Vortoj de komitatano Z Hundoj bojas, karavano vojas E„ la kritikantoj de UEA ne neas, ke malgraμ „io •i restas la „efa Esperanto-organiza±o. Ver›ajne •i restos tia •is fora futuro. Kvankam •ia membronombro falis, •i tenas la unuan lokon e„ pli suverene ol iam ajn. Iam SAT estis preskaμ same granda, sed nuntempe •i estas apenaμ dekono de UEA kaj nenio plu savos •in. Kritikantoj de UEA pruvas •ian gravecon, „ar alie ne indus •in kritiki. ‚io en Esperantujo gravitas „irkaμ UEA, INTERNACIA SENDEPENDA MAGAZINO 2012. ¹4 (210) „ar tiel granda estas •ia maso. Kelkfoje kritikantoj fondas Aperas „iumonate propran organiza±on, kies motoro kutime estas unu homo. Fondita en 1909 de Aleksandr Sa†arov Kiam la motoro estingi•as, „u pro morto „u pro forvelko de Refondita en 1991 entuziasmo de la motoro mem aμ ties samideanoj, la rivaloj Eldonas kaj administras Halina Gorecka malaperas. Komuna al ili estas, ke ili ne agnoskas esti rivaloj de UEA. Rivaleco signifas konkurencon, kaj agnoski parto- Redaktas Aleksander Kor±enkov preni en konkurenco signifas agnoski la riskon malvenki kaj Konstantaj kunlaborantoj Peter Balá, István Ertl, Dafydd ab Iago, Wolfgang Kirschstein, Aleksej Kor±enkov, perdi la viza•on. ‚ar malvenko kontraμ UEA estas tre Alen Kris, Floréal Martorell, Valentin Melnikov, ver›ajna, estas pli sa•e ne prezenti sin kiel rivalon kaj ripete Paμlo Mo±ajev, Sergio Pokrovskij, Serge Sire, substreki tion. Andrzej Sochacki ‚i-jare UEA alvokas atenti la centan datrevenon de Adreso RU-236039 Kaliningrad, ab. ja. 1205, Ruslando Tibor Sekelj. Prave, „ar Sekelj apartenas al nia panteono. En Telefono (4012) 656033 oma•aj artikoloj oni mencias ankaμ lian Instituton por Ofi- Elektronika po›to [email protected] cialigo de Esperanto kiel modelon pri informado kaj prakti- Hejmpa•o http://Esperanto.Org/Ondo ka aplikado de Esperanto. ¤ia slogano estis “Pli bona prakti- Abontarifo por 2012 ko ol 100-hora prediko”, „ar •i donis „efan gravecon al rekta Internacia tarifo: 38 eμroj agado. Antaμ kvardek jaroj •i estis protesto al la politiko de Orienteµropa tarifo: 20 eμroj UEA de Ivo Lapenna, kiu pli predikis ol agis laμ IOE. Sekelj Ruslanda tarifo: 590 rubloj diris, ke “UEA „efe laboras por UEA”. Lia kompano Gian- Pollanda tarifo: 60 zlotoj carlo Fighiera skribis, ke “UEA limi•is en tro granda parto Aerpo›ta aldono: 5 eμroj al administrado kaj liverado de tradiciaj servoj al la mem- Elektronika abono (pdf): 12 eμroj por „iuj landoj broj”. Laste komitatano Martin Schäffer, kiu el Meksiko re- Perantoj vidu la liston sur la 27a pa•o de la februara Ondo. prezentas Germanion „e UEA, ricevis la saman enlumi•on Konto „e UEA avko-u kaj delegis sin fondi “Esperanto Internacia” por la vera agado. Recenzoj Bonvolu sendi du ekzemplerojn de la recenzota libro, Unu post alia opoziciuloj kiel Sekelj kaj Fighiera fari•is kasedo, disko k.a. al la redakcia adreso. honoraj membroj de la Asocio, kaj aliaj transprenis iliajn Eldonkvanto 600 ekzempleroj refrenojn. En inversa direkto trafikis Lapenna, kiu el prezid- Anonctarifo anto fari•is opoziciulo kaj e„ apostato. Ankaμ lia Neμtrala Plena pa•o: 100 EUR (3000 rubloj) Esperanto-Movado ne transvivis sian fondinton, sed male Duona pa•o: 60 EUR (1800 rubloj) Lapenna mem transvivis •in, dissolvinte •in iom antaμ ol Kvarona pa•o: 35 EUR (1000 rubloj) forpasi. Okona pa•o: 20 EUR (600 rubloj) Kurioza formo de opoziciado estas la Esperanta Civito. Malpligrandaj: 0,50 EUR aμ 15 rubloj por 1 cm² ¤i insiste neas esti iel ajn koncernata de UEA aμ de la Esper- Kovrilpa•a anonco kostas duoble. Triona rabato pro ripeto. anto-movado entute, sed tamen •i daμre subfosas tiun aser- ton, „ar en plej surprizaj kuntekstoj •iaj laμtparoliloj refe- Donacoj La donacoj estas danke akceptataj „e la redakcia adreso (ruslandaj rubloj) aμ „e nia konto “avko-u” „e UEA. rencas al UEA per mokoj kaj pikoj. Kiel IOE kaj NEM, Represoj Oni povas represi tekstojn kaj bildojn el La Ondo de ankaμ •i turni•as „irkaμ unu protagonisto. ‹ajnas, ke •i nun Esperanto nur kun permeso de la redakcio aμ de la aμtoro kaj komencas fronti unuajn simptomojn de ekfalo, kiu pli aμ kun indiko de la fonto. malpli frue nepre devis veni. ¤ia rondo de kunlaborantoj © La Ondo de Esperanto, 2012. „iam restis tre malgranda kaj lastatempe suferis perdojn pro forpasoj kaj internaj kvereloj. Kun plezuro Libera Folio do “La Ondo de Esperanto” (Âîëíà ýñïåðàíòî). 2012, ¹4 (210). povis raporti, ke la „eforgano de la Civito, Heroldo de Åæåìåñÿ÷íûé æóðíàë íà ìåæäóíàðîäíîì ÿçûêå ýñïåðàíòî. Esperanto, havas tiel longan malfrui•on, ke •i kvazaμ tute Æóðíàë çàðåãèñòðèðîâàí Ìèíèñòåðñòâîì Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè „esis aperi. ïî äåëàì ïå÷àòè, òåëåðàäèîâåùàíèÿ è ñðåäñòâ ìàññîâûõ êîììó- íèêàöèé. Ñâèäåòåëüñòâî î ðåãèñòðàöèè ÏÈ ¹ 77-9723. Feli„e UEA ne mortas sed transvivas „iujn opoziciojn Ó÷ðåäèòåëü è èçäàòåëü: Ãîðåöêàÿ Ã. Ð. kaj la plej fu›ajn estrarojn. Ðåäàêòîð: Êîðæåíêîâ À. Â. Komitatano Z Ïîäïèñàíî â ïå÷àòü: 19 ìàðòà 2012 ã. Öåíà ñâîáîäíàÿ. Òèðàæ: 600 ýêç. Sur la kovropa•o estas foto el la Esperanta biblioteko en la Îòïå÷àòàíî â Ïîëüøå. Presita en Pollando. naski•urbo de la aμtoro de Esperanto (vd. p. 20). 2 Kvar vizioj: Kiel vivi en la ruini•anta Esperantio? de Zbigniew Galor

a kvar vo„ojn pri la nuntempa stato ankaμ internacia pensmaniero. Esper- Lde Esperanto, kiuj aperis en La antistoj sin prezentas kiel mikroskopa Ondo, ne ligas senpera diskuto inter la parteto de la monda lo•antaro. En la aμtoroj, kiuj estas esperantistoj kun alekstera Esperanto-agado okazas regre- signifaj pozicioj en Esperanto: Grigorij so, ne progreso. Arosev — prezidanto de Rusia Esper- Nek finvenkismo, nek raμmismo antista Unio (REU), Giorgio Silfer — — Esperanto kiel plivastismo. — José Konsulo de la Esperanta Civito, Trevor Vergara esprimas konvinkon, ke „efe Steele — verkisto kaj instruisto, José porimperiisma lingvopolitiko kaj la tut- Antonio Vergara — eksestrarano de monda merkatigo igis la anglan reganta UEA. Formo de intervjuo aperas nur kaj “forprenis” kampojn espere ligatajn apartenas fenomeno de homoj kaj soci- kaze de Silfer, la aliaj vo„oj aperas antaμe kun Esperanto (scienco, komer- grupoj, kiuj adapti•is al sia mar•ena forme de senpera elparolo kiel propraj co, turismo). La ideologio de radikalaj socia pozicio. artikoloj de la aμtoroj. finvenkistoj gvidas Esperanton al ne- egala batalo kun la angla, kiel Davido Roloj: inter †imera etoso kaj Kvar motivoj kaj Goljato. Samtempe la ideologio de kulturlingvo ‚iu el la kvar aμtoroj specife vidas raμmistoj ›ajnas skolastike memcentrita Se ni prezentus kontinuon pri roloj interrilaton inter la ekstera nuntempa en la supozata unikeco de iu “Esperanta de Esperanto (de primaraj al sekunda- mondo kaj la mondo de Esperanto (kaze kulturo”. Eblas la tria vojo — plivast- raj), karakterizitaj far la aμtoroj, tiam de Silfer la ekstera mondo komenci•as ismo. roloj koncentri•us je fino signita per ekster la raμmisma Civito kaj finvenk- roloj sekundaraj. Temas pri redukti•o de istoj kunkreas •in). Oni povas esprimi la Esperanto kaj esperantistoj: la lingvo al lingvistika interesi•o kaj bazajn alirojn kiel kvar motivojn. mar•enaj kaj ekskluditaj absolute †imera Esperanta etoso (Aro- Esperanto i•as nebezonata. — Gri- La bildo de Esperanto kaj esperant- sev), aμ pri senperspektiva hobio, kvan- gorij Arosev opinias, ke al la mondaj istoj, kiun prezentas la motivoj, enha- kam Esperanto estas ne nur lingvo, sed problemoj apartenas ankaμ la malalti•o vas: malalti•on de la valoro de la lingvo ankaμ internacia pensmaniero (Steele), de la valoro de Esperanto kiel internacia kiel internacia komunikilo, e„ •ian aμ pri rolo de malamiko de la angla komunikilo. Tio okazas „e domino de la nebezonon kompare kun la reganta (Vergara). ‚e alia fino de la kontinuo angla kaj fulma evoluo de teknologioj. angla, kiu “forprenis” la lokojn iam re- konservi•as komunika rolo de “trans- Rezulte, angle oni sufi„e bone interko- zervitajn por Esperanto; krizon de UEA nacia kulturlingvo” kiel baza rolo de muniki•as baze, ekzemple, en turismo, kaj agonion de SAT; ne sufi„e homajn Esperanto (Silfer). sen apliko de Esperanto. ¤i i•as nebe- interhomajn rilatojn de esperantistoj; la zonata. mondon nepretan akcepti Esperanton, Kion fari? Esperanto valoras nur kiel raμm- kiun uzas nur manpleneto da