ tcftamento rcipublicie legauit. y •DerWi^»»»/» ««ri m viris & mnliirihiU , tsjtmnso aitreo:& ^ssidc firimii fsgnMH tji dS,*^S t»iss,&Mrstm.& MstesjssitB figrsartturifui mjd ^ aM A peeuHiafi0t' /A^l jt «m a ^ dre,& q«« maxsma primt ctnft, ties inpuibmtifmlustsstnitiu tsni. T^Eorura vero honori in Cacris nihil JLvcxcc^itatumctt.qudmvt auratis iib" hcdlMc.maiorcs duntaxat, immolarentur. militia quoque in lannmiadoleuit ha:c vt M. Bruti in Philippicis campis epiftol* , Liber XXXIII. ijj 'Ut frementeSjfibulas tribunicias ge. ^ ex auro t 'Hercules idem tu Erute mulierum pedibus

geilari tacuilH : cuius fcelcris noscoar- il jiJUts illum primum) qui auro dignitatem per Us fecit, vt habeat in lacertis iumptidem 8c j| n'^Uod ^ Dardanis venit, itaq; & Dardanium ,.*“atur. Vir i.T Ceiticre dicun:ut:vii iles i clti- Habeant foemma; ia armillis digitrfrjue n''*)

I Uollo,autibus.fpitis : difcurtautcatcni cir- jitta ,& inferta margaritarri pondera e coU, *binarumauro pendcarrc.vr inlbmno qrto- ^ j ^aiotium confeientia adfitretianme pedibus ."ur, atq; inter Holam plebemque hunc me-

ftemitiatrim equellre ordrnem facit ? Ho- viri pxdagogiis id damusrbalineifq; di-

|f''erorum forma conuertit . lam veto etiam nutrii- Jocratem , ilatuafque Aegyptiorum 'U digitis viri quoque portare incipiunt. it?^alia Claudij ptincipam differentia in fo- quibus adntiUionem liberti eius dedif- Jjforaginem Principis in anulo ex auro ge-

> magna criminum occafioneiqute omnia l^*tis exortus Vefpafiani Principis aboleuit,

uter publicando Principem . De anulis au. ^''tuirrque vfu haifenus diftum fit. Proxi. I^fcclus fecit qui primus ex auro denarium , i|l^**tit quod & ipfuin latet autote incctto.Po- ; |i‘H.onianus ne argento quidem fignato an. [Jtthui^ regem dcuiiHtt vfus ell.Libralis, vn- nunc libella dicitur . & dipondius ap- ijbatur alfis. Quare aris gtauis peena difia. I^ltuc expenfa in rationibus dicuntur : itera fC^dia & dependete. Quin & militum ftipcii hoceft ftipis ponderanda penfatores, confuetudine in hi» x'ndts dicuntur ' qua PPp j ^

254 C.Plinij Naturalis Hift" emptionibus qU3c mancipi) funt, etiam

bra nitci'ponitur . Seruius Rex primus fi?, d xs. Antea tudi vfosRomx Remeus pccuni^,% gnatum cft nota pecudum : vnde &

. ccnfus pcUata Maximus c x. m. afliiim ^

io rege : 5c ideo hxc prima claflis . Argcnui'^|,i) gnatum cft anno vrbis d. l x x x v. annis os . tjuinque ante primum bcllui^ icum.lit placuit denarius pro decem

quinarius pro quinque , feftertium prodip^^^ ac femifte. Librx autem pondus xris

M*'. 1 — ^ ^ « tum bcllo Punico primo , ctira impenfis r 4' non fufficeret,conftitutumquc vt aites taiio pondere ferirentur. Ita quinque patt'*^?

a.-c lucri , durolutiimquc a:.s alienum. No'*y fuit ex altera parte lanus geminus , ex alce'* j . . ... * {irum nauis : in triente vero Sc quadrante .j? Quadrans antei triuncis vocatusaiii. Pofteil Annibale vrgentc.Q^. Fabio aftes fadii Didatorc , vncialcs ; placuitq^^^i narium x v i.aftibus permutari, quinarium

nis , feftertium quaternis. Ita rcip.dimidii^'^^,p crata eft.Tn milicari tamen ftipendiofemP'’^ narius pro x.aftibus datus. Nota argenti atque big* quadriga : & inde bigati* nque dicli. Mox lege Papyria femuiicial^®^/|| Liuius fadti . Drufus in Tribunatu plebis y uam partem arris argcnro mifcuit. Qll' 'Jl per'^'!! Vidloriatus appellatur . lege Clodia .a*! eft. Antei enim hic nummus e.x Illyrico* flus, mercis loco habebatur. EftauteOt^^j^ tus Viftoria.S: inde nomen. Aureus / poft annum fcxagefiraumfecudu pcrcultof

quam argenteus , ita vt fcruptilum {tertiis vicenis efficit , quod in libras Liber XXX III. zjf

c. » qui tunc erant . leiiertios n c c c placuit X L. M. {ignari cx auri libris, ^Leeftm ^tiincjf principes imminuere pondussminu- hneexpen^ Us Vero ad xlv. m. Sed a nummo prima efl ditBttdxu* excogita ta.fccnorc tjuxltuofa fc- li.},de^f.

. ^-Hxc paulatimexarfit rabie tjuadam,non ft, tandem* ,|^.^sritia , icd fames auri : vepote cum Septi- £]»$ in eam C.Gracchi familiaris auro-repenfum ca kifcedirfm fallis excifum ad Opimium tulerit, plumbotj; tentta , vt Li ^sidito parricidio fuo rcmpublicSciiScir- hnne inmt L^tipferit;ncciam Qmriiium aliquo, fed vni- dum U^en t.?.^ominc Romano infami,rex Mithridates dum «x»-

'uoduci capto aurum in os infudit;I>a:c pa- fitmet t ^^ndi cupido.Pudetintuenccm tantum no PeJihxcpU

,?t{la,quaflubindenouaGrxcorcrmonccx- it*it , Jtancur.cxpreiro argenteis vafis auro,aut in- numos y»-

» quibus deliciis vxneum lam aurea qudm gnari tx

. ^iiCumfciamu-sinterdixilTccaifrisfuisSpac aurilihrU, quis aurum haberer aut argentil.Tan- panUtim- plus animi fugitiuisnoftris.MelTala Ora- e^seeprinci-

^todidic , Antoniu Triumuirum aureis vfum pej immi- Quibus obfccenis defideriis,pudendo crimi- w««r« pon* 1 ^’3mCleoparr.T.Summxapud exteros licen- dw.mint*^ ^erat, poculo aureo puluino fubdito>Pliilip- ti(J'tme regem dormire Colicum: Agnonem Teium ro ad lv. ,^^udti Magni prxfeftu aureis clauis fuffige- ^5Pidas. Antonius incotumcliam naturxvi- dxc, ®Uro fecit,opus proferiptione dignum.Sed ‘v^^^ba equidem miror populum Romanum gentibus in tributo femper argentu impe- ^^>non aurum: ficut Carthagini cum Aani- argenti pondo annua in quinquagin- Nccpotcll videri penuria V*^os , nihil auri. id veniirc.Nam Midas &C Crgefus in infi- '^polTedcram-Iam Cyrus deuifta Afia pon- do 0 ,^

CPlinij Naturalis do vxxiiii.miUiainuenerat pixtcr vafa , auiiimciue fafliira , Sc in co * folia ac vicemtjue.Qiia victoria argcri quingenta

talcmoru rcporiauit . &ciatereraSemiia'”‘^(j cuius pondus quindecim talenta colligeltat' i lentum autem Aegyptium pondo i x x Varro tradit. lam regnaucrat in Colchis ces & Eiubopesiqui terram virginem na-t‘'*iy timum argenti autique etuilEe dicitur in Sa"'^ rum gentq.&alioquin velleribus aureis it regno. Sed & illius aure.x camer.c , & aig‘’“vi‘ trabes narranturi&columns atque pataiia>^je dio Scfqilte Aegypti tege.tara fupcibo.vtph’' tur annis qtiibufque forte reges fingulqs e "eruderat flis iungeread currum folitusificquettiuuf BitiUus rc-Et nos fecimus, qu* poderi falsulofa atbi*^)! portiOTV*. tur.Cafat qui poUea’E!iclatDr fuic prin'"’’ , Aedilitate munere patris funebri. omni appj|ii flariu fidi hatenjc argenteo vfus efttfciafq; argenteis ''Jf jc^imtiu, ineeirere,tura primum vifum. Mox,quod ''.jci panim cen in municipiis trmulantur, C.Antonius ludu* jy! ielhtmmn na argentea fccit.lEcjn L.Miirana,& Caiusl’'ji J... • . r- leiiitui «<- ceps in Circo pegma duxit, in quo fuere afS'

xui , hic li pondo cxxitn. Claudius luccelfor ciuS’^"il gendum xr de Britannia triumplurct , inter coronas *(;'(). bitrAtur, vnam v i i.pondo lisbuit.qnam coiuulil^ss »

pid fpania citerior, alteram i x.quam Gallia D c c . M . ta,ficut titulus indicauit.Huius deindefut^Ol

XX V i.ar. Neto , Pompei; theatrum operuit auro geti X c 1 1. diem,quod Tyridati regi Arraeni? » oifeods'^ M.« inn» Etquota pars ea apparatus fuit autcp doins'®.|j‘ Ki^nri« lyrkasm s A...: in ..i: aoi^u mcTAto tre bientis vrbem? Auri in atrario populi R-*”® ^ — Vaa. Cltm-jm C.«.„ » • l?_ n. V nSP centies & fuere, Sex.Iulio, L. Aurelio C o 5*5. feptero * ''j jv*"-***-*fiptuagies ante bellu Punic* Miiicuu tertiumcciuuui s^ pondo^vnuu uDccXc u quinjmes. argenti nonagintaduo nut"'* millia, & cxita ( Liber XXXIII. 257

, & L X X X V. M. Item Sex.lulio , L. Marcio eft.belli focialis initio, d c cc x tvi. pondo. C.rifar primo introitu vrbis in “auripon- J’’ oello fuo ex irario protulit » laterum au- dopccc-

^Um X X V I. M. & in numerato pondo c c c. xHfr . £* ^fiiit aliis temporibus rcfpublic. locupletior. codera-Eu- ,it Sc Aemilius Paulus, • 1’erfeo rege Mace- d^o. ) C'odcuiilo,pt?dam pondo trium milliumtd Uttrum M 'empore populus Romanus tributura Pf“dc- attreerum priiiatis do- tpnindecifi^ i;i,^''it. Latjuearia, quae nunc 6cin auro teguntur, poiV Carthagine euerfara ar^mtor» - inaurata Tunt in Capitolio, Cenlura L. tri^nta-

[

»».» . ...in j-parietes—. md /^mij.Tndcttaniicre***_(< lllUC VKtLlSaVlW ina»i cameras;wriiiivx . I •/} fip nnCn inniir.ln- /,/<. (/'r intn. J^lUc qui iam & ipfi tanquam vafa inauran- lia, & , l'irmrua «as varia de Catulo exiftimaue- numerato ‘lubd tegulas xteas Capitolij inautafletpri- feBertiim c 'nuentotes auri.ficut metallorum fete om- quadringe ties Nfepiimo volumine diximiis.Pr?cipuamgra . Ex arbitror, no colore.qiii eodem. ^ luiic materi* fiiiirc f'Kemo clarior efl.magifque dici fimilis ,& ,Perfeore. ^ militaribus fignisfamiliariot .quoniam is geviUo.i ;EiUs fulget rmanifefto errore eorum, qui co- Macedoni l''nfidcru placiiilTe in auro arbittannir, ciim capradafe jiertiiim ,Amniis aliirquc rebus non fit prae ipiius .Nec ^^ere aut facilitate matcri.e pratlaturaed cjc- ter mtUtet. per vtrunque plumbo. £* eodem. J* metallis , cum cedat ,.^uia reni vni nihil igne deperit, tuto etiam (.''cendiis togifq; durante materia. (Juinimo Aunque s.^^^iu.sarfit, proficit ab bonitatem. rubeat,quo ,^im£to ignis eft,vt fimili colore C^riatque ipfum obryzum vocant.Primum au C Witatis arguraenmm eft,qu.lm difficilli- prunx violentiffi- L ^i^cendi Praterea mirum , palca citiflime ardefeere: indomitum , Altera cau- vt purgftiUjtu plumbo coipii. ^38 C. Plinij Naturalis Hift. J fa pretij maior, quam minimum vfu deicrii^

argento ,xre, plumbo , linea- producantur '.jj nufque Ibtdefcant decidua materia. Nec 3 ^ laxius dilatatur. aut numeroCus diuidiiut,''*f|(' cuius vncij in feptingenas & quinqaagcaasf ji

rcfque bracteas , quaternum vtroque digi"’'.,* fpargamur.Craififlimx in his Prxnediiis tur.etiamnum retinentes nomen .Fortun.t

rato ibi hdclillime fimulacro. Proxima ht> .ji qu.xftoria appellatur. Hifpania ilrigiles auri paruulas maflas quod fuper omnia Py. , in mada aut ramento capitur.cum cetera lis reperta igni perficiantur. Hoc ftatim 3“^ cft.confuinmatamque materiam protinus cum itainuenitur.H.xc enim inuentio eiu* > talis eftialia^quam dicemus,coadla.Super cft rubigo vlla et non , non xrugo , non aliud ‘y quod coniiimat bonitate,minuatuc pondus- j. contra falis & aceti fuccos domitores retu rj, dantia-.fupc'rq; omnia netur.ac texitur laiir*^|- do,&: fine lana.Tunica aurea triumphalfe quinium Prifeum Verrius tradit. Nos Agrippinam Claudi) principis, edente eoU*"^ lis prxlij fpedlaculu.adidentem ei,indutaii>'ii, ludamento,auro textili fine alia materie. a cis vero iampridem intexitur , inuento Afix.Matmori & iis quj candefieri non po'**' a- cU , oui candido illinitur : lino glutini ratione pofita; leucophoron vocant. Quid fit quemadmodum fiat, fuo loco docebimus- inaurati argento viuo,auc certe hydrargi'**’.}- gitimum eratide quibus, vt dicemus illorUtP*^; turam rcddeates.excogitata fraus eft.Nanq’'^! cruciatur in primis , accenfiimque refting*''^ falc, aectOjalum an 1 inc, Podea c.xaienatur , |CC Liber XXXIII. 239 ^ fitifplendorc deprehendente, iteriinnjj ignijVt po/lic edomitum .miftis pumi- ('^lumitte, argento viuodndudias accipere bra- Aluracu in purgando vim habet talem,

' elle diximus plumbo. naturalU i»it'in:cndi auri, ^ tjuando pri* *^itm aurea Jiatua, dt* medicina ex aure, Cap- . . Illi. A^^tum inuenitur in nofiro orbetvt omitta-

Indicum. .atque .a formicis, aur gryphi. i’*Pud Scythas erutum. Apud nos tribus mo- vt Hifpaniac, t\’ fluminum ramentis , in Tago Afis,Gan- t Italis,HebtoThracix,Pa£iolo abfolutius cft,curfu , "dis. Nec vllum aurum “ frituque perpolitum. Alio modo puteorum ,*''l>ibus effoditur,autin ruina montium.Qua- '*’faquc ratio dicetur. Aurum qui qusrunt.an- "hnia fegullum tollunt:ita vocatur indicium: "'Ps.vbi id eft.arenxquclauantut,3tque exeo capitur vt inueniacut N reicdir, coniectura , Vando in fumma tellure protinus rata feli- ['Iti •'Vt nuper in Dalmatia principatu Neronis. iljSlilis diebus etiam quinquagenas libras fun- ij^^sumiaminuentum in fummo csfpitc.Alu- i:''**ftem vocant, fi & auro ea tellus fubell.Cste- 'nomes Hifpanij' aridi llcrilci’que,&; in qui- ij.nihil aliud gignatur, huic bono coguntur t^^des ellc.Qiiod puteis foditur,canaiicium vo- (.'''alij canaiieiife.matmoris glarcc inhsrens. 'lio quo io Oriente fapphtro atque Il'' modo , t/'l'aico,aliil'que in gemmis fcintillat.fed mi- Nmplexum marmoris. Hi venarum canales 2'harmat vagantut.Sc latera puceOtum,&: huc

inuento , tellufque ligneis , inde nomine ‘"Unis fufpenditut. Quod effoirum eft, tundi- tur. %^3

i 40 C.Plinij Naturalis j

tur, hiiatiir ,vritur .molitur in farinan’’ .jl t^uod ad pilas cudunt, apilafcudcra vocaf ',' exita gcntum , ijuod fornacis ludore-QU**^ ,(l tino iaGatur fpurcitia.in omni metallo ''‘'‘j' fcoria. Hacc in auro co(|uitiir iterum ^ ^ tur.Catini fiunt ex tafconio.Hrc eft tertay Cmilis argill';.Ncque enim alia afflatum que & ardentem materiam tolerat. Terti»

opera vicerit Gigantum : cuniculis per fpatia aais.cauantur montes ad lucernari', mina. Eadem menfura vigiliarum cft,niu'''!i)i menfibus non cernitur dies. Arrugias i,& oppt'"!^! operarios, vriam minus temerarium vid‘’»'',|i- profundo matis petere margaritas tanto i>V tiores fecimus terras. Relinquuntur itaqf* ,11) nicescrebriraontibusfuftinendis.Occutf»'||

ipi hiidiana mente non poflit . Sc flata tedibili. Spectant viflores ^ ruinam natura:., aurum eftmec fciere efle.cum i^^rre. Tantique ad pericula euincenda fuit fa- i ^auPr fpf jjre tpiod cupereut. Alius par eft la- hoc maioris impendij,flumina ad lauan hape ruinam Ij iugis montium ducere obi- ^ centefimo plerunque lapide.Corrugos vo- ^''‘acortiuatione credornimifum & hiclabot L' PrtcccpifTe libramento oportet, vt fruaris v^ndo influat ; itaque altillimis partibus duci. L ^onuallis Sc interualla fubftruiSis canalibus i,,|^'ntur. Alibi rupes inui* caeduntur, fedcmtp jjntscauata: ptarbere ili coguntur. Is qui csdir, ilj,'“Us pendet , vt procul inttientibus fpecies ia quidem, fed alitum fiat. Pendentes ma- 'x parte librant , & lineas itineri praefigunt. l|1neinfiftcntis vclligiis hominis lucus no ell. ’ties trahuntur ad homines, vt vitium impor- ^*- td 1 genus terrte vrion vocant. Ergo per fili- L'^3lcuI6fiie ducuntur, Scyrium eiiitant. Ad ea odevieftus in fuperciliis montium pifeinae ca- ..nr,>t, ducenos pedes in quafquc p irtes, 8c in al- 1 ^'nem . denos. Emiflariainhis quina pedum L ^ratorum tetntim fete linquuntur, & repleto & Mo excuflis obturamentis erumpit totres tan- pcruoluat. Alius etiamnum in pla- l'"/ k' *dor.,Folia;, in quas profluat,cauantur : ago- |V''ocant; es fternuntur gradatlm. Frutex eft

' foris marini fimilis , afper autumque reti-

Latera eluduntur tabulis , ac per prsrupta IC^Oduntut, canali ita profluente de terta in k ''His de caufis iam promouit Hifpania in v'' Setibrc qus exhauriuntur immenfo 'ia- ; occupent puteos, in hoc tigamur, Au- Tora. iiij. Qj^fl ( ,

241 C Plini) Naturalis Hid.

rum arrugia qusefitum non coquitur , fcd luum eft. Inucniuntur ita mailac.Necnon in P leis etiam denas excedentes libras.Palacias minutn.utui” fpani.alij palacranas ; iidem tjuod vritur,& eil , balucem vocant. Vlex (iccatus vt '' nis eius lauatur fubflrato c.Tfpite herbofo , datUdi aurum.dUlUltl. VicenaVicvn** millia pondo adMv» hunCtP -

dum annis lingulis Aflutiam atque Gallsci» , & Lufitaniara prsellatequidam tradiderunt, Aftut ia gignat. N tque in alia vt plurimum <' . 3 le terrarum tot feculis hatc fertilitas. Italii P' interdiifto dixiin***. citum eft vetere patrum , vt |D‘ alioquin nulla foecundiot metallorum quO‘lr - > ' e.,..-, ...firv erat telliis.Extatle.xcenforia Iiftimiilorti attri lll! dinx.qua in Vcrccllenfi agro cauebatur.ne p' quinque M. hominum inopere publicani ja- lent. «turum faciendi eft etiam vna ratio e.< ripigmento.quod in Syria foditur piiftoribuj^^, colore fcd fragili lapi‘ fumma tellure auri , ^ fpccularitimmoJo.Inuitauerdtque fpes Ca^jj principem atiidiflimum auri quamobtem 1% — ^»-»^11 IT* • R.' l-vtetn» auf excoqui magnum pondus : Sc plane fecit detrim^*,, excellens , fed ita parui ponderis , vt tumjfentiret, illud propter atiaritiam expet'^^,

qiianquam auripigmentilibr? x 1 1 1 i.pcrifln lenturtncc pofte.l tentarum ab vllo eft. fVjf, alibi auro ineft argentum vario pondere , alibi oftaua parte. In vno' jia , alibi nona , quod vocant Albicrarc^, nim Gallis metallo , pl* inuenirur : exteris XXXV I. portio ideo ^ Vbicunque quinta argenti portio eft, clej Canabj vocatur. Scrobes ex rcpcriunttir in f, ° Fit & cura eleflrum argento addito. 211

quintam portionem exceflic , incudibus Cftit.Eteleaio autoiitas,Homero teftc,i3U‘^^|| Liber XXXIII. ^45 |*5lai regiam auro,elcifiro,argento,ebore fulge- templum habetlindos infulse Helena facrauit calicem ex t| rvl cum/*iim intcnojgaretur.dfetne• 'tum ,cutn qui primus violalfet hoc numen. "'«lis membrifque captum expirafielRefpondit 'tiiin , tum maxime Auguflum de crure eius coe- J>tc,fcque illum ede, totumq! iibi cenfum ex ea ?Pin3 ede. Hominu primus & auream (latuam ^'folidam Gorgias Leontinus Delphis in tem- Wo fibi pofuit txx.circiterOlvmpiade.Tantus 'f^tdocenda: oratori* artis qincfius. Aurum plu >is modis pollet in remediis. VulneracifLji & pantibiis applicatur ,vc minus noceant ,quflc Inferamur, veneficia.Ert &ripfi Tuperlato vis*ma focturis. , gallinarum quoque &: pecorum ^fnjedium clV abluereiUatum,& fpargerceos, ^^‘bus mederi velis. Torretur & cum falis gru- pondere triplici milTo>& rutliim cum dua- l*|jc rii- _ Ar imi linieJio «..i o-uin..- '"t falis portionibus, & vna lapidis,que fchifto

10c.im.“•.ant . itj virus tradit rebus vni crematis in '*^iU iplura putum & incorruptum. vafe , Rcli. &

144 C.Plinij Naturalis Hift.

quus cinis fcruatus in ficlili &exaqiiaillitus>l;' cfienas in facie fanat. Lomento cum conuen’' b*' ablui. Fiftulas etiam fanat, Scqu* vocantur

morrhoides.QjibH fi trito fptima adiiciatut P'j'' tria hulcera & ictri ocioris emendat. Ex nicb® veto decoflum cum melanthio, & illitum vi"' bilico , leuicer foluit aluum. Verrucas curari M.Varroefi autor.

DechnficcHa&medicinicexctinf-ceaa v i- mtrahlu natura eitu glxtinandh interfe perf' ciendifquemttadu^ Cap.

Hryfocolla humor efl: in puteis quos dix<' , C mus,per venam auri defluens craficfceni' limo rigoribus hybcrnisvfque in duritiam p“' micis.Laudatiotem eandem inarrariis mctali**’ & proximam in argentariis fieri compertum

Inuenitur & in plumb.ariis , vilior etia aurari*' In omnibus autem iis metallis fit & cura nitu' tum infra naturalem illam , immillis in venatb aquis leuiter hyeme tota vfqiie in lunium fflC®' fem.dein iiccacis inlunio & lulio.vt plane i*‘ telligatur nihil aliud chryfocolla. qu.im vel'* putris.Natiuaduritia maxime difiat, luteam vO' eant. Et tamen illa quoque herba, quam luteai»* appellant,tingitur.Natura eft.qua: lino lan*'“*' ad fuccumbibendum.Tunditur in pila, deind* tenui cribro fccerniturtpoftea moli tunae deiB' de tenuius fic cribrarur.Qv icquid no iranimea'' repetitur in pila,dein molitur. Puluis fempet catinos digeritur, & ex aceto maceratur,vt otf' 1*' nis duritia foluatur ; ac rurfus tunditur, doin uatur in conchis, ficcatfirqiic. Tunc tingitur ab*' mine fchiflo & herba fupra di^ta pingit'*'^' , que diJ' , antequam pingat. Refert quam bibula Liber XXXI II. ^lifque Cr. Nam uifi rapuii colorem ad , Jiinnic rmhytanum arque turbyftum : ita vocant me- dicamenta forbetc cogentia. Cum tinxere piJto- cs.orobitin vocant, citilque duo genera faciunt: dicam, qu.T icruatut in * lomenta , & liquidam tmctinn pobulis fudore reiblutij. Haec vtraque genera Cypro fiunt. Laudatillima in Armenia: fecun. d in Macedonia : largiftima in Htfpania. Sum- commendationis elt.vt colotem herbae fe- p't.s l*te virentis quam fimillime reddat.Vi- .itiique iam eft Neronis principis fpedlaculis dtenam circi chryfocolla fterni.cum ipfe con- .dlori panno aurigaturus eflet , inttoduiia opi- dciini turba. Tribus catn generibus difiinguunt:

dlperara qui taxatur in libras 1 , v 1. mediam, td* denariis quinis tatttitam , quam Sc herba- Cain vocant qui x 1 1 1 . fublinunt autem ha- , ^>cfam,priuiquam iiiducant.atramento &pa- ^onio. Hic funt tenacia eius & colori blanda. *^*ritoiiium,quoniam eft natura pinguiflimii,& "Opter liuorem tenacillimum, atramento afper» piur, ne Patironij candor pallorem chtyfocol- * afferat. Luteam putant i lutea herba didam, Sdam ipfam exiuieo lubaitam pro chryfocolla

Mneunt , vilillimo genere atque fallaciflimo. ,h>s chtyfocolli St in medicina elt ad purgan- ,d Vulnera cura cera Sc oleo. Eadem per fe ari- Jd ficcat Sccomrahit.Datuc Sc in angina.ortho- meile. Concitae ™*aue , mifccnda cura vomi- ^dtiestmifcMur Sc collyriis ad cicatrices oculo- Jdhtac viridibus emplafttis.addolores mitigan p‘s, 8c cicatrices trahendas. Hanc chryfocot. Medici acefinappellant,

'^'inando auro : 8c inde omnes appellatam fi. QJiq i ,

14^ GPlinij Naturalis Hift. militer vtentes dicunt. Temperatur autem ea ®‘' pria a;tuginc, ic pueri impubis addito vrina , tro.Teritur Cyprio sre in Cypriis mortariis:!***’ ternam vocant noftti.Iia ferruminatur aurui**’ **“' quod argentofura vocant . Signiimque eft G , dita fanterna nitefcit. E diuerfoatrolum cont***'

liitfe hcbetaturque , &di(ficulter ferrumina****.' Ad id glutinum nr.auro, &reptijna parte argc**” adfupra diffa additis,vnaque contritis. Conte*' par ell reliqua circa boc.vtvniuerfa naturte c*’*' tingat admiratio. Aut i glutinum e(f tale. Argd** ferro, cadmia .eris malfis, alumen laminis, teli***

plumbo & marmori ; fed plumbum nigrum al**"

fungitur , ipfiimque album (ibi oleo. Item ll****, num .i;ramcntis,ltanno argentum. Pineis opti"*

j lignis ars ferrumque funditutrled & Aegyptia P* pyro.palcis aurum.Calx aqua acceditur, & Tl’*'

cius lapis,idemqi oleo rclUngiiirur. Ignis autc*** i

aceto maxime.Sc vifco,& ouo.Tetra minime d*’ ‘ gtat.Carboni maior vis exiifto, iternmqfflagta**' c argetit

infanta cfl.Non t***! A nifi in puteis repetitur , laque fui fpenafcitut,nuUis, vt inauro, luceo'*' faus fcintillis.Tcrra eft alta rufa.alia cineraoe**' poleft.nifi *** Excoqui non cum plumbo nigro •

cura vena plumbi . Galatiam vocant, qiixi»*'* argenti venas plcrunque repetitur.Et eodem <*r te ignium defeendit pars in plumbum, atgent***r autem fuperne innatat, vt oleum aquis. Rep'**' tur in omnibus pene ptouinciis.fcd in Hilp***'!

nulcherrimum : id quoque in lletili folo , a**)" '-fibns s*" : & vbicunque vna inuenta Liber X X X 1 1 1. 247 efl,non procul inuenicur alia.Hoc quictcn>fic onnii fere materia: vnde metalla L>rmiaiflrauic in dies, ad mille quingentos iam cauato monte, per quod ipatium Aquica- * liantes diebus no^ibalque egerunc aquas lu- ^tnarum menrura,arnncraque faciunt. Argenti j^^a, qua: in fuinmo reperta efl, crudaria appeU Finis antiquis fodiendi folebatefic aiu- inucncumtvltra nihil quarrebatur .Nuper in* P^^nta xris vena infra alumc alba, nullum Hncm fci Odor ex argentifodinis inimicus om-» i:*^Us animalibus fed canibus . Aurum , maxime '*^gencuir.que quo mollius, e6 pulchrius. Lineas argento nigras produci plerique mirantur, lapis in his venis .cuius vomica liquoris ^'Ctni argentum viuumappellacur venenum re- ^inomnium. Exelf ac perrumpit vafa perma- ^*tis tabe dira. Omnia ei innatam .prxter au- ^tti: ij vnuni adfc trahit . Ideo & optime pur-

• carceras cius fordes expuens crebro iactacut

.^Ulibus invafis, itaviciis abicilis , vc & ipliim ^“iiuro difccdac. In pelles fubadlas effunaitnr, quas fudoris vice defluens purum relinquit , [j^fUm.Eigo &ciim ara inaurantur, fublicuna /Hlcis pcrtinacillimc retincr. Verum pallore v^^^gitlimplices aut praetenues bradleas. Qua- j^'^ptcvid furtum qu3Ercnccs,oui liquore can- So vfum cum adulterauere : mox & hydrar- dc quo fuo dicemus loco. Et alias argeu- viuum non largum inuentum cft. In iifdem

^Senti mewIUs iaucaitur , vt proprie dicamus, Q.,Q. s 4 . ,,,

248 C.Plini) Naturalis Hift.

fpum* lapis candiJ.t nicentiftjue , non

’ tianflucentis.ftimmi appellant,alij ftibium > alabaftrumjalij larbafon. Duo cius genera . ^ & foemina.Magis probant focroinam : borri"'

eft'mas,fcabri6rquc ,& minus ponderofus >

nftfque radians , & harenofior : foemina co"'* nitet, friabilis, filiurifquCjnon globis, dehifcc'’®j Vis adftringcte Hc refrigerare principe*' eius , autem circa oculosmanque ideoetiam pleriT^ platyophthalmon id appellaucre quoniam * , calliblepharis mulierum dilater oculos, EtuJ xiones inhibet oculorum e*hulceration^fque' iJna eius ac thuris,gummi admilto. Siftit & guioem i cerebro defluentem.Efficacior & caj"

tra recentia vulnera , & contra veteres can'*':

motfus inlperfa farina ; & contra ambulta ig"’ cum adipe ac fpuma argenti cerufEque & ce<* Vtitur autem oBts bubulis fimi circuntitum'® clibanis:dein tellinguilur mulierum Iafte,ir' «utque admifta aqua in mortariis , pluuiali fubinde tnrbida transfunditur in arcum vas mundatur nitro. Eas eius intelligitur plumboi,lil*

jna , qu.Tquc fubfidit in mortario abiicitutq" Dein vas, in quo turbida transfufa funt.operf ' linteo per nodiem telinquimt,& polleto sl'® innatat, quod efFunditut , Ipongiiquc tolli"!* Qjmd ibi fubfidit .flos intelligitur, ac llniec' interpofito in Sol* liceatur, non vt perarefc*.' Iteriunque iu mortario teritur, & in pallillos^J uiditut. Ante omnia autem vrendi modus ne** fariusell.nc plumbum fiat. Quidam non «timtur coquentes, fcd adipe. Alij tritum in a^ triplici linteo fatcant.ftccraque abiicliit,id^

quod deflurie , transfundunt quicquid , «oUigeBWSjtmplallits quoque collyrii* & ‘^j Liber XXXIII. i45>

Scotiam in argent6Gra:ci vocant hclcj'. j' Vis eius adiltingcrc & refrigerare corpora. 't'*^emplaiiris vt molybdxna , de qua dice- ^

plumbo , cicatriciijus maxime glutinan- contra tcncfmos.dyfenteriafq; infula cly- 'ous cum myrteo oleo. Addiit & in medica- I i|^'a,qu.c vocanr liparas , ad excrefeentia hul- l“ni aut ex attritu taiSa. aut in capite manan- in iifdem metallis Sc qux vocatur fpu- ’tgenti.Gencra eius ttia:opiima,quam chry- ,j 3 ''ocant-.fecuda.quam argyritintrertia quam jifvbdiiin. Etplerunque omnes hi colores in ‘‘ein tubulis inueniumur. , Probatiflima eft At .['proxima Hifpanienfis. Chryfitis ex vena

' bt argyritis ex argento , molybditis plumbi

Jsfufura.qu* fit Puteolis , Stinde habet no- “Omnis autem fit excoffa fua materia ex fu Vti catino defluens in inferiore, & ex eo fub- ^’'eruculis ferreis, atque in ipfa flamma con-

a veruculo . vt fit modici ponderis . Efl: au- 'tex nomine ipfo intelligi poteil,feruefcen. fiiiurxmatetix fpuroa.Diiiat afeoria , quo t fpuma a fece dtllare. Alterum purgantis fc ti* alterum purgatx vitium efl. Quida duo ta faciunt fpumi aax vocant fterelytida 8c 'enemttertium molybdxnam, in plumbo di- am. Spuma vt fit vtilis, iteru coquitur, con- is tubulis ad magnitudinem * anulorumuta * autUM»

»fa follibus , ad feparandos carbones cine- rum,

5ue abluitur aceto aut vino , fimulqi tellin- it. Qnod fi fit argyritis , vt candor ei detur, |'iltudine fabte confrada , in fidlili coqui iu- ex aqua, addito in linteolis tritico & hor- Chouis, donec ea purgentur. Poftea fex die. in mortariis, ter die ablueres aqua fri. f .

2p C. Plini) Naturalis Hift' gida:& ciim de(inant,calida, addito falc libram (pumx obolo. NouUfimo die plumbeo vafe -Alii cum f:;ba candida ac co

& adieda aqua abluant . Vfus eius ad coHyjfJi & litu ad muliebrium cicatricum fa‘dicacc'yij lendas maculafque,& abluendum capilluO’' ^ autem ficcare mollire , , refrigerare , cemp^^ji^

puigare, explere hulccra , tumores lenire-’* o', btifquc emplaftris fupra didtis ignes ctia^*^*^

Ire**''* eros tollit cum ruta myrtoque &: aceto . perniones cum myrtis 3ccera.

'Kj £>e minio ^uants autoritatu apud i , fuerit

manos,ac inuentione etMj (^7“ cinnabaris tttf* ,

nempf^funs& medicina : de ^eneribtu ratione eiui nij,& in pOdurii. ' Cap VII, Nucnitur in argentariis metallis miniun’ 1Lque, & nunc inter pigmenta magnx ancof')* lis, & quondam apud Romanos nonfoluu'’ ximar.lcd etiam facti. Enumerat autores'^ lius.quibus credere fit necefle, louis ipfius lacri faciem diebus fertis minio illini triumphantumque corporarfic Camillum phafie. H.1C religione etiam addi i** nunc j guenta cecni triumphalis Ccnforil’‘‘ , & a ^

primis louem miniandum locari . Cui»^, j quidem caufam miror rquanquara & l*® p{( Liber XXXIII. 2U ftti conftat Aethiopum populis .toiofque eo proceres, huneque ibi Deorum fimu laciis ?'rm,efle Qu^apropter diligentius perfeque- . [pniniadeco .Theophraftusxc. annis ante

J^ibulum Athenienfium magillratum ( quod

!Jl'rs exit in vtbis nodrx c c x L i x. annum) ibuentum minium a Gallia Athenienfe, '“fperanre aurum polfe excoqui hatenaru-

metallis argenti : hanc fuide originem fcd I 'Heperiri autem iam tum in Hifpaniis , Lj"! Sc hatcnofumiitem apud Colchos in rupe [J?ni inaccelFa.cx qua iaculantes decuterent; P^adulterummptiinum vero fupri Ephefum P'5nis agris. Harenam cocci colorem habe- l:''c terijdein lauari, farinam, & quod lubfi- [''tttim clfc quod lauari. DiiFcrentiam attis ,

['finium faciunt prima lutura : apud alios id Illutius, fequentit autem lotura: optimii. Au-

['.•*te colori fiiide non miror. Iam enim Tro- temporibus rubrica in honore etat, Home- ii!® *^e,qui naue is ea commendat alias circa pi- t!?tpigmentdq( rarus . Milton vocant Graci 3m,quidamcinnabati.Vnde natus error In. Jtrinnabaris nomine. Sic enim appellant illi

'Jtti draconis elili clephatorum morientiuin *‘‘ere permifto vttiufq; animalis fanguiiie, vt *ttUs.Neq» alius eft color,qui in pidluris pro- cinnabaris antidotis j fanguinc reddat. Illa ‘‘‘'ametifq; vtilillima eft.Athcrcule Medici, l’*tinaabatin vocant, pro ea vtuntur hoc mi- 'quod venenum elTe paulo mox docebimus. Ctahari veteres,qU3: etianunc vocantmono- {“thata.pingebat. Tinxetut & Ephelio minio, V'1'teliaum eft, quia curatio magni operis '^rttetei vtcuqi nimis acre exiftimaturjdeo (ranficre , • )

C.Plinij Maturalis Hirt*

iranficre ad rubricam , & finopidcm fuis locis dicam . Cinnabaris adulrcraWt ^ guine caprino , auc forbis tricis . Pretium

IX nummi quimjuaginta . lub» minium & in Carmania tradit; Hermogenes & '"jC fl' 1_ • 1 thiopia . Sed neutro cx loco inuehitut nec fere aliunde, quam ex Hifpania rimum cx Sifaponenfi B.ctica.P* regione in ^lul no meiaJlo vedigalibus populi RomamCji liusrei diligentiorc cullodia. Non liC'‘V excoquique perficere . Romam petfettuf jj

lignata , ad dena millia fere pondo annU^,

rni autem lauatut . in vendendo pretio lege ne modum excederet lxx. inlibr*®'J adulteratur multis modis , vnde prida Nanque e(l alterum genus in omnibus ;.X 1. .> j-uC' gentariis, i emque plumbariis metallis exufto lapide venis permillo, non ex illo>^ p vomicam argentum viuum appellauim'! enim & ipfe in argentum excoquitur

aliis fimul repertis .Steriles etiam plum^'' ,, prehenduntur fuo colore, nec niil in

bus rubefcentes , cxuiHque tunduntur i“ nam. Et hoc eil fecundarium minium, pe^*!**^

paucis notum , multum infra natutalcs

1 rena. Hoc ergo adulceramt3 er 1 al minium ino^^rf1 /vrftv

fociorum : item Scytico . Quonam rcodoS'^ cum fiat, fuo loco dicemus. Sublini aute^’ f rico minium compcndij ratio dcmonlif’''(^ alio modo pingentium furto opportuntl^, J plenos fubinde abluentium pcnicillos. rem in aqua , confritque luramibus . 5/^,5 cocci nitor elTe debet. Secundaiij autem >r|JJ dor in parietibus fentit vliginem.Qu Jqi»''* J jukigo quaedam metalli eft. Sifaponewl>''*J Liber XXXIII, ^13 ^

. ^iniatiis fuivcnsharena fine argento ex- Auri modo probatur. Aurocn.riJente

nigrefeit : fyiicerum retinet colorem ^."'o & calce adulterari. Ac fimili ratione, (.'ttiirlentis lamina , fi non (itaitrum. depre-

' , illico. Solis atque Luna: contadu inimi-

j^tmcdiuni , vt parieti liccatocera Punica

liquefacta candens feti.s inJuc.rrur, .^que admotis gallx carbonibus aduratur ‘>tem vfque poUci candelis fubigaturtac jj : ^/ititei.s puris, ficutS: marmora nitefeunt.

I

')'tnium in officinis poliunt , faciem laxis '* illigant, ne in refpirando pernicialem -'tni trahant, & tamen vt per illas fpcftent. in voluminibus quoque feriptura vfur- , 'Clarioresq; litcras.vcl in auro, vel in mar- ^tiam in fepulcris facit.

*bdxar^re,de argfntoinaurando, de coticulis 'n arcenti generihiti,& experimentu. Cap. VIII. fecundario inuenitvita & hydrargyrum

I argenti vini paulo ante dilatum, i''iccm ,

“tem duobus modis : arreis mortariis ptfiil- '*hitominioex aceto'; aut patinis fiSilibus |fitum ferrea concha, calyce coopertum,

fupcrillita ; dein fub patinis acccnTuin I**

Continuo igni , atque ita calycis fudore qui fitargenti colore Sc aque liquore. lubrico ! guttis diuidi facilis , 6c humore

.'‘^re Qnod cdm venenum ei! c conuentat, . 'i qui^minlo in mcdicinx vfu tradtmnir. prxterquim fottaffc quM ^ria arbitror : , capiti ventriue, fan^inem fifiit.dura ne ^'hettetin vifccra.ac vulnus attingat ; ali- ter ij4 GPlini) Naturalis

ter vtcnduni non equidem cenieam. to argentum inauratur folum nunc

fcaus, qua: in omni vic.x parce ingeniod^^ i viliorem excogicauic materiam, vt ilocuin^ J • ilU ri argemique mentionem cornicatur lapis- i.,i • -.1_ J coticulam appellant, quondam non roIii^^-|

niri , nili inBumine Tmolo, vc auror eB vero phraBtis;nunc paflim.quem ali j her3^J^,fi

alij Lydium vocanc.Sunt autem modici* ‘l.^jji^

nas vncias longitudinis , binafq; latitadiii**jjji cxcedcntes.CJuod a Sole fuit inhis meliuS'‘L

quannim auri fit in ea. quantum argenti vt* j^l

fcrupulati diircrentia mirabili ratione, ffl lente. Argenti du.t diflFctcnti?.Batillis

dentibus ramento impofiro quod canJid" .|jt jnaneat.probatur. Proxima bonitas rufni%) nigro Sed experimento quoque ftans inK'.jf feruatis invitorum vrina batillis, inhcitU^JjitH vtitur mentum obiter dum , candoremfi-' ^lii titur. Eli aliud experimentum politi, & '-l hominis, fi fudet dib^*^ protinus , nubdmque DeJpecHlU ir ^egtftU Argcntt. fap. / X of Aminas duci,& fpecula fieri non nifi/* |p Lmo pofle creditum fuerat .Id quoque dc corrumpitur. Sed natura mira cll i>P >

reddendi quod lepctcullb acre , atque

regello fieri conuenit . Eadem vi in fp‘^‘'‘'ljlJ* polita cralfitudine pauluraque ptopulft , tur in immenfum magnitudo imaginUiP' tHmintcteft.icpcicuiruai illiiDt ccfpuat f Liber XXXIII.

Qiiinetiam pocula ita figurantur , expulfis Crebris ceu fpeculis, vt vcl vno intuente,po

totidem imaginum fiat . Excogitantur & l?“rifica,vt in templo Smyrns dicata.Id euc- pUra materi.T . Plutimumque refert conea- ,’^t poculi modo.anparm^ Threcidic^.me obliqua, fupi ij cpreUa an elata, ttanfuerfa an teila. qualitate excipientis figura torquen ^•ticntes vmbras.Nec enim eft aliud illa ima j^dm digefta claritas materia excipientis “'im. Atque vt omnia de fpeculis peragantur 'loco fuerant Brundi- , optima apud maiores *'*^anno & atcroiftis. Pralata fune argented; '•'tis fecit Praxiteles Mag.Pompeij atate . Nu- ^tedi coeptum, certiorem imaginemteddi.au argen- Ppofito auctfis . Tmgit & Aegyptus '''t in vafis Anubem fuum fpci2ct,ping!tque, ' materia ad Calat, argentum . Tanfic inde & crefeit pretium •bphales flatuas . mirumque fit boc modo. Mi- f^tis cxcxcati . Id autem Cypri) tcnuifii- J"tit argento . tertia pars aris Vod coronarium vocant, & fulphiitis viui, *^tgm argenti. Confiantur itain ficfili circun- (Ncgilla. Modus coquendi, donec feipfa oper- Speriant.N igrefeit & oui indurati luteo yt it , Si aceto Secreta deteratur. Mifcuit denario • fal- ''*tivir Antonius ferrum. • Mifcuit ari cum fit {Joneta. Ali) S pondere fubtrahunt . libris fignati . Igitur ars 3 S L X X X 1 1 1 1. c J i iucunHa lege ple- '^denatios probare , tam J P ;*t Gratidiano vicatim totas flatuas Mario ^ j* ^ctii Mitumque ,in hac artium fola vi- . •« Scfalfi denatij rpeaatut exem- "J-i l'*tfcuntut . denariis adulterinus li! pluribufque v«is . ' ' 'HUr Di ,

C.PlinijNituralisHiH''

De immedica fecunia, (*r ijiiortem mix^ tj/es fuerint,& efXitedd primum fo- | fitieu Komanuiftipem Jparferit.

ctf On erat apud antiquos numerus vitt* j|i N tum millia: itaque & hodie multipli^^^^^,)< centena h*c,vt decies millia , aut fepius tur.Foenus hoc fecit, nummufque pevcullus:^-.! quoque as alienum etiamnum’ appellatur Diuitcs cognominati.dummodo notum qui acceperit hoc primus cognomen , decp^^f. creditoribus fu is.Ex eadem gente M. Ctafl''* |e gabar locupletam elTe nifi annf^ , qui reditu y tueri gionem pofTet.In agris fuis felletiiuU' q.-i portedit, Quintium poft Syllam ditiflimus- ‘ y ruit fatis , nifi totum Parthorum efuriiS^jf

rum : atque vt nomen quidem optimi occuP^

rit ( iuuat enim infedtari inexplebilem

habendi cupidinem ) multos podea coS^'i‘ mus feruitute liberatos opulentiores ue tres Claudi principam. j Pallantem > um, & Narciffum. Atque vt hi oraitt»?jii tanquam adhuc rerum potiantur , C. Gallo, C. Marcio Cenforino Coss. ad Feb. C . Catcilius Claudius Ilidorus teftaiP^jp fuo edixit quamuis , multa ciuili bello dilTet , tamen relinquere fevuorum quatuof lia Centura X vt.iugaboum tria millia ta , reliqui pecoris c c. quinquaginta itPjj ''j millia : in numerato H-S , n c. FuiKrari ft

H.S X I . Congerant excedentes numerum quota tamen portio erunt Prolem* quem * i > ^ ro tradit Pompeio res gerente circa ludai*|jj oftona millia equitum fua toleta^' pecunia ^ mille conuiuas, totidem aureis pororiis,nm'* .

Liber XXXIII. 'Vj CBm ferculis, faginadc.Qiiota vero ilic ipfe ^ enim de regibus loquor portio fiiit ) Py. .®ithyni qui platanum auream, J , vitfmque |^“‘lem illa Dario regi donauit: Xerxis copias, j.'" e(l fepries centena L x x x v 1 1 1. millia ho- excepit epulo, ftipendium quinque men- L'b ftumentUmque pollicitus , vtc quinque Ii- J l‘s feneauti fua: in deleflu vnus faltem con-

L| 'fetur. Hunc quoque ipfum aliquis compa- ^ peuefo tegi. (iu.-e ( malum ) amentia ell,id ''Ita cupere, quod aut etiam fetuis contigerit, 'tte in regibus quidem inuenetitfinem ! Po- C* flipem fpargere coepit, Sp. Poft. C o s s. tanta abundantia pe- (v'°’ Qa erat, vt eam conferret L.Scipioni.ex qua "*dos fecit. Nam quod Agtippx Menenio fex. ®es xris in funus conmlit , honoris id necef- ’t‘fque propter paupertatem Agripp^.nonlar- ‘oniselie dixerim 1 %xuria irfru^Mrtatt in vafis,ir leSii urcent tk, ^ <\uandalancts immadien Cap. XI. Afa ex argento mira incondantla humani V; ingenii variat, nullum genus efficinx diu I i““ando,nunc Furniana,nunc Clodiaru , nunc jj*tiana(etcnim tabernas menfis adoptauimus)

Snaglypta , in afperitatcmque excifa , cir- |*inearu pifiuras qu.xrimus. lam vero & men- * tepofitoriis imponimus , St ad fuflinenda

^Unia interradimus latera , S: interefl quam- Smumlima perdiderit! Vafa coquinaria ex A'nto Caluus Otarot fieri queriturJat noscar-

is ex argento e-vlarc inuenimus . Noftrique Popp?a coniunx Neronis principis delica, te' 'libus iunientis luis fclcas ex auro quoque ia, Tom. »ij. RR.I ^

ijS C.PlinijNaturalisHiil:

. duete folcbat Libias x x x 1 1. argenti ^ ^ nusfcquens haeredi relicjuit. Idemquc r Poenis criumpharet, quater millies cc cc j M, pondo tranftuli'- Hoc argenti tota Cattn'’J|, habuit, ilia terrarum a:muIa,quod nunc in fatum elb apparatu. Poftea.vidtaNumatia leta, idem Africanus in triumpho mil'^‘

XVII. millia pondo dedit . O viros iUo quibus boc fatis fuit. Tratci'^ racorc ciigaos , j. omnium Allobrogicuspiimus miUepond^ j, buit. At liuius Drufu;. in Tribunatu Nani propter quinque millia. pando ^ Ceuforibuscriuniphalem fenem ,fabulolur'’'^. videtur. Item C atum Aelium ,cnm legati ACf loru in CoJifulatu prandetem in fidlilibus**,ji^ fent, miOa ab his vafa argentea nonaccepfj^ .neque aliud habaifTc argenti ad fiiprcmufii diem quam duo pocula qurc L- Paulus , , ob virtute deuidto Perfeo rege donafret.If‘^'^j^,;^| mus legatos Caithaginienbu dixilTc, nullos minum inter fe benignius viuerc quam , j . nos Eodem enim argento apud omne.s - 'iiilTe ipfos. At Hercules Pompeium Paulif^p^i Arelatcnfis equitis Romani hlium , quoque gente pulfum quod x i i.pondoaf^ .pi , ti habuinct apud exercitum, fcroci/fimis ? jijii bus oppofitum fcimus . Pedios vero mub^! jd jam pridem totos operiri argento ,& argentum quardam , quibus addidi/Ie Pollio •' traditur Caruilius eques Romanus», a,.. vc operiret, aut Deliaca fpecie faceret, fecit. " iiica , Idem & aureos Nec multb >"

Dcli.icos imitati funt. Qua: omni^ . genrei iil piauit bellum ciuile Syllanum . P.udo * N I e-. i- r. > Liber XXXIII. 2^5, sigcnti runc , quas fuper quingentas nu- cnniiat multofqueob eas Itr!? , 'L dolo concupircentium. imbcfcanc ^ales qui bellum ; , ciuile illud talibus vi- „ ‘ftputauere.Nollra a-tas fortior fuit: Claudij feruus eius Drulillanus nouiiue Ro- di IpenCitor Hifpania citet ionsqtiinge- k??5ni lancem habuit, cui fabricanda officina J.^isfcr.-rdihcata fuerat :& comites eius ofto ^'Hquaginta librarum quafo vt quam multi ; eius id^onfetui inferrent , aut quibus coenan- L ^ ! Cornelius Nepos eradit ante Sylla viffo' It duo tantum triclinia Ronta fuillc argetea. j [Pofirotiis argentum addi fua memoria cte- Feneftella dicit, qui obiit nouiilimo Tibe- C Cafaris principatu. Sed & telfudineatum in [‘bt venilTc..^nte fe autem paulo lignea rotun- J^lblidamec multo maiora.quammenfas fuif- ^'^5 quidem puero quadrata & compacia , , aut operta, aut citro ccepWe.Mox additum ar K^Um in angulis .lineifque per commifluras.

^"pana verofe iuuens appellata ftateras , & ^ocs.quas antiquijnagidas appellauerant.Nec JPia tantum argenti fuerit vits.fed validius pe

, Itanupretium.ldqueiam pridem.vt ignofca- jPs nobis. Delphinos quinis millibus feftertiis

'libras emptos C. Gracchus habuit . L. verb ^ITus Orator duos fcyphos Mentoris artificis ^tlu calatos fcliertiis c. ConfelTiis tamen eff, '•itiuam fe his vti propter verecudiam auluirt.

^Xifat eundem vi . millibus feliertiis in Itngn- * libras vafa empta habuiire.Alia primum de- luxuriam miiit in Iraliant-Siquidem L.StTt- J''tan(luiitin triumpho argenti calati pon- '''hillia quadringeta i. Et vaforum aureorum RRt i 1 , , ^

iSo CPlinij Naturalis Hi ft* injuiajannomillia, anno conun*condita vrbis P&dJopt>n(io^ centumCentura lexagcGmoiiuinto.EademT-.j Afia »^tix!,d6 gentciimo .<,,i etiagtauis amixitafflixit mores, rnum,,- «ata-qui„atii-qaa mata multoraultoetiagtauis ' in0‘niO' . J , r,ii,.virtmi->;llah.i:teditasiratteditas reeerege j,i ua-onc «. que viflofia illa Attalo . hac emendi in au«‘ ,, „c,f ir fuit.tUlC.TumenimJiit»-cnicnai«.oina:mauw.-Tum enim Roma vnoCen & ^ ® ! . i: busKhp regiis verecundiav<*»-i»riindia e.xemptaexemota eft.eil vtbisvrbis 3 ^ ciu‘^^ i.mediisUlCUli -3 Lvi.V I. annisrttiwi» eruditavxuv*x<.a. -- .. : !> C X X V I. tro . de Dcxx ; Iblum admirari, opulen”^„a amaie etiam , non externamrimmelbexternamrimmciu &:«- An cbaic? vici ori? 'ncf' to adJ impellendos mores, qua:nnrr & xpfarofa hochoC i cvi 1 parca.llgna 6>: uallo, annovrbisD , las pipiaspittas inuexit,inucAitj ne3*v quid ucwsivk.dec-ffet. iPaii'.eiq^'^ai,..!..»'! xuria nata eft.Si Carthago fublata.iia cong‘ a tibus tauSjVtfatis,vt liberetliberer ampktntr>,tl«V(C Imperator.Imn/irarAr. nas , & manipularis Jf ‘‘ argenti sir Defiatuis argenteU,& exUtura , ^atvnjuam- -Cap, JCII. ^ Rgenti vfura in llatuas prirou ad honf‘;f| A Diui Aiigulli in adulationem teporu *’*, fe,le, rauofalfo exillimarur.Iamexuiimatur.iarn etjime^iin triumphoiriuiupuu Mfjjr;'ji»;

Pompelj repcrimustranflata Pharnacis , «j- .{ji mus_.•» regnauit••arrn ^lt

• ^ - - _ _ 1 1 » . _ ...... T _ . J I. . - _ J n«Tt gento anulos habentem. Et quid h?c aui"^,jii) militum ta>“fah' ligere , cum capuli ebote etia j,,||, «Slcntur atgento,vagin? baiillis.balthci Liber XXXIII. PKent. lam vero paedagogia ad tranfitum vi- ll

. ^atis cuftodiantur argeto , foemins lauentut, (j. argentea folia fallidiant , eadeinque ma’. cibis & probris feruiat. Videret haic Fa- ^•Us.&: litatas atgeto mulierum balineas, it«. I ^elligio locus non lit , cum viris lauantium:

I vicius inquam, qiii bellicofos Iniperatorea quam pateram &. falinum ex argento habe- j ['<^tabat.Viderethinc , dona fortium fieri , aut j."sc frangi. Heu inores , Fabrici/ nos pudet.

'im , in auro cxlando inclaruille neminem, ( J^nto multos.Maximc tame laudatus ell Mea ijidequofupra diximus. Quatuor paria deni- j* ab eo omnino faiiafuntaciam nullum ex- ' • dicitur. Ephelix Diante templum iacet.Ca- Jphura incendiis. Varro 8e .xrcum fignu eius rltillc fcriplit. Proximi abeo in admiratione i^agas,& Boethus, & Mys fuere. Extant hodie ^aium opera in infula Rhodioru: Boethi apud

Niam Minetuam , Acragantis in templo Ei. patris inipfa .Bacchx Cenuurtque i|' Rhodo in fcyphis.Myos itf^adem sdc & Silenus, . Cupidincs.Acraiantis &venatio in fcyphis fCupiiD ‘ JEnam famam haBuit. Poti hos celebratus ell 9niis & Antipater quique Satyrum in phiala id^atum fomno collocauilTe verius, quames- f^difius eft.Stratonicus.MoxCyzicenusTau- .Item Arillonik Eunicus Mitylenxi lau* i*’*tir • , & Hecatxus & circa Magni Pompei/

Praxiteles , Pofidonius Ephefius, I.xdiis pUtes, quiptxliaarmatofque cxlauinZopy- Mui Areopagitas Sc iudiciumOrellis in duo- fityphis H-s. X t t..-dlimatis. Fuit dein Py- cuius binx vncis viginti vxnierunr. Vly- ^ Diomedes erant in phial.x emblemate, RRr j liceret expri" bus nec exempla quidem j; Habi*' ram opportuna iniuri* fubtilitas erat . Teucer cruftariusfaniam.Subitoqiie ars exoleuit, vt folaiamvetuftate cenfeatur.vW^; p“‘ adeo attritis calaturis , ne figura difeerai autoiitas confiet. Argenti! medicatis aquis > citur, atque etiam afflatu falfo, Ccut in mcdi‘ . raneisHifpania-.ln argenti Scauri metallis';;!' Icuntur etiamnum pigmenta.fil 8c cfruleuifl-i^: proprie limus eft.Optimum ex eo,quod Attis"||,| vocatur .Pretium in libras xxxi i.Proxiu' j- marmorofum fiib dimidio Attici pretio, genus efi prelTum.quod alij scyricum voc3B‘jj,|

infula Scyro. lam quidem Sc ex Achaia > 1|,*i vtuntur ad pidur? vmbras. Pretium in libra* quB" ius H-s. bini. Dipondiis vero detrafiis, y; eidum vocante Gallia veniens. Hocauie'^jl!

Attico ad lumina viuntur : ad abacos a niarmorofo.quonia matjjrot in eo refiftit j. ritudini calcis. EffodlTurSc ad x X. ab vrbe ISiiJ

dem in montibus . Pofiei^^itur prefium apf^ , dantibus qui adulteriit.Sed.t(refalfum exuft*' que amaritudine apparet, quoniam refolf' in puluerem efi. J

cAYulco i & ^iffortano :^ca:Ut 1 ^onerant anno xqttaliter ^ecies vtndantat’ j

ile pingere infiituere primi Poi duntaxat.Hoc fei S Mycon , Attico lumina vfa cibad vmbras autemScyricoS^ ^ dio. Lydium Sardibus emebatur, quod nun^^; genera mutuic.C^ruIeumhatenaeft. Huius ^ fuere antiquitus:Acgyptura quod , Liber XXXIII. iS}

facile : cuxntjue Sej^thicum i hoc diluitur

in 1 1 1 T. eoiores mutatur, candidiorem ?^ior 6muc,crairioicm renuioremue.Pr.cfeitur

^'^eciamnum Cyprium . Acccflithis Putcola- coepta, l*^ 5c Hirpanienfc , harena ibi confici cocjuitur herba, igitur autenr omne , 8c in ilia fuccum.Reliqua confeftura eadem qug' lonia- ^^yiocollf Ea c^ruleo fit quod vocatur perficitur idlauaudo tcrcndoue: Stfioc eft

1 1 • ^u, li- ^^leo candidius. Pretia eius , x x 1 calcis im- ;^^^»cxrulci xviii.Vfus in creta >

. Nuperaccefiit ScNelloiianuniabauto-

: pre- I^Ppcllatu.Fit ex Aegyptii leuilTima parte Puteolani vfus cius X u in libras . Idem & pri . ft^rquam ad feneftras-.vocantccclon.Non pre- apportari &c Indicum cft ctrptil , cuius ad incifu- X V I i.in libras.Racio in piatura ^ Elt P» hoc efi vmbras diuidendas ab lumine. 3 vo ''tiliifimum genus lomemi quidam tritum Wy q-jinisafiibusxaimatum.Ctcrulei fynce- l^ipcrimentum in carbone vt flagret: fraus fuccoque per lin- Ma arida decola in aqua , ptii evfieilo in crecam Eretria. Vis eius in mc- yina,vc purget hulcera. Itaque &emplaftris [jhciuw.itein caudicis. Teritur difficillime fil, J^nedendo Icuitcr mordet, aftringitque &cx- vt profit.Pretia S hulcera.Vritur in fidilibus , alia ‘tij.qux vfquam poruimus,no ignoramus annis muiaru Sliis locis elfic, 8c omnibus pene ,aiic vtquifque F^Ut nauigaiiones confliterinc prxualcns manceps an- Kcatus fle, aut aliquis non obliti Demetrium acot.i ham flagellet , accufatum apud blafia Meronis principatu ncccllarium fuit, quxple- '^nfules • poni tamen autoritas iciu. ‘^lictant Roinf.vt expiimcrecur C. PLINI* SECVNDI NA- TV RALIS HI-

S T O R. I iE

Ll 7i £ X XXJClllI. PR.OOE MIVM.

^eris maail*. Cap, I.

^ LQRoxime dicantur iris pcoxinii)i’*^^j,. i” la , cui St in vfu

pretium , imo veto ante

tum , ac pene etiam anteaUS'

Corinthio . Stipis i UoqueaU‘® 2 jj. tas _ , vt diximus. Hinc au* "1 jii

i b atrati/ tum, Tt uni , Senarium , 8cob*ta'‘

arte didi . Docuimns quandiu populus , nus ire tantum fignato vfus eiiet, &alia> 4^ vetuftas tradidit.cumiqualem vtbi autotii'*' cius declararet i regr i-iuma collegio did.jj sttatiorura fabrum inilituto . Vena quo eft modo effoditur, ignique perficitur.Fit ^ f^j»

pide irofo quem vocant cadraiam . , in Alia,& quondam in Campania nunc in ^ , ^ gomatium agro,ex-trema parte Italiat.Fefuo'^ nuper etiam: in Germania ptouincia rcpeti“'

Corinthia , e^u* Ddiacat qtta >Aegi-

alio lapide, quem chalciten vocant in VprOjvbi prima luitjrisinuentiotmox vili- "aaripua, reperto in aliis terris i pnllantiore, L l*ie orichalco.quocl prscipuam bonitatem C 'tationemejue diu obtinuit . Ncc repetitur lij^^iam tempore .effmta tellure. Proximum lj'‘^te fuitSalluftianum in Geutronum Alpi- p^^tlu , non longi S: ipfum .-cui. succefsitqtie '')'anumiii Gallia. Vteunque a roetalloium ||,'ais appellatura, illud ab amico Diui Au- '> hoc a cbiuge, velocis defeitus.Liuianum JiUe certe admodum exiguum inucnitur J''a gloria nunc in Marianum conuerfa, Coidubenfe dicitur.Hoc a Liuiano cad- maxime fotbet, 6: orichalci bonitatem j*'Ur in fellertiis dupondiariirq;, Cyprio fuo

Contentis . Et hadenus nobilitas in are u*'^®lis fe habet.Reliqua genera artificio con iumma i(*'S“a: fuis locis reddentur , claritate l^^ninia indicata.Quondam fsconfufum au-

^i'8cnt6que milcebatur , & tamen ars pretio. i|j'fat;nunc incertum eft,peior hac fitan ma- ^irumque, cum ad infinitum operum pre- i^^''Uerint,autoritas artis extinfta eft. Qii^ftus jj?'nim, vtomnia exerceri coepta eft quse , . .1* folebat. Ideo etiam Deorum adferipta hcum proceres gentium claritatem 5c hac I

ill^sterent : adeoque exoleuit fundendi acis ratio, vt iandiu ne fortuna quidem in

1,1'** actis habeat . Ex illa autem antiqua glo- Y^finthium maxime laudaturthoc cafus mi.

' capetetur,incenfa:mircque V ^ocintho , ciim ‘d affeflatio fuit quippe cura multorum : RRr c ,

i66 C.Plinij NuuralisHi^i^' CK'"' tradauir.non alia de caufa Verrem at? rodamnaucrat , praiccipmmcum eo ^ ^ nio.-quani quod CoiimhUs le ei ccirururu uiJict. At mihi maior pars eorum limiilarc

Icienriam videtur , ad fcgregandos fc a magi;gis, quimin:elligere.aliqiiid ibi

. hoc: paucis doceboaoceoo Corinthusv.orintnus capta edeo jj, piadis c L V i.annocertio.noilrt^^^bis ^ cum amc feculo fi^-lorcs nobiles elfe deh’ quorum illi omnia ligna hodie Corinthi^ ^?ijf

lanc.Quapcoptec ad coarguendos eos, [ii* artificum tccaces.Nam vrbis noftrx annos pra dicia comparatione Olympiaduiiii

re facile erir. Sum ergo vafa cantum Coih^^ .fr qu; illi eleganciores modo in cfculcnca

^ rttodo in ru.utmiodo in lucernas^aur trulleos, nullo /1^]!. tTftllaSy ditiarum refpetiiu. Eius tria genera : caud^^,[iii argento nitore quam proxime accedens»

illa mifiura praualutc : alterum, in quo ua.namra: tertium, iu quo tcqualis lia:c temperies fuit. Pratrev cll , cuius Jr

potelHeddi, quaquam hominis manu -gfiil' derie Fortuna temperamentum fimulacro que, illud fuo colore pretiolum ad iocinct^^.i ginemcinem vercens.vergens, quodouod ideo hepacijonh^D.irtrnn aPP^^ .A’ ^...^,.,,1 a t procul a Corinthio; — 4 anteuij,,; longe tamenlameu jj,;* cum atque Deliacum qua diu obtinuere patu.Antiqiiillimastis gloria Deliaco catus orbe in Delo concelebrante toto > 7 . iW - - • cura officinis tricliniorum pedibus fulee''^j|.fiiq'- prima nobilitas aeris. Peruenit deinde ad limulacra.effigi^mque hominum, Sc animalium. Proxima laus Aeginetico

la & ipfa , nec is gignens, fed officin»t“ jpfi pcramra nobilitata. Bos srcus inde cag Liber XX XI' II I. ^arlo cft Romn:. Hic cfl exemplar Aegineci- [ lis: I Deliaci autem lupiter in Capitolio in to lallantis ^*(ie:iU6iiuc ere Myron vilis cft,hoc fVcIecus , xquales atque condifcipuli. Emula- ^Uiein & in materia fuit. candelabris, & t emptorum ornamentis, K Cap. III. pj>iiatira Aegina cadelabrorum fupernciena ipUntaxatelaborauit, ficut Tarentum fcapos. ‘s ergoiunifacomendatio officinarum eft. Ij ^'^PndctTribnnorum militarium falariis eme ‘^•'niipfum nomen a candelarum lumine im- 'Um appareat.Accefsio candelabri talis fuit: ;Onis iulfu prsconis Clefippus fullo gibbere , 'fca & alio foedus afpeiSu, emente id Gega- *e(fettiis L. eademque oftentante conuiuio 'fUin ludibrij caufa nudatus, atque impoten-

'l>idinis receptus in totum , mox in tefta- 'tum, ptidiues numinum vice illud cande- Corinthiis fabulam ad- coluit , & hanc |'*'vindicatis tamen moribus nobili fepulcto, nuodxterna fupta tetras Geganis dedeco- L''>enioria duraret. Sed cum efle nulla Corin- * Candelabra conflet . nomen id prscipue in 'Celebratur, qiioniamMummij vidforiaCo- f|j'Um quidem dituit , fedcuplutibus Achaix pdisfiraul sta difpetfit. Prifei limina etiam j''uhias ex sre in templis fadlitaucre.Inuc- Odlauio qui de Perfeo rege.naua- ^^dCn. , porticum dupli- ? triumphum egit , faSam qu-a: Corinthia fit ad circum Flaminium . steis 'Pellata 4 capitulis columnarum . Ve- ^'l^oque ?dem ipfam Syracufana fuperficie '^'placViffie. Syracufana funt in Pantheo ca- columnarum a Marco Agrippa pofita. Qnitl- j ,

268 C.Plinij Naturalis Hift* Qiiinetiam priuara opulentia co modo vCutP inter Sp-Cat**' elt. Camillo crimina obiecit j.j Quzllor, yuod atrata ollia haberet in atrata Kam triclinia abacofque & monof® j|{| C n. Manlium Alta dcuicla primum (, triumpho fuo, que duxitvrbis anno cccccl-*,^. L. eil. Antias L.Crallutt’ Pifoautor quidem jj 'tt^ redcm L. Crafli Oratoris , multa etiam ,',s atrata vendidille. Ex atrc facHtauere Secoft' tripodum nomine Delphicas.quonia donis Ajiollinis Delphici xime dicabantur. ^ini & lychnuchi penfiles in delubris aut atbt^ , ferentium » qimU modo mala lucentes : » qualis m. templo Apollinis Palatini.quod Alexandet^.j gnus Thebarum expugnatione captum in dicauerat eidem Deo. Ttanfiit deinde ars''“ vulgo ad effigies Deorum. primumJtmulacrum T(omx jkBur**’ ^ de erigineftatimrum.iij- homreflatuaru’"’'^ gtneriliiu,& figuru. Cap. lIll- Om.rtnmuIacrumexscrc failum CeretiP‘‘ Rmum reperio cx peculio Jp. CalTij.qeefJ^ji. gnum_, atFeiftantem pater iplius inteietn«‘ Ttanliit & ab Diis ad hominum llatuas imagines inultis modis. Antiqui pingebant n bitumine, quo magis mirum ell: placuiHe integere. Hoc nefeio an Romanum fuit in‘'

tum : certe etiam Romar non habet veru(l*?Ji Effigies hominum non folebant expritni,n‘'' qua illuftti caufa perpetuitatem merentiumiF^j mb factorum ceitaminum viftotia.maxin’"^* .na Olympis : vbi omnium qui vicilTcnt ibi dicarimos erat.Eorum vero, qui ter jf< uiflent.ex membris ipfotura fimilitudioe p», Liber XXXIIII. 2/^9 '*^uas iconicas vocanr.Athenieiifes ncfcio an omnium Harnaodio & Ariftogitoni ty- j^^icidis publice pofaerint fiamas^Hoc aituiis ^odem anno.quo & reges Rom:E pulfi. Exce- ^‘^einde tes eU d toto orbe terrarum huraa- ambitione. Et iam omnium municipio foris ftatux ornamentum clTe ccepere,pro- i4ric|ue memoria hominum» & honores le- fepulcris tan- ^^tliacuo baiibus inferibi , ne in iegerentur. Mox forum & in domibus pri- faftum atque in atriis.Honos clientum io fic colere patronos.

U^atUi& qmbufdaT» alijs, & tfnibu^ primum incolumnat quando primumpt*-

I &

' primum jtatua Roma.

. Cap, V. j^gat? effigies antiquitus ita dicabantur.Pla-

^cuere Sc nuda: tenentes haftam , ab cphebo- gymnafiis exemplaribus, quas Achilleas

C^nt.GrtCa res eft,niliil velare : at contra Ro-

ac militaris , thoracas addere. Cxfar qui- Diciaror loricatam fibi dicari in foro fuo

L'^seft.Nam lupereoram hab-icu fact.x , tam. ?f*tix funt quam qux nuper prodiere penulis- , Mancinus eodem habitu fibi liatuit, deditus cll. Notatum ab amoribus, & L. Poetam in Camccnarum xde maxima breuis [,^3 (latuam fibi pofuiflb » ciim admo- llatux y fuifiet. Equeftrcs vtique Roma-nam Wtionem habent, orto fine dubio a Grxeis ('‘^plo.Sed ilH cclctas tantum dicabam in fa* L!*''i^ores.Poftca verb & qui bigis vel qua- vlSis vicilTent. Vnde & noftris currus in his

^^^tikimphauiirenc. Serum hoc , &: in his non 270 C. Plini) Naturalis ^ nifi a Diuo0 Auguftofciiiges,ficuc&:clep{'p^ his "Non vetus &C bigarum celebratio in ^]'^\(icn tura funcli curru vcdli efTem per circui^i* * qui quior coiumnarum,iicut C. Menio ,

rat prifeos Latinos , quibus ex fcederc CoT‘'

p.rxda; Rom.poP- prardabat , codemque ^ fulatu infuggeltu roftra deuiftis AntiaCiP^* ^ xerat anno vrbis c c c c x v i.Item CDueU^^Jj:. primus naualeni triumphum egit de Pernio e(l etiam nunc in foro. Item P. Minurio annonar extra portam Trigeminam j ria flipe collata,nercio an primo honori i'^ populo , antea enim a fenatu erat pra:cl3 : ^ nih friuolis coepiffet initiis, Nanque SC

Nauij Ifatua fuit ante Curiam,cuiusbafis<^‘^? 5 - grauic Curia incenfa P. Clodij funere-

Hermodori Ephefij in comitio, legum, -[3* cemuirt fcribebanc, imcrprecis publice , Alia caufa Sc alia autoritas maior in

Codicis ifacua,qiix durae hodieque , cum 5i' a ponte Sublicio folus arcuiffec. Equidem

I-..1 J_ .i iL— _/Tt. ! i /:«r 1 * •< byllx iuxia roflraefle non miror, tres fin' hit, - - - - - y vna.qiiam Sex.Pacuuius Taurus Aedili*

rcftiiuic : du.t ejuas M. Mcflala. Primas liss,& Aftij Nauij politas atrate TarquiPd , iii). /•_: —ili «•ami —. -1 — J .. ./T~- fci, nili regum anteccdcnciu eflent in Cap*^

Vefiatfpiifine tanicii,& qnihufdam ^ ; frima'i^rt£. fiatua eqneftrlf:^ quando fiatua ^rmatim &pitblicefKbUtai & Horna n*Hlierihu4 ,qUA prima ab exteri* pt* ce pofitx. Cap. K -f* .;j|j

X hisR.omuli eft fine tunica, ficut roftris.&r Callorum E in ante xdem b'] cij Tremuli cqucftris togata, qui Liber XXXI III. 271 “'Cerat ftipen- , captaque Anagnia.popuhim “1'betauctac. luter antiquiffimas funt & Tul-

, L. Rofcij , Sp. NautijjC.Fulcinij inRo- ‘'®' a Fidenatibus in legatione interfetloruni. i Romano populo tribui folebac iniuria Coruncano.qui ab ^lucur & P. lunio , Sc T. [“ca Illyriorurn regina intcrfeflii erant. Non r'''endum videtur.quod Annales annotauere, pdancas his ilatuas in foro llatutas. Itac vi- i''cet uicnlura honorata tunc erat.Nonprscter- ob vetbumjhic regem I C.Odauium vnum f- J ^erf» ^'‘ochum, daturum le refponfum dicentem, fSJiquam tenebat forte,circunlcripfit,8; prius e.« " t?"» egtederetur circulo illo , refponfum dare ‘'tet'/- Psit. In qua legatione interfedlo , Senatus fta- 1“' poni iufsit quam oculatidimo loco in Ro- r''Inueni!ur liatua decreta 8e Taraci.T: Cai.-c Veftali vt poneretur vbi ^ Sutfetia: virgini , Ptt; quod adieClum non minus honoris ha- quam fceminx elle decretam. Meritum eius , verbis Qipbd rPtis ponam Annalium : cam- gratificataelTctea populo. In- i''; Tiberinum •lio & Pythagora A.' Alcibiadi in cornibus “"litij politas.cura bello Samniti .Apollo Py- fortifsimo Gracoriim gentis iuflilTet, & al. Vapicntifsimo, fimulacra celebri loco dica- “uuee Sylla Dicator ibi Curiam faceret. Mi- patres Sociati cunflis ab eo- ^que ell , illos pr.rtu- ?> Deo rapientia pr-ailato Pyihagoram aut aut tot aliis vittute Alcibiadem, quen- .N vtroqueThemiftocli. Columnarum ratio carieros mortales: quod &ar- i' attolli fupta f liguificant nouitio iiiucnto. Primus tamen arbitror plures Ns ccepit d Grscis. Nullique dica'as,qu.im Pualcreo Liemctrio Athc- , rji C.Plinij Naturalis Hi

nis. Siquidem c c c l x. flatuere quas ,

cerauerunt , nondum anno hunc numerM>’’^||) rum excedente. Statuerant Romx etiam '"jjd nibirs vicis C. Mario Gratidiano tribus.''^ jK

naus , eafdcmquc fubucrtere Syllx introi'“^D deftres line dubio Rom^ fuere in autoritat^ go tempore, Equcftrium tamen origo vetus eli.cum foetninis etiam honore com"” „j cato. Cloelia: enim ftatua eft equeftris rura efTet toga eam cingi -.cum nec LuCf^ji nec expulerant Bruto , qui reges propt^Vjiil , Cloelia inter ob fides fuerat.decernerentun^jft primam & Horatij Coclitis publice

crediderim : ante enim fibi ac sibyll.-e

nium . & reges fibi ipfos pofui/Ie verifim* nifi Cloelix Pilo traderet ab his pofitami ho)’’’^# oblides fuerant , redditis a Porfena in eius. E diuerfo Annius Foccialis.equellrcPljJ*^

fuerit contra louis Statoris *dem in veu’ ir

Superbi domus , Valeris fuifie PubIicoI^^«iK

fulis filis : edmque folam refugiiTe.Tibett^jje

tranauiiTe.cstcris obfidibus,qus Porfen* ‘"piSj

bantur , interemptis Tarquini; infidii.s- j,< prodidit, M. Aemilio, C. Popilio ii. # Cenforibus P. Cornelio Scipione, ftatuas circa forum eorum qui magiftratui'’yj(l ferunt.fublatas omnes pr.Ttcr eas qui pof" Senatus fententia ftatuGe ciTcnr. Eam verbdJ apud idem Telluiisftatuillet fibi Sp.Calfi^^fj regnum affeilfauerat, etiam conflatam ® foribus. Nimirum in ca quoque re amb‘ prouidebant illi viti. Extant Catonis inCe .j vociferationes, mtiltetibus Romanis ciis ftaruas pom. Nec tamen potuit im“.j£d quo minus Romx quoque poneteatut > Liber XX XII II. 27J Africini huicpofita, foleifque fine fkento infignis.in Metelli publica porticu: r «atua nunc eft in oaauii operibus.Publice exteris polita eft Roma: C. Aelio Tri- f Oplebis, lege perlata in Stennium Statilium

, qui Tnurino bis infeftauerac ; ob ij Thurini ftatua 8c corona ctULca uu2i Mii aurea dona- L lidem poftei Fabricium rionaucre (l-a.

t iii viucjtuius imra murosioius no-

‘‘>n imm: dicU,& cciojiU in vrbe ceUberrimU. Cap. VII. ''ilTe autem ftatutariam artem familiarem ! 'alix quoque & veuillam.indicant Hercules j^^iandro facratus, vt ferunt , in foro boario, .jhiumphalis vocatur , atque per triumphos’ ^JfUr habitu triumphali praterea : lanus «^e- “i k aNuma rege dicatus, qui pacis bcllique mento colitur.digitis ita hguratis.vt treceu ^ n t fexagintaquinque dierum nota.perfigni- rnnem anni , temporis & .xui le Deum , indiJ Signa quoque Thufcaniea per terras di- Jaiqup in Hetruria faditata non eft dubium. htm untum putarem ea fuilfe, ni I Metrodo- ;'^epfius,cui cognomen d Romani nomi- 11*^0 inditum eft propter duo , millia ftatua- Ijyqlfinios expugnatos obiiceret. Minimque d Videtur,ciim ftatuatum origo tam Vetus in fit, potius aut fidtilia lignea Deorum fi- Tom, iiij. SSs C.Plirij Naturalis Hift' 274 ^ dicata vfquc ad muL-icra in delubris . exprim Afiam.vnde luxuria. Similitudines ineaquaplafticcn quj prima fiietit origo ^ erkt etenim ? ci vocant.dici conuenientius quam {lamaria,fuit- Sed hac ad infinitum opere fi ruit multorum voluminum . q“'*^£jii- poflifiln pefequi vcliticmnia enim quis iceni Aedilitate triamillia fignorum in j. ri Mummius tum fuere temporario theatro. 5, no‘(y aa Achaia replcuitvrbem . ipfe excedit Cur enim non cum e* lifiurus filise dotem. 1,5. Luculli inuexere. ^ tionc ponatur? Multa & j,. millia fignorum ede, M di Ctiamniim tria jj, niis ter Conful prodidit nec pauciora Olympi.-e.Delphis ruperefic creduntiir.Qui! j vfus n" mortalium perfeqiii pofsit? aut quis |i. Infignia tamen maxime, di intclligatiir? ; (fq voluptarium fit ati%|P qua de caufa notata , fingum artificefqi celebratos nominauifie. j quoqueincxplicabilimiiltitiidine.cumtyif^^ ad fexcenta x.opera fecilfe prodatur tant. d,irevel Ilia artis,vt claritatem polFent Numerum apparuide deFunflo eo cum ^^i- eX rum efFregidet haeres ; folitum enim pretio cuiufque figni denarios deponere ^ jte SSern^ fingulos. Euefla fiipra humanam & audacia. Tn argumentum^^niii fucceflu , mox ,ncc l?' cediisvnum exemplum afferam „0; Act hominiirouc fimilitudinis exptefht. no prius quam id ^^|i» Flra vidit in Capitolio , conflagrauit a Vitellianis incenfum finmi lunonis , canem ex are .vulnus

tem -. cuius eximium miraculum & ’ veri fimilitudo.non eo folum mtclligj'^ Fato * pji* ibi dicata fuctat, verum 8c noua j

Liber XXXII II. 27

nulla par videbatur : capite tutela- * pro ea, infticuti publici fuir. ci Auda- j. ‘'numera fune exempIa.MoIes quippe exco- videmus ftatuarum quas coloffos vo- , Ijipfnrribus pares. Talis eft in Capitolio Apol- v,u‘^‘*'‘flatus a M. Lucullo ex Apollonia Ponti “ X X X. cubitorum , c l. talentis fadlus : calis “anipo Martio lupiicr a Claudio Cafare dica- t(j*ll“i vocatur Pompeianus a vicinitate thea- ‘“lis Tarenti ^^ & fadius a Lyfippo x i.cubi- Mirum ineo quod manu, vt ferunt, mo- 'Uea ratio libramenti eft) nullis conuellatur [ “'‘Ilis, id quidem prouidifTe & artifex dici-

' modico interuallo , vnde maxime fl.iium ' ^tat frangi. oppofita columna. Itaquepro-

Hij' magnitudinem duEcultatemque moliendi,

|(i'’ attigit eum Fabius Vcrrucofus,cum Hercu-

Qui ell in Capitolio , inde tran.sfctrct. Ante autem in admiratione fuit Solis cololTus "di. fj quem fecerrr Chares Lyndius, Lyfippi liijj‘adicli difcipulus.Septuaginra cubitorii alti- 'nis fuit. Hoc fimulacrum ptoftouinquagefi- a proftratum ,fed ^^aas quoque miraculo ell.Pauci pollicem eius tijPleiluntur.Maiores funt digiti, quam pleraq; Sp‘^"' Valli fpecus hiant de fraClis membris. 'tantur intus magna; molis faxa,quoru pon- Ik? Habiliucrat conflitucns. Duodecim annis (jdiinteffeftiim c cc.taIentis,mi.T contulerant Sj^Pparatu regis Dcmetrij,rclitlo motx C-rdio. alij minores hoc in eadem vtbc colofli cen iy'''Umcro,red vbicunque Unguli fuifienrno- ^‘'atuti locuin.Prattcrqi hos Deorum quinque,

ijj* fecit Btyaxis.Faflicauitcoloiros Italia: ^mus Apoilincm in bibliotheca templi SSs » /

X-jG C Pliiiij Naturalis Augufti ThuCcanicumL. pedum a pollice ’ j( biumsrc mirabiliotem.an pulclititudinc- Se S p. Caruilius Ioucm,qui cd in Capitolif' e ? diis Samnitibus faciata lege pugnantibus , dtoralibuscoiumocvclfqiic &ga!cis. Amp' confpiciatut Latia tio do tanta efl.vt a pj, liquiislimx fuam ftamam fecit.qiix ed anwf.p des fimulacri eius. Habent in eodem & capita duo qtix P. Lenj^ admirationem . “''jp Confuldicauit ; alterum a Charete fupii

fadlum -.alterum fecit Decius, comparatione ,j artificium ptoh-^” tantum vidlus , vt minime -i artificis videatur.Veriim omnem amplitudin llatuarum cius generis vicit State noflra Ze<’ dorus .Mercurio facio in ci uiiateG alli.e manipre nis ,per annos decem, H-s c c c c. j, Pollquam fatis ibi artem apptobaucrat.Ron’ illius p accitus efl k Nerone , vbi dcilinatum cipisfimulacrum colollum fecit c.v. pedum gitudine.qui dicatus Solis venerationi eli.d* natis fccleribus illius principis. Mir.ibarnuf.^, officina non modo ex argilla fimilitudincm lignem. verum &ex parilis admodum futc^jj,

quod primum operis inliar fuit. Ea ftania j-

cauic incerilfe fundendi xris fcientiam , I paratus e Nero largiri aurum argentumque ^|, c.xlandiqueP | ScZenodorusfcicntiafingendi , Atuerpor li veterum poliponctetur. Statuam ^ cum facctet.prouincia: Vibio Aultopr-viiden-^ c.xlaia qine duo pocula Calamidis manu , jj. Syllanoauunculo eius pr.-cccptori fuo cus C.xfar adamata donaucrat.atmulatus e vix vlla diffarentia eflet artis.Quantoque dep in Zenodoto pratftantia fuit, tanto magis hendi aris obliteratio poteft. No’'' Liber XXXI II 1. 177 cx xre eperii ir anificu CCCL XVI. VIII. rxr . \ 'gnis.qu.T vocant Corinthia pleriqiie in tan- tum , . capitmtur.vt Iccmn circiinfetant. ficut pOttcfius Orator fphmgcm Verti tcoablatarrii •Opter quam Cicero iilo iudicio in altcrcatio- ^ neganti ei fe atnigmata inteliigcre, rcfpoa- Hebere, quoniam fphingem domi haberet, ‘•cuntulit & Nero princeps Amazonem, de pa dicemus: & paulo ante C. Ccilius Confu- fignum, quod fecum etiam in pratlio ha- Ij*'.*® .'••• Alexandri quoque Magni tabernaculum minere traduntur folit-ic ftatua:,cx quibus duae Ote Martis vitoris a;dem dicat® funt. totidem •'•etegiam.Minoribusliinulacris fignifqueinc j^ticra prope artificum multitudo nobilitata • Alite omnes tamen Phidias Athenieniis ,Io- Olympi® faiUo, ex cbore quidem & auror m & ex are ligna fecit, Floruit autem Olym- pde ix X X' 1 I [.circiter ccc.noftr* vrbis an- Qpio eodem tempore imuli cius fuere Alca-

Jjl'nes , Critias , Neftocles, Hegias. Et deinde

1 ''•npiade l x x i v 1 . Agelades , Callon , Po- [ [,^'lc'us . Phragmon, Gorgias, Lacon, Myron,

J^^agoras , Scopas, Perelius. Ex bis Polycle-

.•>difcipulos habuit Argiam , Afopcdorum, jj*®*im,Ariftidem,Phrynonem,Dinonem,Athe-

j?dorum, Dameam Clitorium . Myronem Ly- Jiitn. Nonageliraaquinta Olympiade floruere

p^ltcydcs, Dinomedes , Canachus , Patrocles, ^•••efima fcctida Polycles.CcphilTodotusjLeo- Jl^tcs. Hypatodotus. Centefima qu.arta Praxi. Euphranor. Centefima feptima .Echion. .mrimachus.Centelinw quarwdeciraa Lylip- Puit,& cum.eo Alexander Magnus. .Itero S Ss 3 . , , » ^',

278 CPlinilNaturalisHilT"* frater EupInoni‘*f'^ Ly(Iftratus,& eius Sthenis ,

Softratus, Ion, Silani on . In hoc mirabile ’ nullo dodorc nobilis fuit ipfe .Difcipiilo^ buit Zeuxim & laden.Centefimavicefima

chides.Euthycrates , Lahippus , CephilTodcr'*

Timarchus , Pyromachus. Ceflauitdeiude ac rurfus Olympiade centefimaquinquageljPi quinta teuixit.cum fuere longe quidem iP' praidiiftos. probati tamen, Antheus, CallillraJ|','

Polycles,Athensu5.CallixeniJs , Pythocles Ita thias , Timocles. difiinflis celcberriinor*^ ^ raptim rel'^ aetatibus infignes tranfcurram ,

multitudine paffim difpcrfa . Venere autem ^ certamen laudatiflimi.quanquam diuerfis bus geniti .quoniam fecerant Amazonas

cum in templo Ephefia: Diana: dicarentur , P cuit eligi ptobatilfiinam ipforum artificum» j|-,^ prarfentes erant, iudicio, cum apparuit eam^‘ quam omnes fecundam a fua quifquc fent. Hxc eft Polycleti proxima ab ea Phi“'‘ , ^ tertia Ctefllx.quarta Cydonis.quinta FhragP’^ nis.Phidias.pratter loucm Olympium, quem ” mo amiulatur, fecit & ex ebote xque MinerU^j Athenis.quxeft in Parthenone adilans vero.ptxter Amazonem fupra diftam. Mi"' vam Um eximite pulchritudinis, vt a forma &al'a'j jnomen acceperit . Fecit & Cliduchum Jdineruam, quam Roms Aemilius Paulus a adem Fortunae dedicauit. Item duo ligna Catulus in eadem xde pofui: palliara:8; altera coloillcon nudum iprimlifque artem toreutif' aperuide iudicatd atque demonffralle merito ^ Polycletus Sicyonius Ageladis difcipulns n® dumenum fecit molliter iuuenem c. talentis bilitatum. Idem & Doryphorum viriliter Liber XXXIIII.

I Fecit fc quem canona artifices vocant , K- atiis ex eo petentes veluta lege qaa- I , “'^olnfque hominum artem ipfe fccille, artis ^ iudicaiur. Fecit & «dilltingcntem, & nu- lil.. 'dijirin^ inceflintem.Duifquc pueros itc ,• [ , mia- ^''dos ludentes qui vocantur Allragaliion- ( , lj®^funt in Titi Imperatoris atrio quo opere U : llumabfolutiuspleriqueiudicant. Itera Mec- - 'ium.qui fuit Lyumachia? ; Herculem,qui Ro-

j,*. Antarum i terta fullinentem ; artemona, qui l''‘phocetos appellatus ell. Hic confummalle ?®c feiemiam iudicatur, & toreuticen fic eru- ^iuc,vt Phidias apetuifie.Propi lum ciurdem , vt “'0 crure infifierent figna, excogitalTe quadra- *>rnenea elTe tradit Varro , & pene ad vnum

'ftiplum . Myronem 6c Eleutheris natum . I r*Utn Agcladis ditcipulum , bucula maximi ^“ilitauit celebratis verfibus laudata , , quan- alieno plerique ingenio m.igis, quam fuo, (

j?''iniendantur . Fecit & canem, & dilcobolon, ^erfea, 8t Priftas, & Satyrum admirantera ti- I,, & Mineruam, Delphicos pentathlos ,Pan- Hj*daiias;Hetculem etiam, quiert apud Circum

( **tmum in .Tde ci- Pompei j Magni FecifTe & 7* monumentum ac loculis', carminibusfuis ^ yl^na fignificac. Fecit & Apollinem .quem a jj.'"muiro Antonio Tublattim tellitiui Ephefiis

Augullus , admonitus in quiete. Primus videtur numero- C .''rultiplicalle varietatem , n' '0 acte,quam Polycletus, & fymmetria dili- c^horiSc ipfe tamen corporum tenus curiofus, ikjhiiifenfus non expreirilTe,capiIlum quoque & 'tn non emendatius fecille, quini rudis anti- as infiituiHet. Viciteum Pythagoras Rhegi. Italia,panctatiarte Delphis pofito.Eundc SSs 4 iSo CPlinij Naturalis Hift*

vicit ScLeontius, ijiii fecit ftaiiiodromooA -ibynptie'^jj, Ion quiOlymfia: oilcnditur , & 1 , mal-t tenentem tabellam eodem loco j 8c tem nudum.Syracufis autemclaudkantero viat" hulcetisiiUl.Lv.LiS doloremClOlOlCUi fentitei-cmicc etiamcildul fpeilantes jg

tur.Iiem Apollinem citharoedum , ferpentc'^’^|[, eius fagittis confici appellatus , quiDicaus ejuod cum Tliebiab Alexandro caperentui’^ rum a fugiente conditum, finu eius celatum c Hic primus nctuos & venas expreflit, capilb! ic alius StrU". tjue diligentius.Fuit Pythagoras j, initio pidor. cuius fignaadxdem Fottun* j iufcc Dea: feptem nuda ,& fenis vnum dauu |j, funt. Hic fupra diflo facie quoque indifctC* j; milis fuille traditur Rhegini autem difeipuj^* Si^k, filius fotoris fuiffe Softratus . Lyfippum Ilium Duris negat,Tullius futile difcipulumU,^, snat.fed ptimi> aerarium audendi fabrum , jp coepifle piiiioris refponfo. F nem Eupompi j,, enim interrogatum quem fequeretur anieceu tium, dixifle demonilrata hominum muli

foccund illimi artis, inter qiii difiringentc’' j, quem M.Agrippa ante thermas fuas dicauif re gratum Tiberio principi :qui non quiuh perare fibi ineo, quanquam imperiofus fu* cubicul initia principatus , tranflulitque in

alio ibi fignofublliiuto ; cum quidem

' , pull Romani contumacia fuit , vt magni* tri clamoribus reponi Apoxyomenon Hag uerit, ptincdpfque, quanquam adamatuoj’ ^ pofuetit. Nobilitatur Lyfippus & temuf^^j. tibicina, & canibus ac venatione .In xb quadriga cum Sole Rhodiorum, fccii Liber XXXII II. 2S1 ® deleilatus admodum illa .Dcinciim L 'i°P_eriiret gratia anis, detra£lumcrt aurum: 'lofiorquc talis exillimatur , etiam cicatrici- ® °psris arque confcilfuris quibus Ii , in aurum ''st. remanentibus . Idem fecit Hephiftio, 1)^

(jjl'|lQj_ Alexandri Magni--0"* amicum, quem quidam*••••»« 'J’”” ‘J ‘Vcicco a Jfcribunt , cum is centum prope an- X Snte fuerit. Idem Alexandri ven3 tioncm:qua: Phis facrata cft:Athcnis Satyrorum 1^1 turmam. jl'*andrumamicoruraque eius imagines fum- l|.j’ Omnium fimilitudine expreflit. Has Metellus 'edonia fubafta tranllulic Romam . Fecit & lijjorigas multorum generum. Statuariae artiplu I^^Um traditur contuliffe , capillum exprimen- tj''spita minora facicndo,quamantiqui,corpo-

> Staciliora (icciocaque ,pcc qiix proceritas fi- Otum maior videtur.Non habet Latinum no- '•'fyitimetria quam diligenti (lime cudodiuit, , '•h' i /J «"irr* e A j> I, iutadlaque ratione quadratas veterum fta-

([‘'•tt. ..it.» tlli.. permutandotvulgoquedicebat , ab illis fa. )j*' cuftodit.x l[ in minimis quoque rebus. Filios V tfcipnios reliquit laudatos artirices , Labip- Euthycrarem: ^ & Bedam . led ante omnes ^ij^Oquam is conllantiaro patris potius sroula- 'loam elegatiam.auftero maluit genere, quam ti

jj^ndo, placete.• Itaquea L«avjuw optime expreffit Hercu-aav4vu~ tlelphis & Alexandrum. Thcfpin venato*

&Thefpiadas:pt*lium equcflte , ad Tro- iCl' yOtj oraculumtquadtigas Medex complures:

r”,'*' cura fifeinis : canes venantium . Huius ^'0 difcipulus fuit Tific«tes,&ipfe Sicyonius,

SSs ; , ,

28z C.Plinij Naturalis Hift' difcernan fcd Lyfippi Ce&s propior , vt vix ceii .Dcm^” complura ligna, fenex Thebanus , reXjPeuccftes Alexandri Magni feruatot,d'8,^j, tama gloria. Artifices.qui coinpofitis volm^J ^ bus condidere h.-cc, miris laudibus celebraO^^j, quoui^^j Telephanam Phoceum,ignotum alias, upj.. in Theflalia , vbi habitauerat, latuerint fulFragiis aiquatur i(, eius : alioquin ipforum Pythagora:. Laudant eiust* cieto, Myroni , jjj fam.&Spinarum pentathlon.Sc Apollinem.

ignobilitatis fuiffe , non hanc caufam ‘t le- niam fercgum Xerxis atque Darij officini*^jc diderit.cxillimant. Praxiteles quoque matt”

fcliciof.ideo Sc clarior fuit . Fecit tamen pulcherrima operaiProferpinse raptumutet’' tagufam,& Ebrietatem, dcLiberura patrem pccibt^ bilemque vna Satyrum, quem Gn^eci jji cognominant.Signa etiam, qua; ante -p. *d idem fuere, Venere'mque qus cum ipfa , ccndiocremata cll Claudij principatu res illi fui per tertas inclyta parem.

phufam. Spilumenera , Oenophorum . J dium & Arillogitonem tyrannicidas Xerxe Perfarumrege captos vidia Perlidei^ j nienfibusiemifit Magnus Alexander. Fecit

bcrem fubicpenti lacerta cominus fagit'®’ [jt diantem.queni Saurotlonon vocant. Sc duo ligna eius diuerfos alFedlus e.'tpt*'’’j,jjiC flentis matrona, & meretricis gaudentis, f ,} * putant Phrynen fuifle , deprchendtintque amorem artificis ,& mcrcedem in vuliuif^^, tricis.Habet fimulacrum & benignitas po- lamidis enim quadriga aurigam fuum fuit, ne melior in equorum effigie ' homine ciedctctur. Ipfe Calamis & Liber XXXIIII. 233

fecit , equi*; fempev fine xmulo jj^r^euK. j^g videatur inlioniinum effigie in- Alcmena nullius cft nobilior. Alcamenes '^difcipulus & marmorea fecit, Scxreum 'rtj *J^^'pion.qui kl vocatur encrinomenos.AtPoIy- “‘icipulus ArillicEts quadrigas bigl^fquc.Ft L^'^3ris Le-Tna laudatur. Scortum hxc lyrx familiare Harmodio & Arifiogiconi,con- V^^^orum de ad mortem tyrannicidio . vfque d^ciata.ryrannis non prodidit .Qnamobrem £!c honorem habere ei volentes, nec

^^^nfeortum celebrafTc , animal nominiseius

: atque vt intclligcretitr caufa honoris , in linguam addi ab artifice vetuerunt. Bria- ^ . '^efculapium & Seleucum fecit . Bedas ado- Bittoa ApollincnnSclLmonem, qui fuiit

Cencordix templo . Crefilas vulnera- w deficientem, in qitopoflitincclligi,quantuni Olympium Periclem dignum L^^^ominc.M iroraque in hac arte efi, quod no*

, ^Wros nobiliores fecit. CephilTodorus Mi- mirabilem in portu Athenienfium, & L ''' ad templum louis Seruatoris in eodem

,, ''*-Ciu pauca comparatur . Canachus Apolli- 'ij^Biidum qui Fhilefius cognominatur in Di- Ceruum- V*°’ ita vcfiigiisfufpendit.vt linum fubter v*Hrahatur, alterno morfus digitis calcequc ^'''''ntibiis folum ita vertebrato deme vtrifque li>ttibus vices refiliat. Idem , vrircpiilfupcr Y'‘^oiltas pueros fecir. Cha-rcas Alexandrum rhilippum patrem cius fecit. Ciefi. doryphoron, & Amazonem vulneratam. qus facerdos Catius Lyfimachen , Mi- '‘*i. fuit annis l x u_i i. Idem & Mmeiuam, qu* : .

84 C.Plinij Naturalis appellatur quoniam qiix Mulica , Gorgoneciusaditlus cithan tinnitu ae Idem equitem Sarmcncm,qui primus jus, lau tu fcripiit.Djdalus Sc ipfc inter li£iorcs p-i pueros duos diftringentes fe fecit. Dino” ProtcfilaCi & Pythodemnluilatotem. E^F' jc» Paris laudatur ,j. ris Alexander ell ; in quo , omnia (imul intelligantur, iudex Dearum >',118 tor Helerne, iic tamen Achillis intetfeiaor.rjjjfiS cft Mineiua Rom-t, quse dicitur CatulianUi {, Capitolium a CL • Eudlatio Catulo dicata . upj, mulactum Boni euentus , dextra pateram ftra fpicam ac papauer tenens. Item I.aton^jp‘i erpeta, Apollinem & Dianam infantes lum‘,,.j£> in .Tdc Concordia:. F:cit Sc quadrigas & Cliduchon eximia fotmatSc Virtutem

ciam.vtrafque cololleas : mulierem mm‘L|iij>' rem & adorantem .Item Alexandrum & .* ,.(( ptim in quadrigis : Eutychides Eutotain • j” artem ipfo amne liquidiorem plurimi KegiaiMinerua.Pyrthufquerex laudatur,‘-]D- tizontes pueri, ScCallor ac Pollux ante * 1 ^jgi uis tonantis. In Pario colonia Hercules }

Buthyreus Lycius Myronis difcipulus '[a#' fecit dignum prarceptore puerum fufflanteP;jj|iii guidos ignes, & Argonautas. Leocras

fentientem ipid rapiat in Ganymede, ,,ii£' rat,parcentem vnguibus etiam per lum Autolycon pancratio viaorem quem Xenophon Sympofion fetipht illum tonantem in Capitolio,ante u""*

bilem : item Apollinem diadematum Lagonem puerum fubdola: ac fucat* A,ifi tis.Lycus & ipfc puerum fuffitorem. Titulus genu premitur, replicata «eruice.: Liber XX XII II. iSf

fcvipfic de fua arrc . NaucyJcs & Difcobolo Se immolanrc arierem lanietur. Nauccrus lui^^atorcm anheUcem fecic. ^''“'^races qui fiintiu Acfculapium& Hygiam > ^•icordix templo Roma:.Pyiomachi qiiadriga .biturab Alcibiade. Toliclcs Hcrmapbrodi-Jim Mineruam: )i ^dem fecit . Pyrrhus Hygiam & '^nix Lyfippi difcipulus Epiiherien . Stipaic

'''Pfiiis Splauchnoptc. vno celebratur figno , ^‘clis olympij vernula hic fuit, exta torrens, oris pleni fpiritu accendens. Sillanion jJ^^Uodorum fecit, Hdorem & ipfum ,fed inter fui diligcntiflimum artis , &: inimicum crebro perfeSa figna frangentem ,dmn cupiditatem nequit artis, 5c ideo inianum ^^ominacum.Hoc ineo exprefiit, nec bomi-

: Achillem jjex a:rc fecit : fed iracundiam & ;^dcm. Item Bpiflatcrr exercentem athletas: quam ab excellentia :Ng)'lion Amaxonein , incomita- Eucnenion appellant , obid K^^ronis principis civcunlatam.ltem fecic pue quem amando Brutus Philippenfis cogno- illurtrauit.Theodorus qui labyrinihu l‘^fuo , fc ex xre fudit pixter fiinilitu- ^‘^Sanii, ipfe , mirabilem fama magna: fubtil iratis ccle- Dextra limam tenet, larua eribus digitis tantx WrigitUm tenuit trannatam Prarnefte , currumque & auri- K^^l^atis , vc totam cam mufea. Xcnocra ^ inteo-eret alis fimul fa^^ia vc ali|. Euthycraiis, V i^ificracisdircipulus-aut, vtrofquc copia fignoru,&: de fua arte com- i volumina. Pbtes artifices fecere Attali 3c

' Nnis aduerfus Gallos prxlia,irigonus,Pyro. r^us,Scratonicus,Antigonus,quicondiditvo. argento de fua arte. Boethi, quanquam irielio 2S(r C.Plinij Naturalis

melioris, infans eximie anfeicm firangul^'’ .,

que ex omnibus > qua retuli , clariliinia ‘li^* jpc jiivrbe iamfunt ilicataa Vefpafianb L

aliifquc . in templo Pacis, eius operibus '^j? j;is tia Neronis invtbcm conucc>a,& ^ domus aurei diCpofita. Priteteifunr iquS"

celebrati artiUccs , fcd nullis operum pricipui.Ariflon.qui & argentum cilare Clefias SNL litus cfl, Callias . , t antharus Critix P‘ nitis , Dionyfodorus difcipulus. Eunicus Si Hecatius.Avg^ des . Euphorion, ,

cilarorcs, Lclbocles , Prodorus, Py''’'‘’“Lia

Polygnotus : iidem piAores nobilillimi • '“jj ex cilatoribus Stratonicus . Scymnus, s]“‘

Cririi difcipulus . Nunc percenfebo eOS’L. eiufdem generis opera fecerunt, vt Apoll°.jj,

rus , Andrcbiilus, Afclepiodorus , Alcuas P . AnPrj|, fophos : Apellas & adorantes focminas : nus & Perixyoinenonityranniciddfque flos; Antimachus, Athenodorus ftrminas

biles ; Arid.odemus & luftatorcs . bigaf‘in^

auriga philolbpbos , anus Seleucum '‘^^(, - , 0 Habet gratiam luam huius quoque DotfP^j,

. C ephilh doti duo fuere ell tus : prioris tius .Liberum patrem in infamia nutriens-''j(,

& coucionantem manu elata perfona in ni :

toell . Sequens philoPophos fecit. Colota* ph‘‘“ cum Phidia louem Olympium fecerat, (i CalIi<^o^’[j, phos.Item ( leon & Cenchramis , & 8c Ccpliis ; Chalcofthenes & comoedos tas .DahippusPcrixyomcnon.Daiphron, inoctitus JcD.Tmonphilofophos.Epigo'’'';’ me, nia ferepradiila imitatus piiceflit & matri interfcfl.r infante miferabilite^ oo

: diewe . £ufaolidis digitis computans ^Lirlt Liber XXXI III. zS7 Nec ^ ^etis quadrigis. fpeftarus , Menogenes aggreiPus, nnus N iceratus omnia qu;c csieri , , ^pJ^.xfcntauit Alcibiadem, lampadcqucaccenfa ciusDemaraten facrificantem. Pilicra- j Pirho mulierem impofuit. Idcmque fe- '}} Martem 8c Mercurium, qui fuiit in Concor- templo Romx.Perillum nemo laudat fxuio- Phalaride tyranno, qui taurum fecit, mugi- primus ^ominis pollicitus igne fubdito, & In hoc ?? expertus cruciatum iuftiotcfa^ulcia. deuocaucrat i^tTiulacris Deum hominumque J^iniflimam artem. Ideone tot coditores cius ^oraueram>vtcxca tormenta fierent? Itaqne j de caufa feruamur opera eius,v: quifquis il- ^.^ideat, oderit manus.Schcnis Ccreremjouem, ?'»eruam fecit, qui funt Roma: in Concordix adorantes fa- Idem flentes matronas .& tJ^^cantefque.Simon ennem & fagittarium fe- Scopas /'^tvatoniciis calator ille philofophos , & venato- .'"que. Athletas autem & armatos , Euchir Glaucidcs, facrificantcfque Batton , , ''iodorus.Hicanus.Eophon.Lyfon.Leon, Me- Bolydorus Py- ,i’'*Otus Myiagrus, Polycrates, , idem pidtura clariilimus. tritus , Protogenes ^ 8c .''ficemus: Patrocles, Polis, Pofidonius, qui Ephebus, k Sentum c.xlauic nobiliter , natione Timotheus- Simeniis . . Jiui, ^iclymenus,'eiymenus , l-mtonPhilon, |h.r-'sotnneftus.Timatchides.Timon.Tifias.Thrau:.].,.. T-:n,r,n.Tifias,Thra , cognomine in- omnibus autem maxime calumniator fui, 'Stis cft Callimachus, fempet oh id Cacizo. finem habens diligcntix , memorabilis exemplo ad- Hno, appellatus , faltantes La- . Huius funt ;'*''ndi curx modum quo gratiam opus , fed in -i 1 emendatumemenaatuui Hunc quidam '?5m diligentia abftulcut . , ^

288 C.PlinijNaturalisHifl^' i

captus , \ & pidorera fuilTe tradunt . Non ite folummodo Zenonis ftatuam arte , vnain pna in expeditione non vendidit Cato philofophi etat.vt obiter hoc quoque nol^ ft^tua' ^ tam inane exemplum . In mentione inc ell dcvna non pratereunda, licet autoris habitu iuxtarollra Hcrculiscunicati , Eleo mi.torua facie.lentienteqi fuprema in mn'C®'j, hac tres funt tituliiL.Luculli Impcratoris.de C- nubiisialtcr,'pupillum Luculli filium ex S. dicaireitcttius, T. Septimium Sabinum Aem' in reftituide. curulem ex priuato publicum ,,, tantique fimulaCt certaminum dignationis ^ id fuit. Nunc reuertemurad differentias iniftucas. In Cyprio coronarium &; rcgulate'^j, la’?jj, vtrunque duiff ile . Coron.atium tenuatur in fpeciem nur' nas, taurorumque felle tindlum , , invne coronis liiftrionum prabet. idemque j additis auri 1'crupulis lenis, ptitenui pyropi L dtea ignelcit. Regulate & in aliis fit meta) . itemque caldarium. Differentia, quod caldafi malleis fragile quibus reg'’ funditur tantum, , ,( qi*^, ce obfequicur.ab aliis diiflilc appellatum, omne Cyprium eil.Sed & in citeris metallis» .|i. purgatis ra diltat a caldario . Omne enim vitiis.excoaifque, regulate cll.fi' gentiusigui j liquis generibus palma Campano. Simile in

tis partibus Icalii prouinciifque . Sed plumbi libras addunt, & lene recoquunt ptO^ inopiam ligni. Quantumea res diffcrcntil

rat.in fentitur , vbi inter lap''* Gallia maxime j, candefaffos funditur. Exurente enim coS^jj

nigrum atque fragile conficitur . Pritereife'".. pl" recoquunt quod fipiut fecifle , bonitati : mum confert. -A I-ibcr II. XXXII 28 i> ‘jf‘^i'intUxr'u ir miBurte iirdeferuando *rc. j>Q Caf. XI. ttotalfc non ab re efl-.es omnefrigo- 'te m°*^**^ ^Sno melius tundi ftjm . Sequens temperatura ’ '^^‘^ttnque tabularis hoc r-afFa'** , modo; 'ilitjj‘*Ptoflatur ia primis, mox inproflatnraad- l^^ttia portio aris colledlancr, hoc ell.ex Peculiare in eo condimentii attritu confueiudinenitoris veluti manfue- “^tfcentut lifj,* & plumbi argetarij pondoduo» tiij^ttc fclibta, centenis proflati. Appellaiur tttim Se itiijjj formalis temperatura aristener- ' iljj > quoniam nigii pluinbi decima portio pd- ^ argentati) vigelima rmaximeque '“lo ita quem Gtsccanicurn vocant. No- vocatur ollavia,vafe ‘^**'S“* nomen hoc t^tnis aut quaternis libris *tti plumbi argen-

centenas aris additis . Cvprio Ii addatur “tim, tiij colos purpura fit in iiatuaturaprate- ilU^ttra extetia rubiginem celerius trahunt, ftfgleaa , nifi oleo perungantur.Scruari liquida pice fttp tradunt, i fus aris ad

Ijtuj monuraentoru iam pridem traf. quibus publici con- hones inciduntur. cadmiA mtduint. \ Caf. X. lyl ctalla iris multis. modis inflruunt mcdici- P^^m, vtpote ciim hulccra omnia ibi ocylli. !l,^***'cntur. Maxime tamen prodeft cadmia.Fit dubio h.tc & in argenti tornacibus.candi- ii minus pDnderol'a,fcd nequaquam com. V^nda .cratite. Plura autem genera funt.Nan-

fi t .Ts.cadmia L*Pfe Ia 3is , ex quo vocatur, fu. iUji^hecellarius, mcdicin.t: inutilis. Hic tutfus di^nacibusexifih. aliimque numinis fuioti- I Tom. iiij TTt Hift' 15)0 C.Plinij Naturalis ginem recipit. litantem egefta flammis la flatu tenuiflima parte matetix.S: cameris . al^,. hiifue fornacum pro i]uantitatc leuitatis ^ orU’ ' cata.Tcnuiflima cli in ipfo fornacu ‘I“i ji- ros eluilantur, appellata capnitis, exufta, mia leuitate limilis lauillx. Interior optima.^ bot.j, meris dependcn.Sj Stabeo argumento cognominata.Poderofiorhjc priore, Icuiotr,, r6l'ecuturis.Duociuscolorcs;deterior citifi^jj. n' puniceus melior .friabilis, oculorumqiic , to camenris vtiliinma.Tcrtia elf in lateribus (, cum,qui propter grauitatem ad cameras p‘‘jh dicitur placitis nirenon potuit. Hic , & 'Hlial i%. crufta verius nuam pumex, argumento , ,

vatia , ad pibras vtilior,& ad cicatrices

das. Fluunt & ex ea duo alia genera ; oii)'‘^Li. maculij, extra pene c.xrula , intus onychis .jii' lis.OKracitis tota nigra, & citerarum ma, vulneribus maxime vtilis. Omnis aute Cypri fornacibus optima, iterutnqii* mia in jijj- io ‘'^^1 dicis coquitur carbone puro , atque vbi rem rediit, extinguitur vinoammineo. emplaiiia pr.iparaturtquij vero ad pforas,ac^^^|,t Quidam in ollis fiailibus tufam vrut, ac in mortariis poftea ficcant. fjymphodoto^ , pide ipfum qu.am grauillimum fpifllflimo reilingod vrit pruna , cxuftum Chio vino linteo cribrat, atque in motta 1 ditque.mox l teli' pluuia macerat itcrumqu- jii rit , mox aqua , quod fubfidit, donec cerulTi fimilis ^“: „pii' detium offenfa.F.adem Io!l.-caflio:rcd rilTimum lapidem eligit. Cadmix cflf“‘'Vy|.(ie* re.perfanare.ftflercfluxiones.ptcrygia ^ yjc' extenuare oailorum purgaic.fcabritic , 5 quid inplumbi etFci2 u dicemus. Et is 'f Liber XXXIII I. 291 puniat vritur , prsterquc albugines ocu-

'’*•»! '‘.'^''^'‘^‘^s-Hulcera quoque oculorum tetuat , idque Acgypci) collytij modo >n Coticulis . Facit & vomitiones c meile

lis X''*™' Vritur autem Cypriii in fiitilibus Ciu-

''leat^I ‘“*P*'uris pari pondere, circunlito fpira-

'lit.Qi 'I' ‘laminis, donec ipfa vafa percoquan- l‘dam & falem addiit.alij alumen pro ful- *’) nihil, fed aceto tantum afpergunt. PKt'Oritur mortario Thebaico , aqua pluuia *'Ur.l-i,: n'_n.. 1 .. Eiopg*|^’*^inore efFeftu , iteriimque aSicfta iar-

Piiis j dum cofidat, relinquitur: hoc fq- V- ad fpeciem minij redeat. Tilc ficca- pyxide feruatur.

'^Jiorty(irfqHama.AriSi &fiomomdtt , & hicracio. Ca^. XT. >fc H,. ,^oria a;ris fimiU modo lauatur >mfnore ''as''^^^>'iuim is ipfum.Sed Se atris flos medi- ^ fornaces P^nila''**'* excuiiutur 'i fni,'''''’*’' flatu crebriore velut mi- vocant florem, t adunt autem rubentque. 'Stifij'’'* refrigerantur

eis fit, quam vocant- lepida , & lic flos, vtfquama veneat pro eo.I.ll au- quos pa- deculFa vi clauis , per

'itiis Cyptts mpinie offi- ^'*ta. Difletentia hate eif, quod fiiuama cadit fpon ''•Stu,™' iftibus iifdem panibustflos 'U|^ ' i eft'-ii alterumHiicium genus lubtilius,exlui'i*a*v.o,v.« fiimnia hi, 'Uanugine decuirum.quod vocant ftomo-

'''ttiip'!'?' omnia Mcdici(quod pace eorum

'tts fflceat) pars maior Senomini- ignorant , ^ ^^^'antuma conficiendis medicaminibus '>flhod efle proprium medicina: Iblcbat. TT : 1 ^

C. Plini) NamralisHi^^' KLincqUQties incidere in libellos» cor«P

inipendi _ his volentes aliqua, hoc elV , creaiint feroruna experiri commencacia , omnibus quidem fraudibus (ia: , ea ti,t^adtaque iampridem emplaflra £e col^jjc mercantur, tabcfque mcrcium.fraus f^pl^,^ extericur.Et fquama autem & Hos vruntuf aut lauanuit i tinis fi tdilibus tereis , deinde pra ..ad coldem vfus: & amplius ad nari^^’jjfri' grauicates nola vitia , itemque fedis & per fiftulas in eas flatu impuUa , & hukcj" fit farina admota.TolIit tonfillas cum V»' & ex candido aere fquama, Cypria long^^ cior.Nccnon vrina pueri prius macerant^* rf' pancfque. Quidam vero excuifam rquaro^y hydi'^‘jiti' runt , & aqua pluuia lauant. Dant &

eam duabus drachmis in miilfi hemina > nunt cum polHne.Aeruginis quoq-, magntif ^ Sed pluribus fit ea modis.Nanque & e quo coquitur ?.s deraditur, & a:re candider, fufpenfi^’., rato , atque in cadis fuper acetum

obturatis operculo , multo probatiore hoc idem fquamis fiat. Quidam vafa didi n:iis fictilibus conduntin aceto, x.dic.Alij vinaceis contegunt, totidt-mq^ dies radunt. Alij delimatam xtis Ccobet^^ fpargunt, vernnrque fpathis laepiusdie>' abfumatur.Handcmqi fcoben> alij terere lariis scrcis ex aceto malunt. Ocylfime i* trahit coronarium a:rugincm, recifam^^^^^jj acetum addhis.AduIcerant marmore me Rhodiam ^ruginemialij pumice aut ? ^ Pra:cipue autem fallit atramento futorio rata.Carcera enim dente dcprchcndiltur.lo batiU tia in frendendo. Expetimentum in liber XXXini. 2^3 colorem retinet: jU'» tHin ^ ® '*^3menro ? , rubelcit . Depreh end itur p5 p m;icerato:nigrefcictenim '^'‘Ettie ’8nt,,''SUe illita.Dcprehendiiurillita. Deprehenditur & vifu.ma-vifu. Sed fiue fynccrain, fiue adultera- .“tttf ficcatam in patina noua . '’err; 1 vri fauillala fiatipolled teritur &i ^lippl^''' Aliqui in crudis fidlilibus vrut, donec

.P'r<^oq“atur . Nonnulli Sc thus mafeu-

collyriis oculorum aptiflima, dela-

(tefl; mordendo proficiens. Sed ablui V- pcniLiiiisDCnTClIllCi^allHiecairais, aonec roaeref de-/4 a Jitle', vocatur collyriti.quod ita ma id Hammonia- p* ’'ilti l^utuor, airuginis Cypriaeduabus.atra- quod clialcaniliu vocat, totidem, vna croci fex.H?c omnia trita ace- 'Colliguntur (Mijc'.'' in pilulas , excellentis re- Aa ^“''".'oitia glaucomatum & fuffufionum y-p'"'® & fcabritias &albugines,ac ge- *',**• Cruda aute attugo vulnerariis em- '^‘•^'or. i|^l'on Oris etiam gingiuariimqi hul- niirificc emendat , & labiorumhul- >aj '*in r ’ . - - 0»«^^ (1 &ccra addatur, purgat, perducit. Aerugo & callum fi- s-' «rodit ,> virioriimqiicVirioriimqiic quaqua- citeacirca fedem, f 'fiue^ cum Hanirnouiaco illita, vel col- *l?^**^*OH • fiflulas ad.ada.Eademqi cum reli- tertia parte fubacta, lepras tollit. l chalcitij& foryy& chalcanth^. C«p. X JT. Ei 'fculi.c^Iterum genus scrugims quam vocant , ''•l3in,in Cyprio are dioc trito alumine

TTt , ,

Hift- 2_94 C-Plinij Naturalis nitro pari pondere &fale , aut «lUam acerrimo ,Non fiihocnili diebus circa Canis ortum. Teritur autem. fe vermiculorui’ „ viride fiat , contrahatque cmc>t j, cie.vnde 5c nomen. Quod vitium yt dui partes qiix fuere aceti,mifcentur ri impuhis.ldem autem in medicamentis fcrrumij^jj. cuiv.vefficit , .1qua— di.timus aurum LClliaterna*^ , #‘1 . r . r, vfufqne.quiirugmis.ScoleciahtKper dicemus- (j- fa ab arrario lapide, de quo nunc ipfum ^ citim vocant lapidem : ex quo & quitur. Didatdcadmia, quodillafuper - fubdialibus petris cxditur , harc ex .f. quod chalcitis friat fe ftatim moU' li- Item , t*’ tura,vt videatur lanugo concreta. Eli: Sc j# cnaicjuschalcitis tria generagcncia '-o*-";-cdcinf'’j|/ Jtmttio.quouftinttio.qubd j| 5: mifvos,& foryos, de quibus Angulis obiu. fuis locis. Habet autem .xris venas Probatur mellei coloris.gracili venarum /*. . TJni-m-iP Ar* recet^(ii||»-prCt^ fu, friabilis, nec lapidofa. Putant &

fiat» .:tl’ lioremlinr^ni elle,quoniaelTp.nnnnia inueeerataiiiuecerata forvfory * ^j^,- ad excrefcencia inhulceribus, gingiuas.vuam tonfillas farina coD^P^ 0^* Vulua! quoque vitiis in vellere imponi^^* additur fucco vero porri > verendorum ilris.Maceratur aure in fiililiex aceto * L.. crocivivavi trahit.v«c«.--- fimo diebus X l. 5c colore jjfl^

j Mam/wiiuv.iv»iijv.v*»i.».'pondcre.racdicaroent Mi miftoinilio cadmis^auuilcv pari -gt* I r. .1..» pa^m..jrm* -vi.jji ficit.pforicon diftum.Quod fi du.x sim*^ citidis tertia cadrai? teperentur,acrius «Jj #iet.Acriustiet.Acrius etiamnumetiamiium A:otvencmcuuu^»vehementius 1 ^oi quam vitio temperencur.Toftavefo adij eadem omnia.Sorycex.»., AegyptimnA^epxr^finm maJtt*** n HifpaPjjO datur, multum fuperato Cyprio. oculorum quoque Africo ; quanquani —

Liber II I. X XXI ipf . vtiliusCypriii putant; fed in qtiacun- optimum, cui maximum virus, *in * olfa^tt ' tntiique pioguuer nigrefces & ipongio- ' ; res contraria in cantum, vc qui- oUadu modo vomitione moueat/ Sc

^PUum cale . nationis if- quidem Alterius con- Iplcdclcit.Ec mify clllapidofius. l^rodeft L i dentium dolorijfi contineatur atq; col-

\» .^'^oiis hulccribus grauibus,quxqi Icrpunt, fitu v“'- id?*' • ferobibus,^ flore 'f^nc fieri exutio lapide in ^ . ^IjJ^^iJtcomirccmc fcc ligni pinei tauilla.Rcuera e fupra dido fit lapide > concretum natu» *^crecumque,ficoptimum inCypriorum offir-

cuius notx tunr triaci aurex fcincillx , fic '^^^^ratLir j harenofa natura, liueterrca,claal- . Nlif< • - 'Vjlf/*”iilis.noc admifeem ,quiautu puigann J- eius infufi cum roTacco auribus puru* 1« » Vtilius in lana impoiiti capitis hulceiibus. Ex- fifita ezM/. l>f^^*t'ctiam fcabritias oculorum inueteratas. 'PUe tonliilis.contraq; anginas &fup- fHj vtile Co ^'’-R.acio,vt x- v i. drachmae in hemina aceti fiid^''tur addito meile, donec lenrefcat. Sic ad 'iicia vtile cll. Quoties opus fit molliri viin ’ niel afpergitur.Erodit Secalium fiftulariim *'*“cntium:& collyriis addiiur.Sifiit Sc

l(,(-“^*nem , hulccraque qua: ferpant, qu®uepu« carncs.Peculia-

iif'P?nia l puteis ftagnlfue , id genus aqux ha. dulci pati llij *''Us.Decoquituc ea.admilla men & inpifeinas ligneas funditur. Immobili- TTt 4 , :

C. Plini), NaturalisHift- 29^ ,|[j5 I has tranftris dependent reftes bus fuper | adhireiccnslimusvitteis extenti quibus j , Exemp . nis imaginem quandam vui reddit. ciruleusjr^^. ita ficcatur diebus x x x. Color eft cHe quam fpeftabili nitore, vitrumque j: coriiS’ diluendo fit atramentum tingendis - ^ in ferobes pluribus modis , genere eo .(a 6 i quarum e lateribus dillillantes bybernO a-^j,,.alii. llirias.llalagmia vocantmeque cft putius Sedex eo candidum colorem fentientefl’ appellant. Tit & in faxorurn ‘ j/ lam , leucoion nis,.pluuia aqua corriuato limo gelante- lalismodo,fiagtantiflimo Sole admiifo aquas cogente. Ideo duplici quidam diffett*’ ^ foflilc aut fa£litiura appellant, hoc pallidi^®j.j,)-

bonitate deterius- ,j- quantum colore , tantum bant maxime— Cyptium inmedicini ''fu^\|,i,< tur ad depellenda ventris animalia pondere cum meile. Purgat & caput dilutu ^ naribus inllillatum:item ftomachum, le aut aqua niulfafumptum . Medetur ruro fcabriiiei dolorique, necnon & calig* oris hulccribus. Sidit & fanguinem nariu hatmorrhoidum. Extrahitoira frafta cutn

ne hyofcyami . Sufpendit epiphoras fronti impolitum Efficax & in emplallti* [|il

^ p/1,9 eanda vulnera. &ftx excrefccntiaA «• e* vo/Vavs 9* 19* hulcetum-11 11 I /9^1'ltllT' „e- » - ''-mlint.V & vuas, vel fi decofto tangantur. Cum auj" quefemine fuperponitur empladrisadad 5 v tollendos:qu&dque,ex eo candicat, in eo 0^. aurium fertur violaceis , & gtauitati illituna las inCpiratur . Vulnera etia per fe ^0. fed ftringit cicatrices. N uperq; inuenium ’ .^^0' rum in harena & leonii ora infpargete '* J^ft- taqseftvis in alltingedo,vt non queat m pi Liber XXXI III. 2p7

r 07 Anti^j^odo di^hry^e, f ni>hoh^c,&jpodo , & , ^ triente Serttilio. Cap. XII f- PiTiamnum inazvariis *^caiu pompholygem 6c fpodon. Dirfcrenria, ^^'odpompholvx lotura paratur » Tpados illota leuifiimumquc, ®^Uliqui id qiiod llc cadidum cfTc ari5& cadmix {'^•iipholvgem dixere , Sc ^illam.Spodon nigriorem ponderouoremque miltis fcin- jdecatam parietibus fornacum, li[lj .. I « . 1. . .. tu.... f\rprn acce-arr«=>- aliquando & carbonibus.Hacc aceto tangatur lingua la odorem a:ri.s pr.xllatj&i li ^tem horridum. Conucnitque oculorum raedi- occurrens, ad '^^ciuis^‘nciuis quibufeunquequiDUicunquc viui>vitiis , ^ ^ Q»v.^ . _ j quodnitoH hu-nii- ?^nia qu* ipodos ’• hoc foUim didat, emplaiira. qui- & in I - i , - elutiorcmtioi visviii e(t.ctv. Additur ficcatio. vn- S lenis qiiirittit refrigeratio & cft.Spodos Cypria '"t ad omnia, qusc vino lota liqucfcentibuscadmia & ivra- ''Pdtna fit aurem efflatus & ocyus ,eiio. 1'“ lapide. Leuilfimf ha c tectis adhirefcic, a fuligi *tque e fornacibus & candidum ex '^‘liliairs candore .Quod minus o • argumentum eftihoc qtiia-vllf.. '» immatureimature iuiu.iv..>fota.acis ^ . - pompholyge. I vocant. Quodr^,ay-./J veto rubictm-viinirim :...if»rv inir orrtnre vimVim habctjhabet, CXnul-exhiil- ’''rs cx iis inucnitur, acriore vicum lauatur,fi oculos attin- '''atque adeo , fpodos,inqua Kexcxce;. Eli & mellei coloris Sed qundcunqtie ge- JWimum aeris inrrlligitur. anrc pmna.de- H lauando Hivtilius. Purgatur Digitis Icabniiem iDcrafliorc lotura . qus vino lallatur . Eft aliqua & Hedia vis eius , differcntia.Leni enim lota colly. '"generi vini vigiliis fatigatorum '‘i* rculotum nimium hulceribus qu.^ *Pta Eadem efficacior pi amr - ommbus me- madent . & '"uam vel oris qutc .

258 C. Plinij Naturalis Hi/t- dicamentis qux g.n)5r?nw'‘j , parantur contra inatgenti fornacibus voc»®, & ] fpodos , ijaam laurioti 11. Vtiliflima aurem oculis affiimatut.q"* fiatin aurariis : nec inaliapartc magis clivii' ingenia mirari. Quippe ne iniiuirecla etrent'”'' talla , vtilirsimis rebus vtilitates eardcn>e>^‘'‘^^

gitauir. Anriipodon vocant cinerem fici ari’'’' ris vel vel caprifici , myrti foliorum cum ic'’/! rimis ramorum prtibus , vel olealtri vel c-ir ni; mali vel Icntifci. Irem ex moris immatn'**' id eft candidis , in Sole arefaflis , vcl e bux>

ma , vclpfcudocyperi , aut tubi , aut tercbiii';', vel oenanthcs.Taurini ijuoque glutiai.s , aUti'H tcorum cinerem, fimilicer pollete inuentum Vruntur ; omnia ea crudo fiefili in fornacii’’’*: donec figlip percoiiuaniur- offici'';^ In.-crariis i pfcgma fit . iam liquato arre atqj pcicocfo „ 7 ' ^ pituMtr» dicis etiamnum carbonibus, 'flatiiqiieacceui'’’ 1 qiteacc. ac repente vehementioti flatu c.xpuitur arrirPp] lea quardam.Solum, quoexcipiatur lltaiuu’Q , ' jwod in fe debet. Facile ab ea difeernicur,* quam JO iijdemojfi- dem officinis diphrygeni vocant Grxci.ai’^'] dn^idifhry quod bis torreatur . tuius origo triplex, i'- gesvocMt enim traditur ex lapide pyrite cremito in cab”' OrAcit tiis, donec excoquatur in rubricam. FirScint'/, ex luto pro cuiuidam fpecus arefacio pritis b’*?’' paulacimcircundatis farmcncis.Tertio fiemby in,fornacibus xris fatee fublidente . Differeb'’’ P'’*’’ eft quidem.qubd .xs ipfum incatino defluit, l ia extra fornaces,flos fupernatat , diphryg^* tradunt in fornacibus g^b^'’ ' lapidis qui coquantur, ferruminari, circa hbb ss feruere , ipfum veto non percoqui, nifi ''fo- latum in alias fornaces, & eile nodum quenda'^ niatetif.Id quod excofto fuperfir;diphrygbS I .Liber XX XI III. 299 diiiit, ^^ri P.atio eius in medicina fimiUsfupra ^Ccarc,& exereCcentia confumere. & perpurga- flatim, Probatur lingua , vccamficccttadu ^^poremq^ue «eris reddat. Vnum ctiamnum acris familia ii- l^itaculum non omittemus . Seruilia Faftis aereum pafeie auro Cc Gliris in , trientem *>^gento, confumentem vrrunque. Origo atque Initura eius incomperta eft mihi. Verba ipfa de familia I MeiTalac fenis ponam. SeruiUorutn i^abet trientem facrunijcui fumma cum cura ^'^aeniheentiin; fncra quotannis faciunt; quem dccreuilTe videri > & ^'^cunt alias creuiffc , alias eo aut honorem aut diminutionem familtx

%nilicari. ‘ . r metaliur & differentUfern. Cap. xirii. Roxime indicari debent metalla ferri,

' latrocinia, ^timur. Sed eodem ad bella , exdes, cominus folum;fed etiam miffili volucriq;, cxcufTo, nunc lacertis, nunc » *iUnc tormentis humani in- ''crb oennato:quam fceletatiflimam

feSim In federe, quod expulfis regibus nominatmi bnn..i» tj Amano dedit Potfena ,

vetuft 300 C. Plinij Naturalis Hift. vetuftifllmi autores piodiderum. Magni Po'’}' peij in tertio Confulatu exrat editum,in ruffl^r tu necis Clodians,piohibentis vllum telum in vtbe. P.t tamen vita ij fa non defiit honore^’ mitiorem habere ferro ijuotjue.Ariftonidas at'*' fex ciim exprimere vellet Athamantis furore*** Learcho hlio pr.tcipitato relidentem poenite**' , tidmque,ferrum & ss mifcuit ei**® , vt rubigine vere- per nitorem aris relucente j exprimeretur cundia rubor. Hoc ligmim extat Thebis hodie- Eli in eadem vrbe 3r terreus Hercules, quem fe' cit Alcon, laborum Dei patientia induitus-V***^' mus & Roma fcyphos e ferro dicatos in tempif* Martis Vltori.s. Oblidit eadem naturi binig***' tas, exigentis a ferro ipfo poenas rubigine, ea- demque prouidentia nihil m rebus mortalius i** fet' ciente. quatn quod infeftiflimum morta litati. ri met.illa vbiquepropcmodu rcperiuntuisq***?' infula pe etiam Italix Ilua gignente : minimd‘f difficulutecognofcuntur ipfo colore terri *”*' nifefto. Sed ratio eadem excoquendis venis- 1** Cappadocia tantum tetr-** quifiio eft , aqu.e'an fiat acceptum.quoniam perfufa certo fluuio tet- ra neque aliter, ferrum e fornacibus reddit. D**' ferentia ferti numerofa. Prima in genere tern' c.tIiuc. Alix molle tantum, pluraboquc vicini**®

fubminiftrat : alix fragile & .-ctofum rotarumd* vlibus & claui.s maxime fugiendum, cui prior i® tio conuenit. Aliudbrcuitaie fola placet, claulf' que caligariis : aliud rubiginem celctiiis feni**’ Itrifturxqi vocantur e.i omnes.quod no in alii* metallis , d llringenda acie vocabula impofi*®’ Et fornacum maxima differentia cft.In iis equi- dem nucleus fciri excoquitur ad indurandam aciem ,aliuque modo ad denfandas incudes» jnai Liber XXXI III. }oi |'^aUeorumue roftra. Summa autem dil^crenria immcvgitur. aqua c(l, cui Tubindc candens nobilitauii: loca alibi atuue alibi vtiiior Sloria ferri »bcu’i Bilbilin in Hifpania Sc Tu- ^iaflbnem>Comum in Ualia,cum ferraria mctal- in his locis non linc.Ex omnibus aurem gene palma Serico ferro efl. Seres hoc cum ve- Parcbi- ^^ibus fuis pelUbiifque mittunt. Secunda ferri ex' mera acie tempe- ; neque alia genera MoUior com- rantur: cffteris enim admilceiur. bonitatem plexus in nollro erbe. Aliubi vena haiiiura, vr ^3nc prtedac, vt in Noricis : aliubi ^Ulmonc aqua^vtidixinius- Quippe iricxa. ^^endo oleares cotes aquarixque differant, Sc ^Ico delicatior fiat acies.MirumquejCum exco- in ^iiatur venajaqux modo limiavi temijpoffei spongias hangi. Tenuiora terramenta oleo re- in fragilitatem dmen- 'lingui mos elt , nc aqua vlcifciu:r. Con- ferro. fanguis humanus fe ^^lum nanque eo» celerius fubinderubiginem dicemus.con ^fahit.Dc magnete lapidefuoloco hac ma- iaque quam cum ferro habet. Sola longo ^«tia vires 5) eo lapide accipit.retinctqtie j fcrvumyvt anulo- I ^^tnpore aliud apprehendens , imperitum catena fpedlciur interdum:quod I vulneraque uli ''^Igus appellat ferrum viuum, I ^Ipcriora hunt. Lapis hic Sc in Cantabria caute continua, icd non ille magnes verus appellant jnelcio an vi- Iparfa bubba^ione , ita ex- •• nondum emm fundendo perinde vtilis ferri vtLquc inhcit aciem, ^nus eft quifquam : I matme^ Eodem lapide Dinocrates archite- concamera, ' Aicxandtia; Arfmoestemplum eius c ferro inchoauerar.vt in eo fimulacrttm IntercelTit mors & f^ndeie in aere videretur. joi G. Plinij Naturalis HiO:-

ipfius & Ptolemsi.qui id. forori fm iuilerat ri. Metallorum omnium vena ferri largit''’’* eft. Cantabrux maritim.i: parte, quam Occani*

alluit, mons prsrupte altus , incredibile ett totus ex ea materie , vt in ambitu Oceani ximus.

De temperatieyafirri , ir medicini: exfirro , ^ traginc, by

quidam & religione quadam id fieri. Et exta^' ferream catenam apud Euphratem amnem, be qu:e Zeugma appellatur, qua Alexander M*' gnus ibi vinxerat pontem, cuiu.s anulos,qui cti prio^!' funt.rubigine infcitaii , carentibus ea bus. Medicina e ferro cil & alia, quam fecan»|' Nanque circunferibi circulo , cerue circun^^^ mucrone, &: adultis & infantibus prodeftconi*^,

noxia medicamenta : Scpr.xfixiflc in fcpulcro euulfos clauos aduerfus no^furnas ly^ phationes. Pungique leuircr mucrone quo , cuilus homo iit, contra dolores laterum peci^ rumqucfubito.s,qui pundlionem aiferant.Ql^,' dam vilione fanamunpriuatim vero canis di morfus.Quippe etiam prxualente morbo, pauefcentefque potum,vita plaga illico etiam ferro candente aqua, in _ vitiis, priuatim vero dyfentericis. £lt ^ rubi^ ipfa iiv remediis : & lic Telephum proditur nallfi Achilles fiue culp* . , id irea > Huc fenea . Liber XXX II II. 305 pingitur decutiens gladio. Sj.(i V® eam terri deraditur Iiumido ferro clauis

jUS'Vis eius ligate , ficcare, rcftringere. alopecias iilita. Vtuntur&ad fcabri- t( pullulafqt roiiuscorpotis,"cum ce- t\).' myrteo : ad ignes vero lacros er ace- loabiem paronychia digitorum Sc , Sy ‘f* linteolis. Sidit 8c forminarum pro- lilj inipofira velleribus. Plagis quoque recen ''ino iyj diluta, & cum rayrrhafuba£ta:& con °*J’atis Podagras quoque illi ex aceto proded. tjjJ^^^nit. Squama quoque ferri in vfu ed ex mucronibus,maxime dmili fcd acrio- tt ^ , ijiuani rubigo: quamobrem & contra epipho- Vi|i°^Ulonim airumitur.Sanguincmqt fidit, ciim maxime ferro fiant.Sidit & frminaruin itin'''J^*a.IiTiponitut & contra lienum vitia.Ha:- '^^oidas compefcit.hulcerumque ferpentia. Pt|'?is proded, farina: modo afperfa paulifpet; pijn‘Piia tamen commendatio eius in liygrem- ^0 II5 ad purganda vulnera fidulafque , & om- ofiibus te^. 'allum erodendum , &; ralis carnes

Cii**^das. Componitur hoc modo : obolis ex (it^°ba Creta duobus,dracbmis fex ex .Trc.toti-

^d^^ma ferri , totidem cera:,ex olei fex- ’’tio ta adiicitutiCum funt repurganda vulne- "«U: replenda, ceratum. ‘{lumbi meta!lu,& albe plumbo, & ni^t, Cap. XVI. ^Vquitur natura plumbi. Cuius duo genera, ni- candidum.Ptetiofiffimum candi- Jii, '“‘'''•atque ti,"'® Grateis appeliatum cafliteton.fabulofiq; i,|-''atun, in infulas Atlantici maris peti , vitili- Cj^^ae nauigiis circunfutis corio aduelii. Nunc .‘““h edjin Luiitania gigni & in Gallatcia, fumnu ; , '

304 C.Plinij Naturalis Hiil;- liimma. telUirc harenofa.fic colore nigri re taiuum ea deprehenditur. TmerueniunC ^ nuci calculi .maxime torrentibus liccatis.L^r* eas harcnasnictaUici>3cquod iubfidit, in fornacibus. Inucnicur &: in aurariis

( i]ux elucia vocant) aqua immilla cluen^s.^^j culos nigros pauluni variatos candore • ju eadem grauita.s qux auro. Scideo incalatnJ^’jj, quibus autum coiUgitur,remaiient cum ca caminis feparantur.couflatiq» in album ,, bum rclbluuntur.Non fic in Gall.vcia cum vicina Cantabria nigro tantum abiiu^gj

nec ex albo argentum , cum fiatex nigro. imer le plumbum nigrum line albo non nec hoc ci line oleo. Ac ne albu quidem line nigro. Abum habuit autoritacem &c temporibus cellc , Homero, caliiceron ab . p ei> clum. Plumbi nigri origo duplex cft : aut Ilia proucuic vena,nec quicquani aliud eX ritiautcum argento nafcitur,mifllfqi veni-^*'^ flatur.Eius qui primu.s fluit in fornacibus J flannum appellattinqui fecundus, argcnnbd^^lt rcmanlit in fornacibus galena, qu.xpor’^^ , tertia addita vena:. Hac rutius conflata , d^^ grum plumbum,dcdu6Us partibus duabus. DeJiann0:,plu}7iifo argentario, & qttibttfdaiP Ca^. XV I L QTannum illitum xneis valis.faporem gr- *3rem fack,«Jcc6percit xruginis virus, ini^‘ ue,pondus noauger.SpecuIaquoquecXcol ' 2atiflima,vt diximus, Brundiflj temperabant donec argenteis vti coepere & ancili.x. adulteratur llannum addita xris tertia portiO candidi in plunibuai glbuni. Fic alio DlP Liber III. XXXI 30J VH nigriqj libris. Hoc nunc ali- VQj. J^Scntaiium appellant. lidem & certiarium portiones funt.& tertia i^lbi.p,"". _ . ' eius in libras x x x.hoc '“ian firtulsfo- Improbiores ad tertiariii additis ^quii Vt ®Ibi.argentarium vocant, &eo quae vo- Ctjj "'^oquunt. Pretia huius faciunt in pondo tttti"’’''''S'ma, In libras, albo per fe fynccro ‘“ut Plu triginta, nigtofexdecim.Albi natura ®t'tli habet «Uj , : contraque, nigri tota humida album .‘It nulli rei line miftura vtiic eft.

I Jpargentu ex eo plumbatur,quoniam prius ‘‘‘‘argentu. •iliii, Album incoquitur areis ope- ' '^alliarti »b inuento , itavt vis difeerni queat hgp “^uto.eique incoctilia vocant. Deinde & ']“‘m incoquere ‘'tiii fimili modocccpere.equo- ia ..‘‘‘axime ornamentis, iumentorumque iugis Citjj^*taoppido:reliqua gloria Kiturigum fuit, ' Jeinde eireda.S: vehicula, 'fut & & petorita iiiQjj“^te:liraih'que modo ad aurea quoque, non acgetca,ftaticula inanis luxuria petuenit; fcyphis VlUc p'” cerni prodigium crat.hac in ktin,'' atteri,cultus vocatur.Pluinbi albi ex- in cft charta , vt liqiicfadium pon- *“'atur,Doncalore,rupilTe.India neque aes habet, gemmifque fuis ac mar- j,u*c '»i))j permutat. Nigro plumbo ad iiltuUs ®5Fque vtimur.laboriolius inHifpania cru- 'ttfj/afquepjfQjjijjj^ji.j jn Britannia fummo

Hiij 'Urio adeo large,vt lex vitro dicatur modo fiat. Nigri generibus ha-c fiint

Iouetanura,Caprarienfe , Olcallrenfe, ^ilijtfeentia vlla fcori.T,modb fit excocta Mirumque in his folis metallis,qubd ‘^a fertilius reuiuifcunt.Hoc videtur lace- Tom. iiij. VVv '

}Oij C. Plini) Naturalis Hift. ^ rc lelaxatis fpiramentis ad fatictatem

aer.sque vt foeniinas quafdam fcecundiorc* . Betica ortus facere.Nuper id compertum in 5 ^ tarcnfi mctallo.quod locari folitum erat< c c.antc annos,poftquam obliteratum ^ locatum eft. Simili modo Antoniami in prouincia pari locatione peruenit ad pCdo liiy vefligalis. Et mirum.aqua addita non |.ii- c® re vafa c plumbo conftat; eadem inaqua quadrans ii addatur.vas perurn Ius areufue ^ dephtmhe Mediana , irfctiri* flumtii,dt Ijhdaiifiatg^hnayde pfmrrt] t/iio, nSr find» racim Cap. X V l l I. ,.[1 _ N medicina per fe plumbi vfus eft cicaW I reprimere ladalligatlfq; lumborum ^''5%- parti laminis frigidiore natura inhibere

tus Veneris.Vifaqi inquiete Venerea fpp”'/. [j- ') turs erumpentia vfque in morbi genus , /fiji minis Caluus Orator cohibuilfe traditur,''! corporis ftudiorum labori cuftodille.Neroi^^ji princeps lamina niam ira diis placuit ) alend'»^;. impolita fub ca cantica exclamans , cibus demonftrauitrarioncm. Coquitur y |,dP' dicina; vfus patinis tidtilibus,fubftrato ,opett> V, minuto , laminis impofitis tenuibus

fulphure ferto miuis.Cum coquitur , & I da in co opere foramina fpiritiis conucnit."^,i. quin plumbi c fornacibus halitus noxiu' v^jni tur,8c pcftilens.S: canibus ocyllime r oiVJ^^l,. ycto metallotum,miifcis & culicibus : 'l^^Lctr rem nd fune ea txdia in mecallis.Onidu^ 1 “ f quendo feobem plumbi lima qui fiiam fi- fuip" mifeent ; ali; cerullam perius,qiram . (3 & lotura plurimi vfns in medicina,cum tevkurinniottariisplumbeisaddita aqua Liber XXX III I. 307 craflefcat. Poftei fupernaians aqua ipongiis: quodcraffilHrao fuh.ficcatum •ii inpaftillos.iiiiiidam limatu plumbum '^tunt: quidam etiam plumbaginem admi- (J, alii veto acetum,alii vinum.alii adipem, 'I rt>r-,,_ j —

’rhebaico,plun'>beo piftillo terere rnalunt; ( (^''“‘diufque fit ita medicamentum. Id autem plnmbum,Iauatut,vt Ifibi Sccad- ihi ''^“m etl (( cica- j|'^es, vfus enim ex eodem & in oculorum me- ^'^ainentis,& maxime cotra procidentiam eo- *cinanitatero,& hulcerum excrefcentia.ri-

^•«lUc fedis aut hxmorrhoidas , aut condylo-

'* Ad hac maxime lotura plumbi lacit : ci- „1 (jj^utemvfti ad hulccralcrpentia,autlbrdida:

chartis , ratio profeflus. Vrltur

I ‘P''’-' pj''» ia patinis per laminas minutas cum ful- ferreis aut ferulaceis, . Verutum rudibus in cinerem. Dein lefrige- tih ^'^''or mutetur teritur in farinam. Alij elimatam feobem Cji^^tli crudo coquunt in caminis, donec per- jji^atur hglinum. Aliqui cerulTam mifcenrpa-

i(j^Dfura,authordeum.tenintque , vt in crudo fic tritum plumbum fpo- •lio'"" vfu eft, Op .'Cyprio, scoria quoque plumbi in cJjAiaqueiqu.-r ad luteum maxime colorem ac- aut fulphurts fpccie, Jj”'' fine plumbi reliquiis, carens, tauatur hac in mortariisminu* I ftafta lutetim colorem trahar, , donec aqua V|.'>'ansfunditut in vas putum , Idque fapius, dum fubfidat, quod vtiliflimum eftteof- tg*^n*efFe6fushabet,quos plumbum, fed aerio np.' Wirari fuccurrit experientiam vitx,ne face "•«itt terKm,cxctementorumque foeditate ia- yyr % i

3o 8 CPlinij Naturalis

centata tot modis.Fit& fpodiiim cx dem modo,quo ex Cyprio xie diximus. in linteis raris in aqua cxleO:i.fcparaturq'J^ ‘' teritur- renum transfufione , cribratumque ter«‘ dam pulucreni pennis detergere malunt, ali' te in vino odorato. Eft & molybdena, quani bi galenam vocauimus plumbi &: argend , Melior auf^J communis. hxc,quanto magis ^ loris quantbque minus plumbofa friabili^ , , modice grauis. Coftacum oleo,iocincr!S rem trahit. Ad hxtefeie Scauri & argenti cibus.Ethancmt^t.allicam vocant. Laudatil^ qu? inZephyrio fiar.Probaiuur minime

minimeque lapidofa: ,• coquuntur lauantUC^j^ fcorix modo.Vfiis in liparas ad linienda gerandaque hulceraiemplalhlfque.qux jn

ligantur , Tcd illita ad cicatricem perducunt’

teneris corporibus molliinmrfqi partibus- . pofitio cius eft libris tribus, & cerx libra olei tribus heminis, quod in fenili corpor®^ fracibus additur. Temperatur & cum fpuru^

genti , &: feoria plumbi, ad dyfemeriam ^ fmum fouendo calida. Piimmythium quotj^ hoc eft ccruflam,plumbaris dam officinas* » ^htnle datjflimum in Rhodo. Fit autem ramentis Afafift- bi tenuiffimis fiiper vas aceti afperrimi (((« ris, atque ita diftillantibus. Qjmd eveoce^J^^^ inipfumacetum.arcfaflummolirur&cribrs ^ iterumque aceto mifeo in paftiliosdiuidiruC’ lAvcrborit in Sole hccarurxflate.Fic fic alio modo , af* interpun - jn vrceos 'i aceti plumbo, obturatos per « litoncyAct’ derafoqueeeu htu.ac rurfus dcicclo,aoneC (c, plumbo ciatmareria.Quodcr derafumncraium eft,rir,ucriiLiiteritur obturans tur,&:cocqiiitur in patinis .mifccturq; \er,<^c. Hat. donec ruifefcat,& lirailc fandarachx ^ luuat^' Liber XXXII II. 309 j *U3njr dulci aqua donec nubecul? omnes dluaa “^• paftillos di- Siccatur fimi liter poflea , & in

'“itiir.vis eius eadem,qu® fupradiais , leuiffi- Wntum ex omnibus ptsterqi ad candorem p : *'i'inarnm. Eft autenr leralis potus.ficut fpuma S^nci. Poftea ceruffa ipfia fi coquatur, rufefeii, j ^Maracli® quoque propemedum didta natura Sc j-.' ^truenitur autem Scinaurariis in argenta- netallis.raelior quo magis tufa.^uoque ma- VirusMius ac put«*pura fciabihrque. Valet. -*vv redolensreaoiei.s ,. i~ii - -- -_ir rr>/40 i-A Qiimma 'Sate, fillere.eicalfacere, perrodere. Summa , .‘“s dos feptica.Explet alopecias ex aceto illita, ^^dicur oculorum medicamentis.Fauces purgat ac , tnelle fumpta. Vocem 1 ympidam cano» /''tfacit.Sufpiriofis tnifientibulq; iucunde me- '";r, cum refina terebinthina in cibo fumpta. 5 nidore itidem J|^Ua quoque cum cedro , ipfo ?'dctur. Et arfenicum ex eadem elt materia, ^od optimum,colotis etiam in auro, excellen- fandaraclnx fimi- v'’'' quod vero pallidius aut cft exifiimatur. Eft Sc tertium ge- , deterius J,*'' Sandarachj.Vtra. .. bqtio mifcemt aureus color ftsc fquamofa.lllud veto ficctim purumque Stacili venatum difcuriu fiflile. Vis eadem, tju® fupra,fed acrior. Itaque & caufti- cis additut,& pfilothiis. Tollit fic pterygia digitorum,carnefquc condylomata, narium . Sc & quicquid excrefeit. Tortetur , vt vali- dius profit,m noua tefta, donec mu- tet colo- tem. VV7 i SECVNDI NA'

T V R A L I S H I-

S T O R I LIS Eli XXXV. PROOEMIVM. ElALLoavM, quibus of ^ itant 4 ; con , annafcentium j cis natura indicata propeU>°

'il eft.ita connexis rebus, vt iio®

ig fa medicinj fylua.officiiiat'”’,^, tcnebrXjfc morofa cailandi f ac tingendi fubtilitas iimul dic^'-^,j| gendique cel . - , ipfius tur.Reltant terra; genera lapidamqf^’ ^.js numerofiorc ferie . plurimis fingnla a pratcipuc voluminibus tratlata.Nos in iis^f^ j, utem feqnemur vtilcm inilitutiniodo, nibi* ceflariuraaut naturale omittentes.

Hmcs Cap, t.

Rimiimque dicemus qua rellant de P''^‘"^( P arteqiiondam nobili, tunc cum j a Regibus popullique , Stillo nobilitante, in ' ciTct dignata poderis tradere : nunc veto tiun marmoribus pulfa.iam quidem & S: > tantum vt parietes toti operiantur, verum ad tetrafo marmore , vermiculatis •

Liber XXXV. 3« & animalium crudis. Non placent iam j’ci,nec fpatia montis in cubiculo delirentia: ®Pimus 8e lapidem pingere. iloc Claudi) prin- maculas Vtouacus edet Numidicus . vt "etut Sinnadicus, qualiter illos nafei opta- ,, 1.?*" delici.i. Montium h.xc fubfidia dcficien- '‘*b:nec ceffar luxuria idagere, vt quampluri- '"“'1 incendiis perdat. j Honos imagmHm. Cap. ^ f paginum quidem piftura quam maxime Cmi 1 1 V in .xuum propagabantur figurattquod in to- ('lexoleuit. Aerei ponuntur clypei , argentea: |/’es furdo figurarum difctimine.datuarum ca falibus (,.* permutantur , vulgatis iam pridem malunt con- fl?"» carminum . Adeo maceriam hxc pinaco- ii®' Omnes,qudm fc nofei. Et inter 'Js veteribus tabulis condiunt, alienafqueef- l'i non nili pretio du- i“'«s colunt , ipfi honorem h.xres. furis detrahat laqueus, , vt frangat pecu- ^hue nullius edigere viuente . imagines u^^bonfuas, relinquuntJidem paltelltas athle- lua exornant 8c Vi')"n imaginibus &. ceromata (f^Us Epicuri per cubicula gedant.ac circunfe- .'>tfccum .Natali eius vicefima Lunalacrifi- a^iferiafque omni mcnfecudodiuntjquasica- qui- rvocant, hi maxime, qui fe ne viuentes; artes delidia "ofei volunt.lta cd profcab , 1 tf'" '‘ imagines non 1 quoniam animorum 5 'dit : & i^btiegliguntur etiam corporu. Alitet apud ma non h.x erant qu® fpedarentur , atriis , aut mat- i^^acxternotum artificum , nec ®ra , dilpqncbatur Exprelfi cera vultus fingulis '"'atiisjVtelTcnrimagincs, qu® comitarentur V Vv 4 ^.^ ;

511 C.Plinij Naturalis gentilitia funera.fcmperque defunflo aliquO’ ‘ iu!>s aderar•iULiaiiaiiriiui.ciusfamiluT eius tjuiijui vnf|uamviif|uani luciat)^fucrat.p^^r»

Ius . Stemmata vero liueis difciiricbant ad -• • 't - -r-. l .. . >1 -nJpI' gines pictam . Tablina codicibus impleban- dcmomiirentis rerum in magiilram Alix toris iSc circalimina animorum ingeiidu imagines cranr,afK.\is hoftium fpoliis qu^ ^ , ^ emptori refringere liceret : rtiumphab.inf‘1^ etiam dominis mutatis ipfx domus i&etat ftimulatio ingens, exprobrantibus tet^is,^^’,ao- tidic imbellem dominum intrare in alicO'j^ triumphum. ExtatMeHal^ Oratoris indigna^**^' qua prohibuit inferi genti fu* Lcuinorum ali^' namJiaiii imaginem .Similis caufaMcilalxcauis MCIiaiX len**,feni^’^ ,..^ 1 ...^:..-. oi- I- .... i;. preflit volumina illa qui de familiis condi‘^‘^ , * /-iirrt a C-;,.....: • ciim Scipionis tranfilTet — — -ridi Africani acrium , v ferque adoptione certamentaria Saiutionis ( enim ei fuerat cognomen) Africanorum core noram irrepentem Scipionum nomini- pace Me/Falarum dixilTe liceat, etiam mcod^. clarorum imagincs,crat aliquis virtutum multiSquc honclHus quam mereri, ne quis , expeteret. Non e(t prxtercundum Senouiti^*’' inuenuim. Siquidem non folum exauroarg^*! loue aut certe ex xre in bibliothecis dicantut jl' li, quorum immortales anim.i in iifdera lotis loquuntunquinimo etiam qux non funt, fing»''! turjpariuntque defideria non traditi vultusjl^^*^^ i

in Homero euenic Qvio 1 . maius ( vr equidem bitror) nullum eft felicitatis fpecimcn,qU^.'^ femperomnes fcirecupere, qualis fuerit aliqi^*!' Ahnij Pollionis hoc Romx inuentura, quip*^ mus bibliothecam 1 dicando , ingenia rempublicam fecit. An priores coepetint AleX^ j drix dc, Pergami reges qui bibliothecas magh^^l , Liber XXXV. jij facile dixerim. Imagi- **".‘?^^’r)fl''>Srafre quondam tcftes fuur, ^tti , & - icus ille Ciceronis edico de his volumine, & varr-'rro • . benigniffimo inuento incertis volumi- f<®eunditati, iCBf nonnorainibustatum *”.S^ntorum illufttium fei & aliquo iifl , modo non paflus intercidere figuras, aut ‘utatem acui contra homines valere, inuentio- Bjg^^^rieris etiam Diis inuidiofus , quando im-

B^"®l>tarem non folum dedit , verumetiam in, terras mifit ,vt prifentes efle tla vbique& ^Xdi pofTent.

'^«ndo primhmclypci imaginum pitilii:i,quait- i» Jomibas poJ!ti,& depiSur* ntt ^i>chromate.& primii pibiortbus,^ antiqttita- fy^^Fi^ttrarum in Italia. Cap. III. ‘ hoc quidem alienis ille przilitic . Suorum ''ero clypeos in facto vel publico priuatim primus in(lituit(vt repetio) Ap.Claudius. p ' ^oful cum Seruilio fuit anno vrbis c c Li x. enim in Bellonx ade maiores fuos pla- .

I5 S^e in excelfo fpetiati , & titulos honorum

Bb[ 1' jecora res .vtique (i liberorum turba par- 'maginibus ceu nidum aliquem fobolis pa ^J^hendattquales clypeos nemo no gaudens

it, i''hjue afpicit.Poft eum M. Aemilius.collega ,^^'-Oniulatu Q. Ludatij.noninbafilicamodo ^'hilia, verum Sedomi fuxpofuit, id quoque cxcmplo.Scutis enim,qualibus apudXro

ijj^Pugnatum eft.continebantur imagines : vn- tlp nomen habuere clypeorura, non, vtperuci fubtilitas voluit,a cluendo. Of. ^tnmacieorum i^|,'8o plena virtutis, faciem reddi in fcuto cu- ‘Hne.qui illo. Pccni ex auro faftita- li fueritvfus '' ^ clypeos, & imagines, fecumque in caftris

VVr I , 314 C. Plinij Naturalis Hift. tulere. Certe captis eis talem Afdtubalis inuenit vllor:ifqUC Q . Marcius, Scipionum in Hifpania clypeus fupra fores Capitolina: aedis vfque ad incendium primum fuit. M aiotum quidem no- llrorum tanta fecuritas in ea re annotatur, vt L- Manlio, Q_. Tiiluio C o s s. anno vrbis quingen* Aufidius tefiino feptuagcfimoquinto M . tutcl® patres Capitolij redemptor , docuerit argenteos elle clypeos,qui pro aereis per aliquot iam luftta adignabantur.Depidtura: initiis incerta, nec in- flituti operis quiftioeft, Aegyptij fex millibus priiis in annorum apud ipfos inuentam , quam Grxeiam tranfirct.affirmant.vana praedicatione» vt palam eft. Grxei autem alij Sicyone, alij apud Corinthios repertam,omnes vmbta hominis li- neis circundudla.Itaque talem primam fuiflcefe- cundam Gngulis coloribus, & monochromaton

didlam.pollquam operofior inuenta erat : dural- qije talis etiam nunc.Inuentam linearem dicunt a Philocle Aegyptio, vel Cleanthe Corinthio.Pid mi exercuere Ardices Corinthius &: Telcphanes

Sicyonius, line vllo ctiammi colore , iam tameO

fpargentes lineas intus : Ideo Scquos pingerenU adfcribereinllitiitum .Primus inueniceas colo- rare, tefta (vt ferunt) trita. Cleophantus Corin- thius.Hunc.aut eode nomino alium fuiUc.quem tradit Cornelius Nepos fecuiura in Italiam De' niaratu, Tarquinii Ptifei Romani regis patreini fugientem a Corintho iniurias Cypfclli tyranni» mox docebimus Iam enim abfoluta erat pidlutl etiam in Icalia.Extant certe hodicque antiquio- res vrbepidiura: facris quibus Arde.T in xdibus , equidem nullas atque demiror tam longo xuo rlo rantes in orbitate tcdli.velmi recentes. Sinrilitef tanuuij.vbi Atalanta & Helena cominus piSa: Liber XXXV. p fiimnudarab eodem artifice > vtraquecxcellcn- fidiina forma/ed altera, vt virgo , nc ruinis qui- dem templi concuiEc. Pontius legatus prin- Cai j cipis eas tollere conatus eft, libidine accenlus, (i ^edlorij natura permifiiTet. Durant &: Cazre, anti- quiores & ipfx.Facebicurquc, quifquis eas dili- genter .^iHmauericmuIlam artium ccleiiu.s con- «inimatam, cum Iliacis temporibus nonfuilTe cam appareat.

' T^efi^orilau Romanis, & efuandoprimum di* gnitajp^lfiy.tf ^ cjuivittorias /iias f)i£lftra fropojaert^ntt (^ejuan io externis puiurudi*.

Roma. Cap. 1 1 1 1.

Pud Romanos quoq; honos mature huic ar- A ti contigit. SiquHem cognomina cx eo Pidlo ^Um traxerunt Fabij clariifimxgentis.princeprqj ^ius cognominis ipfe ardem SaJuris pinxit anno ''tbis condita: c c cc l. qu.T pi^^ura durauit ad jiofttam memoriam,rede Claudij|priiicipatu exu jta . Proxime celebrata eft in foro boario arde Ht-tcuIisPacuuii FoStac pit^lura. Ennij fororc ge- *^|tus hic fuitxlarioremquccam artem Romx fe gloria fccnar.Poftei non eft IpetSiata honefiis *^^>^nibu.T,nifi forte quis Turpilium equirem Ro- l^^nume Venetia no(lr.a:.TCafis velit referre ho- ?*5que pulchris eius operibus Veronx excanti- ‘^s.L^ua is manu pinxit, quod de nullo ante mc- ^Oratur. Paruis gloriabatur tabellis, extin<5liis ''yP'r ia longa fenefta ,Atcrius Labeo Prstb- etiam Fioconfulatu prouincij Narbonen- '®fun£liis. Sedea resin rifu&iam contumelia ^^i^LFuit Stprincipum yiroium non omittedum Ptftiira celebre con(iliurn.Q.PcJius, nepos 'ai; Coliilaris triuphaliftji , ;i Cxfarc Didlatore cohs , . jiS C.PIinij Naturalis Hifr.

cohsredis Augufto dati. cum namra mutus eum Meifala Orator. ex cuius famiha erat j^piduram docendum cenfuit, iJque Diuus Auguftus comprobaiiir.Puet magni dius in ea arte obiit. Dignatio autem Romx increuic(vt exilUmo)i M. Valerio qui Mellala , princeps tabulam pidiurx pf**^ quo Carthagini enfes& Hieronem in SicU‘^y uicerat, propofuit in latere Curix HolHliiCi ab vrbe condita quadringentchmo mo. Fecit hoc quidem &L. Scipio ,tabula'%' vii^lorixfux Aiiaticx in Capitolio pofuit. 3cgre tuliiTe iVatiem Africanum tradunt filius ^ haudJmmerito, quoniam eius in ill^^ f lio captus fucrat.Non diflimilem oifenfionf^ q^^’ Aemiliani fubiit L.Hoftilius Mancinus, '[|) mus Carthaginem irruperat, fituni cius exp^rj

tionefque depidlas proponendo in foro » affifteus populo fpedanti fingula enarf^i'^ qua comitate proximis comitiis Confulatut^ yi cpms cft. Habuir & fecna ludis Claudij ^ magnam admirationem pidiurx, cum ad rum fimilimdinem corui decepti imagine larenf. Tabulis autem externis aiiroriiatef’^ .ji* mx publice fecit primus omnium L. Mum*^ J cui cognomen Achaici vidioria dedir. cum in prxda vendenda rex Attalus V dum emi flet Ariltidh tabulam, Liberum continentem. pretium miratus, fufpicatuf^^^ quid in ea virtutis, quod ipfe nefeiret in tabulam Attalo multiim querence , & ris delubro pofuit: quam primam dluram externam Romx publicatam . .jjJ

video & in foro poficas vulg6 . Hinc Cralli oratoris lepos agentis fub veteribus Liber XXXV. 317 *'«(s iriftaret ; Dic ergo CraiTe, ’ Talem , inquit , ollendens in iibiii''' ® pittum inficctiffirne Gallum excrenrem .'ogua In foro fuit & illa palloris fenis cum

Teutonorum legatus , intcrroga- \a*°’ eum iloij*“*nti .xftimatet.rcfpondit , libi donari iotj^'^fom viuum verumque.Sed prxcipuara au fecit publice tabulis Cxfar Didlatort Medea anteveneris Genitricis .Tdcm Poli eum M. Agrippa virriifticitati pro- JnjpSUam deliciis. Extat certe eius oratio ma- niaximo ciuium digna de tabulis Wf *** dgnifque publicandis: quod ficti fatius in villarum exilia pelli. Verum ea- ^ Vc 'oruitas tabulas duas Aiacis & Veneris tiiij^^staed: a Cyzicenis H-3 .X 1 1. M.Intherma calidiflima parte marmoribus indu lltf pParuas tabellas .pauloante cumrcficercn- to J|'*“l*tas, Super omnes Diuus Auguftus in fo- %^l°neleberrima in parte pofuit tabulas duas,

*'itK piflam faciem habens & triumphum, lliUji^^fiotes ac Viilotiam pofuit, Sequas dice-

Pttrj Wtificum mentione in templo C.xfaris I^Iern in cutia quoque , quam in Comitio ''^*bat, Jiltj duas tabulas imprellit parieti; Ne- fedentem 'fPlp' fupra leonem palmigeram fiit yldflanre cum baculo fene, cuius fupra ca- biga dependet. Nicias feripiitfe inuf- Ni v-fus eft verbo. Alter ilis tabul.T ad- *lfj|!'n ell puberem filium feni patri fimilem , 'Itjj attatis dilFecentia, fuperuolante aquila

complexa . Pliilochares hoc futim

teflatus eft. Immenfa, vel vnam fi quis ''^nc tabulam atftimet potentia artis, , Propter Philochatcra ignobiliffimos alio- quin : )

3iS C-Plini) Naruralis Hift* .5'' filiiinique eius AiiiHppun'. quinIjUlii Ghucionemoiauw«v**v..* I i ajv^ ..1 /i r^iiiA D^i-s-i-irme tr\r feculis natus populufque Romanus tot >P® ji 1'ofuit &ecTiDenusTiberius Catfatcatiat mimmeminime comis Im?fj. ipfius Augulii quas mox inn‘ tor , in templo . binius.

AiRenus didlu fit de dignitate attis mot i

- Quibus lingulis*i tiguiij primipi’*j»! i*»* » a H^ JLIIS.tis. coloribus r fent, diximus, cum de pigmentis traderenj^^ metallis. Qu_i monochromatea genera qu* quibus telUG vocaiierint.qui deinde , & & !miranaf!nr r]i/*o«v^l1c In mpridMAd» flrriU» il ribus inucnerim, dicemus in metione arcifif quoniam indicare naturas colorum, caufa jjjlj, dn h tutiAUCl operis» ».» prior««J» elKfcl». TandemA fc arsipraMI. » Af - tr ditfere' xit, & inucnit lumen atque vnibras , colorumCOiOIUlJl alternactiLCLlIU viceV lUC. fefe1WX(> excitante. Deinde

iedf iis crt fplendor alius hic quam lumen quia inter hoc & vrabrain ellet .appellaUCQi tram’ tonon : commilfuras vero colorum & armogcii. Dtceleril/M tiatiuU irfaPHtiU. Cap. VI. _ ^ Vn C' Vnt autem colores audet i aut floridi- Enatura, aut millura euenit. Floridi funt iei*'' dominus pinpntipta:dat, minium, Armenj.^jj, cinnabaris.cliryfocolla, Indicum, putpurb’'|||

' Csteri aufteri.ittO-nr-i ExC V omnibusn il\ I , c alij-vll, nafcunWfnn/VlllltOl fiunt.Nafcuntur finopis,tubrica,paia:tqniuif’^|. iinum,Eretria,autipigmemum.('a;teri fingti^j quos in metallis diximus primiimque - fjdj e vilioribus ochra. ccrufla vfta, fandaracha. dyx.Scyricum,atramentum. Sinopis ‘"“'‘'"'j.y Synope primumirnikiktt inAii Pontoi AAUlCk» :• indelAASSW nomenAi V» 4i V *» a•« — (k / • Nafcicur & in Aegypto, Balearibus, /j-^f optima in. Lemno & in ^appadocia,efroli^fjr Liber XXXV. jtf?

Qiisfaxisadhxfic, excellit: Glebis fiius ° j’ ^•'ttra maculofus. Hacque vfl funtvete- tf j iplencforcm. Species linopidis tres, rubra, rubens, Sc inter has media Oo?'""'* . Pretium in libras x 1 1 1. denarij. Vius ad peni-

(jjlJ^iaui fi lignum colorare libeat. lius, qux

Ijj^rrica venit,oiloni alTes : cicerculum appel- >!ia: magis exteris rubet, vtilior abacis.Idem prelTior vocatur, & eft maxime

• Vfuseiusad bafes abacorum . Inmedi- 'iaa 'rerb malagma- blandus , emplaflrifque & lij P

ficcacompofitioneeius , (iue liquida fa-

' rontra haicera in humore fita, veluti oris, V Alnum fidit .infufa:raminarum proHuuiai 'denarij pondere? Eadem aduftajficcat fca- ^'bas oculorum , e vino maxime :Rubric.T ge- ((ji‘Uea volucre intelligi quidam fecundx au. p^'Uatis. Palmam enim Lemni.x dabant , minio tu^^rrriam .ITxc elhnultum antiquis celebrata, nifi lignata Vf'' 'nfula,in qua nafcitur.Ncc

Ui-j^udabatur : vnde & Iphtagidem appella- adulterantque. In Hjj,' Hac minium fublinunt lirina res habetur.Epiphoras enim 0., prxclara lj“‘Otum mitigat Se dolores circunlita. Aegi- 5 |r s reiicienti- 1, manare prohibet. Sanguinem rx aceto datur bibenda. Bibitur Se conrra . UUm focmi- renumque vitia , Se purgationes Item Se contra venena ,fSe ferpentium

^ marinornmque , omnibus i,j rcrreftrium reliquis tubricx ^urldotis familiaris . Ex Slth" (^Utribus, fabris vriliffima Aegyptia Se Afri- ‘I* PiSiuris au- )> quoniam maxime forbentur .

apta metallis . Ex ea (ij'‘ Jpta nafeitur Se in ferrariis luto cir- ’ rubrica in ollis nouis 'Dw- • “fifis, Quo magis aifitin caminis, hbc melior. ' ' Omnis; .

}io C.rlini) Naturalis Hili:. Omnis autem tubticaficcat, ideuquc &ci«P • disPO®'!' ftiis conucnit, igni etiam lacto. Siiiopi' ca fclifeta.iiiis lucidi libris x. Sc melini *’ nfis duabus miliis tritHquevna per dies . 1 /1 di...: r. : eunt' leucophorum fit, hoc elhglutinum auri, ducitur ligno- Pantonion nomen loci habe roliu"! « Aegypto : fpumam matis elFe dicunt minuta: inueoi cum limo : & ideo conch.i: tur in eo. Fit &in Creta infulaatijue

decoiita ‘' Adulteratur Roma: creta Cimolia j. fpillataque. PretiumPrpriiim optimor.nriiTiri inpondoinnnndo fet._ 1 Budius, candidis coloribuspiiiguillimum.&ie xvi.Calert cim.E ^ Meli'’|||. riis tenacifliraum propter l.xuotem . riJ . Vide ipfum ell , optimum Melo Uh. candidum & in ipfum ''tn" Samo ijuoque nafeitur : fedeo non "dt la.In piGoies propter nimiam pinguitudinem cubantes effodiunt ibi inter laxa venas ff vfum habet, tantes . In medicina eundem js taftu li" Eretria creta . Prstetea linguam ‘j, Pilos detrahit 8c mitigat. Ptetium in libtas candidis^;, ftertij finguli .Eft & colos tertius e rulTx, cuius rationem in plumbi metallis/*' - mus. Fuit & terta per fe in Theodoti fundo in''^ veteres ad nauium piii*utas^''jj. , taSmyrn.T,qua bantur.Nunc omnis ex plumbo & aceto |fl ximus.Vftacafu reperta incendio Pir.xei,cet in orcis cremata. Hacptimusvfus ellNici** a pra diijus. Optima nunc Abatica habetur i in I* purpurea appellatur . Pretium eius ,, “vct«yl-ce- & * xris quinijue. Fit& Roina: cremato dl® dUes X V 1 . morofoSc icflinito aceto. Sine vfla non denarij^ vmbtx.Erettia terr.x fus habet nomen eniomiolb >, comachus & P.irafius vfi. Refrigerat , (iccandaptec Expier vulnera, fi coquatur,ad depteheooe^^j vtilis,& capitis .loloribus , &ad x

Liber XXXV. jii

. fi ex aqua illita

4itj| . Sandaracham & ochram luba tra- de Rubri maris Topazo naici :fcd in- do(j ‘'P^ruehuntur ad nos.Sandarachaquomo- fi' adulterina ex cerulla 511^'',''^^« co£la.Colos elTe debet flammeus.Pre fibras Pat(^ a fies quini. Hatc fi torreatur,atqua iilji^^'[l’rica admifta fandyce facit. Quanquam

[tlfj '}[|uerto Virgilium exiftimafie herbam id ' filo verfu :

I ^^^.P^itefuafandyx pAfienttsvefliet apiis. “liuiidiumeius ,quod fanda- funt alij colores maioris ponderis, liilj .'*-titios elt SrScyricum.quo minium fub. Ilisjr''''mus. Fit autem finopide Sc fandyce mi- %j^'‘^imentam quoqj inter faiftitioscrit.quan- terra gemin? originis. Si & Aut enimfal- ColJ'!^ Plodo emanat, aut terra ipfa fulphurei

. jiij fPad hoc probatur Inuenti funt pieiores,

iiilp' 'epuleris carbones infeftos effbderent.Sed h;c omnia ac nouitia.Fitenim fu- *'8iti"'^*’* & ^top pluribus modis, refina vel pice exuftis. tlitjj^^tquod officinas etiatedificauere , fumum (j‘’Pn dti emitteres . Laudatifsimum eodem mo-

f'^.'edis . Adulteratur fornaci! ^It 5 balinearum. %inc quoad volumina , feribenda vtun- qui & vini facem ficcatam excoquant;

^Ptque fi ex bono vino f.xx fueiit, Indici fptj,. , l(y ''m id atramentum pr.ebere.Polygnotus & Celeberrimi piftores Athenis, e vinaceis I ‘iryginon appellant. Apelles commentus 1 hl/' I itij-* cbore corabufto facere, quod tlephanti- Apportatur &Indicumex O'’ocant . India, IpijTlotatje adhuc inuentionis mihi. Fit etiam ‘nfeitoies ex flore nigro, qui adhxreicit Tom. iiij. XX Hift» 31Z CPlini) Naturalis , combutlO^ areis cortinis. Fit 8c e tedis ligno in tifquein mortario carbonibus. Mira jji a fit . Omne a natura ; fed ex his non piarum gun atramentum Sole perficiiur. librarium autem a tedlorium glutino admiflo.Quod co liquefaSumcd, agre eluitut.E liquidis quos i dominis daridiximiis ptoptet -j. bus , omnes eft purp“ . gnitudinem ptetij , ante paritr'pj^ : purpuris fiim e creta argentaria cu celerius lam*’ gitur, bibitque eum colorem ^ feruente ahetio rudibu* cipuum c(t primum, J. egello e" dicamentis inebriatum . Proximu j, quoties id factum e dita creta in ius ide . Et uatur bonitas pro numero dilutiore fanie-t^^ii: laudatur qu.ira Tyriu^ ( Puteolanum potius , vnde pretiofin.|,j' Gstulicuni . vel Laconicum, hyfgino niaxirm i purpura. Caufa eft , quod Vilnsjm.j cogitur fotbcre. Ii citur , rubiamque denariis Canufio. Pretium huic i lingulis 11'““” bras ad triginta.Pingentes fandyce ff -j ouo inducentes purpuriffum fulgorem mm malunqcirulcun • ciunt.Si purpuram facere ^ inducut.A linunt,niox purpurillura exouo j||r maxima autoriias Indico.Ex India venic» cura te^ dinum fpumae adhjerefcente limo , ^ miftutam purpui- nigrum : at in diluendo ruleique mirabilem reddit. Alterum }

eft in purpurariis officinis innatans Jjt’ vero i eft purpura: fpuma. Qui adulterant , Selinuiiam’^, ftercora columbina , aut cretam ^ annulariam vitro inficiunt. Probatur quod fyncerum eft, n®'"'" Reddit enim , fumat, ccllentis purpura ; & dum pj/ id uol"?' olet. Ob id quidam c fcopulis pit Pretium Indico denarij vigintiinU ,

)Ue hm rigores & imperas, fedatjficcac- <3'-'0

)|) -Lapis eft hic cjuoiji chryfocolla: ino- jjif * ^'"^Us.Optiinumque ell, quod maxime*^vi- viride ejt j,'?’®‘'niea[o colore cum ciruleo.solebant Wi 'ticenis nummis taxari.Inuenta per Hi harena eft,fimilem curam Sii** recipiens. denarios fenos vilitas rediit . Diilat a '8)1;;'° candore teneriorem modico , qui hunc

'ttiH f'°lorem. Vfum in medicina ad pilos ran

'ttit habet, maximeque in palpebris. '^‘''num nouitij duo colotes e vilifsimis, *^hcl Vou Appianum vocatur , &quod chry- luteam mentitur, ceu parum multa lint eius. Fit & ex creti viridi xftiniatum in libras. Anulare quod vocant , candi- .'l, 'it 5. quo muliebres pidiiira: illuminantur.

'ulj 'Pluni ex creta admiilis vitreis gemmis,ex ^“anulis, vnde6c anulare diilum.

ti, ““''J non inducam ur, & (jtuhtu ccUribui an-

tu P‘''xerunt,& quando primum gladiatorur» propofitafunt. K Cap. rii.

Clq ®''}aibus coloribus cretulam amare , vdo- '*llni '^tiii' teculant, purpurilliim,, Indicum j|\ melinum auripigmentum, Appia- Vjj^^^fufla.Certc tinguntur iifdcm hiscolori- ^^^PlilLuras qua: inuruntur, alieno pa- *''!ib , familiari, iam ve- '«Sj genere, fedclafsibus '‘aerariis nauibus quoniam & pericula : ^ pingi.Iu- hSu Pugnaturos ad mortem, aut certe cijdem. ;?'cio Vehi. Qua cotemplatione tot colorum *'letate antiquitate 'Olq fubit mirari . Quatuot ‘°hs folis immortalia illa opera fecere, ex XXx 1

1 I C. Plini Naturalis Hift- 3^4 j Attico ex rubris melino , ex filaceis , nlbis :ll'' orAp' . pide Pontica , ex nrgris atramento , Melanthius Nicomachus Echion , , jj)" , fingul.-e oprp] pidores ,ciim* tabulx™ eorum - J— ^ rum v*nitent opibus. Nunc & purpuris ' lietes migtantibus .& India conferente ' num fuoriim limum , & draconum & nobilis piflura eft. torum faniem , nulla 0^ cofi^^jr ergo meliora tunc fuere , cum minor diximus rerum no*' eft,quoniam,vt fupra , .J ] mi pretiis excubatur. Et nofltzxtatis infe^jiil h‘||||i' VAexpifturajriwfc wa non omittam.Neroprincepg colofTeumfepingicentum viginti peautn K teo, incognitum ad hoc cempus. Ea pi<^tur^ “peraiSa enet intamianisnis hortis, accenfa^^lfl ne cum optima hortorum parte conflagr3'‘^.||( bermseius cu daret Anci) munus gladiat^^jp. vc publicas porticus inueiUuic pi£Vura , J ^ • ,• I r i\ ^ ^ pw ^ <« A p^fm M PII iVf gladiatorum miniflrotfimque omnium, J| imaginibus, redditis. Hic multis iam » fummus animus in piflura. Pingi autem g'^ s "" (/ toria munera, atque in publico exponi a C. Terentio lucano. Ts auo fuo.d quoafj-V • e> . • . c rrlt‘‘'.f tus fuerat; triginta paria in foro per "-i-j/ nemore ^ dedit , tabuUraqtie piftam in

POfuit. . , operum artificum ‘^DCicUte piCfura , &

... p pp^Mp/i^.p^a^ ^ ^jt n t" ra, nobilitates, CCCV. Cap. Vnc celebres in ea arte quam maxii” enim inftiu* N iiitare pcrcurraimncque vel lO ris eft talis exccutio.Itaq; quofdam 4 no curfu .& in aliorum mentione obiter claritatibus fe fatis erit, exceptis operum liue fiue extant, & ipfa conueniet attingi , Grscot cidcie.No coftat fibi In hac parte Liber XXXV.