homoj sur Laμ Arosev, esperantistoj, por ne ismo. — Laμ Giorgio Silfer Esperantion la planedo; fiaskon de ideotendencoj — postresti, devos sekvi aktualajn tenden- kreas la Nova Esperantio — Civito de raμmismo kaj finvenkismo. Tia estas cojn kaj “montri ekzemplon” de modern- (raμmistoj) kaj la Malnova Esperantio la bildo de la ruini•anta Esperantio. eco, „efe lige kun la ret-uzado, ekzem- (finvenkistoj). La mondo de finvenk- Esperantio mem situas kiel mar•ena ple, “enretigi” servojn, aktivi en sociaj istoj estas en krizo: UEA en krizo de kaj ekskludita kompare kun la „efaj sfe- retoj, enkonduki retan vo„donadon ktp. identeco, kaj SAT en agonio. La „efa roj de socia vivo. Atestas tion karakteri- Baze de la raμmisma vidpunkto de problemo de la tuta Esperanto-medio: zoj de la loko de Esperanto. La aμtoroj Silfer, raμmismo mem estas la recepto nesufi„a empatio kaj sinergio en inter- vidas •in „efe kiel perdatan, aμ perditan, por agi en la Malnova Esperantio, kio homaj rilatoj koncernas ankaμ Civiton. se temas pri internaciaj komunikiloj signifas i.a. kreadon de la Nova Mal- Tamen inter finvenkistoj •i estas multe (Arosev); lokon inter lingvoj kun mal- dekstro en Esperantio, la Novan Esper- pli rapida kaj granda. La Malnova alta societa presti•o (Steele); lokon en antion — Civiton kiel konsorcion kun Esperantio mortas. unu el strangaj grupoj el socia panoptiko paktintoj, federismon, „ar eblas alterna- Esperanto — pli ol lingvo — (Vergara); lokon en kulturflegema oazo tiva maniero organizi Esperantion. regresas. — Trevor Steele, komparante libera de ruini•antaj rilatoj kaj agoj de Steele opinias, ke, kvankam ne la unuan Esperanto-kongreson en kredantaj finan venkon (Silfer). Rigar- multo dependas de esperantistoj, ili Aμstralio kaj la jubilean kongreson post dante tiun bildon ni povas supozi, ke •i povas kalkuli, ke potenchavaj neesper- cent jaroj, konkludas, ke la mondo anko- devas elvoki demandojn pri demar•en- antistoj fine komprenos la valoron de la raμ ne estas sufi„e matura por adopti igo kaj inkludo de Esperanto kaj esper- Esperanton, kiu estas ne nur lingvo, sed antistoj. Kvankam al praktika socia vivo Vd. p. 4 Temo 3 Zamenhofa donaco al la mondo. Des pli, estas por vendi, vole nevole gravas ne decido enkonduki Esperanton, kiu kreas ke la ideo de Esperanto, laμ Piron, estas nur senti/havi bezonon, sed ankaμ havi oferton. Utile estas nomi tiujn „i du ten- tiom bona, ke iam •i devos venki. Esper- ilojn (monon) por realigi •in (en eko- dencojn: desubisma kaj desuprisma. antistoj tamen devas atendi aktive, agan- nomio tio nomi•as efektiva bezono). Do Kaze de la desuprisma sinteno povas te: (1) Ili daμrigu la propagandon, mal- “manko de bezonoj”, i. a. de esperant- aperi sakstrato: potenchavaj neesperant- graμ la limigitaj rimedoj, ke Esperanto istoj devas esti analizata laμ tio, kiom- istoj i•as tro malfortaj por la decido kaj restu parto de la monda kultura pejza•o. grade temas pri manko de efektiva bezo- esperantistoj-desupristoj pro rezigno agi Necesas vivteni la lingvon kaj la idea- no (ekzemple, nepartopreno en Esper- interne konflikti•as kun la agantaj tiu- lon; necesas evoluigi la lingvon, ke •i anto-kongresoj pro manko de mono). forme kaj aldone plimalfortigas la sufi„e estu preta por servi en ia ajn situacio, ia Dan•era estas (mi dirus: en si mem malfortan esperantistaron. ajn fako. (2) Ili prilaboru terminarojn kaj por si mem) la Nova Esperantio laμ Esperantio de Vergara bazi•as je por „iu vivkampo: scienco, filozofio, vizio de Silfer. Ne nur pro la raμma nar- psika sinteno nomata plivastismo. ¤i komerco, religio, politiko, ktp, ke oni cisismo (kiun alivorte rimarkas Verga- elkreskis el kritiko kaj for±eto de povu tuj uzi •in. (3) Kaj ili neniam for- ra) kaj e„ ne pro uzado de distingo, kiu raμmismo kaj finvenkismo. El tiu „i gesu la idean flankon: Esperanto estas favoras dividi esperantistojn. Temas pri fakto devenas kaj forteco kaj dan•era pli ol lingvo. baza dependo de ekzisto de la raμma malforteco de plivastismo. La du kon- Laμ Vergara, nek finvenkismo, nek Civito de la Malnova Esperantio (de kie traμdiraj tendencoj, kiel •uste substre- raμmismo, sed “plivastismo” — la reale devenas membroj de Civito, nun prok- kas Vergara, plenumis sian rolon. Li ekzistanta sinteno kiun li rekonas „e lamita kiel la Nova Esperantio). La opinias, ke temas pri “false dupolusa multaj esperantistoj (kiel li mem). “malnova Esperanto-mondo” ruini•as, Esperanto-ideologia kampo”. Estas inte- Temas pri homoj kiuj amas Esperanton, kaj laμ tiu vizio falo de la Malnova rese, ke la aμtoro de la kvara vizio mem- travivas •in kiel gravan eron de sia vivo, Esperantio elvokos inundon, kiu sub- stare sekvas la vojon montritan en la opinias •in valorega praktika ilo de tut- akvigos Civiton. La aμtoro ›ajne ne kon- Proklamo de Voss (1991) kaj Proklamo homara, tergloba konscio sur/per la plej scias pri tiu konsekvenco. Li bonintence pri el„erpi•o de la paradigmo finvenk- homa trajto (la lingvo), kaj eventuale invitas tiujn, kiuj fine “subite ekvidis”, ismo-raumismo (PoznaŒ, 2003). Ambaμ provas diversmaniere kontribui al •iaj al Titanic — al Civito, kiu kiel formo de dokumentoj substrekas, ke ekzistas plu- presti•o, videbligo kaj pluvivigo. Gra- ›tato (kvazaμ Neμtrala Moresneto) estas raj movadaj tendencoj, kaj nek raμm- vas plivastigi “plivastismon”. kontraμdiro de la Zamenhofa vizio de ismo nek finvenkismo estas la plej fun- Malgraμ la bildo de la ruini•anta Esperanto. Bela vojo i•as “blinda” — damentaj. El studoj pri la movado deve- Esperantio la aμtoroj ne konkludas mal- fina vojo. nas kelkaj klasifikoj. La bazaj ideo- venkon. Male, ili proponas manierojn Male al la raμma Esperantio, la tendencoj devenas, laμ mi, de diferenco, pluvivi en •i. Esperantio de Steele allogas pro la krue- substrekita de Jerzy Leyk, inter pure la vero pri la mondskale mar•ena esper- komunika aliro al la rolo kaj funkcio de Dan•era vivo en Esperantio antistaro, kiu mem neniam kaμzos Esperanto, kiu meritas vastan eklernon La vivo tie proponata far aμtoroj sin “triumfon de Esperanto”, kaj tasko akti- kaj rekonon pro la komunikaj valoroj prezentas dan•era. Iliaj trankviligaj ve agi malgraμ tio. ‚ar la triumfo eblas, (ekzemple, la grupo de Beaufront), kaj respondoj ne estas tro konvinkaj. Kvan- sed dependas de potenchavaj neesper- kulturporta kaj socipretenda aliro al la kam la impreso pri la ruini•o malfort- antistoj. Oni rimarkas, ke la dan•ero rolo kaj funkcio de Esperanto, kiu prok- i•as, se konsideri ne nur la disfalon, kri- dormas en praktika realigado de tiu simigas popolojn kaj esence ›an•os zon, malaperon de multaj tradiciaj for- sinteno. Kiam senpacienco dominas, „ar sociajn rilatojn (Zamenhof-Hodler- moj de la Esperanto-vivo, sed ankaμ la atendado ›ajnas tro longa, inter esper- Privat). Alivorte, temas pri elitisma kaj aperon de formoj novaj, evoluon de nun- antistoj formi•as emo pli kaj pli forte popola tendencoj. Plivastismo estas tempaj. influi potenchavulojn e„ koste de rezi- dan•era, „ar •i malfortas pro la sterila Dan•eron elvokas jam iluzia rekono gno je la interna agado, ekzemple, de tiu karaktero de “siaj gepatroj”: finvenk- de kaμzoj de detruo, malgraμ la plej ofte postulata de Steele. Montris tiun ekstre- ismo-raμmismo, de kies kritiko •i ape- veraj priskriboj de •ia manifesti•o. Tio man aliron la tiel nomata “pola konflik- ras, kaj pro sia psika karaktero, grava, vidi•as kaze de “manko de bezonoj”, to”. Kiel mi sugestis (La Ondo de Esper- sed ne bone servanta al objektiva anali- per kiu Arosev klarigas kaj la plimal- anto, 2010, ¹12), la konflikto de aten- zo. Praktike, „eestanta en la movado de valorigon de Esperanto kiel internacia doj je la triumfo de Esperanto estas •ia naski•o. komunikilo, kaj la malaktivecon de produkto de la Esperanto-movado kaj La komparo paradokse atestas, ke la esperantistoj. La merkata procezo, pri rilatas al la du „efaj tendencoj. La unua bildo de la ruini•anta Esperantio, kvan- kiu li mencias karakterizante vendomar- bazi•as sur sen„esa popularigado kaj kam ne „iupunkte vera, elvokas principe kon, okazanta ankaμ en Ruslando, estas instruado de Esperanto (influoj de emon batali e„ kaze de la mar•ena rolo la esenca kaμzo de “manko de bezonoj” Zamenhof, Lanti k. a.). La dua rilatas al de la lingvo kaj la movado. pri Esperanto, sekve ankaμ de sintenoj la konvinko, ke Esperanto i•os akcept- Malkovri•is ankaμ pensmanieroj, de esperantistoj, el kiuj “neniu bezonas ata mondskale, aμ pli malgrandskale per kiuj ne servas al la vera bildo pri ili. Al ion ajn” (ekzemple, centran retan inform- decido politika de gravaj ›tataj institu- tiuj „i pensmanieroj apartenas la neado ejon, aμ novan retejon de REU). La mer- cioj, internaciaj organiza±oj (influoj de de la socie mar•ena kaj ekskludita pozi- katan valoron de Esperanto oni ne povas Hodler, Privat k. a.). ‚e la unua kazo cio de Esperanto kaj esperantismo. La serioze kompari kun la valoro de la plej gravas desuba aktivado de esperant- prezentitaj vizioj priskribas, kiel, kon- angla. Samtempe la merkatigado de istoj, kiuj mem kreas bezonon instigante sciante pri limigoj kaj dan•eroj, oni socio havas sian esprimon en Esper- aliajn. ‚e la dua sufi„as desupra aktiv- povas vivi kiel esperantisto en la nun- antio. En socio, en kiu „io i•as varo, „io ado de Esperanto-elito kaj politika tempaj cirkonstancoj. 4 Temo Nova statuso de UEA „e Unesko Semajno de Internacia Amikeco