' multas poft Olympiadas celebrado pi- ftatuatios autoies puimumtjj Olym- Made : liopj “onagefiraa .cum & Phidiam ipfum ini- clypeumque Athe- His fuifle tradatur , prstctea in confelPo fit, odlo- 56(i^ Pidum : lHu^?''ttia fuiffe Pan{um fratrem eius.qui cly fi5 “mtus pinxit, &: in Aegide Minerunc.quam " '*'Colotes Phidia: difcipulus, & infacien- f^iOl'Ue i qtioti incofef-- . adiutot.Quid *5>p- Olympio - ^ ^ - tta,L“"le ell, Bularchi pifloris tabulam, in qua rege Lydi? Htt, I^gnetum prarlium.a Candaule nouifsimo.qui SeMyrClusvoci- **’Usfn ‘1 dii, > rcpenfam auroiLanta iam dignatio pi- ttlTj circa attatem Romuli acciderit ne- fiit?' '•'luo enim de viccGmaOlympiade inte-

"daulestautl vt quidam tradunt ) eodem tUip qUo Romulus, nili fallor, manifefta iam ; 'l^i fi re cip: itate artis atque abfolutione.Quod hC."«freeft,firoul apparet multb veturtrora ptnxe- tittt elTe.eofque qui monochromata >t ^'.Suorumitas non traditur) aliquanto an- 1® > Charmam, k pp, Hygixnontem , Diniam , in piciura marem fccminamque Ulnarum Athenienfem figuras om- eius exco- ««‘Ulu t]uique inuenca , ir‘ur' , VJUlVJUk. 'V^oucm Cleonxum.Hic catagrapha in- varie for- - 'Utp, obliquas imagines, &: .''“Itus, refpicicntcs fufpicientefue & defpi etiam membra d ilHnx it. Venas rugas & finus in- ’ Pf^ttcrquePtam-rn, velle & r'ait n in Phidis etiam prtC liup^^y^anaus quidem frater , enicnfium adtierfus Perfas apud Mara- c colorii vfus per,- 'icbr pinxit. Adeo iam ^“'tat erat vt in eo b,, , adcoque ars perfetla , '* ‘Conicos duces pinxllFe tradatur, Athe.

XXx 5 ,

jii? C. Plinij Naturalis Hlft* nienfium Mileiadem, Callimachum, Cyncg/' Barl>itorum* * Durium Datim , Artaphernem- 'Trimum piclurueertamen,& qui prmi(eni‘‘^' pinxerunt. Cap. IX. j Vinimo certamen plilurac etiam flofti’'- , Q!"eo inftitutu eftCotinthi ac Delphis:?' mufque omnium certauit cumTim^fj.

la Chalcidenfe.fupetatusIcidenfe.run^Tanic abnh^nPvrliUceo Pythiis . nuO*^quou , ipfius Timagorac carmine vetufto apparet cl*/^ nicorum errore non dubio.Alij quoque clari fuere ante nonagefimam Olympiadeii>' *

cutPolygnotus Thafius,qui primus mulieres j' eida velle pinxit, capita earum mitris verfic® , ribus operuit, plurimumque pidlurte primus ‘f. tulit.Siquidem inftitui: os adaperire, detes ol'*, dere,vultum ab antiquo rigore vatiare.Huiusf. tabula in porticu Pompeij quae ante curiaS^! ,

fuerat : in qua dubitatur, afeendentem cum' Ilii

peo pinxerit , an defeendentem . Hic Del?' atdempinxichic & Athenis porticum qu.it ,

cile vocatur gratuito . ciim partem eius .

mercede pingeret : vnde maior huic autoti'*. Siquidem Amphidlyones quod eft publi''''!, ,

Grxci.T concilium , hofpitia ei gratuita det',.

uere . Fuit & alius Mycon qui minoris cog"^ , aaiaiiv. mine diftinguituruaitAiigui trii :. cuiuswuiuik filialllXct Timaretei lUlitlClC ^Seif‘,51 pinxit. Nonagefima autem Olympiade

Aglaophon , CephilFodorus , Phrylus pater Parafij & prarceptor maximi pidioris . ^ illuft''' i]Uo fuis annis dicemus : omnes iain debe* non tamen , in quibus harereexpofitio feftiiians primus t ad lumina artis , in quibus fulfit Apollodorus Athenienfis nonagefimat' tia Olympiade. Hic primus fpecies exprimeO jnllituit, priniufque glociam penicillo iute Liber XXXV. Aiax Eius eft facerdos adorans > & fulmi- ^nccnfus. cjui Pergami fpeildatur hodiemcque pte eum tabula vilius ofteditur,qu* teneat ocu- °^‘Ab hoc arcis fores apertas Zeuxis Heracleo- ^^imrauic. Olympiadis nonagefimxquint^ an- aliquid , ^quano, audentcmque iam penicil- (de hoc enim adhuc Ioquimur)ad magnam o^Qriam perduxit, qiubufdamfalso,in odtoge- a i^ariona Olympiade politus, cum fuille necef- NefearnTha /?®ftDemophilum Himcrium, & | Ly^)quoniam verius coru difcipulus fuetit,am- Situr.Ineum Apollodorus fupradiiSus verfus f Jecit > arcem ipfis ablatam Zeuxin ferre fecum, oflentatio- quoque tantas inquifiuit , vt in '^arum literis in palliorum , Olympiae aureis

J intextum nomen futim oftentaric.Poftei ^“Oarc opera fua inftituit qubd ea nullo fatis , ‘’'S«o pretio permutari polle dicerer, ficuti Alc- ^">am Agrigentinis, rana Archelao .fecit &

^'tttlopen pinxiffe mores videtur ; & , in qua ?'"'«am. Adeoquelibi in illo placuit, vt ver- '“fi fubfcriberet celebrem ex eo.inuifurum ali- ?“''fit facililis. quam imitaturum.Maguificus eft ‘'‘pitec DiisiSc Het- eius in throno , adftantibus '^®s infans dracones ftrangulans , Alcmena ?''“e coram pauente &t Amphitryone . Depre- t^aditur tamen Zeuxis gradior in capitibus ar- 'aalifque diligentia , vt Agti- ; alioquin tantus Saatinis quam in templo Iu. faffurus tabulam , ^°“is Laci ni* publice dicatcnt.infpexerit virgi- eorum nudas, & quinque elegerit.vt quod in eflet piflura redderet, 3‘|»que laudatiffimum , ^fiait & monochromata ex albo. Aequales eius “'“fituli fuere TiraantheSjAndtocydes.Eupom- r^s.fMafius. XXx 4 32.8 CPlinijNaturalisHifl:*

De attibtu per deceptu:^ qteid diffeiH^'

mtnainpilhtra. Cap. X. . Efcenciifle hic in certamen cum Zeuxie' D traditur. Et ciim ille detulilfer vuas pi>S‘‘® aduolatef'' . tanto fuccelfu ,vt in fcenam aues » piS» trA jppj detuiiipc linteum » pidltira , ita veritate ditier prjfentata.vt Zeuxis alitum iudicio tumens, gitarei tandem remoto linteo oftendi piiSutatf’ * atque intclledtoettore concederet palmam i"' ytenuo pudore,quoniam ipfe volucres fefellit^''’ P Faralius autem fc artificem. Fertur & polleaZt^ j xispinxille puerum vuas ferentem,ad quas 0!*? a t*™/- X jduolafTentaues, eadem ingenuitate proct*' Jet a»« j iratus operi, & dixittvuas melius quai]' pinxi, « pueri*™."®™ fi hoc confuramalTera,* aues re***7r”**aebue- debuerant. Fecit & figlina opera qux fol» in Ambracia relifta funt, cii inde Mufas FuIOi*** Nobilior Romam trasferret.Zeuxidis manu R**" ms Flelena ell in Ph ilippi porlicibustSc ?Ji Co" cordi? delubro Matfyas religatus.Patafius Ep^'*

fi natus, & ipfe multa conflrituit.Primusfymni*' triam pidiurte dedit, primus argutias vultus, ele" gantiam capilli, venuftatem oris,confeinonc a*' tificum in lineis extremis palmam adeptus.Hi^ ell in pidlura fumma fubtilitas. Corpora eni** pingere Scmcdia rerum,ell quidem magni of<‘

ris , fed in quo multi gloriam tulerint. Extrem*

corporum facere , &deCnentis pidluratmodJi*' inc!udere,rarum in fucceflii artis inuenitur. Am- bire enim debetfe extremitas ipfa, & fic defior' re. vt promittat alia poli fe.ollendatque etia qu*

occultat . Flanc ei gloriam conceflere Andgf' nus 8c Xenocrates qui fcripfere, prs- , de pidlura

dicantes quoque , non foliim confitentes AU® multa gtaphidis veftigia extant in tabulis a® mei" Liber XX XV. 325; ^ctjbranis eius ,ex quibus proficere dicuntur ftinces. Minor tamen videtur fibi comparatus

Pediis Corporibus cxprimedis . Pinxit & De-^ Achenienflum, argumento quotjue inge,/ w-actrmfflirr; j j;^®»^lebanraTniTfr^^ 1 utu , w) ' e.KorabilemjCle-l^ j. inconftantem;eundem ^ntenvmircricordemjexccirum gIoriofum,hu/ dem omnia , ferocem, fugacemque . & pari-J ^^^^dere.ldem pinxU S: Thefea, qui Romx in ^ ^^pitolio fuit; 6c Nauarchum thoracatum. Ec tabula, qu.T eft Rhodi,Meleagrum,Hercu j * Perfea. Ha:c ibi ter fulmine ambufta , ne- i^C miraculum auget. Pin- obliterata , hoc iplo

*'•* inxuot V iciirtiii iiuii.n-v.iii,* ,’'*'anibuseius:&PhiIifcum & Liberum pa-

aflftante Viftute;& pueros duos , in quibus f'''" fecuritas & statis (implicitas ; item fa- ''dotem puero cum acerra & coro- , adftante ^•Sunt &du?piaure eius nobilifsimij.Hopliti-

vjj' ulteria certamine ita decurrens , vt fudare ,j®^*tur anhelare altet arma deponens , vt fen- ac Pollux ij '“f-Laudatut & Aeneas Caftorque '5dem tabula titcmTeleplius. Achilles, Aga- '‘'on.viyxes.Pcrcundus artifex, fed quo nemo i ^lentiiis arrogantius (it vfus gloria artis, ^ Abrodistum f *'“l'ie & cognomina vfurpauic , c.’PPcllando,aliifque verbis principem artis, 8c ^.‘«ab fe confummatam. Super omnia Apolli- qui eft Lyndi, tj? radice ortumtSc Herculem, ^ qualem fa:pe in quiete vidif- fet piftum , iL -^rHomairnisfufltaEiisfupetatus aTiman-

io , herois

XXx f '

330 C. Plini) Naturalis Hift* iceru nomine femolefte ferre dicebar > quod indigno viSuscilet.Pinxic & minoribus tabcll^^ libidines, eo genere petulantis ioci ferebeie)'*’ NaniTimathi^velgluynjujnaffuitingenil- enimelt Iphigenia.oracorum laudibus celibr*' ta,ijua ftante ad aras peritura, cura mocilos

xiflet omnes prarcipue patruum . cum ttiW' , omnem imaginem confumpfidet patris ipi’" , vultum velauit quem digne non porerat oft**' , dere. Sunt & alia ingenij eius exemplaria, vel^^ ‘ Cyclops dormiens in paruula tabella : cuius fic magnitudinem exprimere cupiens, pinxit eius xta Satyros . thyrfo pollicem mecientesj, nue in omnibus_eius operibus inielligituLat lenmer.quam pingituriK oim ars lumma uCjjj genium tamen vlria_3£!:aBifilt Pinxit & Hcf° t" ablolutiilimi operis, artem ipfam complexus ros pingendi quod opus nuncRomx in tcmp'‘ ; Pacis eft.Etixcnidas hac xtate docuit AriUid*'! pr^claril artificem, Eupompus Pamphilum lis praceptorem. Eli Eupompi viitor cettatiiiv

gyrnnico palmam tenens . Ipfiusautoritas taf'' fuit.vt diuiferit piSurarain genera tria, qu*^*l,

te eum duo fuere , Helladicum , Ecquod Afi*"’

cum appellabant . Propter hunc qui erat Sic/^ nius,diuifio Helladico tria fafla funt, Ionici»'’^

I

Sicyonium , Atticum . Pamphili pidlura eft

viiSbt* j gnatio , Scprslium ad Phliuntem, &

Athenienfium litem Vlyxes in rate . Ipfe do natione, fed primus inpldiura omnibus 1*' * Buduus GeolP ris eruditus , pracipue Arithmetice & ex vttufio trice , fine quibus negabat artem perfici f.. cedic,Ugitt * tt”® fe . Docuit neminem minoris talento Atmtiii ta- jAcU . _ decem i quam mercedem & Apelles Ec isntu «««. ithius ei dedere. Et huius autoritateeiFeflum' Liber XXXV. 331

Sc in Gr.xcia , vc primum , deinde ingenui ante omnia diagraphicen,iioc eft pj^Jturam in buxo docerentur* recipereiurquc in pr imum gradum l iberaliumfScmper ^^incnTHonos erro icTvc ingenui excrce- ^^nt,niox vt honefti, perpetuo intcrdidio ne fer- (docerentur. Ideo neque in hac neque into- Jeutice celebrantur. , vilius qui feruicriCjOp^*^^ extitere Echion ^*^ri etiam c v 1 1. Olympiade p Thcrimachus.Echionis funt nobiles pi^lursr, patefiitem Ttagcedia & ComocdiajSemi» ex ancilla adipifccns regnum , anus lam- pr:cferens,& noua nupta verecundia no- ^^^ilis. Verum omnes priiis genitos futiirofque

Poftea Aipetauic Apelles , coufque Olympiade ^ ^ I i.in pjftura pteucaus, vt plura folus prope>^ voluminibus S^ani exteri omnes , contulerit, j editis qn^ dot^rinam eam continent.Prx— xta- '^^Puaeius in arte venuftasfuit,cum eadem clTem quorii opera cum ad- Maximi pidores ; deefle iis vnam ^yharctur,collaudatis omnibus , *ilani Venerem dicebat, quam Grxei Charita cactera omnia contigiUe.fed hac foli fi- neminem parem.Ei: aliam gloriam vfurpauit, ^'itn Protogenis opus immenfi laboris ac cur» enim,om- '".Pia modum anxie miraretur. Dixit hia meliora, fed fibi cum illo paria efli.au: illi ):'>aCe,pr»ftace.«u«da»amim ille detabula ne- pr.tcepto, nocere f». ‘^^«ttollere : memorabili • nimiam diligentiam. Fuit autem non mino- •yt * artis. Nam cedebat Am- V . fimplicitatis , qudm P’iioni de difpofitione. Afclepiodoro de menfu- diftare deberet. tis.hoc eit, quanto quid a quo ^'itum eft'.inter Protogenem & eum quod acci- ®«.lllc quo cum Apelles adna- R,hodi viuebat : uig» ,

3^1 CPlinij Naturalis Hift. faw* uigafTet, auidus cognofcendi opera eius , tantiitii (ibi cogniti .continuo oificinam petiti'

Aberat ipfe , (ed tabulam magna: amplitudini* in machina aptatam cuftn* piiluti , anus vna diebat.Hac Protogenem foris elTe refpondit.iO' terrogaultque.a quo quatlltum diceret.Ab hoC> inquit Apelles larreptoque penicillo lineam colore duxit fummse tenuitatis per tabulam.Rf' uerfo Protogeni.qux gefta crant.anus indicauip 'Ferunt artiheem protinus contemplatum lubP' cJ' litatem , dixille Apellem venifle ; non enim dece in alium tam abfolutum opus.Ipfumqi ali*’ colore tenuiorem lineam in illa ipfa duxifl®' pr.-ecepilfeque abeuntem, fi tedilfet ille .oftende' ret.adiiceretquc hunc elTe quem quatteiettatqU® ita euenit. Rcuettitur enim Apelles, fed vinei erubefces, tertio colore lineas fecuit.nullum re- linquens amplius fubtilitati locum. At Ptotoge' nes vidlum fe confelTus J , in porcum dcuolauii» hofpitem quxrens.Placultque . dc eam tabulaih polleris tradi, omnium ijuidem.fed artificun* prxeipuo miraculo. Conlumptam eam confi*}* priore incendio aui' domus Cxfaris in palatio , de ante a nobis fpedlatam.fpaciofiore ampli ut' dine nihil .aliud continentem quam lineas vi* fum , effugientes , inter egregia multorum oper> inani fimilem.&eo ipfo allicientem , omnique opere nobiliorem. Apelli fuit alioquin perpe* tua confuecudo.nunquam tam occupatam' uiet” I» agendi, vt non lineam ducendo exerceret ar- tem quod ab eoiiiprouerbium vcnicldempcf' ; €$ff^ fedla opera proponebat in pergula tranfeunti- *’“*<^’9'’®pufiipfam tabulam vitia qu* fttffH — latens , notarentur aufcultabat , vulgum diligenciorem iudicem,quam fe.ptxferens. Feruntque afutore tept Liber XXXV. 335 '^®prehenfum,quc>d in crepidis vna intus pau- dic fuperbo fecilTet anfas, eodem poftero cauillante ^^endatione priftinje admomcip^^s piofpexine,denuntian- crus , indignatum iudicaret quod oC fupra crepidam futor : comitas in ptouerbium venit.Fuit enim & ^ ^>Piopter quam gratior Alexandro Magno : vt V.^^frequcmer in officinam ventitanti nam edi^o. Sed in li^niusjab alio pingi fe vetuit & ulentium ^^cina imperite multa dilTetenti co- pueris qiu ”'«er fuadebat, rideri eum dicens a '°>ores tetetent.Tantum erat aucoritati luris m ^'Sem alioquin iracundumiquanquam Alexan- ei honorem claridimo prsbuit exemplo. ,^tiquecum dileiidam libi ex pallacis fuis pr.e- nomine Campafpcn nudam pingi ob ad- iulTilTct eumque ^'fationem form» ab Apelle , eam de- *''ni pari captum amore fenSiret, dono ''•Maenus animo,maior imperio fui.necmi- “«t hoc fadlo.quamviaoria aliqua, fc fed etiam afFeaum j‘cit,aec torum tantum futi , ®“nauitattifici:ne dileds quidem tefpeau mo- '“^vt qun modo regis fuifTet.modo pidoris pi- X*®t-Sunt qui venerem Anadyomenen illq be exemplari putant. Apelle.? Sc in xmulis primus Rhodi ^'‘gnus , Protogeni dignationem plctunque dome- '“nftituit. Sordebat ille fuis.vt quanti licitaretur opera ; percontantiqiie .Ile qu.n- "P^aa. paruum ne?cio quid dixerat.at

. famamque dirpcrfit, ^«agenis talentis popofeir res concitauit fuis venderet.Ba i' 'mere , vt pro nec nifi ’^'’odios ad intclligendum artificem adeo limili- •‘‘'gentibus prctium.ecflit.Imagincs incredibile didu ^‘amis indifcreta: pinxit, vt reliquerit qtien- Grammaticus feriptum , 334 C.PlinijNaturalisHiH:. dam ex facie hominit addiuinantera (quosM^' nio^ topofcopos vocant) ex iis dixille aut fuiut J tis ii* annos , aut praucriti. Non fuerat ei gratia comitatu Alexadti cum Ptolemxo;quo regnau^ te,AIexandriain vi fubot' tempeftatis expulfus , Itato iraude atmulorum plano regio inuitatusA*) regis cocnam venit:indignantlque Ptolemio,^ vocatores ftios oftendenii,vt diceret a quo eoP* inuitatus elfet, arrepto carbone extinfto e fod' lo, imaginem in pariete delineauit, agnofeen'® vultum plani rege ex inchoato protinus. Pin»'<‘ & Antigoni regis imaginem altero lumine oP bam,primu.s excogitata ratione vitia condenti*’ obliquam uanque fecit,vt quod corpori deera*' piitur-v potius deeiTe videreturttantumque eai** partem e facie ollendit , quam totam poter*** oftendete. Sunt inter opera eius & expirantiu*** imagines.Qua; autem nobilillima fint,non eft f'* cilediclu. Venerem exeuntem d mari Diuus A**' guilus dicauit in delubro patris Ctrfaris, q**^ Anadyomene vocatur, vernbusGratcis taliopf' re, dum laudatur.viao.fed illuflrato.Huius infc' riorem partem corruptam qui reficeret, non p**' tuitfepctiri.Verum ipfa iniuria ceflit ingloria*** artificis.Confenuit haec tabula carietaliamqi pr** | ea Nero principatu fubllituit fuo Dorothei wa' nti.ApcUes inchoauerat aliam Venerem Cois,f**' peraturusetia fuam illam priorem. Inuidit mor; ' peratfa partetnec qui fuccederet operi ad prjftf* i

pta lineamenta inuentus eft. Pinxit {Sc Alexan-

drum Magnum , fulmen tenentem in templp Ephefix Dianx viginti talentis auri. Digiti emi- nere videntur.Sc fulmen extra tabulam efle. Se» legentes meminerint,omnia ea quamor colori-

I bus fafta : manipretium eius tabuls in nummo

aureo I Liber XXXV. 33^ ?J"''Oinenfutaaccepit, non numero. Pinxit & Pl^gabyzi facerdods Dianae rphefil pompam: nantem, ei ga- . e:^iio ad bellum fefli & f^rn pofcenci armigerum porrigentem.Alcxan- “'«m & Philippum quoties pinxerit, enumerare ^Pwuacuumeft.Mirantuteius Abronem Samij, ^ Menandrum regem Carite Rhodij.Icem An- *Uin tragoedum: ; Alexandria; Gorgollhenem cum Vidloria Catiorem & Pollucem , & ^‘.'^andro Magno. Item belli imaginem,retlri- terga mmribus, Alex.idro in curru trium- «« ^^aute.tmasi.Q^asvrrafqucvrralquc tabulastaouias Diuusa.-iuus Augultus '?'> fui partibus celeberrimis dic.auetat (impii- raodcrata.Diuus*UUUVL

335" C. Plinij Naturalis Hifl« nobolon appellant. Inuenta eius & c.rterii fuere in arce. Vnum imitari nemo poruic. abfuluca opera atramento illinebat ita tenui

idipfum tepercufTu clarica ce.s colorum excitat®'j mai"*' cuftodiretque a puluere & fordibus , ad intuenti demum appareret.Sed & tum ratip"* aCi'id” magna , ne colorum claritas oculorum offenderet,veluti per lapidem fpeculare iucu”1 cibus e longinquo :& eadem res nimis floii“! coloribus auftericatem occulce daret.Aequ”‘‘ eius fuit Ariflides Thebanustis omnium prii””, animum pinxit, 8c fenfus omnes e.xpreflic, q””’ duri” vocant Gt.vci cthe : item perturbationes , paulo in coloribus. Huius piiffuta elfoppido pco ad matris moricntis e vulnere rnamin””!

adrepens infans ; intelligiturq; fentire matet'"^ timere ne emortuo ladfe fanguinem infans Ia”*, bat.Quam tabulam Alexander Magnus ttanl® Ierat Pellam in patriam fuam. Idem pinxit pt' lium cum Pcrlis.centii homines ea tabula col” plexus,pacltifqi in (ingulos mnas denas a tyt*” no Elatenfium Mnafone. Pinxit & ctitretes q”*' dcigas,& fupplicantem pene cum voce:& ve»jL

Anapauomenen propter fratris amorem mori”^

tem.Itera Liberum patrem 8c Ariadnen , fp^-** cosRom; in .xde Cereris;Tragocdura &pueiUi”| in Apollinistcuius tabui? gratia pi^l°L interiit , te^tdam infcitia,cui ' tergendam eammandauetatbf* nius Prattorfub die ludorum Apollinatiuni.Sr ** diata ell & in .xde Fidei in Capitolio imagu nis cum lyra puerum docentis.Pinxit & .xgr'rii” line fine laudatura,Qua in arte tantum valuit» «Actius rejc viL^i g Liber XXXV. 337 fV. floruit. Patria ei Caunus, gentis Rhodiis

'efta:. summa eius paupertas initio > attifque hma intentio, &ideo minor fertilitas. Quis 'o conflate. C^iidam 8c docuerit , non putant pinxiffe vfque ad annum quinquagefi- Argumentum efle,qu6d cum Athenis cele- Ij 'ftitno loco Mineru.t delubro propylatonpin- "'h^t.vbi fecit nobilem Paralum bcHemionida, ?'h vocant adiecetitpar- n, quidam Nauficaam iis qua: pifiores parerga naues longas in , quibus initiis ad ^^^Ilant.vt appareret, a arcem I 'Motationis opera fua petuenillent. Palmam i.’“et tabularum eius lalyfus qui efl Roma:,di- in pingeret, templo Pacis ; quem ciim tra- J^Ot madidis lupi nis vixifTc-quoniam fimulfa- ^.'Oi fuliinerent Sc fitim.nc ienfus nimia dulce- ,'Oe obllruetet.Huicpifture quater colorem in- e^^itfubfidioiniurix & vetuflatis.vt decedente “fetiore inferior fuccederet.P 11 in ea canis mi- .^AMlus patiter cafus 3c ars pinxerit. V , vt quem ,0 iudic.abat fe exprimere in eo fpumam anhe- omni parte poPTe . cum in reliqua ( quod j^^eillimum erat) libi ipfe fatisfecilfet. Difpli- At autem ipfa.ncc minui poterat,& vide- 1, ars njjAf oimia.ac longius a veritate difcedere.lpu- flhe illa anxio animi Q, pingi nonex ore nafei, Miatu.cdm in piduia verum elTe, non verifi- n^. ."evellet mutaueratque pe- : abfterferat fxpius 'Millum.nullo modo libi approbans. Poltremb atti quod intclligeretur, fpongiameam i , pegit tabulx,&' illa repofuit abla- to inuilb loco p.^eolores qualiter cura optabat : fecitque in , Lv^ta fortuna naturam. Hoc exemplo fimilis "ealcem in fpuma equi limiliter f fucceffiis P^ogia impaila fecutus dicitur , cum pingeret Tom. iiij. Y Y y 338 C. Plini) NaturalisHift- popyzonta retinentem equum.Canem ita hunc genes monftrauic & fortuna. Propter ^ reXj',cui^ lyfum , ne cremaret tabuIasDcmecrius non ab ea parte fola poffetRhodum capere , cenditiparcentenique piilurx fugit occafio'^ iiorise.Erat tunc Protogenes in fuburbanohe' tulo ftiOjboc efb, Demetri) caftris. Neque int^, pcllatus pr^liis inchoata opera intermific o^J' nOjfcd accitus a rege intetrogatufque.qua^- eia extra muros ageret, refpondit, feire ft D’ «umRhodiis bellum efTe, non cum artibus. pofuit ergo rex in tutelam eius in ftationes,g*|' dens quod pofTct manus feruare, quibus iam r

percerat: 8c ne fatpius auocaret , vitro ad in" venit hoftis : relifltfque viiiorix fui votis,

arma & murorum iftus rpeclauit artificem' S i qiiiturq) tabulam cius temporis hxc fama.qf” eam Protogenes fub gladio pinxerit. Satyi^ hic e(l,que Anapauomenon vocant,ne quid d*^

PcCit , temporis eius fecuritati , tibias tenens. Cydippen,Tlepolemon,PhilifcumTragCEdif dciiptorcm meditantcm,& athletam,& Antig. j 1^ jium regem, 8c imaginem matris Atiftotelis lofophi; qui etiam fuadebat,vt Alexandri gni opera pingeret, propter iternitatemrec“\ n Impetus animi qutedam artis libido in & ^ potius eum tulete.Nouiffime pinxit AlexSdeU ac Pana. Fecit & figna exacre,vt diximus. Ead^.^ attate fuit Afclcpiodorus quem in fymnie , mirabatur Apelles.Huic Mnafon tyrannus P duodecim Diis dedit in fingulosmnas trecen jdcmqueTheomnefto in fingulos heroas m- centenas. HisTlJe annumerari•inniini^rtirl debet NicomajNlCOlUflC Pinxit bj^ Atiliodemi filius ac difcipulus. Yo in ftumPtoferpinaetqu^ tabula fuit &

Liber XXXV. M: 339 '^slutjrofupira adiculam luuentutis. >n Et Capitolio alia, quam Plancus Imperator pm-®'*® >lU3drigam in fublime ra- Vlyxi addidit pileum. ^ A* P*^'™*** Pinxit r°llinem If Sc Dianam, Deumque matrem in

^^ftdcntem‘eaentem : JJaccnas tjb item nobiles Bacchas arreptan Satyris : qus nunc efl Sc yllamque , R,omx i.-'-'mplo Pacis. Nec fuit alius in ea arte velo. >t.i '^tadunc nanque conduxiflefingendum ab Sicyoniorum tyranno', quod is facie, i^j ~tlelli poeti,monumentum,prsfinitodie, perageretur, nec multo ante veniile,

*n -. abf 1‘'P poenam accenfo paucifque diebus buij^ifle celeritate & arte mira.Difcipulos ha- ttftidem Pbji fratrem,& Arilloclem filium, j’^°*cnum Eretrium cuius tabula f5 , nullis poft- dj^^^ia.CalTandro regi pidla.continuit Alexan- Pttelium Idem pinxit iu‘ cii Dario. & lafciuiam, 'res Sileni comelTantur. Hic celeritatem Pt* djtf^P^oris fecutus , breuiores etiamnum quaf- aji^Pifiuirc vias & compendiarias inuenit.An* cj^ "^rur his & Nicophanes, elegans & con- “^^dta vt ftit vetufta opera pingeret propter ater Paj ^'*'reru,impetuou animi, & cui pauci com- ^ Cothurnus ei & gtauitas artis. Multum- '‘jrlc Sc feiij Apelle abeft Apellis difcipulusPcr-

Sttj l^^riUera de hac arte fcripfit.qui huius fuit li;^*'-Arin:idis Thebani difeipuliluerut & filij, Arillippus.cuiuscft Satyrus cum fcy. S; t '^“ronatus. Difcipuli cius fuerunt Antorides ful/^Phtanor, de quibus mox dicemus. Nanque *' par eft piflurs celebres in peni. ciii minoris quibus fuit Pyreicus arte paucis poftfe* P™pofi'° nefeio an defttuxerit fe,quoa Pia*'*^ V "umilia quidem fecutus , humilitatis ta- YYy i ; q '

340 C.Plinij Naturalis Kift* men fummam adeptus eft gloriam. Tonfttin*

n I futrinarqiie pin?fir,& afellos & opfonia ac . lia>ob hoc cognominat’ Rhyparogtaphos.n' confumroatsr. voluptatis. Quippe eio-T. plurisrrlni-is nierc.tiuim maximi multorum.E diuerfoi’) operiebat Serap" niana , inquit Varro , omnia nis tabula fub veteribus.Hic fcenas optime P*" - - , . . - . . ?- rs 4 Dv’® xit.fcd homine pingere nonpotuit.Contra pinxit, o» nifiusiUltU» nihilitl»*** aliud,«liwva , quam homines _ ^ 1 __ t TV--..- ir l i' Anchropographus cognominatus. Parua oc< cabellistvcf liclesIICICS iCtUfecit :; itemIlCni Calaccs comicis ^ que Antiphilus.Nam &: Hefionam nobilem p’ neftl'' xir,&-_t_ o. AlexandrumAli ac Philippumtrsniim cumriim Minet*^'XX i qui funt in fchola in Oiilauii porticibus Philippi Liberum partem, Mexandtura puetuijj Hippolytum tauro emilTo expauefcentem t

io^- PompeiaA Ullipi;ia veroV l Cadmum»» &wv Europen.Idem fo nomine Gryllum ridiculi habitus pinxit. de hoc genus piiluri grylli vocantur.Iplc

Ctcfidemo. Decet » . Aegypto natus didicit —a j, ^ lileri & Ardeatis templi pidlotem.prirertim uitate donatum ibi Sc catminc, quod efl in ‘f piilura hi.s vcrfibus. tDfgnii digna locapi^ttrueondecoraaitt •Regina lumnUJuprima coniu^ templum. oriundus, Marciu LudiuiJsftttlUi ElatastiOr4J fetalia ort»n«»t#> , ^rdealaj*^ C^enunc ^ pofilemperob arte hanc u Ea funt feripta antiquis Uteris Latinismo dando JtrTaiJJr^r^iniLudio Diui AugiifliAmrnfVin^irAitate quirinT priftt & ,

iaftituitamocnUfimain pariem piauram.vih , & porticus, ac topiariaopcra,Iucos,nemora,c^,j euripos, arnnes.Iitora, qualia les .pifeinas , > ^ «.«.i t»i 1 1 n r i I tP C.AUt optavat.vaiia.s ibi obanibulamiu fpccies,aut afcllis “--''T, villasviii«t> adeuntium — uiganthim , terraq» vehiculis. lampUcantes aucupantefquc,au^^^ Liber XXXV- 341 ^^ntes, 3 ut etiam vindemiantes. I>unt in eius nobiles paluftii accelfu villa::fuc- P Simplaribus r^lantium fpccic mulieres labentes trepidarque ijil^mriir plurima: prxterca tales argutis , face- : l^^les. Idemque fubdialibus maritimas yr- be blandidinioarpeiS^u pingere inflituit , mini- impendio. Sed nulla gloria^ artificum /mifi eorum qui tabulas pinxere ; eoque vene-' f . dioi- apparet antiquitas. Non enim parietes

Colebant tantum , nec domos vno in I dominis manfuras qux ex incendiis rapi non pof- , Protogenes concentus erat in horm-- v^o. Nulla in Apellis tei51ori is piclura erat. ndum ^ libebat parietes totos pingere. Omnis vrbibus piillorque res ^ ars excubabat : Cpt^miunis terrarum erat. Fuit & Arellius Romae cr ante Diuum Auguftum nifi fla- . paulo , ,

infigni cortupifiei artem , femper alicuius ,^'_na: ob id Deas pingens, fg amore flagrans, & Itaque in pidura eius fcn ^‘^ectarum imagine. numerabantur. Fuit & nuper grauis ac .‘*tru5 idemque floridus , humilis rei piilor

. Huius erat Minetua, fpcaantem afpe- quacunque afpicerecur. Paucis diei horis quoque cum grauitate quod fem. m , itli'°S3tus,quanquara in machinis. Carcet eius “Ornus no extant exem- plj aurea fuit:& ideo autorita- it nragnopere. Poft cum fuere in Prifeus qui Hono- tisV°i“clius Pinus & AiSius , Virtutis aides Imperatori Vefpafiano Augu- ll„jijVftituenti pinxerunt : fed Prifeus antiquis

cantu ccmpefecndo, & quit encaujio ir ^^‘ciUo primM lacunaria & comeraa pinxerit, ‘rKrJimqHe pretiamirabilia piSmarum.

YYy i j4i C.Plinij Naturalis Hift. | Cap. XI. On eft omittenda in pidtura: mentione ce* N bris circa Lepidum fabula. Siquidem Triumuiratu quodam loco dedudiusa magid^*! cu? tibus in nemorofum hofpitium , minaciter' iis poftero die expoftulauit.fomnum adeptum bi volucrum concentu. A t illi draconem in I*’’’’ giflima membrana depidfum circundedere

co : eoque terrore aues tum filuifle narratur i

poftea cognitum eft ita poHe compefci . Ce*'’ pingere ,'ac pidlurara inurere quis primus eJie**’ gitauerit.non condat. Quidam Ariftidis inue"

tum putant .poftea confummatum il Praxite'*' 5ed aliquanto vetudiores encaudics piflu'; extitere.vt Polygnoti & Nicanoris & Arce^l'

lai Pariorum . Lyiippus quoque Aegin* f dturae fuae infcripfit iniiMev/: quod profed'

Bon fecidet , nifi encaudica inuenca.PamphilJ, quoque Apellis praeceptor non pinxilTe tani**]’ encaudica, fed etiam docuiffe traditur Paufi*!; Sicyonium primum in hoc genere nobilem-B*'*

tis filius hic fuit , ciufdemquc primo difcipul*’*' Pinxit & ipfe penicillo parietes Thefpiis.cu***’ ficerentur.quondam a Polygnoto pi(5ti,multu*^ que comparatione fupetatusexidimabatur.q**"' Biarn lacim’j non fuo genere cettader . Idem & ria primus pingere indituit: nec cameras a**' | eum 'taliter adornari mos fuit . Paruas pinge? , | tabellas.maximeque pueros.Hoc atmuli eum i‘' ' * eddittt- 'frpreeabanturfacere.quoniam tarda pi

titatis famam , abfoluitvno die tabellam. *" vocata eft hemerefios,puero pidio.Amauit in uenta Glyceram municipem fuam. inuentrice*^ cius, coronarum , ccrtand&que imitatione Liber XXX V. 3 4j j^tnctoCflimam florum varietatem perduxit ar-

illam . Pofttemo pinxit illam fedentem ^ Corona quare nobililfimis eius tabula ap- “IJi , Pcilataeft ftephanoplocos , ab aliis ftephano-

’ Glycera venditando coronas fuft .iientauerat paupertatem . Huius tabularexem- J^Cjquod apographon vocant, L. Lucullus Jobus talentis emitaDionyfio Athenis. Pau- j*' autem fecit & grandes tabulas, ficut rpeiia- ai in Pompeij porticibus boum immolatio* Eam enim piiluram primus inuenitrquam

"Uciimitati funtmulti , arquauit nemo . Ante jhuiiacum longitudinem bouisoftendere vel-

laduerfum cum pinxit , non tranfuerfum : vn- ^ “C abande intelligitut amplitudo . Oeincum "5* qua: volunt eminentia videri, candi- Ca , Utia faciant,colorcraque condiant nigro : hic I . '“ni bouem atri coloris fecit, vrobrarque cor- cx ipfidedit, magna prorfus arte in arquo j ^^'antia oftendens , & in conftaflo folidaom- j^'a1 . Sicyor.e & hic vitam egit , diuque fuit il- * Patria pidurse .Tabulas inde e publico om- » eiiiw» i^^yicppter ars alienum ciuitatis addiflas, Scauri

®*J“as tranflulit . Poft eum l(j Romam eminuit Beante omnes Euphranor Ifthmius.Olympia (j*;'UieGma 5 quarta, ide qui inter ficloresdiilus ''“^Is roatmora,ac fcy* Pho Fecii & coloflos & * *ealp|It ante : docilis ac laboriofus omnes, 4cj ‘hquocunq; genere excellens aeCbi xqualis. primus videtur expredifle dignitates heroii,

''‘arpalTe . Sed fuit vniuerlitate t fymmetriam yVrPUtum exilior, capitibus articulifqj gradior. :[J*hina quoqi coropofuit de fymmetria & co- ^.'bus. Opera eius funt,equellrepr*lium,duode dixit ^‘j : Thefeus , in quo , eundem apud Yyy 4 . '

^4 4- C.Plinij Naturalis Hifl* Parafium rofapallum elTe/uum veio carne. biles eius tabuls Ephefi, Vlyxes llmulata veft' nia bouem cum iungcns palliati cog>' equo , &

tantes , dux gladium condens. Eodem lempo'*

fuit Sc Cydias , cuius tabulam Argonautas H-*'

cx Lttt I . 'Hottenfius Orator mercatus eft . que adera fecit in Tufculano fuo. Euphranot^

autem difcipulus fuit Antidotus . Huius efte!/' peo dimicans Athenis, & luSaror tibic^i>l‘'® , inter paucalaudatus.Ipfe diligentior , quam^^" niero(ior.& in coloribus feuerus, maxime it^JJ ruitdifcipulo Nicia Athenienli qui diligtnti®' , mi mulieres pinxit. Lumen & vmbras cufloil‘,' uit,atque vteminerente tabulis pidtura,inaxin'^ curauit. Opera eius, Nemea aduefta ex Afia R"' mam d Syllano , quam in Curia diximus tamdtem Liber pater insede Concordi3E:Hvaci'' thus.quem Cacfar Augullus deletlauis eo fecU’’’

deportauit Alexandria capta ; Scob idTiberi“’ Cafar intemploeius dicauithanc mbulamt?

Diana , Ephefi verb elt Megabyzi facerdu^'* Ephefia: Diana fepulcrum : AihenisNecrom^"' ria Homeri .Hanc vendere noluit Attalo reg‘!* lentis fexaginta,potiurque patria fua donaU''’ abundans opibus . Fecit & grandes pifturas AI'' quibus funt Calypfo & Io, & Andromeda ; xander quoque in Pompeij porticibus pr*^ _ | lens, & Calypfo fedens. Huic adferibu?' quidem j turrilt» i * quadrupedes . Profperrime canes exprei Hicell Nicias, de quo dicebat Praxiteles int(‘' rogatus qus maxime opera fua probaret in moribus.quibusNicias manum admcuiiret tan' tum circunlitioni eius tribuebat .Nonfatisd**' e'"'’ cernitur , alium eodem nomine, an hunc dem quidam faciant Olympiade cctefima d^' Libet XXXV. comparatur, & aliquando prafer- i)iC?'henion Maronites Glaucionis Corinthij in aiifteritate il,‘i,‘PUlus, & auilcrior colote , &

'Or , vt in ipfa piilura eruditio eluceat, !''’tit in templo Eleufine Phylarchum , Athe*

I( '^''JUentiam, quam vocauere polygynacon. j' Achillem virginis habitu occultatum Vly- tabula quaque jj|y'Pichendentc. It in vna , ma- equo. inclaruit , agaioncm cum Quod iniuuentaobiiflct .nemoci compararetur.

^''pmen& Heraclidi Macedoni . Initio na- PiOicit tuj :captoqueregePetfeo Athenas com-

tiij^i^nit , vbi eodem tempore erat Metrodo- l’‘'ilor Vt, , iddmque philofophus , magni in *ie 3 fcientia autotitatis.ltaque ciim L . Pau- iib.^^iiifto Perfeopctillet ab Athenienlibus, vt * philofophura tf ^nam probatifllmum mitte- ' ?'i liberos ittoque piftotem ad erudiendos ,

'fiumphum excolendum , Athenienfes Mc- dfpPiUm elegerunt, profcfli eundem in vtroque Pj‘“^rio quod ita quoque priftantiflimum ;

|udicauit . Timomachus Bpantiu.s Ci-

d(;j* ^iftatoris itate Aiacem ei pinxit & Me- ta5’^>nb eo in Venetis Genitricis ides pofi-

Atti‘,°^°g inta ta lentis venundatas . Talentum XVI taxat M. Varro .Timomachi iL' “dantur Oreftes, Iphigenia in Tauris, vi.boeeff, • . |)jl,mir.liy^*on agilitatis exercitator, cognatio no- dcariiim. "' palliati quos didturos pinxit, alterum !a„ • , mtUib. ats,-?’ alterum fedentem . Pricipue tamen ,»4 vifa eft.w.v. Paufii* ««aaav filiusixiiMo 8c JIJauiiTe^ ininuorguucGorgone fieazno/cit '^dir • Ariftolaus c feueriflimis pieioti- ^Bt4d£H4 df,‘“'l!cuiusrunt Epaminondas, Pericles, Me. Virtus imago Attici plebis, bqy’ , Thefeus: ”“1 immolatio . Sunt quibus 8c Mechopa-

yyy j , ,

Hift' J4<» C.Plinij Naturalis neseiufdem Paufiz difcipulus placeat alias du^^i tia , quam intelligant foli artifices,

in coloribus , fed & multus . Nam Socrates omnibus placet. Talefque funt eiuspiSurs>‘^'!?

Aefculapio fili.i; Hygia, Aegie , Panacea &piget qui appellatur Oenos fpartum torqjiue»“ quodafellus arrodit. Haflenus indicatis io. K Pj, nere vtroque proceribus , non Ciebuntur mis proximi. Ariftoclides,qui pinxit adem AP^ linis Delphis. Antiphilus puero ignem conflo®

laudatur , ac pulchra alias domo fplendefceO

ipfiufque pueri ore : item lanificio , in quo petant omnium mulierum penfa:PtolemscO^||, nante. Sed Scnobiliflimo Satyro cum pelle PL therina quem Apofeoponta appellant. Ari* , phon Ancio vulnerato ab apro cum focia fl® tis Aftypalemumctofaq; tabula,in qua funt PO

mus, Helena, Credulitas , Vlyxes , Dcipho®^ r«® Dolon . Androbius pinxit Scyllin ancoras

Ceae claflis praecidentem : Artemon Danaen, rantibus eam prstdonibustreginam Stratoni®' aUt®® Herculem & Deianiram . Nobiliflimas

qu.T funt in porticibus Odlaui* . o , operibus ^ culem ab Oeta mote Doridos exuta mortali'®' confenfu Deorum in cilum euntem, Laomc' tis circa Herculem 8: Neptunum hiftoriam- cimachus Dioxippum qui pancratio Olyd’!":) , | t n. y J citra pulueris— acoi iaSura ( quod vocant jj, ® vicit : Ccenus (lemmata . CteCloclius Apellif

fcipulus petulanti piflura innotuit , loue muliebt' lum parturiente depiilo mitrato , Sc , ingemifeente inter cbCetricia Dearum

Admeto ! Ctefidemus Oechaliae expugnation® iniur’ Laodamia : Clefides regina: Stratonices Nullo enim honore exceptus ab ea, pinxit Liber XXXV. ^ J47 pifcatote quem reginam amare fcr'"'' , erat, timquc tabulam in portu Ephefi P Pofitit :ipfe velis raptus eft . Regina tolli ve- tij, ’ ''triufque mire cxprelTa. Crate- tu fimilituJine clj^Onicrdos Athenis in Pompeo pinxit :Euty- ‘ics g bigam:regitViaoria.Euilorus fcenafpe- : idem &ex ."ere figna fecit. Iphis Neptu-

Victoria . Abron Amicitiam & Concor- jj fimulacra. Leoncifcus pinxit , & Deorum 5.^^'j'ni pfaltriam.Leon victorem cum tropb^o » QjPPno. Nicearchus Venerem inter Gratias Sc tjjP'dines rHercuIem triltem infani.T pocniten- ^'Nealces Venerem, ingeniofus & folers inar- 4j’^^uidem cum pralium nauale Aegyptiorum

,n 'efarum pinxiifet.quod in Nilo , cuius aqua '"ari finiilis faClum volebat intelligi atgu- ip , , 'hto dcclarauit, quod arte non poterat . Afel- ] enim litore bibentem pinxit, & crocodi- Ip'*' in et . Oenias Syngenicon . Phili- fp”' infidiantem

pi’® officinam pi^aotis , ignem conflante puero. j^®*erion Scyllam: Simonides AgatatehumSe PjJouiopyppjj jjjjnjj iuuenem requiefeentem in ij}‘^'na Quinquatrus celebrantem: fullonis , Nemefin egregiam. Theodorus vero Sc Aegi- m ''Ogentem : idem ab Orefte matrem ) “01 interfici;bellumque Iliacum pluribus tabu ‘flOod porticibus:& Caf- r, eft Romae in Philippi Concordia: delubro : Leon- ti,. floa eft in Epicuri cogitantem : Demetrium regem, cithartr- Oreftis infaniam , Thamyram d,, Clytzmneftram, p Taurifeus Difcobolum , Polynicem regnum repetcntem.8c Ca Non omittetur inter hos infigne exem. g'*'h.Nanqi Erigonus tritor colorum Nealc^pi- in tantum ipfe ptofecit.vt celebrem etiam difet : :

348 C.Plinij Naturalis Hifl:- Acgi''^_ difcipulum reliquerit Pafiam , fratrem

tx fidioris . Illud vero perquam rarum artifi*^^^. moriamoriadiffaum,dignum , etiam fuprema opera i imperfe(9:.irque tabulas, ficut Irin Arifiidis.

daridas Nicomachi , Medeam Timomach*’ quam di.vimus Venerem Apellis, in maiori ratione ellc.quam perfedla. Quippe iniisli"^^ ^ menta artiB^'^ reliqua , ipfxquc cogicadoaes

fpedtaiitur : atque in lenocinio commenda^* extio^. nis dolor eft manus , ciimidagerent >

defiderancur. Sunt etiamnum non ignobiles «l'

dem , in tranfcurlu tamen dicendiii ,. Ariftoui^^Arifioui^'' [ Anaxandcr,ArifiobulusSyrus, Arcefilas Tifi^^^, tis filius, CorybasNicomachi difcipulus.Can^^ nides Euphranoris,Dionyfodorus Colophoni^*' Diogenes qui cum Demetrio rege vixit ,Eut!^'^^ medes, Heraclides Macedo, Mydon Soleas

romachi Itatuarij difcipulus , Mnafitheus Si^y^

nius , Mnatifimus Arifionidis filius & difcir^T

Ius. Nefllis Abronis filius . Polemon Alexand^,^

nus, Theodorus Samius . & Stadius Nicofthe^ difcipuli ,XcnonNeocIis dilcipulus Sicyonif

Pinxere & mulieres, Timaretc Niconis filia PjJ, nam in tabula, qiixEphcfi cflanciqui/nmx p* |, tx Irenc Cratini pidioris filia 8c dVcipuU eft lam qux Eleufinc : Calypfo fenem & giatorem Theodorum: Alcifthenc laltatorc^' Ariilarctc Nearchi filia ,& difcipula Aclcui^ pium.Lala Cyzicena perpetua virgo Marci ronis iuuentaRomx& penicillo pinxit, ftro in eborc, imagines mulierum maxime- Neapolitanum ingtandi tabula tfuam velocior imaginem ad fpcculum . Nec vilius piftura manus fuit:artis vero tantum, vt manipretio antecederet, cclebeiiinios Liber XXXV. imaginum piftoresSopylu ScDionyfium,

°’,'imtabulx pinacothecas implent . Pinxit S: q iL^m Olympiasde qua hoc lolumi memora- p. ^ihtipulum eius fuiile Autobulum. Encaufto ^^^gendiduo fuifle antiquitus genera conftat» viriculo celiro id efl , . donec 'lam ^ , pingi ccepere.Hoc tertium acceifit.refolu p.Jgni qutc pidiura ceris penicillo vtend i, inna Usnec ventiique corrumpitur. Pj folenec fale l)jj’,SWnt& velles in Aegypto inter pauca mira- i’genere. ’ vel pollquam attriuere il- li'' genere, candida Cand.davt t“'®'csnon coloribus, fed colorem forbemi- 'ticdicamentis.Hoc ciim fecere,non apparet f^'’'^lis:fcd in cortinam pigmenti feruentis mer- momentum extrahuntur piila. Mirum-

i^tim fit vnus cortina colos , ex illo alius aj in alius fit in velle, accipientis medicamenti eQ®'i'atc mutatus. Nec pollea ablui potell ; ita non dubie confufura colores li piftos ac pingltque dum co- tfigeriteos e.x vino , W' Etadulla: velles firmiores fiunt., qudm fi rp'’'

i'ipiftura fatis fupetque •. contcxuilTe his & '’**^icen conueniat.Eiufdem opere tertf fin. gct Dibutades Sicyo- aiu' argilla limilittidines , Iq.^hgulus primus inucnit Corinthi fili.eope- abeunte pere* S11.1: capta iuuenis , illo g amore tei;'''’'btam ex facie eius ad lucernam in parie- eius' fa circunfcripfitiquibus patet impref- iy'giUa typum fecit, & cum exteris fidlilibus -iratum igni propofuit ; cumque feritatum in ({(P^^eo Corinthum Mummius euerte- , donec 'hadunt qui in Samo primos omnium . Sunt , plafti A.

C.Plinij Naturalis Hifl* pUfticcn inueniiTe Rhoecum &:Theodoriimf^^ dant, multo ante Battiadas Corintho pullos- Py maratum veri) ex eadem vrbe profugum, qu' ' Hetruria Tarquinium Prifeura regem populi" Ss ® mani genuit , comitatos fiftores Euchira

grammum : ab iis Italisc traditam plafticen-P * butadis inuentum eft, rubricam addere.aut c< brica cretam fingere. Primuique perfonastrrj larum extremis imbricibus impofuit, qu-xi"'' initia protvpa vocauit.PofteJidem edtypaft‘''( Hinc & falligia templorum orta propter 1'*'® , plafts appellati. Hominis autem imaginem ij. cel^; pfo c facie ipfa primus omnium exprefljt , ineam formam gypfi infufa emendare inW^ Lyfillratus Sicyonicus fratex Lyfippi , de C diximus.Hic & fimilitudinem reddere infld^*,' ance cum quam pulcherrimas facere ftudeb>'!i Idem & de Ggnis effigiem exprimere inuci*!!

Creuiique res in tantum , vt nulla figna ilatu^^ fine argilla fierent. Quo apparet antiquiom

hanc fuilTe fcientiam.quam fundendi teris *’ fce laudatiflimi fuere Damophilus & Gorgsl^j iidemque piifores qui Cereris Romi*^ : atdem Circum maximum vtroque genere attis fu*'£, coluerunt, verfibusinferiptis Gr3:ce,qi gnificaruntji dextra opera DamophiliclTe,3p.^ telsua Gorgafi. Ante hanc tedem ThufcaUly intedibus omnia fuille ,autoc eft M . Varro hac.cum reficeretur ,cruftas parietum excift* fr bulis marginatis inclufaseile iltem figna cX'„ ef'* fiigiis difperfa . Fecit Sc Chalcofthenes j opera Athenis :qui locus ab officina eius cos cognitu" appellatur. M . Varro tradit fibi Romae Pofim nomine,d quofadfas RomteV**"^ • - ... /«..-A.. difeesu^^^jjJ:/V.x>r item pifces, ita vtnon fit afpcftu Liber XXXV. jyr magnificat ArccfiUum t. Lucul- pluris vxnirc f^j]?^^liarem , cuius proplafmata JiJ^P^rtificibus ipfis, quam aliorum opera . Ab Genitricem in foro Cxfa- fij Venerem ’ ^ priufqu^m abfolueretur , feftinationc de- di Up^^^poficam. Deinde eidema Lucullo H-s. . “Smiiv.'Snuin Felicitatis locatum,iriz-nMim. cuirui morsmnr.c vtriuf-vrriiir_ Romano cratera a7 ‘““ideiit. Oflauio equiti ''Clienti e gypfo failumtalen- 'o , exemplar f('^*Utiat qui plafticen matrem & Pafitelem , efle dixit fcalptur*que & c-xlatura , 8c 'flet fummus.nlhil vnquam ft . in omnibus his l,j‘' > antequam finxit . Prxterea elaboratam

Italix, Hetturix : Tuna- tiu & maxime

a Fregellis accitum , cui locaret Tar- Frifcus effigiem louis in Capitolio di- Fiftilem eumfuiffe, & ideo miniari eius quadri- ; fiailes in faftigio templi ' . Ab hoc eodem fa- I ‘ quibus fspc diximus '" Herculem qui hodieque materix nomen iq . Hbe eSigies t, retinet. Hx enim tum Deum tqpIaudatiflimx.Nccpcenitetnos illorum, qui ne Diis '“luere . Aurum enim & argentum Dutant etiam nunc pie- 'irn, ”? Conficiebant . c 'u quidem teiJ locis talia Gmulacra . Faftigia c^otum municipiis tqi etiam in vrbe crebra & certiora Sq ^c^lamra, & arte xuique firmitate etiam iq. 'fccre innocentiota.Tn facris quidem ajp'"as opes hodie non mutrhinis ctyftalli. fiailibus prolibatur fympuuiis : inc- fi quis fingulaxili- terrx benignitate , ' tq «iam vt omittantur in frugum, vini,pomo- medicamentorum,me- 1,,] berbarum fruticum, cius quxqiiead- "b generibus, beneficia , iHt a ' ®‘ximus,velqusaffiduitate fatiat figlinard opeia ,

C.Plinij Naturalis Hiflr» opeta imbricibus,tubulis.tegulifque ad balin'* hamatis, vd ad tedla coftilibus laterculis tatifque, aut qus s rota fiunt , etiam fidiilibuS'^^ liis ad vina excogitatisA ad aquas.rroptet ‘Tj ** /* - -- N urna rex feptimum collegium figulorum 5ni* tuit.QuJn & defunflos fefe multi fidilibus ‘ liis condi maluere, ficut M. Varro , Pythagotl moiin in mvrrJ Ar /nToi» modo in myrti & olea: atfjue populi nigt^.‘J

liis. Maior quoque-|-W 4JW.V pars hominum terrenisICLLClild» ’ vafis. Samia etiamnum in cfculentis JaudaP ili' Retinet hanc nobilitatem & Atetiu It» & calicum tantum Surrentum, Arta, Pollenti*' ibf' Hifpania4.«44.^M4X4U. ^Saguntum,O U Xi I. Ua t i in1 «4 i» fiattU 1 ^ , A Pergamum.»-1^4*11111111. HHa“ *

5c Trallcis opera 4 . fua , Sc Mutina44i 4.i(i(t in111 Italiaiiaiici , niam & fic gentes nobilitantur.Hxc quoq' manamaria tcrrafquerf»rrir/iiia» vitro citroque portantur , ‘1, gnibus rotxi fiicinis Erythris.Hodiequc io'*^ pio oftendumut araphorxdu.it propter tenfjJ temconfecratx.difcipuli magilhique cert**' ne, vter tenuiorem humum duceret. Coisi maxima, Hadrianis fitmitas.nonnullis circa feueritatis quoque exemplis. Q__. Copof*^ inuenimus ambitus damna'um quia vini*j phoram dediret , dono ei, cuius fuffragi) /* ji ” erat. Atque— vt-- luxu..w.v» ^ j quoque aliqua coni • 5»pr autoritas j| --p....figlinis, tripatinum4* 44444.441 J 1 4 ^ ,J inquitJV|U J t Fencd^'fCl*''** AI ic.caf. ‘ -jrp'-*.appellabatur~4W4 .~44441in *'* - . fumma cccnarumWS44.44<11UZIX lautitia.Vn^iiiUlltia. V hac^jjoft ,i«J- niurxnarum altera luiiotum tertia myxoni-*L DC. , fatmn fcis, inclinatis tat*'- iam fc licetmotibus , vt taxat Jef- eos prxferrc Cr.ccix etiam Philofophis P.^ v’' mus.Siquidem in Arifiotelis h.vrcdum aucl''’,, de & »“t tx.patinasvxniiretraditur.Namno.scumvn*, Dc.lejen- Aefopitragccdiarum hilhionis in natura a‘“.. dumvtae- * diceremusu4V4.4i.iiiu> • jicucrijjsfcilcrtiis c. llctilTciiciiiic jnuiiuut»!*'*'.nondubit®’..a c. dignatos legentes. At Hctcules,'V'itelliu.s in P'’ cip* Liber XXXV. 3^3 fuo 1 patinam, c c, feftertiis condidit cui * TSteiii fornax in campis exxdiiicata erat:quo- jij fnflertiim, peruenit luxuria vt etiam fidilia plu- tis , tij'°‘'ftent, quam murrhina. Propter hanc Mu Budem,ex » in altero Confutatu- fuo conquifitio- vttitBc '*probrauit patinarum paludes ViteUi;me- anadicedi non illa cuius veneno foediore . Afpte- Yide tsjV^oCafliusSeuetusaccufator ohiiciebat in- ipr„m lih ' c X X X. conuiuas.Nobilitantur iis oppida ciu f jg ^rfg samia rella & Cura*, Ma- Hncmlio. Galli vocantur, Ijj ‘^'Umfacerdotes ,qui viri- ^ni amputant aliter citra perniciem, 11 , nec (Jj^^lio credamus qui linguam lic araputan- ,

graui probro , tanquam & ipfe iam 'Hii Co'.*>dera Vitellio malediceret. Quid non ex- (5j“‘?3uit ars ? fradlis etiam teftisvtendofic, vt durent tufis calce addita qu* vocant Siu , ijj!’‘na. Quo genere etiam pauimentaexcogi- f ’* varittat es,& de f«luere 'Vuteolane , & aliU generibus, ijuu in Ufidemversuntur, Caf. XII r. V^tum & ipfius terrx funi alia fegmenta, enim fatis miretur peflimam eius par- , c^ijlntoqi puluerem appellatum in Puteolanis

’ °PP°ni tnarisfluaibus.metfiimqjpro- ''>>ii*c nj^ti vn- tlij ! lapidem vnum inexpugnabilem fortiorem quotidie, vtique fi Cumano mi- ftj j.'atut Cjmento.Eadem eft tero; natura & in'Cy

regione ibi non puluis , vetiim ipfa ttt : fed qualibet magnitudine excifa & dcmerfa lapidea extrahitut.Hoc idem circa Caf- i^^rlanv produnt fieti:5c in fonte Gnidio dulci qj!? ofto menfes terram lapidefcere-Ab Oropo * *dcnr Aulidem vfque quicquid tetr* attingi- Tom. iiij. ZZz. 5f4 C. Plini) Naturalis Hift- tur mari^utatur in faxa'.Non multum a puluf; te Puteolano dillac e Nilo harcna tenuiflima parte, no ad fuftitieda maria fluiiufq; fragedo*’ fcd ad debellanda corpora palae Irae ftudiis. de certe Patrobio, Neronis principis liberto,»»' iichebatur.Quin &£ Leonnato & Cratero anM*' Icgro Alexandri Magni ducibus fabulum portari cum reliquis militaribus commerciis perio. Plura de hac parte non fum d idurus. n»'' Hercules magis quam de terra: vfu in ccroi"*" , tis,quibus exercendo inueniusnollta corporat'* res animorum perdidit.

ratione. Cap. JC 1 1 / 1. vid ? non in Africa Hiipaniique ex ted* parietesjouos appellat formaceos q»*’’ a , niamin torraa circundatis vtrinqjda*' , bus tabulis inferciuntur verius ,quim infttua"' nit .xuis durant, incorrupti imbribus, vent'*’

ignibus , omnique cxmento firmiores ! Sped»* etiam nunc fpeculas Annibaiis Hifpania,'»* ren.^fque turres iugismontiura impofitas. Hi»* Seccfpitum natura, cafttotum vallis accomn^»! data, contra fluminum impetus aggcribus.Illi»' quidem crates parietum luto, &lareribuscrud'* extrui.quisignoratlLateresnoafuute fab»!*’]

fo, neque harenofo, multoque minus calcul»’ 1 »** fo ducendi folo , fed e creiofo 6c albicante j

' rubrica, vel fi mafc»', ex iam ex fabulofo , e certe. Finguntur optime vere tnimfolftitid*'

moli fiunt . Aedificiis non mfi bimos proba»^ Quin & intritam ipfam eorum priiis quam b” , gantur.maccrarioportet.Ccncra cotum tria:d'' latu'® doron quo vtimur , longum felqiiipede, ,

pede : alterum tettadoron; tertium pentadoro»: Gr.i:»‘ Liber XXXV. enim antiqui doron pajmum vocabant, 5^ ‘deo dota munera, quia manu darentur. Ergo j SUatuor Scquinque palmis, prout funt, nomi- *“tut . Eadem clt latitudo . Minore inpriuatis jjp^tibiis , maiote in publicis vmnturin Grzcia- ““Ua-in Hilpani-Tciuita- Alia , & in vlterioris “s lateres j. Maflia & Calento fiunt qui ficca- , “oii incrguntnr in aqua . bunt enim c terra pu. . ‘“•'ufa poteftiVtiliflima , cum fubigi Gratci.pt?. '‘quam poterant ftiuSura vbi e filice fieri , pa- *^‘es lateritios prattulere.Sunt enim tcterni.fi ad

^‘'Pendiculum fiant ; ideo & in publica opera

1 ‘egias domos adduntur. Sic Ihuxere murum ‘eiiis jJ qui ad montem Mymetttim ljpe£iat : fic fiisardes iouis & Herculis qtianuis lapidea» , i.j ‘tttinas fic epillyiiacircundarenttdomuTral- '“‘s Attalidtem Satdibus Crtrfi quam regiam , “'‘tifign feccrctHalicatnafli Maufolitqu* etiam “Ite durant. Lacedatmone quidem excjfum Ia , ‘‘ iis parietibus opus tediorium propter excel- '“‘a pifiturat ligneis formis inclulum, Romam j ^('PQttauere in Aedilitate ad comitiumexorna- •“n Murena fic Varro.Quod opuscum per fe mi ‘r^nslatum tamen magts mirabantur, •a? lateritius murus Arctij.fic Me- li quoque eft atdificia quia : Roma: non fiunt talia , tj‘‘iuipcdalis paties non plus ^uam vnam con» “tonem toleiat.Cautiimque eft, ne comrau- gj rtafllor fiat nec iatergeiinorum ratio pa.

^cfttlphitre,alnmine,&staerihtis arma, irmidicin*. Cap. XV. ‘rc fint dicta de latcribus.In terra autem re H 'iquis generibus vel maxime mira natura culphuris.quo plurima domStut . N afeitur in ZZr ' 1 C. Plinij Naturalis Hilt. af infulis Aeoliis inter Siciliam & italiam, quas dere diximus. Sed nobiliflimum in Melo inlljl*' Cai»' In Italia quoqi inuenicur , inNeapolitano panoque agro.collibus qui vocantur Leucog?*’ at' Quod eft cuniculis efFollum, perficitur igni nera quamortviuura quod Gr^ci apyron voca”

nafcitur folidum, lioc eft glebofum . Eo folo** omnibus generibus Medici vtuntur.C^teta enii" incofl*' liquore conftant , & conficiuntur oleo 8cvir*'’ Viuum autem efFodimt, ttanfluceique , Alterum genus appellant glebam, fullonum taO; genetj tum officinis familiare . Tertio quoque vnus tantum eft vftis ad fufficndas lanas, qU^’ niarn candorem tantum mollitiemque confed'

Egula vocatur hoc gcntis.Quatto autem ad ell.J' chnia maxime conficienda.C^terb tanta vis elt’

i*^' vt morbos comitiales deprehendat nidore , '''

pofitum igni.Luiit & Anaxilaus eo , ca ndens calice itouo, prun^que fubdita circunferens, t*' ardefcentisrepercumi pallorem dirum, vellit funflorum,offundente cbuiuiis.Natura eius ca*' facit, concoquittfed &difcutit collectiones ctff' porumiob hoc talibus emplaftris.malagman*'? mifeetur. Renibus quoque & lumbis in dolo^

cura adipe , mire prodeft impofirum . Aufert lichenasafacie cum terebinthi refina Sc lepr^.^

Harpailicon vocatura celeritate auelieditaoei' I lienim fubinde debet. Prodeft & fufpiriofislj^’ Qum-Putulenta quoque extufsientibusiSc cont^^

1”' fcorpionum iiftus . Vitiligines viuum nitro ftum, atque ex aceto tritum & illitura tollini^''’ ledes in palpebris, aceto fandarachato adn''J‘’‘ Habet Kin religionibus locum ad expiand* fuffitu domos.Sentitutvis eius & in aquis ferue_ tibus.Nequc alia tesfaciliils accenditurtquoa? pare Liber XXXV. 3^7 ignium vim magnam etiam ei inede. Ful- ***^ & fulgura quoque fUlphtiris odorem ha- lux ipla eorum liilphutea elh Etbitumi- ^'''cinaell natura, alibilimus. alibi terra ;li- e Iud*a: lacu, vt diximus, emergens:terra j f in ^‘tea Sidonem oppidum maritimum. Spif- fa b'Uf [j Jcnfitatem coeunt. ^ Eli

‘dum b i;ume,ficut Zacynthiu , quod » BV'‘l“ & ^uylone inuehiiur. Ibi quidem & candidum Snitur.Liquidum e(f & Apolloniaticum ^ , qu* ^'''iaGtaci piirafphalton appellant ex argu- n '‘‘'9,P*'^is & bituminis. Gignitur & pingue li- j}^,9t>lque oleacci in Sicilia Agragantino fonte

tiuum . Incola id harundinum panicu-

Cjj*'°t'igunt,ciiliriinc lic adhatelcena . Vtuntur *d lucernarum lumina olei vicedtem ad fca- iumetotum.Sunt qui naphtham, ta''" & de qua diximus volumine, bituminis ti gene- ty’®''cibant.Verum atdens eius vis ignium na- Ui^*‘^“gnata,ptocul ab omni vfti abeit. Bitunii- ^'‘'hatio,vt niaximefplcndeat,sitque pQ quim Ujj ac grauedeue autem modice, quo-

i*dulteratiir pice. Vis,qux fulphuris , filfit, '‘'Contrahit, glutinanSerpcntes nidore tu- gi„ "cnfum.Ad futfuiiones oculorum & albu-

V®**’)'fonium efficax traditur : item ad le- pta5 ^‘‘chenas pruri tdCque corporum- 111 initur fic pori , Omnia autem eius genera ineommo- hqj “Ctiloiuni pilos replicant . Dentium dolori tctf ''‘''dentur limul cum nitro illita .Tuffim ve- t)y f** anhelitus cum vino potum emendat alii‘**“«ricis etiam datur eodem modo.iiftitque Cum aceto vero potum difeutit concte- tuuj j^nguinem , fk detrahit. Mitigat lumbo- '‘olotci.itcm articulorum .Cum faiina hoi* ZZi r ,- ,.

C. Plini) Naturalis Hift. 3^8 ^ deaces impolitam .emplaftrum peculiate^ luifuinoniinis.Sangumem{iflit.nominis.aanguHicmuiiiu Vulnera .

quartanas— , IjiuiinainciGluiinatneruos.Vtunturuv/.-». v tunnti edam ad vj^—. . . i L _ D. I pondere tuminis drachma. & hcdyofmi pari v niyrrhs obolo fubacH. Comitiales morbos deprehendit.Vuluarii ilrangulationes fe difcutit cum vino Sccaftoreo.Procidentia . fuflStu reprimit .Purgationes fatminarurain . ilb'' ,no potum elicit. In reliquo vfu a:ramentis

tur.fitmatqueea contra ignes . Di.rimus & vh* folitas ex eo ftatuas & illini. Calcis quo<^ Babylonis mutis. P ptxbuit , ita ferruminatis cet & ferrariis fabrorum officinis tingendo^^

ro.clauorumqi capitibus , & multis aliis >fec minot.aul ab eo diflimilis eft aluminis

ra.quodra,quoa jmeuiguutiaauguintelligitutfalfugoterrslcucv . Plurai-iui.» & I genera.gCllCia. InlU Cypro candidumwauwUiMi** VSc nigrum ^ ^ /.Mm fit(ii- vfusi/Tiie magnatquon»?Tnatrna*mioOi'*. t coloris differeda, cum . | inficiendis claro colore lanis candidum ^ - contraque- j -fufeis— - - UUlti«.£U^ vdliifiniiimeft,» ka*i*ia*aaw»a*m w.v » ^ v» ‘ dumque jj; ’ obfcuris nigrum . Et aurum nigro purgatur ^ t - ellji t',j,f autem omne ex aqua liraoque , hoc . exudantis natura.Corriuatum hyeme xftiuis ^ libus maturatur. Quod fuerit ex eo ptxcox.c*, didius fit.Gignitur autem in Hifpania.AegfP Atmenia-Macedonia, Ponio.Africannfulis dinia.MeloiLipata,Sttongyle.LaudatifliinUi^il( Acgvpto proximum in Melo.Huius quoque

• Mi I lYtci • T fniiirlt Ptobaop;nrrtnaCl*w- - Jfpecies, liquidumJlCjUlxaua** fpifiumqj.Liquidix^4cvMaaav^s..a.av(w.4v.« litlympidu/,t :2i ladcuroq;, fine offenfis ftieanti“^(

cum quodam igniculo caloris . Hoc 1“ vocant.An fir adulteratum, deprehenditur j. raiftuta ea n>^ Punici mali . Synceruro enim •• fcit.Altetumicit. Alterum genus eltcit paumxpallida St fcabrs 8c quod inficitur galla. Ideoque hoc Libsr XXXV. Phoron.Vis liquidi aluminis aftringcre, indu-

'rodere . Mclle admifto fanat oris hulcera, J^pulas^ pruritufquc. Hsc curatio fit in balineis pj'*"Us mellis partibus, tertia aluminis . Virus *f|im ]. fudorcfque fedat. sumitur pilulis contra p'ois vitia pellcndumqiic pruritum aepet yri- , tn fanguinem . Emendat & fcabiem nitro ac 'lanthio admiftis. Concreti aluminis vnum 8»Us fchifton appellant Grsci , tn capillamenta ''daiii 'canefccntia dehifccns. Vnde quida tii- 'itin potius appellauere. Hoc lite lapide, e* po & chalcitin vocanttvt fi fudot quidam eius 'Pidis in fpumain coagula tus.Hoc genus alumi ‘'ficcat, mimifque fillit humorem inutile cor- "bus . Sed auribus magnopere ptodeiliofii- J . Ui.vel iUitum.vcl oris hulcetibtis, dctibiifqnc, ‘^Uua cum co contineatur. Et oculorum mcdi-

®‘"emis inferitur apte , verendifqi vttiufquc fe-

Coquitur in patinis , donec liquari definat. ^‘'^'tioris eil alterum genetis, quod ftrongylen jj°'>nt.Dua: eius fpecies, fungolum atque omni Juniore dilui facile quod in totum damnatur. : is 'fius pumicofum , & fotaminum fiftul fpon-

rotundiimque natura , candido nr«- Piu • quadam pinguitudine fine harenis iVi.T fcjl inficiens nigritia. Hoc coquitur perfe Ca k’ t'*ptimuni'e.'C P^^^nibus puris, donec cinis fiat . ^•finibus quod melinum vocant, ab infula Melo, p'‘*i*imus.Nulli vis maior neque adflringendi, denigrandi, neq; indurandi. Nullum fprf-

extenuat ; combuftum Vtm °'^lorum fcabritias p'*iius epiphoris inhibendis . Sic & ad pruritus 3potis. Sanguinem quoque fiftit in totum fo- (r illitum.Vulfis pilis ex aceto illitum, tenafeen ' 'hollit lanuginem furomam. Omnium gene» ZZi 4 .

C. Plini) Naturalis Hift.

tum vis in adfti ingendo:vnde numc Gr?cis. id oculorum vitiis aptiffiniafunt. Sanguin^ P- ^j xiones inhibetciim adipe.Sic Sc infantium cera. Putrefceiuia liulcerura corapefcit cii pc, & hydcopicoru eruptiones (iccat. Et auriy vitia cum fucco Punici mali :& vnguium 1*^ britias, cicatticumque duritias 8c ptetygiaiP^ niones:Pliagcdxnas hulcetum ex aceto, aut galla pari pondere cremata r lepras cum fu^^ olerumicu falis vero duabus partibus, vitiati' fetputtlendcs Scaliacapillorfi animalia, pet‘’’j ftumftiim aquz.Sic & ambuilis prodcll,&twfulelt.&r furturi'fnrhirit’'^ corporum cum fero & pice. Infunditur Scdyl*" tericis.Vuam quoque inore comprimit .acce* filias. Ad omnia qui incitetis generibus di‘* mus, efficacius intclligitur ex Melo adueauf' Naro ad reliquos vfus viti in coriis lanifqtp*!

ficieadis , rjuanti fit momenti fignifteatum Ab his per fe omnia ad medicinas pertine»’^ terrae genera tractabimus. ^ P« terra Simia,& Erttria,& Chia,ir Selinufi*'^ "pHtgiti * pigairi,& antftUti medicina. Cap. Xi'1 Amii du.c funt.qui fyropicon, 6c quial*.* S appcllantur.rtioris laus, vt recens fit & le^ linguique glutinofa. Altera glebofior candid*

Vtraque vritur , ac lauatur. Sunt qui prifef^.

priorem . Profiint lancinem expuentibus plaftrifqi quj ficcandi caufa coponuntur.oci '^ runiiiuoquc medicamentis mifeentur. Eretria tidcin difcrentias habet. Nanque &albaefi'^ cincrca,qus ptf fertur in medicina.Probatur r< litie.Sr quod fi ira producantur, violaceum dit colorem. Vis & ratio eius in medendo di^ h eft inter pigmenta. Lauatur omnis terta (in enim loco dicemus) perfufa aqua ficcatinue libu* Liber XXXV. ^Si j. (•'.‘'itetil ex aqua trita acrepofita, donec con- 5*7' >& digeri poffit in paftillos . Coquitur in ’ncibus crebro cocuiTu. Eli in medicaminibus UjF^ta terra candicans,eiFecius eius, qui Samie, ^d mulierum maxime cutem .Idem &: Seli- aqua dilui celer- "“'«.Lacl• i coloristUlOlli eftCi* ha-c,& ~'l !'uia. “*)*• 1 &te6loriotiun L a-atUClIHlUC ladtc diluta, al- ^ , Eaciemoue , • r C«.arf**.9 ^ M I ’ interpolantur. 'Pigniti^ Eretria: fimiUima tft .jlSrandioribus tantum glebis & gluiinufa, cui Drojieruii, “'^Us idem qui Cimoli.-e,.infirraiot tamen. Bi- , ampeliiis . Experimentum tl'’'''i firailiimacll

liquefcat , ii . . fi cerat modo accepto oleo & 5'8ficans colos maneat toft.x. Vfus ad mollien- jj”’ dircutiendiimquc . Ad hic medicamentis _ ditur, prtecipueque in calliblepharis 6c inli- >di,capillis‘. , ^ . ^^nera ad vfHium vfus^CiinoUaySarda, Vntbri- i^ofaxum.argentaria. Caf. XVII. duo .ad Hct* plura genera. Ex iis Cimoliae C ^dedicos pertinentia, ca ndidum, & ad pur- inclinans. Vis vtiiqiie ad difeutiendos p 'Uores fluxiones aceto aflumpto, , & (iftendas ‘nos quoq; parotidas cohiWetj&lichenas il I & Puliuhifqi.Si vctbaphronitrii&nitru adii- &: acetum. pedum tumores fanat,ita vt j & aqua * dr curatio hic fiat,* vc poft lex horas falr Cypria cera abluatur . reftium tumoribus “a prodefl: . Et reftiger.andi q,u°q“f e, lUna- At- n,"* clb. fudorefquc immodicos liflit in balr- “a papulas cohibet ex vino fumpta Nafcitut& c‘‘- Laudatur maxime Theflalica. Cimoli® ®Lycia circa Bubonem. Eft & alius j."* in vehibus. Nam Sarda, qui afFettur e Sar- a(rumitut,iautilis verft- . candidis tantum Cimolii ge- ^lotibusidc eft vtiliflima omnium Z%t S 1 ;

C. Ptinij Naturalis Hift- ncrum pretioGor vocant^^ : Vmbrica, & quam xum. Proprietalque laxi qu6d ctefciE in , rando: atque pondere emitur, illa menlj^* A^mbrica non nili poliendis veliibus Neque enim pigebit hanc quoque patrem te.ctim l^.x Metella extet luilonibus dicta,!]*'*;

C. Flaminius , L. Aemilius Cenforcs dedet** populum ferendam.Adeo omnia maiotibus*,| fuere. Ergo abWiy tx ordo hiceft : primum yeftis Sardatdein (ujphute luCfiturtmox defl^J matur Cimolia qtf.T elf , coloris veri . Fur*^*^ enim deprehenditur, nigrefcitque ,&elfui'* ditur futphure. Veros autem & pretiofos res emollit Cimolia , & quodam nitore e'^I latat contriftatos fulphure . Candidis veft'*’J faxumvtiliusa liilphure, inimicum coloii'’*^ Grzciapro Cimolia Tyinphaico vtiturgy^. creta Alia argentaria . appelhitur i nitotcro gento reddens. Eli & viliilima.qua Circum fj ducere ad vidori-t noram pedefque vxnali^J , trans . mate ad veaoriim denotare inllitucty eitiiinn maiores. Talemque * Publium mimics

conditorem , & Alltologix confobrimitn ‘L Manlium Antioclium * , item Grammatic* berium Erotem, eadem naue .idueaos proaui. ir ijuaritm lihtrti pnfmentes. cap. ^ y 1 1 . ,[ ^Edquid hos refero aliquo literarum 1’0® ( Ocommendatos ! Tale in cataila videre C""

fogonum Sylla: , Amphionem Catuli,

nem L. Luculli . Demetrium Pompeij * que Demetrij Pompei) , quanquanr & ipfa dita eft : Flipparchum M. Anconij , Menaif Menecratem dciflt^^Jj Sex, Pompeij , aliofque Liber XXXV. fanguine Qniti- cnumirtare iam non e ft , c &profcriptiouum licentia ditatos* Hoc .‘‘'iligne vsnalitiis gregibus, opptobnuinque «olentis fortun» quod Senos adeo potiti te- : ''idimus, vtPtxtotia quoque ornamenta y?^erni ^j^jj^mitibuntc Agrippina Cl. Catfatis binius libertisttantumquc non cum laurea- , i .yafeibus remitti illo.ynde cretatis pedibus ‘'“'niffent. terra terra fx Galata yteftra Clareat Balearica, terra E bafitana. Caf. XIX. ^ fu^T IjHritetea funt genera terrx proprietatis , red- j de qnibus iam diximusifcd &t hoc loco circa Clu- Oda natura. Ex Galata infula , & „ Se Ebu- A fricat fcorpiones necat : Balearis '‘>na feepentes. ' C. P L I N 1 SECVNDI NA- tvrXlis HI-

S T O R r i / » f R XXXVl. P R O O E M 1 V M. lapidum,ac marmorum luxuria.

Cap. l. Apidvm natura reftac.hoC^.|

P*^**-^?*^^ morum infania, vc gemmx cum fuccinis, cryftalli cum murrhinis tur. Omnia nanijue.qu* • . — ^ ^oc volumen trac:Uuimus-,hoa’'' num caufa genita videri poflTunr. Montes ra iibi fecerat ad quafdam compages rellurii^* i Iccribus denfandas, timui ad impetus ' domandos, dudlufque frangendos, ac mini^ | quietas partes coercendas duciffima fui matef^ Cxdimus hosjtrahimiiique nulla alia,quan> liciarum caufa quos tranfccndi/Te , quoqtic rum fuit.Inportemo prope maiores habuere A*' peis ab Annibale exuperatas Ci^' , & poftea a bris : nunc ipfx ctcduntur in mille genera morum; promontoria aperiuntur mari,&rct^^ Liber XXXVI.

agitur in planum.^uehimus ea>qu® fepa- ^ gentibus pro terminis confVituia erant: marmorum caufa fiunt, ac per fluftus, . ‘Uur.am rerum natura: partem, buc illucque [^ntur iuga moniium, maiote etiamnum ve- potus vas « cum ad ftigidos petitur 1 ‘“l^quam til^^^uila ctcloquc proxime rupes , cauancur.vt cogitet.qua: pre- tu glacie. Secum quifque /"Qtum audiat .quas vehi trahique moles vi- '• Sed fine his multorum fuerit bea- ti„ & quam fitnecelTe jn ^^tca.ad qudmque multorum neces '^»cerc vetius pati mortalcis quos ad Vf* , imo , ‘luifiie ad voluptates alias, nifi vt inter raa- („ 1 lapidum iaceant : ceu veto no tenebris no- j dimidix parti vitx cuiufquc gaudia haic ''«mihus.Ingens ifla repuuntem fubit etiam , .'1'iilatisrubor.ExtantCenforix leges glan- dj , cccnis.glitefqtie.Sc alia didtu minora ap- tc maria huius Vetantes. Marmora inuehr , ' '»ura tranfiri.qus vetaret, lex nulla lata elf. ^I»ufrimi4im*rm9r w ptibbcis o^trihtu tlienderit. Cap. t I- Vit enim inuebeban- b fotcaffis aliquis : non Td falfo. Trecentas Lx.colum- w '^tScauri Aedilitate ad fcenam theatri tem- .vide- ’ futuri iu vfu ttih.^** ^ vix vno mcnfe ,Pt>rrari publicis nimi- tUj/ filentio legum. Sed **‘'lulgentcs voluptatibus. Idipfum cur ? aut HU publicai vitia , quam ^Tit via irrepunt vfus non alio modo in priuatos illa I),.^te,ebora,aurum,gcmm.T: -.aut quid omnino efto.indulfetintpubli- tis '^llnquimusJ Verum Muptatibus.etiamne tacuerCit maximas ea- duodequadragenum pedum.Lu- 'till marmoris in atrio Scauri collocari; Nec clam , ^

^(7 !) C. Plinij Naturalis Hin".

c-lam illud occulceque faftum eft. Satifdati ^ damni inFedU egic ledemptor cioacaruJi^^^- iji Palariiim extraherentur.Non«rgo in tam lo exemplo moribus caueic vtilius i'iierat,

cacer

ht^erit Cap. III» Ji Ec potefl videri Scaurus rudi & huius improuida; ciuitad obrcpliiie quodam rudimento. lamcnim L. i^raflum OraioreH* prirau.s ium > qui peregrini marmoris habuit in eodem Palatio, Hymettias tameo^, plures fex aut longiores duodenum pedum Brutus in iurgiisob id Venerem Palatinam peilauerat. Nimirum illa omifere moribus ctis; frullrdque interdida qu* vetuerant cerJ|‘

CCS, nullas potius,quam irritas , cllc leges m^' . runt.Qui nos fcquencur meliores no.s elTe buni.Q«is enim tantarum hodie columnaf' — V W atrium habet? Sed priiis qudmdemarmod^j ,

dicamus , hominum in iis prxferenda dK^^ pretia. Ante igitur artifices percenfebimus* ^l»tprm*umla»dAtiiHmar,nortfcalp£ndoy^ quihuittmpcribuf. Cap. ////. [Armorc fcalpcndo primi omnium iP'" j* M ruerunt Dipeenus & Scyllis geniti in , infula,etiamnum Medis imperantibus, prif

| quam Cy rus.in Feriis regnare inciperet, hoC I Olympiade circiter t. Ij Sicyonem fe c»'*'?.!)/ rc qu® diu fuit officinarum omnium , rum patria. Deorum quotundam iimuiacta P|j, * blice locauerant Sicyonij qui prius quain , abied' folucrcntut , artifices injuriam quefti jn Aetolos, Protinus Sicyonios fames inuafijj^j 1

. Liber XXXVI. 3^7 niosrotque dirus. Remedium petenti- V'1**’**’ ii Pythius affuturum refpondit , Di- tce St fimulacra ^erfecif. fj Scyllis Deorum oblei-juiifq; t ,''^ud magnis mercedibus im- 5 '“''‘«ft- ruere autem fimulacra ea Apolli- tiis ^iana: Herculis Minerua: quod e ca;lo p-d , . , taftum eft. ^^‘litates operum & artificum in marmore 'Vario,& C XXV . dc marmore Maufileo. Caf. V. Vm ij effent.iam fuerant in Chio infula e '^alas fculptor, dein filius eius Micciades, ),' aeinde nepos Anthermus Chius, cuius tilij f^r^lus &: Anthermus clatiflirai in ea fcientia ^'^'iKipponadis Poetx xtate, quem certum eft i„j,'Plympiade fuilfc. Quod fi quis horum fa- vfque retro agat, inuenict j ad proauum eius onginem cum Olympiadum origine fj^ffe. Hipponaffi notabilis foeditas vultus [«^quamohrem imaginem eiuslafciuiaioco- chcuIis.Q^od Hip - 'j propofuerenopoiuerc ridentium — --f •• indignacus>amaritudinem carminum di-

'"‘>1 t aliquibusivaavj... • w—.. ad la- t,, innll tantum >,vtV L V.Icredatur T^PUH^ * 1 f-la* -rt. eft. lilf"“' eos compulifle t quod falfum Com- (t^'*enim in finitimis infulis fimulacra poftei i^^*^e,ficu^ in Delo, quibus fubiecerunt carmen, Quibus Chium. fed & opeti- H, tantum cenfeti lafij Dia- ^Anthetmi filiorum. Oftendunt & I manibus eorum faftam. Et in ipfa Ch'0 fubli- '»fa eft Diana facies m lU operis eorum rufita,cuius vultum intrantes triftem, exeun- ^^'^iftaratum putant. Romx figna eorum funt [j *-mina .^pollinis in faftigio , & in om- ,ii; a:de i^I^^fere niixDiuus Auguftus fecit, Patris quo- 5t in Lelbo infu- 'otum & Deli fuere opera , la. jfJS C. Plini) Naturalis Hift- Cleoo*’ la. Dipasiii ijuidem Ambracia . Argos , ' Operibus refert^ fuere.Om nes aurem tantum ^

dido marmore vfi funt e Paro infula quem ^ , ^j pidem coepere lychniten appellare, quoniam lucernas in cuniculis caderetur,vt autor eft ro, mullis poiUa candidioribus repertis ,m*P etiam in Lunenfiu lapidicinis. Sed in Pariof^.j mirabile proditur gleba lapidis vnius cuD^* , diuidentium foluta, imaginem Sileni intus^ titiffe. Non omittendum, hanc artem tanto turtiorem fuilTe,quam pifiuram aut llatuati^’ quarum vtraqiie cum Phidia ccepit l x x x i

Olympiade po r annos circiter c c c x x x i , ipfum Phidiam tradunt fcalplifle marmora.'^^* neremque eius elfe Romi in Oftauix opeti^’^ eximia: pulchritudinis. Alcamenem Atheni^**'

fem ( quod certu cft) docuit in primis nobil^’f

] cuius inaedibuslj uintoperaAthenis complura |

cris.pra:clar4que Venus extra muros,qu.x app^ I latur Aphrodite t// uxarwf. Huic fummam num ipfc Phidias impofuilTe dicitur. difcipulus fuit Agoractitus Parius, ei^tategf^ tus. Itaque c fuis operibus pleraque nomini donalle fertur. Ccriaucre autem inter fc am^ difcipuli in Venere facienda.Vicfcque nes non operc^fed ciuitatis futFragiis,contra r regrinum fuo fauentK.Quare Agoractitus ’ ge (ignum fuum vcndidriTe traditur, ne nisefiet, &appeUalTe Neraefim.Id pofitum*'!, Rhamnunte pago Attic.x,qiiod M. Varro om[^ bus fignis prxtuIit.Eft & in Matris magnte bro in eade ciuitate Agoracriti opus. Phidi®^ clariflimum efle per omnes gentes, qua.' Olympi) Urnam intelIigunt,nemo dubitat ' vt merito laudari feiant etiam qui opcia Liber XXX VL

proferemus argumenta parua 4f "'geni tincum.Neque ad hoc louis Olvmpij ^‘'^chritudinA^^^titudinee ^emiir,non Minerux Athenis la- ^^plitudine cubitorum c(j , cum fu ea xxvi: ha[rc ^^:.iuro conflat, fed fcuto eius, in quo jj.^^zonum prxiium cxlauit intumefccme ain- g- ^ P-irme.eiufdein concaua parte Deorum & j^Santum foleis dimicationem , in vero lapU Sc Centaurorum: adeo momenta omnia ^^pat^a artis illius fuere. In bafe autem quod j, clt, Pandoras genelin appellauit. Ibj XXX. numero nafcentesjVii^oria praeci- .mirabili. Petiti mirantur & ferpentem, 6c IP^acufpide aeream iphingeni.H^c funcobi-

de artifice nunquam fatis laudato , fi- ^ ''C nofcatur illam aqiia- 1^ magnificentiam fiiiffe 6c in paruis. Praxitelis xtatem inter darios marmoris gloria fupera- ijj diximus,qui eius funt Athenis in Cc- ta femet. Opera fed ante omnia, & non foliiin Pcaxite- Sc in roto orbe terrarum Venus:quam- Gnidum. fec ’‘*^*'^^'^^'il^i>nauigauerum Duas (^y^^’‘^^>fimulq; s^endebaf,akcram velata fpecie, id quidem pftctulerut optione. quorum ^itio . erat, CoY, cum alteVam etiam eodem tfj/'^J^'2iuliiret,feuerum id ac pudicu arbitran- dilFercn Ma emcrunt.immenfa mercari 1-^*. Voluit eam pofieA A Gnidiis totum 3ts ciuitatls alienu,quod ^la , lugens, diflbluturum fe promittens. Omnia maluere, nec immerito. Illo enim figno t^^^iteJes nobilitauitGnidum. Aedicula eiusco f^JP^fitur,vtconfpici pofiitvndiqi effigies Dex, ®nte^ ipfa creditur failo.xial4.u* Nec minoriiiiiiuL exca .pia , vt crcmiut , parte admiratio cft. Ferunt amore ca- Tom. iiij. AAaa , po C. Plinij: Naturalis HiH:*

ptuni quendam , cura dclituillct noftu ,

cto consfifTe > emrqDe cupiditatis cflc maculam. Sum in Gnido 5c alia figna

lea illuftrium artificum , Liber pater Bryaxi®* & alter Scopx.&Minerua :nec maius aliud V' neris Piaxitelicx fpecimen quam quod io' , hxc fola memoratur.Eiufdera ell & Ciipidoo iedlus d CicctoneVerri,illeptopterquemT‘’5

fpix vifebantur , nunc in Oftauii fcholisp*’” lus.Eiufde & alter nudus in Pario coIonia.P^

pontidis , par Veneri Gnidix nobilitate Sc ria. Adamauit enim eum Alchidas Rhodius.* que in eo quoque Cmilc amoris velligium quir.Rcmx Praxitelisopera fum^Flora.Ttip'^ kmus, Ceres in hortis Seruilianis, boniF.ueni^ Si bonx Fortunx fimulacra in Capitolio-.iteiP ? Mxnades.ic quasThyadas vocant, & Cary**^ ' das,& Sileni in Afinij Pollionis monumenti^ Apollo & Neptunus. Praxitelis filius Cepbi^^J dorus rei & artis hxres fuit. Cuius laudatu® j Pergami fymplegmaiignum nobile, digitis*’^ porivcrius,quam mannori,impre(fis.RomX'^ opera funt Latona in Palatq delubro: Venusf Afinij Pollionis monumentis; Scintra porticus io Itinonis .Tde Aefculapius ac Scopx laus cum Iris certat. Is fecit Venere® ^ Pothon & Phaethontem qui Samothracia; tii(fimisc.Ttemoniis coluntur. Item Apollr*^:,

Palatinum.Veftarafedentem laudatam in . lianis hortis duafq; chainetxras cica eairi.fi“’ lum pates in Afinij monumentis funt vbi ^ ^ Bephotus eiufdem. Sed in niaxim.-. dignat®'’ Cn.Domitij delubro in Circo Flaminio Nep' BUs ipfe,8f Thetis, atque Achilles. Nereides pra Delphinos decete & hippocampos Liber XXXVI. ttitones , chonifijue Phorci Scptiffes. ec ^' ulta aijj niaiina.omnia ciufdem manus,prs-

"'“m opus etiam fi' totius vita fuiflet. ^ Nunc jn''°Pra:er fupra difla, quaque nefeimus , Mars 'tiamnunr Icdens coloireus eiufdfem in tcni- I Bruti Callaici apud Circum eundem ad La- j ^^nam portam eimti.Pratetea Venus in eo- loco nuda Praxitelicam illam Gnidiam Utccedens alium , Sc quencunque locum nobi- j j^^plra.Roma quidem niagnitudo operum eam uterat, ac magni officiorum negotiorumque j ^^'tui omnes i contemplatione talium abdii- quoniam otiolorum & in magno loci fi- 1( "'‘o apta admiratio talis eft. Qua de caula j ^Bptatur artifex eius quoque Veneris > quam 'ipafianus Imperator in operibus Pacis fus di ?,“'bantiquorum dignam fama. Par hxfitatio ' ‘u jj templo Apollinis Sofiani, Nioben cum Ii- morientem Scopas an Pra.riteles fecetir: n"" lanus pater in fuo templo dicatus ab Augu 'It Aegypto adueftus.vtrius manus fit,iam ^*u*m 3c auro occultatus. Similiter in Curia qu.eritur de Cupidine fulmen tenente. Id demum affirmatur, Alcibiadem elTe princi- Jd (; mrma rnea state. Mulca ip eadem fchola ' *utoribusplaccnr.5atyriquatuor,e-\ quibus Bibeiu patrempalla velatus humeris prtre ff alter firailiter: tertius ploratum • ^ Liberum r_j*Ulis cohibettquartus cratere alterius fitiiit dt : velificantes fua velle. Nca 2 , du.rque Aotte p ‘fior quatltio eft in Septis, Olympum & Pana, j. ''tonemque curo Achille qui fccerint,pr.a;fer- '"B ciim eapitaK fatifdatione fama indicet dr- “dus.Sccpas haBirittensulos eadem .rtate Brya?-

-•^icTinjotJiciBnj&i.eochaiemide' quibus fi- fi An» st J7i C. Plini) Naturalis HiH:. miil dicendum eft, quoniam paricer csUuet* Maufoleum. Sepulcrum hoc eft ab vxote AtW' miila faftum Maiifolo Cariz regulo, qui obh' | Olympiadi!centenm.e anno fecundo. Opus i“ vt edet inter feprcm attib' miracula, ij maxime ces fecerc:Patet ab Auftro & icptentrione fes*' genos ternos pedes, breuius d ftontibus,toro eh' cuitu pedesquadriiigentos xi.auoUicui inaW' tudinem x x v.cubitistcingitur columnis xxxV' Ab Oriente celauit scopas, d Septentrione Bry*' xis.d Meridie Timotheus, ab Occalu Leocl'^' res.Priulqucquainperag'jrcnt,regina.^rtemib*’ qu.r mariti memori* id opus extrui iuffetl’’ obiit.Non tamen rcccilerunt, nid abloluto iai'1’ id glotit ipforura artifque monumentum iud*' cantes thodicqjcetiant manus. AcccflitSc quif' | tus artife.x.Nanque fuprapteron pyramis 311)'“'

dine inferiorem .xquauit.x X li I i.gradibus met* cacumen fe cotrahens, Iu fummoell qu*'

driga marmorea,quam fecit Pythis.H?c adied^ | cx i..pedum altitudine totum opus includit. 'T*' mothei manu Diana Rom* eft inPalatio,ApUr linis delubro.cui ligno caput repofuit Aulanif* Euander.In magna admiratione eft & Hercuft* Meneftrati : & Hecate Epheli in templo Dia»*

poft *dem , in cuius contemplatione admone»' aditui parcere oculis tanta marmoris radiad» , ) eft. Non pollferumur & Cbarites in propyl.*"

| Athenienuu,quas Socrates fecit,alius ille qU'^ ^ piftor.idem vt aliqui ptitant.Nam Myronisft'

iius.qui in .Tre laudatur , anus ebria eft Smyruf in primis inclyta. Pollio Afinius, vt fuiiacrh vehementiat.lic quoque Ipedlari monum^taf»^ voluit. In iis funt Centauri nympha.s ger»”'?*

Atehelic.* .Thefpiades Cleomenis > Oceanus Liber XXXVI.

tcs.,!^'^^'’^o‘^hi.Hippiades Stcphani , Hermcro- ^^“fifci,n6Cj’latorisiiIjus,fc'd Tralliani-tu- pjj Praxitelis s. Pamphili difcipuli...Ze- Amphion ac taurus ejt Dirce & , vinculumqi lapide.Rhodo adueiSa opera pjj Apollo- " Taurifei. certamen CfJ Parentum in de fe fe- n''^*n “X Diana , altet aud & Mufe nouem , & Apollo Tim ^“u’>‘-iuici;haram ineode templo tenet, archirl..c ' ,njj'^ahides fecit,f...-;. Intraintra Oilauisuttauis veto porticus— ipfam Deam Dionyfius & Poly- "^les-”pilam le,- Venerem eodem locoPhilifcus. Cx- Praxitcles.Item Polyclcs 8c 't'in Dionyfius fjJUarchidis filij louem.qui eft in proxima ^-de. ^“ut. Co Pana & Olympum luftantcs, eode lo- g^'deliodorus,quod eft alteru in terris fymple- ’'ul*ile: Venerem lauantem fefe. uaii Dadalum Polycharmus.Ex honore apparet in ma lati(fp'°fl‘ate habitam LyG.a: opus, quod in Pa- ‘'per arcum Diuus Auguftus honori Oita- Uii pj H'! dieaiiit fljta /I'* in sdicula columnis ador- ia quadrigacurrufqi,& Apollo ac Dia- ''1° lauj lapide. In horiis betuilianis teperio t)ja^'Us.Calamidis Apollinem illius catlatoris, Plldis liilj Pyth}a.s, Amphillrati Callillhcncm tio °i'aruni fcriptorcm.Deindc niultordobCtii. cxj' .Wa eft quorundam claritati in operibus , Is obftate numero artificum .quoniam nec nec plures Par/ °^iupat gloriam, paritet nuncu- l’‘’’'^unt,licut Laocoonte qui eft litin in , in Titi

'*'°*‘* ' oronibtts ll»tu duwu opu* & pift uta: 8c “»tia; artis pisfevcndimi. Ex vno lapide currt

A A a a 3 1

C.Plinij Naturalis Hift. J74 ^ & liberos dtaconumq; mirabiles nexus decoli- filii lententia fecere fummi attifiees Agefandt' APolydotus Sc Athenodorus Rhodi j. Simili^ Palatinas domos Cscfarum repleuere probati®' mis lignis Craierus.cum Pythodoto, Polydei3£‘ cum Hermolao,Pythodorus alios cum Arteit^' ne, & fingtilaris Aphrodifius Trallianus. AgriP] pxPantheumdecorauit Diogenes Athenien®' ac Caryatides in columnis templi eiusprob»"'

tur inter pauca operum t ficur in faliigio po®*

figna , fed propter alticudiaeni loci minus ceb'

brata . Inhonorus eft , nec in templo vllo flc<' cules,ad quem Poeni omnibus annis humab* lacrificauerunt viSima, humi ftans , ante a®' tum porticus ad nationesiSitx fuere &:Thefp‘*' des ad atdem Felicitatis quarum vnam adaiP* , | uit eques Romanus lunius Pifciculus vt tra®‘ , ) r®' Varro-.admiratur &Pafiteles,qui Sc quinque i lumina fcripfit nobilium operum in totoorb*" Natus hic in Grrci.t Italii ora,8c ciuitate R®! mana donatus cum iis oppidis, loucm eburneum in Metelli xdc qud campus petit®' , Accidicci.cum in naualibiis, vbi fer.x Afri®' BX erant per caueam intuens leonem cxlat®; vtexaliacauea panthera erumperet , non

periculo I diligentiflimi artificis . Fccille op®* complura dicitur; fed qux fecerit, nominati''’ non refertur. Arcefilaum quoque magnifi^’ Varro, cuius fe marmoream habuifie lexna"’ tradit, aligeiofqtie ludentes cum ea Cupidin®’ quorum alij religatam tenerent, alijecornu c"' gerent bibere alij omnes/' , calcearent foccis , nati®' vnd lapide . Idem & a Coponio x 1 i i. nes, qux funt circa Pompeij fa£las autor ell. J"' uenio Sc Canaciiutn laudatum inter ftatuarioS; Liber XXXVI. 37T ' oljjj ™armorea.Ncc jauron atque Batrachum couuenit, qui fcceie templa Oftauia: inclufa, 8c natione ipfi Laeones.Quidam

• P“potei>tesfuiire4 eos j-putat,— Pfiif j- ac fua4U<« imA14A ^<^n(lruxifie,inrcriptionem rperanccs.Qua.

Si,^ tamen alio loco Sc modo vfurp^e,

• , . ^Cfrp #»riarrin£lm 1« /'•^lmTlnn rllrn r»:.:- _ ftj/^^fte etiamnutn in columnarum fpitis in- * "ominum eorum argumento.rana atque "*-Jn lHj lotiissede extitidc pifiuram , cultufq; omnes fccmineis argumentis conftat. ftt."“‘®«n lunonis .ede cum inferretur figna, geruli traduturtSt id religione cufto ipfis in Ju Diis fedem ita partitis. Ergo & Sijjjj culeus cll qui louis cfle debuit, s!**'*® , marmoreis famam confecuti, ^ytii ^‘^^.'dfs, cuius quadrigam cum agitatore

: alis mulca Sc Callicrates . cuius for- pedes atque alia membra pcniidc-

^^ndo primum mermorum in adificiUvfiiStib’ Roma crufiaucritparietes, & qui- quaque marmora in vfumvene- «fj* quif primus i-!^^ marmora fteuerit t&rsh‘ ^J^candhde harena. |»(^e ' ^ f* dici.1 de marmorum fcalptoribus, ^ cl.iritarc artificuratquo inrrafla ^^^titcm non fuilfe tum aucoritacem ma

^ylgjjj^^Ltnori.fecerccV1.1.C. W Thafio. . C ycladum.4.^^..... in-444- SfUlYi ^ •ergctjj- ®quc— 'jMc &ot c Lellsiouciuiw » liuidiusuMitiiuj, hociiui.. paulo.pauio. _ I quidem maculas,& in totum mar- *PPnratum Menander etiam "lUs i' dnigencif. , interpres, primus Seraro attigit. "'"ni **f‘"'* Co * “ttrnum 'lUfjj vtebantur in i6plis , nec lauiitix mondu enim ilta intelligebanmijfed qui^ A A aa a j

C.Plinij Naturalis Hift.

fiimiorcs alirer ftatui non poterant .Sic choatum Athenis templum louis Olympijf^^ (juo Sylla Capitolinis xdibusatiuexerac coltijjj- ^ nas.Fuittamen inicr lapidem atque matmoc ferentia iam & apud Homerum, piciccnii^^

ridis lis marmoreo faxo percuifum ; fed ha^ regias nus , quoque domos cum laudaiii^l^. cK pL.CiCl tC» j AULUlii I tlCvirUlU > «tlgClilUlXJ I

re tanriuTi adornans. Primum ( vt arbitror)''^. iicolorcs idas maculas Chiorum lapidi^lj

M. Ciceronis faleromnibusenim odenrabai)'’*^

magnificum . Mulro .inj^uit , magis miratc^^jj C' Tiburtino lapide fecilletis . Et Hercules tanni*' fuKIetpidlutz honos vllus , non modo

aliqua marmorum autoritate . Secandi mai in ctulias nefeio an Carix fuerit inuentum- ^ ^uillima quod equidem inueniam, Halicatt’*] | , h Maufoli domus Proconnefio marmoree*^!,, taeft, lateritiis parietibus. Is obiit OlymP*

c. anno 1 1. vrbis Romi anno c c c 1 1. Pti*'''!^^ Rom.T parietes crufla marmoris opetuilic to'' ’ - - .- -nsl* domus fua: in Cilio moute Cornelius Nepo'

didit Mamurram ' i Formiis natum , equiter” manum, ptsfeflum fabrorum C.Cxfatis in lia .Neque indignatio fit tali autore inuettt*

Hic nanque eft Mamurta Catulli Veronend* jjit, ip' iv.inibus ptofcil!us,quem,vt res cft domus -jj qoi*^^ clarius,quam Catullus, dixit habere . habuiffet Comata Gallia Nanque adiecit Nepos, eum primum totis xdibus nullam

marmore columnam habuiire, omnes foli“^ i; -a»"'* Car yflio aut Lunenfi. Denique M. Lepidus I in Conlblatu collega primus omnium limif^^c magu® Numidico marmore in.doroo pofuit j Liber XXXVI. xjf

Is fuitCcful anno vrbis D CLX vi. ptiinum inucfli Numidici marmoris vcfti. ® tantum, cruftif- ^'^inuenio , non in columnis Mamurra Caryliium poluir.fed in maira ''tliflimo liminum vfu. Poft hunc Lepidum riuadtiennio L. Lucullus Conful fuit qui jUmen , ( vt apparet ex relLuculleo marmori illo admodum deleflaius > primufque alioquLcnm csteta ma- °,'J'*m inuexit , atrum j hsaut coloribus commendentur. Nafeiturau- . ‘iiNili pene hoium rhar- infula , folumque ?tun, jb amatore nomen accepit. Inter hos p PtJtunK-vt parietes ha- arbitror ) marrooreos ‘JfccnaM. Scauri, non facile dixerim feflos, , *hli()is glebis pofitosjficuti cft hodie louis to sdes in Capitolio. Nondum enimfefti V'*’oris veftigia inuenetat Italia.Sed quifquis 'tium inuenit fecate .luxuriamque diuidete, j fit. ferro J^Pottuni ingenij fuit . Hatena hoc & “•'tur fiuf; “ferra in prstenui linea premente I 'i‘'''ias verfandoque trafiu ipfo fecate. Aetliio-

hiTc maxime probatur . Nam id quoqtieac- vtad Aethiopas vfque peteretur, quod » fa ’ [tetrtt ''«marmora: imo vero etiam in Indos, vnde Saritas quoque peti feueris moribus indi- ""“''letat.Hsc proximi laudatur. Mollior ea. 'n nulla fcabriiie fe» qua: ex Aethiopia . Illa . ^V^ndica noniqu^ lauigattfed ea corabufta b'”'entes marmma fricate iubentur. Simile «C vocatur vitium eft.Sc Coptidi.qoae Aegy- f''a H.xc fuere antiqua genera marmoribus fe- f*adis.Poftca reperta cft harena non minus pro-

Adriatici maris vado . *ftu ^'‘"da . ex quodam “'‘dante, obferuatione non facili- lam quidem ^“^cunque hatena fecate e fluuiis omnibus

AAaa j 573 C.Plini) Naturalis Hift.

fraus artificum aufa efi quod difpeadium : modum pauci intelligunt. crafliot enim hateo’ laxioribus fegaicntis tcric,& plus erodit marrti'’ ris.maiufque opus fcabriria politure relini]ui‘’ Itarede attenuantur cruftx. RutfuifijueTiiib^^ ca polituris accommodatur, & qu.x lite por»l* pade auK'putiiice. Dt fia.vio, ^ KArmenio,&‘ de generibtu

marmorum. Cap. VI l. ignis e inarmore poliendis, gemmifq: eti^"' S tcalpejidis atque liniandis Naxium iu pl^' cuit ante aliauta vocanturcotes in Cypro infui* genitx .Vicere pofteiex Armenia vefta; .M*^' morum genera & colores non attinet dicere ''' tanta notitia : nec facile ell enumerare in tafli* multitudine. Quoto quoque enim loco non fuuU*

j marmor inuenjCLit ^ £c camcii celeberrimi gen^' I risdiaafuntinambitu terrarum cum gentibU* j fuis.Nonomnia tamen in lapicidinis gignuu; tnr .fed multa & fub terta fparfa. Pretiohllio'' quidem generis Lacedxmonium viride, cunflil'

que hilarius . Sic Sc Auguftum , ac deinde Tib*' rium , in Aegypto Augufti ac Tiberii primii"' principatu reperta * Dilferentidque eorum eftub ophite,cuin fit illud ferpentium maculis fimilu*

viidc &t nomen accepit tf*' quod hxc i , maculas uerfo modo colligunt , Auguftumvndatimct*' Ipum in vertices , Tiberium Iparfim conuolut* j canitie.Neque ex ophite columnx.nifi paruc a'i' ' modum,inueniuntur.Duo cius genera, molle caU didura.nigricans durum.Dicuntut ambo capid* dolores ledare adalligati ittus- , & ferpentium

I Liber XXXVI. 37P l(j**'^^?pellaut ,i colorc cineris . Vocatur & Yy^^Pnites a ioco gemmantis natura .Huius , ' ‘Conteri, fint autfecanda, Iu & iis, qu.t: vrcncla corpus, nec fentit it|| illini. Obilupcfcic ita in eadem Aegy- i;o. Rubet porphyrites candidis intcruenientibiis punais.leu- p'^Os (inantiflib et molibus caden- )i. vucatur. '*®'ciunt lapicidm.x.Statuas ox eoCl. Cafari eius invtbemex Aegjtpto aduexic jlius modum probata nouita- t Pollio , non ad certe poftea imitatus ell, Inuenit ea- ^rit ifA^cgyptusin Aethiopia. quem vocant bafal tj 'i^ei coloris atque duritia. Vnde & nomen j inJ^ibNunquam hic maior repertus eft , quam ''lj(^'^Plo Pacis ab Imperarorc Vcfpafiano Au- lUij'®dicatus:argumcntoNili x v i. libetis circi i^^'ltibus,per quos totidem cubiti fummi incre tti^Augeniislc amnis intelliguntur.Non abli- vt 'llt narratur in Thebis delubro Serapis , POj dicatus quem quoti- dy’'*' . Memnonis ftitua : . '0 Solis ortu contraSum radiis , crepate di. 'Pm. Arabi* montibus. Ita Clnychem etiamtum in noftri vete- (((.^^«am aliubi , nafei putaueee

i '‘.oincB iaGcrmania. Potoriis primum vafis atlis^dein pedibus Icillorum fcUilque.Cqr-

it Nepos trad it fuille magno mitaculq.ciim cutuius amphoras exeo Chiorum Spinterr . fl , ««ti- rti,;n.,llpr.

deinde triginta duornmpedum longitudi- hoc pAolumnas vidlife fc. Variatum in lapide miraculo infigni.quatuor liivi cft.Nanque pro ‘Cas in theatro fuo Cornelius Balbus po- triginta vidimus in ctrna- tin ' ampliores ‘'c Csfaris Claudii liberto- ig > quam Callidus "'potentia notus ftbi ex*dific.auctat. . j ;

380 C.Plinij Naturalis /

DeaUhafFnte,& Lygdinoj^ KAUbandkS' I yiii. J Vnc aliqui lapidem alabaUiiten ^ H quem cauamad vafa vnguentaria.quoni^ optimJ fcruare incorrupta dicitur. Idem & ''‘f emplailris conuenit -Nafeitur circa Thebas-,. gyptias,8c Damafeum Syris. Hic citeris ca^jl dior.Probatiirmus veri) in Carmania, mox ia , diatiamquidera 8c in Syria Aiiaque. Vilill'J'(| autem 8e nne vllo nitore in Cappadocia.rtoa^ a’’ tur quam maxime mellei coloris , in vertice culoli atque non iranilueidi. Vitia in iiscoraC color aut candidus, fiequicquid fimilcvitroS Paulum diftare abeo in vnguentotum fidei*" ; ti exillimani Lygdinos in Tauro repertos, arf tudine.qua lances cratciilque non excedan'-**^ teae.x Atabia tantum aduehi foiicos, canda''| eximij. Magnus & duobus contrati* inter le j‘*

turi honos : Coralitico in Afia reperto, mfi'*"'] non vitra cubita el’'" bina , candore proximo

quadam fimilitudine . & Ediuerfo niger cd y bandiems terr.i fu* nomine,quanquam & M*", nafeens, ad purpuram tamen magis afpeiSu“‘j clinante.Idemquc liquatur igni , aefundi ui" vium vitri. Thebaicus intercindlus aureis inuenitur in Afric* parce Aegypto adferiP^j coticulis ad terenda collyria quadam vtib' ., narurali conueniens.Circa Sycnenveto Theb"'] dis Syenites quem ante vof"j , pytrhopcecilon bant Trabes ex eo fecere reges quodam cettai" ne , obelifeos vocantes , Solis numini faers'**' Radiorum eius argumentum incthgie cft lignlficatut nomine Aegyptio . Primux omni*^ id infiituit Mittes, qui in Solisvrbc regnab*’ fomnio iufl'us:& hoc ipllim inferiptum c(t io Etcn Liber XXXVI. 381

<^uas vici. fcalpcurx ill.x cffigiefque , fi,A/\^YpcixrunE literx.Pof^ca & ali) regum in numero qua- vtbe , Sochis quacuor , odtoniim cubitoum longimdinc: P a is quo regnante Ilium capiuni e{l, jtj , ^Siuca Idetn Jigreluis inde.vbi :iij cubitorum. f^i^ueuidis regia> pofuit alium , longiiudinc pedibus, per latera cubitis quatuor.

cbeltfco Thehaico,& ^lexandrtno,& ma^no. de iUc qui efi in Circo l yC. ^ Ca^ . \J^Us id fecifTe dicuntur x x.M.hominum.Ipfe ciim fubredlurus eflet, vereceturque ne ponderi non fufficerent.quo maius pe-

curx artificum denuntiaret , filium

^dalligauic cacumini , vt falus cius apud

Op prodelTet lapidi . Hac admiratione id expugna kt *^ffedium elljVt cum oppidum eflec incendio ad Cfppj^pibyfcsrcx , ventumque ..'Pyines obelifci, cxiingui ignem iuberetmo- 'fentia.qui vrbis nullam habuetat.Sunt & Jlij J linj ““.vnus a Sinarre politus, alter ab Etaphio Med"''®’ 'Jtiadrageniim ociomim cubitorum. ftatuic vnum ocloginta cubitorum lis .""^^^Pltiladelphiis.quem exciderat Ncfta- t lij. rurum.maiufquc opus fuitindcuchendo tti . ^t^doue mii1in.oii.Tm in excidenc Im^hitcao aiiquideucaum tradunt ratctCal- c. «Usa PhtthicejfolTapcrduaa vfquead ia- j."» obelifcmn c Nilo.Naucfqiie dqas in lati- ex eodem lapide ad 'ilti patulas pedalibus , jj^Pneni geminati per duplicem menfutam pon ” i( oiieritas.ita vt fubirent obelifcura pcnden

'*treniitatibus fuis in ripis vtrinque ; poftei egeftis 582 CPIinif Naturalis egcftis UccccuUs aHcu-atas naues excepi^c ftatutum. Excilbs autciu fex tales in niont® dera.& artificem donatumtalentis quinqtiaf' ta.Hic autem obelifeus fuit in Atfitioc poli'*'*.

tegefupra didlo , munus amotis inconiug*^’!,- demqtieforore Arfinoc. Inde eum naiialib**^ commodum Maximus quidam prifeftus ptitrandulit ih forum, recifo cacumine, dii faiiigkiin addere auratum quod om*®''^ , poftei ali; duo funt Alexandriac in. portu ad templum quos excidit Mefphces rex quadt’|( , iium binum cubitorum.Super omnia acccl". iiculias mari Romamdeuehendi.fpeaatis dum nauibus. Diuus Auguflus ptioiem adH*<' lat.miraculique gratia Puteolis naualibus tuis dicauetattfed incendio cofumpta eft. Claudius aliquot pet annus alleruata, rjuas' '

Ctefar-- - -- impottaucrat ,• omnibus— qua:— vnqua'’V. ..-j I-- j, I ..:r_ t m* ... _ti. .. vifa: xnari funt,mirabiliorem , turribus (-> no cx puhierc exardificatis , perducam

porcus gratia merfit ; alia ex hoc cura naU‘'

non minus af|uarum huicamni efle, guani ^^jc Is autem obelifcu.s,’

rum vigintiquinqiie pedum, & dodrantis, t

balimeiufdemlapidlsii. vero, qui cftio^*^ ]'i Martio, noucm pedibus minor.aSelbilri'^*^’

ftripr i arabo rerum naturje i nterprctatiDnci^^' gyptioium opera philofophi.^ continent. Diillo e^Hi efiin cdmfo Jliartio gHfmsm. Cap. X.

r quj eft in campo , Diuus Auguffus jp^nuiabilenj vfuHi ad deprehendendas^^ )

Liber XXX VI

(^^'^^ dicrumqi.ac no£tiu magnitudines, flra^. Upide ad obclifci magnitudinem , cui par fic» die fexta hora, paula t; R,oma: confedto per regulas qui funi ex ire inclufe liti ( diebus decrefeeret, ac rurfus augefeerer, 4i res & ingenio foecundo. Manliua ^a h '”^*’’“'>eus apici auratam pilam addidit, eu^- ilis ''ertice in j|. vmbra colligeretur femetipfam, alia incrementa iaculantcm apice, tat* 'One ( vt ferunt a capite hominis intellefta. jj ) ? obferuatio triginta iara fere annis non con - j *h fiuc Solis ipfius diflbno curfu , & cili ali,. J* 1 'atione mutato, fine vniuetfa tellure aliquid fuo dimota, vt deprehendi & in aliis lo Dj^*ecipiojiJue vtbis tremoribus, ibi ratum gno^ ^ •'ei]jtQ|.[Q_ fiue inundationibus Tiberis fedi»- molis faftotquanquam ad altitudinem c foiit^ rei, in terram, quoque dicantur iadia '“'Smenta. unio ehilifct T^m.t in Vaticam.

“Vii: ‘"“P" ^ P^ttiusRom* in Vaticano , Caij & Neronis ft, Wncipum Circo , ex omnibus vnus omnino ''ta ell iu molitione quem fecerat Sefoftridis (ilj * bjj ^uncoteusiiuldcm remanet & alius c.cu

catcitatcnrvifu reddito , cx Oja * quem poli ^olo Soli facrauic; JDe PyramiJihiu ^egyptiis.&Jiihinge. Cap. X l 1- l^leantu:-r obiter & pyramides in eadem Ae- ("^S.ypto.regum pecunii otiofa ac llulta oftea ’?'*^ippe faciendi eas caufa i plerifque tt cilm fuccelforibus aut imuli* J , ne pecuniam (^‘"•iaiitibus priberenr, aut ne plebs efiet otio- • Mulli b«c vanitas illotum hominum fitic 1 ^,j !

5?4 C.Plinij Maturalis Hid inchoatarum*^ fuit , veftigiaijuc complurium

ram . Vna cft m .‘^rfmoicc nemo ,du* in Mf’-.

pbire, non procul labyrintho quo - , de bii‘

dicemus . Totidem vbi fuic Moeridis lacu-s

elt, Iplfa grandis . Sed Acgypms inter

mcinoranSa narrat h 4arum cacumina evrrcH’J' qux cniineredicunttir. Reliqux rres. qu.r

terrarum implcuerefama, fane confpicux'^**'ICU«V i Aft' que annauigantibus , lits funt in parte inonie laxeo fcrilfque inter Memphim ophly & quod appellari diximus Delta .aNilom*®

quatuor millia palluum.a Memphi fex , vico

ifirin 1 ^ pofito quem vocant B > in quo funt a' illas. y icandere Ante has ellfphinx.vel magh „ ' randa.quaG fylueftre numen Ai’ accolentium 1 fin regem putant in ea conditum , & volun*'* ueflim videri.Eft autem faxo naturali elah®'! ta,?c lubrica. Capitis monftri ambitus per tem ceiitum duos pedes colligit , longitudon dum c X L 1 1 1. efl,altitudo a ventre ad fum^Js, apicem incapire t x 1 Sed pyrannis anipl '

ma ex trabicis lapicidinis condat . Trece|y L X. hominum millia annis x x. eam condi*!^'^ I'' fe produnmr.Tres verb fafla: annis L x x v > & tnenbbus r 1 1 i. Qiii de iis fcripferintjfho* todotus.Euhemecus,buris Samius, Aridago' Dionyfius, | | Artemidorus , Alexander Polyhi^j, But«ri es, Antidhenes 4 , Demetrius . Derootclf'| Apior..Inter,omnes eos non condat a quibu^L] Cfat fint, iuftillimci cafu obliteratis lanue v3 *| tis autqribits.AIiqui.ex his prodiderunt » in phanos , & allium ac cepas mille ordingenta lenta obth’ erogata . A mpliflima oido iugera foli quatuor , angulorum paribus interuallis>P, oidingentos odiogincattes pedes fingulof** Liber XXXVI. 38 ^ Uti I latitudo i cacumine pedes xxv. Alte- ti ''sinterualla finguiaper qiiatuor angulos pa- ^'“'^cxxxvii. comprehendunt .Tettia mi- “f pratdiais.fed multo IpeSatior , Aethiopicis ] Ptdibus adurgit c c c l x 1 1 1. pedibus interan- «Ulos. Veli/giaatdificationum nulla cxtant.Ha- ha 1 lentis fimilitudine, circum , qua- Quaeftionum maiori parte Africae . fumma ' dhanam rarione in tantam altitudinem fub- g fitit csmenta. Alij enim nitro ac fate ad. .oSctatis cum crefeente opere, ac peraflo dumi Urigatione dilutistalij lateribus e luto fadlis . h'aaos pontes perailo opere in priuatas do- ,

. °'diH;ributos. Nilum enim non putant rigare ‘'liire multo humiliorem. In pyramide maxi- afl intus puteus oftogintafex cubirorum,flu- 'h illb admilTumarbitrantut. Menfuram alti- t ainis omniumque fimilium deprehen- j carum j'^^dnuenic Thales Milelius vmbram mentien- “iqua hora par elfe corpori folet.H^cfuntpy- j^hiiduu, miracula-.fupremttmque illud, ne quis * miretur, minimamex his,fed lau-

C.Plinij NatucalisHift- periculum in corriuadone ignium ne lidus c^i' ftimetur, quoniam c longinquo fimilis flamniS' rumafpedtuscft.Hic idem archite£ius omnium pcnfilem ambulationem Gnidi fecii^ traditur. jyeUb^rinthUt Ky4egyptioy Lemnioy Italico. Cap. XI ll. icamus ?: labyrinthos, vel portentiffitnt*^ D humani ingenij opus,fed non ( vt exrilHrti^ riporell ifalfum. Durat etiam nunc in Aegyp^? in Heracleopolite nomo qui primus factus c. ante annos, vc tradunt, 1 1 r m n aPetefuco^^ Quanquam Herodotus tottU) gc > fiue Tichoe. clle dicit Pfammct^' opus regum , nouiilinK-que chi.Caufani faciendi varie interpretantur. motcles regiam Motherudis fui fle, Lycias Moeridis plures Soli facrum id extructu^’ cru . quod maxime creditur. Hinc vtique fumpu^, Dxdalum exemplar eius labyrinthi, quem in Creta, non eft dubium, fed cetefimam tant^^ imitatum qua: itinerum aml** portionem eius , ges occurfufque ac rccurfus inexplicabiles ludi^ij. tinet : non (vt in pauimemis puerumue campcftribus vidcmus)brcui lacinia millia fuum, plura ambulationis continentenr, fed bris fotibus inditis ad fallendos occurlusj^

deundiimque in errores cofdem . Secundus

fuit ab Aegyptio labyrinthus : tertius inL^’^^ notqiiartus in Italia.Omncs lapide polito tedirAcgyptius miror equidemP cibus ( quod

troitu-coliimnilque reliquis c molibus cojnp^ , polfint adi tis, quas dilToluete ne fecula quide ^ n’* uatibiis Heracleopolitis.qui id opus inuifutn eius finguJa rc infellauerc . Poucioncm operis iit in regioP^^^' que partes enarrare non cil , cum Liber XXXVI. ,87 ^1^’ifuin, quas atque in praefcdiuras ( vocant rio-

, nominnominibus earum totidem vaftis do . ^ibusl attributis prjeterca templa omnium ^ : JSypci Deorum contineat , Tuperque Hemefes A **idcciin ardiculis iacluferic pyramides com- w quadragenarum vlnarum , fcnos radice ^tos . obrinenrp<;-Veni Jam eundo Pertlcninnr nA illum inexplicabilem crtoiem. Quin 6c Qacula prius cxcelfa.porticulijue afecudun-

Nonagenis omnes : incus columna; ijj gradidus jj^POfphyrite iapide,Dcocum fimulacra, regum

, monfiritica; effigies Quatu ndam . aucem 1'°cum talis ell fitus.vt adaperientibus fores, "tuUm intus exiflat. ijj terribile Maiore autem j,^P3rte tranllms e!t per tenebras:ali^que ruiTus labyrinthi xdihciorum moles,pte appellant. Inde alix per tollis cuniculis fub' vnus pauca Q domus.Refecit omnino ibi fpado Neclabis regis , ante Alexan Magnum annis quingentis. Id quoque

j''ibs oy fimilis illis , columnis tantum centum ti|m‘'®ginta mirabilior fuit guatuni in otEcina : j„">es iu librati pepcdftunt.vt puero circum, ly tornaretur. Architefti illumfecereZmi- Rholus.&Xheodotus indigena . Extinup Vjnl“^reli<}ui{eius,ctim Cretici Italicujue nulLa 'gia Italicum dici conue- tijj cxccm.Nanque & fecit ftbi Porfena rex Hetruria: fcpul- u ‘‘^^uia, fimulvt externorum regum vanitas yjx^^cab Italis fuperaretur . Sed cum excedat iplius 5 ^**iafabulofitas,vtemuv M. Varronis in eft, inquit, “''fitione eius verbis i Sepultus fub BBbb 1 , ' jSS CPlini) Naturalis Hift. monumentum reliqU‘J vrbe Clufto , in quo loco lacera pedu lata tnf Eapide quadrato : lingula K if_ Tar» rtiia H ralA num.alta quinquagemimunq» bafi quadrata*® tjuisquis i tusr..« labyrinthumfohwrinthiim inextticabilem:quoineYfricabileniiQUO ufi inuenire n propererIJlUpCLtI. line glomere lini,*‘*** exitum * * • - 1 rt iJfl' _ _ I . t : J.- H-^raV qu»/atllO quear. Supra id quadratu pyramides irant

__ «Mer.iCc- Sn Tvi/« .^ } r» V nti . ifi rTll que.quatuot in angulis, in medio vna, in tmo ait? cetu qu'" CK pedum feptuagenum quinum , quagenudti faftigiatat.vt in fummo orbis q“ &pecafus vnus omnibus Iit impolitus, ex ve pendeant excepta catenis tintinnabula,qu? to agitata,loge fonitus referant, vt Dodon?©!'' faaum. Supra quem orbem quatitor pyramis' infuper lingula; exeant alet pedum cenrcnui^ Supra quas vno folo quinq; pyramides, quatU Fabiil^ altitudinem Varronem puduit adiicete. fuilTc quam toti Herrufex tradunt , eandem , operistadeb vefana demetia qu;frllc glmiJ pendio nulli profuturo. Pt.xteteifatigairercg‘ vires, vttamenlaiismaiorartillcis elfet, Diant Eph‘r Devtnfili horto ir opfido , & templo Cap. xnrr. T Egitur &penlllts hortus. imo vero totum % X-.pidum Aegypti.T Theb.t .exercitus atron^^ fubter educere folitis regibus, nullo oppidaP^ lumruiTi icnircmc.fentiente. Etiamnutbiaiunu hocnuw minus mitti , . . t. • _r £I.,jon\> quod flumine medium oppidum interflueP^^ di'-^j_ Quxx.iua; Gu ftiilTent,non dubium ell Homerum ibi pt.xdicat rumfuifle , cum centumportas vera admiratio cxcar cemp‘“ MagmPcentii j IphclixDians ducentis viginti annis tora Alia.In folo id paluftn fecere, ne terrx tus fentirct,aut hiatus tiraeret.Rutfus ne in co atque inflabili fundanrenta tant.cmolis bnsr“,|, «arentur, calcatis ea fubfttauere carbo ni Liber XXXV L 389

* ^''sileribus lana . Vniuerfo templo longitudo « c c c X X v.pedum,latitudo c c x x.column? ,* * L x. pedum V t i lingulis legibus fafta; ,

“'tudine : ex iis x x x v t cslats . vna a Scopa, ” ^ '^Pcri prsefuit *Chcrfiphton architeaus.Summa !^'facula molis attolli potuille. , epiftylia tantae ^ <^onfecutus eft ille peronibus harena plenis, “'olli puluino fuper capita columnarum exagge '‘at imo,vt paulatim exinaniens ^ imos, vt fenllmto- fenjim- to* hoc contigit in limi- tam inca- inlldei et . Difficillime J?'pro.<]uod foribus imponebat-Etcnim ea ma- hilifideret. -“ha moles fuit; nec fedit in cubili, anxio arti- " mortis deftinatione fuprema .Traduntqj in cogitatione felTum noftutno tepore in quie-

''idilTe praefentemDeam , cui templum fiebat. Octantem vt viueret;fecompofuiile lapidem, at ita poliero dic apparuit.ponderpq; ipfo cor- 'Citus videbatur. Catera eius operis ornamenta ^!“cium librorum inilar obtinent, nihil ad fpe- ^'Oen naturi pertinentia. delubro Ufide fttptim,& de Echo Cytjici , & fepttes refonante,ir de ledifieiofine dano, ir mira- bilia adif.dorum Ttoma. Cap. XV. Vrat &Cyzici delubtum, in quo hlum au- b,ccum omnibus politi lapidis j. , commiHiitis lecit Ionem dicaturus in- artifex , eburneum ^ Apolliuc.Tralu* ' Coronante marmoreo ^ eum ctttergo tenuillimis capillamentis, Ic- iuncturx ' - “tqi-lloc rcfouente pr.xter inge- afflatu fimulacta , «iu,0' materia quamuis occulta, in . artificis ipfa , ptio operis intelligitur. Eodem in oppido eft fs.fugitiuus appellatus: Argonaut.eco pio j ?“chora reliquerant . Hunc c Prytaneo vfi , ibi profugum fixere plum- "'“Vocatur locus ) fspe B B bb 5 C.Plinij Naturalis Hili:-

bo. Eadem in vtbe iuxta portam qua: Thraci*

vocatur , turres v i i.accepcas voces numcrofic'

rtii' re reperculTu multiplicant ; nomenque huic raculo Echo ell a Gracis datum.Et lioc quidci" natura locorum euenit, & plcrunque conU*h

; ibi calir lium accidit : Olympia autem att* mirabili modo , in porticu quam ob id hept*' phonou appellant, quoniam fepties eadem vc* redditur .Cyzici 5c bulcuterion vocant tcdia Cium amplum. Ii ne ferreo clauo.ita difpoli>*

contignatione , vt eximantur trabes fine fub*' ris.ac reponantur. Qiiod item Rom» inpoo'* Sublicio rcligiolum ell , pofteaquam Cocb'* Horatio defendente atgre leuulliisell.Veriini^ ad vrbis noIfr.c miracula trapjire conueni*? '''' nongentoriimquc annorum dociles ferutari res, & fic quoque terrarum orbem vidluin ofl'" dere quod accidilTe toties pene quot : , refere»' tur miracula , apparebit, vniuerlitatc vero acc^ nata, & in quendam vnum cumulum coniccf*'

nonalia magnitudo exurget, quam fi mund** alius quida.m in vno loco narretur.Nam vt Ci^' cum maximum a C.rfare DiUatorc extruefu*^ longitudine lladiornm trium , latitudine vn^*’ led cum gdiliciis iugetum quatcrnum.ad fede"’ e c L millium inter magna opera dicamt** nonne inter magnifica bafilicara Pauli colu’”' aris e Phrygibus mirabilem, for lmque Diui A'!' gulli , & templum Pacis Vefpafiani Imperato'*’ jAugufti, pulcherrima operum, qu.T vnqua"*' Pantheon Ioni Vitori cu*’* ab Agrippa facium , theatrum ante te.xerit Roms Valerius Oflic” • atehitecius ludis Eibonisi Pyramides regum''** ramur opera , cum folum tantum foro exttue‘|' do H-s. millies Cifat diflatot emerit . & & 'I'** -

Liber XXXVI. captos auaiicia P mouent animos* ‘ ^ Modius quem Milo occidit , lellerdum cen- , quadragies odeiesdomo empta Iiabita-

equidem non fecus , ac regum infa- ^ miror . Uaquede ipfum Milonem feder- feptingenties eris alieni debuilFe, inter pro- ‘8‘a animi humani duco.Sed cune fenesagge- ^ ''3-ftuin fabiltuiitiones fpatiura , Se infanas ^picolij prxeerea cloacas mirabamur : , (5pe- l^^oinnium dichi maximum ,fu^Foffi& monti-

, atque ( vt paulo ante rcruUnnis ) vrbe penfi, Aibtcrquenauigata. A M. Agrippa in Aedili poli Conful:L,tum per meatus corriuati , amnes, curruqiieprajcipiti torrentium mo- Q rapere atque auferre omnia coadli , infuper .^le imbrium concitati, vada ac Utera qua-

: aliquandoTibcris-rccro infufi recipiunt ^•'^Ustpugnintque diuerli aquarum impetus in- ramen obnixa brinicas refiftic. Trahuntur ^Qles interna tant^.non fuccubetibus caulis ope '‘'^qjulfanc ruina: fponce pr;ecipite.s, aut impaftie

^^«ndiis quatitur folumterrxmotibus : durant : Tarquinio Vrilco annis nccc. prope iRe ^‘^'pugnabiles : non omittendo memorabili celeberrimis , vel co magis , quoniam conditoribus omimim cll:cum id opus ^,^*qiuraus Prifeus plebis manibus faceret , cf- labor incertum longior an pcticiilofior. confeita nece Qiiiritibus tedium fugicti- “^nouuma: inexcogicamm antea pofteaque P^tnediumiiiuenitilleRex.vt omnium ita dc- '?‘''5orum figeret crucibus corpora fpeftanda *^‘'tibu5.fimiil Sefetis voliicribufque laceranda, ^imobreni pudor Ro.nominis proprius.qui fj P^res perditas fetuauit in priBis, tunc quoque BBb b 4 35)i C.Plinij Naturalis Hift. |

fubucnit , fed illo tempore impdfuii, cum eruW' pudituri^ Icens cura puderet viuos , tanquara ellet extinaos. Amplitudinem cauiseam iecii' proditur, vt vehem focni large onuftam tranlh* tereLParua funt cunfla qua; diximus, & oino' , vni comparanda noua miraculo , antequam tingam.M. Lepido, Q^Catulo Coniulibus,vtco® ftac inter diligcntiflimos aucorcs , domus P“, ebrior non fuit Rom.x quam Lepidi ipllus.e’ , hercule intra annos x x x v, eadem centeiim^' locum non obiinuic-Computet in hac yilimad''' ne, pitl®’ qui volet , marmorum molem , opera

tum.impendia regalia, 8e cum pulcher rima H,''' datiflimaque certantes centum domos ,poltc3'l' easabinnumerabilibusaliis in hunc diem <*' cfas . Frofeilio jncendia puniunt luxummec

men effici potcll , vt motes aliquid ipfo hoini'^ mortalius intelliganc.Sed eas omnes du? doiU' vicerunt. Bis vidimus vrbem totam cingi doi”' busptincipum.Caij & Neronis,& huius quid^'’! (ne qtiiddeellet) aurea. NimitumCc habitat'"’' illi, qui hoc imperium fecere , tantas ad vince"' | dasgentes triumphofque referendos ab ara"” aut foco exeuntes, quorum agri quoque mi""* rem modum obtinuere , qu.im cellaria iliotu;"; Subit vero cogitatio firet*"' , quoM portio haru arexillx quas inuidtis , Imperatoribus dcccti^ bant publice ad exediHcandas domos;l'umm"|. que illarum honos ctat,ficut in L. Valerio cola qui primus pc, , Conful fuit cum L. Bruto, tot merita.& fratre eius qui bis in eodem m-i?’' liratu Sabinos deuicerat , adiici decreto, veof' mus eorum iores extra aperirentur , Sc ianua publicumrciiceretur . Hoc erat clariilimum ligne inter triumphales quoque demos.Non}’"* Liber XXX VI. 593 BUr duoj CaioSjVel duos Nerones ne hac qui- j gloria famx frui:doccbimufquc etiam iiila eorum priuatis operibus M.Scauri, ^ viSam ^^‘^snefcio an Aedilitas maxime prodrauerit ciuiles ,maiurguefit Sylla- malum, tanta potentia, quam profcriptio tot millium, .^“itin Aedilitate fua opus maximum oni- ''1 > qux vnquam fuere humana manu faSa, ^ veriim etiam aternitatis ij^®. ''mporaria mora , **Wiione.Theatrurahocfuit.Scenaei triplex j altitudinem c l x. columnatum, in ea ci- UI cc 5i'^'tqu5 fex Hymettias non tulerat line probro ‘f.tttiplifsimi.Ima pars fcenx e marmore fuit Hi '^‘liae etiam pollea. genere Iu. j vitro, inaudito ^.ttl.Summa tabulisinauratis columnx.vt di- ®^tts;ima > duodequadrageniim pedum . Signa inter columnas, vt indicauimus, fuerunt r^‘**"illia numero. Caueaipfa cepit hominum tt.millia Pompeij ampniieatri toties , cum “Itiplicatavtbe.tantoque maiore populo, fuffi. latgd Sed reliquus apparatus t,^' X 1 . mill. & tabulis pictis citeroque Attalica velle , , ti5®'^gio fuit, vt in Tufculanam vllam reporta- ']te fuperfuerant quotidiani vfus deliciis, in- "Ia villa ad ab iratis feruis , concremaretur t(,j!®illies. Aufert animum Sta deftinato itinc- Ijj®'gtedi cogit cotemplatio tam prodigx m^en- ’ infaniam e li- tt "liamque connefti maiorem r°-C.Curio,qui bello ciuili inC^farianis parti * . obiit.funebri patris munere, cum opibus ap- Scaurum, vnde c^f^tuque non polTet fuperare | Metella m a ter proferi illi vitricus S y lla , & ""na fedlrixtvnde M-Scaurus patcr.toties prin «'P'' ciuita-is/gi: Marianis fodalitiis rapinarum ne ipfe quidem """incialium finus 1 ) cum iam B B b b f Plini) Naturp.lisHirt- . 394 C.

Scautus comparari fibi poSTer, quando hoC inccndij illius pr?miutn iiabuic,conuedi_s be terrarum rebus,vc nemo pofted par cHet nixilli.Ingeniocrgo vtendum faic: oper^Py tiu e(l feire ejuid inuenerit, & gaudere noftris ac noflro modo nos vocare Theatra duo iuxta teci: amplidima e dinum iingulotum vecratilifufpenfa libran*^^ to , in quibas vtrifque antemeridiano ludoi^ .fpe^taculo edito inter fele aueriis, nc inuic»^ ^ ftreperenC fcente » & repente circumadUs vc ‘ cra ltacen[,poflremb iam die defeendenciba^ , bulis , & cornibus lutet fc coeuntibus jfaci^*^ amphitheatrum, Se gladiatorum fpedtacuU v bac , ipfum magis autoratuni populum Roft num circumferens. Quidenim miretur in hoc primum?inucntorem,, an inucncufcJ^^

hcem , an au:orem?aurum aliquem hoc tare,an, lufcipere?part;re an iuberc? Super erit populi furor, federe auii tam infida lique lede. En hic eft ille terrarum vidfor,

^ tius domitor orbis qui dii*^j, gentes 3c i , regna iura externis mirth, Deorum quxdam ' lium generi humano portio, in machina ffij. dens,6c ad periculum fuum plaudens. Qip-c tas animarum ifia ? autqmc querela de quantum mali potuit accidere?Hauriri rx hiatibus, publicus mortalium dolor populus Romanus vniuerfiis vclut duobus giis impolitus, binis cardinibus fufiinetur'^ feipfum depugnacem rpedlat, periturus f to aliquoduxatis machinis ; & per hoc Tribuniciis concionibus gratia, vtpcnfil^* .. bus faceret. no*' Qualis hic in rofiris ? Quid \ iurus apud eos , quibus hoc perfuaferiE-^^^i Liber XXXVI. - couficencibus populus Romanus funebri ^‘"lead tumuliim.parris eius depugnauit vni- ^*'Vatiauit magnilicentiamfef- li-, hanc fuam Urbarjjquc cardinibus* & amphitheatri for- ^Uftodita.nouifliinodie duabus per medium fc^ . ‘his e.contiario re- athletas edidit , raptifque pulpitis eodem die vidtores egladiatori- Curio aut C Pro'l»='ih Nuh fuitrex getium „^Perator iniignis , vttjui nihil in * non opibus j."'''! habuerit pteterdifeordia principum . Sed 'hatitur veta atIHmatione inuidla miracula. Senatu ^. fecit. Ts iuirus a , 0 Marcius Rex j.HUacuni du£lus re- ^ Appia:, Annicnis.Tepulsr, ‘fe nouam a nomine luo appellatam cunicu- 1| montes aftis intra Pra:tuta: liix tempu,s adie- “hxit. Agrippa vero in Aedilitate fua , (J aqua,csteri.scotriuatis atque emen ^''yirgine > jphs.lacusfeptingcntosfecinpriteredfalientcs com- '“mquinque ; caftellacentumtriginta. 5l iis figna etiam cultu magnifica ; operibus impofuic .colurn- jj. ‘etitaxrca aut marmorea « marmore quadtingetas.eaque omnia an- ae*^ fpatio.Adiicit iplc in Aedilitatis fus cdme- ^hratioj^g vndefexaginta diebus fa- , & ludos ’ balinea centiimfeptua- Ei? ^ Seatuita prxbita qua: nuncRoms ad infinitum auxere nu- 6tusim- l^ifdhm. Vicit antecedentes aquarum du impend ium operis inchoati a C. Caela- te quadra- *Bud.ex Perafti i Claudio. Quippe a lapide vettijl,cod, “«mo ad eam exceifitatem ,vt in omnes vrbis atque Catru legityfeftcr leuarentur, influxere Curtius fontes.Erogatum in id opus 't feftertium ter tiHmqmn 'flies scmmauerit 3 fl quis diligentius . Quod balineis,pi- qna^ies phatutn abundantiam in publico , qmnqmes. ‘“'•s. domibus, euripis hortis, fuburbanis, villis . '

395’ C.Plinij Naturalis Hi(t. villis.fpatjoqiaduenientis extrusos arcus, xesperrbllbs.^onuallesscguatas. Patebitur m

magis miranoium fuille iii totooibc cerrarU^^, EiUfde Claudij inter maxime memoranda dem duxerim, quamuis delbcutum fucceH^^^ odio, montem perfoiium ad lacum llll^ cmictendumdnenarrabili proPedlb impendi^ | OperarumnifVI niulticudineI t1r4piiya < na perna» tot aunos rcdui cornuano a(|uarum moirs - , qua terrenus cggereretur iu vertice machinis, aut filex rccur,omniiq; intus in tenebris fiei-et,qux concipi animo nifi ab iis qui vidcre.nequ^^ , mano fccmone enarrari pofTunt. Nam

Oftienfis opus pncterco : irem vias inter cxcifasnnare Tyrrhenum d Lucrino fcclufum; tot pontes tantis impendiis fados-

< r\ Pa«* ni «t**? a 1 T 1 - ^ inter plurima alia Italiae miracula, ipfa maft?

ta in lapicidinis crcfccre autor eft Papyrius I

bianus , naturre rerum peritilfimus: exempW'r quoque affirmant compleri fponte illa mon''^.^

hulcera.Q_ux ii vera funt , fpes eft nunquan'" futuram luxuriam.

Demignetis generiUu , irmtdicinu.

-r V I. Marmoribus digredienti ad reliquorui" *! pidum infignes naturas in A quis dubiret f' . i , mis magnetem occurrere? quid enim mitn^^, lius! aut qua in parte natur.x maior improbi'*^ I JJcderat vocem faxis.vt diximus, refpondentf™ | homini.imo vero & obloquentem.Quid lnp,‘ .l, rigore pigrius? £cce feniiis manufque tribui' li.Qoid ferri duritia pugnacius? Sed fedit St P' litur mores ; trahitur nanque a magnete lapi" J 4omitilxqi illa rerum omniu materia ad in*^ Beft*" ,

Liber XXXVI. 397 venit, aiTiffir, cjuii currit:at<]ue vt propius ,|!'®'urc[ue,& complexu hirer. sideritin ob hoc 'u homine appellant quidam Heracleon. , elt inuentore ( vt autor Vi' Appellatus eft ab "'Candet tepertus.Nanque paflim m- ) in Ida & . ,-,-r i_ TmipnUT}' oiirpm »* IU niiprtiiirt .'"C'’ baculi cufpide hx- . clauis crepidarum 6: CLpinque gene- .''"‘^nis.cdm. "'«SjCum armentaainicni.il pafcerer. ^ deraonftrat:J .^rte-or* Aethiopicum,Af»rnir>DiriTir* , .'hagnetisSotacus ’ ' Wagncfia Macedonix contermina Bcebeida & AU- I in Echio Boeo- gnefiacam •i competentibus dextrattertium AlexandriamTroadcm^quin e Magne- sf^qoartum circa Mmi- m Magnelia AGx.DitFcremia prima, mas fi?' domx con- an foemina proxima in colore. Nam qui in : «tmiaa (jAcedonia & Magnefia reperiuniur.rufi nigtiq; Boeoiius veto rufi coloris plus habenquam eft Sci- Troade inilenitut , niger & f Is qui in ,?'hinei ide&que fine vitibus. Deterri- fexus , neque autem Magnefia Afix , candidus , 3 in !"'ahcns ferrum, Gmilffque pumici. Comper- cantb eife quanto funt magis cx- ni meliores , ,^'ci. Aethiopico laus fummadatur.pondufqne psnto rependitur. Inuenmtt hic in A«hiopix J'hiri hx- : ita vocatur regio harcnofa.lbi & r^jfi^es magnesiuagnes (anguineilauguniti vw.u,..coloris fanguinen^q, atrrahendo 'ns fi teratur, fcd & crocum. In tvatu- . 'co non qiis magneti .hxmatitx eadem , A-Aethiopici argumentum eft.quod-.quod magnetem e„ argu.... gOoque autem iji, ocu- ^"“que alium adan> medicamentis profunt adfuanr actionem -.maximSqnc eprphoras fiftimt. Sa- «c cremati trinque. Alius rurfus m , i adulta /Ocm Aethiopia non procul mons gigmr lapi- f"hthcameden,qui fertum omne abrgit.re- ^oStcpue.De vcraque natura fxpiusdiximus. _ I

3i)S C.Plinij Naturalis Hid.

De lapidibus cito abfumunt corpora

condita , dj de hU qui diu pruant > de ^J^io lapide, d:?' medtcinii eius, Cap, XVII.

ApiHcm c Scyro inlula integrum Raauf traduntjeundcm.... L comminutum mergi.XilCigJ.il*In ' Troadis farcophagusfarcoDhatrus lapislani? fiflili vena l'cindi‘^oindi# Corpora defutictoru condita in eo.ablurai fiat intra x «•‘'''I i"*diem,exceptis dentibus. Muri3^^ I Ipecula quoque Sc Itrigiles & vcftes & caK‘l,' | menta illataoninia lapidea ficri.autoreft £'*’ ». , ...... generis & in Lycia faxa Aint,& in ^ Oriente, “l*^ I viucneibus quoque «‘«‘‘iiagrttrfjcruauncadalligata, erodunt cory^^corpf<’' I Mitior efl: autemaiirpm feruandisfprriJn/^Sr corporibus nec > ' , | rumendis clicrnites , ebori Ulli J fimillimusJ1 1 mUS , in1 U *J I Darium conditum ferunt. P.arioque iimilisd''' dorej^rvrr» &^ duritia minus t. /iLll , tamen ponderoAisuiiia >, ^if porus vocatur. Theophrailus autor eft & tra";' lucidos lapides in Aegypto opi - 1 o/ ^ inueniri.quos VJ ^ r f -.v fi fnf l<»c -> _.r _ r. tj; lifniles ait quod forcailis ciic : fuerir,quoni^| ^ &ij definunc, nouiTcperiuntur. Afliusgi*^ lallus podagras lenit pedibus , in vale eo^^'' ex -'c uato inditis. PrxteicA omni.a crurum viria in lapicidinis- ... fanantur....4.44.WV.I ;bu^ -f }, ciimvLiiii in111 metallisiiieiaiiis omu'‘^omni crura vicientur. Eiufdem lapidis flos appcJJaf^^' in farinam mollis , ad qusdam permde Eftauccra flmilis pumici rufo. Adraiilus rtri^r prio mammarum vitia emendat pici aurem fj! finsne, ; fttiimas & panos difcut^rProdVii ^ lii phthiiici.s lindhi. Ciim meile vetera hulcera cicatricem pcrducir : Et excrefeenVia erodit. . beltiarum.morrus vtilis.Repugnantia curationi' ac fuppurata liceat. Fit &c cataplafma ex eo p^' dagrisjmifto fabcC lonienco, pc Liber XXXVI. 359 lapidibitt t)fdh& palmat!s,& generibus- Cap- XVI 11- Theophraflus&Mutianus ,eire aliquo» nJ’P*des qui pariant, creciut.Theophraftus autor cadido & nigro colore inueni- Ii ^ p', “fla c terra nafci.inueniriqi lapides oiTeos. Mundam in Hirpnia.vbi C.-cfar ‘®ior vicit,rcpetiutur.fdque quo- ii Pompeium 5'geris. Sunt & nigri, quorum autoritas ve- Ui, ^r!‘'iParmora,ficutT.Tnarius.Varronigrosex: firmiores effe tradit, quam in Italia. E di- ° tornis duriores, quam Parios. Idem t,u filicem 1‘erra fecari, ,at Tufciilanum ''ire igni.Sabinum fufeura addito oleo etiam 1,1 Item molas verfatiles Volfiniis inuentas, jl' J^ias & fponte monas inuenimus in prodigiis. in Italia gignitur. .lUam hic vtilior quam , I3 , ^.PiiflUe.non faxum.elt.In quibufdam vero pro- “'iis inuenitur. Sunt quidam in t omnino non l.a:uigantur vt Seiicrc molliores qui & cote , Pf , intuentibus ophit.at videri potfint. Meque ^'ius firmior:quando 8f lapidis natura, vt li-' p,..'''' fimiliter imbres folelque aut hyemes non fc ^''"It.in aliis atque alii.s generibus. Sunt qui ““I' qui vetullatc rubiginem ttj' tolerent , & ttatit.coloremuc candidum oleo mutent. ^j^^alicvd rnedkinii ciiis,& ofiratiu^ mdmte ?' ««uuuo Upidt ir med,c.ni dm , & Uptde mcdi- '"Pi* ir vhil,u4 m«,de,ware & Up,dc nam- ‘""'f n«i.dclhonTiis,dc -Tbtvg» & ''tiK.j. Cap. XIX. talarem pyriten vocant quoniam Vt quidam , alius etiam K. fit plurimus ignis illi : fed eft re- Pyrites Cmilitotlinc In Cypro eum petiti ' i

400 C.Plinij Naturalis HiiT^ periri volunt, & in metallis, nuc funt circa AO'' naniam,vnum; argenteo. colorcyalterum aurc^'. Coquuntur varie; ab aliis iterum cerdoq*^ meile. donec confumatur liquor ; ab- aliis | priiis dcin nieUc,5cpollea Iauantur,vt xs.V eorum in medicina excalfacere>iiccare,dirt^l_ i re. humorem extenuare, &: duritias nimias lire.Vtuncur & crudis tufifquead ftruraas aWllj furunculos, pyricarum edamnum aliqui vnum faciunt, plurimum habens ignis, quos' uosap^pclIamus.&ponderofiiTimifimc.HieXpjJ, ratoribuscaftrorum maxime necefTarij.qui

uo vel alcerolapidc percufli/cindllas cdunc:^!''’ | excepts fulphurads aut fungis fnl'*? aridis vel 1 trahmt diao celerius ignem » pr«bent.,Oftracits litudincm tcftxhabenr,.Vfiis eorum pro puni*^, ' ad la*uigandam curem- Pocr fanguinem.dH^J*’' & illiti cum meile Hulcera dbrorcfque manU^^ rumfanant.Amiamus alumini (imilis,nihil i? , deperdir.Hic venehciisrefilHt omnibus >vpf**^^ tim Magorum. G^oden ex argumento appelM^ quoniam amplexus eft terram . oculorum camentis vtiliffimum : item mammarum ac Ilium, a«i- vitiis. Mefititeslapis fuccum remittit- cem mellitumque tufus. Ec cet* miftus erup< Ilibusl*tbn«! pituittenirntro» maculifquerr»!s/*nTtr-,n« corporis medetuf'^i,....--*' faucium exhulccrationi. Epinydlidas tolli' > , vuluarumcfolores impofitu.s vellcri.Caeates*^ i._,. _ . . . E- pis nomen habet locf & amnrs Gagis Ly^.-if. | Aiunt ' & in Leucoia expelli mari atque i'’'* ^ , ^ X'IT. fVadia rntlJtrl -./1 _i ^,,wrtiC^ X'i I. itadia colligi. Niger cft pumi^ , planus . fus.rion f'*' multum a ligno differens, letiis ,

gilis : odore, (t teratur, grauis. Fidiilia ex eoil' feriptaitiiyia non delentur. iJ- aeientur.CumCum vnturvritur , odoren»ocloren» poureum reddit, Micumque, accenditur Liber XXXVL 401 vjt® fcftin^uitur.Tugat ferpentes ita.recieitque ftrangulationes. Deprehendic fornicum ™um virginitatem fuffitus.Idem ex vino de & i^i^^tus,dentibus medetur : ftrumifq; ccrscper- Us. Hoc dicuntur Magi in ea vti , quam vo-

^^tinomantiam , peruri negant, ii cuen- (Ur"'* & aliquis optet. Spongia: lapides ^uiujitur in fpongiis,& funt natiui. "Quidam s tecolithos vocant quoniam vefica , meden- j,.' •'^alculosrumpunt in vinopoci.PhrygiusIa. IS^titis nomen liabet. Bft autem gleba j pumi- . U. Vritur ant^ vino perfufus . flacurque folli- ® idonee tufefcat.ac rurfus dulci vinoextin.

hoc trinis vicibus , tingendis veftibus '''Hmvtilis. humatitet eitu ^e^uineiuegeneribus , ^

^^uiftos & hamatiles cognationem habent, metallis. Vftus e p^marites inuenitur in rainij imitatur. VtituriVt Phrygius , fed non tj ‘*f|guitur vino. Adulteratur fchifto.Hamati- ''•ldernuntvenarubentes;8i: friabilis cft na- cruore fufFufismire conuenit. Sidit ftQfl fan mulierum potus. Bibunt eum & qui Suinem mali, f reiecetunt , cum fucco Punici ttj vitiis elficax.Bibitur & in vino con- omnia hac 9“®*" fchifton appellant. Sed in iis Pf^ihodior croco dmilis, peculiatius fplendet. “ lactymis in lade muliebri; Pro °‘^“lorum ((^^'dentcfque oculos prxclare cohibet. Hac '^Otentia eorum,qui nuperrime fcripfere.Sed e vetuftiffiraisautoribus, quinque gene- prxter magnetem:prin- ci,^*’r'atitarum tradit , ™hni oculorum datex iis Aethiopico , medi- Tom. iiij. CCcc 40Z C. Plinij NnturalisHiH:.

camentis vtiliffimoj8: iis qu.tpanchreftaapPj., lanc: iccm ambuftis. Alterum androdamanta pondere ac duritia cit vocari , colore nigro , prarcipuequc | lignem,&: inde nomen iraxllfe , in fe argenta Africa rcpertura.Trahercautera ^ Ks, ferrum. Experimentum eius eile ia pj lapide bafanite. Reddere enira fuccum 1 neumj&ciTe ad iocincris vhia prxeipui

tacit fiinili diU> i dij. Tertium genus Arabici , y,

vix reddentis fuccum ad cotem aquariam >

' quando croco fimilcm. Quarti generis eUtf . vocarijquar.diu crudus fic :codum vero ten>vtilem ambuUis, ad omnia vtiliorem rU

ca. Quinti generis febifton , hreraorrboidas*^ primentem.Tn totum autem liarmatitas tritos in oleo trium drachmarum pondere a iunis fumendos ad vicia funguinis. idem aU‘ > ^ fchiflon alterius genetis^quam h.Traacitcni'^^.^ dit> quera vocant antliraciten-Nafci in

nigrum,attritum aquariis cotibus reddere \ parce, qu.-e fuerit ab radice,njgrum coIorein'^j, altera croci. Ipfum vtilem elic oculorum camentis. Dc ejuatmTi^eneribm aetitts,

^rabo,&p»micibw. Otp. XX .. Etites Iapides ex argumento nominis Agnamfamam habent. Reperiuntur in , aquilarum, fcuci in decimo volumine

. S:foeminam-i^ -Aiunt binos inueniri , marem j, line iis parere quas diximus, aquilas,& idc^.^j nos tantum. Genera conmi quatuor. In nafeentem pufillum ac mollem, introi fc J in aluo habentem argillam fuaucm, candida ipfum friabilem, quem Rrminei fexus nafeitur Marem autem qui in Arabia , ^ , ^ Liber XXXVI. 405 fimilcm,aiir fulirutilum.inaluo habentem Iapidem, Tertius in Cypro inuenimr.co- illis iti Africa nafccmibiis limilfs , amplior atque dilatatus tctciei is enim globofa fa- j'^®;Habet in aluo harenam ineundam' fclapil- “®'>pfc tam mollis.vtetia digitis frietur. Quarti geniis Taphnifius appellatur, nafces iuxta Lcu-

J^dem iii Taphiufa.qui locus eft dextra naut- Mntibus ex hac ad Leucadem. Imienitur in flii- jhaibus candidus S: rotundus. Huic eft in aluo

:*P‘s,qui vocatur callimiis , nec quicquam tene- Aetits omnes grauidis adalligati mulieri- 'Tl quadrupedibus in pelliculis factificato- IU* animalium continent partus, non nili partu- temoueiidi-.alioqui vulua cxcidiit.Sed nili U®"! t(5^^tientibus auferantur,omnino non pariUnt, Iapis Samius in eadem infula, vbi terram .j ?>*dauimus,poliedo auro vtrlis.Vtilis 5cin mc- j!‘^‘naoculoru liulceribns cum laCle.quo fupra eft modo, contra veteres lacryraationes. ^‘'odeft & contra vitia llomachi potus : vertigi- Icdatunentes Commotas reftituit.Q^uidam Sc J?*'l>is comitialibus vtiliter dari putant, & ad (n'’'-’^di(ficultatcs.Acopisetiamraifcetur.Proba Srauitatc & candore. Vulnas 8C partus conti- adaIlij.ato eo tradunt. Arabus iapisebori ii-. dis, accommodatur cremams. Pri- ^ dentifriciis hm h$morrhoid.as fanar cum lanugine lin- ^turn.linteolis infuper impolitis. Non ptteter- jdtenda narura.Appellaturqui- eft & pumicum 'w ita & erofa faxa.in adificiis qus mufea vo- .“"bdependentia.ad imaginem fpecus ante red- “'ddanv.fed &ij pumices.quifuntinvfu corpo-, Isuigandorum fccminis,iam quideni & vi- ?.‘Sjatque laudatillimi fufiE (VC ait CatuUus) libris. eCce a ' [

C. Plini) ^7atu^a!isHi^:. 404 | infulis.Probatio in Melo , Scyro & Aeoliis ‘J| candore rainimoque pondete.Sc vtquam me fpongiofl aridiq; fint,ac teri faciles, nec renofi in fricando.Vis eorum in medicina, eS' ' nuare.ficcare, trina vftionc.ica vc torreantur bonepuro,ac toties vinoreftinguantur albo-l

uantur deinde , vtcadmia,&: ficcati condunt® (juam minime vliginofo loco. Vfus farinse , oculoru maxime medicamentis ihulcera eorum leniter, explftque cicatrices & emen"® Quidam tertia vllione refrigeratos potius iiU® r^inflos, terere malunt ex vino.Addiltureti®'! ad malagmata. capitum verendoriimq; hulcc" bus.vtiliflima fiutex his dentifricia.Tbeopbt* Ilus amor cft,potores in certamine bibendi ff , fumere farinam eius,fed nili immenfo potu t®* pleantur pericli tari-.tantaraqi refrigerandinn'® ram effe vt mulla feruere defi nat pumice addi'®

J>e Upidibiu mnnariorum medicinalium , & mollibue lapidibua, &Jpeculari lapide, &jUi' cibuf,& phengite, & cotibui , & reliquu ^ lapidibus firuSuram , , igni & tempeflatibid reftflentibtK. Cap. X XII. Vtoribus cura: fuere Lapides mortariof'®] quoque,nec medicinalium aut r A tantum , pigmenta pertinentium.Ephefiumqilapidein': , iis pratulerecatteris.mox&Thebaicum .qf®^ pyrrhopoecilon appcllauimustaliqiiipfatonit"® vocant-Tertiucx chalazio chryfiten.Medic» _ tem &bafaniten.Hicenim lapis nihil cxfcftf' mittit.Ij aute lapides,qui fuccum reddunc.ocu**^ lum medicamentis vtiles exiftimanturudeoq® Aethiopici maxime ad ea probantur. T-tnarin^ Ver6 lapidem & Ptrnicu,8c h^matiten lis iried* cameritis prcdellc tradunt, qua: ex croco coflj^' Liber XXXVI. 40^ Pon eft, &cx V''amur : exalioTxnario.quinigei /'o lapide.no xque medicis vtilem:potiorem ^.•^labalirite Acgypcio.vel exophite albo. Eft hoc genus ophitis.cx quo vafa ficcciam ca "“Vaciunt. In Siphno lapis eft, qui cauamt.tor- vtilia.vel ad efeu 1 in vaia coquedis cibis 'htotu vfiis.qiiod in Comenfi Itali* lapide vi- ' accidere Icimus-Scd in Siphnio fingulare.q, P^alfait» oleo nigrefeit durefcitq>, natura mol- l®n>Us.Tanca qualiraiti difFereria eft.Nam mol 'i'® 8c trans Alpes pr?cipua lunt exepla.In Bel- prouincia candidum lapidem rerra.qua li- P.''m,facilmfq; etiam, fecant ad tegulatu & im vocant pauo- '“^Urn vicem;vel ll libeat.adqu* 'a^ea tegendi generaiSe hi quidem fedliles funt. 7®<:ulari verblquoniam & hic lapis nomen ob- Setifaciiiore multo natura finditur in qttamli- I tenues cruftas.Hilpania hunc olim citerior ‘ahtiim intra centum millia dabat,nec tota , fed Cypros,' Pafluu circa Segobticamvrbem-.iam & inuentu Afri- ^ ^appadocia.8c; Sicilia.Sc nuper '^•.Pollfcrcdos omnes tamen Hifpanis.& Cap- ^.®ociE molliffimis & ampliffimx magmrudi- obfcuris.Sunt in Bononiefi Itali* par' t. L & hreues.maculofijCdpIexu filicis alligati.tpq- *h fimilis eis, qui m Hi- e tame appareat natura altitudine. )J’hia puteis effodiuntur profunda inucnicur.ex- & faxo incluftts fub terra parte tofli- phiturque.aut exciditur. Sed maiori fegroenti modo . nunquam '.hatura , abfolutus arophor. Hu- quinque pedum logitudine autumant cryttalli rao •^Otem hunc terr? quid£ manifefto eUciari.Et in lapidem cocrefeere tales, SP«tet,qu6d ciim fer* decidere in puteos ^ 'heduU* oflibus earum in eandem lapidis ex CCcc ^

' 40 (5 C.Piini) Naturalis Hi (l.

naturam poft vnam hyemcm figurantur. Inuepi' tur & niger alit|uado. Secj candido natura ‘ j cum fit mollitia nota, perpetiendi Solis rigof‘ que :nec IcnefciMi modo iniuria ablitjCiim etiam in cimentis multorum generum accitl^^ inuencre & aUuui vfuni in rametis quoque cum maximum ludis )'* Circcnfibus llernendi 7 iicincomendatione candor.Ncrone principi Cappadocia repertus cfl lapis duritia marmor'^' candidus atque tranfluccs, etiam qua parte inciderant venx' ex argumento piic ngitesapp^ lacus. Hoc condruxera: .xdem Fortunae, qu^^’’ Seiamappeilanc, a Seruiorege facratam,aurf^ domo coplexus. Quare etiam Foribus apertis terdiu clajricas ibi diurna erat, haud alio fpecularium modo,ranquam inclufa nO? lucc , tranfoiida. Tn Arabia quoque efic lapidem modo trnnflucidum, quo vcuntur pro fpecul*' ribus, luba autor eft. Nunc ad operario; lap^' des tranfille conueniat, primumque cotes fetr^ acuendo. Multa carunt genera: Cretica; diu ximam laudem liabuere;rccundam I.aconic^ Taygeto monte, vtrique oleo indigentes. aquarias Na.vi.x Jaus maxima fuit, mox Arni^' iiuca:,de quibus diximus. Ex oleo &: aqua Cii»; cia; pollent,cx aqua Arhnoecicx.R.eperta; luat in Italia aqua trahentes aciem acerrimo Necnon ^ trans Alpes, quas paiTernices vocan^- Qiiarca ratio cft faliua hominis proftcienciu 1»* lonftrinaru officinisjnutilis iiagili moUitia.Fl* minitan^’ ex Hifpania circriorc in co genere pt^ ciputj-.Pveliqua multitudo lapidum in cotu ardift' Ciis inutilis c(l mortalitate moIlirix.Qua:da men loco non alium habent, licuc Carthago i»* Africa. Exercetur halitu maris, fricatur vento. Liber XXXVI- 407 ‘'''ctatur imbri. Sed cura tuentur picando pa- quoniam & tcdorij calccroditur. Sciteq; ^^tn eli,ad tecta eos pice, ad vinum calce vti, Alia mollitia circa fi ®^iam iic mufta condiunt. Fidenati & Albano. In Liguria quoque, dentata "'“tia. 8,- Venetia, albus lapis ien aie- !:|''C-Hittact.abilesin opere, laborem quoque

.;'tant, lub tecto duntaxat . Afpetgine Sc gelu “‘ttifqi rumpuntur in tertasmec contra humo- , ^ robufti. Tiburtini ad reliqua f'* autam maris vapore dilTiliunt. Nigri filices optimitqui-

, . Nonnufqu.im ver6 "•^am'-ui inioin locis & _rubentes. lapicidi„ j...^lfii,ficut-fii.Ccut in Tarquinienfi Anicianis - ^^iteacirca lacum Volfinienlem. Er ininStatonienfiStatonienfi - ''bquibus ne ignis quidem nocet . lidem &in quoque j^cnutnenta Icalpti , contra vetuftatem i^cotrupii petmanent.Ex iis fotrax fiunt, in qui- *ca funduntur.Ell & viridis lapis, vebemen- , nufquam copiofus ; 8c vbi 'gni refillens , fed in^ciutur.lapis.nonfaxii ell. E reliquis pallidus, c;tncn;o vtilis.GlobofusiContra initirias f rari) f“'fiLfed ad Uruduram infidelis, nifl multa fuf- '^batione deuinClus.Nec certior fluuiatilis,fem S mades.Remedium eft in lapide dubio, 'ateeum ante biennium eum In- C eximere, nec jjcte teCto, domitum tempeftatibus. tinasexeo aptantur y'.'* fuerint, in fubrerraneo ftruClura cxlo com- w 1 Uls tutum efi vcl . Q^a: reilitcrint, *^*cre ac filice atqua- . , Gratci c lapide duro Conilruunt vcluti latericios parietes. Cum fecerint, ifodomon vocant genus frrudlu- Ac cum inaquali crallitudine ftru£la funt, Ciidifodomon eifc empledlon , tan- I . Tertium lortuito "uimodo frontibus politis . Reliqua

“uocant coagmentationes fieri , vc . Alternas C C c c 4 4oS C.Plinij Naturalis HilT.

commilTur^ antecedentium medij lapides oH^ neant, nccelTarium eft in medio quoq»paric^^’^*

res patitur : fi minus, vtique a lateribus : medi^ parietes farcire fradtis esmentis . Di^iyotheto^ voca nr reticulatam ftruiluram quam frequ^*** j tifiimeRoma: firirunt rimisopportunam.Stru^,*^ rani ad normam & libellam neri, & ad perpe^^ culum reipondere oportet, D t ciHemii & calcey& barens gtneribiUi& T*iiJlttrA calcii ^ barenat^ vitiis firtsQtsra.i^r teihriis,& cc- lamnis. C*p^X IIT» Tciftcrnas liarent purx &afpcr^ quinq''^ partibus, E calcis qudm vehementiffinojf busconltrui conuenic , fragmentis filicis excedentibus libias.Ica ferratis vetSibus calc^J* folum^parietcfque firailicer. Vtilius gemjnas^' fe,vc in priore' vitia confidant aqus, atque colum in proximam crafeac maxime puraaqi*^ Calcem e vario lapideCaro Cenforms impro^ nxalbomelior. quamex duro, & ftrudur»^ Iior:qu.-c ex fiiruloro,tettoriis . Ad vtrimque natur ex filice , vtilior eadem ex effofib lapi*^^' quam ex ripis HuminucoIIe(£to; Vtilior h n\ol^' ci quia efl qiisdafn , pingmor natura cius, rura , aliquid poliquim a rferir, accendi aqi*^*' Harcnjp tria genera. FolGtia.cui quarta pars cis addi dcbenffuuiacili aut marina tertia . ^ leftar rufae tertia pars addatur, melior niaccr‘^ I crit.Ab Apennmo ad Padum non inuenicur foy iitm,nec trans maria . Ruinarum vtbis ea me cau£a, quod furto calcis fine ferrumine ca^enta componuntur . Intrica quoque quo tuftior.eo mclior.In antiquarum adiumlcgib^** inuenitur , nc recentiore trima vteictur rede*’'' ptor* Liber XXXVI. 40^ nulla tcdloria eorum rimat, foedaucre,

harenato , & bis marmo- Ut . m.° 'nduilum eft , non fatis fplendoris habet. & vbi falfugo vitiat,teftaceo fubliui 'j*' JnGiarciatetiloriisetiam * Qu hatenarum v„2“J'''iudturi funt,prtus in mortario ligneis ^ f|.^‘°Us fubigut. Expetimentii matuKJrati ellin ,j?'8endo,doncc rutro non cohpreat.Contra in ®'^‘o opere, calx ceu l, vt macerata glutinum Sed macerati non nili i gleba oportet. “^htle “1* tcStc- |j ades eftMineruae, in qua frater Phidiae «la»» teflorium induxit laiie & croco fub- ’'K* “ fcrunc ; ideoque fi teratur in ea hodi^qr » fal pollice, rj odorem croci faporemque redde- c, JJ?nituc . Columellx in xde denfius pofitx, ^'Ores videntur.Genera f- earum quatuor. Qi^x '®ni parte altitudinis in crallitudine ima ha- Ij j-'®bDoricx vocanturtqu.-c nonam,lonicx qux : n '''‘niam.Thufcanicx. Corinthiis eadem ratio, * Ionicis.Et dilFerentia.quoniam capitulis Co J^i '"iarum eade ell altitudo, qux colligitur ctaf (jj “‘ne tj imaudeoque graciliores videntur. loni- '“‘m dj capitul i altitudo tertia pars eft craffitu- **’ ratio erat altitudi- ais columnarum pars latitudinum delubri . In Ephefi® *** ade.de priiis fuit fermo primum co- Iu qua , mnisfpifj fubditx,& capitella addita. Pla- j^‘'que altitudinis oftauaparsin crallitudine, ‘fpitx haberent craflitudinis dimidium, fe- py “'aque detraherentur llimmaru cralfi- (y partes has funt, qus vocantur Atticx co- "“>a,quatetnis angulis, pati latetii interuallo. -De medicinis calcis, & maltha.ir sypfi- e Cap. XXII 11. Alcis Sc in medicina magnus vfus . Eligitur

CCcc j . :

4^^ C.Plinij Naturalis Hi(t.

recens, ticcafperfa aquis : vric. dtrciidc:,extraJi|^* iacipi.cnrefqirc ierpcrc liulcerum impecus coef ccc.Aceco &c rofaceatcmpcraca perducic ad c*'

catricem . Luxacis quoque cumadipe fuillo liquida reiina ex niclle medeturteadem

ficione &c ftrumis. Malthae calcc fic recenti.

ba vino reitinguicur : mox tunditur cum adip^ fuillo & ficu, duplici linamcto:qua:res omnU”^

renacilTima , & duritiam lapidis anrccedeJ^^ Quod malthatur, oleo perfricatur ante

ta calci res gypfumert.Plura eius genera . &.C lapide coquicur,vt Jii Syria ac Thuriis terra foditur, vt ia Cypro ac PeiThxbi3:e furni-^^

tellure fcTymphnicuin eft. coquitur lap*^’ nondiflimilis alaballrita: clie debet, au:

morofo . In Syria duriffimos ad id eligunt, quiincque finio bubiilo,vt celerius vcantur. niuni autem optimum fieri compertum piJe fpeculari, fquamamue tale habente, Gyp% madido ilatiui vtendum cft, quoniam celerrit^^ coit.ac ficcntijr:tamc rurfus tundi S: in fariti^^ refoliii patitur.Vuis gypfi in albariisjfrgillis ficioriim Sc coronis gratilfimus. Exemplum C.Proculcium Augufti Csfaris ^ famili^ff *fhmiU^re tmax fabnisu in riiaximo ftomaclii dolore pocoiConfciuifle (ibi mortem. Vepaiiimiutu & (quando primu^T» Ror/tx,^ /Uhdtalibt*f pauimcnttit&’ GrAcanicU,& ijnando primtfr» camerx. Cap. Auimenta originem apudGr?cos habente*^ ' P borata artc.pifturs ratione, donec lithoflf^* ta expulere eam. Celeberrimus fuit in hoc » firaniP rcSofus,quiPcrgami‘*‘ ftatuitquem vocant roton cccon, quoniam purgamenta cccnx rcliit^i ujmento,qU(Cque euerri folcut , veluti . .

Liber XXX V I. 41~ r

I Ccf-,. . . ‘icparuis ^teftulis tiruSifque in varios colo* '-Mirabilis ibi columba bibens, & aquam vm- I, ftr infufeans ApricanturaiisPcaberites fjA Wiithari labro. Pauimeta credo primum tf' nunc reuocamus,baih,aiica, atque fub-

: i|°‘'\*nea , in Italia filhici.spauita hoc certe cx

ipfo intclligi poieft . P.oma: fcalpturaiu iti Ca-pitoliui xde primum factum cll poil: butn initum . Frequentata y Punicum bellum ^'“pauimcutaantc Cimbricum magna gratia ^Ullorum Lucillianus verfus: , indicio cft ille ^^^'f‘iKimenta,at<]Kee»il'le>n,tta vermicaUta.

‘^‘Mia Crscci inucnere , t.-ilibus domos conte- gj

iijjr ‘^^facile iraftu tepente, (cd fallax, vbicunq;

. diuerfuni Co gelant Necelfarium binas per

^^^tioaes fubflerni , capita eatum pra-figi ne ,li'1'

*addi : deinde nidu,s, inquo dua; quinta; cal- jj t,J'^'fceatur, pedali craifirudine fcftucari. Tunc Cleo cralTo fex digitos inducT, & ex telTera tion minus alta duosdigito,s ftrui. Fafti- ycrb Sc jl fetuari in pedes denos fefquuncem,

liijj '"genter cote defpumare, quernifque axi-,

tjjj,^P*

ti]^'* dc filice aut palea fublferni melius

minor vis calcis perucniat . Necefia- fpi^&globofum lapidem fubiici. Similiter fiut V^, teflacea. Non negligendu eftetiamnum genus Gr.ecauicum. s'olo feftucato iniici- (.j^dus am teftaceum pauimentum;dein fpifse

carbonibus inducitur , fabulo calce ac hia craflitudinc fcmipcdali milns ; materia '‘^gnla tur, cil terrena Sj & 1 ibell a ex igi & forma ' cote depolitu eit.nigri pauimeti * vifum hnet. Lithoftrota cotptauere iam fub Sylla paruulis C.Plinij Naturalis HiH. 412.

paruulis cettecruftis.extat hodi^qi.quod in j tun.xrunte delubrouciuuiu Ptsnefte fecit.ii-tu. Pulfai-uiirtuvimi..deinde ^ 1j 1 inopauimema in cameras ttanliere e viiro.nf tiiim &hoc inuentum. Agrippa cerie inthetnP' quas Romp fecit, figlinum opus encaufto pin^j

in reliquis albaria adornauit t non dubie vin' fafturus cameras, fi prius inuetum id fuifietA i parietibus fcenac.vtdiximus.Scauripeiueni" in camer3s.Quamobrem& vitri natura indR* da eft. I)eoripnevitr!,& ratione faciendi, & de Qifidianovitro &pnertbus mtol- tiformibiu vitri.