UEA fari•is konsulta partnero de Leuven estas malnova kaj plenviva Unesko. Tiel decidis la ¤enerala Direk- urbo en la centro de Belgio kun „irkaμ 90 toro de Unesko, Irina Bokova, konforme mil enlo•antoj plus 35 mil universitataj al la novaj gvidlinioj pri la rilatoj de Une- studentoj. Jam de jaroj la tiea asocio sko kun Ne-Registaraj Organiza±oj Esperanto 3000 festas la Semajnon de (NRO-j), kiujn la ¤enerala Konferenco Internacia Amikeco, ekde 1994 „iun adoptis en novembro. Laμ la novaj gvid- duan jaron. linioj ne plu temas pri rilatoj sed pri part- La temo de „i-jara festo estis Esper- nereco por pli bone esprimi, ke Unesko anto kaj Interreto. Prelegis Yves Nevel- celas kunlabori kun NRO-j por la komu- steen pri Komputeko, Marek Blahuš pri naj celoj kaj ne nur formale rilati kun ili. Kroatio: Esperanto en karnavalo la kulturo de libera scio kaj disdonado en Por Unesko NRO-j estas gravaj, „ar pere la reto, Marc Vanden Bempt pri la strate- de ili •i rekte atingas la civilan socion ‚i-jare, jam la sesan fojon sinsekve gio de loka Esperanto-grupo en Flandrio. preter la ›tataj strukturoj. la Esperanto-Maskerada Kompanio Paralele okazis distra programo kun pro- UEA havas oficialajn rilatojn kun Pado¢ el Rijeka (Kroatio) partoprenis meno tra la miljara urbo kun legendoj kaj Unesko ekde 1954. Antaμe estis tri kate- la Internacian Karnavalan Paradon en sciinda±oj el fora pasinteco rakontitaj de gorioj: apud la plej alta el ili, formalaj Rijeka, kiu estas unu el la plej konataj en Ivo Schenkel, diversaj vortludoj kaj asociaj rilatoj, ekzistis formalaj konsul- Kroatio kaj Eμropo. La 19an de februaro kvizo en kiu Ilse Jacques kontrolis kiom taj rilatoj kaj operaciaj rilatoj. UEA tro- en la karnavala parado partoprenis cento la partoprenantoj ankoraμ scias pri la vi•is en tiu lasta kategorio. Ekde nun da grupoj kun „irkaμ ok mil partopren- iamaj monoj kaj pri la nun dekjara eμro. estas du kategorioj: asocia kaj konsulta antoj. La parado de maskitoj daμris pli ol Laμ tradicio la feston kronis abunda partnerecoj. En la unua estas akceptataj sep horojn. ¤in spektis „irkaμ cent mil bufedo sub re•isorado de Helena Van nur malmultaj grandaj NRO-j por la spektantoj. der Steen kaj la glatan iradon de la tago periodo de ok jaroj. La konsulta partne- La Esperanto-kompanio „i-jare elek- garantiis dudekpersona skipo. reco ne estas tempe limigita, sed la kon- tis la nomon Bombonjera. ¤i nombris 30 Same laμ tradicio la „eestantoj povis cernaj NRO-j devas montri konstantan maskitojn kaj havis alegorian „aron, sur a„eti gratulkartojn okaze de la Semajno aktivecon kaj daμre kontribui al la kiu oni faris imiton de granda ka•o kun de Internacia Amikeco. Ili mem subskri- agadoj de Unesko je ties plena kontento. kaptitaj personoj ene. La nomo de la gru- bis tiujn kaj petis aliajn „eestantojn Por ke la partnereco estu sur firma kaj po “Esperanto Kompanio Padro¢” estis ankaμ subskribi, antaμ ol tiuj kartoj serioza bazo, Unesko asignas •in nur al klare videbla sur la malantaμa flanko de ekflugis en „iujn direktojn en la mondon. NRO-j, kiuj havas establitan centran la veturilo, kaj la grupo per Esperanta En 2000 la urbo plantis jarmilan oficejon kaj plenumas ankaμ aliajn anonco estis menciata je kontrol-punktoj Esperanto-arbon en la centro. Antaμ du postulojn. por publiko. jaroj subite tiu arbo malaperis, poste •i La plej longedaμra kontribuo de Al la Rijeka karnavalo estas akcept- estis retrovita ducent metrojn de tie. La UEA al Unesko estas la eldonserio ataj grupoj el aliaj urboj kaj landoj. ‚iuj partoprenantoj en la urba promenado nun Oriento-Okcidento, en kiu ekde 1961 interesuloj kiuj volus partopreni la para- povis admiri la novan memortabulon unu aperis 49 mondliteraturaj verkoj en don sekvontjare kiel anoj de nia karnava- tagon post ties lokigo: “‚i tiu arbo estis Esperanta traduko. UEA esperantigis kaj la grupo, aμ kiel aparta karnavala grupo, plantata en la jaro 2000 en kurbo de la eldonis ankaμ librojn kaj aliajn materia- aμ kiel spektantoj, kontaktu la Esper- rivero. Dek jarojn poste oni konstruis la lojn de Unesko. La temo de la Universala anto-Societon Rijeka: esperanto.rijeka Dilo-terason, kaj la arbo devis esti Kongreso estas ofte ligita al speciala jaro @ri.htnet.hr translokata. Per sia propra vivipovo, kaj aμ jardeko de Unesko, kaj la temo estas Vjekoslav Moranki¢ danke al la diligentaj zorgoj de subten- pritraktata en kongresaj programeroj. antoj, la Esperanto-arbo nun povos plu Multaj UK-oj ricevis mesa•on de la kreski”. ¤enerala Direktoro de Unesko, laste la La urbestro de Loveno deklaris la 96a UK en Kopenhago. UEA partoprenis semajnon oficiale “Semajno de Inter- en diversaj kampanjoj de Unesko; nacia Amikeco en la urbo Leuven”. Li ekzemple, en la kolektado de subskriboj skribis: por la Manifesto 2000 por Kulturo de “La Urbo Loveno plene konscias pri Paco kaj Senperforto •i estis inter la plej la lingva diverseco kaj pri la graveco kaj aktivaj NRO-j. bezono de kompreno trans landlimoj. Pro sia oficiala statuso UEA havas pli Tiu „i bezono forte senti•as hodiaμ en la facilan aliron al la ¤enerala Konferenco institucioj de la Eμropa Komunumo, sed kaj aliaj aran•oj de Unesko. La plej ankaμ ekster •i, je monda nivelo. Inter- elstaraj kaj daμre valoraj atingoj de UEA nacia amikeco trans la lingvaj kaj naciaj „e Unesko sendube estas la rezolucioj de limoj estas necesa kondi„o por ke homoj la ¤eneralaj Konferencoj en Montevideo en la tuta mondo komprenu unu la aliajn (1954) kaj en Sofio (1985) kiel la inter- kaj kunvivu pace. La Urbo Loveno vol- nacie plej gravaj rekonoj al Esperanto onte malfermas siajn limojn por saluti kaj Universala Esperanto-Asocio. siajn vizitantojn el aliaj landoj”. GK UEA Marc Vanden Bempt Eventoj 5 E@I kaj lernu.net en ‚inio En Hajnano la teamo vizitis la inici- aton de Dennis Keefe “Esperanto-insu- Kvarpersona teamo — Peter Balá lo”, prelegis pri lernu.net kaj pri la aga- kaj Indr¡ Pileckyt¡ el E@I, kaj Jevgenij do de E@I, diskutis kun la organizantoj Gaus kaj Neringa Gaus el lernu.net — kaj instruistoj tie. voja•is preskaμ dum la tuta februaro tra En ‹anhajo kaj Nankino ni parolis ‚inio. pri ebla estonta kunlaboro kun gravaj ‚inio estas nuntempe tre alloga lan- personecoj de la tiea movado. do por investantoj — •i i•as pli ri„a kaj ‚i-jare la retejo lernu.net estas malfermita, kio ebligas multajn evolu- rekonstruata. Unu el niaj celoj estis ojn, kiuj ne estis imageblaj antaμ kelkaj esplori pri la uzado de interreto en jaroj. Kiel unu el la nunaj superpotencoj ‚inio, pri la kutimoj, ebloj, sistemoj tie kun grandega merkato (1,3 miliardoj da — ja ‚inio havas multajn malsamecojn homoj), •i meritas ankaμ novan strate- pri la retuzado, kompare kun, ekzemple, gion por plividebligi tie Esperanton. Eμropo. Dum la lastaj monatoj efektive Bone kompreni la interreton en rapide kreskas vizitoj kaj registri•oj en ‚inio kaj ties uzadon signifas povi pli la reta Esperanto-lernejo — lernu.net de bone videbligi Esperanton en la reto. ‚inio. (Kio rekte rilatas kun pli ofta kaj Ofte e„ malgrandaj projektoj, agoj, pli amasa uzado de la interreto en la eventoj povas kaμzi grandajn ›an•ojn. Apud la Budho-statuo en Honkongo lando.) Nuntempe „inaj uzantoj i•as unu E@I volas nun pli forte