Cap. XXVI. Ars eftSyrii.quxPheEnice vocatur, finiti'’' P ludix, intra motis Carmeli radices palud^"^ habens.qurc vocatur Cendeuia.Ex ea creditur” fei Beius amni^uinque M.p.fpatio in mare n' fluens iuxta Ptmemaidem coloniam, lentus fncet,’ ainfaltthrU currit, ’ infalubripotu.fed catremoniis n mofus.vado profundus.Non nifi refufo mari ^ renas fatetur.Fludlibus enim volutata: nitefe”” detritis fordibus. Nunc &a marino ctedun' aftring^imotfii.non prius vtiles. QuingentotflJ

eft pafluum non amplius litoris fpatium , tantum multa per fecula gignendo fuit v>tt

nitri , ., • Fama eft , appulfa naue mercatorum fparfi per litus epulas pararent, nec edet cor»” ^ | occafio, glebas nitri e n” attollendis lapidum ^ fubdidifie.Quibus accenfis permifta hatena ‘‘j, ris.tranllucentes nobilis liquoris fiuxineriuo*’^. fuifte originem vitri. Mox vc eft hanc , j. ingeniofa folertia.non fuit contenta nitrum fcuifletcceptus addi Semagnes lapisiquoniam^i, Liber XXX VI. 413

1"^ ^^^o^em virri quoque, vcferru, trahere credi- .'• Simili modo & calculi tplendcntes multifa- cceptivri;deindeconcha:.S;fofliIesharcn?. frafta fieri ^tores fuiir.in India c cryftallo , & autem .td nullum comparari Indico . Leuihus ^tdifqj addito Cyprio ac nitro, lignis coquitur , Minime Ophirio.Contiuuis fornacibus,vt ats li, J“atur :ma&que fiunt colore pingui nigrican- citra vllum fer» p Acies tanta eft quacunque,vt quicquid afflauerit corpo- , ad oiia confecet, madis rurfus funditur in ofEcinis.tingitur- aliud torno teritur, Et aliud flatu figuratur , ?,'mdargenti modo catlatur , Sidone quondam officinis nobili:Cquidem etiam fpecula exeo- l'''‘tierat.H.tc fuit antiqua ratio vitri . lam vero ‘a mari Italiae Iiarena alba nafcens, r Vulturno fif. paii; litore inter Cumas atque Lucrinum. ?‘'*'nollifiimaeft,pila molaque teritur. Dein mi vel menfura, '''“r tribus partibus nitri pondere ttansfunditur.Ibi fit 'iqiiaia in alias fornaces hic re- qua: vocatur hammonicrum: atq; mafla vitri can- j?50 ituc,& fit vitrum purum, ac ‘“'-Iam per Gallias Hifpaniaique fimi- j vero & ‘ Ferunt Tiberio .ttiodo harena: temperantur . vt Ocipe excogitatum vitri temperamentum , cius .,'*‘fiile edet :& totam officinam artificis pretia de- ofitain ne atis.atgeti.auii, metallis ,P"eremur:eaquefamactebiior diu, quam cer- re- fuit. Neronis principatu Sed quid refert , f'"» calices duos quos Vitri arti qui modicos , fet millibus vedetet! tfP^Uabant ptetotos, H-S. Ii- numerantur , ad ”.Sent re vitri & Obfidiana ?!;*ft«dinemlapidis,quemfo Aethiopia inuenit &tranflu rj^^tfius.nigerrimi coloris,aliquando parietum “^bcradiorc vifu, atque in fpeculis pro 414 C.Plinij Naturali? Hiii

pro imagine vmbr-is redcisiitc . Gemmas

c?: co f.iciunr-.vidimu£t]j ScTolidas imagines

ui AugulU,ijCapticapti materiainaceriu. huiusiiujui crafficuHineicti ; uitquc ipfe pro miraculo in templo Concor Obtidianos quatuor elephantos.Remific Sc rius CarfarHeliopoUtarumcarremoniisrcpcrt^, ibi in hereditate eius qui pixfuerac Aegypto. lidiana imaginem Menelai. Ex qtioapparecii,^ quiormaterix origo, nunc vitri fimilitudincj' terpolata. Xenocrates Obddianu lapidem in dia,&: in Samnio Iralix, Sc ad Occanu in genere Obfifl' nia nafei tradit . Fit E: cinanrx niim.ad efearia vnfa &i totum rubens vitrum.'', trannucensjunnatinonappellacum* que non j.. & album & murrhinum.auc hyacinthos lapp]^^ rofque imitatum, & omnibus aliis coloribus> eilalia nunc materirfrequacior, aut etiam pi-.^

honos . rat accommodatior . Maximus tamen candido tranfiucentibus, qu^m proxima cry*%

li fimilirudine. Vfus vero ad potandum metalla & auri pepulit. E autem caloris imlj tiens,ni prxccdac frigidus liquoricu addita 34 vitrex pilx Sole aducrfodntantiimexcandei'^

vc vcftcs exurant . Fragmenta teporata agg’^ nantur rantum,rurfus affundi non queunt.

terquam abrupta fibimet ; vcluii cum

fiunr,quos quidam abaculos appellant , ah‘l4,

etiam pluribus modis verficolorcs . Vrrurn pliuri concodtum fertuminattir inlapidem •

peraftis omnibus, qtix confrant ingenio i ^ natura faciente, fuccurric mitarh nihil pene igni perfici. J^ium miraculat^ mtdicina)& prodi^f^' Cap. JCXVTf. ; ^ IGnis accipit harenas > ex quibus alibi Liber XXXVII. 415 argentum,alibi minium, alibiplumbi gene pigincta.aiibi mcciicamcnta funtlrt.Ignc gignitur in as foUiuntur.igne Fenum , ac [.''“laturjgnc crcmaio lapitte camcnta in tedis 'Samut. A lia Fspius vii pfodeft. Eaderaquc ma- aliud gignit primis ignibus, aliud fecundis, ’!'Ud tettiis.Quando ipfe carbo vires habere in- Wtrclliaf.us, atque interiifle crcdirtts.maioris '''''irtutis .Immenfa & improba rerum naturae in qua dubium fit plura abfiimat.an pa Eli Stipfis ignibus medica vis. Peftilcntia:, Solis obfcuratione contrahitur, ignis fuffitu ^'Jltifotmiter auxiliari certum eft. Empedocles Hippocrates id monltraucre diuerlls locis. Ad J ?''UuUa vifccra.aut contufa. vt M. Varro autor i -ipfis enim verbis eiu.s vtar ;Eix cinis eft, in- luxatu Ji'‘iFfoci. Inde enim cinis lixiuus potus mede- Exvetufi licet videte gladiatores cura deluferinr, cad. iuuari potione. Quin & carbunculum genus “'bi quo duos Coiifularcs nuper abfumptos , ' !.’''*'cauinius querneus carbo rriws cum meile , ‘^aat damnatis quoque ac iam , Adeo in rebus ®!^*iis,runc aliqua rcmedia.vt in carbone ccce & J‘''^re. Non pr.-cteribo 8; vnum foci exemplum, , ''nianis literis claru-.Tarquinio Prifeoregnan ^ ^^tadunt repenti in foco eius apparuiile genita 2^ camque qUicinfede- rinere mafculini fexus , ''‘Fiiii.Tanaquilisrcginx ancillam Ocrifiamca- confurtexilTegtauidam.Ita Seruium Inde fc re- '‘ilurn natuniiqui regno fuccefl^. m ariiue vifum.cte- 6ia cubanti puero caput j j:..' hlium. dicumqiie LarisT «rts t;familiaris Obid compitalia ludoi Laribus primum^ iulUiuUre. C P L 1 N 1 1 SECVNDI NA- TVRALIS HI- STORIA

Z J S E Jl XXXVll. PROOEMIVM.

' T NIHIL inftituto operi gemmx fuperfunt, &inar<9i"''

! coaita rerum naturx maieft*®' ^Pattlo ali multis nulla fui parte mirabili®' UrVetuff, Tantumitibuunt varietati, coi®, tA’ _ ^ ribus, cod.fed materix , decori , vioPi' men tadem etiam fignis gemmas nefas ducentes. Aliquas ftnf»,pri- ro extra pretia vlla,tax'ationemque humanat®*'' arbitrantes opum , vt pleci*que ad fummam xi fia^me folutamque rerum naturx contemplationem <*' tum imin tis fit vna aliqua gemma. Qux fuerit origo ge*!" Jum firro marum, & quibus initiis in tansum adraira!'" ac di^tfo, h,ecexarferit, diximus quadantentis in menti®' - emunda ne auri anulorumque . Fabulx primordi®*’’ a rupe tum , hoc Caucafea tradunt. Promethei vinCuK da*' juijfe avu- rum interpretatione fatali: * primumque iumy& hoc huius fragmentum inclufum ferro ac digito cit' gemmam. cundatum,anulum, & hoc gemmam. .

Liber XXXVII. 417 & ^olycmit tyranni, ‘Tyrrhiregu.ir qui ^'‘‘^iptoresofrtimi, &' nobilitates artificifra , ^ quis Ptiraus dailyliotbecamTt^ma habuit, Cafut r. initiis ccepic autoticss , in tantum amo- H tem Samio fcucro infu- elata , vt Polycrati , ^5^rnac litorum tyranno felici tatis Puac, rpiam- fatis '"^iam fatebatur etiam ipfe . piamenti iii ,^‘^sgemm.-e voluntario damno videretur, fi paria faceret fortun^ volubilitate , planeqj ‘twidia eius abunde fe redimi puuret.fi hoc doluiiret.Affiduoergo gaudio lalfus, pro- 'aus merfit.Atil- nauigio in alturo , anulum j Vj‘*'Pifcis eximia magnitudine Regi natus, efex culinam do raptum , vt faceret oftentumjn S,*®'tUrfusPortuna: infidiantis manu reddidit, j.rdonyche eam gemmam fuilTe conilat:often-

[^'•r

4lS C.Plinij Naturalis Hitt. qutXi'Illi infticuifie , vt omnes muficie artis hac oftentatione cenferentur, veluti Dionyfodo^ parvid'’ aqualis eius Scamulus , vt hc quoque xecur.Tertius, qui eodem tempore ftiic inter habu^' ficos ,Kicoma"chus , multas gemmas traditur, fed nulla peritia eleitas:force his exemplis initio voluminis oblatis aduef^^^ iftos, qui libi hanc oflcntacionem arrogent > palam fit cos tibicinum gloria tumerc-Poly^f tis gemma,qiixdemonflra cur, illibata intaiil'*! eft.Tfmeni? ^cate multos poft annos,apparet pi etiam fmacagdos folitos. Confirmat hac dem opinionem cdidluni Alexandri Magni o, vetuit in gemma fe ab alio fcalpi quam a pV' , •iiii’ gotele, non dubie clatillitr.o arcis eius.Poftf Apollonidcs Ac Cronius in gloria fuere q^^‘5,j , DiuiAugufti imaginem fimilem exprciGt,^^^

poftea principes fignabant , Diofeorides . S> Didator traditione lugurthx femper fign^',^

III apudautores , & Intercatienrem jUum.c*^* patrem Scipio Aemilianus ex prouocation^^

lerfecerat.pugQ.T eius effigie fignalfe : vulr^ to Stilonis Pr^conini fale, quid na fiiifle cu,fi Scipio a patre eius interemptus effec

Auguftus inter initia fphinge fignauic . Dua5 anulis iSindiferet? fimilitudinis ami^^’ rat. AIreta per bella ciulia , abfenteeo riit* gnauere epiftolas & ediila.qu; ratio tempo'' lf'| nomine eius reddi poliulabat, non infaceW;^, pore accipieniium.cnigmata afferre eam ip' ^ »»“' gcm. Quinctiam Mecoenatis cob111 rana , per „ * « ••cu nem pecuniarum in magno terrore erat - Au? ftus poftea ad euitanda conuicia fphingiS' Al^ pl“ xanSri Magni imagine (Ignauit . Gemmas tes quod peregrino appellam nomine , .

Liber XXXVII. 419 habuit Romi pri- , primus omnium j^snus Syllae scaurus. Ditique nulla alia fuit, do 1’ompcius Magnus eam quae Mithridatis re ^“erat inter Capitolio dicaret, vc Ij* . dona in ^tcus Varro aliiqi eiufdcm «tatis autores con- ( ®®nt Scauri. Hoc exemplo ( multum prarlaiam dictator fex daCjyliotliecas insde Vene- ,j 5* 9'^nitricis confcctauit : Marcellus OClauia “'‘tUs in Talaiina Apollinis tede vnara. Vifio- ,j «^'^meniUa Porapeij primum ad margaritas

5^^'’}niifque mores inclinauit : ficut L.Scipionis • Manlij ad ctclatum argentum, & veft-;ftes

'alicas. : ,ad Q & triclinia srata ficu: L.Muramij, 'hltliia & tabulas piflas. tranjlatiiin trittm^ho ^ompep^ natu- ^ circa ea ^^^ysialli , ^mediciitiSj dr luxuria , dr r^anda primum inu mta raarrhma ir luxuria cir- ® /»

> iva. ivi. McixiiistMeiralaconfulibtis.pti-tuiuunu» M. monePilone ,.M. lup^^ledas O6lobtis die natalis fui egit, tranl- ^loeumcii tellctis luloiium c gemmis dua- qtiatuonSc 'siatum pedes tres, longum pedes 'liiis nulla gemmarum ma- fi de ea rc dubitet , « ‘itudine hodie prope ad hanc ampli udinem pondo xxx. Ludente, in eo fuit Luna aurea e.x gemmis tricliniares tres : vafa auro &

‘^ottiin ligna atitca tria , Minetux, X, nouem : ex margaritis cti- & Apollinis : coronas aureum quadratum cum cer- uu i'' «esimontem omnis genens, citcim- leonibus , Jc pomis DDd4 1 1

420 C.Plinij Naturalis Hifl:. data vice aurea. Mufeum ex margaritis,in faftigio horologium erat. Imago Cn. Fotnp''* pl‘’ e margaritis , illa regio honore grata, illius bi oris venerandique per cunilas gcntes.illu ex veti^'^ quam margaritis, feueritate viita , & luxurix triumpho.Qudm profefto inter illos V'

ros duraflet Magni fi vitio% cognome , prima * fic triiiphafies.^te margaricis.Magne.tam pf‘’“ ga re,& focminis reperta,quam gerere te fas u®! lit,hinc fieri tuos vultusifir>fic te pretiofum vid'’’ Nonue illa fimilior tuicll imago, quam PPv ' nxi iugis impofuilli! Graucprofedlo foeduni'1'^ probrum erat,ni verius irx Deoruih oflentu di oporteret:clareqi tuio inteiligi pollet , iara 1..J r\..’ K 1- lud caput Orientis opibus fine reliquo corp' « Pe tri» oftentatum.^Cxtcra triumphi eiufdem quin''’! riliui Reipublicx datum leg^* phi hxius - mille talentum , \tjlimaiio - &-'quxlloribus, qui oras maris defcndi(Icnt,R. ne confule *’*'’''* millia, commilitibus fingulis quinquag|J, pl' Bttdxu de ta.Toletabiliorcm tame feciteaufam Cai; cipis,qui fuper omnia muliebria focculos Cc’’ ^ margaritis : & Neronis principis qui Verfm.u‘ J , . I *« o, ^..1. oP^' hifirimiim ^ pcrfooas & cubicula viatoria vni' bus conllruebat. Quinimo etiaius videmur P,^ didifle corripiendi gemmata potoria & rs'' , fupellciililis genera, anulos tranfeutes.Quf non luxuria imiocecior exiflimaripolIitiEadt viiiloria primum in vtbem murrhina iodu>^^

primufque Pompeius fex pocula ex eo triuroP*', I Capitolino loui dicauit: qus protinus ad b°P'(l num vfum tranfiere, abacis etiam efcarill'Tj eius t vafis inde expetitis . Exetefeitque indies

luxus , murrliino odloginta feAertiis emptO; paci plane ad fextarios tres calice. Pocauii co ante hos annos Confidatis,ob amorem obi^ Liber XXXVII. 411 margine, vt tamen iniuria illapretium Jugeret murrhini alterius pra- : neque eft hodie edor indicatura. Idem in reliquis generis eius exiftimare ex multitti j!*^^tuni vorauerit , licet ?!'''> qus tanta fuit, vt auferente liberis eius Domitio. theatrum peculiare trans Ti- ® ^tiin 4 }joi-n5 gxpohta occuparent: quod a po- impleri canente fe, dura Pompeiano pra;- ‘“''w. etiam Neroni fatis erat;qui vidit tunc an- frafta membra quae J^nierarivniusfcyphi , in ’°'

' ‘n infignibus , maxime b pluribus locis , nec regni prscipuc ictuitu li» ^ : ppl^orem putant fub terra calore denfari . Am- [' ^j^ine nufquam paruos excedut abacos:craf- quanta diflum ell vali potorio, Sbl , quam ^^dor his fine viribus, niforque verius, rni fubin- f^endor.Sed in oretio varietis colorum , fe maculis in purpuram c,' 'heumagehtibus g^tertiuni exvrroque jgnefceii ^ purpura rubefceri- .^velut per tranfitu coloris ]' lade candefcente.Sunt qui maxime in iis re- extremitates ,&quofdam colorum fpedlantur. Ll'Oiirus quales inccclelti arquu , traiiflucere quic - tnaculx pinvues placent : fales vetru- aut pallete vitium ell : Item ^ DDdd 3 4ii C.Plinij Naturalis Hift* cique non eminentes, fedvt in corpore etil'* plerunqiie fefliles .Aliqua&in odore comto'^

datio eft . Contraria huic caufa cryftallutn^ cit.gelu vehemenriore concreto. Non .ali*', certe repetitur quam , vbi maxime hybern* ‘'I ues rigent ; glacicmqueefle certum eft: vnd«/Jj nomen Gra:ci dedere. Oriens &hanc mittit)'. Indicst nulla prifettur. Nafcitur &in lillima circa Alabanda & Orthofiam, finitin'*,' I que montibus, item in Cypro. Sed laudati'" iuropx q"’’ Alpium iiigis . luba autor eft,& in dam infula Rubri maris ante Arabiam fitaf*' fci, qua: Ncron vocetur: Srin ea , qua: iu^f gemmam topazion ferat , cubita lemque cff" fam a Pythagora Ptolemxi regis prifedto . C**" nelius Bocchus & in Lufitania nafci perqu^; *' m itandi ponderis, immenfis iugis depreflis libramcnturaaqu? puteis.Mirum & quod crates tradit Ephefius , aratro in Aiia & CVpJj «citari . Non enim inueniri in terreno.neC inter cautes creditum fuerat . Similius vcro^ quod idem Xenocrates tradit . torrentibus deportati. Sudines vero ncgitnili ad MeriiJi''! fpeftantibus locis nafci quodcertum eft enim ; repetitur in aquoiis. quanquam in rc^''^ neprigelida, velfi ad vada vfque 'glacie^! amnes. Cslefti humore paru.aque niue id h*', neccire eft : ideo caloris impatiehs, nifi in ff'£ do potu abdicatur.Quare fexangulis nafcatiil' teribus , non facile ratio inueniri poteft , eo gisqubd neque mucronibus eadem fpeciesc''' & ita abfolutus eft laterum Isuor.vt nulla iJ te poffit fquari. Magnitudo ampliflima adhui' fa nobis erat quam , in Capitolio Liuia Aug"'^ dicauetat, librarum circiter ouinquaginta.It^f .1 Liber XXXVII. ^^5 Xenocrates amphorale vifum, 3c autor eft , vas fl^ni ex India ctyOalluni fextariotu quatuor. cautibus AI- liquido affirmare poflumus, in vt plcrunque tu- f“un adeb inulis . nafei , atque Petilis lignaBc m- f pendentes eam extrahat. plurimis vitiis fca- ?‘cia nota fum. Infedanwt , ,io»ferruginc,maculofa nube, occulta aliquan- '‘“vomica, prsduto fragillque centro Scfale rubigo . aliis ca- ilPPellato. Eft & rufa aliquibus '‘'•lamentum rim.r fimile.Hoc attihccs»cj:latu> '"occultant. Qua: vero fine vitio funt, pura efTe '“"'tfnt appelUmtes, nec Ipumei colo- , acenteta '‘^'ympidi aqux.Poftrcmb autoritasinnonde- ''cft funtvtenda cor. . Inucnio Medicos, qus v'^nm,ub alitet vtilius id heri putate, quam cry

, radiis . Alius r 'liua pila aduerfus pofita Solis *'"• furor, H-s. c i.M.trullamvna non ante mul- 3nnos mercatam a matrcfarailias nec ditii- *fdJe Nero araiirarum rerum nuntio accepto, ira fregit .."os calices ctyftallinos in fupreraa "bs ratio feculum fuura punientis, . Hxc fuit farciri "'‘luis alius ex his biberet . Pragmenta '‘"'Io modo queunt .Mite ad fimilitudinem ac- fuurapre. i.^lferevittca prodigij modo , vt , fed ‘Otn auxerint cryftalli,nondiminuerint.Pro.xi'- tamen ad- ^Otn locum in deliciis tcsminaruni tanttlm,fuccinaobtincnt,eandtmq; omnia autoritaiem, lane maiorem pc.quam gemmae , rautrhtna , ri- Wibus de caufis cryftallina & fuccinis caufam ne deli- Mi potus vtraque . In quidem adhuc excogitaucuunt .Occalioeft Legentes modo ''"nitas Grscorum diligenti,c. cuna hoc •Cque perpetiantur me dc ortu eorum , pofteros quicquid illt ^“oque interfit vit.'C,fcire Pha^homis fulmine Vtodidete mirandum , DDdd 4 4^4 C.PIinij Naturalis Hift.

forores fletu mutatas in arbores populos. Ucff ele£lru mis omnibus annis fundere iuxta Erit^^‘ num amne, quem Padum vocamus;& eleflr^’® appellatum quoniam , Sol vocitatus fit Eleflo'’ plurimi Poeta; dixere, primique, vt arbitror. A'" ichylus , rnijoxenus,Nicancier,Euripides,S3Ey' elfe rus.Qaod falfum. Itali? teftimonio patet-D| ligentiotes eorum , Eledtridas infulas in Adriatico elTe dixerunt, ad quas dilaberetutP*' dus.Qua appellatione nullas vnquam ibi fuii!"'’ certum cft : nec vero vllas ibi appofltas efled** quas quicquam curfu Padi deuehi poffit. N'!'” qubdAefcWus in Iberia , hoc ell inHifpani’’ Eridanum elle dixit.eundemque appellatt^Rh”' danti .Euripides rurfus & Apollonius inAdri»’ tico iirore confluere Rhodanum & Padum Ijore veniam facit ignorati fuccini in tanta oC ois ignoratia.Modeliiores fed xque falfum pt'’’ didere, in extremis Adriatici hnus rupibus ii'' uiis arbores flare quar , Canis ortu hoc effiind'" rent gummi, jnie^hraflus in Liguria effodi i'" xit. Phafthonte inAetEIopia Hammonis obii^' lerqb id delubrum ibi effe atque oraculum, elf ctrumque gigni.Philemon foilile efle, & in Scf thta erui duobus locis candidum atque cerei i'*’ loris quod vocaretur elearu in alio loco fulu^- quod appellaretur fualternicum . DemoflrajHJ lyncurionid vocat, defier i ex vrina TyTicul^ Itiariim.e maribus fuluum'8crefieum'^ ftenunS atque canTTdS^ifti- d i xere laligli- beffias langurias.Zenothe- vocat eafdem.Si circa vi' tam Padum iis alhrmat.sudines arborem qus gignatin L'' guriadneade lententia «cMetrodorus fuit.Sota cus credidit in Britania arboribus cffluere.quas eleclrii Liber XXXVII. 42^ Gutronibus vocauit . Pytheas Gcrma- gemi accoli a;ftuariuni Oceani Mentono- nomine, fpatio iladiornm fex millium : ab nauigatione infula abefle Abalum : il- li!*'’ “''crefludhbusaduehi.&efle concreti maris

; pro ligno ad ignem vti (, ^g^ntencum incolas ^‘Ptoximifijuc Teutonis vendere . Huic & Ti- j^us credidit, fed ‘infulam Baltiam vocauit. Infulam ^d^emon negauit flammam ab eletflro reddi, hanc/upra jl^^sas Solis radiorum fuccum intelligi voluit, lil/.^.cap. nosciixa occafum credit vehementiotes inter- it.ex eiitf- aftos pinguem fu dotem in ea, parte Ocea- de Timai jJ’’’ , *^*‘nijuete deinde tellibus in Germanorum fentmtia i lii , . ^®ta eiici.Et in Aegypto nafci fimili modo,& Bannoman thure (jP^tisacal; item in India , gratiufque namnami- jj Indis. In Syria quoque fccminas verticillos nat. g«o ^ harpaga quia folia pa vt facere, & vocate , & ft, aut Veftidraque fimbrias rapiat. Theophraftus hic lectu ,.'^®ano id exsftuante ad Pyren.-ci promonto- ex iUo,aut jj'*’" eiici quod & Xenocrates credidit, qui de iUe ex hec ; ttj^^pettirae fcripfit.Viuit adhuc Afatubas, qui fit reftitue hL. 'd it iuxta Atlanticum mare efle lacum Ce- dus.

vocat eledirum . Hunc So- le *'“^^'fluem Mauri i limo dare eleftrum fluitas. Mne. yjd ^fric^ locum Sicyonem appellatum, dcCra- ^’^ncm in Oceanum effluentem e lacu , in Su*' ®Ues, penelopas vocat, Vj.'^ quas meleagridas & qua fupra didluin ca ^e.lbi nafci ratione cade , K d^eledlridelacu-Theomenes dicit, iuxta Syr i-^jftagnam hortum Hefperidum elTe .ex quo ‘^gnurn colligi vero a virginibus He- ft, cadat, "''‘dum.Ctefias Indisflumen efle Hypobarum, Vocabulo fignificemr omnia va{a ferre bo« ^'nuere d Septentrione in exortiuum Oceanum * *'n montem fyluefttem arboribus dearum

DDdd j 4i(S’ C. Plini) Natur.iIisHift.

ferentibus. Arbores eas aphytacoras vocari, ^Ilia, appellatione iignilicetur pr^dulcis Uiauicas-^^* | thridates in Germani* licoribus elTe infub^^^] vocarique eam Oleridam, cedri genere

fam : inde defluere in petras. Xenocrates fuccinum ranttnn initalia, verumeciam

vocari , a Scythis veto facrium, quoniam

nafeatur . Alios putare in Numidia gigni-Sj

per omnes elt Sophocles Tragicus Poeta , equidem miror tanta grauitace cothurni.&f^^

terea vitx fama , alias principe loco geni^'*

Athenis , rebus geflis , exercitu du£fo.Hic Indiam fieri dixit e lacrymismeleagcidu Meleagrum deflentia. QuodSc credidilfe e\i^^ vel fperafle aliis perfuaderipofTe , qui^noni^J- returJ quamuc pueritiam tam imperitam po _ reperici quarauium ploratus credatd^' , annuos

crymafuetam grandes , au6fque cGra:cia.^^l

Meleager periit ploratum ifle ? , in Indos ergo ? non mulca .xque fabulofa produnt Sed hoc ea in re, qux quotidie inuehatur abundet, &: hoc mendacium coarguat , quenqiiam dixifle , fumma hominum cont®^, ptjo eft, 8c intoleranda mendaciorum in’f*' nitas. De ortU' . ^ medicinh ir generibus luxuriaf*^^' cinorum,& lyncurio,& medicina. Cap. Frtumeft gigni in infulis Septentrioni’^' Oceani Se C , a Germanis appellari itaque Sc a noflris vnani infulatum ob fariam appellaram . Germanico Cxfare ibi fibus rem gerente, Auftrauia i barbaris Kafeitur autem defluente medulla pinei arboribus, vt gummi in ccrafls » refina pi^^'i* it Eiumf humoiis abundantia : denfatut Liber XXXVII. 427 tepotc autumnali. Cum intumefcens_ arltus expellitur.ita vo- l^puit ex infulis, certe in litora atque confidere in ‘““le . vt pendere videatur ''“'^0 quod arboris fuccum e(le prifei noltri '^'“didere.ob id fuccinum appellantes. Piwt au- ''11 pineus arboris elTe indicio eft in attritu accenfumteda: modo ac nidore , & quod giet. Germanis inPannotiiam ma- . Affertur a ^iiri^ pccuinciam. Tnde Veneti primum, quos Gtici Henetos vocant,rei famam fecere, proxi- '!’> accipientes circa mare Adria. Pannonix , id '*eum. Pado vero annexa fabulx videtur caufa, ‘‘"'iieque tranfpadanarum agreftibus foeminis, ‘"Onilium vice fuccina geftantibus,maxime de- '^Otis quando ronfillis gratia, fed & medicinx ; 'teditur reliflere,& faucium vitiis.vario genere “'lUatum iuxta illos infelfante guttura ac vici- Carnunto Panno- carnes. D c. fere M.paff.a quo inuehitur, *'‘a:,abcft iitus id Germanix , ex P'^rcognitHm nuper.Vid it enim eques Romanus, luliano curante Ptlfus ad id comparandum a ^^^Jiatorium munus Neronis principis, qui 11x0 tanta copia in- totuniercia & litora paragrauit , protegentia ^tffa,vt retia arcendis feris podium to- .^ttinis nodarentur, arma vetb & libitina fucemo. Ma- ‘Vque vnius diei apparatus effet e attulit x r 1 1. librarum, ?"Pum pondus is glebx eft.Archelaus qur re- ^afei & in India certum , illinc cortice inhzmnte Stauit in Cappadocia , '^adit polirique adipe fuis laften- aduehi rude , deftillare argu- incodliim. Liquidum primo , for- "'tntofuntquxdaro intus tranflucenna. vt adlisfine mu- ate* aut culices,lacertxque,quas incUifas inaurefceiKi.Ge non eft clubium>& pra:Itanufljmi. cius plura. Candida odoiis * Seti 4 1 8 C. Plinij Na tu ra li s Hift. Sed nec his, nec ceteis pretium. Fuluis maiora'!' toritas.Ex iis etiamnum amplior tranflucenf'

bus.prxtcrquam fi nimio'ardore flagrent : io’*' | ginemq; igneam inefle, non ignem, placet.SoO]' ma laus Falernis a vini colore diilis, molli f.! goreperfpicui,s.Sunc& in quibus decodli meli'! lenitas placeat. Verum hoc quoque notum oportet,» quocunque libeatjtingi.hoedorum 1?' modo tingi uo & anchufx radice quippe ; etiam conchyl'* Itbeat . ex inficiuntur.Cfterum attritu digitorum accef'* vetuB. Co- caloris anima trahunt in fe paleas ac folia s'*' di, da, ac philyras, vt magnes lapis fertum.» R* * accepta menta quoque cius in oleo addita flagrant dii*' vicalorU eidius diutiufque,quam ligni medulla. Ta.ra''* attr. in deliciis tanta, vt hominis quamuis parua rl®' ^Ramenta gies,viuorum hominum vigentiumq; pretia f*' qaot^ttefuc peret,prorfus vt cafligatio vna no fit fatis.Inf"' oleo cini rinthiis a:s placet auro argentoq; » mifto,in e!*' addito. latis ars & ingenia. MurthinorumSc cryflall'' » miflam norum diximus gratiam ; vniones quod cap''* , circunfcrtintur.gemma: digitis : in omnibus Jf' nique aliis vitiis oftentatio aut vfus placet:'* fuccinis deliciarum tantum confcientia.DotO’' tius Nero in exteris vitx fux portentis.capill"* quoque coniugis fux Popxx in hoc nomen ad'*' ptauerat, quodam eti.am carmine fuccina app^*' lando. Ft quoniam nullis vitiis defunt pretio^* nomina, ex eo tertius quida hic colos coepit t*' peti d matronis.Vfus tamen fuccinorti inuenit’"- aliquis inmedicinaifed noob hoc foeminispl*' cent. Infantibus adalligari amuleti ratione pf' ' oeft.Calliftratus & cuicunque xtati contra ly’^' phationesprodefle tradit ;& vrin.x difficultati' bus potum,adaIligatumquc.Hic Sc difterentiaip nousm attulit appellando cliry feledliam qua** , cold* 1

Liber XX XVII. 419 '''toris aurei, & matutino gvatillimo afpciSiu.ra- "OiOinium ignium, & fi iuxta fuerint,celerrime , fe- 'acfcens. Hoc collo adalligatum , mederi 'tbiis ac 8c morbis : tritum cum mclle rofaceo ^•tium Attico contera- vitiis ; &c fi cum meile ^fi oculorum quoque obfcuritatibus. Stomachi *‘tar vitiis vel per fe Carina cius fumpta, vel “rn maftiche ex aqua pota.Succina etiam gem- ?*bqu'j funttranfiucida;, adulterandis magnum ^t>ent locum, maxime amethiftis.cum omni, ' 'tiximus, colore tingantur.De lyncurio pro-T ‘"'s dici cogit autorum pertinacia. Quippe hamfi non eledlrum id elTec,lyncurium tamen “^^mameirecontendunt.Fieri autem ex vrina ’ 'dem lyncis, fedegeftam terra protinus bellia v^^iente eam,quoniam inuideat hominu vfui. fuccinis, colorem, (. autem,qualem in igneis '''•pitjue.iqec folia tantum aut llramenta ad fe, laminas quod Dio-l rtP^rcjfcd sris etia ac ferti , credidit. Ego fal- e*'*' quidem & Theophraftus j g id totum arbitror, nec vifam in .tuo noftro| j^^inain vllam ea appellatione,&: quod de me- ,'.'!?a fimul prodimr,calculos vefict eq potoi 5 j*di,6cmorboregiooccurri,fi ex vino bibatur,? ^ ' fi portetur etiam.» Nunc gemmatu confefia[ dicemus, a laudatifllmis orfi.Nec veio id' 5«»*

margAntu. IIH- folum in- Aximum in rebus humanis , non adamas diu M 'er gemmas pretium habet , , “Sh nifi tegibus Sciis admodum paucis cogni- 45^' C. Plini) Naturalis HiO:. tus vnusmodo in metallis per qut»" , repertus , viiiebl' raro comes auri , nec nili inauro nalci tur. Veteres eum in Aetliiopum tantiim metall(! inueniri exiftiinauere, inter delubrum Mercu^ atque infulam Meiocu.dixeruntqi nonaiuplt'^ rem cucumis <1' femine , aut colore ditliraileni

ueniri. Nunc genera eius fex nofcuntur : Indi*-'’’ non in auro nafcentis, fcd quadam cryftalli c‘’’ gnaiione. Siquidem & colore iranllucido

dilFert , & laterum fexangulo lacuore turbinati* in mucronem,aut duabus cbtrariis parcibus,q‘‘|’

magis miremur , vt ll duo turbines latiflimis !“{* partibus iungantur.magnitudine vero etia auf' lanse nuclei. Similis elt huic quidem ArabicU* p^' minor tantiim, limiliter & nafcens ; exteris _;lor gentis, & in auro non nifi excellentifsiif’ jliataiis. Incudibus hi deprehenduntur , ita *fpuentes ii3;um,vt ferrum vtrinque dilliiltet,!*' cudefque etiam ipf? diffiliant.Qiuppe duritiai^ enarrabilis eft,fimulqueignium vitrix natura,^ nunquam incalefcens.Vnde & nomen indonii''* vis Grxea interpretatione accepit. Vnume.xh® vocant cenchron, quodeft milij magnitudin'^' Alterum Macedonicum in Philippico auro I*'

pertum ; & hic eft cucumis femini par. Poft l’!’* Cvprius vocatur in Cypro repertus, vergens"'

xreum colotem . fed in medicina . yrHiceni"" edicaciflimus. Po(t hunc elt fiderites fejrei Ij.l''*' Soris pondere ante exteros, fed difli""; , natura |

ys. Nam & iidibus frangitur , Sc alio adafflafl'‘’ I eU" perforari poteft quod i bi : & Cyprio euenit , terque,vt degeneres, nominis tantum autorit*' tein habent. Idque quod totis voluminibus 1"* , docete & mandare difeordi* conati fumus , de xcriun c6cotdidque,quam antipathiam ac fy*^ ,

Liber XXXVII. 431 aliter claiiiis appellauere Graci , noD ‘'telligi poteft. Siquidem illa imiifla vis dua-T ‘«n violentiflima; natura: rerum ferti ignlfquc j fanguine.nec alia ,°"’emptiir , hircino rumpitur ^Uain recenti caltdoq; macerata, ec Irc quo- J J’' multis idibus.tunc etiatn,pra:terquam exi-p ^'^s.incudes.malleofque ferreos frangens. Cu- hoc ingenio inuentumi quoue cafu reper- ,, aut qua; fuit coniecaura expetiedi rem im. ^fn(i foedilfimo animalium i Nu-k fecreti , & in ‘num profecto muneris talis tnuentio omnis 5 , .'hliecni.-erenda in vlla parte naturae ratio, fedS {felias. Et crimlelicitef rumpcrecontingn.tnl cerni vix fatuas frangitur crudas , vt pof-J ‘'^•Hxpetuntur afcalptoribusjferroqi includun- ( t-htrullam no duritiam ex facili cauantes. Ada- vt diffidet cum. magnete lapide in tantum . j, abftrahi:aut u, - pofiius fertum non patiatur Oiotus magnes apprehenderit. rapiat, atque j facit lym- o fetat. Adamas Sc venena irrita & ['«ioneTablgit.tnctulq;' vanos expeiitta men- anachiten vocauete* 1^' ^ ob id etuftlam eum ettodorus Scepfius.in eade Germania & Bal- y j^tnfula &;fuccinum .quodequi- nafci.in q la Icgerim.folus d icit:& ptefer Atabicis-.quod f/,"' nos Tn- j/funi eile quis dubitet; Ptoximu apud de qutbus 'eis Arabicifq; margaritis pretiii eft, j resmarinas. tono diximus volumine inter

I- tranflHcidu. i Prtia autorUas fmatagdis pcrhtbetur pltiri- afpeaus lucun' / hus de caitfis.N ullius coloris ”'Ot quoque virentes frondefq: eft. Nam herbas fpeaamus. smaragdos veto tanto liben- tis. compara- quoniam nihil omnino viridius tum 45i C.Plinij Naturalis Hifl:-

tum illis viret. Prxterea foli gemmarum coiH Ttu oculos implent ncc fatiant.Quin & ab —ntti>' tione alia obfcurata,afpe£lu fmaragdi recrea^ni' iof • -acies.Scalpentiburque gemmas non alia grati'

foculorum refcdio ett : ita vifidiTenitate luA'' j ^dinem mulceiit.Frxterea longinquo araplifit^ aet*^ tur vifu , inficientes circa fe repercuirum non Sole mutati, non vmbta.non lucernis, ic’”

perqiie ienfim radiantes , & vifum admitteflt^j j^ad craflitudincm fui facilitate tranflucidaiqH^ aetiam in aquis non fit. lidem plerunque & •.caui,vt vifum colligant.Qiiapropter decreto I*' miiiiiais pafcifurTtTTplTnlOTlC^S^J^nW^f*! ’’ ^hicorum Aegyptiorumque duritia tanta eTli nequeant vulnerari, Quorum vero corpus exi<'’| fum eft.eadem, qua fpecula, ratione fupini in’* gines rerum reddunt. Nero princeps gladiat^ rum pugnas fpeftabat Imaragdo. Genera eotii||. duodecim :Nobiliffimi Scythici, ab ea gente''

' I^Uii qua reperiuntur appellati. * Nullius maior a". * lleritas.nSfmmus vitij.tt iJUdlllUSTllIlUragd' gemmis diftant.tantum Scythic#a citeris frt'?’ ragdis. Proximam laudem habent, ficut &

dem . Bactriani quos faxoru"’ , in coramilluris colligere dicuntur Etefiis flantibus. Tunc eni"* tellure internitent, quia iis ventis maxime haf^' ni mouentur.Sedhos minores multo Scythie' elTe tradunr.Tertium locum Aegyptij habeo'' qui eruuntur circa Copton oppidum Tliebaid'' in collibus & cautibus. Reliqua genera in iP*' tallis irariis inueniuntur.Quaproptetprincip*' tum ex iis Cypri eft j obtinent: dofque eorii in colore liquido nec diluto, verum ex humi®,'’ pingui, quique perfpiciarur , imitante tranflu®^ dum mate: pariter qs ttacflucetScnitet^hoce*'; r „1^ Liber XXXVII. 43J 'olorem expellit, & aciem recipit. Ferunt in ‘Ulula tumulo reguli Hermi.T iuxra cetarias 'Oarinorco Iconi fuitre inditos oculos ex fmara- 1'^'s.ita radiantibus etiam in gurgitem, vt territi ‘Ulltumcnta refugerent thynni, dia mirantibus "ouitatempifeatoribus, donec mutauere oculis S^nimas. Sed & vicia dcmollrari oportet in tam l|tOcliui erratu. Sunt quidem omnium eadera, '^atdam tamen nationri peculiaria, licuc in ho- '’'dne.Etgo’Cyprij vatie glauci, magifque ac mi- in eodem fmatagdo aliis panibus tenorem j|bni Scythica: autotitatis non femper cudo- l',bnt. Ad hoc quibufdam intercurrit vn)bra,fur- jb/tlbe fircolostqui improbatur etiam dilutior. genera diftinguuntur.Sunc aliqui obfcuti, JlbOs voc5tca:cos:alij denfi,nece liquido tranl- b^idiiqurdam varia nubecula improbati. Aliud 'ft hoc,t'uam vmbra.de qua diximus. Nubecula albicantis eft vitium, cum viridis no pet- ''bttCt afpetlus.fed aut intus occurrit aut excipit fere viium candor.Hatc coloris vitiaiilla cor- fal plumbago. Ab iis , capillamentum , ''‘hiopici laudamur i Copto dierum ttium iti- .!j'^>vtautor eft luba,acriter virides, fed no fa- puri aut concolores. Democritus in hoege- P j.'" ponit Hermineos 6c Pctficos.Ulosextume- .'tntes ttanftuci- pinguiter : Perficos veto non bs, implere quem (ed ineundi tenoris, viliim , admittant,felium paniherarumq; oculis li- Nanque & illos radiare nec petfpici.Eof- refulgere, ,??> in Sole hebetari, vmbris & lon- quamcateros, nitere. Omnium horum f''»mnum vicium.quodftllis colorem aut aeris liquidi fed In Sole dilucidi quidem ac , virides. Hic vitia & Attici maxime feu- Tom.iiij. EEet 4J4 C.Plinij Naturalis Hift. tiumut in argentariis metallis repertis in qui Thoricos vocatur,f'en((per minus pingursA e longinquo fpeciofiores. t-requens &'iis plut”,' b3 go,hoc*il>''i mSole plumbei videantur-lH''" peculiate>qubd quidam cx lis finelcuut, pt>****^ tim viriditate cuanida,&: Sole la-duntur. ro' hosMtdici plurimum viriditatis habent, int'['

dum & e laiphivo.lj funt flufluoli , ac imagines complexi, v: verbi gratia papauei*: aut auiuniqiinoatumque vel catulorum aut f roilium.Qui non omnino virides nalcuntutA' no & oleo meliores fuuttneqoe cft aliorum tfl** gniiudo amplior. Carchedonii nelcio an in A tum exoleuetint. poftquam metalla xris ibi lecerunt:&; (emper tamen viliffimi luere ini*'!’ &V'' miquc.lidem iragilcs , ied colore incerti, lentium in caudis pauonum columbaturo*!*!' collo plumis fin'ii!es,ad inclinaiionem ro**F

aut minus lucidi , venofi quidem icaniosiq**!! Peculiare erat in his vitium iarcion appells*''' hoc eft quzdam gemmx cato. Mons iuxta Cl*' chedonem, in quo legebantur, imaragdites V**' carus eft. luba eftautor.fmaragdii quem cbol**’^

vocantjin Arabia xdificiotum ornamentis '“j cludi, 2c lapidem, quem alabaftriten Acg/f j vocant. Complures vero e proximis Laconit® in Taygeto monte erui Medicis limiles, & al**’j in Sicilia. Inferitur imatagdis & qux voca*!’ tanos.e Perfis veniens gemma ingrate viri*^’’]

atque intus fordida. Item chalcoimaragdo* „ Cypro turbida ircis venis. Theophtaftus tta**^ in Aegyptiorum commetariis reperiri, regi '“J, rum a tege Babylonio ndlfum iinaragdum f**!, la‘, nere 1 1 1 i.cubitorumlongicudinc,& trium ludinc.btfuifteapud eos inlouis delubro obt* fcu^ Liber XXXVIL 43^

J ] I , i.ftnaragdis x l. cubitorum lougitu. ine,» latitudine vero in parte quatuor, in parte » !n vna ?.“otum.Sc autem fcribente.eiTe inTpro Hercu- farte qua, |s templo flantem pilam e fniaragdo,nifi po- tuor.inal, 'iis pfeudofmaragdus fit.Nam & hoc genus re- tera dut, ?'*iti ex , & in Cppto inuentum dimidia parte rura. ^^aragdum,ex dimidia iafpidem, nondum hu- intotum transfigurato. Apion cognomina feriptum '“f Pliflonice.s, paulo ante reliquit, efle '^Wm nunc in labyrintho Aegypti coUofleum ^^tapin efmaragdoncuemcubitorum.Eandem Pluitis naturam aut certe fimilem habere bety I- ' ''identut ,in India originem habentes, raro *'“t reperti.Poliuntur omnes fexangula figura -'^ficum ingeniis.qtioniara hebefcunt.ni color “•'dus rcpercuflii angulorum excitetur. Aliter ?''impolyti non habent fulgorem eundem.Pro- r^fllfimi iis qui viriditatem puri matis funt ex , ^'tnntur.Ptoximi,qui vocantur chryfoberylli, ^*'‘'nt paulo pallidiores. fed in aureu colorem jj’!'Unte fulgore. Vicinum genus huiceftpalli- 8c:aquibufdara propri) generis exiftima- , '^''ocaturque chryfoprafu.s.Quartoloco nume ^'•«Uthyacinthizontes. Quinto quos aeroides deinde olea- Poft eos autem cerini ; ac pfii.hoc efl.colote olei.Poftremi cryftallis ferd '^iles. Hi capillamenta habet.fordelque.alio- i'''n euanidi.qute funt omnium vitia. Indi miri findent longitudine eorum, folofqi gemmarum pisdicant.qui carere auro malinnob id per- f “fatos elephantotu fetis religant. Et alios con- Jit non oportere perforari, quorum fit abfoln- ,’ “oniias.vmbilicis ftatira ex auro capita com- ^'•'etidentibus. Ideo cylindros ex iis facere ®*^'int,quam gemmas,quonia efl fumma cota- EEec a &

43(5' OPlinij Naturalis Hift'. mendatio in longitudine.Quidam & angulofof putant ftatim nalci fit*-* , & perforatos gratiores medulla candoris exempta, additoque auro tf percufla aut omnino caftigata caufa perfpic***' tatis ad crailitudinem. Vitia didtat^' prtetjriam , d em fere.qUK in fmaragdis St pterygia. n**' , In | ftro orbe aliquando circa Pontum inueniri P[*' tantur. Indi & alias quidem gemmas cryftafi** b*' inuento adulterare repercruntjfed pricipue * tyllos. Dc opali generihM,&vitijs,& experimentis,

varijs gemmis. Cap. VI. . inimum .iidcmque plurimum ab iis di*' M runt opali.fmaragdis tantum cedentes. 1**' dia fola & horum eft mater. Atque ideo eis pt* tiofiflimam gloriam compofitores gemmarU*** & maxime inenarrabilem difficultatem ded? runt.Eftenim in iis carbunculi tenuior ignisit

amethifti fulgens purpura .efl fmaragdi vir***** mare.&cunfta pariter incredibili miftura 1**' centia. Alij fummo fulgoris argumento coi**'

***.' res pigmentorum acquauere : alij fulphuris dentem flammam, autetiamignis oleo accei’**! Magnitudo nucem auellanam aiquat , infig"; apud nos hiltoria. Siquidem extat hodieque fi}*' ius generis gemma, propter quam ab Anto»'*’ profcriptus Nonius Senator eft, filius Strumf nij eius.qucm Catullus poeta in fella curuli*'*.'

fum indigne tulit , auufque Seruilij Nonia'1'!

quem Confulem vidimus: illcqueprofcriptus •; giens hunc e fortunis fuis omnibus anulum ® j ftulit fecum, quem certum eftfcftertiis vigi***' millibus atfiimatum. Sed mira Antonij feri'®* atque luxuria propter ptoferibeud^ , gemmam nec minor Noni; contumacia proferiptione**" , Liber XXXVII. 4^7 **" ^mantis, cum etiam ferte abrofas parte» f “tporis relinquant, propter quas fe periclitari ^^nt. Vitia opali, fi color in florem herbaC;qua: ^“Wttir heliotropium, exeat, aut cryftallum, ^ grandinem :fi fal interueniataut fcabtitia, ^ PUndfa oculis occurfantia : nullofque ma- India fimilicudine indifereta vitro adulte- Sole tantum. j. ^•Experimentum in Fallis enim °®fra radios libratis digito ac pollice, vnus ^‘lUe idem ttanflucet colos in fe confumprus. ^ti j. fulgor fubinde variat, & plus huc illucquc g"®fgit,&: fulgor lucis in digitos funditur.Hanc finiam propter eximiam gratiam pleriq; ap. p *®tere p.xderota. Sunt Sc qui ptiuatum genus fi * faciunt ab Indis vocari di- fp , fiangenonque Traduntur nafei & in Aegypto ,&in Ara- viliflimi in Ponto. Item in Galatia ac vIo gratiam habet: f 8t Cypro. Quippe opali j . tiollius nitet,rat6 non fcaber. Summa colo- ^ purpura conllanviriditas fmaragdi d*e ^ ille color, cuius vj'!'- Conllatque melior fulgor * Colore fufcamr.quam qui diluitur aqua.Ha. * jp '"p de principatu conuenit , mulierum maxi- namfconfulio. certa funt, de quibus gj . Minus libido fingu. lisn'* l^^^icant. Singulorum enim yCtia Claudius fj facit,& ptxcipue regum. Cx- ‘naragdos induebat 8e fardonychas.Primus 5P Romanorum fardonyche vfus eft prior ,vt tradit Demollratus,& indeRoma- hi 'k celeberrimam. Quam- ob gemmam fuifie ‘'Chi dabimus locum. Sardony- f, proximum ei

olim.vt nomine ipfo apparet , intellige- 1, ex P^htur Candore in Sarda,hoc ell.velut carnibus J'gue hommis irnpofito,& vtroque tranflucido. *lefquc elTe Indicas tradunt , Ifmenias,Demo- XEee } 438 GPlinij Naturalis Hift. ftratus,7ciiothemiSjSotacus:hi quidem duord*'

, vina. & fxpe- •£>t remnbui carbmcuhrnm & ardinubm. perimentd Cap, V 1 1- T)Rincipatum habent carbuculi.afimilitudine lentiant ignes, A igniu appellati, cum ipfi non gene- id i quibufdam apyroti vocati.Horum Carchedonios '^.ludici &: Garamantici.quos & ''ocauere, propret opulentiam Adiidunt Aethiopmos qui perfic iatur Ala- Otthofra caute nafcetes.fed gcnete mafculi appe an *>adis.rr?terca in omni languidius tetu gentes, '“t acriores, acfccminx liquidiott, alios fla- mafculis quoqi obferuat quofda lucidius ac magis «*,nigrioris alios. & fiagrantcs.Optimos vero aitieihy ‘^?tetis1 n Sole extremus igniculus m ftixontas.hoc cll quoru , dhs.quosvocS; »methyfti viola exeatiproximos ' xEce 4 440 C.Plinij N^aturalis Hirt- fyrtitas, pinnato fulgore radiantes. Inueniri aii'

tem vbicunqi . maxime Solis reperculTu.Satyru^ Indicos non efle claros dicit, ac plerunq; fotdi'

dos.ac femper fulgoris retorridi ; Acthiopic®* pingues, lucemqi non emittentes, fed conuolU' ro igne flagrare.CaMiftrarus fulgorem carbucij' candidum eire-f-pofiiit, extremo

nubilantem, fi attoUatur,exardefcentem ii* dlrri : ob picrifque hunc carbunculum vocati' vt candidum ' *n‘^i‘-'‘* incene, li' tur wrtjo thizontas appellari.Carchcdonios Attollatur multo mina" Indicos etiam in fextarij Cuiaudim- vniusmenib' ramcauari. Archelaus Carchedonios nigrioci* (ei virbam cife, fed igne, vel Sole, Dtiit vtin St inclinatio»' pa acrius, quam cxteros.excitari.Eofdemvmbrat' purpureos videri, cof' '(onUrMt. f.ib.c.-elo flammeos, ’ tra radios Solis 6c fcintillare iceras lignanciba® I hisliqucfccre,qu3muis inopaco. Multi Indicc| Carchedoniis candidiores :ire,S<:ediuerfoiDci' natione hebct.ari fcripfcreietiamnum in Carcb' doniis maribus flfllas intus arderc.fasminas ffi

j goremvniucrfum fundere extra le.Alabandic®* j c.Tteris nigriores efle rcabtofque. Nalcuntut^' ij in Thracia coloris eiu fdcm.ignem minimd fe“' j! tientes.Theopliraftus autor t' fl , fc in Orchotn'' no Arcadiae inueniri,& in Chio; Illos nigriore*’ I iibus & fpccula fieri. eq flTc Sc Troezenios I rios interuenientibus maculis albistitem Coti» thios ex pallidiore candidos. Mallilia quoqu* impor ari Bocchus & Olyflipone fctipfit rn»' gno laBotc ob argillam Sole aduftis faltibuS' Nec efi aliud dilf;cilius,qti,tm difeernere b.vC g' nera; tantaeft ineis pc' occafioariis , fiibditis queriatiflucerccogantur.AiuntabActhiopibu*

|

hebetiores in aceto maceratos quatuotdecin* , diebu* I Liber XXXVII. 441 nitercere,toiicl-’mmen(ibus durante ful- we. Adulterantur vitio liroillime , fed coce de- ffiJheduntur.iicutalii gemma: iaSiciximollior ""m materia SciragilisiSccenttofa fcobe de. '‘.'fhetiduatur & podere, quod minus cft vitreis: f‘'']Uando acpuftulis argenti modo relucenti- Eft&anthraciris appellata, in Thefprotia iimilis. Falsu arbitror quod ?®lis .carbonibus , ^ nili ‘n Liguria nalci tradiderunt , forte tunc ''^tccbaiv ur.Elle iniis & prxcinflx candida ve '‘^'raduturdiarum igneus color.vt fuperiorum 'peculiare quidem, quod ladUcx in ignem ve I intermortua extiuguunturicocra aquis perfu ,5*ardefcunt.Cognata ell huic landaflios.qaa piquic-aramanticen vocant inafcitur in India eiuldem nominis.Cignitur & in Arabia ad ^^tidiem vcrfa.Commedatio lumma, quod ve in ttanilueida ftelUnres, intus fulgent aurex in cute.Acce ^“«^.femper in corpore nunquam r^fcligionarrataa iidfrumcognadone ab in. ‘pecoribus, quoniam fere (lellarum Hyadum & ^ntiiero 8c difpofitione fteUatur, ob H C hal Jxis 5{‘,''®remoniis habiti.Ethic mares aufteritas di ''‘“guit.quodam vigore appofita tingens. Indi- '5 quidem etiam hebetare vifus dicuntur. Blan- “‘nt feminis flamma, alliciens magis, quam ac 'Cndcns. Sunt qui prxfetant Arabicas Indicis, ‘nmidxquechryiblitho illas fimiles dicunt. If. '"fnias vero negat poliri fandalltos propter ce- "Jetitatcra-.&ob id in magno errore funt.quifan ‘i^teton vocant. Inter omnes conflat, quamum *'“mero IteUaruro accedar, tantum & pretio ac- ‘'^dere.AfFert eirorem aliquando firailitudo no '^'nis.fandafer, quod Nicanor fandarcrion vo- 'auit.alijfandafcrou.Quidam vero hanc fanda- ^ C.Plini Naturalis 44t j {Iron i|j , illam fandarefon , in India narcentcrti

lam quoque.Sc loci nomen cuftodienrem: ; colore, aut olei viridis , omnibus improbata. eodem genere ardentium lychnites appella^®*' lucernarum accenfarum pr.-rcipua gratia. turcirca Ortholiam, totaq^ Caria ac vicinis cis,ledprobatiffima in Indis quam quidam , miffiorern carbunculum clfe dixerunt. Secunj^ bonitate fimilis eft Ionis appellata a pralatis^*^ ribus.Ec alias inucnio diflferentiasivna quxpH^*

pura radier, alteram qus cocco , a Sole excal^^' dias, aut digitorum attritu, paleas 8c chartarui^

fila ad fc rapere. Hoc idem & Carchedonius If' cere dicitur quanqrtara , mul ovilior pr^di^*'' Kafcirur apud Nafamonas in montibus.vt le pacat, imbre diuino.lnaenitur ad lepercufli''’* luna;, maxime pienx. Carthaginem quond^’’’

j

deportabatur. Archelaus & in Aegypeo I Thebas nafei tradidit, fragiles, venonis,moric^^ ti carboni fimiles.Potoria vafa & ex hoc lap*^^ &cxlychnitcfaaicata inuenio. Omnia autcf’’ ' Ktc genera fcalpturx contumaciter refiduU^j , panemque cerx in figno tenent . Ediuerlb^'^ hsciarda vtiliifima , qua; nomen cum lardou?^ che communicauir.Ipra gemma yulgaris,.v f*' mura Sardibus reperta,fed laudatiffima citc-a l

byIoniam,cum lapiciditixquiEdamapericenti*^' ' hxrenslinfaxi corde. Hocqiic modo Meiell*"^ , apud I^crias defecifle traditur. Sed inucniunt^^ compluribus aliis locis, ficiir in Paro flCAIIb. India rrium generum:rubrura, & gipod demite*?* vocant d pinguedine , tertium quod argente'^ bra«5eis fiiblinicur. Indicx perlucettt , cralfiur^^ funtArabicx Inueniuntur&circa Lcucada Ef,'' : rii6t circa Aegyptum qux aurea fubih , bra£iea nuntu^ Liber XXXV II. 443 excitarius fulgent: t in his autem mares -‘^itiina: pinguiores funt, &craifius nitent. Nec jjitaiiagemma apud antiquos vfu frequemior. certe apud Menandrum ^ Pliilenionem fa- fuperbiunt .Nec vlltc traiinucentium tac- humore hebetantur, oleoque magis, ex iis inelle.e, & f alio Uquore.Damnantar ^^i^iustelracear. „ -j j dej Stncnbits topaz^^ callAide,^ gemmif viridibus non tranjlucentibus.

fuo VI- p Ctegia etiam num topazio gloria eft , k^fenci geacre,S: cum reperti eft.prxlats omnio' Chitis voca accidit in Arabi.x infula, qu:c — ^funqua Troglodytx prxdones,cum diutius ia eirode ^ ^ tcinpeftatc prefli, herbas radicefque f lententia .^^•^tuerunt topazion. Hxc Archelai '^^dubacopazon infulam inRubro mari a conti abelfe tradit, nebulofam & if^^elladiisccc . eacaulano qua:licam fxpe nauigantibusjex j.'"u -T-r^n^Tin enimpnim TroglodvtarumTroglodytarum accepifle . Topazin P^Sua liguiflcationem habete qusrcndi.hx hac reginx qux fuit importatam Berenica: , atet fcquentis riolemxi.aBhilemone pr?fe£io llacuain 1 Sls,ac pj^cuide, &tinde fa£tam quatuorcu . fUtioeron hiiiilem chryfoprafio Eft autem .^Uitudo ad porri fuccum dirigitur. fola nobilium li- l*^‘Pliflima gemmarum.Eadem poUiitur. Hxc dC ^emif.ceter^ Naxiis cotibus propior, attexitur Comitatur eafimUicudine quam .

444 C.Plinij Naturalis Hift. quim autoritate.callais, e viridi pallens . Nafc"' tur poft auerfa India: apud incolas Caucali ma" tis Phicarosac Afdatas amplitudine cofpiaa*' fed liilulofa ac fordium plena. Syncerior praiftantiorque in Carmania. Vtrobique aute"' in rupibus inuiis & gelidis, oculi figura extul’*' rans.leuitergue adhairens , nec vt agnata peit'!' fedyt appofita. Quapropter fcandete ad eainpt gritia pedum equeftre.s populos r.eder, fimul^ periculum terrer.Ergo fundis d longinquo inW' runt,& cum toto mufco excutiunt.Hoc veilig*" hocque geftamen diuites in ceruice gratiffimu'" norunt.Hic ccnfus,ha;c gloria a lum numerum pueritia deifiJ'’ praedicantium, in quo varia W iftu primo coepere pr.cclaras ti infeiSando nullas . Et venatus quidem calUj' dis talis;fe6futa formantur, alids fragiles. OPt*' inus color fmaragdhvt tamen apparet.ex aliei'* efi quod placeant. Inclufae decorantur auro, rumque nulla: magis decent. Qua: funtearui* pulchriores, oleo .vnguento , & mero colore'" deperdunt. Viliores conllantius repr-TfentaP" neque eft imicabilior alia mendacio vitfi qui in Arabia iniieniti eas dicat in nidis auiu"’’ quas melancoryphos vocant. &3I'" Viridatium , plura funt genera. Vilioris eft turbiprafiusiC' I ms alterum genus fanguineis piinflis obhorte" rertiumvirgulistribusdiftinaum elt candidui"' Profertur his chryfopi'afius,porri fuccum rererens,fed hac paulum declinans a topazio'*" auru.Huic i & amplitudo ea eft, vtcymbia etiai" ex ea fiant: cylindri quidem celerrime. India ^ h.as generat, & nilion, fulgore hebeti ac breu'- & cum inmeare, fallaci . Sudines dicit ScinSf' I

ucro Atticx fi*' Huminc nafei , £11 autem color , miif Liber XXXVII. 445 •"id;'.'*“^ 1 ’^opazij,aut aliquando melles.Iuba in Ae- ( inlittoribus amnis, quem ^^^'“'Signi tradit . 'lurn nomen trahere. Non vocamus , & inde

.^"llucet molochites fpiflius virens , a colore . nomine accepto,reddedis laudata fignis, "jfiintium cuftodia quadam innato contra pe '“Uiprorum medicamine.Viret,& fepc tranf- I '^tiafpis, a multis, antiquitatis , etiamfivifta gloriam retinens . Plurim.-e ferunt eam 5 “'ss, M fmaragdo fimilem Indi ; Cypros duram ”'®Ucoqne pinguitPerfs aeri fimilem : ob id vo- agrizufa.Talis & Cafpia eft ; csrulea circa

p''‘’’°doontem amnem ; in Phrygia purpurea: >n purpura cinilea , atque non tef fppadocia ex mittit j^*gens. Amifos Indics fimilem , ChaU refert nationes. qu- turbidam . Sed minus qu-e ‘^bonitates.diftinguere . Optima ergo, habettfecunda.qus rofanter- tia quicquam * qui.fmaragdi.Singulis autem Gr.eci nomina Quarta apud eos vocatur g ^fgumento ‘dedere • hscc q^^a.csio autumnali matutino fimilis ; & aerizufa.Similis eft & Sar- dr' vocatur 'mitata minus multa: fpecies tj.’. 8c violas .Non lujft^^s.fed omnes in vitio ca:rulea: autcryftal- ttnilqg terebinthizufa , ira- , aut myxis . Item vclut e mul- ( vt arbitror ) cognomine . J^turdem generis compofita gemmis. Quam- “'em id eft pn-rflantiores funda clauduntur , gftentes.ncc prsterquara margines auro ample- pente. nitor Vitium eft & breuis in iis , & longe Plendens.Sc omnia qua; in caiteris. Et yi- fal.St ,

quod manifeftum fit , cum adulterantur , '*'td conti, fulgorem fpargunt , atque non in fe petituiec quas fphragidas vocant pu- diuerfo , , ‘“0 gemmatum dominio iis tanmm dato, quo ;

44^ C.Plinij Naturalis Hift. ^ q'Joniam optime (ignent. I Deiajpiditmgenerihtu.

Ca^. / JiT. otus vero Oriens ^to^iniuletis tradituf ftarc T eam,qu^cx' iis fmarngdo fimilis trafuerfa linea albamedia procingitor, & gr^^', matias vocatur-.quxpluribus.polygrammos. betobitcr vanitatem Magicam hic quoque^J arguere , quoniam hancconcionantibus eiie prodidcrunt.Eft & onychipun6ta,quo nix vocatur, & nubem complexa, Scniucs ta.H^c ftellata rutilis pundlis eft, &:fali Meg^^' co {imilis:& vcluti fumo infedla.qugcapniai,’^ catur • Magnitudinem iaCpidisvndecirn rum vn^’*' vidimiis>formatamquc inde effigiem nis thoracatam . Reddetur & per Cc cyanosi^^ commodato paulo ante iafpidis nomine, co^^^j ceruIeo.Optima Scythica, dcin Cypria, poRrei^ Aegyptia. Adulteratur maxime tin^urajdqu^'! gloria regis Aegypti; adferibitur qui pei^'^' , eam rinxif.Diuiditur autem & h^c in mares | minafque. Ineft ei aliquando & aureuspnl'^'^ non qualis in fapphirinis.Sapphirus enim reis pungis collucer.c^rule? fapphiri,rat6q‘'; cum purpura. Optim^ apud Medos, nufquani j menperlncid^. Pr^rerea inutiles fcalprure io^^. j uenicnribus cryftalli nis centris, Qu^runte^l^i Cyanei coIoris,mares exiftimanrur. Alius ex^. ! ordo purpureis dabitur, &ab illis defeenden''' | bus.Principatum amcchyfti Indic? cencnr.5cti^ Arabi? quoque parte qu? finitima Syri^Pe^^v , 1 yocatur,& in Armenia rainorc,& in Aegypto»^ in Gallia reperiuntur : fordidiffim? autem ni?que in Thafo &Cypro.Cauram nominis tum,quod vfque ad vini colorem acccdes,pf'A L Liber XXXVI ^47

(^l*'''ol,iceo colote, fcalpcurisfacilcs.InJicjab- iclicis purpura: colore habeac;aJ hauc- ofticin® dirigunt vota. Fundit au ^Urn I aloedlu leuiterblandunijneque in oeu-

. termino Arabiat.geiis noni inc.Quartum ge- jJ' 'olorem vim h ibet. Quintum ad viciniam lielVcndit, albicante purpura: dcicftu, j'?' uc nnnime probatur, .^uaudo pt.ccellens »' '' 'fic mfufptillu 1 clut e.\ carbunculo re.ul- ^uid.rni purpura leuiter roleus nitor. Ta fj in paederotas vocaii, alij aniero- l, ®*'SUi malunt j^®>niulti Veneris gemmam,quod maxime vide- 'leceteSc rpetie& colore cxtiemo gemmae. Jj‘^guruni vanitas relillere ebrietati eas promit 'Ode Frstcreali Luna: nomen a-J®' appellatas. ^“'ioatur in iis, atque ita lufpendantut e Coli 'opillis vel plumis hirundi- nij cynocephali veneficiis. lam vero quoquo modo ^ 'eges Cr.rndinem quoque auer. ttt adituris. limilia, &iocuft.as .precatione addita, ^’'Odernonflrant. Name (inaragdis quoqili-

ptomiiere, li aquila: {calperentur,aut Ica- IcriplilTe eos non fine con- ,J*‘: qua; quidem ,U®'ptu8c irrifu generis humani arbitror. MuU "labea didat hyacinthos , tamen e vicino dc- J. ‘i‘"'dens. Differentia h.i'C,qu6d ille emicans 44^ C.Plini) Naturalis Hift-

nefcitanrequam latice , adeoq; non implet IbSjVC pene non arringac,mar( e fcens ceieriu ' minis lui flore. Hpacinihos Aethiopivi chtyfolithos, aureo colore tianfluccmes. runtur iis Indicar.Scfi varisenon iim,Badtria‘’j\ Deterrimae autem Arabicjc, quoniam funt & variff,&: fulgoris interpellari nubilo

ciilarum , etiam qua: lympidte contigere , {ccbe fua teferrer. Optima: vcr6funt,qu^inC‘''* ^ rione aurum albicare quadam argenti facie ‘ gunt.Funda includuturperfpicu;c.C.xteris citur orichalcum. Tametfl iam expertes rum vfu appellantur aliqui &chryrele£lii,iu‘i\

lorem clcdlri declinantes , matutino afpeciu^ cundiore. Ponticas deprehedit Icuitas. in iis rufecqus dtirxfunt , quxdam molles did,T, Bocchus autor cft,6ein Hifpania repcf'^ quo in loco cryftallum dicic ad libramenti, aqux puteis defoffis inde eruta. Erchryfolit^’^

X I I. pondo a fc vifam. Fiunt & leucochtyfl»*. terueniente candida vena. Sunt in hoc capnia:.Sunt&: vitreis flmiles,veiuti croco gentcs.Vitrex vero, vt vifu difeerni non pd^ j„ Ta

duxcftpxderos r quanquam poteft quxri»^^ colore numerari dtbeattoties iadlari per pulchritudines nominis, adeo decoris pi tiua in vocabulo fadla t ll.Eft & fuu genus dlatione tanta dignum , C ocunt in tranfluci‘'i cry/fallum viridis fuo modo aer, limulq; ra.S^' quidam vini aureus nitor,fempcr excreti Liber XXXVII. . _ ^49 purpura coronatus madere fingulis hisjSf pariter omaibu?. Nec gemmatu liquidior,capiti iucunda, fuauis&ocu- lis, Uudatiirmiacft in ludis, apud qijps arge- vocatur. Proxima apud Aegyptdj;^ ybi ie- (jj^^-Tertia in Arabia, veriim Icabra, Mollius Ipf? vero fy l'oncica,& Aliaiica, molliores (^j^^iGalaticaSc Thracica & Cypria. Vitia ea- turbari o ^^languor, aut alienis coloribus ,8c (• ^'‘^ttrarum.Pto.vimacandicantiLi eft Aftc- ’,*Principaiuni habens proprietate natur*. c°‘l>nclulam lucem pupillx modo quandam

. ac tranliundit cum inclinatione, ve- lut .‘"'as ambulanteni+ex alio atque alio loco . .. tj _ , 'i^‘'s,eademque contraria Soli regerens can "l" “/* (ll ^Otes g , radios, vnde nomen inuenit difficilis re - U, /^^landum. Indic* pr.Tl'ermt in Carmania ^•'Piliter candida cft,qu? vocatur afttio», Cr„n A‘' L^allo propiuquas,mIndianarces,&:inPal- “ ceuftclia lucet ful^* lltoribus: intus a centro te/P'^^ Lun* plens.Quidam caufam nominis a^^uw.qubdktisoppofKa fulgorem rapiat, "*"**• 14^^8'^Mc.Opriniam in Carmania gigni, nui- ™mu5 obnoxiam vitio. Cerauniam - **iiin'*° ''®‘^ati, fit deterior, pcllimam lucer- 'latu qu* Uj.^luminifimilem. Celebrant &c aftvoiten, tojn‘SVe laudes eius in Magicis artibus Zo- Quidam diligentius deea . p, '^m^ccciniirc. fq°““nt-'4Aftrobolon Sudines dicit oculis pi- / L^^afiniiKm elle, & radiare candido, vc tio-jf^ inter candidas St qu* ceraunia voca- !' rapiens. Ipla crylfallina, fpl fidetum yp ''loris cerulei.in C.armania nafcens.Albam ^enothemis fatctur,fed habere intus ftel- 'A concurfantem. Fieri & hebetes ceraunias, FFff 4p CPlinij Naturalis Hift. quas nirro 8c aceto per aliquot dies maccr^^J concipere ftellam camjqu.c poft totidem m* fes rclanguefcac.Sotacus & alia duo geticr* ‘ cit ceraunia;,nigras lubentefque.ac iimiles e(Te fecuribus;pcr illas qu* nigra; funcK tunds.vrbes expugnari & clafics, eafque be m ^ ^ loslu» vocaivvawiai i;quscI.V|W€V veror».i.v long.x funt, ceraunias.

A- 4* - t . _ t - O 4 Sc Partbot ciunc Sc aliam raram admodum, ,, Magis quxfitam.quoniam non aliubi inuc»' tur. quam in loco fulmine idlo. Proximurn raunia* nomen apud eos habet, qux appelis infula Rubri m!|| 111*4iris.IfFoditurinJUlivv^atw», A- quadam .||j| qus dillat a Berenice vrbe fexagima pafTuum.cxterafni parte cryftallus.Tcaque dam radicem ctyftalli eife dixerunt. VoC^L ex argumento itis. Nam fub tei^o percufJa pt^. le.fpecies & colores arquus cxleilis in mos parietes eiaculatur.fubinde mutans-i^f gnique varietate admirationem fui au^/.

Sexangulam elTe.vt cryftallum,confrat.Sed ,i in^quab aliquas fcabris lateribus & angulis j, dicunt,in Sole aperro proieci:as,tadios in 1' detes difcutere-.aiiquas vero ante fe ptoiefl® a tore adiacentia illuftrarc.CoIores verbnoU^ ex opaco reddunt.nec vt ipf* habeant,fed perculTu parietum elidant:optimaque,qu* j|| ximos arquus facit, hmulimofque(imillimofque cilen‘.jciiei""|j.

Efl: S: alia iris cers Gmilis,prxdura.quain rus crematam tufimque ad ichneumonu Pjf tta fus remedio efre,nafci autem in Perfide j Similis eftafpeau,fed noeiufdem cffeaiP'J||j' vocatur zeros.alba nigrique macula in j uerfumdiftinguente cryftallum Expofitjs f. genera colorum principalium gemis, teus li tcracum ordine explicabimus. p Liber XXXVII. 4J1 gemiais j/era/phahtiordintm. CAr. X. in magna lui!: autoritatc, nunc in A nulla eft:i-epetca primum in Sicilia iuxta "“nienciufdem nominii.podea plurimis locis, j?'^f

4yi C.Plinl) Naturalis Hiil. cjotn^ pelli (imiletn abominancuc.clircordulem bus.Eam vero, qu* vnius coloris fit, inuict’ athletis effe. Argumentum eius, quod ° du,^j plena olei coda cum pigmcntis,& intra horas fubleruefaaa, vnum colotem ex orno.^ bus facitminij. Acopis nitro fimilis ell,pur‘’ cofa,aurcis guttis ftellata.Cum hac oleurn feruetaftu perundlis lafiitudinem (fi credin*^ " foliiit. Alab.tlltites nafcitur in Alabaftro gypti,& in Syris Damafco, candore intetft' tlo variis colorihus. Hsc cremata eri foffili ac trita, grauitates oris &c dentium extenu^j dicitur. Aleilorias vocant in ventriculis linaccorum inuentaSjCryllallina fpecie, mag^ ludine lab.-e: quibus Milonem Crotonicnl' fuiire vi“ vfum in certaminibus , iiiuiftum

volunt. Androdamas argenti nitorem ‘'jj, adamas, quadrata,femperque tcffellis betjVt ^ milis. Magi putant nomen impofitum ab quod impetus hominum, V iracundias doj»^, fit,an alia,argyrodaraas,aurorcs nb^,, ladera |

plicant. Antipathes nigra nontranilucet. Eocioris iucundi,nece(Tariam Magis rege c “iltitucntibus. Augites no multis alia vide- ^ITe,qudni ijuafcallais. Amphitane alio no 'He j- appellatur chryfocolla,in India: parte, vbi “iinica: eruutaurum,in qua inuenitur auro fi. quadrata figurataffirmaturq; natura cius, ® 'nagnetis,nifi quod trahere quoque aurum ^^ditur. Aphrodiiiaceex candida rufa efl. feptenis diebus calorem tenet excal- faa ^ igni,nigra ac ponderofa, diftii^uentibus rubentibus.Putant prodefie cotra fri go"' Iacchus intelligir,peralb(j (3 Aegyptillam

tranfeunte : vulgus autem in ‘''graque vena facit. Balanitz 1,5. '“Era radice czruleam ge- habcnt,fubuiridcs,& Corinthi; jris fi- n,:';* “'hdine. ex Troglodytica Vj Illa a Copto, hzc {fg hs,medias fecante flammea vena. Coptos ^^rachitas mittit:vuam ranz fimile colore: jIt Baptes, tno|'|?“’ rboriitcrtiam rubentis e nigro. bip '®alioquin. odore excellit. Beli oculus al- pupilla pingit nigra, e medio aureo ful- fpeciem fa- Ctj 'iucentem. H.tc propter fuam tt^''^mo Afiytiorum Deo dicatur. Aliam au- n]o'‘l''am Belum vocant,in Arbelis nafci De- t,j“'rltus tradit, nucis iuglaadis magnitudine fj''*afpecie. Baroptenus fiue baroptis nigra, "Edineis albis nodis alligata dicitur, vclut p & "'ntofa. Botrytfs alia nigra eft.alia pam- pj Zoroaftres crini- b ‘''a,incipienti vuz fitnilis. **ftulicrum firailiorem Boftrychiten vocat.

PBff } 4f4 C PlinijNaturalisMift. Bucardia bubulo cordi fimilis Babylone nafeitur. Btoatia capitibus teftudinum Cwujy’ i^ & curo tonittuis cadcns(vt putam)folroine inuc^'"' +Si!/eniie reftinguit.fi credimus. fBolce nimbo tur,gUbtE fimilitudiue. Cailmitis eadem quam Oftracit in Tocanr.nifi quod hanc c*tf buU.T. -tCallais rapp®! . . lei interdum cingunt T rum imitatur, candidioi,5c litiotofo mati lU® lis. Capnires quibufdam videtur funm ge®, habere, plurimis fpitis tumida, vt fuo loco'' ximus':in Cappadocia Sc in Phrygia nalcK'® eborilimilis. Callainas ferunt plures coni®" aosfen-.perinueniri. Catochites Cotfica Uf eft, c.atctis m3ior,mir3bilis,li vera tradunt®' impolitam manum veluti gummi retinenS'^ Catopyriics in Cappadocia prouenir. Crf ® tes,Gue cepocapites, candida elt, venarum dis coeuntibus, candore imaginem regereo*' Ceraraitesjteilscolorem habet. CinsdiX ueniuntur in cerebeb pifeis eiufdera nomi®'

fi candidae & oblongac,cuentiq; mirand.v, '®^j, do eli fides, pr^f-igire eas habitum maris n®®- Io colore aut tranquillitate. Cetites cer.r fi®l, Jis efttCircos pyristCorfoides canitiei hom*®,: Coralloachates coralio aureis gutis dillin% Corallis minio:gignicur in India & Syene.

terites inter chtylbliihum & cledtrum coio< , habet, prsdurarnaturx. Crocallis cerafui® pratfentat. CiiGtes circa Copton nafcituf dida,& videtur intus habere pattum.qui ft®'|-jj lur etiam ftrcpitti. Chalcophonos nigra fuad illila .xris tinnitum reddit,tragcedis,vc ^ geftanda. fune gencf® Chelidonia: duorum ^ hirundinum colore, & altera parte purp®®^j, nigris imcrpellitibus maculis. Chelonia Liber XXXVII. 4^^ j * 'ft IndicK teftudinis.vel portetofiffima Ma-. j mendaciis. Melie enim colluto oie itti. r lingu.T, futurorum diiiinat/onem pt* promittunt;quintadecimaI.una&filente. ®'*die;dccrefceme vcr6ante Solis ortum, cx. diebus a prima in fextam horam. Sunt & "^lonitides teftudiuum limilcs.ex quibus ad ''".Peftates fedandas multa vaticinantur. Ea

Q '®> qux fit aureis guttis, cum fcarab.xo deie- aquam feruentem;, tempeftates auerti. jV^lorites herbacei coloris eft,quam dicunt inueniri in raotacillx auis ventre,conge. eiifcrtbque includi iubent ad qusdam «®‘l'giofa motis fui. thoafpites a Sumine di-

,’t’ft.Yii-iJj 5 _fuigoiis aurei. Chrvfolampis in ‘'Siopia nafeitur, pallidi colotis die,noau j Chryfophisaurumvidetuceire. Cepio- in Aeolidis Atarne nunc pago,quondam ”PP>do,nafcuntur. multis coloribus tranSucen- j 'lalias vitrex,aliii.s ctyftallina.alias iafpide?. /‘'*tfordidistacuseftnitot,vt imagines red- jj^ht.ceu fpecula. DaphniamZoroaftres mor- ‘Comitialibus demordltar. Diadochus be-

™o limilis eft. Diphris duplex, candida ac a8‘;a,mas ac foemina .genitale vtriufque fexus wfo.ogucnte linea. Dionyfias nigta ac dura 'nis rubentibus maculisiex aqn.i trita fapo- ''ni facit,& ebrietati refillere putatur, St draco- ^faconites fiue Jtacontia e cerebro J-Oatfcd nifi viuentibus abfeiiTo nunquam gera ?'fcit,inuidia animalis mori fe fcmictis. Igitur ““tniietibus amputant. Sotacus qui vifam eam Summam Sbi apud regem feripSt .bigis vehi SOsrentes iradit,& vilo dracone fpai gere fom- ‘'fica medicamenta, atque ita prxeiderc. Effe rjf£ 4 '

45'S’ C.Plinij Naturalis Hift« autem candore tranflucido, nec poftea aut artem admittere. Encatdia cognominat». & cardifcetvnaiin qua nigra effigies cordis etf nettaltera.eodem nomine viridi colore, cot“,‘ fpeciem repra:fentat:tertia nigrum cor often^ reliqua fui parte candida. Enorchis cand'» eft, diuifaque fragmentis teftium effigiei» praefentat. Exhebenum Zoroafttes fpecior*"! & candidam tradit, qua aurifices aurum p'’ liunt. Eriftalis cum fit candida, ad inclinatif nes rubefeere videtur. Erotylos eadem amp^. coma: 8c hieromnemon.a Democrito laudat'' inargumemisdiuinationum. Eumeces inS*j flrisnafcitur,filici fimilis.Sc capiti fuppofita ^ fa nofiurna ocaculi modo reddit. Eumett^’ Beli gemmam, fanftiffirai Deorum fibi.Aflr; appellat,porracei coloris, fu perditionibus gt* tam. Eupetalos quatuor colores habet, leum, igneum,minij, mali. Euteos nucleo oW fimilis eft,ftr/ata concharum modo, non a“^, candida. Eurotias Gtu videtur opetirc tiam. Eufebes ex eo lapide efl:,ex quo tradit;,

lyri in Herculis templo fafta fedes, ex qua f facile furgebant. Epimelas fit,cum in canJ'l gemma fuperne nigricat colos. Galaxiai» ' qui galafliten vocanr.Gmilem proxime di^*' fed intercurrentibus fanguineisautcadidisfa nis. Galadites ex vino colore ladis eft. dicunt leucam, & leucograpiam appellanti fynnephitcn,tritam ladis fucco ac fapotc n»'. bilem. In educatione nutricibus ladis ftecu»'

tatem, infantium quoque alligata collo fai‘'j'''J, facere dicitur,in ore autemliqucfcere. memoriam adimere dicut. Mittit eam & A»” lous amnis. Sunt qui fmaragdu albis venis Liber XXXV II. 457 'UnligjtumgaUftiten vocent. Galaicos argy- fbcdidioc.^ Inne^ ^'^^amanti (icnilis eft) paulo ''umurauteiti bini vcl terne. Gaddane Medi floribus fpar- coloris orobini, vrluti NafeiturSe in Arbelis. Pl.TCciuoq;gem- fateri "a concipere dicicuf.Sc intra fe partum ^OncufTa, concipere autem trimeftri fpatio. Cloflbpcrra lingua: fimilis hnmanx in terra •'Onnafcitur.fedricficientcLuna edo decidere, ^ lenocinanti neceflaria creditur. Ojpod ne ^^edamus,promiifl quoque vanitas facit. Ven- enim ea comprimi narrant. Gorgonia ni- "'l nominis caufa, aliud cfl-, quam coralium: '1,'^od in duritiam lapidis mutatur. Emollit ma- ‘'^•fulminibus & typhoni refiftere affirmant, ^enianen eadem vanitate inimicorum poenas nafcirur 'uieere promittunt.'! Heliotropium in ^^‘biopla,Africa.Cypro,porraceicoloris,fan- nominis quonia 5"'neis venis diflinfla. Caufa Solis accedetera ‘‘eiefla in vas aqu* fulgorem P^rculTu {anguineo mutat, maxime Aethiopi- '?• Eadem extra aquam fpeculi modo Sole ac- ''Pit.deptebendltqidefeaus.Cubeuntem Lunam 5"endens. Magorum impudenti.v velmanife- quonia "‘Ifimum in hac quoque exemplum eft, “‘'ntifta herba helio:ropio,quibufdam quoque confpici neger. ^‘''Ittis precationibus,gerentem habet '^ephitiftes quoqifpceui' naturam m ‘®'ldendis imaginibus.quanquam rutila.Expe- aquam addita ftatim ‘"nentu eft.fl feruentem ‘'frigcrer.autfiinSole addita aridam materia “"rendat. Nafcirur in Coryco. Horminodes, candida gemma vel 'f trgurneto viriditatis in circulo ‘''8ra,5c aliquado pallida, ambiente au- coloris, appellatur, Hexecontalithos in J

4f8 C.Plinij Naturalis Hift. parua magnitudine multicolor, hoc libi adoptauit. Repericur in Troglodytica region®' Hieracites alternat tota, miluinis nigrica*^,^ vcluci plumis. Hammites ouis pilcium (ini*^** alia velut nitro compofita, prxdura aU*^' ' giiid petituris dcdir.S; litibus iudiciifque pofuic:in pr^liis etiam eas falutares pronuot^^J uit. Eft & alia eiufdcm generis, quae vocai*^ j henui ab Indis.xanthos appcllataGr{cis,e iuW'’ candicans. Jdari dactyli in Crcta,ferrco coiO^ pollicem humanum expiimunt. Ifletias al‘‘' lurido llmilisjdeoexiftitnatur falubris cont^* regios morbos. EU & alia eodem nomine.'*' quidior. Tertia folio viridi fimilis, latior tibus,pene fine podere venis luridis. Qu.artu"’^ genus in eodem colore nigris venis dcfcciiJ'®' tibus. louis gemma candida eft, non ponJe^' fa.tenera. Indica gentili fuarum hiber 1'°*” filbrufo colore,in attritu fudotem purpurtu^ emana'! Liber XXXVII. 4f9 *‘*'an»t.Ali.'i eodem nomine candida, puluerco Ion apud Indos violacea ell, fed rani» pifciti •“'uro colore lucet. Lepidoccs G-iuamas patri.t ^atiis coloribus imitatur. Lelbias Lelbi '“"Jcn habens.inucniturSc in India. Leucopb- (peciem candida ni- '“almos rutila altas.oculi Blimq; continet. Lcucopetalos candore niuis '* thuris auro diftinguit. Libanochros iimili- '''linemoftendit.fed fuccum mellis. Limonia- eadem videtur,tiU 2 fmaragdus. De lipare beftias "“e tantdm traditur, fuffita ea omnes '“Ocari. Lyfimachiis Rhodio marmori fimilis aureis venis-.politut ex marmore. amplim- exteratur, in antruilias coeunte.vt inutilia intetalbicante. .^eucochryibs iit chryfolitho ni- ^^ernnonia qualis iit.non traditur. Medea inuencaihabet ve- eft.i Medea illa fabulofa croci, fapore has aurei coloristfudorcm reddit Mecoaitespapaueta exprimit. Mi- c^Xal)etfisacceptaell& Rubri mansmonti- refulgens, ““s rnuUicoiot.contra Solem varie ^eroftes porracea lafte fudar. Motionlndi- vocatur tjuae nigerrimo colote tranllucet, P'*aninion‘.in ruamifcetur 3c carbunculi colos, *'exandtinum:vbi lardT.Cyprium. Nalcitur & 8c lub AIpi- {.''Tyro & in Galatia. Xenocrates ad efly- nafci tradit. H* funt gemms.qu* myrrh?co- fcalptutas aptantur. Myrthites gemma.vngueti ‘•"tm habet, facianqi minimse Myrmcc.as nigra ?>iorcm,attrita etiam nardi. Mytfiniies eminentias fimiles verrucis. •bfUeum colotem habet.myrti odorem. Melo- l'Ucos cft.mcdiam gemma candida diftinguete Wa-.Mefbmela.nigtaveua quemlibet colore fc«ate medium. Nafamonites eft fangui. ^per . nea. .

4^0 C.Plinij Naturalis Hift.

nea, nigris venis. Nebrites Liberopani Cact>>l nomen rraxit a nebridii eius (imilituciinc. Su"* & ali.-E nigra: generis eiufdem. NympbarrO’ vrbis & gentis Perfic? nomen habet.fimilishif; popocami dentibus. Orca barbari nominis»* nigro fuluoq; ac viridi & candido placer. Ci"' bria, quam aliqui notiam vocant, ficu c cera*(' nia& brotiacaderecum imbribus 8f fulmin'' bus dicitur,cundemque eiredtunr, habere, quc>s* brontia, narratur. Pra:terca inaras addita ** traditur libamenta no amburi. Orites globn^’ fpccic,a quibul'dam& fiderites vocatur, igne>* non fentiens. *' Oftracias fiue ofiracites eil ftaceaduriot:alteraachata:fimilis,nifi qubJ*' chates politura pinguefeit : duriori canta int^' vis,vt alix gemma: icalpantur fragmentis eia*' Oltracitiolftea nomen & fimilitudine dedet*' Ophic.udelon Barbati vocannnigruracolore*" binis lineis albis includentibus. De ObGiiial'* lapide diximus fupcrioce libro. gemmx Inucniutur** eodem nomine ac colore, no folum '1 Aethiopia Indiaqjjfed. etia in Samnio» vc putant, 6c in litoribus Hifpanienfis Oceani* » Panchrus ferd ex omnibus coloribus conft«f' Pangonius non longior digito.ne crvitallus v*' deatur, numero plurium angulorum cauetur. Paneros qu.alis fit,a Metrodoro non dicitur:!'*'* carmen 'Timatidis reginxin eadem dicatu Vf neri non inelegas ponit,ex quo intelligicut 3«' ditam et iacundicacem.Quidam hanc panfeb»; llon vocant. Ponticarum plura funtgenera.B*' Iteilatanunc fanguincis, nunc atris guttis, inter lacras habetur. Alia pro ftelliseiufde co' Jmis lineas habet,alia montium conualIiuin emgies, Phloginos,qucm& chryficen vocant Liber XXXVII. 4

Attica: aflxmilataiouenitur in Aegypto, ‘nQxnicitcs ex balani fimilitudine appellatur: ‘ "ycites alga:. I'erileucos,filo ab otc gema: ad ''*‘liccm vfq; candido defccndentc. r^ancidcs, S'*^' quida gemonidas vocanc,pra:gnantes fieri Parere dicuntur, medetfiji partunentibus.Na j :®les iu Macedonia iuxta monumentu Tirefis ''“•'niunturdpcc'^ aqu* glaciat.T. Solis gema '^ndida ell.Sc ad 1'peciem fideris in orbem ful- 6'ntes fpargit radios. Sagdam Chaldsi adhac- '^f«ntcm nauibus inueniunt, pralini coloris, j^flothracia infula eiufdem nominis gemma

. '^nigtam,acfinepondere,ligno iimile. Sau- '‘'«n iu s-cntre viridis lacerti harundine diiTedli /^duntinueniri. Sarcires bubulas carnes pr^- Seknites ex candido tranflucet melleo '“'gote, imaginem Lumr continens, reddjtque in dies fingulos crefcentis minucntifque putatur in Arabia. Siderites p“'nero:nafci 5; limilis.litigio iilaia difcordias facit:qua:qi '**fi:itut in Aethiopia Sideropoecilos ex ea fit ^^^antibusguttis. Spoiigites fpongii nomen *'Pfa;ltncat. Synodontites e cerebro pifciueft, fynodonres vocantur. Syriita: in litore Syr- '“w.iam quidem 5c in Lucania inueniuntur £ pslleo colote croco refulgentesnntus aute ftel- continent languidas. Syringites ftipulxin- 'ctnodiofimihs, perpetua filtula cauatur. Tri- 'Orus ex Africa nigra eft,fed tres fuccos reddit, ®5*dice nigtum.mcdio fanguineii.fummo can- didum, Tclirrhizos cinerei coloris aut rufi, '^didis radicibus fpcdlatur. Telicaidios colore '°tdis quos gignitur, magnopere : Perlas apud “'le£tat,maculamq, appellant. Thracia trium 8'netu eft.viridis, aut pallidior, tertia fangui- neis 4^z CPlinij NTaruralisHin:. acis guttis. Tephritis nous Lunx fpede hab** ruruatx in coniua,quanuisciner€i coloris.

coiit lios olex nucleo fimilis videtur : neque^ ei geinm.x honos, feci lingentium calculos gitpellrquc. Veneris crines nigerrimi concinent in fcfpecicmnifi crinis. Veienia^ Italica gemma ell, Veiis reperta, nigram riam dillinguentc limite albo. Zamhenen^'^ Media nafei Democritus tradit, ele£lri colo^^! -& fi quis terat in vino palmeo & croco, modolenrefcercjodore magnx fuauicaci.?. jaces in Euphrate nafcitur,Proconefio marn’^ ri fimilis, medio colore glauco. Zoronifios ^ Indo flumine nafeitur: Magorum gemma narrarunnequealiud amplius de ea. De gernmiffejua amemi/ru hominii logvomtndfi^*^' & ah etimalihws& de k cateru rehui'

C A P. X 1. Stctiamnumaliadifiindio, quam eqi'^^’ E fecerim, fubinde variata expoficione.Siq^'' dem a membris corporis habet nomina, titesa iocmcre,Steatices fingulorum anim**^, adipe numerofa. Adadunephros eiufde dicitui:;D&as & hic colitur Syris. Trioph-h^ mos cum onyche nafcicur.trcs hominis firniil exprimens. Abanimalibus cognom'^., iur,carcinias marini cancri colorc, echires '[j pera:,fcoipires (irorpionis aur colore autelE?’? fcaiires Icari pifci.s, triglires mulli, .rgophthr^ mos caprino oculontem alia fuiiIo,&a collo geranices.hieracitcs^rcipitris. Actit^® colore aquile candicante cauda- Myrmct*'^^ innatam repentis formic.x effigiem habev-i^* cabxocLim cancharias. Lycophthalmos moreft colorum cx rutilo fancuincado nigtu<« Liber XXXV IT. 41^^

®'Sfum candido cingicur.vt luporum, oculi, illis Omnia fimilis. Taospauoui eft fimilis.ire ^^idi.quam vocari chelMoni.VJnuenio. Harc- limilitudo eft in hammochryfo, velut ^“foharenismifto- Cechritcs milij granis ve- ..'^fparlis. Dryiccs c truncis arborumihic & “Bniinodoarder. Cilfltcs in candido collucet teiiei~.t. , ^ta: toliis.qiia: totam Narciffires ve- ^‘Setiam rderaitddtinaa. Cyamea nigracft * '^ofrafla ex fetali? iimilitudinemparit. I>yren oliua: dida eft-.huic aliquando ineffe . nuclee f'ltium fpiOT videntur. Chalaiias gtandinil 8c 'olorem & figuraro liabet,adamantina- duriti?, ??tcanc etiam in ignem addita manere funm “'Ses. Pyritcs nigra quidc.fed attritu digitos ’““rit. Polyioaos‘nigra multis zonis candicat. Aftiapia; in candido aut cyaneo difcuirunt c '

4 ^4- C.Plinij Naturalis Hift. didis manibus inter fe complexis. AnanchW'^* in hydromantiadfcuntcuocari imagines dc*’’ rumiSynochicidc vmbras inferorum euocat^* tcneri.-Dendritiile albadefofia lub arbore, cardatur.fecuris aciem nohebetari.Et funtini*'! toplures,magiUp monflrifics, quibus Barbif dedere nomina, conleffi lapides cHe.Nobis erit in bis coarguillc dira mendacia. De gtmmis nafcentihui & marum. C A I>. X Emma: nafcuntur 5c repente nous ac l**"* G nominibusivtLampfaciin metallis aul^' riis vna inuenta, qua: propter pulchritudiD®'* Alexadro regi milfa fuit.vt autoreilTheoph'*’ ftus.Cochlides quoq! nunc vulgatilfima.fi^f

veritis.quam nalcunturnn Arabia repertis lO?** tibus glebis, meile excoqui tradunt feptenis d'*^ busnoiflibiilqifineintermiflioneiita omni renovitiolbqidccuifo purgatam purimqig'*' bam artificum ingenio varie diftribui in vei>^.|j dudhifqi macularum quam maxime vendib''^ ratione leflantiumiquondamq, tanta: magni'! dinis fecere, vt equis regum in Oriete fronti* atqi pro phaleris penfilia facerent.Ec alias nes gemmx mellis decoftu nitefeunt, prateip'' Corlici.in omni alio vfu acriora abhorren'".^ Qi^x varii funt,& ad nouiiatera accedere liditate ingeiiioru contigit, vt nomen viita'"! non habeat.phyfes appellat, velut ipfius natf'. admiratione in iis vcnditantes.cum finis nfli' num no fit,qua:petfequi no equide cogitod! numera ex Grica vanitate confiffa. Indica' nobilibus gemis,etiam ^ plcbeiis rarorum d» ru.diau dignas diftinxifle fatis trat.llludt'''*, meminifre coueniei,inctcfcencibus varie m'"',; lis» liber XXXVII. lis a 5j*Wucis,linearum(j; intciuenientc multi-n- pjj colore.-f-niutari ffpius noniinanomi..» tad' in... materia.Nunc comunircr ad om. •'ifi'^ Summarii obfcruationes pertinentia dice- . s.opiniones fecuti autorum. C.aui aut extu- viliores videntur arqualibus. Figura maxime probatur,deinde qu; vocatur ‘‘^Ula.poftcafclypcidos 5c j rotundatangulo- +c “'mima gratia. Vetas a falfis difeernendi J,, S^^difficultastquippe cum inuentum yj fic. ex “gemis alterius generis fallas 5 in traducere. ?°“i'ehcs e cerauniis glutinantur gemis, Vt ira j.,^'Pmhedi ars n5 poffit,aliunde nigro, aliiide gjjj““lo>aliude minio fumptis, omnibus in fuo

Uj- probatiflimis.C^inimo ctiaexrant com autoru,quos no equiUe dcmonftratim, modis ex ctyftallo tingantur fmaragdi, ali v*® *'!• 'ranfluccntes,fardonyx e farda, itera c,!;. tj ® ex aliis. Neq; eftvlla fraus viw lucrofior. £>e ratione frobandarum^emmarum. CAP. XIII. depreliendedi , contri rarione falfas de- “'““ftiabiraus, (quando etiam luxuriam Siiij ia Pmudes muniri decetlpr.Ttcr illa,qux diy- ^'“•'Ptlltbus qulbuiqi generibus priuatim ay ^“s.Tranflucttes matutino probari cefent: Ex **“eceHeeft,in quarta horam, pollea vetat. j,g?^’^'menta pluribus modis confiant. Primii f “^ee.figrauiores fcndutur.poft hxc corpore, ditiis in profundo apparet, fcabritia j puftulx _ ''*Ie,in capillameto fulgoris inc6ftatia,prius pcrueniat,defincns tur “eulos nitor. De. “Iragmeti pauIu,quodinIamina ferrea te. , '“t, efficaeiffimu experimento excufantma- ® “‘sgemaru. Recufantfimiliter&limx pro- Tom.v. G G g g ^'

4t^ d ii\jtino- terebrarum profieit feruor. Gemmiferi amO'_ utttmb.le- “ Acclines Cangestterratum autem oo’ da «1 funt & niummaxim^ India. Et iam peraflis oninibi candua y’ oatlira: operibus,diferimen i,|Uoddara retu ipi'' Tnf' ‘ma rum atq;atu; tertaru facere'conucniat. ErgoF.reo in i®'. fdjit, pu“ orbeSc quacunq; c.rli conuexitas vergit, chetrimaeftomniu.rcbufquc merito princip*! tum naturae obtincns,It.i'ia,reatix parenfq*'' mundi altera, vir is, !'cem inis, ducibuSjmiiitibt*'' feruitiis,artiu priihntia.ingeniotum clatitad' busjiam fituac falubi itare c:cli atque temperi*’ acceflu cuniftarum gentium facili, litoribus po** tuofis,benigno ventorum af9atu (etenim col tingit recurretis politio in parte vtiliffimarn* Inter ortus occafulqi mediam) aquarum cof'*’ nemorii falubrit3tc,motinm articulis, feroil foli fertilitate pal’!', animalium innocentia, , vbertate. Qincquid elf, quo carere vita- no beat,nufquam eft prs ftanrius'.friiges,vinu,olr* vellera, Iin3,velfes,iuueTtci. Ne equos quidcv - - -• ' „a

€>Phnij Naturalis HtfToria libri xwxvy* ^vltimi Pina. > *^frara hasc pauca (ic emendato , atque ^liquoc varias lediones quaeomiff*

•uerejhunc iii modum annotato.

'jV' yerf.ij. prt Phintiafuntcjui legt~ pag. ^ Pythia, ead. verf ly. pro Li^ yymira. pag. iSS.ferf. yltimo, co)iteadant yilijiimum. , P^g-pag. ^PS. "^erf 21. pro ctejias lege CrefiM. pagm.

U6. '-yerf ^ 2 pro .yfrtaphernem furit tjHi le~ 'PiJJjpher nem. pagin. y.^S.yerf jj.prt lege JUnJjitimut.

TOMI oy ARTI PLINIANAE historiae I ndex locupIetifriinus,cuiufuisanimantisi plantas aut metallica; fpeciei natura ac vi* res medicas, & fiquid pr^terea id genus co- gnitu vtile,iucudumve toto hoc opere c5- tinerur,alphabetico ordine, notift]; Arith- meticis, veluti digito commonfttans.

— Eaculijiue cal ribm qu4 dicantur 42^ 3, ^ culh ex “vi- ^cerata cochlea (jua 122 lropa^.^14 ^cefines Jiuuius gemmifer injklit 4 ef(f B ^cefa , chryJbcoUa genui fidentia 23.1 -t-S 245 fSs.2iff, Tvm,2.pag, Achata vi^a Romanos cor rupit 27 1.& Tom.s> pa^ina , 2^9 ^chatcsjiuui^igcmd^f 471 Szr.et indetS 7 S‘SP ^-403 ^chates gemutvariajj eius ^bron^^Apdlu opM apud genera dr nomina i bid, Sumios 33S Achates in annulo pyrrhi firmones auriti ^ualu 417 tinnitu prafintiuntur p ^chatespoliturapinguefeit ^iffnthiuf» marinu c^uaU 46 0 2os.^Tom.3.pag.3P9 yAcheloi fiuu^gemma 4sS '^bffinentia opwna medi- Achilles eyuQ Telcphu Jana cinu rit302.<^ Te.3-pag.30j '^earnepifeu ^tp AchilluJimulacrum zsj Accipitrum generi perni- 37C.37t ^ dofm chamaleon 31.32 Achilles a Zeuxide pi- Acenteta tn cr^Plalii gene ' a-ti 32} 3 1

I N E E X.

lAchiUiS virginis habitu- oc- ma omnes 46^

culiatusj sAthcnionis o~ .jidarca quid, tb' eius effe-' fus Plus 2j i. b" Tom,2.pag‘ ^Acidula aqua tsi SS3’& Tom.j.pag.ioj KAciperi/hpifcis xr^.^To •ddarationis mos 9 mo 2.pag.rp •Adu/teno Mejfahna nobi‘‘ t^coniitvincere quid $4.6 litatus VePtius Vales 7/ Aconiti fimpri remedia •Adulteriorum tadium que 4. 4 .rs)T.& Tom.j.pag. ,paclo mulieribus indu-* 2S^.2Zff latUY zpi M^copis gemma 4/2 sAduFftonu remedia, ^lua' %/icragas (latuariuf 26 re •AmbuPforu remedia* tiAEHaco bello nauu^ntonq •Aedes quali intrita cou* ab echeneide retenta tS-i- jlruenda ^ot eAvfius Prifius piblor •Aedium conHruendarutfi \Abiius Poeta JibitpJi Jia-’ leges ibil tuampofuit 26 st •Ae4i/cta%oma qua nobt' xAbitj Nauq fiatua 270 lifima jpo xAdamantu lapidu confide^ •Aedi/icmmJine firreo ck^ ratio 42p .toto capite ibid* ^Adamat venena irrita in- •Aedilitas (^Jaris mira 2 sf *-tt 4St •Aegineta/Plor J4/ %Adainas vndc diSlue 4.^0 •Aegineticum as 266 ^Adamas/anguine hirci fid •Aegilopis morbi remedk gitur 4St’ ^ Tomo /, 10s.3tp.tb' Tom.j.prg* pagina 4 S S4.t4S-r43A2p.402 •Adamas a /alptoribus ex* •Aegira /acerdos vaticina* petitur 4jr tura /angu-inem tauri* •Adamantis duritia nulli num bibit 4» cedit 4J0 •AegiSihusab OrePie peri* •Adarr^ntu genera/ex jbid. mitur 347 •Adamantis magnitudo ibt. •Aegie •At/culapijfilia 34^ ^Adamantis cum macete •Aegophthalmos gema 4^2 dijiordia 4J1 •Aegypti nitrum quale 17^ •Adamante /culpuntur gc^ •Aegyptipyram des 3SS 9

1 N D E X. ^es a Serfiio 'Pege primo lahyrinthtU .jSif .fignatum 234,^ rom:2. '^^SypUelcihum 42 s -P^g-443 ^^pti pnaifitgdi 432. ^es fignatUTTi nota pecu^ ^S^ptiopalm 437 dum ibid, /iter^ jSr •.Aes coronarium qmd^ argentum qno- tjuale 2 ss>^S 9 p^odo conficiatur 233 kAcs alienum quod,^ vnde piclura inuetores dicium 2$^ xAes alienu Milonis ingens

“ SPt ‘aptiorum c^7 Pirjarum P^^nHum 337 kAcs ex cadmia vbi confio ^^ptij crocodili adipe. *€- ciatur 2^74 ^^°tosvngunt 30 %Acs fiorinthttim quo caju i^ptioru vegum ingentes fiierix inuentura i^s •Aes regulare quod 2SS uni^ in pyramides ef- ^fi^ Ayi j 33 ,Aes traheiiatid/6402.42 cuius rei contaSlu art* ^Pfiptilln gemma 4 S 4 uAes ginem contrahat 23 f Catus Conful, & ^P'«g

C.Tribuni pleiu ftil.. 2.pag.44S •Aeris grauis poena vnde at 233 ^ C.flatua^ ^ atiroa £fa notaPJaniu geminus dormitu ib'id. Aeris bnjiltca. JiS 234 quomodo pUlura. Paraf^ o- Aeris inauratio fiat 23$ d+S Aeris ex vena efiofiio 2S4 Aeris prima nobilitas 2C

^erif vJUi, varU^ue eiu4 sAefipt fibularum phtl^fi*. cpera 267.2$^ phiconfirua fi* tAerU fiorii cofidtmtio spt •Aethiopia gemma fi' Airu fijuama tjH4 ibidtm 44f,449.47g,4ff/ ^eramilitum vnde diSla •Aethiopica harena 2tr4 mori/icando maxirfi*. %Aeye limma valua^ um* ma Sl' ploTHolim fiebant 267 •Aethiopici Jmaragdi %Aerx publica conFtitutiones •Aethiopes quomodo a0 . inciduntur 2Sp tes omnes videantur K^erarium vnde 2174 Aethiopum proceres cof* *Aerar^' tribuni vndc diUi ra fia mini» pingunt ibidem Aetitif lapidis confider^^^^ tAcruginis coficUnda ratio, natura,generajocu4 l' &eiusvfns •Aetitis lapidis tn medd''^ •Aerugo ancorum vajorum yfus I43-& To.tpaf,"' fianno illito compefiitur Actites vnde diBus Ij 304 Aetites lapu in aqui/at^. •Aefiulapius ctir fitlmine nidis reperitur 24l'^ iHus 74 &Tom.2.pag.f7 KAeJculapiw Tyndariden qt*^ re Ajrieam prajhtur , uocautt ad vitam ibid, A^ica aliquid defiit^^j •Aefculapij filiaplurei Ajrica alumen fi •Aefculapij fimulacru 2S4 Ajrica parietes ex 2Ss Pi‘ Aefiulap^' ^ filiarum pi* Agamenonis piBura»* Uura, Socratii opus 34S rajyofw L Aefculapij ades cur extra Agatarchi piBura, j vrbem 77 nidis opus •Aefculapij inuentum 12 s Agelades fiatuarisU Aefiulapio cur dicatus fit Agtjander jlatuarifte anguis pt AglaophonpiBer ^efiulapius anguis Epidau Agnon Teius aureis < ro 'Ppmd adue&tis ibid, crepidas fifixit Aejopi hisirionis luxus ss2 Agega qua dicantur INDEX,

^^oracriti JlufptorU opera fiperamJTimanthu #- less '^SragatiumbitHmcn .Alabandica 3S 7 cryF}aUu4 .f.2» '^Srigentmui fiU eiupjHt ^Alabandicw lapis qualio ''“ira natura / 7 » 3S0 ''^ifippa Marem Panthau %Alabandiciti carbunculuo “itficat 26 1.37 4-3sr •f 40 '^irippa Marem rteflieita-

'^&ippa Marci thirma xAUbafhita bonitas ^ vi* tiumejtse

'^ifippa Marci de publica.- .Alabaiiritcs gemma 4. 32 'iie 0. ^labasfrxm jignu ds- tabulis oppidum 443, teatio 317 dfi" Tom.i.pag.tfi3 Marci ingentia o-' xAlaru odoris remedia /79, P^ra Sfi. Tom. .pag.i 390.3fit.39S 3 &, 3 47, ^is^ippaaquadit^tis tSP iSe.tfit '^&'ippa Meneny pauper^ ^Albula aqus vulneribus tas 2S7 medentur jjr *^^^ippina Claudij Impera^ ^Alcamenis ^atuarij opera ^°rti coniux 3

\jilcuithene ^lEirix tura, genera, vjus, hont' Alcmena piclttra^ Zetuci- tas ifiP dis op Ita ^27 Aiga herba medicinet fbi^' ^leclorin^^emma 472 Aiutemon jiumus i$2> ^Akfcjitjiiarnmu genus 172 Tom.r.pag.T4.4. dy Totf^' %Alcx p:fLiSyemfej»e in me- 3 pag.78 dicinis vfits 21$ Alienis magis i^ukm notff^ ^kxander Magnus Lyfipi vtimur

coataneus 277 Aopseias pifiis ^Alexander Magnus The~ Akpicia,id cfljhumani bas capit 2S4. piiis,barba^ vitij me4‘' %Alexander k ^0 Jeruatus cina 34.44.4$ loo.fa* 242 21s.302.30g. Tontd', Alexander xMagnus (hm- pag.$S. 6 4, 77, 103.108'

paifem amicam Apelli 14 -t- tsSy lyd. 177. 22i' dono dtdit 232.240. 248.24P. 2S^‘ ^Alexander kfilo Vyrgotele 2187.27s.2S7. 32$. 3SP in gemma jhalpi voluit 410 atS.^ Tom.i.pag.322 Alpes Annibal exupeS^ ^Alexander eyuo veneno ob- 3^4 ierit 141$ Alpium cryffallus %Alexander Magnus kjolo A/phion lacus vitthok^^ ^ sApelle pingi voluit 333 tolht iP ^ Tom.i.pag,322 Aksminis confideratio,

xAkxandri pitlura, Proto- nera,vfus. natura 3 - genis opus 33S Alumen quid xAlexandri Magni Jlmula- Alumen vhi prorsenit crum 2So.^ inde Alumen quomodofiat ib]^' xAlexandria sAegypti di£i- Aluminis vfus in lanis culter aditur ySs- &' Aluminu Jpeciesduet tbt^' Tom.i.pag.214 Aluminis liquidi probat^* %Alexandrite Aegypti oheli- ibidtm fius 381.382 Alummis liquidi Alexis ftatuarius 277 ac vires Alga herbet coJideraSiOtKo- Aluminis Melini p

I N D E X*

pur^itt ibid. SpS.3pp.404 404.40'^ rs9 .yiinafis xAegypti rex 3S4 firmdtia ^rnatorij vim habentia 12 ‘l-^-f- SoS. srp.J!7- & zp.t46.<^ Tora.i.pag, fag.se.jj. sp. 370.^ Tom.z. pag, 24. ^ 7. 7 6, pj.roo.io2. ^f-4 - & ToM.j.pag. sff» ‘fo

237 .23S. 242. 243 » KArna^onum praltj cAlatu-» ^/0. 232. 236. 2SP» ra,Phidiit opu* 3S ffs.26p.273.274. ^AmaT^iiMm fimulacra in

^ 7 2 S. Dianaleplo zjt Hp^ p. 3 .iSp. 34 S. Ephefia SSO. 3 U, 3 S^» 3 fff- ^AmbuUorum remedia 23, S 3S.64.S3. ipp» 7 S. 333 . 3Ph394 » S4-17P. ' 1-oo.j^ 24S. 360. 402 . cir 03 . 404 . 40p 3P7. ^ pargaii- Tom,j.png.pS,'ioo. loS, fla'

f . . t77-fSo./p2. ip^^^ ^e. 3 !. PJ.r?^- 44 fJ 4 ^^'^°ff’ 207.20S.244» fp3. rp7. 204.224.223. ^'pitg. 272. 233.234.243.244. 2 4 S^ ‘t'o e^-S-pAg.22. 33,31. 33 . 232.237. 2SS.263. 271. 2 St, t.l 70. Sp.pp. 2Sz.36p.3S4.3Sff» ' tj i+e .ttp. 3S7 "'^' -l -'Sp. »^methyffi6s, gemma qua.» ‘se 74 77 • fpS.ZoS. 20p. 213. lis 44S ^^7. 232.234.236. ^Atntthyfiicokr qualis43o, ^37 ij['^^^'^40,24i. 242. i^Tom.2 pagina sp.i^ '^SS.2SS.iSS. Tom.s.pag.tzs i^'^fff. Ly4mithy(i!\on[es,genw 263. 26 ff. 2 ffS. car 2 Sl. bunculorum 3 <,p^fS. 27 S» 27P» 4.39 sAmtanti lapidis confidvra^ ^^2.383. 334.3^7» tio 4.00

''^^fi.jpf. 3p 2 . 3pff, ^mkitU ftmma exempla I N D E X.

templo conficrata plura 3SS • ^ Tom.r pelg,S2I Amuleti VIS inefi ^mmochryfus gcma 40 42g ^ ^mmonii^fiue Hammonii, Amuliuspi^or cornUjgtmma 45 S Amymone Ifmenia ^Ammomirum e^titd 413 raulis finaragdo i^P^j %AmQYtm mitigantia toUcn pta ^ tiaejue I4S. 1S3 Anachires ^ma eadAl^j Amorem concitantia t^S adamante, vnde ^Amortm inhibentia ibid. acceperit J .kAmpelipifces JalJi 2SS Anadyomene VenuSt ^Ampelitidis terra medici- lis opus 333‘!, na Anaglypta vaja tjua^. ^mphemerino7t, fibris] ge- tur j nui , eiufdem reme- Anagnia capta dium 62 populus ftipendio lf^[/i xAmphion\ filXatuli liber- tns tus 362 Anaitidis Dea templi A ^mphiblyones ^ui Ananchitis gemma y Tom.J.pag.s^t Anapauomenos ob awp xAmphion pUior 331 fiatru mortem, j Amphionis Zeti fimu- dis opus y lacrum 3 73 Anapauomenos, Tret^j ^mphifbatia calcata abor- tabula ^ tumfacit 143 Anatum in medicini ^Amphifbana neruorum do fifi.102.104 p laribus medetur igS Anaxander piSlor j[ sAmphifirati fiatuarij ope- Anaxilaus medicus ra 373 Ancai pilfura, ^Amphitanc gemma 4f3 Amphitheatrum Pompe^' Ancus Marcius 393 in Vrbem duxit ^ Amphora mira Lentuli Ancus rex quot fa’^ / dedit 379 populo f Amphora dua Erythris in AnUroby pi^foru d

I N D E X.

fcriptcr 2Sg Animal elarijiime emniu piUor 327 cernens j4 ^drocUmai s.emma vade Animalium peregrinorum ^‘ila 4S2 in medicina vfus 2s-to» '^"irmUmat, lapu ex ge- to capite hxmatitarum ^02 Animaliumpautd^ifmum '^^‘droynedd pi^Hra^Nicea ominum 31 Jptu 344 xAnimalium fire omnium remedia /#. itf'- in medicinis vfus 4i,per totum cap.izj.per totum . jps* caput *f-/. 2p$. Tom.s.pa- S^.j>i.TOS. Jinimaliu miracula 14S, rsj. 20S. 2rj>. toto capite ^^0. 24Q.2ss-274.2s7* ^Animaliumaslus iSs-to- \^^- 2 to cap.& Tom.r.pag.37, pS. 3 a 4 . 343 - 377 - '«0. 40S, 407 toto cap.S7i.373*S77* S. 3SS-402.403* 'e manu ve/cen-* 37 3^4- ‘^7 Tom.2.pag.2 ff.32.40, . vi'“ . conjiderauo, na- totoca.4r-toto ca.7S.122 ^^^a»ynedicina ^1.120 tAnimalium ex membri* tAeJcnl^lo dicntus medicina 3. toto cap- ^nimiaffeSlus cjuis omrnu pajlitur in adibus primus penicillo exprefit ^?»^e ibidem 33d gentu pulcherri ^.Animi Jblicltudo ^uo pro- hydri 92 pitietur 9 ^p*i infUnt multa reme* uAnnibal uAlpcs exuperat Jdf dt"' . ^^tn/e membrana mt- ^nntbalit 'tn Hifpania fi- **lcin(t si^ dina 247 '^S^^inum »HHm qUid Sd uAnnibali* %pma fatua ^^Ifiana lapidicina 40 tres 273 Q.sAedilii Curu- xAnnlbalfitus hotlium in- tra muros vrbii 'Bpma e- '^’‘i>nal nulli eih viuet 33 mijit haUam ibid. p .

r N D E X*

xAhynj FeectaUs fiattut 272 ^nfirum ob dctebfits ditm primmn Utts lorum injldiits honor precatianihus ifiuice^ft Tom.:.pag,6 7 jiam omimmnr y i^n/hum in mtdicinii \^7}7iKlorfi cojiderath rl^ S7.9i'.p p,i04,iod-tt? d (fPto repertus ^ntaciiates gemma fij fitcrits tnctrtum ibiiL xAntA! itb Hercule viUi / %A>77iulfts iti finisfru manu r/i»latn:m i1^ geffahaiur jbid xAnttrotet gernma 4^^ %Annulum prijci vngttlnm KAnthermiis jluiptor S^\ dicebant zzs K.dntheHsfiatUxirius innuitis inghifpret^' 4s

%A7inu!u etjiiesttr ordo d. nus plebe difiinSius 22 xAnthrepographus ^uu %Ati7iuiorHm gemr/ta 'varia catur zzS Antidotum Mithriddt‘^ xAnnuiomm autoritatifir- c^tiot ex Tatius chPabatl^ ma quando cbflituia 230 xAntidotiii^ iHgrtdient ^ xAtinnlorum T{omanorhm 70- /oi. i9tx /94 tria modia ab ^nnibnle Sfi.jrp. ^ Tom.y'. p^' Carthagnitm mijja 22 7 24a.244.jop.j4.f. ^hnulis nonnulli ventna xAntidotipictoris prai^p- inclu/k habuerunt 22 ac opera ^4*^ ^nnulos maior par gentiu xAntigoniis feriptor /' non habet. 22S Antigonus Jiatuariue ^ ^ ^nfirum cura ob (apito- Antigoni regis p2ifura,^f. lium iicfinftim S7-. rn Apellu Profog^’^ Tom.2.pag.

I u E r. Anulare colorts genuSj ^ Petila a C.Po^i/iOj afjte- vndediPium 322,32^ circu/tim egrede-- Apelles piUor elephanty ca ^^tHr^re^ondere cogitur loris inuentor ^2/ opellis nulla in te^oriis pt ^^ijochiis ManliHi Creta- Clura 33-1 pedibus ‘Pvmam ad- xApelles magno pretio didi- ^el^tts' 362 Clt ^^fipatcrfcuiptor, & eius ^pelit tantum permijfum^ '^pern 2 et/ ^lexandru pingere 333 ^^^ipnthes gemma 4S2 dr Tom.i.pag.322- *^^^paihia.^md iSp.430 ^Apelles quado, & eius ex- ^^‘patbiajfirri tempcra- cedentia ^^^agcntis 302 sApelles quid erga AProtOi- pi£}or 34-0.3 genem egerit 332^333 ^^^^podij cojidt ratio 2pB .^pc Ues quibus ufus colori- C. quando Con- bus 323 Jul 230 ^Apelles die quolibet linea ^'^^oniuf Triumuir dena- /altera ducebat 3^2 ^‘ojhrum miJcuiT 23 sApelles pinxit qua pingi ^^oniti^ Nonium Sena- nonpojjunt 333 ^'^^ent cur profcripfirit ^Apelles in amttlos benignus 333 jr Minauis .^Eitaco- opellis praceptor quis 339 ^do tl(; echeneide pifii- 342 rttenta efi /S 4 ^peUis mors Venere im^ Mduxus 23S'13^ per/iila 333 ^^^^qM.firiicuaiqi lu- ^peUi CampaPpe KAlescan- -43 ef driamica dono data 333 *^tonius MuJa; .^uguTH ^pri in medicinis vJUs sS ^eduus SS>S 7 ’SS.i>3 C.ludus ^pri partium contra /er- ^‘^'•rides piBor 339 pentes medicina 31 iti argento pi&o ab xAprufia vrina graui/imes ijj ST ^pa ^ INDEX*

qtfdtjon pufi^ant zi fiitutum 37^ I ir Tom.2.paff.7j Apollinis fimulacrum i l*' ^Apes crahr^neJqHe ^uos no 2$3>2S4‘3^7'373 firiafit zz Apollinis eir Neptuni fi^ %Ap€sn€ quempiam attin^ lacrum ^ant Z4S Apollinis & Diana fi^*' ^pes Jpdrfd quomodo in al lacrum 3f^ uearia reuertantur ibid, Apollinis Delphici coft^ ^phrodtftace gemma 4SS Ii xAprodiJius ftatuaritK 374 Apollinis Calatini teznf^ %Aphrodifium fiumen Pyr- 26S rheafeemitiae ^eriles jk- Apollinis cithareediifitp cit zji temque perimepjtufi^. tAphrodite cv xvivot *A/-~ lacrum iK camenis opm 3^ Apollinis marmoreum i Aphroiiiti conjideratio 177 muiacrum apud Aphronitri medicina 37 z nios,Dip(snh& Scylb^ AphyapiJcM 272.22^ opus 3^ Aphytacores arbores 42 6 Apollinis Palatina adesS^

Apilajcudes , auri gemu 4rst j 240 Apollinis co/ojfus Apion Pli^onices, fcriptor Lucullo %omam trfi^P, 43S Aj^ocynoUt rana iculum, M of Apollinis Palatini fi^^^f eiufque vfus ApodU auu in medicinu Apollinis fims^eiujqj vfuS Z2 6 fktidici Apographon Stepbanopoli- Apollo Curius qui dis quanti d Lucullo em^ Apollodorus fculptor ^ ptum 343 2Sff u ApoleUuspiJcif expelamis Apollodorus pi^or q**^^ dum genere 220 ApoUinu fimulacrum ab Apollodori de Zeuxido^^^^ Antonio Epheftis (ubla» bttujnf tumt^ab Augtiflore* ApoUoniaticu * ^ INDEX. TofH.r.pa^.Sr ^iquapecudum colore mu ^P'^^oniiicsgemmaru fiul tantes 132. &Tomo 1, pfor ^/S pag.78^ ^P^Uon^pi[ioris opera S7S ^Aqua podfts fufimh omne '^posfemutu remedia 120 2S4^& Tom.i.pag.zSo xAqua qua accendantur ^pofiopon sAntiphilitabU' 246. 401.441 la ^^6 ^.Aquarum impetus quoji- '^poxyomenos Lyfippi fi' liatur Z^**rn 2S0 Aquarii vis maxima 24 ^ '^Ppianu colorii genU4 3^S Aquarum beneficia 14^ '^PP'-a aquadnbhn a ^ iS'i Marcio refixus 3Pf xAquarum differentia di- ^Plybhsgemma 4S4- uerfitatefque plures 2$ 0. '^pfta pijbis 272 toto capite '^P^ffiorus Maguf 22/ %y4qua hominibus fiilubres

'^P*fJvida»2 Ui lacus ^Jri- ibidem ejuo nthtl proiebia ^qua calida i balnetfque apta ibid. ^Py^on Jithhur quod di- ^.Aquarum medicina ibid. ^a.tur 3S^ per totum. '^Pymi carbunculi qui.& ..Aqua vini tadium ajferen ^^^itadiUi 439 tes 2JS

'Jfto paElo fibito re- ^qtta vinimodo inebrian- ^^cretur ita vt poflea tes ibidem *^onjirH€at 2pS ^qua cdteris elementis trrh ejuo pablo ita conci- perat 24

^otur "Ut jiruere vtdea- .Aqua qua vtilifima xsS ^hr ibidem .Aquapluuia num cateris '“^q^iarum miracula 249 fit leuior ibidem ^ Tom.i.pag.77‘7S .Aqua qua jalubres ^ vel ^qua mira naturajn qua contra ibid. f-ilicet nihil mergitur Aquarum toto orbe Jalu- 'S4.iiir Tom.f.pag,ifi7 berrima qua tyg aff* Aqua virgo 'Poma,^ 'yn* BHhh f INDEX. dedica tsp ^rabiagemma <]U£rendi ratio ibi. ^(jUAYHm JUbterranearu .Arabia gemma opalus 43 ^ Jigna ibidem KArabia lapts Ljgdinus 3^^ ^

tales i quales terra uenitur 4i^ per quoiJluunt 162 Arabus lupis qualis 4^^ sAquarum rnira mutatio Aranei mufcartj in med^' ibidem cinis vfus 106. fOl %Aquarum calidaru •v/u^, Araneus lycus I24’>3^ ^medicina Araneus pifcis manptdl* ^qua marina quo paSlo liaris jif dulces efficiantur iCS Araneorum morjus retnf' Aquarum ducedarum ra- dia Tont-3' tio, ad idque inFtrumha pag, 7 s. 7 S.ig./ 47 .l4 f' iSj /S4>S7^.2j^. 242. zgb ^qua Curtia ^ Carulea x^J.274 dubius, Caligula & CUu- Arbores pifies ztfi.ttbf**' dqopus SPS mo z.pagtf sAquilarum 'm nidu aetitcs Arcadiagcmma 43*

lapureperitur . Arcejilas piElor ^ Tcm .9 pag.fj Arcejilaus piUor 33* tAquilas nbparerefine ae- ArceJilausPiafies,Lucf*^ * tite lapide 402 fitmiiiaris 33 xAquila pullorum indolem Arcefilaus fiatuarius* Jolis intuitu explorat 104, iufq/ie opera 3l^ & Tom.e.pag.ff Archelaus CappadocU f*** t^dquila in medtcinu vjks ' nii 104 Archelai piliura, ^^p^**** Aquilio duct capto aurum opus 33*

in os Mithridates inffidit ^Archejtias fiatHarius,ei**J' 43S que Opera Arci** i N : 5 E X,

^^chi^aU! piBura» Parajy Argenti Jpuma confidera- f>pU4 ^2p tio 2 4P ^rdeoU anis i» medicinis Argentum calatum quddo “^rus 'P^ma in vju ejfe coeperit ^^dtces Corinthius ,piS{or 4 ts> 31^ xArgentum quomodo inau- ^^^UiuspiBor 34t retur 2S4 *^^copajifarfcm de OreHe Argenti differetiadua ibi. ^**diciurn fiyphif duobus Argenti bonitas ejuomodo ^^fcuiptum 261 exploretur ibid. ^^etina vaja 3S2 Argentum Aegyptiu

vfus 3^ o.toto capite empta pretio 3iS.<^ Argentei currtti ihidcm mo i.pag.322 ^rgenteK fmminaru com^ ^riflippus Philocaris f' ^^ pedes ibidem lius 3 ^rgentopitn attrtem quale

212. lir Tom.2.pag.s^4.2. apro vulneratus ib>^’ toto capite ^Artfiotcles conjlim sAriflarete piflrix 34 S xandri mortis t 4^ ^ .Artflides fiatiearius 277 KArislolelis mater 33 ^rifiidis fiatuarq opera xArifiotelis haredes^ 28S rumauflio 3l^ ^riftidis pi floris operaysd', ^riffotelisfiha Erafiflt*' 339 ti mater ^rifiidis Iris imperfibla ^Arifiratus tyrannus 3l^ 348 'Armeniacum alumen 3I" .jiristidis inuentum 342 Armeniaca cotes sAriHidUpraceptor 33 0 Armeniae* Jardonyebe^ tArifiidis tabula ingenti I N D E X. 363. eoior i/J*. 2p1.306.31s. 36p ^ruernorum ftatua^Zeno- in beilo filii cifii' doriopui (inheintur 2j2 276 xjdjkrota ^ua 42» "^'rrniila. ftemmArum 23} gemma 432 '^rmo^c wpiUura di^ tAfbsslos vene- ^ 3 ^ ^ To.s.pag^d 7-p 2 . fui „ ^filius PoUio Claudy Cx- id S. ip'^' 200. procurator 37p J07. 222. 224.243, /aris Polito primus hi- ^So. 2 272.273.2S1, '^ftnnu d4 . BHhb 3 P

I N D E X» hliotheca %oma dicanit ,jAffos oppidum 3pS.& 3X 2 .^ Tom.i.yag.3tS Tom.i.pag.y2,2i3 Vide Poliio ^fferiagemma 4.4P xAJiniui Gallits ConJUlisS xASlcrion phalag^genus xAfinus, &ex eo medicinae sAflragali^ntes exare,^ lycleti opus 27 sAjininum kc ejficadfk xAfirapeSt Brontes, dy nium raunobolos ab ^peUe d(* sAfmini kUif remedia 33 pibfi /// 4-3‘S0‘SS'S7~^ Tff- xAffrapia gemma 4^1 mo s.pa^. p2 ^Thoitesgemma 4^9 xjd/ifika ojjk contra venena KAiiroholosgemma tl>'' dantur 43 uria auro abudat 24^ ty4jini vrina ad <^uid projit i^Ifus animaliii exemp^ 30.s$>,fl iSs.toto capite, ^ Tof*' sAfinini renes vefica mede* 3 .pag. 4 o.toto cap.4r, ti* tur sjs to capite K^fnini fini medicina // ^MfPylos jhadiodromos, *Afinini pulli JanguU drfi* tyopus 2 i* mus ejuibiu profit 61 ^flypale c^* ^Ancaus ^ %Ajinina carnes phihijicu ^ KArt Jiophonte pidts 34 medentur 62,63 ^Atalanta in templo LanP' *AJinina pellis impauidos uy piSla /t* tnjkntes fkcit yo Aterius Labeo pratordd ^Jinaquofierilefcat 24. 3X$ ^Jininum lac in arcanis 6 3 Athamantis fitror >~dJhpodorm ^atuarius J zyy Athenaus flatuarius ir ^Ai'p endiusjal j6y Athenis tngensJi^ioruPt t* xASpidum morfus remedia pia Jfi. SS. Ip2. Sfi . ffO. ^ Atheniinjium contra P^' Tom.s.pag.isfp.jiy.zSo fas pralium d Panao dt' %AfpHates gexnma 4/2 pitium /'/ •AJiius lapisj eiuj^Ke mira Athenienjium £>emi natura jps Bura 3^^ ^/is ol/m libralis 233 Athenwm piBoris epsd p^

I N ] > E X *

^uaritia ad ima terra t/t* penetrat '^theuodorut fiatuarisu fccra 222 ^77.S74 ^ujeia aqua vbi // gtmma. 4SS s^ufidius Marcus tutela redemptor '^fUntici marii inJuU p!i^ Capxtolij 314 S2 album mittere ^li'o x^uge Demetrijprua 3 credita S^S xAugites gemma 4SS quali- '^^ramentum coloris genus •^ugufius decurias ter ordinauit 234 3JS. ^ 2 /. 32 Z 'Attalus medicus ^Augurio argentea Jlatua 264 '^^tah regis domus ex qua tributa 2 rtiateria SSS ^ugufli/omnium 79 in eo pi^ '^^taliaduerfus ^aUuspra sAugufiijhrum^ & <2 lia. 2 i'S Itura 39 temr '^^talimors ^(fo ^ugufli Imperatoris 344 '^t^tnli doSrinade fvorpio- pium Hyacinthi putri itJu cohibendo 9 ^ugufius pitturadelclialus ibid, ^^talus Jex millibus Jefier pater quis 373 ^sy.m tabulam emit ^uguili marmor Tomo i.pagtfiu ^ugu.jhsm 37 quale 390 S 2 Z ^ugujiifirum imagines in Con- ^^t^licavejlu 393 ^ugufti cordia templo 4t4 '^^talica vefies a quo gemma ji- ^am adueUa 4t9> ^ ^ugujlus qua gnauerit .4s9 Tomo /, pag.40 0 contra Anto- ^ttelabi locuSiarum ge- ^uguUus apud Altium jS 4 ntis 9 ^ nium filius Caius tSff, 'Attica regionis fmaragdi Augufii Tomos, pagina sd, 4SS dy , 26 Attici liber de imaginibus 9 piUavua decepta idujirium virorum S^S Aues ^uaritiaredargutio 222 . 3:3 25 d* Auium cantus quo com- ^oto cap. 2 ss>^ inde pefeipofiit 34^ ^Tomo 2 . pag-49^ ^35 Auium diuerfitrum in me- ^uaritia origo . HHhb 4 3 INDEX. dicinis vjii4 iij pagina 81.207.108.19^ ^mum /crmcttes ut intel- Aures purulentas/knavti^ hgi pofint p / J78. 193. 293. dr Totfi^ %AnUniu4 Eftander fiatua' 3.pagina 244.230. 2S^‘ rius ^72 233.264.268. 276. 40^ xAuloSpifcis 20p.220 Aurium grauitatem ernt’* %AuraTapifcis zip.^To^ dantia 48. 292. 296 pagina mo 2. iS Tomo 3. pagina 7-f* pijlif %/iurat£ medicina 77 - 17S ip + Aurum ^uopoliatur 40P ^urelita LXonJitl (juando 4S

xAuricularum remedia 4.S. ruatur , cuHodialurep^^ dr Tomo 3. pagina 72, 4S3> ds" Tomoz.pag.tS^

ss Aurum mplexum crifii" ^urem ingrejfa animalia btis 2i6

extrahantur 13.107 Aurum exitum apud ‘Xf sAurium fordts medentur manos ihidef^ morjlii hominis j Aurum mulieres pedibttf uduriummedietnet 13.20. gcflabant 23i 47. 48. 106. iiS. jpi. Aurum m Caflris haberi

M 02 . 33P. 3 ^ 0 . 42 p. dp- Spartacus vetuit 23S Tomo 3. pagina sz-ss. Aurum igne proficit 23 7 SS. dr inde 143. /43. Aurum cur tanti pret^ tSz. zS8. ibidem sSp.ip3. ip4. 208. 21$. Aurum tribus modis inUt* trp.222.223. 223. 22(f. ntri 239 230.23^.240. 241. 242. Aurum fiuminum opti' 248,232. 23S. 237. 2ff0. mum ibidev^ 2^3, 274.281. 333. 330. Aurum quibus in locis rt' 3^4. 384. 38(3. 3po. periatur r 8 6 per totutf* . iAunum mtdicina multi- caput plex 47,106 Aurum quanto labore rf' .Aurium vermiculos ne- fodiatur 240. df deindt eant ia 20. df Temo 3. per totum caput Aurunt s* 1

I N D E X.

^«0 conglutinetur tureum delubrum vbi 1- 4S quod optimum furens ntimmui quando primum %pma pt rcujjus argento viuo pur- 234 ^^tur 247 xAurea corona faptempondo induci- 23<7 ^quo licuo »«>• ^ ^Aurearum S2"* 0 braUcarum dif W’ alumine purgari jircntia 23 S ^$s ^urea fiatua prima qua l>igens copia vbl tj ^ Z 4S sAurei currus 2^9 totum caputj & r. pag, 2^2. 2 44‘ ^Aurea compedes ibidem ,AurichalchJiuc potius ori- facra fames optimi cbalch conjideratio 2Sd conutciis pro- Auripigmentum quid 242, 3 tS. 32 S ‘ Autobulm piPlor yA, '^fu4 in JacrU 349 .ss AutolyciJimulacrum 2S4 Auxiliares milites torqui- bus aureis donabantur Monitae 232 auo ^ ^ ibidem Axinomantia magica fat- 4or dilatatio in brableof cies A^nax Zoroajlris prace- 211 ^^J[P^°pyietates 237 ptor Naturalis inuentio S abylonicum bitumen d'J‘^"''S'’ ^s>s B cantharu •vjus J^jignare Uteros e^uan- Baccbui y^^^^P^rtum 22S 2 tt 0 Mercurio nutri- caput 23 Bacchui a Z3P tue euilibet argentum Bacchi comites Cjui 31 ^ 242 Bacchi Jimuhcrum 3 53,' HHhh s 4 INDEX- S 70 7 i-i 7 Bafaltes marmor 3^^ ,J } ^ Bacchi imagines a variis ar Bajanttes lapu 3^^ tificibns ex^rejfa //

329 > 33 i* 333,3^0.343- nem necant Baccharum effigies fcnl^ta Baris pifcis sd 2 (3l Batis pifcis medicina BaSirianorum fmaragdi Batrachus pifiis td 432 Batrachi fiatuarq optf* BaSiriamrum lacus Jkle 373 afiuanfes ibidem Batrachites gemma Baiafia acjua quales 13 0 Batti Jtmulacrum Balanus pifeis 2jp 2 i 7 Balanites gemma 433 Battiades qui

Balana beilua marina 21 1) Bedas flatuarius Balana in medicinis vfta 212 Belgica prouincia lapifr. Balearis terra/erpentes ne^ ra Jellilu

' deratio 130,164 Belus amnis 422.^3" Tel3 Balnearum aftus quo arce-- P^g‘^99 ^ tur T33 BeneuentiJal/kmenta Balnearum damnatio 264 nia recentiora Balnea Agrippa ^atuita tur 39S Berenices regina Baltia infula 423,432 343 L Balux quid 342 BerjUorum lapidum Banchus pifeis 2ip deratio ^ Banchipifcis medicina 202 Betlia hominibus Baptes gemma 121.226, dum pritdentiores 43 & Tomo s.pag.is Bstroptenus gemma 433 BeHU ImU udtpe 6

itf- 400 , 40 S, 410 i hominem Bifintu fira in medietnit vfm Bitumen ludaa quale c2»/«rf Yei fitffitte etei)- 2 $, •nentur 4sp & Tom.i.pag.soy ^ ^_^^ligemm4 BituminU probatio 3S7 '^^»do quidam gloriam Bituminis effeHus & vU 3*f

* ^^othecii imagines illu- Tom.o.pag.tsj fi^ikfn utrorum poneban Blattarum in medicinis

. ibidem vjus loS ^^iiotheca PoUionu ^/inq Boa morbus vnde dildw Tom,!, 66 $12 . ^ 319 Boariumfirum 273 h' ~ 'it in nummu Jimatt Boario in firo Jlatua JUit Herculii trtuphalu 2 73 Jitti iiHmmi ihidem Boario in firo Gracus «&• dhjlif Hijpani* oppidum Graea defifi 6 J*ori temperatum nobiie Boariumfirum %oma d bo tte areo diUum 26 ir°' ‘‘t remedia it;, loj.ir Boethus fiulptor 261.283 quid 63 ^om.s. pa^. s}. dT.n- Bolbiton '“ veneni remedia , 4 . tat.tsa- tsf- ‘di- Boleti veneni ‘Tt. 2jS. 213. 2$). dlS- ^arefingorum d<‘a. 30(. 34d. 347. remedia dst. btiUnia gemms 312. 3S4-3SS-3^d. Bolotifiue , J*7. 3Sg. jfj, 3pd, 48-f> I N I> B X.

pifiU 221 ri ftgnum aneum Bortngemma, 2Ss Borysfheuem influentes ri,- Bruti ^ (rafli oratoris itil* ll< ui j aquarum /uporem gia 3 mutant 1^2 Bruti (allaici templutt* Borysthenis aqua colorem S 7 t mutant Bruto qui 'B.eges exppJ'^*

Botrytis ^ cadmU gentis nulladecretaflatua 2po Bryaxu flatssarius

Botryon 2 l>' medicamentum 3 ’S 70 . J 7 t J4- Buhbatio quid 3*^ Botrytes gemma a-SS Bubonis in medicinis vf^

Bouis capiti mirum lapil- S> 3 . toy. iZ4. 134 lum inefle lyg Bubonis cordis in maoia ^ Bouis lac quale yy. y6. f4s y* •4-4- Bucardia gt mma 4^^ * Bouis 'tn medicinis vjus Buleuterion quid 39 49‘ St’ S4» SS’ Sp’ Bulla aurea cuiprimiit^" S44S nata 2i* Boxpiflis 2:p Bulla aurea quorum gejt*' Britannia plumbum yoj mtn 2^^ Britanni quo digito gejiant BupalusJhulplor 3^1 annulcs 228 BupreHis veneni reme^^ *^^' Britannia magicam e.xer- 22, 3G. 42. iiS.\dr 7 ' cere conjiteta tty 3. pagina zto.zt^, Hl’ Britannia elelirum 424. 22S Bromiagemma 4 y3,4^0 Buprefiis vermis Brontis imago^ ^^peliis opue Butbyrei flatuarq optr* sss 2S4 Brundiflna Jpecula $04 Butyri conflderatio t Brutus jC. (onjlsl primus medicina 37.^ Torrtd‘ Sp2 parr.tS 5 jf Bruti epiBoU de flbulUau Butyri natura reis 2SS Butyri tpam BrutiVhilippenJti erga pHe^ Butyrum vnde didum I N D E X*

quomodo fiat ratio j^jr. (kruleusfnnsT^pma 3^3 y^^ri animalia vitef ro- Qejdr DiUator tabulas duas L^iacem ^mia . j^S ^ *Ale- deam in temploVenerU c Genitricis dicauit 317, ^htira fhntls mirata ^ Tom,i,pag.322 C lura iSS C^Jkr Caius ^Aupefii filius jhntU anguilla e ma jSS. fdr Tom, r.pag. ^^^-vefccntes rSr 2 ^j. & Tom.s.pagina morbi remedia TP3 2 i4..^ Tom.y. (afkYu adilitas , ^ ludo-^ rum apparatus 23^ 247, 2Si£fatoris ftatua loricata 263/ ^^^^agenera ibidem Cajaris lulij templum ^ Jacienda ratio curia 3n>334' Cajaris domus incenja ^ ^^‘avbi optima 2 po 332 ^/4 ejfeilttf qui ibid^ Cajaris fiatua marmorea

imaip , ^ntiphili 379 Cajaris in portu xAlexan-'-

fi>-eo cur /crpentes ad-' dria templum 3S2 a" Cajaru Xii^atoris opus^ Cir '‘itares imaginum clari cus maximus sp o "^^(^tnfintur zjj.perto' Cajaris CaJ aquaduSfus ^U7n caput 39S IXiSlator vbi Pom-'- ^Jutura mirabiles defieri^ Cajat 2(So peium vicerit 399 * ^us Marcus Cajar DiUator Jex cUHy-' 333 Gen^ ^^enta quo firrumine lothecas Veners *^°ynpojjantur 4-0 S trici conficramt 429 vfyulei in vehi^ pigmenti confide-^ Cajaru Didatoru culo* ^

I N D E X,

nHh caJUt; ^ eitajie ite- Chalcofihenes imavinsttttf'

rum taderet , imania^ Bor tio s Calculorum remedia P'

' CitJkrU in vtllis pijces e ma.^ 84. 127. if2. 1S3, nu hominHm vefceban- 4ot.423,4^2.iif ti*r 1S7 pag'SS^7S-74^7S’Sif'^, CaiaVefMU flatua sji i03. /a/. 108. 142, Caifprincipu in adtjicw lu^ tSS- IS7’ xm S74, t7SS8.3 Ss. 39S>r Catta Princeps decuriam 407 quintam indicum adie^ Cahntum oppidu ctt 2$t mirtque eius lateret l* Caij Principis ludi 236 Calenus vates Catta Princeps auri auidif- Callainasgemma fi. fimus 242 CalUis gemma 4SS'fij, Catta Princeeps/occulas in* CaUarias pijcis 3tp“ duebat e margaritis 4.2 o Tom.2.pag.i3 j Ca^' Principii nauisab eche- Callias .Athenienfis neide pifee retentat ^ CaUias fiatuarius ^ . eiuJHem Caij xn Vrbe in- Calliblephara ejuibus teritus bus conficiantur Calaces pUlor 34 0 Tomo 3.pagna tl’ Calamidis fiatuartj opera 227 A 27 C. 2S2. 373 Calliclcs fiatuarius ^ a Calamitcs rana genus 2or CallicUs piBor 213. 217 Callicrates fiatuariue P' Calamechnus e^uid 217 & Tom./.pag.s/r Calami in medicinis vfiss Callimachus piBor ^ i 2tf Callimachus dux i Calctamcnta > lapidis fmm . /arcophagis tUata vertis- Calhmus lapis ^ turin lapides 33 s CaUionjmuspijcis S pS

I N D E X*

pijcit medicinA percerat 202 Cameli partium ^ in medici^ ^^^Hheneshifforicus 373 nis-vfus 2g ftataarim 37^ Cameli Uc cyuaU 3J.^ libertU4 ditijiimui Tom.2,pag,i-7(S' Camelinum lac dulcift^ t.lr ^Uudtj Cdjarii libertt mum Camelos neajili,id e taba* 37p fi ftatHariuf 37 nijadant jSS ^^fi^tuanus 377 Camera vitrea nouij^imum corporis remedia viuentum ^14* 3pS’303>

)fag. 0 . Cia 342 Camillus quantum auri in annulns louis Capitolinifilio con* O^-flfor 3S7 dident 336 Orator tjuo no^ur- Camillus minio illitus triu* poUftttonem repref- phauit 230 Camillo quid crimini Carui accenditur 33-^' lius obieccrit 26 Camilli domus oBia habuit CaT-^ ^^^^fideratio 4-^S arata ibid, ^ harena miHura Camilli fiatua 270 Cammarus- pifiis 220 vina condiunt ^Afii Camcenarum ades 2<3jy colles Leucogai ^°7. ^Tomo 3. pagina Campania falphure abundant 3s<3 Call^. CampaSpe xAlexavdri a* *i medicina magnus mica K^peiii dono datu Cq}!^ 40fi.&mde synalis ibtdem 333 Canachus fiatuartus 277» cdJ’^P'^’-jx J4S 3tJus imagOt^l^icia opus 2S3 Caracht fiatuarij opera 37 4, vel Canalienfi re* obe/ifia pe^ Canalicium jw/ T/rhi non pe~ aurum quod 33 Can I N D E X.

. Ctncrorum genera 21 bus pro hoSfia Tom.2,pag.2fl tur m Cancroru in medicinis vjks Canes fiigajjtia

Jp 6 , 202 , 20 $* 2 H. 2 J2 . Canibm maxime inimi^* 214.21$ Cancri octeh ad ^utd vtilcs Cams adhuc latens» 201 in ciborum deliciis b*^i Candaules cenando obierit tus 32$ Canis firpenttfve denttf Candelabrorum conf^dera- aliquddojUerit lafuf‘^^ tio 26 7 •toto capite tementH JUo -vu^tr*^^ Candelabrorum pretia ibid. rum malum a^grafi^fl, Canephorw ex marmore, Canis mirum fimulacf^' Scopa genus $yo .j/ Canicula pifces 21p Canis partium in medit'^^ Canicula piftis medicina vjits Sf.pt,T/$‘ 203 /24. J2S. 131. i3\ Canum impetus ^ Jkuitia Tom.3.pag.306 ^ quo mitigetur tptS,^ Canis rabidi morCus rt^, Tom.T.pag.2SS dia $. 13. 20, 24. 29r/ Canis mordh lapidem, Pro~ uerbium ^^ 24S.302, ^ TojnJ‘f^ Canes quos non allatrent 3SS.3SP. 2S. pS^X4S.<^p‘ Tom.j. td-^ gi.$T.$ 7 - 6 o. 6p, 7 petg 32^ 7 H- 104. loS. I 47 Canum ^^i't. impetus quo cohi- ^^ j 6 7 . iSs ,iS 6 . 20S*^ beatur 11)1$ 220. 232. 23$, 239-^^ Canis mira piUura 337 2s9-27S.2p7.3pt 1^, Canes ne rabidi fiat pS.^ CanonfimHlacr»m,P

'vendidijfet Z (3. ^ ff 7 3 23^, 23^^26p. 272, *^^^harides quo jugentur ^ 7S. 37 ff Rapidos denigrantia roi, m medicinU 2 0 0. Tom. j. pagina loi.tip ^ is>P- 227. 243. 244. "^^^Jharidnm veneniremC' 24S. 24S> . 2ff3. ^77. ^ 3 S. 44.pz.i^Tom. 33fO ^'P^^g^rsS. (^Tom.j.pa- Capilli ne dejiuant lo. 38,

^‘'?^.fiS.2/0. 21p, 22t, ’ f- 4 4S'7oo, (pp- Tomo /. pag.382. Tom.3.pag. fi^tuariui 286 33-68. 173.243. 247. 323- 350.382. 4X 0 Bacchue ^ Ma^ Capitolium- cura anjerum Cat^ 260 de^nfum Sy.^Tom.z.' imagOtTaurifci o- pag.67 Captiolj ornamentum ciX< 237 Hiif puerorum primui Capitolium a Vitellianis in.. dolorem lenit 13 ^»itliehres aduffi ni Capitolij columna vnde ad-. Jho jit- li-clia firpentes JZtf" c/""" ttr Capitolina adis incendium 226 r «o>-« vermes perimen- Capitolinus lupiter ex are Caln, “! nS-SCo Deliaco 267 '“7»* criijos gemma ^ fkciant Capmas 44^. ^ yomo s.pag. 44S •'7/. . tjS. 2f2 Capnites gemma 4^^ “Nlnnceriu tun» dit- Capnitis cadmiagenus 2p§ Ilii T N D E X. CappadociA alabasfrites Caprienfi plumbigenus /So CapuUMefl.gladiorum argent^ Capras fibri nnnqHam ca^ nubria ebore, (ir rert ^ Tom.r.pa- ornantur ^i.^02 Caput hominis inuentutn Capra no^u vt hiterdiu cer Tarpey delubri fitniU' nunt Tom.f.pa^. mentis 'j 402.& Tom.2.pag.i4^ Capita aperiri MagifiraV' Caprarum cornu firptntes bus cur inifitutum ti fiigantur 4^ Capitis dolorem facientia» Capra cur non lippiant 46 capiti dolenti tontr^' Caprarum in medicinis V' ria 36'. & Tom.j.paS’ fus 42. inde per to- loS. 144. I4S.t97>tp9' tum caput 206.207. zio. 22 r. 24^' Caprinus cafius in mediet- 24ft.30T.392.jrp nU 42,43-^S Capitis dolorts remedia //' Caprinus Janguis in medi- 22. 24. 23. 27 ,-32 . 4l‘ ll' cina 44-^3 St. 192 , 194. 372 . 3 Caprinum fil in meduina 443-&Tom.3.pxg. si' >' . 1 47. 6+. 65. 63 . 76. 77

Caprittum fiuum in medi- it. !2 . 3j. S4. s>6 .f’'

cina ^3 P 4 . . 143 Caprinum caput in medici- !4P-’S3.’ 74 ' ‘76. 2ii' na S7 lp2. 204. 20S. 20S. Caprini pili cinis calculos 224. 223.226.236. 2jf’ 6**" exptUit,& caprarum fi- 2+1 . 242. 243 mus 2+p. 2{2. 2S6. 2 ^' ' Caprarumfimus m medici- 264.271. 277. 2i7-7‘ na jS.efo 2Sp. 323.3^6. 327 -)>’' ^^' Caprarum vrina in medici- 3^2, 394* 400*. 4 na S s 40S - Caprinum cornu jiijjltu vul Capitis hulcerum tre^ utsvtile dia 43. ift2. tft-t’

Caprinis lac fiemacho vtiU 293. 404. & . 3S-S^ pag. 6 q. 64’ X S

I N D E

tfiS. 22 S. ZJO. Carmania alahafiritei 3!^ 32 ^ Carmania murrhina 421 purgantia 2_p^.& Carmania caliaie gemrtut

pagma ^.•../f.j, 444 ^f- 7 , 207, 2^4. 327- Carmanides pictor 349 32 S Carmina incantantium mt ^'^^bottum natura^ ^ vis ahqmd valeant Jptr to ^46 tum caput ^^'fhonis CfHtrnti in r^cdi- Carmina Magica vim ha^ vjiis bcre ibidem ^ 41 per totum ^^OHcydoYHmgemmarum Crp-Ut ^'^^fideratio,genera, i^^c. Carmina Magica cotra gra- ^ 3 ff. per tQtum caput dines dy morbos 10 vbi optimi ibid, Carnuntum Pannonia oppi~ ^^btinctili vnde diSli ihid. dum 427 *^^^^ncKlorum remedia Carpat h^' maru cchinic^na-

- Ics rp7 237 2 r 4 > 41 . &

Carra oppidntn / , ^^.3. pag.77^ So . PS’ 63

93 . t S Tom.i.pag.toz 6 . J p p. 207- 222 2SS. Carrtccaex argi/ito 2/7 Carthago villa cjisantumtir ^^edotiu carbuculi 439. Cju-id ‘i\g/niuiis,tribiizi no mine fotuere Qoatia 2 33 fmaragdi- Carthago cum deleta jitit, (quantum arginti habue- '‘^rci 2 Ca 4S2 rit s9 ^^l^omat/s morbi reme- Carthaginiejiitm in Sicilta r vitiorum pidura P}- ^ S3. 2 07. 2S4. 3/6 ^ ^otn. Cartha^inier/es Herculi hu Y 3 .pagi.

1 N D EX.

Caruilitu Sp.^alfor efuid Cadorit ^ "Tollucit Jimu-^ in (nmtilo reprehenderit Iaera 254 26S Cadoranimal ipo Caruiliuf Sp. louem in (a- Cadores an tediculos fib* pitolio Jecit 2^6 amputent ipo.<^Tom> Caryatidum fimulacrum i,pag.377 270 Cadoreadd cji,Jibrorum U' Caryatides flatua 374^ fles, quo/eruentur optirn*

Cajhrum genera , bonitas^ tpo.ipi vfus, medicina 3 ^ Cadorea qua /po.& Capuf ne corrumpatur^ ne- Tom.i.pag. 377 ve a muribiu attingatur Cafloreorum medicina ipo> 2l^‘ r-f-J 200. 20S, 207.21$. Caspia porta lif S.t^Tom. 217 j.pag, 206. 232. 23$. 23^ Cadrorum vallum ex c4' 246.23$ Jpitibuf 3$* Cajptnder (Jallos abjldet Catagrapha u quo hment^ 162 3tS Cajfander 33p CatagufaJimulacrum C^andra ptUa , Theodori Cato cur Zenonis flatuO^ opui 347 vendere noluerit ^ Cafiteron^ id eflt candidum Cato contra (^racos -7 plumbum 303.304 C^fo contra medicos Ca/i’ius Seuerui 333 Cato quando obiit» & Cajliw Parmenju r$2 atas Cafiue Syllatius 27 Catoni Vticenjl obieUut^l Cajiiue Spurius regni affe^ quod cantharidas veno^' dator d patre perimitur difet fj "' 26$ Cato ^raeorumhodis f pagi^^ Cadorum ades "poma 77. ^ Tomo X, 270 3t3 ^ Cadorum tabula vbi * & d Catochites gemma Jl*. tjuopojita 3t7 Catopyrites gemma cur Cador ^ ‘TolUex , %ApeUu Catuliana Jliincrua eiptu 33$ a» r-.ttuL $

INDEX* ^titulus ^ QtnfUl &Tom, r.pag./j,^ cb- Tomo 2. ^a^ina Cenforia nota^e^uin^He pon* 67 do argentipoftdert 23 S Lutiatitts J^iner- Centaurorum JimuUirum fimulacrum dicat 3 t^p .372 Centipelliones ^uid 41 tegulas {/iphol^ m^ Ctphis flatuaritis 236 aur^it 2S 7 CepijTis Incus 42 Veronenjispoeta in CepbiJJhdortis ftatuarim ^nmtirravt 37 S 277-273 ^atu.lliif poeta in Strumam Ccphifodori dm 2S6 T^nifim 43 s Ccphijfodorus fiatuarius» ^atufli incantationes ama- Praxitelijfltus 2S3 toria i 370 t^^lius (hnjfilt ^ e- Ctphijfodorus pi^or 326 tus par/imonia 233 Cepronis & hrujl' inimici- ^uatica cochlea 122. (y tia 40.227 Tom. i.pag,3Ss Cepionida gemma 436 ^^uuHs patria 'Trotogenis Cepit esgemma 434 Cepocapites gemma tbid, bibenttum vocem Cereaiinagines a e^uo reper- ^^tbetans iS3 ta 330 aleres fkb TipmuAo dilii, Ceris pingere confietudo popfea Tcjuttes 231 342 ^‘^1‘ti^ntes pueri 233, Ccrachates gemma 432 Ceramicos locus Athenis ^tllaria agris maiora 3P^ 330.363; ^^tiyhramis jiatuarius Ceramites gemma 434 i^ss CerajiaJerpentu morfus re- ^^ttchridU aciipitris in me- media 147.191. 1 s> 3 . iSr dicinis vjus lOS Tomo 3. pagina 36. ^“tichrites gemma 4^3 2 SS ^tiichros adamantis gemes Ceraunia gemma 44

. 430 4^0. ^^dcuiapalue 4 ts> Ceraunobclos c^uid 3^3 Illi 3 INC E X.

Cererif ^des vbi , Ceruinus /imus in medicht^ a quo exculta js o O Cereris fimulacrum ex pe^ Cerua cumfinferint fi culio (kfq 6p. jhtlujn uidas , lapillum deuorant 26 S 6 7 Cereris Jimulacrum ex are Ceru/fa color 313.320.323 'tbiderc Ceflq C. (hriathiumJignun* Cereris ftmulacrum ex rnar /77 more /70 Cctipifcis magnrtudo tSd Cerhes gemma ^S4 Centrones populi 26s>^ Ceronfins isi Tom. /. pag. 12 S Ceruicts affeSia remedia Chalafiricu nitri ^enus / 7 / jS. s2, f-f. ao/. Ct" Tom. ChalaiJricum nitrum 'uicC S. pagina iq6.sCs. 2Iq, falU 173 Chareas j "f -f fiatuarius , ^ eift* Ccrui /erpetrtes mandunt opera 2 33 , -f/. &Tom. i.pag.sSo Chala^asgemma 463 Ceruorum ^ Jcrpentmm Chalcantu aru confideratif inimicitia 41. Tom, j, pag. jfo. & Tom. 2, Chalcidesfirpentes ipt pag. joj Chalcis pi/cis 2/fi

Ceruiuo /anguine contrahi Chalcitis lapidis con/idero' . firpentes 4.1 tio 263» 2^4.463

Cerui cornus odoreprpentes Chalcitis , aluminis fiectd figantur 41, ^ Tom, 3S9 3- pag. toi Chalcophonos gemma 4f4 Ceruini cornus in medicinis Chalcojmaragdos gima 434 Vfus 4S.4<^’4-S.sI-S2. Chalcofihcn es Jtatuuriuf

S 7. 63 236 Ceruinus pulmo in medici-» Chalchoffhenes imaginutt^ na /2. 63 fiSor jso Ceruinusfinguis aluum /i~ Chaldaorum gemma 4^ ^ fiit s-f Chamagljcymcrides pfi^^ Ceruorum coagulum inte~ 2ip fiinifVUU jf Chamalion herba qua 3^‘ ^ Titts» S1

t N D E X. Chiragra morbi remedia atiimnlii cm- jf. & Tom. j.pag. 2 Qt ndc)y(itio Chi ^ ex eo tncdict^ ronis firnulacrum j-ji Sf. 32> Tom. I. Chironis medicina Troianis temporibus ijz ^>^ttieon raultkolor 31. Chlorttes gemma 43$ ChonfJ/cs fiuuiiu tsi* ^^yngilcQjitif miraatla 31. ^7P ChryfocoUacbfideratio 244, ‘^'doniasimm^i 434, toto capite ChryficoUa vnde diSla 223,

4;-_r -24/ ^“<‘»hide,^emtat ibid. ChryficoUa vbt optima 244 ^*'*ihes Inpis ehoriJimiUi- ChryficoUa quid ibid. ChryficoUa inJpeUaculis v- - Ch’^'^r ^*‘J’i^hro»ftxe fiejlphon, fus 14S X>Mi}* tim- ChryficoUa genera tria ibi, ^xtruxit 3Sp.& ChryficoUa herbacea> ibid. ChryficoUa vfus in medici- A medicina 360 nis ibid. ^ ^^fitUpifces e mantc ve Chryfi^nus SyUa libertus J^mes jS7 3

I N D B X* 4i3 Cicero Verri fimuUcrUl* Chry/bpbii gemma 4^/ (upidmu obiecit 3I* ChrjjopraJxM gemma 4SS> Ciceronis fkcetti diUu 31^ Ciceroniana acjua, Chryjo^teros topa^ij gentis ISO 444 Ciconiarum ventriculus Chrjfis pifeis 221 medicina• pp.ij Ciborum te?nperantia vti~ Cicuta herba medicina 3^' lipma /7 43 » & Tom. 3. pag. 2t^ Cicadarum in medicinis -v- its» 2S2 . 32S» 390. 39 *. fus j2y Cicuta quibus projit 22. t Cicatrici quibus color redit Tom, 3. pag, 362. 3^1' 20, iS. 6 s>»t t.i.T.tS 36p. S7i. 3.73 2 4-s-s^o. 404, ^ Tom. Cilbiani agri minium S.pag.s^. 77. 200,264. Cimbris sAipet exuptri^^ 27 «?- 474.404 3^4 Cicatrices oculorum toUen^ Cimick animalu in medi^' tiu 246 nisvjkf Cicatricum remedia 2 7. Cimices necantta 214.2^''' 47» 306, & Tom.s.pagi &Tom.3.pag. 3p6 62, 3 o, S4, 20J, 20if« Cimolia creta 320.3^^ 20^. 2Sf Cimolia terra vefies Cicatrices explentia 24p, Tur 3 *, 2fio, 41 0. Tom, ^ 3, Cimolia terra vfus pag. 6p^222. 22J,23S Cimolia terra Cicercuiumeyuid 31p ibidem Ciceronis ,Acadcmia vbi Cimon pUfor ist Ctnadi pifies Ciceronis laus ingens lyr, Cmadiagemma Tom. T.pag.jis Cineris vfus in medd^ Cicero e^uesire nomen y?4- 4tf biliuit 2 31 Cinnabaris color r Ciceronis confklatus ibtd» Cinnabaris pigmenti Ciceronis di^tsm de Sphwge deratta . ^ 277 Circtnjibus ludu • fi •

I K D E X. ^*fofiir)}ebntHr 40 ^ gemma. 4S4 Claudjj Ifidori teffamen^ rnaximi %oma dejcri^ tum ptio Claudtj xAgrIppina vxor 2 S^^ma 4S4 3^3-& Tom. , pagina ^^frnarum confivuef^da- 7So Ss. &Tom.s. pag, ratio ^^*^^narum aQua ^ualU Claud^ liUrtu4 potentifU tss mus

puhiens iaUam-^ P^O' Claudij Imperatoris liberti ^^rbiurn 34^ tres ditifimi jbns mira natura Clauarumremedia ts.ss*

tdiUu.m ^0 0 37. SS.SS. 94. Ss.

Chd^ ‘ . do7nu4 7 qmlU , ac J7P. & Tom.s.pag.

. enti interitui £ S. 76 . Sz, t)i, loz.ioi' CI^Ha virgtnu Jlaiua t^ua^ I 4p. 171. 200 . 20 S. iol'

lis - zyz 223 . 230 . 3^ 4 , 2 ^^, 241 Clcelia ffatua quare pojita 233.2^3. z73.z74.3J*' ibidim 332.402 Clujium oppidum H^orferiA Ccelum quid regis fipH-lcro nobiiitatu Canarum lex iJl inde 3Sj,c^ Canarum Jumma lautiti* Ciypei in /acris dicabantur 3S2 3^3 Canarum cenforia lep/ Clypei vnde didi ibid. 333. Tomo i.pag!^ Clypei ex auro ibid. 403. *' 407. ^ Tomo , Clypetis ^Jdrubalis 324 pag.Sj, 1 Clytamne^ra , pidura 347 Coitu primo morbi mfslf’ ' Cyti ^Alexandri amici pi.. /cluuntur t4 Bura 33S Colchicon venenum C nidepi/cU 22p Colchis auro & argentojd' Coa va/a qualia 3S2 eunda 2}^ Coagulum iaCiis quando ve Colchis minio facundd nenum 43 2 Sl Cobiopijiis 210 Colias pifeis zif Cocanicus lacus/alefacun Colophonius X>ionypidorid , du4 26 8 348 i Cochlea qua optima nz Colorum con/ideratio,no7»i' 1 Cochlearum in medicinis na,gintra,vfust 3i8.p*l I lot. /oj. vfm S7’ ro 7, totum caput ll30. IIS.121. JZZ, IZ^, Color quilibet quid amd> IZ^, tzj. ijQ. quidve recujet 32J ip7. 2J2, Colorem animalium mut^^ Cochtides gemma ^ t es aqua Cocles Horatius. Vide Ha^ Colorum naturales quidatn» ratius fkcitt/alij sss.per 1^' Caliacorum remedui 2f, tum capHU Coit X. I N : 0 E

QKiltutr vji vtle^ ?* medicina 47 Combufiorum remedia. Vi- ^yem de xArnbufiorit remedia inducentia j rcdu* Comen lacus in tiafa ex- /P. 2is. 224.23?. 271- reus a bfolutorium 19 Comttialti morbos caluaria hominis ^Jf^njis fiur/tinis mira na hnerfeili sArte- /// mon curabat / Comitialis morbi ^°£' ‘^’^'‘”t«r 17 S remedia 4.l2.J4.2 4.2S.2 6.2S.3r. Cq / mapnitudo ibi. '!f°rum plurimum de- 3f. 61. 70. u?. i3Si t?o. t?2. i?3-SS^-SSS. 403* 4SS>^ Tom.t.pag. 37 S. Tomo 2. pagi. 37. Ct Co/^ tn^nus ibidem '“fiUor.Phidieedifd- Tom.3pa.ss-^^AS, 7p. S3. SS.?S>?7-^oo.to2. lop. I4S‘ fJO. IJS- r6‘s, '»A«i iS7.s?4. ipS. 2o?.zi9. . vi»em, 2S3> 23j. 247. 2St» 30C.30S, ^arum in medicinif 2 S2, ZSS. 334, 3 Cs.3 ^S‘Sfi 9 ‘‘•C Comitiorum %pmanoYum .. fimus in me- 100.104 confuetudo 230 remedia ss.t^e. Compitaliafiila dcjuo, ^ lomo quibus primiem inftituta 3.pag. 72.76. 41S Comum oppidum firri tem- j/f ^onfideratio. peratura nobilitatu sor genera plura 219 ^*^onchy /iorum gcnf43 Concharn ^ (^Tom.2.pag.37 Cone hyhorum m edicina 202.704 ^ herba Cofidonaniibus vtiU 4-f-C qualis , ^ Conci 2 1 index.

incipere etiam inuitas co- reliquis ^ gentia 1 + 7 Contu/orum remedia 3^-“ Concoliioni vtilia / 7 . ^ Tom.3.pa.j6fi.234.^^ Tom. j.pag.s7. SS, iSs. 3t7-40t jS6. ipi, S(7S’S^S’jS_p, Conuerfio rerum in 410 3fiS.& Tom. • ~ v' Concordia tabula t xAbronU Conumarum confuetud^,, opus j+7 Cvnuuljbrtim remedia Concordia domefficoru qtta & Tom.3.pag.S7.6S-*^ ratione haberi po^it -zS 7t^ S2. 67. Sfi.fi3-‘^ Concordia ades 227 t04. JoS. J+S'

2S3. 2S4.2Ss.s2S. * +1+, 77 S. 17fi. iSo. 234‘^ 417 267.270.277. 279’ i' Condylomatis^ idefl^ tuber- 37r. SSs-SSS.SfiP'^ culorum ex inflamma- 409 . tione nafientium, reme- Copia rerum quid mab \ dia Sz. J2 S4* 3, 20 fi. firat 30S>S07>30fi‘3^3r6. 3S3-376. 377. Cardeini marini ./' . 3fi2, 4ip, Yide Tomis CoraliticHS lapis I N D E X.

^^^JiderAtio^natHra, Tai.ro2.i3^

Coronarum materia tt 3 . 4iQ,.f.li/, ^ Tom.z.pag, ^cfiamen rehsio^ 227, 2S4’iSsi.2jfi.37o^ 441. 442, toto capite, proueniAt Tom.s.pag, 40. S3, / 0 /. Co /- 399 vftts mediana ^ Libri vigejitniprimt ^^ 9 . 4.00 ^ Capttibia jecundo , ter- ibidem tio,qiiariQ,nono, ^ pag, I2 2 :<3 . [V "tS-f J, 147 , 134 , fjj, ^^doachates gemma 4/^* iSS. 1^0, ^ inde, 172, •*S 4 2dd.271.2gS.3S4.400

-• -“j^ sff Coronarium as quale , as 233 pifces 2 ffi.& Corpus objlupejkcihia 37 p. 37 Corybas pibior 34 pt^or 3 -f. f lapi- *>

t.pagm. JS3. ^ Tiimo 3, diuitem queftt*.

pag.iifl. quaefle negabat, tiifltjft^ (orythiotitconchylibrum ge^ reditu annuo legiontt^ nus 2o_f. alere poflet 2S^ vermts in tnedicinU (/aterit es gemma 4-i^ 140 Qatertts vnus e.v ducib^ (ajiini e^mtis %omani hi^ *yi(exandri Magni SS^ floriet ^ «r 0'aterus flatuaritis 3l^ {oflarumfiaiiarum reme- (raterus picior 3-*^ diet (f2 (/athis Jiflica fiuutut 4^^ (hiiculee labidis eonjidera- Crathis J\dagna Oreetd tio 2/-jt amnis iji.^Torn^' Cotes mfiU (jpri queiUs pag.ijtf 37 S (ratinus picior sr ^rmeniee ibidem (/tdutitatu imago, xArifl*" Cotititn genera plura ^06 phontis opus 34 ^ Cotes vbi optima ibidem (refiU flatuarij opcYii (ottet t^ieiuritania locits tlS.zSs 1S7 (rata confderatio gentl^ , Cr‘ahronu.m i^us remedia &c.3(ji I Tom.s.pag.ss. 7J-& (reta Cimolia 320 .}^^ Crabrones quos non firiat ii (reta Eretria siSJt^ Cafi OratoriifcyphitMen- (/tta Selinufla toris manu friii^eortimqj C'tta annularia ibi^‘ ingens pretium 2 fp (reta argentaria 3 6i> ^ C^jii Oratoris diuitia ibi. Tom.z.png.sSs Oratorii (rafli area trivii- (retet v/ifs m -viUoria nia,^ eius hares 2SS (fleta feruorum pedes dea!' C^fli Oratoris in reflem ci- bamur ibuU'^ tatum fvomma 317 (flita labyrinthus d quofr (rafl-i L. Oratoru columna ilus 3^^ ' quales (fleta montes isp- & Licinij Q-aflt aqua lyo i.pag.is2 C'ajfi!S L.quddo conjiil 1' 113. (flit las flatuarius 1 Tom,3.pag,}7^. (/ocaUis gemma 4i* I N D E X.

gemma (ryflalliu ejuid ibiet, (f‘eodtlca auid jo (yyflallus mira magnitu- ^^codi/ii Tentyrita popf*-~ dinu ibidem vitia ^f^rrori fint Jt. & (ryflalli .f.23 (jry^allina vaja 223 mari ttr- Ctejidomw piSivr 340.34.(3 ^amnibw fant com- Ciejilai jiatstary opera 2S3 *tiHnes 2tp CtefUochi pibloru opera 34^ ^^^^diloYum genera dm^ Qtbitusjupini oculis condu- ^ ^orum m raedieinis ettnt /7 Mtct yo. 2 l 7 (jibitits proni tujiibus vti- ^^'^^odilos venantes /es ibidem ‘^^anturi^d.&Tom.i» Qtbitus in latera dijiillatio- /“l-sso nibus projunt tbid, ^^'^eoUili quibus non no' Qiculi m medicinis vfua 196 146 ^'^^^d.ilortem morftesreme^ QicumU pifiis 2t9 (hi Urbita medicinales t ea- ^ja 173.17s.19S- iP^‘ ^ ^om.y.pag. 199,220- rtimij, vJUs 213 (uptdinis fir.itilacrum veri obieilura 23 S d Cicerone 370- mira ex yaa mate- (upidinis fons natura ^la jsT Apud (jlicenos. //5 ^^niiis gemmarum fetsU (uraliurn pro coxaiio. /iP p P^or 4;f (jerio C.bello ckiUi obiit SfiS ^^‘^riaargenii vena 24%. (itnenis C. patru junebre munus (juaU ibid. ^^^di-litatis extmp/um 4 - (krruum rota axungia m - ^O-cb* Tomo t. pag. j-f-7- unguntur sp O^eitusvlilia }j>l-& (tirrus ita paruus , vt mu- fcaalu cQtegeretUY 283*. Tom.t.pag.sii,. i_'oypQjra dejun^O' 37S.& uta expium ^^ma£ixa 39^ (ui ruu ornamt argentario t^yfialligcmma con/itltra- bo 30 f ^^o^naiHra,vfii4joea -f-i QsrUiu fini%ptna- 3PS. Qsuwk. I N D E r, (^tem emendantia js. Cypri cryflallus 4^^ 9 S .IlS.lSffi. 200 . ^ To~ Cypri adamas mos. pagi. Sp. 44 . ist. Cyprijfmaragdi 4J> SOp. 22^.22lf. 23p, 2 ai. Cypri opalus 4P 2/tf’.2/7. 2 2 lSo. sS, S 77 . CypfiUus tyrannus 3^^ ' 3SS ^ Cyrus quando regnare ^ Qameagemma 4.63 Perjisccepit (}aneui color Qpri pofi vidam & Tom.s.pa^.123 ingentes diuitta Qanus geTnrna ^4.6 Cytharuspifiis Qheles in, leonefidentis pi~ (y^cena terra qualis Jl! iiura ^sfi Qlfietia terra in mari Qbelesjacerdotef quo virt~ defcens ib*^ iitatem fileant ampu^ Cy^cent delubri defcrip^* ^^re sss 3Sp Qbmmqtiii ii^.irTom. Cy^ctnum bulmteriumJ^ 2.pag.is ra arte conflruPlum 3P* Qbijfifcu medlcmx s 7) QbiommTnedicin» ibid. <‘AEiylidii fiatuarq*' CtchrifofHli ig; D pera Qclopu dormienti! pilbera •Dallylothecd quis prim^ 330 Kpma habuerit 4^^ (ydippe Protogeni! 33! DaEtyluspi/cisj mirac^ Qdniafluniu! nz.ir To. la eius 220.^ Torn. mo i.pag.204 pag.sz CfdonjUmarius 27 s Dadalus i n Creta labyr>^' {jgni in medicinis vjiu 12 g thumficit 3^^ Qitndri lapides 42 p. 444 Dadalifiatuarij opera Qnegyruidux 32 f C>adalifimulacrumt (jnocephalia herba stj charmiopus Qnogus pifcts 2tp Dahippi fiatuarq epef^ Qnofdexia pifiis ibidem 2Sf ^prlacera vfm 3^1 dl>almattaaurifirtilu ClpninfiiU alumen 333 Damafius alabajlritem QpriinJitU cotes 373 gntt '

i I N D E X*

oppidum 33 <^ ^ T om.j.pa^,fj) S.2 oj J^eiphobi imago ibidem fiaiuarius 277 Deliaiumas 266 qq imago, ^Artemo^^is X9 eltades ffatuarius 2SS- opHs d3 eli inJuU pifcesfalfi / f

^fitbaniur S ' fc2 Pater ' 330 iorum corpora mfi- Demaratus exui tn PJetru- ^tilibue quidam condi : riam projhgit ibidem ^aluerunt 332 Demarate .Alcibiadis ma'- ^Junblorum corpora in Ur 287 •Ajiio lapide condita cito Demetrius rex propter Pro ^^fianantur 39^ togents .%hod’is parcit ^finilorum corpora ‘ 3^' 338.& Tom.r.pag.322 d 7 arquiiJo Prlfio Demetrius cur accujdtus '^Heibus iiijixa 391 2C3 ^eanirai Pampeij ^ Herculis tffi- Demetrius liberA Z‘^^ab xArttrnone. pUla tat '....sdz, K.K.KK. I N D E 3r.