videbligi Esper- el plej grandaj grupoj, laμ la kresko de anton ankaμ en „inaj retpa•oj, aran•i, ke de pli proksime veni kaj lerni “surloke”. registri•oj. Pro tio E@I-teamo decidis Lernu.net estu facile trovebla pa•aro por Do post SES Eμropa eble baldaμ viziti ‚inion kaj esplori la landon kun la „ina publiko. Potencialo de ‚inio naski•os SES Azia. granda potencialo — ankaμ por Esper- estas ankaμ por Esperanto tre bona oka- La voja•o multe helpis al E@I kaj anto. zo por kreski kaj forti•i. lernu.net — ni ekkonis plurajn movad- Dum la esplorvoja•o ni vizitis plu- Sed ne nur pri reta agado temis dum anojn en la lando, starigis utilajn kun- rajn urbojn: Pekino, ‹anhajo, Nankino, la voja•o. E@I planas estonte oka- laborajn kontaktojn. Ni multe lernis pri Honkongo, Haikou (insulo Hajnano). zig(ad)i en ‚inio Someran Esper- la lando mem, •iaj socio kaj kulturo. La ‚ie ni estis tre amike gastigataj de lokaj anto-Studadon (SES). Pro la sukceso de uzado de interreto tie ankaμ estas jam pli Esperantistoj kaj povis multe diskuti SES en Eμropo (•i okazis jam kvarfoje, klara kaj laboroj por pli bona videbligo kun ili. dum la lastaj jaroj kun 190 partoprenan- de lernu.net kaj Esperanto •enerale i•is En Pekino okazis kelkaj intervjuoj toj el pli ol 25 landoj), la teamo esploris pli konkretaj. por la Esperanta redakcio de la ‚ina eblajn taμgajn lokojn por simila aran•o Grandan dankon ni volas esprimi al Radio Internacia, ni ankaμ vizitis la sid- ankaμ en ‚inio. Nia celo estas iam „iuj Esperantistoj, kiuj helpis al ni dum ejon de la servo El Popola ‚inio kaj de estonte povi organizi tian aran•on en la voja•o — ili gastigis nin, gvidis tra ‚ina Esperanto-Ligo. diversaj kontinentoj, por ebligi al homoj urboj, diskutis. La voja•o estis sukcesa pa›o al plifortigo de la rilatoj, starigo de novaj kontaktoj kaj evoluigo de la Azia kunlaboro pri aktivado de E@I kaj Esperanto •enerale. Aparte ni dankas ankaμ al ESF (Esperantic Studies Foundation), kiu grandparte financis la voja•on. La vizito okazis kadre de la nova “projektaro”, rekonstruo de lernu.net, sed ankaμ kon- struo de kelkaj novaj projektoj. ESF estas daμre la plej granda subtenanto de E@I kaj ties projektoj (ja sen ESF lernu.net tute ne ekzistus). Se ankaμ vi volas subteni plibonigon kaj pliefikigon de la projekto Lernu! kiel ilo por disva- stigi Esperanton tra la mondo, kontribuu al la kampanjo “100.000 eμroj por ESF”, kiun E@I lan„is oma•e al 100. 000 registritaj uzantoj, kaj nuntempe lernu.net jam havas 113.350 ali•intojn, kaj registri•oj daμre kreskas. Detalojn pri la kampanjo vidu „e: http://kampanjo.ikso.net Peter Balá

“Bona”: Kafejo kun Esperanto-nomo en Nankino E@I-kunordiganto 6 Eventoj La simbolo de Bjalistoko En la lando de mimozoj Pontlingvo por la Suda Azio

La 13an de februaro la Pollanda ret- 91 partoprenantojn el dek landoj La unua Sud-Azia Seminario de Es- ejo onet.pl proponis elekti la simbolon allogis la 6a Mediteranea Esperanta peranto (SAS) okazis ekde la 1a •is la 6a de Bjalistoko el naμ kandidatoj, inter Semajno (MES 2012), okazinta ekde la de marto en Katmanduo, la „efurbo de kiuj estis ankaμ Ludoviko Zamenhof. 25a de februaro •is la 3a de marto en la Nepalo, kun 65 partoprenantoj el Nepa- Du tagojn poste Zamenhof estis en la lando de mimozo-arboj apud Saint- lo, Barato kaj Pakistano, kaj gastoj el kvara loko kun 9% da vo„oj, kaj Ela Raphaël (Francio). Usono kaj Japanio. Karczewska el la Bjalistoka Esperanto- La kurso estis trinivela: la unuagrada La programo komenci•is per la him- Societo informis pri la projekto de onet. kurso por ne veraj komencantoj kun Per- no La Espero. Poste la prezidantino de pl en la Yahoo-grupo polaj-esperant- la Mielo el Hungario, la duagrada kurso Nepala Esperanto-Asocio Indu Thapali- istoj. ‹ia alvoko, ripetita en pluraj gru- por parolantoj kun Zsófia Kóródy el ja bonvenigis „iujn kaj diris, ke Esper- poj „e Yahoo kaj en sociaj retoj, dum Germanio, la triagrada kurso por spert- anto sendube taμgas kiel pontlingvo en unu tago ›an•is la situacion, kaj la pala- uloj — diskuto/analizo kun Peter Zilvar la landoj de Suda Azio. La angla estas co de la familio Branicki, kiu estis en la el Germanio. lingvo de neniu Sud-Azia lando, do ne unua loko, rapide cedis sian pozicion al Sed dum la kursoj la instruistoj estis havas sencon uzi •in kiel la pontlin- Zamenhof, danke al vo„oj donitaj de anstataμataj de aliaj instruistoj, kaj la gvon. Estis legitaj bondeziraj mesa•oj el esperantistoj el multaj landoj, ankaμ el kursoj tre bone disvolvi•is kaj „iuj estis la tuta mondo, kaj landaj reprezentantoj Brazilo kaj Ruslando. kontentigitaj. Perla sukcesis paroligi kaj salutis nome de siaj landoj kaj raportis Kvankam la vo„donado ne estis fer- kantigi siajn gelernantojn. Zsófia havis pri landaj agadoj. mita, jam la 21an de februaro la regiona tro da parolemuloj tagon post tago, kaj La 2an de marto komenci•is labor- redakcio de onet.pl konstatis, ke, je •ia prezentis la libron pri la KER-ekzameno programo, kadre de kiu okazis kvar kur- miro, estas elektita ne la palaco de Bra- klarigante kiel uzi •in por trapasi tiun soj de Hori Jasuo kaj 15 prelegoj pri nicki, kiu estis plej multe proponita kiel ekzamenon! diversaj temoj. La 4an de marto oni eks- la kandidato por la listo, sed Ludoviko Peter Zilvar donis al siaj kursanoj kursis al la monteto Shivapuri rande de Zamenhof (la redakcianoj konfesis, ke informojn pri la diversaj Esperantaj la valo Katmanduo. En la fermo oni ili mem vo„donis por la palaco). institucioj tra la mondo kaj pri la mov- konstatis, ke dum la trilanda kunveno ‹ajnas, ke la vo„donado ne havas ado, pri gazetoj, semajnaj aran•oj, ekza- oni uzis nur Esperanton. Tio pruvas ke tempolimon, kaj oni vidas, ke je la 15a menoj, „io „i en konstantaj inter›an•oj Esperanto jam servas kiel pontlingvo en de marto estas donitaj sume 4798 vo„oj. kun la gepartoprenantoj. nia regiono, kaj Esperanto estu la pont- La aμtoro de Esperanto ricevis 2063 Daniel Moirand el Francio ansta- lingvo inter „iuj sudazianoj. vo„ojn (43%) — preskaμ duonon de la taμis lin kaj klarigis la devenon de la Oni decidis okazigi SAS en „iu dua tuto. Por la palaco de Branicki, ofte 1001 noktoj, rakontis historiojn kaj, jaro kaj fiksi la daton kaj lokon unu nomata la Pola Versajlo aμ Podla†ia kompreneble, donis •eneralajn infor- jaron antaμe. Estis formita provizora Versajlo, estas donitaj 1317 vo„oj mojn pri la 1001 Noktoj. Li bazis sian komitato, kies anoj devos ricevi apro- (27%). La piedpilka teamo Jagiellonia kurson sur gramatikaj elementoj. bon de siaj propraj organizoj — sekreta- Bia³ystok kun 529 vo„oj (11%) restis en Ankaμ Pascal Vilain klarigis kelkajn rio: Bharat Ghimire (Nepalo); asistaj la tria loko. La ceteraj kandidatoj estis tiklajn punktojn pri gramatiko en angulo sekretarioj: Kotha Naga Siva Kumar malmulte subtenitaj. de la klas„ambro kaj lia edzino Mariroza (Barato), Adeel Butt (Pakistano); kon- ‚i tiu elekto estas neoficiala kaj ne- paroligis la negramatik›atantojn en alia silantoj: SS Pal (Barato), Hori Jasuo deviga, „ar •in aran•is retejo ne ligita angulo. (Japanio). kun la urbaj aμtoritatoj, tamen la rezulto La vesperoj estis interesaj: informoj La unuaj „efaj celoj de la komitato estas tre agrabla por la esperantistoj, pri la „iutaga vivo en Finnlando, lumbil- estas: (1) kontakti•i kun Banglade›aj kiuj „i-jare festos la 125-jari•on de sia doj pri traviva±oj en Esperantujo, pri la kaj Srilankaj esperantistoj kaj inviti ilin lingvo. Kaj eble „i tiu tute klara opini- Esperanto-urbo Herzberg, pri Sumatro al kunlaboro; (2) elekti reprezentantojn esprimo estos konsiderita ankaμ „e la kaj la adiaμa vespero kun muziko, kan- en la komitaton; (3) instrui Esperanton definitiva elekto de la nomo de la patro- toj, humura±oj, ktp… Neforgesebla ›ip- en „iuj „efurboj de la Sud-Aziaj landoj; no de la Bjalistoka universitato, pri kiu promenado al Saint-Tropez, kie lo•as „e (4) fari publika±ojn pri Esperantaj kaj oni baldaμ devos akcepti decidon. la marbordo Brigitte Bardot, najbarino regionaj aferoj; (5) kunlabori gefrate por Aleksander Kor±enkov de kelkaj miliarduloj. la regiona movado. Bharat Ghimire Infanoj dancas „irkaμ la Zamenhofa monu- La konstanta mirinda blu„iela vetero mento en Bjalistoko. permesis multajn promenadojn laμlonge de la marbordo posttagmeze antaμ la vespera kurso. Mirinda semajno, mir- inda etoso dank’ al „iuj partoprenantoj kaj precipe dank’ al la organizantoj (Kristin kaj Monik), kiuj elektis paradi- zan fericentron. Ni „iuj dankas kaj invi- tas vin por la venontjara printempo. Josée Lafosse