^etntfrtj regU imago Dentis eiuSj ^uipueris Htmetfij Phalerei fiatua mus deciderit^mirus vf^ plftres zfi rs-r4 Demetr^JimuUcrum zgz Dentes vt cito najcanttf*' £>emetrij jtatuary opera t4S 2 0 Dentes corruptos ^uid con' Z>emetrtf volumen de <^fta^ firmet 49 ternario numero tg Dentes quomodo firmentuf I^emocritui primue Magi* 4S, 4P> to3. & Tom, J‘ cam in orbe noflro cele* pagina 32. 37, P7, pP hrauit Tom, 112. 137. /7/, 217. 2tl' 3pag.2Sj 223.22p.230.274 i^emocritiperegrinatio itz, Dentium doloris remedii (^.Tom.j.pag.2 4,ts. 17.27. 34. 4S. 8i‘ J^emocriium Plmius vani* H3. U7> t74* ifS. tll’ tatii arguit 33 tpt. ip2. 203. 207. zpP Democriti mira commen- 3S7>3Sp.40T. & Tom.i‘ tationes 4 pagina 228, & Tom.J' DemocritusVenerem dam- pagina 49. 32, $3. 6^' nauit 18 €2.64. 70. 73. 77. 79' Demophiltu piBor 327.330 8 3. 8 8. 8p. po. py. Demos xAthenienJium a t02,xo3, X43. T33. t69’ Parajio piSlm 32 p £78.187,208. 22l.22i> Demoflhenes venenum fub 223. 230. 234. 233. j39‘ annuti gemma claujum 248^ 24p. 230. 231. 238* habuit 82p 23^.237.263, 26s.219‘ Demofiratusflriptor 437 282. 28p, Ssj.^ in^^ Denarij aurei conjideratio per totum cap. 333, ///* 233 ^ S86.3pp.403 Denary primus fignator Dentientes tarde puerot*^ ignotus ibidem uantia Denariorum probandorum Dentifricia ex epua mutt' lex 2X3 ria tt6.4^j Dendrachates gemma 4xr Dentitionem ficilem Dendritisgemma 4^4 dentia 849 Dtfid*^ s

r K D E X. ^ejidia artes perdidit in Dij an precationes^ exau- d^eoYKTn in Jacris quU olim diant es,p fiierit nuri vfm I)ij omnibus interfiunt ne- d>eorum euocatm quibtM gotiii p modii impediatur 2^ Diadochos gemma ass d^eorum jlmulacra ^uo in Diadumeni iuuenu fiimu^ digito atinulos habuerint lacYstm 27 f 228 Diana nobiles tabula 335* d^oorum JimuUcra minio 3 SS vbi pibta ^St Dianafimulacrum morme dit eorum Jhnulacra ex are reum jiS 7.373 2 C6 Diana Ephe/ia templi de^ di> eorum Jimulacra Hgnea feriptio 389 r^utfimiiaquanditi 273» Diana Ephejld templum tb" inde ex qua materia 372.^ di eorum duodecim tabula Tom.2.pag.seoru.m effigiesJiciilcs 3st 40 p ddeorum offen/brum vindi- Dibutades Plafficesinuen-

tor - cfel 3 ^ S 34 9 . SS 9 ddtorutn imagines quibus Dicatis .Apollo cur diUus euocentur 4 ^d- 280 d^oYumccents catulus ap^ Didorongenus lateris 334^ ponebatur S S Dierum ma^iitudo quomo deorum rcueretia exepla. do deprehendatur 383

2 t.ib‘ To./.pa* 2^3.2 s> 7 * Digitorum morbi remedia ^ Tom.2.pag.<^i.74^ 3Qp. (b Tom. 3. pagina d>eorum mater, iduare 20P.3SS Cybele Dij. ^Igiare Deus t3 eum tutilarem esMcan-» Diligentiam nimiam /ape di confuetudo apud ^An- nocere 321 tiquos * r Dino (latuarius 277 deum ffibrica. idej}^ tJtfl- Dinomenu fiatuarq opera canum fibulas primum 284 Diogenes ftatuarius & inauresficijfe 22 364 K.KKK * I N t) E X.

piSior s-f-S DifliUationutn remedia i3> JOiomeda & Glauci armo^ 19, 199. ^ Tom.y.pag* rumtora mutatto 224. 60. t9u 240. 233.272 XiioTncdis Palladi^^rn furri^ Dminatio ejua ratione ha^

pientis effigiei 26 beripofit 113.433. 43^’ X>ionyJlas gemma 4SS 438 Dionyfidoriu flatuarins Diuitia qmrundam ingen" 2 SionyJim pi£tor 349 Tom.i.pag,37.38 Dionyfiui fiatuarius 3-73 Dodonai templi tintinna' Dionyfim SalluftiM medi' bula sSS CHS 203 X>omitij Cn.delubrum 370 'Dioi^yfius pi^ornonnifi ho- Domitius .Aedilitatis rt' minem pingere potuit pu/Jampaffus zzl 340 Domus qua pulcherrima JOiopetes rana,- earumeyue T{oma 392 Vfus 20J.217 Domus regia lautifiime Dtoxippi imago 3 f^' domata 37^ Diphru gemma 4 SS Donax pificis 22I

Diphryges cjuid - 29^ Donax calami genus ziS* X> poenus marmorarius Tom.2.pag.333 36S.367.s6S Dorcadis in medicinis vfu8 JDipondius afiis 233 46.104 Dipjadis firpentis morjUs Dorcades non lipiunt 4^

_ remedia Jps- & Tom.3. Doridis mons Oeta 34^ pag,z r Doron Graci antiqui pal' 4 „ Jimulacru, 19 irce 5 fcemina mum vocabant 3SS hificridque 373 DoraM efl.munera ibid* JOifcobolos cx are, Myronis Dorotheus piSlor 334 opus 279 Dorycnium venenum 43' Dijcobulus pibius, Taurifci Tom. 3.pag.i37 opus J47 Dorycnij veneni remedia X)iJcordias Jkdt fideritis 3^.19 8.207 gemma Doryphorifimulacru 27 S» 213^ 3

I N D E X. 2SS Dttellij C. triumphus > & 270 ^yavQ carit veneno ffO eimfiatua tabularum tn^ draconti partittm maciei JDaoduim Hermodorus ibi. vfits medicina po.Jos terpres 2S0. ^taionis wor/ks remedia Tiaris Sami^ hi{hric'> Tom.i.pag.35^ yp4.ips->& Tom.j^^ag. J34.& corpora remedia '^P-34S-3P0 Turii iara. draconti inuidia 4SS 64.^ To.s.pag.pS.jpf’ 232. ^yacopijiii 220><^To)9t. J95^t97‘ 224. 22<5. 368.397 2.pag,2s 251.25 p. sso. remediet "^yaconismarhii ojpt dentia Ty/entericorum .30.36 6 ,8 4,8 5 .8 6. dolore medentur 2 0 $ 26 . 5 inde per totum d^yaconites gemma 455 124. & 302. ^yaconticu gemma Jire i-ap. 20S. 249- Tam.s.pag. ^epanitanan coraliu rSS 3S7.360.& 50. 53-55. 58. 63.64. 65, ^yomonts pifees ^^9 68. 72. 76. So. pi. P7. ^yu-idas cur ^^mant fu^u 143. ftrmt tyS joi.t02.so6, 24P’ 166.174. 17 p. tpo. tpj, ^yuidarum fiiperjtith S

I N t E X. Etuji terra /erptntes figat lufiri aliqua ex caufkfi^ 26 7 om.r.pag.rjo Itnt exprimi 26$ Ecbatana oppidum Egelajla oppidum rdp Tom.!.p.tg.ifip.22S*226. Egelafiavrbufkl tbideltt 2j 7, i 63 Sicilia Egefia oppidum , C' Echtnctdi) pifcti inmedieu aqua valida t (4 nu 'vfiis 2iy ElapafiipcntH morftu re* Echentti pfiiculw nanem media fpf retinet iSj. Tom.2, Elatites lapis 49S pag. 2s.d!‘'tndt Elea Minerua Htnplum.ml Echinorum pifiium confide rumq^ eius tedoriu 40P ratio 220. ^ To.2.pa.2ji EleSlri confideratio 424 Echini pifiu in medtcwu Eleclrides mJuU ibidemj& Vjki 2jy Tom.i.pag.tjy./ag Echini medicina 1^7.200, Eleblrum quid 242,423 20T.20S EltUri vJUe & natura 243 Echini Carpathy maris ^ua Eleiirtdes arbores vbi 424 jpS Elephantia morbi remedut Echinophora ex genere con^ 23.S0.i4/.eh' Tom.y.pag- ckarftm 32p 73-Si.p2.2S0.SQ2 Echion fiatuariw 2 7^ Elephantipartium in me* Echion piUor ^uibue vfue dicinis vfite 23 coloribus j2-f Elephantinum^ color ex ebe Echion piSfor quando fio^ recombufio 32 ruerit jj/ Elephanti pifces ztp.eio» EchiontspiSf oris opera ihid. & Tom.2.pag.s Echion medicamentum jds Eleufina in templo nobiles Echitesgemma 462 piBura S4S>3-^^ Echo ^uid^ eir qua ratione Eleuthera oppidum 2 73» reddatur 2 Tom.t^ ds’ Tom.i.pag.t42 pag.iS EUjchnia exfalphurk qu6* Etiypaqua SS0.4SP dam genere 3S^ Egajeinationesprohibet .An Elorum cajiellu Sicili* iS 7 tipathesgemma 4S2 Eluuainraetallu qu* $64 heminum nonnifiU Empedoclh addifie-" &

X V cauj^ peregrinatio m Sp.fiS, ros* 207* 221, ^^piricie medicina a quo, 223 . 235 * 23jf, 241. 244 * C^^ vbi inuenta 7 4 2^3.3 <20 ^^p/ajiru vtil» aUbajiri-" Epiphorarum remedia 21, Ui 3 S 9 22.24.4^4^*47*33.103, ^^plc^Qn qttid dicatur in 296.303* 32$* 359* 397* firublurif -A» 7 ^ Tom.3.pag.sr,S7*62, ^ficnrdia gemma 45^ 64.6 5.71,74*76.79*32, ^^cnHjlica Patnphilus pin* 85*36.90.91.93.96.93, gere docuit 3-f^ 301,105* 343*245* 343* piSura duo ge^ 549. 352* 152. 153* 277* neta 349 391. 195*296. 224. 230, ^^crinomenos Jtmulacfum 236,247*259*275* 279*

* * 328 . 2 S3 ^ 30 * 289 303 * 327 ^^hjdros gemma 4

Erythinus pificis 220.& Equi Janguis in medicina 7om.2,png.i7. -f 7 S9 Erythini pifiU medicin* EquiJpuma^fita^dentes^ in 203 mediana ss1.60.63 Erythrarum amnts .^leeh leiuimmmmine eja, cHm mira\ eim natura tsS wteUigeliantnr 13, Ete/H, venn ma.ximi ha^ 6

I N D E X, 4/i Euphrcnides f-lll flatKariHt 27! ^Yacks 334- EufomfuspiBer ss7.jjo balanus fcal- Eureosgemma P si^ Euripidis Poeta /cpulcrum turL^ aqtix JSS Vbi Europa ab KAmiphifv piSfa sso S-f-o Euroi ias gemma 43^ 2Ss Eurota Jiuu^ ^•'‘loru, fimulacrur» 2S 4- r. ^-^7 Eu/cbes gtmma' tVe» . . 43^ ^^Z»/Eloy^ Pamfij pal er Eut ^ hycraies fialuariHs ^7S,2Sr bont fimulacYHjn Eutymedes pibior 34 f Ehtychidcs (latuarius 27 S. sso ^ 3 S 4 E*ithyihidespictor 34J ChoaipU tantmn Euxenidaspibior 330 Exagon legatus in dolium C"‘ firpentibus plenum con-' J-v ullus //

#’>•*/•* Calles Exercitatio optima medicis» '® iii^ i iP/ na jf3 ds‘"'«V« •r/;,, Exebenus gemma 4/tf' t ft^ffiarius feft ^ 2S Exily finientia ante diem Mithridatis y^^^ cur' eyuadragtfimutn firri nZ poterat 7^ yJ*‘o‘Ss>«rna 4,•i-S Expen/k vnde dicla 233 "* kpi i^^iuariusf^tslisarius 286 Exta non prandentium ce»- fiatKarius^eittf- leriHS fintjlunt 17 Extorum capita in viflimk repente adimhaut gimi- nari ^ fl^p""’'^ finoris epcra Extenuandi vim habentia S-tS 404 K,iLK.K i . ^

I N D EX. J F Faftinis vtilia t2.^ ^bUtiUi ({obhinx retn Tipmdpfttp*^ F perit ifimus 3$$ Fatlorum §luinu CoJkUtus ss-f blicath Fahij ^ Fabius ^^intus 'Diliator Fauces ladentia 20I' 2if ibidem Tom.3.pag.2o8. ,» PiSfer ti9.3o9’*p FabiaJamilitt princeps ibi, 427.&Tom.2.p6’*. Fabius Verrucejits Hercu^ ir Tom.j.pag.Jd' j

lem ex Capiulioalib trd/ j 66 . 186.187'

tulit 37S 2 SS. 3 -* 5 i 388 j ohfidime Uberato Fauere Unguis quid Fabricius ^ exercitu d Thurinisfa^ Febre quada animaU^ tua donatur 273 quam carent i Fabricius Jalinumtantum Febrium omnium dr patera ex ar^ho Im» 21. 23.30.36,62. 8j‘' peratoripermittebat 261 e33.JSI.2II. & * d Fabric^jrugalitas ibid. pag.sSo. ^ Toen-Uu Fabri pifces 220,^ T^m, 32.68 2.pag.2i 172.188. tS^.lS''p Facies ne Solevratur S3 224.226.228.239’ 3^^’ f Faciei morborum remedta 243. 26 i. 16 4' 22.23. sr. 30.1S7. 2 04.dy 320.363,408 J Tem.s.pag.7t. 7

J03 .150.177. iSs , s 53 . 24.2S.&' Tom.3'S*^

20S, 223. 224.226.260, 8 . 2 S . 494 S 7 - ^ 276 2 S 3> 331 ^toto fire Febris quartana

1 2 e.ii . 1 cap. 377.338 s. 2 s. / Fama quibufiam per fia^ Febres fata creco^^ t gitium quafixa 4 tibus caninis arc*.J

F^cinationibus qucmedo Febrili genus ^ occurratur 8 nu,& eius ^ ^ Fafiinationis remediu 2 g. Felis partium 0 ,*//' vfui S

N r E X.

icult quales dicetur jhid, •pag.f4s Ferri medicina ibtd, ^tli £.les Tigma zS2. Ferri rubiginU medicina ibidem^ ^^^^^^^tUjimulacrum, ^r Ferri fquama vfus /03

^J*-^ Ferrum vis domitrix rerti ^ ‘^^^if»a/iffm confidera omnium To. 2 ,pag.iSS Ferrii lapit theamedes abi^ hlt ^edicinu vfits 47 „ SP7 Ferrum adje^trahhia spf, ^ media 207,^T9, &Tom. 3.pag. 4S Ferrum magnes ad fi tra» 6 *j^aWc«j 32S hlt 3P^’&'^0‘3p^g-49 ohieritzsp Fiber idem cum CaFlars 'tmpetui, qtto pd- I po, iip p^^.^netHr pj Fiber prassantibus abortus ^<‘nfi(ieratio»vfiiS»co^ cauja 21 ^ditae Ftbris animalis in medicinis , ^c. zpp. t9t>i p ^'^Plte vfus 414 ^*ila plura thid. Fidei ades in Capitolio jjs reperiri joo Fidenates ciues ^omanoru ^ty * n tia ibidem legatus perimunt 271 »> ‘ ^^mperatura poj.joi, Figlinorum operu vfus 332 Ftglinoru fiatis tefiu Si^ ^ vbi optimu jot gnina jiebant 333 humani Jkngutnis Figulorum coUesumd ^ua ^^•na^u ^Q[atim rubieine 'Poma infiitutum ^sz f>'ihit %,d. FiBuU morbi remedia 32^ 6* magnetis cocordia Sp.244^iP3‘303- & 3p6, ^ Tom.j.pa* Tom,3.pag. ii. 6 7 >jSo, 201.204- 221.222 . 2 / 2 . f.^^‘49 p^^^m-viuumquod joT 2sS- 26 7. zBz.stP S.3p4^ ^^ivena largi^ima om-- 402. 420 metallorum 302 Flaminius Cirew 'Xomrn qu9 d mbigine via i^7 FU 7

I N D E X, Tliiminim C. Ceujor s^2 6 .i44;dr To.t-} 'Bltimmi e

gere non licebat 40 auro j tlauiui C)i. xAnnij Jiiiu-ft Fccminaru luxus jkHos grnnta pogu/optf- Feeminu fiaiua ol;m blicatiit 226 dicata y Flctuites Cn. Trtbuntu ple- Fccmina feecundiorci bis 22^ tu fiunt Flatuum Cn. ^Aedilem Jk- Fecmmis candor qUO ' Cium Patres agerrime catur y tulerunt ibtd. Fccmmarum libidin^^\ Flatitpis adem Concordia vo inhibeantur uit ibtd. Fccminarttm /ecrcM ^ ^ Flatsim Proculus C C C C Jciripofint reorum accufaior 2jr Becminane coneipiat!^j F lexttmines equites olim Fecmina ex /eipja co^^jf di^i ibidtm 22r.df Tom.r. p((y.i Flora Deajimulacru^Pra- 4 o^.dn To.2.pa.t^^g xitelis opus S70 Feemina adulteros Jy Fluminum miracula iso. diant ^ Tom.r.pag.jet.per ^ to- Fieminarum purgat*^ ^ tum caput ISS.ir Totn.i.ftpj Flumina res in lapidem ver «4. es. 7/. so. s>‘

tetia ISS-& To./.pag.yy j> 7 .!tn.l S.I 4 4f . f. Flumina incatatiombus f,- Fceminarum peeuha^^^^ ftipofunt j}.4sr media d?. Flumina gemmifira .^66 iso.sst. vehetia Flumina auru 23 p 163. 13.2. 143 ’ re Fluxionis alui media 36 u iSs. tSC.ip 0 . ^SP\h

. dr To.s.pa.f 93.27(^.313, 27 S. 2po. 30 3. Huare .Aluijiuxiones totocap. 3 SS. 40 ^* Foci confideratio 413 Feentis /egnitia qu<’^ Feci in cinere viri genitale ^SS ' (onTpeHum ibid, Fintes mira natura FcecUditm u Admlnicttiazp. JSS- p

I N D E X.

"/’• pag.So.2S7 mutiles IS 7 Frugum excantatio 7 J aquA in Fucmuslactis Sffd .^To^ tl^orhe ^ ,,s m01.pag.77.1i3/. (^To^ Jyluii decifis enatte rno 2.pag.22 t Fulgetras poppyfmlsadorare

parietes SS 4 con/enfus gentium fi Fulgetrum, fti!gur,i^ tutu- “•e excu/pttt mirx trtium ai Apelle pUU ‘^'‘‘tatu S 7S.& Tm. 33S Fulgura futphurei odoris Tphi aurum eruant 3S7 l^Si Fulgura (juomodo nbigan^ tw ibidem '^^‘^arurn in medianis Fuligo conficiendo atramen-

j:(S . .(li^Tom. to idonea ^zi Fullo,Ji\irabiei genus Kfi‘S-^ 7 S /jd il€rculane£ , ea~ Fullonum gleba ex fislphu- w nudicinis t/- ris generibus jjs C Fullonibus <^ua ditia lex Indica aurii eca- 362

egerunt 4S3 - & Fullones podagra non ten» tantur 20 **«<« ades %oma 275. Fullonibus vtilifima came ^0 t li ^0}.| urina zd

I '^^adesiie^UQ,^ qui~ Fulminum euocatio 6 ^ ^apUithus fkcin Fulmina fiulphuris odorem '^'oma.pag.-f.po habent 337 hufia fimuUtrum Fulminum cauja 14 ^'^rna lulmine itlus locus queu ‘lu • . ^ ^^^^emojifima in &?»- gemmas, habeat 439 Fuim inib us rejifiemia f^^'^^^

Gagates la^is vnde Junera imagines c^mita^ 400 ii* bantttr i// Cagisfiuuius "^ftngoYHinvtneni remedia Galabiites gema 4$ < Tom. GaUicos gemma Calatia opalues S.pagi. S 4-Sfi^ ^2 . 64.

7S./02, r 4- 4 * 2SS.S67. Calaxia gemma 2 2 Galana SSS.. IT4, 2 /^. J . 24J,

Jp 2 . 217, 2 Ip. 22 S. 224. Galguli auis conPpeS^ 22$. 23$. 23 p. 241. 243, ricis medetur J 2SS.260,267. 2pC.2p/, Gallaciaauri facud^ 3S^ Galiadaplubum 3‘>l^( Ftcmianavafk 2 $7 Gallia Comata Sljp Furtu maximi auri ponde.. Tom.r.pag.t68.& ris e Capitolioptblati 226 2.pag,T4i Furucithrum remedia Gallia coralium 24. j, Gallia plumbum 3p. 64. 138 .174*273. ^ 400. & Tom. 3>p*tg.77. Gallia vitrum A Gallia gp. p8 . tp4. tp6. 201. Jal ^ 3, Galli arma coral^* 224.22S.2S'>.26 36S Jua j ^uturorupracognitio 41/, narunt A 4$$. 45 ^. 4t3.&Tom. Gall o .Annetis Conf^ ^ i.pag. 4$. ^ Tom.s.pa. Galiiornati auro V JI4. 12p 22& f <3 Galli (juo digito gefi^^

sAeoiesUpU 400 nulos fi' G Gttulica purpura Calli anfirum clang^*^ p 322.^ Tom.r.pag.igt. pitolioreie^i 81'^ ^ Tom.2.pair.36 2.pag.f7 J Cagittes /apis qualU 400. Calli hominem ^ Tsm,2.pag.sr freti ii3.&Te.ip^'^)i I N D E X.

k Cajfandro vbi obfi/i Garon ^utd/72.^ Tom.fa pag,2 0 Jlituitis iff.^Tom. Garuspfeii sza Caripijcis medicina 292, /kcerdotts genitalia, 20S fi^i amfHtant 3S3- & Cafidanesgemma -fff Cegauta mulier 2 67 Gelon ‘‘‘imarum incubitui J«» fius jjj '“iticntur ti Gemites gemma 464 “Ulna ne ab afpiie peri- Gemma Kudpodinis^nouem^ flatur S 3 mujkrumfimulacra na- “Uinarum in medicinu tura referens g 3 .,e 4 Gemmarum confideratio, *^^marumfimum in me- libro trigefimofeptimo per PPaio4 totum ^"in^ceorum in medtchiii Gemmarum probandarum ratio 4iSs-toto capite

^Hinucei t^Hos gemmas in Gemmifera flumina ^ua ^^^^^yicHlis habeant 4-f7 4^

Gemonidesgemma ^6i 220 . 221. 223. 223. Genarum morbi remedia 247 24fi.236.274’^‘ 46.

2 i> 3‘Ji 3' & Tom.s. pa- Gladiatorum fanguU . gi. 41?’ loj.ijj . 20S’ mitsaii morbo ^ 22 0. SS2 creiitu4 - Genlanes gemma 4S7 Gladiatores piCli veh^^^ Genitale mafeulim fexufi tur in cinere eonlpc^u Ocri- Gladiatcrii munera 4 fidgrauidarcddidit 41^ pingifCt exponi capt^^L Genitalium morbi remedia Gladiatores cum

20.37 ’ SS. i fi . S2 . Sy. rintt qua potione ^ 12 3. 12 gf. fi . 2fiS.JJfi. tur ^ & Tom.^.pagi.jy. (3S, Gladiatores cur bsim^^ ^ Sfi. 104. 142. ijj. 166. fangulnem bibant > 6.20 ^^' iSfi.lfiZ. ifi y. 21 fi, Giadtjpifees 187, 3 222. 230. 2yi. 234.236. T

21S. 2 I 0 Gorgiae in tetnph Delphkd "'•icomatHm in oculii re- pitxam auream 'abi po- nedia ^ 7 - 32 . 47 . 102 . tb,d. Gorgias jlatuarius 277 ^^«ctupifiU 222 Gorgonia gemma 4^7 ^*ici ^ Diomedif armo- Gorgonis mofiri effigies S4S commutatio 224. GorgoBhenis Tragoedi effi- infula 426.^ ^b^peUe expreffii jjj i&S. /tf S Gracchanus lunius hisio- ^Jptm Germanis quodLa pfiisficcinum 42^ Qracchorum matris fiatua animalis in medicinis 272 Gracchorum Gr^*“ mater^ ^tes in ccenis cenforia le- canipriorisfilia ihid. prohibiti s6s>^ Gracchi C. caput repenjiem rom. i.pag. 4.07 auro 2SS ^lojfopetra gemma 4/7 Gracchi C. -Delphini G/, argen^ ^tinandi auri ratio teijngenffiue G/, eorumpre- ^iinumprafiantifimum Gracanicus color Clz 2 ^fini taurini in medicinis Graea vanitas i/. ^ yr»2 64.6e Tom. i.pag. Sf ^bcera coronaria inu entis Graci medicinaj„jt ex hu- mano corpore vffiue ad pntu mira natura Ycfigmina vnguium per- fi^uuti ^ *'* Ofpidi fcr.fik amhu- Graea res eft ^ nihil velare

jSS 2 Grandines auertcntia car-- Hamatites lapis , eiufy mina, etiam ^hnij um* Jcriptio,natura,&getft fore extabant ri> Crauifcarum coralium iS S Hamatitesgemma CromphenaatiU Hamatius, magnetis gt^ Gruis partium incredibilis 397 natura Hamatita lapidis in ^ CryUipiilura^enM S4 o mentis vJUs 4 remedin Grylli infelH in medicinis Hamorrhoidu vjits i(yS.iT$ i‘zS.244. i^s.yoj.S^ GuUredarguih 172. tota 402.403. & Tom. capite, & Tom. 2.pa^. jS.So.s>t7.i^^-207''‘ 270’t1 214. 236. 244 - jp.jS- & inde per totum eap.64»^S. S^. 27p.2So.3S9‘3^3 2 S. Hamus Thracia mons t*' 30S’ ^Tom.i.pag^rss Cula cenforHs legibus coev^ ^ . Halcyon eis medicamet^ cita S ^ generi* conjideratio (f, varidque eius Cummi 42 j Tom. I. pag.JiS. S40 “i" ^ . medicina Guttones ^irmania populi Halcyones generibus 42S.& Tom.i.pag.16 (f Halcyones h ^iilejium Gjpfia imagines d ^uo pri- mum conp mum inumta 3 S 0 Halcyonum amum t conjideratio genera, ratio 204. & Gypji , vjits 2.pag.7d A Haiicarnajfas oppidun* Cypfi veneni remedia 3 ^ ^ Tom.i.pag’t^ ^ Tom. y.pag. 223 3719.& ,( Halieutico OuidqopUt GjpJi vjfUs 3S^ t Halipleumon• Gypfun^ vbi i ttrra fidta- — r £pifiis^ iur ‘ito Ualmirrha^a^iiitri^^^gf) D E xr

gennut . 4SS 32S.34G J‘’»»>ocbryfis 413 Heliodorusflatuaritta 2S7, cornu» nmma 373 ^SS Heliotropium gemma 437 ^^monitYum 413 Helieborimedicina

fb/£,Thiopica » eiuf^ Tom. 3 ,pag. 347.397 377 Helo^spifcii 221 ***^ren4 conjideratio gene- Hemertjios » taheUa vno die abfolata ^42 “‘^fena marmora ficantur Hen€ii,qui& Veneti 427 377 Henni gemma Indica 43^ ^‘^'rmodij tyrannicida hU Hepar ptfcu 220 fioria z6 g,2S2,z33, ^ Hepatieoru remedia 36.^ Tom. I. sit fag. '^om. .pag.S - - 3 4 34 7 - 4 oS *^^rmodio tyrannicida fla- Hepatitesgemma 462 fHapoJita 2 39,2 Sj Hepafi^n,aris genus 2GS ^^ tpaStconJu/phurts genuj HephaHites gemma 437 sss HeptaphWnon Olympia por- d Syris vocaturJue tiCUS g littum 42$ Hera£leopoliteSiy£gypti no- aper,vr^ homo, mos 3 S 6.^ Tomo i, A.inTerfl£Ii jint,ad quid pag.iSp "Atilii jz Heracleopolita labyrinthu aurifir 23p t/£gypiium delere conati ^out es Jimularum 372 SSG

^‘^^tauffiulptor 2 S2 . 2 SG Heracleoticus labyrinthus flatuarim 277 ibidem

flatunrif opera 2 S 4 Heracleos lapis» id efl » ma- ^i^cathencs pifies 220 gnes jpy id ar- Heraclides %Alaceda efl , Jcoria piUor ^4S 34S- 34 S ^lena. calix cx eleClro Heraclidis pibforisi0peraj4s Herbacea- chry/ecoUa 2 43 ^iena efligUs ab infignibus Herba vcnejiciis reJiHens ^tlflcibui txprejfa 31^*

LLll z. I N D E X. apu^ BercttlUpSia effigies s^S- HerculU templum rios pilam habuit 33S Herculis sdes & Jlatua in ragdo 43S. & fiditts jhro boario 2 7^. eufebegemma f^Tom*2.fag74- Herculei nodi in cintl**'^' Herculisfimulacrum in Ca- res medica ^ pitolio 27 s Herculei nodi in vulneriK HerculU ^nUum fuHi' celeriusfanandU effiet fimulacrum ex are ibidem j nentis ^ 279 Herculaneus riuus HerculU Jlmulacrum ex 3 are 279^231.234-^372 Herinacei caro ^uo HerculU fimulacrum ex reddatur iucundior ^3 firro, xAlconU opus 300 Herinacei in medictnU HerculesfildilU 3 SS 100. 102 j Hercules marmoreus, %Me- HermaphroditifimuUC^^ neHrats opus 3 T 2 ex are Herculis dracoifes firatigu- Hermerotes ex maftt^^ lantu piSia effigies 32 7 Taurifiri optss Herculis ^ Laomedontis hi Hermia reguli tuP^ ia 34 ^ flor 433 , .d HerculutrifiU injaniapa- Hermineifmara^i > nitentia 347 Hermodori €phefii d^, HerculU ades ex tjuamate- cim Tabularum

ria. 3SS jt! . HerculU marmoreifimula- Hermolaus flatuaru*^ Scylli- libertum crum, Vipeeni & Here Luculi .f dU opus 3 <3 7 fimus 1 HerculU tunicati Jiatua in Herophilus medicus ( 'PofhU 2SS Tomo 2, pagina j' paginst Herculi fimulacrum , cui Tomo 3, Pceni humana hoHia /a- '* 340 -.f ^ crificabant 374 Herpes animal , &

in ei' Hercules ab Oeta monte medicina vfus . ^ntipbd^ ccelumfi recipiens 34^ Hefione ab g INDEX. s«. xerit ^^^cridam horti 42 Hippona£iis poeta defirmi^ tas- ibid. ^^P^ridum horti, ^ toru BipponaHis de xAnthermi fitifiiU expcfitio 42 j. & jiliis vitio ihid. '^otn.t,pa^.i7(^.iS4 HippopotamusJangutnU de^ “ttrurU vates tUrifimus trahendi magiHer 34, ^(tnasCakfms 7 Tom^x,pag. 374. “^ffufcorum asitu vatujn Hippopotamivbiplurimi 34. ^^idcm Hippopotami panium medi ^^xecomalithos^cma 4S7 ana 34.217 dicantis patHarius 2S7 Hippopotami inari,terra,e^ ^kracitcs 2 gemrKa.4sS.4i^ amni communes 21g ^terQ7its adaerfa fHgna pi- Hippurus pifcU 220.^ ^a,&‘ a 'Valerio Tom.z.pag.is U viHore 'Poma propoji” Hippus pifcis 22 q fi* jiS Hircorum rabies mitigatur, ^‘«romnemon gemma 4i^ fi eorum mulceatur bar- ^ieropolis oppidum jS 7-& ba 00.2 ^om. i. pag. tJ2 .2 os Hircorum/anguinis vis 41 H-^ppace quid 33»^-SS•j i Hircino /anguine adamat ^^pparchus ^ntonij liber^ fiangitur 43i.&Tom. potentifiimw J^2 3pag. 4 S ^^Ppiades ex marmore^ Ste Hircorum partiumque , eo* phaniopiu 373 ru in medicinis vjks s3. ^fpocampipifces 220 SS> SP‘ ^ 9 . 63. Cs» ixg ^^ppocampi pifck in medi-^ Hirudinu,td e^,/angui/uga ^inii vj'us iff7.2oC.2tt in medicinis vfus 213 hippocampi ex marmore, Hirundines riparia qua ii Scopa opus 379 Hirundinum in medicinis hippolyti luuenis cffigUs, vfus ff3.9S.102.10s.n7, yintiphili opus 349 11S.nff.12S.133 hippomanes quid, eiufque Hirundo pifcis 220.^ 4ff.& Tom.i.pa.3ff2 Tom.2.pag.2 4 hippQiiax poeta quando vi- Italia jvrtilitate LLU 3 p INDEX. pfoxima Hominum partium meS* fiiSpaniagemm* cina ^ laus Hominum carnibus vefie^' BiipaniaJkl /tf tes 4.^Tom./.pag>^^^ Hiipania aurijtttUis 23 2’Sp.2pt lii^a2}ia argenti firtilU Homo marino lepori in ilj . 24 (f dia venenum ejt hirpaitta minium 2 st Homo quibus d gentibus Hiipaniti plumbum jos ieat immolari HS' ^ Hiipaniapurpurijtum 3 23 Tom, i.pag.2pr Biipania parietes ese terra Hominem uan immolad^ SS4- %9ma» SenatufiosifaH* Bilpania alumen 33 S decretum tsi Bifpafiia magnes spj Hominis vi interempti Bifpania vitrum 413 dolori dentiu mederi Hcedorum partium in me^ ditus l Hominis dicinis vjks /4, j

2 4-S fa quem in magicis vfr^ Homeri in Iliade JilagU habeat

nulla mentio , in Odyffea Hominum luxus redarg^^ creberrima , /// ^ Homeri vmbra ab infiris Hominum effi^es qua a quo ^ qua herba euo^ caufd exprimi ctepta t cata IIS Hominem *Toetn jderifi^ Homerirtecromantia d bant $1^ cia depiiia 344 Hominis morjus inter aif^ Homerus calidorum fon- rimos numeratur tium nonmeminit sff3 Homines vt equina capd Homerus anrwlorum nuf- habere appareant quam meminit 223 Hominem immolari Homero creditur Troianis do vetitum temporibus reru permu- Hominum morjus refftt^ tatione in vfifiijfe 224 7om.3pa,sp9'^*j‘ Hof** I N D E x" ^'°>»>«es Marini iif.ir hoslihus L.Jl^anehiUS tjUa arte Confuljkclus ibidn tionoru Z>eixdct %omak Hulcerum remedia 'jaopiila s+r 20. 21. zd.28, 3S. 3s>*sr» *^^^htidet , P-ara-fii tabnU SS. Cs. d6. 70. S2. Ss, 32p /49. 180, tSfi, 204, (odes in ponte St^ 20/. 207. 224. ISO. 2(S3, ^Ucio 2 hofles ariHit 270» 8 fi. 2 fi 4. 2 fi s, 2 fi 6, 2 fi 7. Sjso 803,3o7.3tfi.36o.3fi$, Coclitisftatua 27» 409, 403. 404, 410. ^ ^72 Tom.2, pagina 300. Cs' ^^rmejioit gemma 4sS Tom.3.pag.4fi.S4.SS.

‘*^*'minodes gemma tjua/isj Sfi. ^2. 63,6 4.6 8.71.84, cur ita diCia .10 & 4/7 fi^. fi 7. fi 8 C.142. 144, ^^^rtenjius Orator Sphinge r4fi.tS3. 1^4.170. /72. kVerrc reo accepit 277 /7/. 17C. /77. 178.179* ^^^Yten^ii ^Ciceronis alter- tSs. 184.187, 188.1fit, catio de Verris Sphingt tfii. tfi4. ifis, 194. ifi7,

ibidem tfi 8.1fi fi. 200. 20$. 20 8, ^^rteujitss Orator xArgo- 217. 220, 221. 224. 224. ^autarum tabulam pitia 227. 231. 232. 23$. 23p. ^Uami emerit 344 2 41. 243.244.247.248, ^^rtenJiiTufculanum ibi. 230. 2SZ. 2$$, 2$4. 244, ^f>rus ^J?yriorum rex, cb* 24$.2 4 4,247. 2 48.270. inuentum /47 272.274.27$. 274. 277. ^Hes tjua ratione pojiint 278. 281.282.283. ZfiO, Jkperari 32 350.371.per totu ca.38$, ^°^ia cornua deaurahan- 39^’39S‘402. 40$. 410 Hulcera tibiarum quepa- ^^^ilius TuUm curfidmi- llo curentur 4$.<^ Tom.S.pag.177.233 Hulcera capitis quibus re- ^*hliu$ L, tMancinus pri mediis curentur 38.8$. ^ Tom.3.pag.i74. Carthaginem irrt^pit 404.& jfi8.283.40s LLll 4 ,

11^ D E X . ^Htcerihus qua medea. Hydromeliquid P' tur 2S.7o.Sz.2$ff.2$y, Hydrophobus ne quisfai Srp, ^ Tom. 3^png. sty, Hydropicorum remedia O' J4.2. j 6 C. 2 ji, jfi OS- 2 ^ 7 . 177, 177. 207. 2P'' 241,26 a J60.& Tom.s.pa.sO’l^' Uu Icera genitalium quo eu 77.7 S. sp. 60. 6 r. 7 i-ll' rentur S2.404.& Tom, 76. 7p. 8p,pt. io2.t^^' J.pag. S7. 142. 16 6.tp6. 142. 146. 148. 14p. 273-276 tSS- 2^7- 271. 2I' liulcera mammarum Jk^ 178. 287, 2pS, 208. nantia 4.00

hulcera crurum quo Jane^ 261.267,26 8. 277.3^ ' tur 6s 3 o 8.S7S- 3^^‘ 3 ^ 4J^ Hulceribw injhntmm vtu SPP» 4 oo, 4 q 7, 4I 0 i lia 360 Kyana pi/cis iL 'Hulceribui oculorum quid Hyana^eiufqj partium medeatur 32,403.404 xMagicit^ medicin4 HulceraJedufanantia $1^ Hyanafixum mutat ^ Humana hoflia JacriJi- ^Tom,t.pag.376 j cantet 374. & Tom. r, hfyania gemma fL pag. 2 stT,370 }{ygiat/£fiulapq Humanumfanguinem qui- crate cum patre ^ dam ex ipjis gladiatorum ribus depicta vulneribus potitarum 4 Hygia Jimulacrum ex * Hyacinthi pueri tabula kAu 28$ ^ gufus delectatus 344 Hy^anonpiffortiiufq^^^ Hyacinthi gemma confide^ uentum ^ ratio 447 HjgremplaCfrum tx Hyacinthi gemma quibus fquama proueniant locis 44S Hymettus mons sH' Hyacintbi!{ontes gema 437 T.m.,.pag.,4r- ^ Hydrargyri confideratio 273 nyojcyami venent rem per totum caput 22 . 4S-& Tom.3-p^i'\^, Hydri /erpentes cuales s>2 60, 167- 2p0. Hydroce licaru n. media ‘12 77 344 -SSP-S^ 2 . 3 <^ 3 ‘J^^^ I N D E X. ^y^nU fiuuttu /iiispncis bcUique argu^ Ibfides mufleUgenur SS ^nentutn 273 Ida magnes Atti dew ibid. Idaidadyli,gemma ittui gemini in lecur fiatu^ria rana geminum ff firo ibid. Vide iocjnora. (littfta itafigurata ^ vt Iciuna fahua vfus 12.^ in digitii Trecentorumfi- inde per totum caput. ieagxnla dierum Igni non exuruntur ligna ^bid. *iota (Jfet Quoperfitja g^ fimulacrum ex mar^ Ignis (Ritibus rebus JheiUimi %ortf 372 rtfiinguatur 24S

^Aefculap^filia 34^ Ignis miracula , medicina, ^^l}idisgemma conjidera^ &prodigia 4tS. per to- 445 tum caput j *fi^>idHmgenera 44^ I^em rapacifime attrahit mira magnitudinie chryfelelirum ^29 ibidem Ignem Jklamandra taSiu ^aSponix gemma ibid. extinguit ff2.dy Tom^ ^‘'^aleptice»medicina pars z.pag.icz 74. Igne chala^an gemmam ^beriti regio eadem cu Hijpa noncalefieri 4^3 nia Jacri remedia 21.24. 4 Z 4.^To.t.pa.p 4‘ Ignis dbidit cineres in medicinis 4s-^3‘S 4 .t 7S^ 294, 212, 250. 303.220. & Tom. 3, ^^adtsfiria^ua Jtr pag. 52 .S 7 ^<5 1.4 2.63.^4, LUI $ j

I N > E X.

109. r4j. Incantamenta an aftq^^

X4.4. I4S. J4 T, IS 6.I67 * valeant X7

Ilei morbi remedia rz f, ceantur 21. Tom,3-p4' 2oS.

lina infitla 3 qo,&Tom. i, Incedic nominato inter pag.irr. la£ aquajkbter menfi^ lluslrium virorte imagines filetprojundi ^ quififcriptU fuU memo^ Incendio in fiabulis exof^^[ ria coznm enda rin t 3/ qua ratione bouesjkcH^ Imaginum honor apud Ve-- extrahebantur . teres sn.toto capite Incendia puniunt iuxt^ j Imagines gentilitia fiinera 3^2 comitabantur sij.312. Incudibus adamas Imagines iUteHrium viro- cus deprehenditur rum in bibliothecispone- India terrarum omttit*^. bantur 3/2 tnaximegemmi^ra 4^ Imaginem SolU heliotro- India gemma 436. 4i^' pium gemmaJpeculi mo- 4Jfi.44o.441,442. 4 -*"^' do reddit 7 44S- 446, 447- 4-^i’ Imagines iUufirium viro- 44Si.4S/.4S3’4S4-4y' rum ex quajieri fileant 4sp.46Q.462 materia 312 India neq^ as neq^ plumbi Imagines animorum nuUa habet,fid hac gemis ptV 411 3^^ mutat (ds" margaritis Imbres qua arte fieri pojl Indica margarita 32 Indiafins mira natura tfi Impares numeri vehemen- India opali 43^ tioyes g India onyches Impendiavndedi^a 233 Indiapurpurijfum Incantatorum pteua XIX India alabafirites 3^ Tub.legibusfincisa 7 India cryfiaJiui I N D E X*

4.2 T Infintium pericula quoar- ^*>faiamas ceantur ^^i^gemrna attrita ptdo- Infintibusjaiiuam quidfi- tndttens purgu^ ciat ^js hifirorum vmbras finochi- cohrugeniu 31S* 9idegc7»mi cuocari 4^4 Pufixa corpori extrahentia camitiahm mot 21 S, ^ Tom.g.png.iSj. ^ ’ 2 4mf contraHiona 73 S fi. 372 Partientibus vtilui lufiammationis corporum remedia Sfi.do.t^To, cujlos quit Deus 3*pag, 76. 145.246. ts3. r^redatur ig i34* tfi2^ 200.204. 21fi., y^ntiumfifctnath ibid. 220. 222,224. 233, 230, **\fkntium hulctrum reme 236. 23 S. 2Sfi. 30 S.323, dium 3^9.dyTvmi> 327.36 S.383,3fi2.4oi M-liS Inafiationis corporu reme- *Vkntes c^lirfrati qui di^ dia 2fi.fifi.ifij. 207.208^

t^tur 3 -4- &Tom.3.pagi.s7. 63,

^^Antibus qua profint ad O. 76. 7 fi. 84, 86, Sr* ^^tJtitwnem» &gingiuas 200. 142. 131.263, J7j,

. 780 , 2 ^driihulcera JSf* 27 s.364 ,3fi

*^S. 243 , 42 S. 4- 4 S> & fiperauit 330 ^ofn.3. pag.fi 6. 147 -t? 4- Inguinif morbi remedia * 7 ff. ifii. 200,221.239* 14*73. tifi.dfi* Tcm.3, Ss8 pag. ifio. 360.386.3fiQ, concreti 4 ti, Ju&u agrotantium re- Inimica res interfi 2 6.32. toto cap. -r-f/ 7i. fi6,i8fi. dr J^xtium /ippltuditiii re~ To./.pag.336.3J7. 366, 369*377* Tom, A?''''*» 0 367. & pagi, per totum impanidos quidfi- 3* »43* caput Inim INDEX*

Tuimici ^Ha ratione ^cena 34. Sr. 7p. 82.83.^^' affici pofint 4.57 88. p3. 103. 107. Inimku e^m pa£io odium 14P.163. 166. 172. tll' omnium hominum conci- 176. 180. rSi.ipt. tP^ lietur ss 1pp.203.2j0. 227. 2^*' Inimicitia difcordiacjue iu- 233’ 23p. 241. 242. 2J'' meutorum e^ua ratione 233’ 237.264.267’2^^^ cohibeatur S3>'^ Tom. 2fi0.334’34(P’347’S2 Spa^.Sir 3f2 Infamam inducentia is lo d NiciapiSa 2 " ^ cJj- Tom. J.pag, 7/. Ion fiatuarius JS7-Sor Ion gemma ^ Infanta cjuomodo tollatur /ouetanum gentu plf*^

22.iST.^ Tom. 3 .pa^. 72 , 30 S jOQ.TSO. g. 304. $OiS, louis. H^are lupik^ 1^, 308.36 S Iphicratis leana Infamts lacus 133 erum Interaneorum morbi reme- Iphigenia ad aras dia iz6.12S. 143. 20 p, ita htfioria y Tom. 3.pag. jz, 220, Iphis piUor» eiujque 2 So.3SS-3^4-3^^ . jJ« Interrogata omnia quomo- Iracundias hominum 6 , do e muliere dormiente androdamas lapis ^ fciripofint tps Irene pilirixtetufque t InteSiinorum remedia 3^, 36.37.& , / Tom.s.pag. j/, Irtsgemma .3 7i‘73’S3.S3.pi. pz. pS. Ijlhiadicis vtilia P jf 100. loS. ipz. 227.231. 6o.l24,I7S’jpQ.20^‘^^i. 242.370 Tom.ppag 2 iS’ 22 S’ Inuidia brutorum exempla 2 2 2 2 l!t ’ U. S-J. SS. f. 133.164. ipo, Tom.r. & 27S.S0!. S34-3-f-^'^ ,1' pag.37S.37p.3S4 370.336. 3S7.3^^'* locinoris morbi remedia 33, .^oi>.2./6.^lt jll 122. 203. 206. 207.308. Iftgontu jlatuariM

402. Tor». s-pag. st. IlrntiiioA mujicw _ I N D E X. ^Jo4o»ton flruSfura ^entu Junius Gracchanus hlffo^ fe? , ricus 2$2 Utisje^gyi^j Ihv-^P. ^ rerum in legationeperem- pti flalua 271 t^lia luxuria cor^ Junius Af.Prator $$s ^^'ptaefi zsp Junonis cella in Capitolio ^ientorum agrotantium 377 medicina 147, ^ To,$^ louem calo deuocare eona- or TUS Tullus UoffiliH<^fii7^ i’^S-$S><^* 4 . Jumentorum hulceta Ja- mine percutitur f flantia 24,1^ Tom. Ionis Tonantis fimulacrum pag.i7S 384 *umui pifciculus t eques louis varia fimnlacra 2 87 '^manue $74 371^874 leutf I N D E X,

Jouu Liberum prurient» dori opus tabiilapi^a Labradij louisfi Lapides viua corpora ero» J'^^^^iafma.rag(ti 4S4 dentes 3^^ ^‘^f

Laftdes fiatim cdu/umentcs Latiarius lupiter ^ 7 iiorpora j^S.&Tom. Latini prifei d C. ifag,72 viUi i Lapis 'vbi crefcat 3^ Latina literd antiqtf^ Tom,i,pag.77

Lapides quadam fieri folo Latinorum cafira taEiu 3pS humius apud '^giU^ Lapitharum dr Centauro^ cum expuqnauit

rura- certamen d Thidia Latona puerpera fintf*^^ in JVlintYHA /oleis fcal~ erum ex are ptum st7p Latona Jlatua e marPt^^ Laquearia vbi auro inteiia 3S7 Laterum doloris retnt^'' Larbajon idem cum fiibto 124.206.302.1^ 2-fS !.^’' j.pagin. 70. 7 j. 71 Laribui Compitalia 4 S 9 . S 3 - 104 - 14S. quo , dr cur infiituta i68. 16 5.178, iSo,^^' •4-rs 20 5. 242. 2S0. Largitionis exempla 277. 26 5. 277, 282.34S‘3^ dr inde ad finem capitu 3^ 7 ‘ 34S. 37t T/fque 40S I Lartius Licinius legatus^ Lauriotis quid eiufque circa Cantabria Learchus d patre Jhntes finifirum augu- tatus rium //4 LeUos dr triclinia Lafer pifcis ipo mus argento exef^^ Lafiitudinem ne quis fen- ^SS . tiat sS-t7p.^Tom. Legati %pmanorum . 3pag.i6 S, 223.24.3. 2si. rempti 261. 334.408. 40P Legati O^auq aut j Lateribus qua conueniens ^opilij in legatione

materia 334 %Antiochum confi" . Lateres quo anni tempore tia^ eiufdcmqui fingendi ibid. ibidem Laterumgenera tria ibid. Leges. Si^treLex d j

I N D E X*

^‘ywwfrtu 3,i,.s2o. P3 *^ToM./,pag,rj^ Leones ne mordeam 2^9 Ub^rinthm 3SC. Leo pifcis ex genere lacer- torum 22 9 c/ipifif quibas peri- Leonattis yAlexandri dux antur 4/. loj. i6s- 3S4. ^ Tom. I. pagina 3SS. 3^ Q.(^ Tom.3,pag, 2S3 Leon flatuarius 2S7 remedia 31. SJ» Leontq ^atuarq opera 2S0 ^°'f->2os.2Q7. ^ Tofn.j, LeontionpiCior 3js pagina s 0.61,71. Leotjtios gemma 43 ^o^tSS. 172,173. iSr.tSs* Ltontifci piclura 347 ^^2.200, 2 0J2.22S. 334, Lepidotes gemma 43p 247,244. 2S7. 261. 270. Lepidus M. primus limina 280.2 J72 ex marmore Numidico ^entulof L. Confitl Corne- in domo fua pojliit 379 lium Merendam aurea Lepidi M. domus jplendU corona donauit 2 32 dij?ima 3372 ^tntuliu P.ConJul duo fia- Lepidi Triumuiri que- ^Uarum capita tn Capito- rela de auium cantu^ Pio dedicamt 27 eiufque remedium 342 P^^ntiili Spinteru amphorat Lepra morbi remedia ji, "^^ceiq^ ex onyche /7^ 17 3.203.207, Cornelium quando ^ps.SStf. 3S7.& Tom.s. PonfiU 113 pagina 3i. 68. 637. Sq, ^ochares (iatuarius 277 8g.30.10z. 103. T44, “P^ochares Maufoleum ca- 16S.772. 273-282.1372. ^^uit 372-372 2Q0.204. 20g. //7.

3jo.sso.Si4- Leucoia infula 490 - Leporis marini in medicinis Tom.i.pag.zts vfUs 2 0$.21^ Leucopetalos gemma Lepus firdus jacilisis pin- Leucophaus pannus ^ gttefcit 7 / Leucophoron cjuid Leporis partium in medici.- Leucophthalmos gemtt^

nis vjhs 4S. $2 . SJ. S 4 . SC.$ 7.S^. 60.C7.70 LeucoTliUos marmori* i' Leporis coaptlum in medi- nus 3V cina 4i. 4S. st. Si- Leges plures ad resvat^ 56.70 10. jss. 40S. Tes^'' Lepores in fomno JUmpti pagina 404, ^TottS- fimniofos faciunt 7 0 pagina S p. ijs. i Sj.S^^'

Leporis carnesJhrmam con- 44J j cidare creduntur 7 0 Legibus cenforiis e^ua cd”^ Lesbias gemma 459 interdilfa j6s.&’^^\ Lesbium marmor jCs pag. 40j. 497.^ Tot^'' Lesbocles argenti calator p^g.Sp zS6 Leges duodecim Tabd^^ Lethargicorum remedia jz, rum 7.11J.& Tor6'l C2.Sp.1js. spo. 212.213. pagina 147. JtS. Jl^'^

J7S.& Tom. j.pag.S 4 . Tom.j.pag.sij SS.76.7p. roj. ios.t67. Lex Papyria >l> 224. 2jp. 2S2.2SS. 2C1. Lex Clodia 366 Lex Metella 3^.

Leuca gemma 4sC Libanochros gemma . Leucachatesgemma 4$r Libella vnde diUa Leucochryfis gemma 44S. Liber pater, ^are 4SP Liberalium artium f

Liucogai colles JS6.ifp‘ mumin srradumrte^f ,1 Tom.i.pag.46S piaura ^'ii Leucographiagemma 4sS Liberi tantum ir

Leucoion chalcanthi ge?iuf ai piUaram ai>»'' . d colore albejlentis viola bantter e) dcnominsUfiS» 2^6 Libri pamict ptliittif 3 INDEX. 'tiiiJwes m 176. nS, rft. facKli, olim 209. 894. Ci&labantier 223 228. 233. 242. 2SZ. 26r, tAbelUa^uo pi 262.268, 291. 3f6. 33 8,

.. 387 . 3 SS. 390 406. / f*. 409 , bibonis ludis teSlum thea~ Lienes henojls mederi 29, ^um }po S 4-70 libripendes vnde di^i Lienem curandorum ma- 2JS gicapracepta 123 p*t£r ex ure.Leont^' Lienem abfumentia 189, opus 2S0 TpT. &Tom. 3 . pa^. 14T. Lichenum morbi remedia xp 9,248, 262,277, 304. e2. jo. iis. 174. 204, 376.393 ^ ’ 1 44 3S<^’ 3 S 7 - 3 ^ - & Libium ouo perjufim non Tom. i. pa^. 4J,. (fr, 7/. ardet ss ^^ 7 S?Sf. 104. 144, t4p, Limacis lapillus dentitioni i 7 r.J 77 . T7S.1S2.1p2. inlkntium medetur 14(7 ipS. 204 ‘ 2/7. 2ip. 221. Limacis oficuli mirus vfut 2J2. 2S4- 240.241. 2ff. 102.146

2 ^ 1. 26S.27T. Limoniates JS7.fire gemma 43 p per totum cap. 342. ^43, Lingua vitiorum remedia 408 ST. 174-^ Tom. 3. pag. Lichen quid equo , eiujque 26$ yfus 4p Linguis fkuere quid 6 Licinius Publius quando Lina quo nigrefeant 2 Conjul iiy. Tom. 2. Linus jhns in .Arcadia mi~ P^g.SS‘ 2 g 7 ra natura /3^ Lienis in medicinu 7>fus Lipara,7nedicamenta 249. ss Tom. 3.pag.243 Lienis morbi remedia 3^. Lipara alumen 333 S4‘84. 208. soy. STp. L iparU gemma 43 p 3Sp. cJt* Tom. 2. pagina Liparis pi/cis 229 tsS. ^ Tom. s. pag. Lippitudinis remedia 10, ^2. 77. S2. S4.S6 89. 12. T4. 17. T9. 27 . 2 Q,. 36,

S> ’ 3 102. 10 s. 10 (7 . 144 . 103. 202. ^ Tomo 3. e-fS> 149. 16S, 168,172, pagina 7/. 243. 'jgg, MMmm j index.

ii 9*. 46 i Loliginum pifiium natUf^

Lippitffdo- injhntiMm ejtta 1S7. Tam, 2, pagi^^ pado tollatur S} J6.2$ Litium vidoria vt quit po- Lomentum colorU genU*

tiatur - $7 £i Litera ^egqptU Lomentum ex caruleo J' Lithi^ntesgemmte- 440 ibidem Litho^rota qua 410. 411 Lephon jiatuari us 2^^ Liuianum as quoH,&vnde LucUij de pauimentis didum 26$ ftts

Linia ^ugufia CryJiaUnm Lucretia nuUa decretafi*' in Capitolio dicauit 422 tua 2l^ Ludatius Liuius M. ConJkL quando §1^ MinerU^ 76 Catulianam %pmad3t*' quid utt Lix 41$ , Locorum mutatio vtilu Ion Ludatius clypeos

go morbo 1 7 dicarit Locorum diuerfbrnm vis Lucrinus lacus ^ natura peculiaris i$o. Tomi.pag.io6 JffS. per totum caput, Lucrina ofirea

Tom i pag. 6j. /6J-. Tom.2.pag.48 & Tom.2.pag,3sS- 3S7‘ Lucullus L, Herculis 34I-S 46 . 347 - 3 ^<^ S 7 S. nicati fatuam iuxta S 7 !>‘ 4^S. 434-4^2.477. fira dicauit 4S4. 496. Tom.j. Luculli jigna multa pag.129 mam inuexerunt 2 fi Locupletes quijCr vnde di- Lucullus ex .Apollonia di 2$6. per totf4m caput, pido Apollinem %oftt^ & Tom.z.pag 443 Locufias auertentia 447 Lucullus L. duobus talt^ Locujlarnm pifiium confi- tis fiephanoploci tab^ deratio 220 Tom.i, apogrnphum emit fi. pag.28.47 Lucullus L.fignum Loligopijcu volitans 222 tatis fkcieudumhcat 3^ ^ ^ Tom.2 pag 2$.$23 LuculUi marmarif cob*^ e* I N D E 6 0.62 Cy.jo

L. Conjltl quando Lapi roflrum o/eneficiis re- Jiffit **<-*iIh /erum heri manta Luporum capita quare vil- deducebat 17 larum portis prajigantur marmor cur di^ ibidem bdum 377 Luporum iecur equina vn- ^^ttapiUor 3 -4-0 gula fimile 7 / ^^dosJpeiiandi confuetudo Luporum veftigm equiru- puntur ibidem ^^mborum aJfeBorum re^ Lupi ne in agrum accedant

media 'ij>. 28. st- S3‘ St. 72

<^ Lupus ne alicui 24 - soi^. 3 s 6 SS 7 - & animali noceat Tom-spag.so S 4 SS-S 7 ^ ibidem SS.sp.7t.73- Lupi pijiu 74 . 7S 7S. ajius iSS 7P.ST. SS.pr. ps.^s. Luporum pijcium conjide- J03. 147- ratio 1$2. ts 4 - tCs- ^natura, dsrc. 173, iCp. ijs- tS7. 200.208. ^ Tom.2.pag.ip ^S3-266-Z7S» 363 Lufciofbrum remedia 4ff. 3pff Tom.3 .pag,234

ob/eruatio Cirpj, Lu/itania aurifirt ilis 24Z tp4.4sS‘ &Tom s.pag. Lufitania plumbum 303

^S> 8 . 2 LuJitanU j. jj ,248 cryiladus 422 -^‘-^laTn contra non mingen.- LujiJvns .ArcadiA tjz 21 Lujlris in publicis nomina imaginem Stlcnites villimas ducentium pro- continet 4-61 JJ-cra^^ligebaniur S ^^ninfi marmor 3^S. Lutea herba qualis 244 376 jpp Lutra animalia e genere '^**pirc\)rt'.m habitu JhSia fibrorum 2ip 26p Luxatu vtilia 8 Sff ^P^rum vefligiii calcatis Si i7S>4tQ.dS' Tom 3. pfJiunt e^ui 4^ pagA 3.SS.101, 244 * ts2* ^**P> partium w medicinis 167 J72 np.tSp. tps^

*0«tf4tf.47- ^ 204.222.223*246. 2SS* 4-S'SS> 5. 7 MHmm $ 0

t N D E X.

2^7. 27^.2;/. 3f7, Lycophthalmos gcmTtftt 462 Luxuria adutrfwfiaudem Lycos aranei genus if-i* muniendam 46$ i37 Luxuria annulorutn vfum Lydius lapis i ^ui ^ Heftl' fc^m mutauit 22 S dius id Luxuria exempla 2S7‘& Lygdinus lapis jff Ton2.2.pag.B4. ^ vfquead Lymira fiutiius O" opp' finem capitis dum iS4.iir Tom.r.p^l' Luxuria maxima in auro 20S argento oj? Lymphationes noHurni Luxuriam xAJia mijit in paifo loUantur 3^^ Jtaltam ssfi Lymphaticorum reme^'^ Luxu4 redargutio 222.toto 428. 431.^ "i*’ €ap.z 2 3S‘ S 7 > 4- toto J.pag.joi ^Tom.z.pag. (ap.sfio. Lyncis befiia medicina r 20.31. toto cap. 3 fi. /7 fi. Lynch fira conJideraU^ ds* Tom.fi.pag.ra 424 ’ 4231. & To0‘^' Lycaonum gentu inuenta pag. 3 226.2SS 330 Lycijlatuar^ opera 34 Lyfon fiatuaritss ^ f Lyctjcui fiatfMrius ibidem LjtUvirmU J, IN DE X> ^ 34i‘& Actioni* adamni I^agorum -ventjtclu tfti$ M^ ^^0 paih refigatur if.sa ^^icedonU ^mm£ ^oo.& Tom s.^ag.sz^ ^^cedoniit magnos S97 Magi ejuo lapde in axino^ Narnia gemma 4^^ mantia-vtantu-r 40 * ^acuU corporif ejuomodo MagorHmaHu4 tollantur 3^.37- 4^ Magi plures vetuffifimi & Tom. 3 .pag, 77 * /jo.i/i. per totum caput tpjf.iso .377 Magides qua 2Sp Maculas i Jkcie tollentia Magirifcia ex argento > Py» Ss.i^y Tom.j.pag.s 0 thiaopus 26 z Manadum ftmulacrum Magifiratibiu capita apC'. 370 ' nrijcur infiitutum j 3 Manapijeu no Macetis lapidis confidera- Manarum pifetum in me.' tio,genera^ miraculayime dicinu vfus 203. »0 s, dicina 3p 6. toto capite 21S Magnes vnde diSlus 3^7 Magica autoritoj maxima Magnetis nomina plura tio ibidem Magicaprima origo ex me.' Magnes quibus in locis rer dicina ibidem periatur ibidem bonam Magica fuperjiitio Magnes firrum adfi trahit orbis partem occupauit Sp6. 42S. & Tomo i. tit pag,4S Magica in Perjide orta Magnetis ^ firri concordia ibidem sor Magica Jpecies plures ttj. Magnesfirro viresfisas com per totum caput municat ibidem Magica vU ip. 4St. & Magnes vbi najcatur ibid. T

reprehenjio 26.^2. p 4 . trahit 4^3 cfsm adamanto 446, 447. 4SS- 4S 7 ’ Cb* Magnetu Tom, 3.pag. sip.dfitido difcordia 434 MMmm 4 INDEX , tMa^nes adamanteprafinte ^Manlius %Mathematic*^ firrum non attrahit ibi. 3S3 %Ma^netii gentu in Canta-- •ManOj Cn.ex K^fia trit*^' briainucntum jor phus *Magnete e labide concame- *^ianlius ConJUl 314-^ ratio templi .Arjinoesfie Temt3.pag.j63 ri capta ibidem •Maris dijplures $1^ *AiagucJla magnes 7 •Maris aqua/alubris ttfi %Malas fiulptor •Mari nihil violentius xAlaltha ^ho pabfo conjicia- •Marina animalia terre tur 4J0 bus notiora ziS.drindl %\lammavt virgini perpe- •-Marini homines 2tp.il' tuo fient Tom.j. Tom z.pag-s p^g-SSt -Marinum olus,eiuJque xMamma mulierum ne lura 2 0^

crefiant 63 . nj. •AiIargartTa vbi optitrut Tom.s.pagjjz 43St& Tom.z.pag 31 *Alammarum afiebfarum •Margarita Indica 37I remedia 21.2/s.j^s. •dbfargarittjera concha itP 400. Tom.j. pag. So. •Marianum as z 45 •Mario Gratidiano dicat* 224 . 22S.240.2SS 2SS. fiatua 2ss-^1* 374-377-38S 3P3'4I1 •Marq C. de lugurtha tri* •flammarum duritiam e- umphus 22S moUientia jp.ipp ^ *^larius filius aurum Tom-s pag 70 74 incendio adis Capnolit^* Vice Lac Iranefie detulit 22^ %Mamurra quit ^ eiw do- •Marq Ct Cimbrica viSIt"' mus 376 rta, ^ vJUs cantharoruJ* ^Mangones quo pubertatem 26 0 puerorum inhibeant /2/. •Marmaridius •Magus tit 2/6.i£r-Tom 3.pa^jj4 •dliarmor Kumidicum Sit* %Mangoucs gemmaru 463 nadicumque cruliu tt*” %Mamhus %Marij legatus /ertii variegatum S^t* *2S S76 •Mar p

D E X.

Martis Vitoris teplum 309 Martf campi obelijcus sSx quU primus T^- per totum caput. publicis operibus Mares c^v.a ratione concipi ^^chderit s^S-p^^ pojiint 67.6p.^Tcm, Caput ^p^^'Sn>& Tom.s.pa- Marmor Jralpendo ^uipri- ginajoz. 217.361.377* iuclaruerint J6tpag.2 02.20 9 Meconites gemma 459 fimulacrttm zS? Medea quadrima ex arezit 471 Medea T mcmachi imperia MMmm j ^

I N D E X. Medicinam dati^ ^ S4-S '^mani Medea. gemaa%Medea re^ uerunt r

pena jf.sp Medica rem Prifei no Media fmaragdi 43^ nabant,Jid artem Medicamenta mala ne no^ Medicina luem morum ceant so-fJt>rp4,so2. duxit ^ cJr* Tom.j.pag.sir, 324, Medicina Graci autores 52 S cenfintur Medicinam nan tam praben- Medicina ex igni 4t4'^ tes^

^Medicina , abflinentia imperiti ^' Jkmes dy Tom.s.pa- Modici Veteres plures 1 gi-S-f-o per totum caput. Medicina ab animo hominit Medicis multa gentes pendentes non omitten- rent l

da tff Medicorum crudelitas r Medicina ab oraculU peti- Medicorum turba fi p^^j^ t«r ^ 74 fi,monumenti inJcfT Medicinaru optima (pua tC Medicina d diis inueta 73, Medicosfi ajfirentibus ^inde creditur ‘ tim ^ Medicina pramia ingentia > Medicus filus homine ,

7 -f pune occidit L Medicina Gracorum d Ca- Medulla conjiderath, tone damnata yd £lus,g€nera,df medee^ Medicina origo at^ inuen- 4o.so.dyTora.2.pagd tio 73per totum caput. Megaby^ ficerdotu ^ Medicina Magica iio fins na,pi£ia effigies Medicina dy Magica pari- Meges palpebrarum ter effloruerunt 113 thrum ex ranU in Medicina ex animalium putrefiblis inuenit tntmbris3pertotu caput MeUUiinquo fisntnpe^^ff s

I N D E X. ^ortuajn ynedicinuvf^ts crepitum edens /f/• Memnoniagemma 4sp venenati remedia Memoriam adimens gemo- Tom.j.pa^ ma 4s^ Memoriam iuuantes aqua ^^iancholUorum remedia, IS3 Memphis *^egypti t/rbs 3S . tSx . & Tem. S’ ^fi./oo,iso.2/S. duabus injignu pyramis' SOS. 403 dilm 3S4 ^elanthiui pi3or ejwbiu Men^m oppidum 384, "v/iu coloribus 3^4 dp- Tom./.pag.ipo.ifij Melanthius in^inti pretio Memphites marmoris ge^ didicit 330 nus $84 Melanurus pfjiis 220 Mana Sexti Fompeq liber Melos Thracia fiuuius IS2 tus $62 Tom.i. pag.78,147, Menander diligentifimus

204 . 22 ^ luxurheinterpres 37$ Meleager vnus ex ducibus Menandri regis Cana ejjia, Alexandri 3S4 gtesab .Apelle pi£la 33 Meleagri effgtes , Tcraff/' Menandri fibula, 1 hejjkla Opus 329 nomine iiz Melictmhales pifees 2/^ Menacbnij fiatuarij vitu- Mviiehrosgemma 4^3 lus 28$ Meluhhrosgemma 44 ^ Menecrates Sexti Pompe^‘ Mtlichr'ifo5 gemma 463 libertus 36 2 Melitts gemma 4^3 Men elai regia 243 Mtlititti lapu qualis 400 Menelai imago ex Obfidta- Me it injh la alumeta $$ S . tio vitro 4g4 s^grippa pauper- 3Sp. 3 <^ 0 Mtn&nq Tom. tas 2$3 Melos infula 320, & ^ 2.pag.e'S is^ Meneflrati fimulacru -372 itclos infiU filphure fa- Menius C. Latinos deuicit cunda 3Sd 270 Memnonii fuTua cx ba- Menius C. quando Confil fulte lapide, Stle mente ibidem Min* t N T) E X.

Menodoriu (latuariM 30I' 2S7 si. S4. ss . ifi. Meno^enes jiatuariui ibid. jip. 4.1. ' fi ns. iSt. loo, :i4. : 1 Mcnfis feruata auguria ^ 22y. 2iS, 141.247,34'' fuperfiitiones ibid. 241. 246.24S.2sS.‘Ji' MtnHruo primo feemina^ 26 S. 270.271,272. sil’ rum plures Morbi ^nan 276, 2 SI. ^' ^ 374 . 37S.21 tur ^^' 392 39 S. 400. 4 MenUrui prodigiof effe~ 411 Cius 2z Menfis citantia 16.20.^^' MenCirua mulier denuda- 23 , 3 s. fi 7 .ipo,(^ T^' ta ttmpefates abigit ibi. 3-pagt.74.3iy. joi' Mcnffrui portento/a to maU 4 . 149. lyi. jjj. jyb ibidem rjs. 176.181, 1S6. 19^

Menfrua coeuntibus ma- / ' ^‘ 97 /9S. 20fi.232. 23 ribus quando maxime pe 23fi, 24 fi. 2 yj, 261.2^4'

fiifira 23 267 ,2

Biicchi nutri- nU abujum reprehendit Jirauiavrum 2SS < Arcere 2S6 Mejjala Marcus eyuands ^^^Hr^delubru vbi 4S0 ConJUl 4r<2.& Tom,z^ ditifSima %hodo“ pag.s/4. 3S3 Me^afa Marcus duas Si- ^^fetricuJ' con dantia , ac byllis pojuit jlatuas 279 fides 37J. &'Tom,i.pa^ Mejjatia oppidum j6i. '^om.f.pag.js, IIS ^(^ntrici cui honor tribu- MetaUork conjlderatio 222, tut 2S$ per totum caput. ^^rolhsgemma 4SSf Metallum vnde dibium ferula auu jn medicinis 247

vfus , I2S MetaUis opes conflant 319 Merula pifeis 220,^ Tom, Metallorum aris conjidera- 2 .pag.i7 tio 26 4. toto capite.zds» Meryxp-feisex genere la- tota capite certorum 220 Metella Sylla mater 3^3 Mefoleucos gemma 4/ p Metellus Macedoniam (isb- Mejbmelas gemma 'tbtdem '2S1 MeSpheei rex ^rgypti yS2 Metelli ades vbi Meffalina cum VsUio Va- Metopofeopi (jui 33^ lente adulterium 7 / Metrodorus piclor 343 Mejfalinus confu/aris hiru- Metrodorus Scepfius 431 dinibtts adgenua admif- Metrodorus Scepfius d ‘3^- Ms interemptus 213 manorum odio nome m- MeJJaU Valerius vibioria uenit 273

fueim de Hierone ct* Qir- Metrodorus Scepfius 'Bg- thagmienfbas 'Pgmapi- manu obiecit Voljvuos blam propoGiit jrS fiatuaru cupiditate ejfe

Orator aliena gen- . expugJiatof ibid. ti fuA imagmem- vetuit Metas vanos expellit a me- infiri 312 te adamas 431 MeJPila Orator in ^nto- Menaniec oppidi Italia mu tdaaurt in rebus ob^-os-^ rus lateritius sss Miccio INDEX. MiccUdes Jculptor xmes ad illum ^ 24. idit annuitis mirii* 224 rejinantes , Midnauri copia 23$ Mmerua delubrum vt ^ ^ 24it7^ oppidum Macedonia pifolio

TSS Minerua ej^gies pili^ . Milciades dux ^.Athemen- Amulio K ^ fium ^2 $ Minerua Jtmulacrue'^^ MiUtut Medicus $ talium Militaribus Jignis argheus Minerua ades iu Elti^j color jkmiliaris 237 iufque mirum tellot^ Militu pramia varia z32. ibidem C&* Tom.i.pagi.jxs» MineruaJimulacra Tom.3.pag.ifr 27^,283.284.2^11^ ' Millepeda in medicina 3 ^S>.370 Millepeda animal, ^ con* Minq canfideratio tra eius venena reme^ Minq in/acris v/u* dia T0 7. Tom.3. pa~ Minium a quo inuentt*'^,

g'‘-SO Minium ifi quibus Milo Crotoniates qua gem- tur heu ma vfus 432 Minq praparatio

Milo Clodiuperimit,dp‘ eius Minfi ad libros /cribt^ , aris alieni (umma 3pt vfns Miltos id e{i,minium 231 Minium domini /eruitfj 2{ i Itites lapis 402 gentibus praliabant t* Miluaga ptfeis tempeffates Mininm venenum ejps prajagit 1S7 Minutq Jlatua vbi, & 9 - Milui in medicinis vfus de cau/a pofita 27^' T04. 130 T<,m.t.^a^. 4.+4 j Minerua Jimulacrum ex Mira /imi dorcadis ntt* ebore

Minerua Mujica Jimula-^ Miracula orbis /cpte,l^^'^ erum ex are 27S.2S3, Ephefia templum ^ 2 S 4 lotiis Olympici Minerua teplu Lindi 243 :ritm it/. | Minetuain ^orgone dra» .Ae^yftix H o1

I N D E r. Mithridates .Aquilio duei fipHlcrum 37^ capto aurum in cs infu- ^^byloni^rattri Tom.r. dit 23s Cyri Jiiedorii Mithridatis curru* aurei domuf a J^iemuonc argenteique 269 *Uigatis auro lapidibus Mithridatu antidoti cor»-, fibricata: Cuius Plinius pojitio 7p.^Tom.3.pa- «0« meminit, gr. 24 a ^‘racula arcaprecationes, Mithridatu da^ylotheca

incantamenta , ^ forti 4 tp legia 6, inde per tot Mitraxgernma 4.3^ cap.n.per totum caput, Mitrex .^egypii^x 38 Miracula T^^r» maris Mituli pijces quales 207 tSy.per totum caput. Mituliptjcis medicina ibid. Miracula pifcium ibid. Mitulorum mira magnitu- irliracuUi^medicina, iirpro-~ do jss digia ignismt ^is.toto Mnajitheus piSlor 34S capite. Mnajitimus piSfor dbid, Miracula multa acnuarum Mnafon Elatenjium tyran- tS4- 33 <^. 33 S ^ Miracula wuicla '^^lar^ Mnemofync d Phili/co.pitla 33ff 347 Miracula quorundam ani- Mneuidis regia 38 malium 7/, per totum Mceridis regis ppulcrum oap.i^S.pertotH caput. sse Miracula ^varia natura 6. Moeridis latus * 384,^ ^ inde per totii cap.z^. Tom.i.pag.t oo.i P4 -^p. S8. p3. P 4.. ijff. Molarum verpitilium con-

#• t9S‘ 216 . 2 tS, 304., fideratio ac prodigia ex ^6 eis 3 . 37 p. 381. totocapi, 3PP 383, toto cap. 388, roto Mola lapidea vbi optima ^ap.3pff,toto cap.3p8, ibidem 40i. 4-fj-. 4..fT.4St. 4SS> Molam 7/teri muliebris ru- 'Vidertlieyua r44 ^Hh Tomis. MoU Jdlfe ficris omnibr» adhibe i j INDEX. adhibebantur ^ / 7 / Mortis fua arbitrio nihi^ Molliendi vim habet terra mini melius concejfutt* ampe litis Mos. £lyare Mores. Molociiii es gemma qualis Mofis Jidaous fecundi^ vnde dieia ^ 'Flinium ''' Molybditis quid 24 g Motherudis regia r -. Monochromata qua j//, Mugilis pifcis confidef^^. SShStS, S2 f. S27 zzQ.!^ Tom.2.p3y Monopodia ex are 24 Mtda ne calcitret Montes perjhf Mula vnguld fila Monumenta perennia ex qua continetur ^ quo lapide fiant 407 Mula ex volutabro p^'^. Morbos carminibus toUi 10 iniferfus amoris . Morborum totius corporis mitigat tbid^ ^ remedia 2 p. tyi. ^ To- Mula eiujque partiUJ^ | mo j.pag.j2f medicinisvfus soo.^^ Morbis (onpis locorum mu- tJt./47 , tatio vtiiu /7 Mullfa apud Veteres Mores ciuiles profirauit M. bus ^ bubus 22 4’^ Scauri adilitas 367, rom.2.pag.^-l-3 j

ys>3 Mulifbris corporisj tiftjT Morum fiaeritas quo paSla partium medicina ^ inducatur 3 0 toto capite,

Morion gemma 43fl Mulier menflrua Morm^fea pifies 22/ tn tempeHatesabigd Mortariorum lapidum con^ Muliones etsUcii genus s ^ fideratia 407 &Tom. 2 .pag.r24 Mortemfibi confeifeentium Muliones vno tanttftfS y corpora crucibus affixa viuunt

391 Mullipifiis cofidcrattffS^ Mors temperiitsa optima s & T ,, Mortu figpaex vrina r_p, MuUiis in cibo niutitu " 40 IN D E X. '4 /'yc in fnedicinii /0 euecantur ihiif. ^94‘»2o6.2J4.zr7 Murxn* fiiSte Kon inuri- ^f^}^ifcisiepore marino mmtmr noxa ueJcitHr iSs Murant cauda, ida ^dUi- ^'^iptda vermif in medi- me perimuntur ibid jtp.129 Muranaru cinu cu meile ii ^^''mraio L, U^^nea Qenfire chenas &lepraf/anat eoa *’ia in Qipitolio inaurata MuranaL.iadi ^37 Muricumgenera 204 ^^mmiw L. Corinthum di Murteum cineris medicina 3d7.S4Jt 204.. 214, 214 ^^mmiui L. durata Qrin Muna^md , thoprimum tahu/is exter- ^xrue latent,u, nis Pretii autoritatem fectt //

Muri/ . eiufjue partium ,h a pijcaturibtisJibi- medecmuvfus st,102 J N D EX.

firt ibide^ Murintu fimm in mediana' Muffcla domesfica fieYpe^\ Joo.jo2.12j.12S.12p tfs perfiee^uitur \

Muja nouem a Fnluto No . Mu ^JeU commodo in vntt^ biliore ex K^imbraiU congregari pofiint 3 9^ TnamtranJIata poS Mufiela veneficiis ^uo Mu/arnm nouem fimula^ medio occurratur 9^ aum S73 Musfela ne gallinis aut Mufa imago 42 0 lumbis noceant j4^

Mffjcarfi w medicum j/Jiu' Muffela cui inimica iSf" 100.13 i. fjS ^ Tom.2 .pag.to 6 ^nfia omnino indoriliU loo Mu Heiarum morfiUs. rctn*‘ Mufcarum deu* Myiodes dia ibidem Muffela afihpentiiiut 'Mtifca quomodo jUgentur pabfo Jugentur ibidem Muffelarumgeneraj& tf Mufae a/ij vehicu/um Fr rum in medicinis currum totum contegens SS.jo1.103.t06.ii9

sSs^37S- & Tom* J>fag. MuffeUrum -fil vemnS^^ 3tt

2dufta in linitoh religata Mufia pumice additofiet^ lippitudini medetur /0 re definuut ' 4°*

MuJierdajid eft, fimus mu-^ Musia pice condiunttt^ ruitis 109 407 Mufculi pifces manni up Mutiant de muficafiupef^*' Mufia, in adifictu t^ua dis- tto ^ ^ camur 40S Mutianus ter Confiul i^. Mufici gemmas gefbare fio- Mutina oppidum 3S-'^ litt 41S Tom.i.pag.T22 Muffa vt fieruer.e definant Mutintnfia vafik. fi^^“

494 3SX - * Mufielarum. duo genera Myaces pifices quales & ,of SS eu medicina MuHtla domesiica catulas Myconpilhr Jhos quosidie alio tranfii- Z 26 D E x;

Tom.j.pag:fy: /,_ g^- Sy. yo. ssy.ses. ipo. ii o-.}f1.404. jJ‘‘:'^plIces anales loi Narium viUorum remedia, ^‘^^co^bUttagenus ,oS ^ys. & Toni, y.pag.gg. y^eies ^ mujcarum dens i^-yi.l too 04 . 2yo.264 ,sjf, ^^'3S3 ^y^tnectdU jiktuar^ opera ager jSt ^7/.^ Tom.i.pag.jir Najamoint ts gemma 4;^ ites gemma 462 Natura plurdne "^^^ecias abfimat gemma 4$ 9 an partat ^y^^icion^phalangij genus Naturam nihil 9 fi-u Tlra fh- ! cere Sy.^ ^yron Tom.j.pnoina Jiatuarias tonanda, ify vixerit 277 Nauarchus thoracatue, ^yron ^uo are Ta yfiis 267 rafii tabula Myronis opera ^ yp Myronu bucuU eperdt ^yrrhites gemma 44 ^ l^aucrntis oppidum tyj^ ^yr/tlus Lydia rex j 2 j & Tom.t.pag.tsf4 ^J^jinites gemma' 4$^ Naucjdesflatuarius qunn. aygenti calatur 2 61 dofloruerit 220 Naurcyda- fiatuaru opera ^yl*-^pifcis ib\(L 2 S s y^onpifiis 202 2 Nauts . SS roffrum prima aris X-r nota 234 |V T ^phthn ^uid yjy, Naues quo colore pingantur Tom.r.pag. So. ^ $20.323.337 Namum magnitudo 3 $2. . Ites gemma 463 dy Tom. 2 .pag. 3 ffi iibsrtHs ditifi- Naues marmoris aduehendi caufafkbba 36 5.2$ ^“rWns 2, profluens CamuU dr Tom, 2 .pag:36 i ^“«PaaoflSiatur Tsf.Sin Nauem echeneu pifciculus j e.py remoratur j I N D B %*

pugnantU imago 3» \ Toj».2.pag.2S fas Ineptum in (arta tcmpl^^ IJamgatio vtilu corportbtu 164 liamganm P^auij ^Sij jiietna 270 NaxfeamtoUentia tsm. tinpere inuentum F Neronii vxorii Toppaa ir Tem.s-pagtna Sj. Ss- too. lSp.20S.217. 2 *S- *«* lenperator cohffen' 367.3 pe curaF l^axium marmor 37 S fife pinpendHm

Piealca piSorii opera 337. 324 . Neronii Imperatoru

' Neapolitanum coraim tSS circa t,mones 4 Imperator ^etf ileapojitanumfilphur sstS T. mortem ad^S P^ebrttes gemma vnde diSia niumad

4.60 , ff Neaahi,rcxei£.!Opu 3S> Nero amif.ImperynUS' accepto duos cahces « NemeaUoniinfidem.Nffia ^ fabula 317.34+ BaUmos confiegit Nero gladiatoru pugnaejl Nemefis dea quamohrem fi leatinmcari p Babatfmaragdo •*' Neronis thoracata Nemefisfimulacrum Ttgma effigies iabpide 4 tn Capitolio ibid. Nero ejua rectf Nemefis dea imago piBa potione 347 J Nemefis fimuiacru ex mar Nero T>ompey theair^^ more,.Agoracriuopus36S auro operuit F ha' Nemefis Latinum nomen Neronis IheBaculii nonreperit 4,^Tom. 2.pag.333 hieocles ptSor S4 f Neoptolemi adfterfw ^er* INDEX, iH^gemma Xr 41$ injuh in ea cry~ t Mlicomachtte piSior 32 9*. fiallus ^2z 324.338 ^^rtiOYuni UJorum remt' Hicomachi Tyndarida im.. 2’j.2S.64.,St.ipS. perfiSli 34S r-f-2. 174. i7p. 4J2. ^ i^tcomachidiJcipuUts C^ry^. Totn.s-pag. ^2. 67. ffs. bae pi^or ibid. 72, s^t.sT.tQOs 103.1Q6. Nicomedes ingenti pretio d i - 4 7ntst, IS 2 ,J 77 » iSS.ST . 7 3S4>S(^S. MuofihenespiSior, eiufyue 36^.3^7.407 difcipuli ^eruos pYavifos conglutinati ^ilifiuminu gemma tia 44$ 213. 343, ^ Hili a^ua tyuando amar'a Tom.3. pagina 144. 304. 162 369.407 Hili harena in paUTlru v.. iUefeoi ThaJiuspiSfor 327 3S+ i^ejpis piSior 34S HtliHnfula LucuUeo mar- ii^eliocles jiatfMritis *Thi.. more nobilitata 37^ diaamHlm 277 Hilios gemma qualis 444 ^eflorianttm coioru genm Hiobes&eiui liberorum 263 fi mulacrum 472 Nicanor piUor 342 Hitri confideratio , natura^ ^icearchui piUor 347 vfiu^medicina 174^ ^iceratt ftattMrij opera toto cap.412 2 8$.2 87 Nitri Jpuma , optima eiue Niceros pileor 339 pars j.jy ^icia pi^oris praceptor Nitri probatio ibid.

344 Nitrum eyuomodo in lapi.. Nicias pi^or^ primui ceraf- dem vertatur 1S9 JavffavJiu 320 Nitrojk aeyua vbi 17^ ^jciapiSloris opera 344 Niue ayua refiigeratur ^^•^or/iachtu ninjicus, ^ 15 S s 3

r N r E X.

eti^ Kfhilhatif v*rd imagmet Numa %gx , JiguloYUtn fiiut liheri 31 legium infthuit 3i^ fiociffa. Vide Nurna de vjh pijlium

ii9marum,id efir hulcerum xSS corpus de^ajlentium re~ Numa Jlatua -Zt^ fnedia zo. 14.0.1^3. Numantia a Scipione del^ Si ToTtt. ta sjl 4 > & 3.pag. 223, 330. 23S. 270, ZS2,2SS. Numeri impares vehemet^' ^ 0 . > tiores SS 3S 4 3 ^ff-S 73 - S 7S- 40S Numerus par tn conuiui^ dominum imponendorum fi.ro ratio II Numerus -apud .AntiqUS^ hiomos fierac/ecpolitesinji-^ non erat vitra centu^ gni labyrintho nobtlita- miUia 7 /^ tue 314 Numeri e^uaternarij Nomos in fidedm ptiui Labyrinthus diui- Numidia nihil,prater rrutf* mor, Ju^ 3 S<7 . 3 S 7 fira/^ue injigne Nonacris mons iss» &" bet 3fd.&Tom»^ Tom.T,pag.7fi»i4» pag.tSt Noitiam ^erui JuperUi- Numidicum marmor jft* lio m S7^ Nonius Senator cur ab sAn Nummorum conjiderati^»

tonioptcfcriptui 4317 nota^ diuerfitas , vard"' Norici firrum 301 tio 232. tote capite Notia gemns* 460 Nummus aureus ^uand^ Nojc. primum 'Rgmapercujfu^ Ncilium dicrum^Mc magni 334 tudinem oheltjcus Nuncoreus Sefo^ridisjili^ indicabat

NoSiua. velpis , apibus Nundinarum tempore cra bronibus inimica tioft ^ <7 Jieri licita , Jfi-

Uamu4 , ant vt 0 ( a!^ /«- 314.327. (^inde perf*' gmt Popilifu ) , ^ntio' tum cap. 331.39 0 chum refponjum differen Oculorum caligines difd^ tem virgnU vircunfcri- tientia 19.27.30.3^' ffit 47. 203. /04. 103. 20l‘ OUautus 'B^manus e^nes» 296. 429. Tom.3.p4‘ eiujijue crater e gypfi 37.^2.64.107.149. 2*^ 3Sr 230.249.267.277. 2V' O^auim yAugHpii pater 2SI. 306. 31 S. 327. 373 cap,32S.33f.332.3$7 . Ocu-lata pifcis 22 0 Oculorum inflammatio*^ Oculorum pili inconditi fidantia Sz. & To^' pa£h ^uo corrigantur 3.pag. 143 S4S.tS2.i^^' SS7 222.231.241.237 Oculorum albugo quo tolla- Oculorum nubeculas tur 3S7*&Tom.j.pag. tientia 104. cfr Tot*'^' rs-f- pag.62.174.403 ^ Oculu nigrii in^ntes vt na- Oculorum cicatrices scantur quid , matri Ja- dantia 29*27.31.* toj' ciendum 14.S 47. 204.200. 201. Oculorum aciem hebetan- 243.404. ir Tom.jro tia Tom.j.pag. 37.^2.274.403 , S9 - 72*93,97. 19S. Oculorum epiphoras I9 <> bentia 47.103.1^ 4s . Oculis vtilia /9. $2,103, ^ Tom.3. pag.fi.Sl'^ 10^,432.431. Tom. 3, $3.91. 96, lar, loS.t^ pag.77.S7.217 243.232,293, 297''^'^ Oculorum claritati conji- 226. 327, ^ inde po^ rentia 2^.27.31,103. tum caput 330. J04. 103. 17$. tpi, 193. 390 ^ ^ 200.201,202. ^ Tom. i. Oculorum lacrym^tt^ ^ pag. 179, ^ Tom.3.pag. emendantia 203» .

' 49. (74 . 67. 70. 72 , . 77 402,403, ds» Tom.p^ J04. 109, ISO, 203, 224, 203* y I N D E X.

lippitudines CU' 20/. 2 0 . 2 S ST. 267. 17 1. '*‘^tin 22 . 27.47.10S’ 327

178 . 201. 202. 2fiO. Oculorum fcabritiei medtn & Tom.j.pag.SPS tla ifiS’-£>^.3Sfi lufctojds^fiue nyRu” Oculorum ruptas tuniculas ^o^eu^ernendantia 104. fanantia 104 *os. 201. Tom. T.pag. Oculorum iClu cruentato- 402 .^ Tom.j.pag.2S4 rum remedia ios.

333 Oculorum nimiis vigilqs 0 cu lorum ^op4s fa nan fittigatorum remedia tia J04 247 Vide itgylopis mor- Oculis cruore fieffufis conut bi remedia. nientia ^qm Oculorum glaucomata cu- Oculorum ajfeEiorum re- rantia 27 . J02. los. media 22.27.30. S/.40, io(S 4S’4^> 82. 84. 103.103, '^culorum di/cu- JufuJiones JS2. lSp.Sfi 3 . 200 . 2po. tientia s.t7-3o-to2.io's, 2 fi 3’^ 97 . 39 fi’ 3Sfi.36 o. t 04 ’ 3S 7 . & Tom.y.pag. SP7. 400.40J.402.40s. 147.148.33^ 404.(^ Tom.Stpag, 4p, Oculorum argema» Jiue al- SI. s 2 .s 7 .d 2 . 64 . 73.fid,

buginem tollenuasfi. 27 ’ I4p. 166. ifiz. ifiS, 20S, 32,46.47.jos. 104. los. 210. 220. 221. 214.248,

t 06 . 2 . QO.20 i. 2 Q 7 . H^yTo- 24fi. 2S7’t.6 7 270.271, t»oj. pag\s 7 .ias^t 74 ’ 272. 274. 276. 327.^ s IN D t X.

inUe^er totum cap, S2^. Olei vjum finies quida^ imle 3nu/ta..^So. Juppletit ijl jS2.sSs.:f.o3^^os.4.a^ Olenus Calenus aruspex 1 Oculos iumentoYum p^co- Oleris marini meHicit^^ rAmcjuctUu^rnmia. lo/ zoS ^ Tom j.png.iTS Olympias pillrix Oculorum piperjiitio/a me^- Olympias Thebana med^' ^dicameta *^' i4.22tio2,ioj, ctea perita 7 7 201. f^Tom, j, pa^, 23 o. S.pag.ro 0 27 S Olympia Vi^orthus jlatt^ Oculorum iumentorum aP dicabantur 2^^ bu^ifies ^uo pallo emen^ Olyn^ia Jiataarum dentur zot copia 27^ Odinolyon'^ijlis iHtm cum Olympia oppidi mira p^t" echeneide» &curitadt^ ticus ^Itu iSs Olympij louls fimulacrudh Odium omnium hominum Phidiaopus 277.27!' cjuopaclo cuipiam eonci^ is7.32s.36 3,371.373.^ taripojlit Tom.i.pag.yzt Odyjfca Homeri tota prope~ Ombriagemma 4-Sl modum ex ma^icu con-^ Onagri partium in medi(^ fiuta tiT ntsvjus 4}7S9 Oechalia expn^atio Onifios vermis»^ ex eo Oeniae piUer ^^7 dieina toff. 124.1^1 Oefypt in mtdicmu vjUe Onychis gemma confidef^' loz.rrj.r^ff tio 43! Oefypum tjuid St Onyches pifies qui»eoruXt^ Oeta mons y^d.irTom.t, • in medicinis v/us pai,i42 Oychitii.cadmiagenus i9^ Olachasjiuuias Onychipun^a gemmad^^ Oleagini coloris ^emma Onyxpifeis d-SS Onyx marmorisgenus 3l^ Oleoextinpuutur quadam Opaligema cofidsratio 4S^ tyua aqua accendmtur Opaligemma vitia d3l Ophicardehs lemma “ Othidii* , 0

T N D E X.

OrchomeuHs fl/atiw //>' animal Sardinia pt d?' TQm.i.pieig,!^^ ^«‘“rre ^,.,^7 Orcynuspifci^ 220 T ^^ogtnespcpHlt iT.^ To. Oreftes matrem ^ jihziin interJicietis^Theo- P^iUs •ffiarmor ^uale dori tabula /47 vnde ^ dillum 37 S. Orejifs indicium in Jcyphu 40 / Jialptum z

^pticarpathi remedium • 24 /. & Tcm.s.pagl. J7.

/ 47 . S^polSI. JSZa 'Oppidorum dij -tute Ures S. 1S2, 241, zjz.zd p, carmine eueeabantur 7 27 i', 2Si.j46.3jo. jpy, Opus 0 4 • 4 y* 40p P^^aartijlcum mira jSo. Orthofia regionu cry(iaUm ^ inae.f^.fiptcm/e^uen 422 ^‘^ue p capitibus Orthofia lyvhites 44Z '^dpifiu rotunda firma OrthragorijcHf pifeis iSS. zzo ^ miracula fiptem, Oris halitus quomodo itteun ^nare *Miracula orbit diorfiat Si. dr- Tom..3^ fiptem P pag.po.To p.jp4. '"y marina bcUua ttS. Oru graueoUntuim toUen^ tia 4p, SI, dsp Tom.j, Orta pag.iSZoSsSuZ-fj Qrit I N D E X.

Oris hulcerafanantia 2S. Oftreorumcofideratio t 9 '

SO. 70 . 2 $ 2 , zps. 2 ps* per totum caput tfl 2pS. 2 S 7 . 3Spn ir Tom. OJireorummag?iitudo

-S - S - Oftreorum medicina 3 .fag.S 7-^P- 74 3 7 ^ Otia pifcis 20S-22I. 231.241, 244, Ouidf liber de pife^ 247-26 1. 264. 274.403. 1S6.220. 4OS Oues non nifi fcemina Oris vitiorum remedia //. ratione gt^amur

IS>S.& To.3.pag.p 7.J43 . Ouesacjuu ejuibufdart* iS7. sp6. 2ip. 221. 222. loremmutani 223.231. 237.247. 2S3. Ouium lac squale l 272.274-273 Ouium in medicinis v OJfafra^a quomodo e cor^ J31.12S fore extrahantur 2p6. Ouorum conjlderatio t! ^ ^ Tom- 3. pagin. 106. totocap.& To,2 pag-^ j47.201.20p. 210,326. per^CT totumtutttm caput I

S 27 -S 72 Ottorumnatura medici^* , OJfei terra najcentia 39 P S3 per totum caput lapides vtiliti^ Ofei 3P9 OuoYum in cibis ^ Ojiifiagi in medicinis vfus Quorum candido , & 123.127 viua vitrum ^rrutt^^i OferiBa infula 426 tur Cjientorum vires nojha fi- Oho perfkfUm .pt * tafisnt in potejiate 7 ardet 0Jiracjos gemma 46 0 Quum anguin um,portt*^^ Ofiracitesgemma ibid. fa^ eius natura ^ Ofiracium pijcisidem cum Oxus lacus &fiuuiui ontche 216 ^Tom.i pagjj7 j\ Oftratita lapides , corum<^ Oxygala ^usd rp vftis (^medicina 400 Ojiracitisj cadmia genus, tABolus Jiuuius eiup^vfus 2po P fi' Tfifi * OJlrea Lucrina ipp-<^ T0* *Tacumus Taurus 2pag.4g, nus plebis I N D E X.

piBurA S^s PamphiluApiHor,praceptoY Toffr

Pa)7jtl)a{i'os ^cmma 4.^0 tum caput. Pantherarum oculi cjuaUs Pardalios gemma 4 ^! Parerga in piSluris qua PantherUformidabiles hya cantur 33 '^ na 2S Pariantis prjcis Panthera quos non attin* Pariendi^i/itate prajl^''

tia 2 p.drTora. 3 .p^S' Pantheon templum %pma jJT.tss quale, d quo extrubfu Parietum aliquot gentf^ 2 <^ 7 ‘ 374-‘390 3S 4^pcr Totum caput Papilio lucernarum tumi-- Parietes firmacei ibi^ nibus adholans inter rna Parietes lateritij jfi ht medicamenta nume-^ Parietes marmorer 37I ratur Parietes picati vbi 40I j Papularum remedia yp, Paris TSearum mdex,

C3.i7S.ysp.3<^i.&To, amator, ‘ Una d3 sAchlS^ 1 3. pagma 6 23 S, iurerfiblor 2S4 S67 Paridis fimulacrum ex Papyria Ux 234. ibidem Papyrq Pabiani laus jptf Paridu os marmore percaf* f* Paratonium coloris ^nus Jism 37^ 24S’ fS'- io. 3 3 Parium colonia. 3T0.& 1 Paralyfis remedia 132, T.pag.rip-

27 p. Tpo.1p3.dr vff'' Tomo Paronychiarum , id efl >pag. ST. 3 iSS.se. 1 S 7 . guium morbi_, remed-* iSS. 2S^>2^S.30iS.3S j 4J index; 'fy. ms.ijs.rpp’-. Vafieles %Qmana cimiatt 234 . 13S. 2 -tp. donatui p^^^-SPV Paferpifcu 220 exempla in 2sS. Pajferum medicinis -vfUt ^^2. ^ Tom. 2. pa^in. Xi 7 .t 34 -i 4 (^ Sp. > 23 . 777 . 4a2.a44. P^Jferniccs cotes trans .Al- '^ " pes P 1 reperta 406 henon locu* zj g Pafiinacapifcis m medicink ^ua fntionc conti- vjw Z03i204.203.213, puj^int 28.67.^ 216 'I'om, 2 .png.s^fta Pafiinava t^uibuc inimicA ^ciles prtejhtmia iSfi ^4. SS. 67.

^ 7 > 6 S Si.&Tom.s.fag. Patinarum luxtu 332 ^ ^s. 6 8.. So. S3.10s.t4S. Tom.2.pagin.fio.toto ca-

^Si.J73.iffS. 21 fi. 227. pite. ^2S . 230. 2 st, 233.27 Q; Patrobius Neronis libertus w S74. 373.37^-377. harenam in v(um pala- ^Jitelet plnflicem fiatua- firae Nilo fibi aduehen- ^ia.fcnfpiura calatura^ damcurauit latrem ejfe pradicabat Patrocles fiatuariw 277, 2.S7. opera 374 PauimentorumJhciedorum ^fiteles •volumina ^uini^ rafto 333.410.. per to-

olerum firtpfit rum caput Pawsnontorum origo 410 Pam INDEX*

Taulmentorum diner^k gc-^ PeUoris agritudints 1" nero, ibidtm per tatum dia j2, S4. ^ Tom- crtput jra^ sS. SD ' Taultu %Ateiro^ 7S. S}. nr.j,} doYt^m Philojbphum ettn~ 1417. l4s.l66.ieS.lf°' demi^ pi^orem :00. 23S. 24!. !S'‘ adduxit S4-S 361. 3 SS. 3^(1. 400.4°*' Paulus Per/eum 4OS.410 fiperat iS7S4-S-&To. Peilunculi pijces ito- ^ t.pag.i4 Tom.2.pag.2s Paulus t/£.3nil{us ararium PtRunculi pijcis mediei^^ ditat Z37 tot Paulus ty£,milius *M'tner- Pecunia immodica exett^r uam in ode Fortuna de- 2S337.37t. tur ^ 37? Pecudum nota as prit?^^ Peidines maximi ^ nigerri fignatum miaflate 220 Pediculi quibus perimas^i* PeUines optimi vbt ibid% 3<7 Q.&Tom,3.pag.t^J^ INDEX* na p j ^'^tmpiSor iJS gjp ‘(‘‘«cKhmarii 201.203 Percides pifces 22» ‘gnain Circo argenteum Percujfus ^uopaFfo. dolore leuaripojf/t ‘^^'^^pifcii 2rs.22o.& Perdicis in medicinis vfu* Jem.i.pae.rs 114,123.144 tSS Percitus fiatuarius 277 oppidum iSt,^ To.i. Pergamena fitdiha 332 Pergamum ^AJia oppidum ^^l^xandri %Magni ibidem patria 333 Pergami afarotos acos a ^^tcum firmet ^uopaCto Idojo firatus ^xo ^^^itiginefcedart pofiit ^2 Periboetas Satyrus ex are» coFfa eburnea /2 Praxitelis opus zSz ^^loponnefiacum bellum Periclis -vernula Splanch^ 74- n3 noptess eitifque fimula^ ^^krfdei ^ifen 219 erum ex are 2 Sj ^^loridum pifeiummedUi- Periclis Olympij fimula- 207 erum 2$3 ^^^elopes ijjigtespi£fa 32 7 Periclymenus fiatuarius .^^elopes aucs 4.23 237 ^^filvsurbs, Theba ^egy~ Perikucosgemma 431 sSS.jfij Perilli fiatuary taurus a- ambulatio Onidit neus 2S7 p ^ofiratiopui Perilli interitus ibidem p^^fdis horti defiripTio 3i’g Periphoreti ..ArtemonU y?- ^^filia theatra Curtonu mulacTum ex are z-jp Periurorum fipplicium ad pifces egene* Olacham Bithynia arn,^ p*'^ concharum 21p nem ^^‘tadoron lateris oenus Pcrixyomenos ex are^ tigeni opus 233 ^^^nathn Delphici ex ares Permutatio rerum Troia-- '^y^ones opus 2 ^,2 82 ilis temporibus p 7 in -vjtc pifiMm medici^ 224 0 0 00 INDEX . TfYn£pip:e$ ex genere con- 242.281.360 charum 22 r Petefitcus rex Aegfjf^^ Ternionum remedia 38,60. 3S6 jpp.2sQ.360. Tom,3. Petilif Caq in Aedil‘i^[, pag.s2. 6 4.16S. 177.178. repulfa jS6, tp2. ip7. rpp, 221. Petraa Arabiafnitir^^ 230-^S3>3^2.363.3S6

Perpereni populi ISS’& Petronius Titus a , Tom.T.pag.214 peremptus ^ Terjarum ^ ^Aegyptiorum Peucmcefles Alexandri nauale pralium 347 uator

Perfe quibus gemmu dele- Peuceffis fimulacruf^ ,, dentur are, Tificratu opus ‘ j argt^^ Perfeus a Paulo .Aemilio Peumene , fpuma vidus 237 genus Perfeus ab Odauio nauafi Phaethontis tdt fislmirtd. certamine vidus 267 roYumque in popuh^^L bores conuerfkruist r, Perfei (Imulacrum » Myro- nis opus 27p btt!a Perfei cjjigies aParafio pi- Phaethontisfimulacr^ da 32 p marmore Perfeus pidor, Apellis difci Phaethontis in Aeth^\, pulus 33P obiijf. ^ Perfica clafiis anckora a Phapedtcnamm rerni^^ Scyllide pracifa, eiufque it. 3« a. & rei pidura 346 pag-S^-SS- Perfici maris coralium iSS 2 0ff,Z34,23S. zdS’' Perfici fmaragdi 433.434. 3 f4-373 J ^ es . Phagerpifiii , Pedum mofbi remedia re p. Phalangiorum genera > jp2.36i.<^ Tom,3.pa^. f j2.7T.n7‘ nS.rp2.ips. ?ium ^ Phalangiorum jt . 2r8, 238.2 47.2SS, morfi^ Pefilentia medtcina 4rs. media p4.iptA3^^^,

r^Tom.3. pagina zt 6 . Tom.s.pag.Yi.iJP INDEX*

20 ' Philippi porticus *pemst ^^S>2S6, ^z 2 .s 2S- 333- 323.3^7 S~3S ff.if.oy.4.0 s> PhilifcuspiQor, eiupjueope *haUYii ofiei tauri Perii- ly-m 347 inucnto fuo excru- Philifcus Tragoedusj Proto- ciauit 2S7 genis pt^ura ^halerionftUor ^^7 Phihcharis pi^ura infiro ^haricon venenum^etup^ue P>, yAuguHi collocata remediura 317 ^harnacii primi Ponti regis Philocles piSun linearis in- argentea ftatua 260 nt-tttOT Phari infuU ingens turris Philon piHor ^Sj sss Philoxenus piPtor . emjhue Phajfachates gemma 4//- Phen^es la^is 3SSS (jualis 406 Phmthia Phidia fmc Pythia Sici. ^thetiie?ifis lupiter hafins Olympius ex ebore 272, Phitaruspifeis 2yS^&Tom. r.pag.322 Phlegontisgemma ^^3 Phidias ^ua?ido fioruerit Phhginosgemma 277-323 Phcenice regio 4.12. Tom Phidias initio piSfor & fitit t-pag.tus.toS 32 s Phoenicis ftatuar^'£pither- Phidias etiam marmora fesexare fcalpfit 36S PhcE7Hcit€s gemma 4.41 Philemon Ptolcmai prajv- Phorci chorus.ex marmore^ primus topa^um Scopa opus sAe^ptum impoftauit Phorcus pifcit 229 44J Phorimon alummis Jpecies Philefii Apollinis fimula- 3S3 erum ex are 2S3 Phragmitis calami vfus in Philippum rex poculo aureo medicina 2tf puluino Jubdito dormire Phragmon (latnarius 277 folitus 23S Phragmonis jtatuarij opera Philippi MacedonisJimula- 273 craexsere 2S3.ZS4 Phreneticorum remedia 0 0 OQ z d^

1 N t> E X.

eiw natura j$6 mina cb* opera. Libri trt^ Phrygum inuenta 14^ gefimiquinti CapitibfU Phrygius lapis, qualis siuf% 9 ‘fo.ti.per totum tifus 401 PiSores quidam pinxef* Phrytus piUor quando jio- qua pingi non pojfunt 33S ruerit 326 Piidrisesfamina 326*34^ Vhrynes meretricis fimula- PiSla vefies in vju jucrunl erum 2 82 apud Aegyptios 34 fi

Phrynos rana genus ti)6 PiSlura nulfa Troia tent' 1

Phthijicorum remedia $$• poribus 3ii I j6. j8. 62. 63. 132. 213. Pleura qua primum "Fg' 3S>S. & Tom.3.pag. Sff. ma publicata 31^ 60. 106. 170, iSt, 179, Piflurarcjpicientcs , dejpi\ 232. 2SS. 27p. 2S1. 2S3. cientes, ^ JuJpicientes ^ 3r4‘3-l-7.3^4 quo primum jk^a i-/ Phycari populi 244.^ Pillura certamen Corinthe Tom.i.pag.22 9 ac Delphis 32 Phycitet gemma 461 PiSlura excellentes plurtl Phycis pifeis ter in anno co- 328 lorem mutat 220,^ PiSlura Phidia atate ini" Tcm>t.pag.24 tium cepit 36 Phylarchi pitla effigies 343 PiSlura honor sio.totfi Phyfes gemma qua, ^ vnde cap.3/3 dtPia 464 PiSlura encaujiicaduo olin* Phyjeteres hellua marina jiicrunt genera 3'4P 219 PiSlura initia incerta it 4 Pi8fores quibus coloribus PiSlura inuentum fuUtt* maxime viantur 318 ejfe x^egyptq gloriantut PiBor quis primus marem ibidem fcemindmque Hijereuit PiSlura initia, vmbra h<>'

323 minis lineis circundtt" 1 I N D E X. eia ibidem 3 ’pag.33 Pieii qUeindo ho-- Pinnotbera pijles szo.ib’

haberi cccperit Tom.zpag.s fi. 41 e^uorundam imper- Pi/l-es in Sirabia mira ma- fibila plu>i admirationis gnitudinis 1S6 i^abuerunt ^uam abjb^ Pifees volantes , z$7.

^ * S>2, 7 31. 102. 144. / 72 , Ptfiium auguria tSy 320. ^ Tom, 3, pagina Pijces vbi vocati pareant ^^^4*232 ibidem inncotheca 311.34p Pijces vbi amarifimi 2 89' ^mguedmtm fidentia^ tol- Pijces vbi dulcifimi ibid, ienti,^dque 36.37.1^3" Pijccs vbi naturaJalfi ibi. .Tom.j \^213 Pftiii quis maximus ibid. Pin ^mapifiu izo.^ Tom. Pfces in terra nqufqus 0 0 60 3 Ino E X.'

VlaPiarum appellatio a per totum cap. rpi emanarit 3;^ Tifciujal/oru medicina / Plajiice prior quam ^atua^’ Ptjcihw ijUit [im venena» rus 274 eorumrcmedia & Plaftices confideraiio 34P Pifcium omnium adeps vtu Plarice Jlatuaria > fcalptu^ lis oculis 2 09 ra» calatura n-atef Pijlcratis fiatuar^' opera 3S0 287 Platyophthalmos quid, & Tifo M.ConJul (juando 41p, vnde di£lum i 4$ ^ Tom.r,pag.si4. Plinius qua atate vixerit Pijo L . H ifioriius 2jx 3p2.^ Tom.t.pag. 7p, Pijfa^hahos cjuid <&• eius , 2ps. ds" Tom.2,pag. 7, medici?iass7‘&Tom.j. Ss.1S2.232.24p pag.2f^ Plinius primus Latine dt Tituita morbi remedia so. medicinisfcripfit 73 f7S,ipj. tpp.207. 4-00. Plinius ad Jdutores relegat & Tom.s.pag.S3,(7i.Ss* le£lore 3.1^ T0.3 pa.jpa S0.S2.S4. 100. 102.106. Plumbi confideratio, gener* 7SS. tSt. ip4, tpj, 200. v/ks 3 03.per totum cap. 2op,2ip. 236. 238. 241. Plumbi nigri origo duplest ^ 2 4S- S3 > 2S8. 2Sp. 264. 304 277^306. 30S, 327. 3j/. Plumbi nigri vjfus 30S 3i2.3S4. 33pS^ Plumbi nigri genera ibidt 410 Plumbi medicina 30 S Pityocdpes morjus remedia Plumbi lamina Veneris im^ 3P. P 7 . & To.s.pag. 223 petum,!^ noldurnas pot^ Pice adtetla P(xnt vtuntur lutioiiesprohibet ibid. 407 Plubi lamina voce alit ibi’ Pfacitis» cadmia genus 2po Pluuiis qua alantur 14P Plagarum recentium me- Pnigitu terra,eiuj^ effeUtl^ dicit!a 6 6 Plancus Imperator, eiupjue Poculis gemmatis 'Fpmatit tabula in Capitolio dedi- vfi 2iJ rata Pocula quaterna cur not* bibenda IN D F X. Pollutio no^urna quocoM- morbi remedia S. pefcatur joc.&Tom, 2l, 22.24.. 27- 2ff. $2. j.pag.64-Si.p7 sp. toto cap. isp. Polium Caloris Jimti- toto jbre cap.17s.z1j.joj, lacrum ex are 2S4. ^S 7 . cjr TQm.j.pag. 4p, PoUhcu & Cajioru imag% ^^'S2.SS-66.67. 6S.81, J2p Sf-f-. P7. toS. I4S. tSS* Polycharmi Dadalus e mar tCS, ijo. 17$. 17 S. more typ, 1S6, ipi,ip4. 1.07. Polycles fiatuarius 277. zSj ^01. 207. 222. 2J2. 2J4. Polycles marmoris Jca/ptor 2 SI. 2SS. ZSP. 26 0, 2(Sl, J7J 270. 2SI. 2pl. J06. JOS. Polycletus fiatuarius De- 3S4.jpT,sslJ liaco are vjks 267 ^odicii morbi remedia. Polycletus quando, floruerit Pipiare Sedts remedia 277 Poecile .Athenarnm porti~ Polycleti difcipuli ibidem CHS a quo picfa ji 6 Polycleti .AmaT^n, in Dia- ^oenorum dypeis in m dr na Ephcjia templo dedi- trnaginibHS coujuetudo cata 27$ Polycleti flatuarq opera ^tenorum humana visoria 2 7 p.& inde Polycratis annulus in mare Polemon sAkxandxintu pi^ proiedtis,dj‘ capto pijcere for latus 22p.417.41S ^^lagemma 46J Polycrates tyrannus quando du jtatuarius 2S7 interje^us 22p °^entia oppidum JS2.& Polycrates fiatuarius 2S7 Tom.i, pag.102.110.jpp Polydeiles marmoris fcal- ^Ueittina vajafiddia js2 ptor J 74- ^Utces premere, JkuorU in.- Polydorus fiatuarius 2 didam p Polydorus marmoris fcal- Solitanis .Afinlj monumen- ptor ' J 74 ta JignU compluribus no- Polyiynacon, s.Athenionis ia ^dilata J70,J72 LuU JiS 0 0 00 4. p 8 INDEX Po/ygnotusp}£for zsz.zsc. res inclinauit 4^P 32t.326.s42 Pompeius tertius triupht** PoIygmtM argenti calator qualistds* de quibus 41$' 2S6 Tom.t.pag.314 Poly^ammos gemma 443 Pompe/ luxus reprehendi' Polynicis regnum repetentis tur 4.2 f ‘ffgiesfiBa Pompe/trophaum in Pyft' Polypi pifcu in medicinis nao 42o.(^ To.r.pag.fil vfm 2T3 Pompe/ imago ex margaft' Polytrix gemma 4^3 tis 42^ Poly^nos gemma 'tbid. Pompholygis arariorum coti

Pomorum primitias ojferen fideratio 2fi1 tes quibus verbis vti Pompholyx quid ibidettt leant p Pompilus pifiis 22i,^Ti>‘ Pompeiamts lupiter colojl 2.pag.nf.7r fsus 2TS Ponticagemma 40 Pompeius Malius quo die Ponti caflores jpO natus 41p Pmti rexprimta Pharna^ Pompeij tertius Confulatus 260 S26, 300 Ponti alumen 3S^ Pompeius Paulinifilius cur Ponti opalus 43I paternagent Pontius leg4' e pulfus 238 Xa/ Principis Pompeius in triumpho Juo tus 3

fiatuamtranjiulit 260 Poppaa Neronis coniugis l**' Pompeij ades/aera 27p xus 237. 42S Pompei/ ^Amphitheatrum Poppaa afinino ia^e cutett* quanta multitudinis ca.- macerabat 30.& pax 3P3 Tom,2.pag.iS6

Pompeius vbi d Cafiire vi- Poppyjmis julgeiras adorti'’ i Pius 3pp re^con/en/u gentium ri^ Pompeius daUyliothecam ceptum 9

I in Capitolio dicauit 41 Porcus pifeis maximus tS

Pompe/ viiloria ad mar- Porcipificis venenum garitas gemmdfque mo- Porci vt nos/equantur 88 | Porpby I N D E X* ^^^l>hyrites , tnarmoris se~ Pothos Deus vbi celatur S19 370 Praco7iini cognomen vnde ^ Tom.s.pag.jr. 77, Si, xAeho Stileni impojitum h 230 ^^^fenei T{oynA 7 wrum obfi^ Pracordia in homine qua ClaiiA honori concef- dicantur 121,^ Tom, 272 2.pag.js6 ^^yjena ^omahU firri vJU Pracordiorum remedia i2t, interdixit praten^ud in & Tom. s. pag. S4’ 72, agricultura ^> 7 88 . pi. p3. ^'^rfena cum '^manif fce^ t d. 4 ISO. ss 7 . 16 s . 1S7» ibidem ^ tp2. 2x4. 224. 227.228, ^orjena fibi Labyrinthum 282.2pr.j03. SJ4-34<7, JepulcricauJa jhcit sSj 3S(7 . jpf. 410 Porfina vbi /epuUus ibi- Pragnantes qua cauere de- dem,^ inde beant 144.^ Tom.j, Porui lapisfiruandU corpo- pag. 81 10s.241.jn ribus idoneus ypS PraneHina Fortuna tem- omnia nemini concef- plum lithoPlroto k Sylla f^m 27^ flratum * °fidiana aqua^ vnde & di Pramnien gemma 4sp ISO Prajiut gemma 444 °Jidonius argenti calator Prafoides topa^ij gentts ^^Qi,2S7 44 f ^fidonius ptatuariits zSs Praxtbuli magifiratus ^A- ^Ifunius plaHes yso thenii quando 2si ^^burnio Spurie Conjule Praxiteles quo vixerit tem ^^axima pecunia pore 2SS p 2S 7 Praxiteles primus Jpecula ^^^mogitofi herba^eiufque ficit ex argento ibid, Po7'^^- Praxiteles fiatuarius 277 Praxiteles argenti calator iniquitatibuSf quo 2S1 ^^Matur jo Praxitelis Venus in tot$ 0 0 09 s 1

I N D E 3C,

trhi nobiUfima 26p.

Praxitelu jiatifary opera in lis Charites, Socratis o*

282,30 3^ 0 , 37$ pus ex marmore 372 Prccatiojmm mira vis S Prepyleum a ^uo piliufit PreJfumJitisgenHS 262 ii 7 Prefieris firpentis morfus Projerpina raptus^ ^H^corn^ remedia jpt, ipS' cht tabula 33^ Tom.s.pag.pg.274 Projerpina rapta fimula* Pretiarerum tempore va^^ erum ex are,T^raxitelie riart 3 ^S opus 2S2 Priami pifia effigies 3 -f^ Proiefilai Jimulacrum eX Principis maguunimnatU are 284 exemplum 333 Protogenes flatuarius & p* Principium nouarumrertt lior 28 lubricum 73 Protogenes cajula contentu^ Prifeorum laus 22 p 34 t Prifcorum /erui promijcuu Protogenes ab sApelle line* cum dominis vilium ha- fubtilitate vilius ii^ bebant ibidem Protogenes d Jjemetrio di^ PnHinum Jimulacrum ex ielius ii^ are 27p Protogenis piliura ii/.ii/* hellua Prisies marina 37 r, 336,

1 U 0 E nr 292.373 remedia .^ To.^.pa^.S o.tf-f. 387 pj^: ^°S.s6j,3S2 Pteroti calices ex 'Oitrodm-^ ^^iiHTncorporu tollentia mcnfdmque eorum pre^. 3^. Sj. i^T. / 74. tium 41g ^‘3- 3S7-3S9>& Tom.3, Pterygiorum remedia 13S. P^g^toz. T4’J, Ififi. 2 00, 2 ot.'303. 309.360.^ ^°7.20S. 217.242. 2S0, Tom.3, pagi. 104. 209, S90 233. 244. 247.272.290, ^ytaneum lotas Athenis 344. 374.383 33^ Ptolemais oppidum 412, ^f^mmettchtis rex \Aeg^- , Publicola Confitli honoris 59.68.6p. So. 89. 103. cau/d permijfam vt fh- ^78.204,207. 2 0 8.20 p, res domus eius extra ape ^^4.227.232. 234.276. rirentur 592 Publius fcena conditor 362 ^firicon medicamentam Pudor vius valuit apud manosy^uam mortis ter- JyUi .^jrica populi firpen.. ror 39 * tam morjibus medentes puerorum morbi remidia, n, ^ Tom.i.pag. 1S2, ^are Infkntium mor.- I N ] 3 E X,

bt remedia. Vide fceminarum pul' Tuerper^ pericula quo tol- gationes lantur 32 Purpurarum ptjciu in tnt' pugnatores qm firtiores dicinis vfus 2^1 fiant p 4 Purpura contra venena*^ Pugnaturi ad mortem pi- xiliantur Ifii curribus vehebamur Purpura ranarum carn^' bus Jkcile capiuntuf pulices ne gignantur T32 ipd Pulmonis morbi remedia Purpurijptm color

27- 3S ‘52 . T2I. 207 322 Tom.3. pagina ss.r+p, Pufiularum corporis rernt'

2S0. 2ss. 2 Si,34tf . /47. dia d3. S3.303. 36!’^ 33S Tom.3. pagina 36,10}' Pulmone pifie conjricatum tp2, 137, 220. lignum ardere videtur 243 21S Puteorum aqua qua j Pulmonis pijcis in medicmis berrima vjks 2 IS. 2 JI5 Puteolanum purpurifi^ Pumicis lapidis confideratio 322 4-03 Puteolanus puluis qui^^ Pumice corpora Uuigantur SSS- 2S4 ibidem Puteoli oppidum iso>^ Pumex vbi optimus 4.0^- Tom.x pag.iod Pumicis medicina ibtd Pyramidum confidertl^^^ Punico beUo fecundo an- 333. toto capite. nulorum Hgmanorum Pyramides cur excogit^t^ tria modia Carthaginem ibidem mijfa 227 Pjramidu magnitudo iH Punicum bellum primum Pyramides ,^egyptiaru op^ quando geri cceptum otiofaoficntationcs 3 ^^ 234 Pyramides in Aegypto Punico bello primo 'Bgma plures,a diuerfis as imminuw.m tbid. Ua regibus ibide^ furgation tf mulierum. Pyreicuspictor 3S^

^ S

’ N r> ^ r. p gemma vnde di^a in Aegypto §St Pythagoricus /epeliedi mos herba 4 / SS2 y^goteli (juajitum detule- Pythagoras fiatuarius 277, Alexander 410.^ 27^, 2S0 ^,^^‘i-png p .322 Pythias JIatuarius 27 y^ites Up'U qualis spfi* Pythia.Jiue Phinlhia jfins Sicilia. p IJ4 y^omachus fiatuarius Pythij Bithyni ingentes di.^ ^7S-2 Ss SilttOt 2 2 p 'J yrrhi regis poUex lienojls Pythii piclor a Timagortt ^edebatur iz.ds- Tem. fHpcratUi jze ^pag,2jp3 Pythii marmorh fia/ptor fiymilacru 2 S 4 iit ^^rrhw a Kgmatiis viUtts Pythocritm flatuariui 2S7 Pythodemi luSatarii fimu- Pyrrhi annulw dy gemma iacrtimex are 2S4. ^ualU 4^7 PythodicuifiBor rss y »»( jiaftiarij opera z Ss Pythadori dm marrnorit ^yrthopceeilos lapis 3S0. fiatftores Pythenii p firpemii fimuta- y^hagoras PtoUmaiprafi- erum ^Sa 422 Pythocles p ^atKaritu 27 s y^hagora jlatua %oma SL P Vadramis tjux frima y^^agoras Sacrati a Sena- O , fuerit nota 234 alatum 271 Quadriga JiSliles quando py^ ^agoras primus in noftro infirnace creuerint 7 ^rbe *Alagicas herbas ce- §luadrig

2 ^^gora peregrinatio iiz. ^luadrupedum remedia jft. Tom. S-pag. Si, J‘ia, & ^^^'•'•e/ortilegia u iSS, 200. S 77 Py^ ^gpras quando JUerit ^Usaslus omnia tentat 265 Stmn I N D E X.

^j^dnUtatum tn lapidibus 200.201. 20S ejHanta differentia^ 4.0S '^na lingua mirus ^Hartana fibris remedia gicisvfus 13. IS. 24, 2S. 26. 2T, 'R^na oculus dexterad 31. 32. 62. sp. i3S.rp3, vtilis 2II. 3SS. dr Tom.s.pa^, %ana quibus in locis 61. p2. IS3. 166. tSp. 202. ^ Tom.i. pag‘ 4 ^ ' tpS.211.30S 2 7 S. . 313. & Tom 2 .pag.i 74 ji 3 SS "R^fia arborem fcandt^ ^ ^uaternarij numeri vis tp mira natura Quintiorum in fkmilia ne “Rana rubeta vnde di^ foemina equidem aurum gestabant 22 S *R^n£ in medicinis v/ut^' 212. 213. 216, 317’ ^Abidus ne fiat mor- T{ana Meccenatis fignu R fus d cane rabio~ \auenna noSiurna lai^f fo P 7 33 s .. *B^micis morbi remedia %eduuiaquo pabfo I4-S.& Tom.s.pag. So. li

. 1S1.1p1.24p.3s7 *Rgf-igerafidi vim *I{ami/es ^uo tepore in xAe- pumices gyptoregnarit 381 'Refrigerantia corpus A %anis aduerjdntia 22.1p 2. Tom.3.pagi.dS’\., Tom.3.pag. fPS. & 313. P 7 . pS. I 4S . S’^ 32J. 324 - 3^S 216. 237. 26 4. 26 , T^anaiecur geminum rp6 277. 286. 310. 327’ *^narum varius in medi^ %egif morbi remedi* cinis vfus ips. inde 134. 17S. 207. 42 P’^ per totum caput, Tom.3.pag.s‘>'S^'j_ ’ T^ana maris, eiufcjue 7I' 33 ‘ oficu^ 6 0. 6 4. 6 s . p Ium firumis curandis v- Si. 8s. Sp. PP’i°^'^lp^ tile 20 s J4S. iS4’ iSp. 0 *J{anarum, eariim^ mem.- 239.244- 2 SZ’ 1 S3'^ M brorum medicina ips, 26$, 269.270.334*^ dy inde per totum cap. p

I D E X. N . 23Z perbia 23^ ^^g^Ure as ^^uod 28 S H^um fnuor quomodo ac* ’^^‘gianis quiratur exempU p . ^ 2C.S7 pagina 16-4.. 320, %egum ira quo vitetur p3 348.^ Tom.2.pagi.Ss-> T(egum domus apud Home* €&• Tom._i.pag. 270 tum auTO^argeto^eleClrot ^^ora pi/cu, m/ra'^ eius ebore j nunquam autem datura iSS’S4> f^3. ,pag. 84.208. 3 222 , 223. 233.23^^ Jtp. 3SSp. 73^ 7-f-’ 7P* 'Khagionfhalangijgenus pj I4 rSS. iCs. T^ff.172. %hammts pagus 3^3 873' ^7^. iSt. 2 pj. 21S, &Tom,r.pag./4 r S2S. 233. 23P.244, 2S3. %heumatifmis medetia 23. 267 . 288.348. 8s

^R^odo^e cotuhernalU tabula s-lf /opi ibidem 'Roma adijicia qua nobihf' %hcecus & Theodorus PU^ fima 3po.

230 'PpmttU fiatuafine annulis ^^^anortim dtnariui quan 224 primum 'Pgrnuh figuratus atate fileres dim, ^33 quipoffea Equites 231 ^•pmttnQs vi^if gentibusfin *pomuli fiatua fine tunica tributo fimpcr aratum 270 ^mperttajfe non aurum %omulus quo tempore obie^ 323 '^manorum ararium quan fiatuaatitiquifii^ ^0 ditifiimum 237 ma ^mani quando tributum *PgUp}fies 2is,,i^Tom, pondere defierint 237» 2 pag.3 ^ 7 r 'Pysbellionupifiis iumedicL *^manorumpoJi Syllam di nii vfus 217 tifiimus (xafiuf 3 /^cha ia vtSia 260 321 ^'PtnanoYum regum flatua ^Pubri maris coralium tsg (apitolio 270 %uga corporis quo tollantur ^manus quando populus 3 fi>& Tom.3. pagina So, fiipcndio /iberatPts 271 I4 f. /77. tfi?, 210. 224^ *\^^a7ioruM prijeorum fiu 3<33 g^litas 3p2 'Puptoruiu remedia 33.^ *^manu acceptum refiren- Tom.3 pagina 37.6 1.33, dum, quod homines im- S$2. 163 . 178 . 179 . 180 ^ dolari defierint 113 203>. 213. 226. 230. 23^, ^^ani tMe- T> quandiH fine 277-279^343. 37 3 S3l 399 . 40 S.409 rp^pp 9

I N r I t X*

Salis ramenta trahentes chini populi a quo vi- uij S £li sp 2 Salis murt domujque ibi^‘ 'Sabini a^ri lapis ardens SalisfkSlitijgenera s 6 SPff.&Tom.i 82 Sal non crepitans in Sacal quid 42 s 17 0 Sacodiosgemina 44-7 Salis coloris diuerfitas ibi^ Saeon coloris gentu ibi. Sale homo carere non potef Sacrificiafine certis preca- ni tionum jhrmulis non fie- Sales adanimum transfirt^ bant' S ibidem Sacrtum Scytha nominant Salem cum pane & cafe^ quod nosficcinum 42 ^ Veteres efitajfe , etiatt* Sagdagemma 461 Trouerbio confiat ibi^ Sagitta venenata remedia Salis montes apud Tom.g.pag.ptf 168 Saguntina vaja fibltlia S5 2 Salii in Sacrii vfiui ibi^ Salamandrafirpentis confi- Saliiflos quid deratio p2.iirTom. Salis natura,vU atque e^f" 2.pag.ioi.toto capite £lui in medicinis i 7S* Salamandravenenum om- per totum caput nium maximum pt Sale ^ Sole nihil corpori'’ Salamandra veneni reme- bmvtiliui dia 36.p2.1p2.1p3.tps- SalaminaJdl & Tom. S-pag. 78,i6j, Salnitrum Julphuri conce* 210.2Tp.223 Hum vertitur in lap^* Salarium vnde diElum ifi dem 28^ Salaria via nomen vnde Salina d quo T{ema in^^' ibidem tuta tll

Salis confideratio , vfits Salja mola in /acri* medicina 167, per *Trologa eperisjpag.j totum caput.173, per to- Sal/dmentorum e ptjci^ , tum caput medicina Sal quibus in locis fiat Salfilago quid 267 Saifitudines corporis I K I> E X. minuantur 37, Samius Labyrinthus 2tS Samnites populi d eyuo vi- *^^^uces Qlchorum rex Sii 232,279 Samothraciagemma 4^9 '^liuai aurem relata di- Samothracum dij 379 Z^tofoiic itudinem animi Samothracia infula eiuJ2. ^^editur leuare p dem nominis gemmam ‘^llua. mulierU ieiuna me-' gignit 469 dicina az Sandaracha coloris genus, ieiuni hominii fer- eiufque conflderatio 30 p, P^ntibus aduerjatur iz 3JS.32X ^aiiHa humana Jlia^ici v- Sandarefos gemma 441, Jks ibid. 442 ^^Ipapijcit 220,(^ Tora» Sanda/ergemma 441 3 .pag.2 r Sandafirion gemma ibi» "^alpa pifcis in medicinU v- Sandafiros gemma ibi, /ks 7l,2iu^n Sandaslros gemma 44/, ^‘^Ipe obsietrix (^uo pfilo^ 442 throvja Sandyx coloris genus 31S» ^"^Ipuga vermes venenati 321 Sangenongemma 43^ inJalinis <^U4 dica- Sanguiculus cibi genus ex idz hoedi/anguine $ (g ^{(ti^terraAlttmen //T>pp 2 1 N P E X.

40 75.79. 82. iop.i 4S‘

SanguiiW vitta ejttQjnodo 57 d,jp 5. 2 i 7 . 237.239' corrigantur 24S. p. 354‘ . 402.^ 257.275. 27 Tom.s-pag.i 4 <> 3sS.36p.37Q.3S2.

Satiguincm cunglobatum (pr 40S concretum difcutientia San^ifuga epota rewt* dia TomoJ’ 357’ & Tcm.3, pag. iss . 44.^ 217. 21S. 234. 253.238, pagina St 25)0.397 Sanguifugarum in medici Sanguinem reiicicntmm nis vfus 200 20i> excreantiumve remedia 213.217 52. 84. 8$. 121. 122. 181. Sangui/ugu eadem cum ht' Sip.3(f 0.401. ^ Tom.3. rudine 213.& pag.S 0 . 54 ’S 9 ’<5 T.6 ff .(5 8. Tom.i.pagina 356 76. S2.10t.j43.1p2.jp5. Santerna chry/ccoUa genf9 2pS. 204.205. 206. 2J0. 246 .2 p4 221. 222. 227. 22S.73O. Sapinosgemma 44I 231. 23$. 23p. 240. 243. Sapo cjutd, (Sr a quibus uentus 348. 256 . 26 0. 2iS3.271. 272.274.344.346.347. Sapphirus gemma 44^

350. 370. 3S2. 385. 388, Sappho puta , Leontis op^ 402,404.408.411 347 San^inem Sapros capus in medici vulnerum fi- dentia JS2,303.dyT‘om. vfus 3 ^ vitift^ 3.pag.j6 i5.rp8.204.237. Sarcion , finaragdi 3 43-3 S2 434 ^^ Sanguiiper naresprofluens Sarettesgemma 4 commodo fiHatur. Vide Sarcophagus lapis vbi eitd *Piarmm/anguis utniatur , mirA^ue Sanguis per vrinam t^uo pa natura 3pS.<^ Tctnd’ Siopellatur 35p pag.72 j‘ SanguinemfiRentia 8.2 1. Sardacathesgemma 4 6 5.81.13P.213.248.2 p4. Sarda gemma conflderatU

2ps.358.3SP’3Co. 400. 442 .

.Temo 3. pagina. 62, Sarda gemma vfus INDEX. Vcterei 44} Scabiei animalium remt^ ^^^daptfcif 220 dia yS. Ss- 1 41, / 7/, medicviA rpj I7S. 2TS. 303.3S7-3S9^ ttlHmen ssS ^ Tom. s- pagina 4p, ^^rdiuia creta 3S t 8 p. tyS. / 7 /. 17^- t 7 p, ^‘**‘donjx gemma vnde di-- J 8 I. 200. 2OS. 20S. 222, -i-s? 22S. 227. 2Sd.J0d.S77* ^^ydonyx quo ^a£io adulte- JS2 retur 4.6S Scabies canum quomodo /k ^eirdonychii gemma conji- nttur dS dtratio 4/7 Scabies hominis afinina me '^ardmycht primas T{oma- duUafanatur ibid. iiorum Scipio vfiis ibid. Scabies vuluarumanferin» "^ardonyx gemma Poly- adipe fanatur /44 cratis 4/7 Scalpendi marmoris arti- Sargos pifcis 220. dy fices pracipui, eorumque Tom.2.pag.2o.4^ nomina ^ opera ydd, ^armenes omnium primus jd 7 -per totum caput. de equitatu JcripJit 2S4 Scalptura initium Olym- ^armenU equitis Jimula- piadum origini aquale *-'rum ex are ibid. Jd? ^*^turui /anginis appella- Scalpturatumpauimentun» tione intelli- quid %Magi quando j ^ vbi primum gant po fkUum 4/0 "Satyrorum jimulacra 2yp. Scarabaitm cur t>£gyptif prodeo colant lys

Satyri effigies in phiala ar- Scarabai in medicinis vfus gentea calata 261 I 0 d.ijs-I 4 d ^ Satyrus architelius 3S1 Scaritesgemma 4dz Saurites gemma Scari pifeis aflue tsd SauroEloni Apollinis Jimu- Scarus pifeii 220. 4d 2 ^^crumexare zSz Scari pijcis medicina 20 j Sauros marmoTU fcalptar, Scauri Marci adilitas jplen ^^ujque opera i^ma didifiima 27 4,3 4j .S 74 Scauri potentia jpj P Ppp s INDEX. Scaurui dnHyliothecam pri Scipio ^oFierior cfuantut* tniu omtnum %pmahet- argenti haredi reliqutt'^^ bnit 2SS £cauri %Marci marmorea Scipionis Jliinoris de P^' columna $ 6s. St nUdy^umdtints trit^^ marmoreiJcena parietes phi ib>^' S77 Scipionis fiater ^AUobro^' Scauri adilita^ mores cus cyuantum argenti b*' ciuilesproifrauit SPJ buerit ibi^ Scaurus Sylla prmignw Scipionis L.de ^fia triuP*' phus , ^ ingentes diuitd Scerta Claudij Pulchri injl~ inde aduelia fSf gnupiUura siff Scipio (ornelius Cenfor Scena argentea C, %Antonif tuas mullas e fiyofrj^' Iit Sccna conditor bublius cre Scipio L. %y4fatica Jisa tatis pedibus *Ppmnm Uoria pdluram tn (af adueSlus jsz lolio pojisit yt^ Scena parietes ejuU primus Scipionis t^jricani filius ^ marmore incrujlarit S77 sAntioiho captus 3^^ Scena *M. Scauri defcriptio Scipio ty£.milianus exptt' SfiS uocatione hojlemperei^^ Scepinipifces 320 SihiPlaouaqua Scipionis JL.villoria ad*^^ SchiFios lapis, eiufque eum gentum calatum ir hamatite cognatio 343 fies s^ttalicas %QinaJ**' ^01 rum mores inchnaf^

SchiHon , aluminis genus JSfi Scipio primus 'Pomanoftt^ Schiffon laUis genus $s Sardonyche gemma Schytanum c^uid 34.5

Scinci confideratio , idt me- Scolecia conjideratio dicina ex 10 33 Scolecia aruginis genus Scipionis L.ludi ex pecu- modofiat nia publica 337 Scolopendra pifcu r N D E X. ^cohpendra vermis vene~ vfus 20S.214.21s iiatw 107 Scorpiones quopaUovnum '^^olope?idra morJUs reme^ in locum contrahantur Tvm.j.pag,7f 2 o.Sff.i 7S’& Tom. 297. & S^pag. 81. 82.84- Ss^ios. Scorpionibus pcrcujfis ve- syG. 177.217 fia nonfiriunt 22 Scombri pifiis garum /au~ Scorpiones manus palmam datifimum ^72 non firiunt 9^ ^cotnbrt pifiis confideratio Scorpionis in medicinis vjus pagina 272. ^ Torno 2. SfZ.izr 16 Scorpionum i^us remedia

Scombri pifiis in medicinis 9.13.14. 20.42. 173- 2 8r^ Vfiis 2JS 192. 192, 194- 29S. 296. Scopas fiatuarius 277. 297. 3SS. 4S2. & Tum. 287 2. pagina 131. Cb* Tom. 3, Scopas marmoris fialptor pag.so.s4.s6.s8. SP.(82, S 70 .S 7 ^ <84.73 7<7. 77.78. 82.83, , Scopa amtfli 372 84.83.86.87.88.90,96, ^cQpa^ ^phefia T)iana tem 99. 201. 102. 10$. 206, pii columnam calauit 207.i42.14s. 147. 249, 38p IS2. IS4‘ 258.289. 192, Scoria metallorum quid 205.217. 231.232. 234, 2$$. 2 37. 2 4S. 2 42. 243* ^2oria argenti peculiari no- 24S. 249.252. 2S3‘ ^S7. mine helcyfma appellatur 272.273, 274. 288.322. 323. 333.343.379.390, y oria aris Ppf 394.407 ^^oria plumbi medicina Scorpiones palata injula 307 terra necat 3^3'^ ® ^opaua 220 Tom.i.pag.r87 p ifiis gemma 4^a ^'^OTpio venenatus Scorpites pifiis vulntrihm 294.220 Scatup. lacM ^oorpidfiif marini remedia medetur Scrupteli auri aflimatio e), 294 eir Tom.s.pag. 82 Troiamrum imagt- ^oorpicnii in medicinis Scum pifiis epeppf 4 INDEX. 9ies cominebantHr quid dicatur 33) Scyllapijcis 220 Seipjum vincerejaus fim* Scylla anu in ventre chlo^ ma 3} gemma innenitur Seledi iudices ex ordine e' 4SS l queffri 2yi Scyllis mar morar!Ui Seienites gemma 4^1 Scyllii anchoras vlafit ‘Ter- Seleuci Jimulacrum jSJ’ ^capraddens, ^ndrcbij 2 Sd opus ^ Selinujia creta yti Scymnus fiatuarius» ^ar- Selinujia terra medicini genti calator 'iSd yefr Scymnus (/itia dijcipulus Semiramidis crater mirtil ibidem 236 Scyreticum metallum tss Semiramidis accipientis Scyri injula mirus lapis gnum pida effigies 33\ s^s Semnefirteus rex t^gypf^ Scytale^firpens , morfufque eiufqueobelifius eius remedium Sempronius ‘T. (pnful 2ii Scythici fmaragdi 4.32 Senum delubrum in Chii Secreta noxiarum quomodo iSj dormidibus exprimatur Senjles omnes in piUufl Tom.s.pag.234. [ quis primus expreffiefH Secreta crania jeemmarum 33S quomodo fctripofint p4. Senfus purgantia tS3-^ rpS Tom.y.pag.dj.ioz. 2o9 Secunda mulierum \ iquomo Sepeliendi cBnJtfetttdo apf*. [ do extrahantur 142. Antiquos in vnfisJliiil’' /j>o. 2 IS. Tom.y.pag, & i hus }lf So.S3.ff0. 104, ' 148.133. Sepeliendi mos 'Vythagof'' 27^.17 20 ff. ff, 2tff.24.2, ctu iH^ 27 2S1. S. 27 ff. 303.374. Sepulcrorum quorundes’* ^’ 37S.37 33s. 2 . d. 3ff 40 immoderatus luxus 3l‘' 409 3S7 Segobrtca oppidum 403 Sepia pifiis in medicinis tt' Segullum m auri mctaliu fus im.ios-t'*.

S‘r . I N D E X*

atyamtKto in lucer- t.pag.zpz.^ Tom.3.pat„ Addito adjlAntes viden 131.3^3 tur Serpentis ty£,thiopes 21S dente inter* ^^plajia, fraude medicamen uentus vulnera aggra- tn corrumpuntur z^t uat jg ex ^^P$firpens genere Ia- Serpentes quofopiantur 3$ certarum,

23 . S Scrpentes vbi maximi isj Septimuleius C.Gracchi ca Serpentibus hominet put plumbo injjijb gra~ terrorifint jg nius reddit ibid. Serpentes non nifiUua ma '^^rapionpiblor,eiufy^ opera nu extrahuntur ibtd» 3^0 Serpefites SUarfbrum in- ^^rapis dei delubrum vbi cantationibus contrahutt tur g 'Serapis colojfeus ex Jma- Serpentum indolium Exa- ragdo ^ss gon legatus conieSlus tt ^^res populi optimum fer- Serpentes Sole cxijicnre in rum habent $01 cancro maxime torquen- Sermones abfentium > au- tur /p7 rium tinnitu pra/entiun Serpentes quo paSlefigen- tur ZT. z n —Q tur 8 . 3J. 47.42. ^^rpentibus mujiela inimi- S3 > 357 > & Tomi t. cijsima 1S9 pag. 37 fi- & Tom. z.pag. S^-rpontes Pfyllis JHarsif^ 103 200.^ To. spag.ss.

nocent To^ 77* 7S> 34 . Sy. Sp.fiOt PPfl s 1

I N D E X.

XfS, 2T0. 230 . ISO. 2SP» Serra it 2 <3 ^. 2 Si,322 . 3 S>^> pifiis 9 Serpentes Ebujitana ^ Ha Seruuij ^TSoniani (u^ersii' learica terra necat 363 tio /tf Serpentes quomodo meen- Seruilius Nonianus ConJuL tur 32St-S2r Seruius rex ouium boum* Serpentesm mordeant pi, que 234.^To.2.pag, '

3.pag.s<^> / SS.39 .^o. 62. Seruius rex LarisJhmilia*

^4. is. 70. 7/. 7J* 7J-. risfilius creditus tbtd* 78. Si. 82, 83. SS, 87, Serutus rex compitalia &* 102. 103. ros. ro7. 108. ludos Laribus primus in*

/42. 144t 143.14^. t47* fiituit ibtd. \ I4P. tsi. 134* rsS. 164. Seruto puero dormienti eK /67,172, 173. 174.176. capite fiamma emicuit /77.179. 180, iSz. 183, 4ts.^Tom.t.pag. 8 2 /88.191. /92.193, /98, Seruorumjuga Veffaltun* 207,20 9, 2/9. 220,226, virginum precationibu/ 237.240.241.242, cohibebatur d 23S. ,

247*^49*253*257.239, Seruorum in^ns numerttt |

' 26 1. 263, 26 8,36 9,273. 25^

27 i. 277, 278.27 9.280, Seruorum annuit quaUt

282. 283* 29S.312. 313. 228 . 317, 320. 321. 322. 326, Serui quidam ditifiimi

S2 S. 3 S

1 N D E X. Sicilia pi/ces iSf ^‘mplures Jlientm itiji- Sicyon oppidum 36 ^ ibid. Tom.t,pag.i3S ^(ruorum potentium no- Sicyoii patria ojficina 0- yninetplura j^s.per to- mnium metallorum jo s tum caput Sicyony fkme,fi:erilitate,<;^ '^^/bflris rex a <^uo vilius mcerorc vexati quopa- , Ho "^Deorum iram placa- ^^/ojiridis regii inaudita ibid, /iiperbia 236 Sicyon x^jfrica iocus 423 '^ejojiridii regis obelifeus Sicytesgemma 463 SS2 Sideratis afininipulli vrina ^ejiertius Fabio Maximo medetur 6t i:>iliatore ejuaternu fi- Sideritis, ide/i, mantes la- fiertiis permutatus 2S^ ^97

1 K D E X*

Siphnus infiUla^os- X*» Siltx Lmenfis fir\[erra fica-' ^ tur SPfi i.pag.tS4 puerorutU Silices nigri adijiem a^tif- Siriafis morbus fimi 407 i4S’&To.3.pag.r74 animal 14^ Silis pigmenti confideratio Sirulugum in t* 2

Uuf^ue ohelifctii p^. ^ To.r.pag. 376.^ ^fnyrfupifiU 22 0 Tom.s.pag.yoz ^occuh Cay P/incipU e mar Somnta quomodo veranun garitu 420 Sientur 433 ^ochu i/^gyptirex , eiuf^ Somnia quando plurimum obcltjci sSt contingant jy ^odulif belli origo 227 Somnia qua ratione qua '^ocitilii belli initium 237 velis^dp quibuf velu mit Socrates ab ^Apolline Sa^ tantur pientia nomine cuneis Somnus mediam vita par- pralatus 27i,t^ Tom.r» tcm aufert 3^3 P^g- 3/9 Somnum impedientia /4^, Socrati Pythagoras a Sena- 342‘& To.3.pag.i3>7 tu pralatm 271 Som^mm facientia 70, Socratis piPloris opera 3^^ 246. iS p. ipo. dy Tom, Socrates marmoris fcalptor 2. pagin. 14. (fp Tom.3, 372 pagm.37. S9‘ Solea pifcis 220.^ T0.2. 93-94-r42-r43.r43./47, pag.i^.iS 14S. 137- 213. 224, 22C, ^oliscolo^us "Pbodi mittis 231, 23p. 267,306.330, 350.390 ^olu obelifiijacrati 3S0 Sonticus morbus quo paSlo ^olu vrbs ibid, deprehendatur 401 ^'^lis obfcuratione pejli/en- Sopylos piSlor celeberrimus tia contrahitur 41S 3+9 '^^lisgemma 437,4.(7/ Sorailes mons tsy.tfr To, ^olcm contra non mingen- i.pag.70 2P3 dum 21 Sortilegiorum materia //, ^°l ne faciem vrat S3 ^ inde o/e nihil vtilius ns Soryos confideratio 294 '^dicitudo animi quo propi- Sojlratus jlatuarius 279 Sofhatus architcSfus 3S5 Safus artifex pauimento- "^onenaium pH rum 420 ^Ipug^ beUiola venenata SotacHsfiriptor 397-401 Sotira S

I N D E X . Suufaohjietrix 24 Sphragis Lemnia quit, & {^padortHTn vrin^ vfi4i,e^e- vndediSla 3tp.44S HiipjHe ip SphyranapifiU 22t corpore quo paElo Sp‘irtncH4 aurZ cJr argen- Spina e tum in ca^irU haberi ve extrahantur 6 Pentathli Jlmula* tmt 23 s Spinari Spartobolm gemma 463 erum ex are 2SM 'Spaf/tiofjiomachi ejuo paSio Spknchnoptes Tericiis fer.- /edetur 206 uu6,€ii*fqu€ firnulacrum Spafml quo pa^o prohibean ex are 2Ss.&Tom.s. tur rsS pag.tyo I ^ remedia 56, Spajiicorum remedia 2 7 . Spleneticorum 2p.3Q.64.13S.1p2.20s. rSi.207. 432. & Tom.3. 7r.S6.14S.236. &Tom.3.pag. 14S.T6 S‘ pag. 6S- ' 324. 226.234.230.234^ 262. 263. 273. 277.2^0. 236.30S.36p 403.40 S Specularium lapidftm con- Spodq conjideratio tpj Spodion quid (ir quomodo Jideratio 403.432 ] Specula ex ftanno 304 Jiat 2P7.3QS Specula ^po /krcophago Spondylus pijcis 220 iUata lapidefcunt 3pS Spondyli pijcis medicina Speculorum conjideratio 212 lapidum con/i' 234. toto capite Spongiarum v/us 401 Specula in poculii 2 S 3 deratio Speculi imago quid ibid. Spongiarum conjideratio ^ Speculum quU primus ex genera iSo.totocap. 42.140 argento Jecerit ibid. ^ Tom.2. pagi. 4 Specula mulierum menjt- SpongiarTi in medicinis vfu bus hebetata quo pablo 2J7.22G. nitoremrecipiant 24 Spongit es gemma olitt* Sphingis Jera deferiptio Sponfa annulusJerreus 22$ 3S4. & Tom. i.pag.367. mittebatur (iQ'Tom.2.pag.io 4 Spurius Cafius. Sphinge xyiugt^usJignabat Cafius Sputo comitiales morbos» &P* ^ z INDEX.

&fifcinattonts auerfan^ Statua togata ejfigte anti-^ tur iz quitus dicabantur 269 ^putiin/ortilegiu miri ef^ Statua nuda hajlam tenen- fiSius ibid. tes ibidem ^pteti medicina ibiS, Statua %omulifine tunica jkrrivfas 3’33 270 Stabianum lactii ij/.iSS Statuaris differentia 2S9, Stadiodromi ^Hili Jima^ per totum cap.ZTOper to lacrum ex are zSo tum caput Stalagmia in chalcanthi Statua tripedana *T,Iunij conje^ione qua dicamur Coruncani 27r ^S>S Statua pedeflres equeflref- Stanni confideratio 304. que 27 Stanntcm quid ibid. Statuaria artis in Italia an Stanni varius vfits ibid. liquitas z-jj Statonien/es lapides 40J Statuaria art quando ccepe Statoris louis ades vbi “2^- rit sss ma 272 Statqella oppidum in Ligu- Statua 'Pegum 'Pemana^ ria /j 0 rura in Capitolio 270 Stcatites gemma ,7.62

Statua iis tantum poneban- Stella marina firuenttfi- tur, qui cas aliqua iliu- manatura zzo.b^To, flri ex caufa ejfent pro- 2.pag,s2 meriti 26^ Stelliones fcorptonibus ad- ^Achillea qua 26 uerjantur 92.

'^fus quandoprimUm cee SteUtones dr angues fene- fcm 2^0 ^am exuunt 233.^' ^^atua equejires a Cratis Tom.i.png.37S orta 26 9 Stellio animal inuidumi^j ^tatua aurea prima 243 Stellionis nominin maledi- ^mtteirum origo 2(1 S.per cum tranjlatum ibid, totum caput, SteUionu in medicinis vfus tmua 'PomuliJine annulis I29.i33‘S47 i2^ Stellio vino inmortHus Ji- ciem I N D E X. thm hihentium lentigmc Sternutamento men/amfif reuocari intef cbducit 9 ^ culumve omina habebatur SteUionii murum liquor />/- dira 9 Sthenis fiatuarius 378.287 los mul/bs retiafci non 24^ patitur Stibium cjuid t/£.Hus vnde 'Traconi Stellio tranfinarinui lumbo Stilo 239 Yum dolon medetur /2^ nus cognominatus T^raconiniin Intef Seliionis veneno rejifieri' Stilonii diblerium tS catien/em 4 \ tia 92‘ & Tom.j. Stimmi metalli genus 24^ pa^.iS>4 | 28 Stemmatum dr imaginum Stipas liatuaritts S Stipendiorum militarium ' vfu4 a.t)Hd Antiquos 312 penfitores libripendes Stephanoplocos » Jlue Jie-- phanopalist H^aujia tabet-’ ditli 23$ Stipendio in militari dena' la s-f-s.&To.s.pag.m nunqudpluris cjuam Stephuft mulkru Jimula- rius trumexare 2S2 decem afibus animatui Stercoris hominis in medici 234 recreantia nis vfus i6,d9’Tom,i» Stomachum pag.srs 122.199 36,&T9> Sterelytu Jpuma metaU:ca Stomacho vtilia genui 2+p 3. pag. st’ S2’ s^'S^' 76.ioh Sterilitatis fiuEluum caufa CS’ 66 . 68 . 72. iSo. /8r. 183- tSS* i6‘. 2S.& Tom. 2. pagin, 179. 197-229.236. 23I* S7S 192. Sterilitatem gignentia 6 S, 23 S. 406 Tom. 3.pag.74’2^S^ Stomachis purgantia 29^' 310,3^6.396 &To.3.pag.S3’to4 Sternutamenti confideratio Stomocho mimica m. 29 S' To. S.pag.jij. 98.100- jy.dsr inde Sternutamenta capitis gra- 106. 144’ 248. iS4’tl9' 2l2‘ uedinem Icuant ibid, 194. 199. 206. 210. ^ 23l* Sternutameta excitatia 17* 218. 22$. 227. 229. 8^^* J90.& To.j.pn.f02.i22, 239. 241. 243. 2 S S • $Q6,307’3^^*3BS'4t0 I N D E X.

equitatio vtilifi- 286 nza tS Stratonices regina cum pt-> ^^omachw ture perdlcura /catore voluntatis picia Recreatur r22 effigies 34 tedia s7-fj- r22. /?2. Strombi in medicinis vfus 4o^.-f2p. & Tom.s-p2g. 212 €S. 70. 7p. Ss.SS^SS. Strongyla infula SSS.&

to:. 106. f 4S> r^s- Tom. T. pag. 133. 2 13

S’ rdS. 1S2, Strongylon^ alumtnu genua iSS. Ip2, 204. 20S. 220. 338 221. 224.227. 228. 22p. Strongylrj .AmasionisJimu- 231.232. 23lS.237.238. lacYum 283

^3p.2 -i-o. 230. 236. 23 p. Struma Nonius Catulli car 174.276. 277. 28p. 3/4. mine perflrictus 43tf 34f.3-Kf.398.404 Struma gutturis remedia Stomachos dijfolHtos adfirin. 14. 24. 39. 3t. 120. 121. gentia 83. idr Tom.3, 191. 192. 194. 199.203. pa»63. 103.107. f97.203. 398.400. 401. 410. 231. 23S. 240. 244. 382. Tom.3. pag. 60. 69. 71,

387.389,398.404.403 77 . ^ 0 . Si. 86. 89. 100, ^^oniiichi maiada» etufcfue 101.102.104. 148.136, fUraiio 21 163.166, 16 9. 176. 177. 4rii cpiiid 291 178. 179. 183. 192. 196. ^^^atiguriK morbi remedia 197.200. 22 p, 232. 234, 89. 127, ^ Tom. 3.pag. 233. 248, 249. 2f0. 231. 36 . X49. 133. 163. i 7

4-2 -f Tom.j.pag. T 2.1)3. '-H- St^bliciui pons %pma sgo 16 8. 226. 2 sj. 2S3, sdt» Succinomm lonjider/ttio j 270,283. 327. 374. SPS‘ ^ ^ jies attingebant ibide Tom.r.pag.iSsf SuiUi laciis m medicintt Succini medicina 427.42S ufus 3^ Succinum indure/cens ani- Sufietia Vejialu virginis jl-t malia in fi comprehendit tua 2 7^ 427 Suffragio viniamphora et»' Succinigenera plura ibid. Coponius ambitui Succinum paleas & filia damnatus 33^ arida adfi rapit 42 S Sufiufionum oculorum rt' Succinisgemma adulteran- media 30.fi tur 42p Sugillatorum remedia 2 oi‘ Succinum cur infantibus ^ Tom. s.pag. S p. iSP alligetur 42 S 2op.22j. 227.240. 2Se>

Sudmesfiriptor 422 Spo ' Sudis pijcis 221 Sulphuris confideratio nattt inhibentia Sudorem 70, ra.genera , loca medi' To,spag.Sr, cina 3ss.&ui^^ t^^J-22s,24s Sft^huru efferus S 60

I

I N D E ^^'^phHris in religione vfas ^47'ifir. Tfii.ipff. 20$.

220 . 221 . 23 S. 24 S. 233. ^Iphuris Jfiffitw domm ex^ 237.276.28(3.30(3, 30S, piabuntur ibidem 326. . 34^.3$$. 303 . 3 03^ ^iphnru , odorem Jklgura Surrentum oppidum 332, habent ss 7 if- Tom,j.pag./o6 ^Ipitio Conjule L. Nobili- Surrhina vajajiliilia 332 'Poma, annulos pojitit Sujpirio/orum remedia 33, 227 206.30 fi. 33<3.^ Tom.3. ^IpiUiis Galba 230 pag.so.33.6 0.77,7 p, 3,^, ^tnmani Dei ades %omie 102 . . . fi7. 14 3 132 . 176, 201. Jj* 20 fi. . 233 241 . 230 . 236. ^^ipercilia ejuo paPlo deni.- 26 fi. 2 S 1. 2 S2 . 283 , 346. ^rari pojlint t^s 348. 383.40 s ^^perfiitioja obferuationes Sutor ne vitra crepidam, ex Veterum feriptu^ aut Prouerbmm * 333 Magorum praceptts toto Sjbariifiuuites JSz.S* operi Plimana hiiloria Tom,i.pag.Ti6'

pajlim afperfa 3 . toto Syette oppidum 380 . lapite» Sy. po, Pom.i.pag.rfi3 fjt. rsUTp 4, Syenites lapis 38 ^s>s. 2 tT. is) 6 . 206 , 302 . iiyUanus Cajiiiu Germani..

4^7. . Tom. ^ 36

^^^'3-pag. 31 . 32 2 . ,SS' fignarit 41 g

^S.S S. , 122 . S. 77 14 133 . Sylla yuantum auri ^ ar- 2 . p jy 173 . genti in triupho tranjiu-

^.tSS4. IgS. . 22 fi, 230 Ierit 22 6 ^3S. 237 . 23. 3 . 24 S. 262 , Sylla multos auaritU cauja 270 . 27 S. 2 S3 . toto profcripfit 239 2SS, 2 Sfi. 3lfi. Sylla ad Capitolinae ades

^^^3Zfi. 33a, 343' 3 <^ 0 . columnas ^Athenis adue-

^ . ^^^^-3 3 401. 40 $. 411 xit 376 rpt*rationum remedia Sylla priuignw Scaurus, 3ss.^ addit Tom.3.pag. 143. €mf% M 3 fi 3.41fi i I N t> E X. bitumen 3S^ SytU 'Romancrum dittp- SyrU Syringites gemma mui , Cc- Syropicon terra Samia SjUx curia in ccrnibus ^ ^^ nut I rnitij ^ 7 ^ 3 Sytita gemma 43^.4^^ SyliiX. mater Metella profert

%Attic^ 1 ptionumfellrix 3.0S Syuerus fiuuius £ylia Pranejle delubrum 444

Fortuna lithofiroto jtra- T , Bros Grarrt' fiit ^ir.&inde iberim ^mano- matictu creiatUp^ Syllanujn bellum T rum luxuriam expiamt dibus %Qmam adueBi^

2 SS . 3^2 Symbolu proannulo nomen Tablina Antiquorum ct' monumenti^ Gracii Latinii vjur- dicibus t eJr gf* ptiium ^-2 / rerum in magipatu Symmetria Latmo nomme (larum implebantur 3^^ qualis 399' caret Tauartuslapts triam Euphranor Symmt 1 piltorprimui artt adhi- Tama iecoris medicina 23I' buit 3-^3 Tagtufiuuius aurifir Sympathia cjuid 43^'^ ir Tom.r.pag.172 Tom $>pag.4^ Talenti Ae^ptij Symplei^mata duo ex mar-^ tio ‘9 more toto terrarum orbe Ta/eti Attici aflimatioS*: fiderat'^ nobilifima Ta'pa animalu co Synnephitts gemma 4 ttr natura, iachas,vfus (' eiuj

I N D E X*

Tunos gemma ex genere Taurifcus piPior^^ eius ope

Smaragdorum jf-s-f- 347 , ^aos gemma 4^3 Taurifcus Trallianus mar-

Sa^hiuja locue 'luxta Leu^ moris fcalptor » eiufque tadem 4-03 cpera 373 "^^phiuStis lapu ex genere Taurorum jvl aureum tin- aetitarura ibidem git colorem 4. la, donaiw 22^ TePloria quo pallo Jkcienda *^*’^uin^‘Prifil fiatuafine 40S ^nnulu 224,223 Telorum venenatorum re- ^^&P^tn.3, ^uniia iriumphamt 23 S pag, $d

^^^Hinij Pi 'fi i pater De- TeUphanes Phoceus fiatua- ^aratus Corinthius. 314. rius 2Sz

* i/o TeUphanes Stcyoniuspilior Prijli cloaca "po- Telephi imago piSla 32^ j- 'y rubigine ab ySft^oniSjerra genus 24.0 Telephus hafia 302 Jal oculis vtilU .yichille fanatus Teleila poeta monumtn- ^^ifiue argenti calator lum d Nicomacho pi- Plum SJfi i , 1

I N D E X. yeiicardlos gemma 46 cia 3ff’&Tom.r.pag.f9 , Tehrrhtfos gemma ibidem Terrarum quarundam mi'* ' ‘TellurU adesT{oma 272 ra natura SSJ’p^t‘tO' Temperantia in cibii vtilif- tum caput jima 17 Terra in aquis lapidefcunt Tempeffatara prognoffiia ibidem 2 Terrarum medicinalium ge jS 7 .f7 i2t,tif j, tibus 79.80.87,82.83.84 2 oS, 24p. 3 oS.ib' Tom.s. Terramotus aquas profkn*

pag.^o.fii.j?7. 700. is^s>. duntforbentque j6i

3 -t 9 -S 02 . 39 S Tertiana fkbru remedia ts» crocodilis Tentyrita populi 24 . 1S2 .& Tom.3.pa.98> terrori Junt Tom, 7SJ. 74 p. 77 s. 789. 2 87’ r.pag.373

Ttphria , ophitu genus f- Tt (iium & genitalium af* iujque vfus ^ nominis jkHorum remedia 400- ratiO 37S.<^inde Tom,3.pag.4 8.72 80- Tephritis gemma 462 98. 7o4. 744. 737. 777- Tcraguspifiis 221 794. 797. 279. 247.244^ TerebmthiT^Ja gema 44/ 249.234-247 Terentius Lucanusprimus Tejiium tumores /rlantU gladiatorii munera piila 38.787. 341. ^ Tom.s*

tn publico propjfiiit 32 4 pag. 83 - 24fi>3SP Terra auaritia cauja /ujfo^^ Tejiium inflammationes & ditur 222.1^ To.i.pag.jf a rdores fanantia 778- Terra benigiitt^s ac buicji-- t93-& Tom. 3..pag.79^* 299 1S $

INDEX .

207 . 2 ip,3S 7 2!9 *ejludinu conftderatiot ge- Theba Aegyptia ^Uba- t}era,vffi4,mediarne tpr firiten gignunt '^efiu.itnMmctbm tbidctn Tbeba .Aegyptia 380.3^6 '^etheapsfcit no Theba ^Aegypti, oppidum '^fthtarum pifciHm medi- portarum centum yS cina 20 9.212 Tlnhaicus lapis 380.404. etradorumjaterumgeuu* Thecolithos gemma 462 Thecolithi lapides in Jpon- ^ et ragnathij arati eigenera giisnafcentes 401 duo ps Theocriti amatoria incan- '^euca Illyriorum regina tationes $ Romanorum legata in- Theodorus praffirgiator pi- terjicit 27 Utu '34^ “Teucer crujiariue fkmam Theodorus pUjiices inuen- ex argenti calatura a- tor diptUS 262 Theodorus architeifus 3S7 Tcutonorum legati facetum Theodori jlatuarf opera rejponfim 317 28s Thales Mtlefm ex vmbra Theodori piCloris opera 347 menfura pyramidu alti- Theodoli in jundo cernffia tudinem deprehedit jSs naiiua inuenta 322 Thalajfomeli.etuf^ue vfu4 Theomnefiospithr 33$ Theomnefius (latuarius2S7 '^hamyracitharcedi effigies Theontij piQoru opera 347 puia 347 Theon pithr ibidem ^ImJiinjHla marmor 37 Theophralius eyuando flo- ^liajl inJuU opalus 437 ruerit Zpf piblor quan- '^hajbs infula 4- 37‘& To, Therimachus /jag.is? do floruerit 331 ^ > *beamcdes lapisjirrum abi Therimachus fiatuarius git 397 277 Theatra penjilia Curionis Thermodoonfiuuius,^ op- 94 pidum 44S> & Tom.i. Theba ab ^yiexandro ca- pag.226 SJUl * 1

I N D E X,

31S > Thfpi pi^»ra 32j>.S4S^ fii piBuris decorauit Pa 34S Tiberius Archigallum Thespiades ex marmore rajij cubiculo Jito inclujit - 372 32 fi TheSpiadum praliu ex are Tiberij principatts fiexilt zSi vitri temperametum re' TheSpiarumfins 132 pertum 4i$’ TheSprotia ^mma 441 Tiberius Obf.dianam Me'

ThefapifiU 220 nelai imaginem Aegy i Thejfalica ars diQa xMagia ptiis remijit 414 It2 Tiberium marmor tyuale» ThejfalU creta maxme &vbi inuentum 37 S- Inudatur 3 ^ e 37 fi Thteum idem cum ficcino Tiberii a^ua no minor Nift 42(7 3S2 ThoracU vitiorum reme~ Tiberis ftumints inundatio' dia. ^l^re peUoris re.- nes jsy media. Tilos vermuidem cummd Thoricos locus 434 lepeda 10 Thracia carbunculi 440 Timagorofpiblor 32^ Thracia genera tria 4^2 Timanthes piSor 327.

Thracius lapulft^ua accen^ 32 fi. 330 ditur» extinguitur oleo Timarchides jiatuarius 34^ Thrafon jlatuarius 2S7 Timarchides marmorispal Thursanus tomus pifcU 220 ptor 373 Thufcanka figna 2 73 Timarchus fiatuarius 27I Thyadum fimulacrum i Timarete pibfriXf Myconit marmore 37 o filia 326 Thynni pijcif in medicinis Timarete piUrix, "l^iconii vfus 203.216 filia s4^ Tiberius Imperator infler., Timaris regina 46 e vutamentts falutari va.. Timidoru remedia 24.:S‘

luit fi S2.isf7.2i7,43i.^ Torn. Tiberim templum .Augu- S.pag.3oi Tit»* I N D E X*

Timoctes jlatuaritis 27S 2S4 Timomachi pi^foru cpera Tonant if louU ades ibidem S 4S-S-f-S Tonitrua arte peripojpc 32. Timon jlatkarim 7S7 3S7 Timoihetii marmorif fcal~ Tonos in piSiura e^uid 31S ptoYjScopa dJnului jyt Tonpllarum morbiremedia Timotheus ji^tMariiu zSj 24- se. t1S.iT9.j74.1p3. Tinea veffem t^uam non 199.206 . 2 02.7 p 4.2 ps. attingant n 36 0,427. ^ Tom.3,pag. Tinearum remedia $7. 9 9. 6p. S2. Sp.py, 143. 1(36, €&“ Tom.J.pag.i ^.yi.s 2, 170 . 1S7. ipi. 203 .23T,

93 . 174 . 230 . 23U 2SS’ 274 . 276 . 2 So 343, 236. 240.230. 26s>34-9^ 3S2

377 > 390 > 3 P 6 Topa^jj gemma conpdira'- Tirtfia vatU monumentum 443 . 460 Topa^us ^ua ratione rtptr Tipas fatuarIUS 2S7 ibid, Tificratespatuarius zSr. Topa\ij vbircperidtur 422, 2SS 443 TiperatU piius sArceplas Topa^ius mira ma^itudi-^

pipior 3 4-B Jiis • 44^ ^ Ti£apheyn€S,pue{vt ejuida Topa^^’genera duo ibid, malunt) Jirtaphernes a Topa\hi Troglodytaru lin- T^anxo ptiitpf 32 ff gua p'ts ge^ Polycletus 279 nsts 220 Toreutice /eruts pit inter-

louif pmultii^THm ditia 331 4 ,

T N D E X.

'r^ryniiiH altii remedia ip. Tremuli %Marttf ee^HeTiris 17 4-17 9‘ fatua togata 276 tSp ipi. 20S. ^ Tom.j, Tremulu vtilia 27. f 7 * 7 ^* 7/. 79- 3. Si, Ss> S€, pi. p3. 100. Tril/uni ararij vnde dicH JOS^ 107. loS. 147- i4P» 264 ararioru de^ JS 2 . IS 4 - iSS^i^S -ns. Tribunorum

ip 3196 . ipS. 2Q0. 216 curia 2jr

223, 223.230. 233 . 236. Trichilis, aluminu fiecies

93S. 243.253^ 2 S9 ‘ 3S9 270.273.277.2 32 . 28 p. Trichrus gemma 4^5t

303.334. 24 (f .2 49. 3S 0 . Triclinia araia ^siu T^ma 3SI- 3SS.376.3S6. 3SS. primus attulerit 268 406. 407. 40S Triclinia ex argento 238 Tormina vrina tn iitmcn~ Triclinia teffudinca 23p tu e^mmodo curetur 147 Tricliniorum pedes exaro Torpedo pifeii marintu 220 266

Torpedinu pijcu mira na-~ Tridtcna olirea e^ua,& 'tjn». \ tura 185.216 de dida ipp Torporem inducentia iS$. Triens Seruitia fkmiliaa» & Tom. 3.pag.234 ro lir argento pnfits zpp Tor^uattu a tunjHe aureo, Trientis qua prima ficrit ejuem Gallo detraxit, co.. nota 234 gmminatui 226 Triglttes gemma 462 Toxicis aduerjkntia 33.^ Triophthalmos gemma ibi. Tom.3.pag.s2 242.231 Tripatium in canarii deli.‘ Toxicorum remedia loc-. c:u habnum 3S2 & Tom.3.png.i6 Tripodium cortina Delphi

TragafatuJal /7^ ca . 663 Tragi,Jpongiart! genus iS 0. Trptokmi (imuls-crumtx Tom.i pag. 42 marmore, 'Traxitelu 0- Tragcedu chalcopiioms gem pus 31 * nia vocis gratia ge rianda Tritones,maru bcUua 2Jp^ 454 220.371 Tralliana vaJaJiciUU $32 Triumphalis cana vnguen-» fff I N D E X.

tie tnifiiunt addebatur Trulla cryflallina ingentil 2S^ pretij ^23 Triumphales Jlatua quales Trulla murrhina ingsntu a;/ pretij ^ Triumphantiii corpora mi- Tryginon atramenti genus nio lUmebantur 250 32 t Triumphantium habitus Tuberum corporis remedia qualu 22S.23S tJ7’& Tom.j.pag, tS7» Triumphantium Impera- 3

142 . 1 -i-S TuUq Calq llatuaautiquif- Tree^en oppidum js2.tjS. fima 271 dr Tom.i.pag.i3p Tully Laurea carmen de Tralenij lapides 440 aquis Ciceronianis ist

Troglodyta pradones topa- Tullius Cicero. Slll,are :^um inutncrunt 443 Cicero. Troia quando capta 3S1 Tumorum corporis reme-

Troia temporibus nulla pl- dia 64. 81, 214.361. (ly eura S^S Tom.s.pag. 6t. 67. S7, Troianis temporibus nuUus SS fiO.fiS. lOJ.ioS, IST,

annulorum vfus 22S iSS- td9 • 170. /S3. ipz. Troiano belli cljpei gefian 136. 204. 220. 221. 243.

tium imagines contine- 249 - 2 SS. 2 S9 ^ 273 - 237: bant }tS 33t. 344- 367. 36S articulorum Troiani belli piclura 347 Tumores leo- Trophonij Jimulacrum ex nis ad'pe difcutiistur 23. are 2 St inde GaUia ctuitas 132 Trojfut i vnde equites ditU Tungri annulis Senatu 231 Tunica ab TroJJuksm oppidum 2jt>& dininguebat 239 tndf' Turhysiumquid 243 Ttir 3

I K D E X. yurdoYuyn in medicinis iufjue vft4S 3(82. 4t9 ab ulapio JUs l2 Ut^7 Tyndaridis .^cf yHriantispia.fies a Fregel^^ eid vitam remeatus 74 im- Iu \o7nam accitui 351 Tyndarida Kiiomachi in admi- Turutjfo ppidum 301 perfifli (rimma Turpilius ^Ppmantu eques ratione habiti 348 ^ piiior 3^S Typhoni rtfffit coralium Turrcffiptem Cj^icen<&vr 457 hii vocem eadem fapius Tyrsa purpura qualis 322, Tom.3.pag.i23 refirentes 3 ^ Tuflfi/ana villa k Sylla Tyridates magiii Tt4 322 firuis incenja 3? TyriumpHrpunfhm Tufculnni filices 399 Tyrrhenum m^re 3fi5’ dr Tufis remedia 18.32.63. Tom.i.pag.rio templo no- 84. SS‘ 122, 206. 30 fi, Tyrus Herculis 3S^’3S7- & Tom.3-pag, bilitata 435. 45d purpu- S0.S3-S7 S9-^2’ ^3’77> Tyfus canchyl'o & ra nobilis 322.(^Tom.t. Jfi, 83. 84’ Sj’ 88 . fit, joo. 104. 142. T47. !$!• pag.Tfifi jj3. 16 S. 17S. 1S6. iSfi, V Ifi2. 200. 201. 207. 214. aleria Publicola Con

24 T . 25 4* Jults flia fatua 1 22J. 13 fi 2S0 V 2Sfi. 267.26 9,272.275, 272 276. 280,281.344. loto Valerius Publicola Bruti in conftilato Collega fire cap. 34^’ 370 . 387* 392

400. 40J. 40 fi Valerio Publicola honos ex- Tnjfcs veteres emendantia tra ordine a Senatu ha- 31.38. 275. lir Tom.3. bttus ibidim pag.57.71. 93. 105.145. Valerius Mtjfila vHioria ISO. 170. 187.196, 211. fU.im Sicih^nfcri: publice '220, 233> 240. 242. 254. piSfam propof:/: 316 255- 256. 271.1/7,278. Valerius otiienfs c* <.h'-ir- 2fii. 30S. 34h3S» Slus J90 Tympana ex argenio 259 Valetudinis cx lotio augu- TymphaUurfigypfgeniti e* ria “ Vars j 2 p INDEX. *Daricum remedia io. & 3,p.irs.400.447. ^ Tt, Tom.j.p.i.:^(S./70. 22S. 3.p^g.i3S>-rS 2 27^ 362 Venenatis animalibus ad- Varices ne naf antitr 12 uerfantia 42. rps>tpd. 'Varorum rcmedsa 31- S3. ^ Tom.3.pagi.242. 26 u 26&.26S. ifi. & Tom.3.pag.20_p. 270 2P7.322 Venenatorum morfibus itU 224. 22 s. 37 -f Varro /eptingentorum //- biifigj medentia 42.173% brorum illusirittm viro- 7 om.3. pngi. (S2. 70,. Yum imagines in librU pp. 10$. 126. 21 p. 324 Juu exprefit 3 ‘S Venenum ejuidam in annu- Varronis jcncctm ^ eiufcjue lis circunferunt 32 aducr/Us aipidftm vene- Venena acUrnas irritaficit r na remedium s>'> 43 Vafa ingentis pretif42i.^ Venenis aduerjantia 22, tnde copiose per totum 44-3 p.pp.ipt.ip $.ipu

caput jp6. ipp . 3ip . 43/, Tom. 2 Vafafiglina vbi optima 332 3.pag.S .$3.s 4 .j,ff.

Va/ainfign:aexargeto ca- J04. 152. /ys. /77 , / 3 /,

lata id T iSp.200. 210 , 223. 22 p% Vafa ex lapidibus excaua- 23$. 23 f. 240. 242. 2$r, ia 3So>40S 26 1. 26 6.26 S.2 Sq, 3Q2% Vaforum argenteorum lu- 3 ^ 4 - 3 *7 $ xuria 3SI Veneti popuh ab Henetis Vaticinatura Regyra Ja- orti 427.^ Tom.i.pa- cerdos tauri fianguinem gi.224 bibit 40 Ventrem fislentia. £lt(a- Vatis l-Utrufci aiiiis 7® re ^luum fifiemia fir- Veicntana gemma Veiis mantid^ue. Ventris animalia expellen- reptrt t 4^ tia 2pd.&Tom.3.png, Velare nibil» Graea res cfi 7T.S3.p7. pS. i(S S. ipp . 26p 223. 236. 3$i. 3S p. 39*7 Velinilacus i st.&Tom.i. Venti ejua ratione compri- pag. Tig mantur $ <7 Veneficiorum remedia 43 4 Vtnt INI> F X. Veneru Coa pi£i»ra 'imx^ dicatum 37^ pletaab kA^i^Uc 334.,34S Veneris PraxiteWca caujd Dtneri GntdiA (jitare co»^ multi Cnidum nauiga- chA lon/ecratA iS4.<^ runt 36^ Tom.2.png.24. Venerem coercentia 34» *Veneris aHu ac Jlmnlacri 7/. 146, 147.1^2.^ To, incendium 2S2 3-pag.33. 0. 261.263,

Venerii Genitricis Ader^Kg 33 '’ 3

Ventis xAnadyomcne^xApel 28.30. 33. 70. fi2 . T46. lis opus 337 Xfi2.fp6.& Tom.3.pag. Veneris inter Gratias (ir S4>S6>S 9.61.72.73. 7 ^>

Cupidinem pitla efigies 77 - 93 . 100.147.152.17S. 347 178. iSo. 181.182, 201. Venus Genitrix in jhro Ca^ 232.267.27 9. 36 0. 361, Jarii,sjArcefilaiopui 33/ 362.393 Venus Palatina M.CraJfus Veneris labrum herba ^ua^ d Bruto appellatus 366' lu,vermicu\ic^ in ea na» Venus cv iiY'7r<,t% ‘Phidia Jcentti mira natura 116, opus sCS & Tom.j.pag.jss Veneris Jimulacra e mar^ Vercelienjis ager aurifidi- more 370.373 nas habet 292 Venus marmorea ‘Phidia Verendorum ajfeltorii re- 3 ^S media 359.404 Veneris gemma i^ua 447 Vermium terrenorum in Veneris ennis^gemma qua- medicinis vfus 130.131.

lis 4^ 2 xs4.141.14s Venere raro dr moderate Vermi/s genera multa^ eo- vtendum /S rumj^ in medicinis vfus Veneris in fomno imagina^ 142 tio (juo pallo compcfca~ Vernationis an^uiii in me~ tur 3T^.& Tom.s.pag, dicinu vfus 116.193 64. St. s 7 Verres cur ab ..Antonio pro- Venerii /imulacrum in ope firiptiis 266 rihus pacis d Vefpaftano Verri Cupidinis fimulacTH obie 1

I N D E X,

9l>ie^um a Cicerone jyn Honoris ^ Virtutis re- Verrii animalu in medici^ siitutt J4I nUvfus Vefpafianus in principatus Verrius fcriptor 250 Jist exortu calumniandi VerrucA corporum oHOPfO- an/as pracidit 2 // dotollxntur Velpertilionis in medicinis Jg+.2IS.t4-i- & Tc.j, vf.is P4.12S. 126.144 pag. 7 «?. r 4 7. Tsr. 17 7S* Vesfales vir^ints inter Ja- 176. iSs* 204. 232. 23-f- cra %omana Fajcinum colunt zsS, 27 S.30 if. 374 ’ 3P 4 Vertiginis capitis remedia Vesiales virginesJeruos jit- ifio.403.^ Tom.3. pag. giiiuoSi ne vrbem exedt, retinent precationibus 83.Ss-p 2 ’ P 3 - i^>2op. S 216. 2tS. 247. ^8.322, Veflaf.mulacrum ex mar more 327 ‘ 3PP' 4 oS 370 Vejica ajJeCluum remedia Vefiem tinea quam non at

Ip. St. / 7 . 84. 180.401. lingant /e ^ Tom. 2, pag. 2S2.-& Vefiium tingendarum ra- Tom.s-pag.S2 .S3 ’^S-t^f‘ tio 34P.^ Tom.2.pa.36 84. p7.r00.107. 108.142. "Ifaffes mortuorum injar- 44^. iff. iSS- rs 6 .i 7p. cophago .Ajio conditorum 180. tSl. JpS.207. 210. vertutur tn lapides jp8 VeHes T^hrygio 22 f, 227,228. 233, 238, lapide tin- guntur 23P- 241> 24 S. 24P- 2 ST. 40 zSz.zSp.sos. 334-3S7- Veterni morbi remedia 62.

SSS.370.37S- SPS. 494 - & Tom.3.pag.S4 407 Veterum mira Jiutgalitat Vejlcam euacuantia 207. S6s.& Tom.2.pag.442. & Tom.3.pag./48 Tom.3.pag.i6 Vejica calctilos expeUentia Veter.i diligentia /8.362. /27.42P.& Tom.3. pag. 431.& Tom.i.pag.37.^ ioS.SSS Tom.2.pag.24S- Sot. & non jirtfint aJcorpip- Tom.s-pag.z P2.378 .Aruenorii ne percujfos n Vihius .Auitus 27 S VtSpaJianM ,Atig»fi(*s ade prafis Vi^oy 3 s

1 N D EX,

Vtl^or ajfeEluum ftorum genitalium remedia. Alexander SJS 'Virtutis ades %pma d qui* ^Uhriatus nummus lege buspida 341

Clodia percuJJUs 2j-f. Virtutis pidura 34S Viihriatus nummus vnde Vifcerum afledorum reme dtblus ibid. dia 4is.'b‘ Tom.s,

*Uicloria picla , Iphidis opus pag.34r

VifctJtsmpti remedia 43 - Viiioria nota circus ex cre 44.ipo. cr* Tom. s.pag. ta S4.2tp.2s4.390 Rideri qua arte quis ne-- Vita doloribus inquinata,

. pcena queat 32 4-S 7 eji . 3 '^ina ^Jri calce condiunt ViteUiam Capitolium incen Tom.2.pag,272 dvr4m 27 'Oiaieface Jiccata atrame-> Vitellq patina ingentis pre* tum excoquitur j2i tq 3S2.&inde •Vinitadiuma^eretia iss- Vitiliginis remedia 141, 217 278.336. ^Tom S.pag. *Vinu7n ejhntefluens ts g 0.86.143.200.40 4.410 'Viperinis carnibus vefeen^ Vitri confideratto,origo, fk- tes 103.^ Tom.i. pag. ciendeque ratio 412, 2^5 toto cap. 'Vipera in medicinis vfus Vitri liquor a macete tra-

S)i. 101^103.121. J30.T4-S hitur 413 'Virgilij amatoria incanta- Vitri artifix Sidon 413, tiones 8 ^ Tom.i.pag.rpp 'Virgilij de Jandyce opinto Vitrum qua ratione coqua 321 jur 423 'Virgineaaqua l{oma 3PS Vitrum Obfldianum 414 'VirginitMvitiaia gagate la Vitrt temperamentum fle- pide deprehenditur 401 xibile quando inueutum 'Virgp,aqua %pma,e^cur 4 t 3 ijp tornot itadida,— Vitrum & flatu , & 'Viria (ert ica qua 233 & calatura figuratur 'Virilium remedia, ^luare ibidem Vitri S

I N D E X. Vmbria creta Vitri jrSf Volfinq adornanti ob fgno- ' >e! 4 . e -vulne- rum copia expugnati 2 73 'Vbffci finctiinem carmine Voluptates publica via ma re profluentem ^ irrepunt 3d compefeuit xime y furrt- Vomica morbi remedia S2, Id-jflu ‘Tallaiium 6i Tom.3*. pientu calata eflipiet 2 Ss,9t.92.ios.& pag. 7S‘S2.p7. 104.170* Hhflis ejjigies pUia^t^.ssp vtyp primuj pileum addi- z 6 i. 273>277 Vomitiones a canibus pri-^ dit ‘Njcoraachus 33P mum monBrata S S Vlyflis houecumeejuoiun, Vomitus nauigantiumvti gentu pifla efligies 344- Vmbra metienda ratio s^S litas prouocatia j$j» Vmt/ra ex longitudine Tha Vomitum 2 >t-ir'C’>”‘-3- al 2 a 6 . 24S- les JMlefius pyramidu ihid. pae-si.SS-do.ie.ps-PP- titudine menfiu efi t‘33 .nS. 223. Injirorum o^uo p4- 144-‘4T- Vmbra 2 SC^ 32 23 P- 24 t- 24S- iio fHoeentftr 4^S J>. ‘Pjr^rr pp INDEX I i0S.3SJ-3S4-3SS>4-08 ip7.ipS. rpp. 200. zoS Vox eadem e^Ktbw in locis 2op. 210. 221. 226. 22 fapius repercutiatur spo 233 23S.23p.24J. 243 Vociojficientia zoy.f^ 244. 2S0. 2SI. 2S2. 2S3 Tom.3.pa^,S4 234-^56. 2SS.2sp. 260 Voci vtilia iS3>^o ^.3 0 6. 261.26 4.267.26 8. 26 30 p. ^ Tom.j.pag. Sfi- 271. 273.274.377. 27S 60.Sz.p7.16 6.iS6.ips» 23p. 34p.3S7.3sS. 35P jp6.2S6.36 0 37Q.3SJ.3S4. SSp.SpQ Vptfpa in medicinis 'ufus 3PS.403.404.40p J24 Vrion terragenus 241 Vranojcopus pijcif 2 0 o.zip Vrjl ne mordeant 2p6 Vrbium dij Tutelares an- Vrjorum in medicinis vjisi te oppu-ffiaitonem /olent S2.s3.sS.sp. 60 euocari 7 Vrfi agrotl firmicarum 0- VrM cybia quibus e pifei- uisjanantur io6.

Vrina differentia t vfuf 2l6.2ip in medicinis rp Vroru in medicinis vjlts 43 Vrina color^valetudinis in- Vjura quaHuoJa /egnittes dex 20 23S Vrina reddenda cauja, pu- Vitea oppidum j 6p.dr dedaaduerfus Sokm aut Tom.i.pag.7 4.182.28 4 Lunam non denudanda Vudpiiln aues decepta 328 21 Vuafaucium remedia /4, Vrinam mouentia jp. iS. jjS. rp4.2Q6. 2p4. 404. dr Tom.3. pag. jo. 2P6.36 o.dyTom.3.pag. \ S3>SS-S 6. 6 i. 62.64. 67. 70.p2.S p. p3. 102.167,

73-74-7s.76.so.s3, Ss- 16 S. tS6 . 231. 237, 23S. I S6.SS, Sp. po. p2.jQ2, 242.247,233.274*273 \

lof. 107. 142. 143 - J 4S. Vuapifcis 221

146.147. tS2. SS3 . JJ 4 . Vua marina in vino necata t SS- j6S. 171. 173, 176. vim tadium affert 2/7 ^7^* lyp.lSo, zSl,iS6» Vulnera aggratsari credun

tur . INI» E X/

7 . 217 . 2 tS. 2212. 2 it^ tur eorum interuentu, ^ 7 224.22S’ 226,228. 234 ' tjtii canU firpetifve mar 241 . 243 . 244 ’ 248 . 2 S 0 , funlic^umio Juerifit Ufi 2SS. 232. 2S3’ 2S4’ 2SS'\ // 3SG.2sp.26I.2GP. 270, 'JHlnerum 'Oaria rcmediu 272.278. 2p0. 2pi.374’ ^* 37 S‘ 37 6 ’ 3 ^ 39 Sos.S 2 o.ssS-&To^-^' 3PS pa.S2. ff2.(Sp.72.S7-S>4- py.pS^lOQ-lOI.I-i4-24-S* X ^Anthos gemma 45 ^ Xemerares Jlatua” S. 2 SS- 2 J 2 * ZQS. 247 - 24 X rius 28 s 2S(5.2Sp.30i-303>304- Xenocrates de ptBura volt* 3Qp.3S<^>S70-SS2-3S2- edidit 32 8 3S4.3SS.3S^’3SS.3P0. men 348 3^p.407-40S>4^9 Xe 7ion piShr Xenophotisfympofium 284 Viilpcs ne gallinaceos attin^ Xerxis vtiiucrjum exercu gant tum ‘Tythius 'Bithynus ''Ouipit eUlpptiepartiura m hofpit 10 excepit 237 meUicinis zffas 4S-47- Xiphia pifeis 220.221 S.ss-S3’S 4 -<^^/^^ 4 Xiphia ptfiis nanes perfirat Vulturum pari iumque eo. 93> IS 7 rfhnmeMcinu'1'fi^ Xy^iosgemma 448 t04.Jt7’223 Z ViuUurniTnciru vitrea ha-^ Oebalias Babylonius rena ^Jiiagus, ad .Mi Vulu£,fiu vierimuUebru^ Z ihridatcm Uber 45 8 rcraedut iG .2t>2p.32> Zamenfi oppidum 133-^ j<3.G7.GS.S2.rpo. 2p4> Tom.i-pag.i 83 401.403’ dy ^tS,400. Zantbenes gtrnma in tMe» Tom.3‘p^l‘S4’SS’SP’73’ dia nafcitur 462 y(3.7p.S2.S3’^S’SG.p2. ut Zaratus ^Magus ^S.pS.ioo.io 2 .J 07 ’lop. Zarmocemdas z index

Zfttodorttifingendi ac cala- que nudas virgines Jib di fcicntianuUi veterum propojiiit 32') poflpomtur fbid. Zimiris z/£>thiopia regio ht Zenonitfiatuam ^uare Qi^ renofa 3^) to in Cypria expeditione Zrnilaces gemma in Su- non vendiderit 2SS phrate nafiitur 4^% Zerosgemma 4sq Zrnilaces gemma marmon Zeti <^xyimphionU (imula- ^rocomiefioJimilU ibi, erum ex marmore 37$ Zmilus architeRus 38-) Zeugma oppidum 3 02, Zopyrus argeti calator 2^1 Tom.i.pag.i^S‘i02,2s S, Zoroasiris praeoptor itl 260 Zoroaffres quo tempore Zeugmatis vrbis mira ca* ruerit ibid\ tena 3 02 ZoroaHres magica vanita-^ Zeuxis fiatuariue 27 S tis vmentor ibi, Zeuxis Heracleotes piSfor Zoroasiris (cripta ibid, S27 Zoronifios ^Magorumgem- Zeuxidis cum ^arajio cer^ ma 4(52 tamen 32 S Zoronifios gemma in In- Zeuxidis opera mira ibid. do flumine nafiitur Zeuxis tabula pingens quin ibidem finis. •

f

4 1

\

r :

V-

l

' ': W*1S 't

.^- !i i,.j -^m^- 4 r

r- \ *

*

1

‘i

8^

A