Sur la dekstra foto: Perla kantas Eventoj 7 Verda Majo — centjara

Antaμ cent jaroj, la 7an de marto 1912 naski•is la japana esperantistino Hasegawa Teru, kiu fami•is en Esper- antujo kiel Verda Majo. La 7an de marto 2012 „inaj esperantistoj okazigis memor-kunsidon pri ›i en la urbo Wuhan (provinco Hubei). En Wuhan Verda Majo vivis kaj batalis. Laμ memskribo de Verda Majo, la periodo julio–oktobro 1938 en Wuhan estis la tempo de la plej intensa laborado kaj la plej ekzalta animstato dum ›ia vivo. Tiam ardis la kampanjo “Defendo de la Granda Wuhan” en la „ina rezist- milito kontraμ la japana invado. Per sia japana disaμdigo Verda Majo parto- prenis en la justa milito de la „ina popolo kaj akiris eternan estimon en ‚inio. Esperantistoj kunvenis en Toledo kvazaμ prologe al la 71a Hispana Kongreso de Esperanto. La kunsidon iniciatis Ensemblo de Esperantista Salono (EES), kies mem- Prologe al la Hispana Kongreso Lingvo kun monda ambicio broj plejparte membras ankaμ en Hubei-a Esperanto-Asocio (HEA). En la Dum la dua februara semajnfino, por Marek Blahuš, „e†a esperantisto kaj kunsidejo estis eksponataj libroj verkitaj akompani la lernantojn de la kurso de sta•anto „e la Eμropa Komisiono, pre- de kaj pri Verda Majo. La kunsidon mal- Esperanto ±us fini•inta tie, dudeko da zentis Esperanton al 110 oficistoj de EU, fermis s-ino Aroma, la „efsekretario de esperantistoj kunvenis en la historia urbo precipe tradukistoj. La du prelegoj, kiuj HEA. Membroj de EES deklamis ronde- Toledo. Ili venis el aliaj provincoj de la okazis la 27an de februaro en Bruselo kaj lojn, kiujn Hu Guozhu verkis en 2002 kaj regiono Kastilio-Man„o, el Madrida la 1an de marto en Luksemburgio, estis 2012 oma•e al la 90a kaj 100a naski•- regiono kaj el Ekstremaduro. Ankaμ parto de Tradukforumo de EU. Sub la datrevenoj de Verda Majo. estis rimarkinda la „eesto de pluraj titolo “Lingvoj kun mondaj ambicioj” Hu Guozhu prezentis prelegon pri la eksterhispanianoj, „u nuntempe lo•antaj Esperanto prezenti•is kune kun la „ina. centjara Verda Majo, ilustritan de 26 en Hispanio, „u vizitantaj la landon, el La prelego ricevis tre pozitivajn re- lumbildoj. Lia artikolo Karmemore al Usono, Kubo, Maroko kaj Francio. agojn, kaj estas notinde, ke EU mem Verda Majo, verkita en 2002, unue ape- Oni profitis por fari kunvenon de la invitis la preleganton. Multaj partopren- ris en la retpa•o ‚inio, kaj poste estis Esperantista Asocio de Kastilio-Man„o, antoj montris surprizon pri malkovro de multfoje citita de aliaj aμtoroj kaj estis regiono en la suda parto de la Hispania Esperanto kiel viva kaj eleganta lingvo presita en la libro Hu Laμdas Verdakore. granda ebena±o, la tero de Donki†oto, kaj entuziasme starigis demandojn, inter Li Yuping (Esperanta parolistino de regiono •enerale ne tre favora al nia lin- kiuj forestis la kutimaj antaμju•oj. ¤uste ‚ina Radio Internacia kaj eksa vicpre- gvo •is nun, sed kiu dum la lastaj jaroj tiu pozitiva impreso estas la plej valora zidanto de ‚ina Esperanto-Ligo) kaj spertis atentindan kreskon de la movado rezulto de la prelego. Akompanata de Zhang Tianxin (prezidanto de HEA dum kaj de la intereso al la lingvo. lumbildoj, •i fini•is per komuna kantado 1986–1989) skribe kontribuis al la prog- ¤i estis adekvata prologo al la 71a de la Eμropa himno en Esperanto. ramo. Zhang Tianxin estis amiko de Hispana Kongreso de Esperanto, kiu Marek Blahuš Verda Majo kaj la titolo de lia rememoro okazos en la koro de la tero de Don- estas Mi gardas la pordon de la hejmo de ki†oto, en Almagro — urbo negranda, Moskvo: Seminario prokrastita Verda Majo. sed tre interesa el turisma vidpunkto, kun La „eestantoj kun respekto kaj kar- bone konservitaj antikvaj monumentoj, La por-instruista seminario, pli frue memoro parolis pri Verda Majo. Oni brul- inter kiu elstaras la plej antikva teatrejo anoncita de REU (LOdE, 2012, ¹3), ne igis kandelojn sur la Esperanta kuko, spe- en la lando laμ la modelo de la t. n. “tea- okazos en la menciitaj datoj (fine de ciale farita por la jubileo (vidu „i-sube). trokortoj”. La loko estis restaμrita kaj plu marto). La „efa kialo estas ke la universi- E„ino uzata, tiel ke Almagro fari•is la „efurbo tato Justo, pli frue posedata de esperant- de la teatro en la lando, kun jara Inter- istoj, nun estas oficiale gvidata de aliaj nacia Festivalo kaj tiutema muzeo. homoj. ¤uste en la ejo de Justo devus La kongreso okazos inter la 27a de okazi la seminario kaj partoprenantoj aprilo kaj la 2a de majo. ¤i programos devus post ekzameni•o ricevi diplomojn diversajn kulturajn eventojn, inter kiuj de la universitato. Bedaμrinde la novaj oma•o al la teatro, kaj oni ankaμ festos la gvidantoj ne bezonas Esperanton kaj 20-jaran firmigon de la Ibera Skolo de „ion, ligitan kun •i. literaturo, kun „eesto de pluraj el la verk- La seminario ne estas nuligita, sed istoj, membroj de tiu grupo. prokrastita, •is REU trovos novan lokon. José Antonio del Barrio Grigorij Arosev 8 Eventoj Konferenco en Latvio Vintraj Tagoj en Finnlando Unufraze « La 3an de marto 2012 en la domo de Riihimäki estas urbeto naskita de La 3an de marto, je la komenco de la Latva Societo de Rigo okazis la 13a fervojo, trafika nodo sesdek kilometrojn lernojaro en lernejoj de Brazilo, e-istoj Konferenco de Latvia Esperanto-Asocio norde de Helsinki. La tradiciaj vintraj okazigis Ago-Tagon por kiu estis pres- (LatEA) dedi„ita al la 125a datreveno de tagoj de EAF kolektis tie kvardekon da itaj 30 mil varbfolioj, senditaj al 50 lokaj Esperanto. Kadre de la konferenco oka- esperantistoj la 10an-11an de marto. Sed E-grupoj en Brazilo. (Emilio Cid) zis •enerala kunveno de LatEA, prelego tiom nur fizike; rete partoprenis pliaj. « La E-muzeon de la Aμstria Nacia de Aldis Bušs “Esperanto — 125” kaj Katalin Kováts donis retan prelegon pri Biblioteko en 2011 vizitis 9 mil 781 per- prelegoj de Margarita elve ”Alek- instruista trejnado „e Edukado.net, kaj sonoj — rekorda kvanto; en 2009 estis sandrs Strautmanis — 100” kaj “2012 sub gvido de Anna Löwenstein ni vag- 5.886 vizitantoj, en 2010 estis 7.523. — jaro de Tibor Sekelj”. Por la parto- adis en la reta mondo Dua Vivo kun (Libera Folio) prenantoj kantis Agita Kau‘na, oni kelkaj samideanoj. Estis nova sperto al « 21 feb en la Jura Fakultato de la Uni- honorigis la vicprezidantinon de LatEA plejmulto. versitato Nacia Aμtonoma de Meksiko Biruta Rozenfelde okaze de la 55a dat- Nova estis ankaμ filma metiejo: (UNAM) okazis konferenco pri Eo kun reveno de ›ia esperantisteco, diskutis pri Keith Uber re•isoris produktadon de ses partopreno de cent studentoj, el kiuj 32 agado en jubilea jaro de Esperanto, filmetoj, videoklipoj, per plej simplaj studentoj venis post kvar tagoj al la unua rakontis rememorojn pri esperantisto iloj. ‚iu fari•is stelulo! Vidu en youtube leciono de E-kurso „e UNAM. (Luis Aleksandrs Strautmanis, parolis pri par- per ser„o “esperanto eaf” kaj vi trovos. Cordova) topreno en someraj aran•oj k. a. La „efa nova±o dum la tagoj tamen « En la dua semestro de la studjaro Margarita elve estis malnova, je 90 jaroj: Sylvia 2011-2012 Zaozhuang-a Universitato prezidantino de LatEA Hämäläinen prezentis la historion de nia daμre okazigas E-kurson de Sun ILEI-sekcio, kaj estis publikigita ›ia Mingxiao (Semio), kiel nedevigan Malferma Tago en CO: Du jubileoj 109-pa•a libro Ni semas kaj semas… 36-horan studobjekton por du poentoj. Esperanto-Ligo de Finnlandaj Instru- (‚IIC) La 36a Malferma Tago de la Centra istoj 1921-2011. La esperantlingva « Ekspozicio pri Eo k ties kulturo estis Oficejo de UEA la 28an de aprilo aten- verko, kun ampleksaj resumoj en la fin- aran•ita 26 feb en lernejo de la urbo tos la 50an datrevenon de la translo•i•o na kaj sveda, estas mendebla „e EAF. Nankanasahibo (Pakistano) kun „eesto de la sidejo de UEA al Nieuwe Binnen- Estis prezentita ankaμ la projekto de lokaj aμtoritatoj, e-istoj, lokanoj k weg 176, sendube la plej fama adreso en 125 jaroj kaj lan„ita speciala po›tmarko aliurbanoj. (Landa Agado) Esperantujo. kun ties emblemo. Ne de la landa po›to, « Ekde januaro la libera radiostacio Kiel estrarano de TEJO kaj UEA kaj sed speciale mendita de la asocio. La Radio FREI en Erfurt (Germanio) „iun pro siaj esploroj kiel historiisto, d-ro malgranda eldono elvendi•is, pli mend- unuan diman„on de monato je la 9a horo Ulrich Lins vizitis la Centran Oficejon i•is — filatelistoj vidu en la EAF-hejm- vespere emisias unuhoran E-programon. multfoje dum preskaμ la tuta 50-jara pa•o. (Esperanto aktuell) periodo en ties nuna domo. Dum la Mal- La diman„a jarkunveno de la asocio « La asocio Armor Espéranto aran•is E- ferma Tago li rememoros pri siaj vizitoj, reelektis Tuomo Grundström prezidan- kurson en la Mult-Kultura Junulara Cen- pri famaj kaj malpli famaj personoj, to. Nove estis elektita en la estraron tro en San-Briego, Francio. (La Sago) kiujn li renkontis, kaj pri movadaj even- Tapani Aarne el Tampere. Ceteraj anoj « toj, en kiuj la CO ludis rolon. Pri la stra- estas Päivi Saarinen, Tiina Kosunen, Sébastien Denux (Francio), Pawe³ to mem rakontos Osmo Buller, montr- Paula Niinikorpi, Tiina Oittinen, Jukka Fischer-Kotowski (Pollando), Ronald ante specimenojn el sia kolekto de bild- Nikoskelainen, Börje Eriksson, Keith Baby González (Kubo/Hispanio), kartoj pri Nieuwe Binnenweg, unu el la Uber kaj Robert Bogenschneider. Magnus Henoch (Svedio/Britio), Zsófia plej historiaj stratoj de Roterdamo. La asocio kelkfoje nomumis Agan- Pataki (Hungario), Wang Shanshan Kompreneble ne povos manki atento ton de la Jaro. Nun estis distingitaj du (‚inio) k Przemys³aw Wierzbowski al la 125a datreveno de la apero de la Merituloj de multaj jaroj: Mikko Mäki- (Pollando) estas kandidatoj, inter kiuj la Unua Libro de Esperanto. Stefan Mac- talo kiel redaktoro kaj Ilkka Santtila kiel individuaj membroj de TEJO elektos Gill, prezidanto de ILEI, rakontos pri la enpa•iganto de Esperantolehti “emerit- kvar Komitatanojn B. (GK UEA) naski•anta Kurso 125, reta Esperanto- i•is” kaj lasis al siaj sekvantoj grandan « La juna hispana e-isto Indalecio kurso speciale kreota lige kun la datre- defion teni la nivelon. Séura, ekde±oris en ICH (Herzberg, Ger- veno. Pri la agado lige kun la jubileo La tagoj estis finitaj ekskurse al la manio); li plenumos ankaμ taskojn por informos kaj respondos demandojn Finnlanda Muzeo pri Vitro, la „efa ILEI, paralele kun tiuj farataj de Teresa ankaμ la estraranoj de UEA. La tuta vidinda±o en tiu (eks)industria urbo. Liberska. (Stefan MacGill) Estraro sub la gvido de prezidanto Tuomo Grundström « Per reta vo„donado la Komitato de Probal Dasgupta „eestos en la Malferma TEJO akceptis la Meksikan E-Junularon Tago, post kiu la estraranoj restos en kiel sian 46an landan sekcion. (TEJO) Roterdamo por tritaga kunsido. « Je la 16a de marto al la 97a UK en Kiel „iam, en la programo estos Hanojo ali•is 627 personoj el 52 landoj, ankaμ libroprezentoj kaj filmoj. La vizit- plej multaj el: Vjetnamio 128, Japanio antoj povos profiti de rabatoj en la libro- 117, Francio 60, Brazilo 31, Germanio servo kaj gajni esperanta±ojn en senpaga 29, Italio 20, Nederlando 18, Pollando loterio. 17, Koreio 16, Britio 13, ‚inio 12, Bel- GK UEA gio 11. (uea.org) Eventoj 9 Teorio de disvasti•o de nova±oj, aplikata al Esperanto de Dennis Keefe

um jardekoj, oni povas diri ekde la jaro 1887, esperant- 125 jaroj. ¤i ne estas komplete nova por la •enerala socio, sed Distoj firme kredadis, ke ilia lingvo estas nova ilo, plene •i ja estas nova por •is 99 elcentoj de la tutmonda lo•antaro, taμga por la rolo de internacia helplingvo. Esperanto estas kaj •uste pro tia noveco, Esperanto, se •i estos akceptita, plej neμtrala, relative facile lernebla, kaj iusence logika. Per tiuj tri probable sekvos la akceptado-vojon de nova±oj laμ la teorio trajtoj •i, laμ esperantistoj, klare superis la francan lingvon de kaj modelo de Rogers — teorio kiun mi klarigos sube. Esper- la 19a jarcento, kaj la anglan de la 21a. Tamen spite al „i tiuj anto ne malkontraμas kaj kontraμstaras la kutimajn vojojn de klaraj avanta•oj, malmulte da homoj antaμe kaj nun akceptas akceptado de novaj ideoj. Pro tio valoras la penon studi la Esperanton kiel internacian lingvon. manieron, laμ kiu novaj iloj, produktoj kaj ideoj kutime, tra Multe da esperantistoj, kiel multe da aliaj homoj, kredas, jaroj, jardekoj kaj e„ jarcentoj, sukcese eni•as en la socio. ke se nova ideo aμ nova produkto estas pli bona ol konkuren- caj ideoj kaj varoj, •i nature estos post nemulta tempo akcept- EVERETT ROGERS KAJ LIA LIBRO ata aμ a„etata de homoj. Multo el la moderna fundamento de la fako ekonomiko bazi•is sur la principo de racieco. Racia En tradiciaj fakoj de universitatoj oni ne trovos modelojn aμ homo akceptas ideon, se •i estas pli avanta•a ol alia ideo aμ profundajn sciojn pri „i tiu akcepto-modelo. Ekonomiko sub- varo kiu eble kostas pli, aμ ne funkcias tiel rapide, aμ ne strekas la raciecon de la homoj, sed la akceptado de nova±oj daμrovivas tiom da tempo, ktp. Sed estas longa listo de varoj ne estas tiel racia. Ankaμ ne klarigas la fenomenon tradiciaj kiuj estas okulfrape pli bonaj ol alternativoj, sed kiuj tamen universitataj fakoj psikologio, sociologio, politiko, merkat- estas ne rapide akceptataj de la homaro. Esperanto apartenas iko, komuniko kaj aliaj, kvankam ili rande interesi•as pri la al tiu listo. temo. La klara priskribo kaj kompreno de la akceptado de Ni rigardu kelkajn ekzemplojn de pli bonaj ideoj, kiuj novaj produktoj kaj ideoj trovi•as en la esplorfako, nomata en tamen ne multe sukcesis. Steve Jobs kaj Apple estigis pli la angla lingvo “Diffusion of Innovations Research,” kaj en „i bonan programaron por tablo-komputiloj dum la 1980-aj tiu artikolo mi nomos •is esplorado pri disvasti•o kaj akcept- jaroj, tamen Mikrosofto kaptis tiom da a„etantoj kaj klientoj, ado de nova±oj (kiel supre menciite, nova±oj povas esti novaj ke •i preskaμ monopolis la tutan merkaton. Sony sukcesis iloj, produktoj aμ ideoj). lan„i pli bonan videon Betamax, tamen gajnis Mitsubishi kun Unu el la „efaj esploristoj pri tiu temo estas Everett Rogers la ne tiel bona VHS-sistemo. Rigardu la klavaron de via kom- el la Ohia ‹tata Universitato (Usono). Antaμ 50 jaroj li verkis putilo, kaj se vi utiligas la QWERTY-klavaron kiel homoj en sian klasikan libron Diffusion of Innovations (Difuzo de Usono kaj en ‚inujo, vi uzas sistemon kiu postrestas rilate Nova±oj). Mi tre rekomendas tiun libron al „iuj esperantistoj, rapidecon kaj logikecon de la klavaro elpensita de Dvorak kiuj volas pli bone kompreni la disvasti•on de Esperanto laμ antaμ 80 jaroj en 1932. strategia, ne lingvistika, vidpunkto. En la resto de „i tiu arti- E„ bonaj ideoj (boneco dependas de la perceptado kaj vid- kolo, mi klopodos utiligi la ideojn de Rogers el lia libro. Bon- punkto de la celgrupo) ofte bezonas multajn jarojn antaμ ol volu memori, ke la ideoj kiujn Rogers kunigis, devenas de esti akceptataj. En Usono, la klare avanta•a metra mezur- preskaμ mil doktoraj disertacioj kaj miloj da fakartikoloj el sistemo ankoraμ apenaμ utiligeblas publike. Homoj ne ›atas pluraj studkampoj: sociologio, psikologio, merkatiko, komu- rapide ›an•i•i. Homoj estas skeptikaj. Homoj kutime ne volas nikado, ekonomiko, geografio, politiko kaj agrikulturo. La esti inter la unuaj, kiuj brakumas novajn ideojn kaj novajn teorio estas klare priskribata, ofte esplorata, kaj sukcese aplik- produktojn. Esploristoj montris, ke e„ en Usono, kiu havas ata en multaj kampoj. Tamen •is nun •iaj principoj ne estas tradicion de akceptado de novaj ideoj kaj varoj, eble nur unu sufi„e bone konataj de esperantistoj. el 40 homoj volonte estos la unua el sia socia grupo por provi La unua nocio de la teorio de Rogers rilatas al kategorioj aμ a„eti ion novan. de akceptantoj. La fundamenta observo de la esploristoj estas, Kiam mi diras ion novan, mi ne parolas pri io nur iomete ke estas kvin fundamentaj grupoj, kiuj akceptas aμ malakcep- nova, sed pri vera, nova elpensa±o. Ne pensu pri nova gusto en tas nova±ojn, kaj tiuj grupoj malsimilas inter si. Krome, la trinka±o aμ pri nova kapablo en via po›telefono. Pensu pri la nova±o estas akceptita laμ sinsekva ordo de, unue, Grupo I; unuaj tablo-komputiloj, la unuaj kontakto-lensoj, la unua tele- poste, Grupo II; poste, Grupo III; poste, Grupo IV kaj finfine, fono, la unua elektra razilo, la unua reciklado-sistemo, la Grupo V. Tio estas, Grupo II akceptas novan ideon nur post la unuaj sekurec-zonoj de aμtomobiloj, ktp. Tiuj ideoj estas akceptado de tiu ideo far homoj de Grupo I. El tiu sinsekvo de sufi„e neatenditaj, novaj, ke ni povas klasifiki ilin kiel akceptado logike konkludi•as, ke firmaoj aμ organizoj, kiuj nova±oj. Kaj en „i tiu difino de nova±o estas „iuj varoj, pro- volas akceptigi novan ideon, vane laboras se ili provas kon- duktoj, sistemoj kaj ideoj, kiuj estas novaj kaj ankoraμ ne ofte vinki la grupojn ekster tiu sinsekvo. Se Esperanto elspezas uzataj en unu komunumo. Por la homaro ankaμ Esperanto monon por konvinki homojn el celgrupo II, dum Grupo I klasifiki•as kiel nova±o. ankoraμ ne ›atas la ideon, tio signifas ke, laμ la teorio, mono Esperanto estas nova ideo, e„ se •i estis elpensita antaμ ne estas optimume investita. 10 Tribuno Konklude: ni esperantistoj profitos se ni komprenos tiujn La teorio de Everett Rogers grupojn. Kiuj ili estas? Kiom grandaj ili estas? Kiaj estas la bonege aplikeblas en la kazo de homoj kiuj konsistigas tiujn kvin grupojn? novaj inventa±oj teknikaj: komputiloj, po›telefonoj, legiloj, LA KVIN GRUPOJ ciferecaj fotiloj k.s. Sed „u oni povas helpe de •i krei strategion Rogers kaj aliaj esploristoj nomas la grupojn “Innovators” de popularigo de ideologio, moro, (Novigantoj), “Early Adopters” (Fruaj akceptantoj), “Early kulturo, lingvo? Majority” (Frua plimulto), “Late Majority” (Malfrua pli- Legu la finan parton de la artikolo multo) kaj “Laggards” (Postrestantoj). Mi nomos ilin simple de Dennis Keefe en la maja Ondo. Grupo I, Grupo II, Grupo III, Grupo IV kaj Grupo V. Tiuj grupoj ne samgrandas. Grupo I estas malgranda — nur 2.5% el la cello•antaro, Grupo II — 13.5%, Grupo III — 34%, ›paro da mono, kresko de enspezoj, pli rapida produktado, pli Grupo IV — 34%, kaj Grupo V — 16%. neμtrala kaj justa interrilato de nacioj, malpli da problemoj La membroj de „iu grupo povas priskribi•i laμ psikolo- •enerale, kontentaj dungitoj, kontentaj akciistoj, sukcesaj stu- giaj, sociologiaj kaj ekonomikaj kriterioj. Grupo I plej intere- dentoj, psikologia sano por maljunuloj. ‚iu havas sian celon, sas nin „ar, se la membroj de tiu grupo ne akceptos Esperan- „u komercan „u idealistan, tamen konkretan celon kiu rilatas ton, la membroj de la sekvaj grupoj tute ne akceptos, „ar la uzon kaj la utiligon de la ideo, sed kiu ne tu›as la ideon tutsimple, Grupo II atendas, ke aliaj homoj unue utiligu la mem. Tiu grupo havas alian grandan trajton: ili volas havi novan ideon. Memoru ankaμ, ke tiu unua grupo estas elcente kompletajn solvojn, senriskajn solvojn kaj profitdonajn rezul- malgranda: nur 2.5% el la tuta lo•antaro, aμ 1 el 40 homoj, tojn. Ili volas vidi, ke nova ideo vere funkcias, ke •i jam apartenas al •i. Tiu malgrandeco influos nian tutan strategion. havas la tutan infrastrukturon por sukcesigi •in, kaj ke ne Kiaj estas la homoj de la ›losila Grupo I? Unue, psikologie estas risko, ke post la ekuzo de la ideo, •i eble malsukcesos. ili malsimilas al aliaj homoj. Ili estas pli scivolemaj, pli kleraj, Tiaj homoj de Grupo III gravas ankaμ, „ar ofte ili decidas ofte havas pli da mono (kio helpas al ili a„eti novajn produk- por universitatoj, por lernejoj, por registaroj, por firmaoj. Ili tojn, ekzemple). Ili nature ›atas novajn ideojn kaj emas ekspe- estas decidantoj, decidestroj, decidistoj. Ili havas la potencon, rimenti. Sociologie, ili ne tre komfortas en siaj lokaj komun- la monon, kaj la respondecon decidi por siaj organizoj. Ili ne umoj; ili ser„as eksteren. Ili legas pri homoj kaj ideoj ekster ›atas eksperimenti; ili volas vidi la rezultojn de antaμaj ekspe- sia propra, loka kulturo. Ili pli ›atas riskojn ol la tipa membro rimentoj. Ili ne ›atas montri la novan vojon. Ili preferas aten- de ilia loka komunumo. Ili ofte ne estas plene akceptataj en di. Atendi longan tempon •is ili vidas pruvojn, multe da siaj lokaj kulturoj kaj ofte estas rigardataj kiel iom strangaj. pruvoj, ke la ideo bonas, bonvojas, kaj antaμ „io, ke •i jam La plimulto (Grupoj II, III, IV, V, do 97.5% el al lo•antaro) ne sukcese uzeblas. Grupo III estas tre granda, kun „irkaμ 34% el akceptas ilin kiel plenajn membrojn de siaj lokaj kulturoj. la komunumo, kaj, kompreneble, granda parto el ili ne estas Do, la membroj de Grupo II ne akceptos Esperanton, se ili decidistoj, sed individuoj kiuj respondecas nur pri si mem aμ ne antaμe vidos sukcesan akceptadon far Grupo I. Kia estas pri siaj familioj, tamen tiuj individuoj havas la samajn psiko- Grupo II? Dum Grupo I estas eksteruloj de la loka kulturo, la logiajn kaj sociaj trajtojn kun la decidistoj — ili preferas aten- loka komunumo, Grupo II estas plene integrita en la socia kaj di •is kiam nova varo, produkto aμ ideo estos jam perfektigita komunika sistemoj de la loka kulturo. Ili estas respektataj kaj kaj preta, sen risko, por a„eto kaj utiligado. Ili ne akceptos aμskultataj de aliaj homoj. Tre malsimile al tiuj de Grupo I, Esperanton se tiu lingvo ankoraμ ne estos uzpreta. Uzpreta kiujn aliaj homoj kutime ne aμskultas aμ sekvas, anoj de Gru- por „iaj uzoj: voja•i al Parizo, diplomi•i „e universitato kaj po II lerte kapablas utiligi komuniksistemojn, personajn kaj esti dungita per tiu diplomo, rigardi „iujn videoludojn en amaskomunikilajn, por akceptigi siajn ideojn. Membroj de Esperanto ktp, ktp. Grupo II, simile al tiuj de Grupo I, ankaμ estas bone edukitaj, Laμ mi, estus tre pozitiva pa›o en la Esperantaj movadoj, sufi„e monhavaj kaj ›atas novajn ideojn. Sed ili estas multe se ni pli atentus tiujn trajtojn de Grupoj I, II, kaj III. Tro ofte pli praktikaj, kaj kapablas klare antaμvidi la konkretan apli- ni provas konvinki homojn, kiuj apartenas al la pli pragmati- kon de iu nova ideo. Laμ Rogers, „i tiu grupo ampleksas pli ol kaj grupoj, speciale al Grupo III. Laμ la teorio de Rogers, tiaj kvinoble ol Grupo I, kun 13.5 elcentoj de la cello•antaro. homoj tute ne atentos nin, „ar ni parolas pri bonaj ideoj, belaj Grupo III havas fundamentan diferencon disde Grupoj I ideoj, kiuj tamen ne povas estis praktike starigitaj nun, kun kaj II. Dum homoj el la du unuaj grupoj interesi•us pri Esper- rezultoj nun. Tiaj homoj de Grupo III ne decidos favore al ni, anto kiel ideo, kiel celo en si mem, e„ kiel sankta afero, tiuj de e„ se ili kredus, ke ni havas la plej bonan ideon de la tuta Grupo III eble prifajfos tion. Grupo III estas praktikaj homoj. mondo. Ili ne decidas laμ kriterioj de bona aμ nebona ideo; ili Ili ne ser„as bonan filozofion; ili ser„as •ustajn, praktikajn elektas vojojn laμ iliaj praktikaj, senriskaj aspektoj. aplikojn. Ili ne volas paroli pri ideo; ili volas havi rezultojn: Se Grupo III ne atentas kaj akceptas nin, ni tute forgesu Grupojn IV kaj V, kiuj reprezentas la alian duonon de la cel- lo•antaro. Ili sekvas, nur sekvas. Grupo V sekvas Grupon IV, kiu sekvas Grupon III, kiu sekvas Grupon II, kiu ekpa›os nur post kiam ili vidas sufi„e da utiligantoj en Grupo I. Krome, anoj de Grupo V akceptos Esperanton, nur se ili estos devig- ataj akcepti •in, ekzemple, kiam ili ne plu havos alian elekt- eblecon. Ekzemple, kiam neniu plu parolos la anglan en la flughaveno de Parizo aμ Pekino. (Daμrigota) Tribuno 11 kun la konstitucio skribita aμ neskribita, Hispanio havos nenion por kontraμdiri”, — diris la ministro. Estas klare, ke Londonaj oficistoj iom tro facile kaj libere interpretis la opinion de Hispanio. Alia punkto en „i tiu afero estas la facileco kun kiu Londo- no akceptas la rajton de popolo decidi pri sia propra estonteco. Kvankam la „efministro David Cameron provas influi la formon de la plebiscito, oni ne neas la rajton de Skotlando decidi. Tute alie estas en aliaj landoj. En la sama gazetara konfe- renco, la hispana eksterlandministro emfazis, ke koncernas nur Brition kaj Skotlandon se ili permesas sendependecon. Tamen la konstitucio de Hispanio, li diris, malpermesas sen- dependi•on pro la “esenca unueco” de Hispanio. Tamen estos ›oko se post sia sendependi•o Skotlando devos re-ali•i al la Bruselo ne deziras sinesprimi pri la sen- Eμropa Unio. Skotlandanoj, same kiel irlandanoj, anglianoj dependeco kaj kimranoj (kaj ankaμ danoj) estas civitanoj de EU ekde 1973. Tradicie, Skotlando estas multe pli favora al la Unio ol de Dafydd ab Iago Anglio. Sed „u post sia sendependi•o, Skotlando devos re-ali•i, kaj „u post Serbio, Montenegro kaj e„ Turkio? Proksimi•as la tempo de la plebiscito en Skotlando pri la Bedaμrinde, la Eμropa Komisiono timas klare respondi pri la estonteco de la lando. ‚u resti aμ ne en Britio? Unu el la plej temo. grandaj demandoj de la afero estas, „u la nova lando restos en Eμropa Unio aμ ne. Tamen Bruselo ne emas respondi al la Pri atingoj kaj fiaskoj demandoj e„, aμ speciale, de parlamentanoj. Unu el tiaj respondoj venis de Maroš Šef£ovi£, membro de Bedaμrinde, en la Ronda Tablo (LOdE, 2012, ¹2) neniu la Eμropa Komisiono. “Nuntempe la komisiono ne povas mencias la plej furoran kampanjon de la lastaj jaroj: Change, esprimi sian opinion pri la afero”, — respondis Šef£ovi£ al tre por kiu multaj esperantistoj deturnis tempon kaj forton el aliaj bona demando de kataluna deputito. La parlamentano volis agadoj kaj kiu kreis multe da seniluzii•o. scii kio okazos se Skotlando i•os sendependa, kompreneble Oni ne preferas emfazi la simplan daμrigon de silenta, pro tio, ke multaj homoj, aμ almenaμ la plejparto de la politika sinoferema agado de esperantistoj kiuj daμrigas la longjarajn klaso en Katalunio, volas sendependi•i de Hispanio. „eestojn — mi celas la atinga±ojn pri kiuj ni fieras de jardekoj Šef£ovi£, aμ, pli •uste, liaj oficistoj, evitis respondi klare (Vikipedio, radioelsendoj, tradukoj de elstaraj nacilingvaj — tradicia maniero de Brusela burokrato. Laμ la komision- verkoj). ano, li ne povas fari alimaniere, „ar ne klari•is la kondi„oj de Male la listo estas serio da mi kaj vi; ili kaj ni. La „efa la plebiscito, kaj „ar li ne konas la naturon de la rilato inter, problemo de esperantistoj estas ke ili ne konas la verbon “pli- unuflanke, Skotlando kaj tio kio restos en Britio kaj, aliflanke, firmigi”. Nur en krizomomentoj ili eltiras la plej fortan re- Eμropa Unio. Šef£ovi£ nur aldonis, ke la membro-›tatoj deci- agemon. das pri la traktatoj kaj la akcepto de novaj ›tatoj. Sed gravaj atingoj de la pasinteco formortas, „ar oni entu- En Skotlando mem la demando jam fari•is parto de la ziasmi•as pri gravaj novaj atingeblecoj, kiuj bedaμrinde ofte kampanjo. Tre rapide, la prezidanto de la Skotlanda Nacia riveli•as blufo aμ kiuj estas ligitaj al personoj kiuj bedaμrinde Partio kaj membro de la Eμropa Parlamento Ian Hudghton ne estas eternaj. anoncis, ke la respondo de la komisiono donas la pravon al la Laμ mi Esperanto transvivos malgraμ la esperantistoj. partio. Carlo Sarandrea “Estas fakto, ke Skotlando, same kun la resta±o de Granda Italio / Itallando / Italujo Britio, jam estas membro de EU… Skotlando kaj la resta±o de (Por kontentigi „iujn, mi uzas „iujn formojn.) Britio ludos siajn rolojn kiel samrajtaj membro-›tatoj, reform- ante la Traktatojn por agnoski la estontajn ›tatojn post sen- Demando? Respondo! dependi•o”, — anoncis Hudghton al la gazetaro. Hudghton akuzas tiujn partiojn kaj politikistojn, kiuj kon- Demando: Mi finlegis la raporton Esperanto — la plej traμas sendependecon kaj disvastigas timon pri tio, kio okazus bona propedeμtiko (laμ la materialoj de Internacia konferen- post la sendependi•o. Inter tiuj homoj estas altpostenaj ofic- co la 13-an de aprilo 2007 en Moskvo). Nun estas kvin jaroj istoj en Londono, kiuj notas, ke Hispanio e„ hodiaμ rifuzas post la konferenco. Mi scivolemas: „u la konferenco ›an•is agnoski Kosovon kiel sendependan ›taton, kvankam •i sen- ion en la praktiko? Kio estis la respondo de la ministro pri kler- dependi•is en 2008. La starpunkto de Madrido, laμ tiuj Lon- igo kaj scienco, A.A Fursenko al la letero de profesoro donaj oficistoj, signifas ke Kosovo ne povas peti membrecon G.M. ‹ilo de la 24a de aprilo 2007? Mi ege ›atus legi artikolon e„ kiam Serbio sukcese ali•os. Laμ tiuj oficistoj, Hispanio en La Ondo de Esperanto pri la postaj spertoj de la konferenc- rifuzus agnoski la sendependecon de Skotlando pro timo, ke anoj. Rudi Koot Katalunio kaj Eμskio petos la samon. Respondo: Bedaμrinde, okazis neniuj ›an•oj kaj neniu Tamen lastatempe, la eksterlandministro de Hispanio José reago de la ministro Fursenko. Ankaμ ne estas iuj informoj pri Manuel García Margallo pli zorge formulas la starpunkton de uzo de la ekspertizo flanke de nia samideanaro. Malgraμ la sia lando. “Se la du partioj en Britio konsentas, ke •i konvenas unika karaktero de la ekspertizo. Gennadij ‹ilo 12 Tribuno Esperanto estas la 64a lingvo „e “Google Translate” Ma›intradukado atingis novan mejlo›tonon, kiam la 22an de februaro la plej konata interreta tradukilo Google Translate (http://translate.google.com) eksubtenis Esperanton kiel sian 64an lingvon. Entuziasmon de la esperantistoj plifortigis la aserto, ke ilia lingvo donas multe pli bonajn rezultojn ol aliaj lingvoj kun same malmultaj trejnodatumoj, kaj ke tio estis la „efa kialo por la frua lan„o. La tradukilo de Google tamen havas siajn kapricojn, pro kiuj oni povas facile konsenti nur pri la grava reklama efiko por Esperanto, ne tiom pri la kvalito de la tradukoj. Ekzistas ma›intradukiloj regulbazitaj, kiuj uzas vortarojn kaj gramatikajn regulojn verkitajn de lingvistoj, kaj statis- tikaj, kiuj uzas algoritmojn verkitajn de programistoj per kiuj la ma›ino aμtomate lernas el granda kvanto de dulingvaj tekstoj jam antaμe tradukitaj de homo. La Google-Tradukilo Provu spekti la paroladon de Steve Jobs en Standford „e estas statistika, dum „iuj pli fruaj ma›intradukiloj por Esper- http://tinyurl.com/jobscc (klaku la ru•an butonon “CC” sub la anto estis regulbazitaj. Tio ›uldi•as precipe al manko de video, elektu “Traduki priskribojn BETA” kaj en la falmenuo grandaj dulingvaj tekstaroj, kiuj ekzistas „efe por la plej pres- Esperanton). ti•aj naciaj lingvoj (ekzemple, traduka±oj pretigataj de UN aμ Marek Blahuš EU). Ser„ilo kiel Google tamen disponas pri kopioj de multegaj retpa•oj, kaj •i ankaμ ciferecigis multajn librojn. ‹ajne „efe La Bolonja grupo centjari•os laμ tiuj tekstoj •i “lernis” Esperanton, kaj tial ne bonas uzi por Antaμ cent jaroj, en 1912, la fama geologo d-ro Achille testado frazojn kiuj jam trovi•as plurlingve en la reto (ekzem- Tellini fondis en Bolonjo (Italio) la Esperanto-grupon Emilia ple, tekstojn de “lernu!”). Grava rimarko estas ankaμ ke la tra- Esperanto-Societo; en 1949 okazis la refondi•o kun la nomo dukado al/el Esperanto „iam okazas per la angla kiel interlin- Bolonja Esperanto-grupo “A. Tellini-Grupo”. gvo („ar nur por tiu lingvoparo oni kolektis sufi„ajn Ekde la 1a •is la 3a de junio la grupo aran•os gravan kun- trejnodatumojn). Tion konfirmis mem dungito de Google, sed venon por festi la centjari•on de la fondo de la grupo kaj sam- tion pruvas ankaμ jena facila eksperimento: Petu al Google tempe de la Katedro de Esperanto. traduki el Esperanto al la rusa la frazon «La vorto “obvious” La tritaga programo de la jubilea aran•o enhavos, inter- ne ekzistas en Esperanto». La respondo estas «Ñëîâî “î÷å- alie, malfermon de historia fotoekspozicio “Unu jarcento de âèäíî” íå ñóùåñòâóåò â ýñïåðàíòî». esperantista historio en Bolonjo” kaj malfermon de la oficiala En direkto angla-Esperanto aperas multaj gramatikaj era- kunveno; posttagmeze viziton de la urbocentro kaj de la nova roj, „ar por la ma›ino vorto kun akuzativa fina±o kaj vorto sen Historia urbo-muzeo. Tuttaga ekskurso konkludos la prog- •i estas tute sendependaj. La direkto Esperanto-angla suferas ramon. pro la ri„a morfologio de Esperanto, pro kiu “skribma›ino” En la historio de la Bolonja Esperanto-grupo menciindas traduki•as, sed “ma›inskribo” ne. la okazigo de pluraj gravaj aran•oj, precipe de kvar organiz- En testo kun 16.000 radikoj („efe PIV-aj), la tradukilo itaj italaj naciaj kongresoj (1920, 1952, 1986, kaj 2000) kaj de tamen rekonis duonon. ¤i ankaμ bone elturni•as pri la „apel- la Jubilea UK en 1955. itaj literoj, „ar akcepti•as “›ipo”, “sxipo”, “shipo”, kaj e„ Mario Amadei “sipo”, kvankam tradukoj povas varii (“„eno” = “chain”; La malnova foto montras la pioniran Esperanto-grupon en Bulonjo “cxeno” = “string”), kaj nerekonita deriva±o “›an•a±o” traduk- en la fondojaro 1912. i•as “Shanghai”. El landonomoj Google uzas “Italujo” sed “‚inio”, rekoni•as tamen „iam ambaμ formoj. El nombraj adverboj •i komprenas nur “unue” •is “kvare”. La multaj artikoloj en Vikipedio influis •ian lingvouzon, „ar “User is drunk” traduki•as kiel “Vikipediista estas ebria”. En›teli•is ankaμ iuj hispanaj vortoj, pro kio “unjustified” traduki•as kiel “injustificada”. Tiu mistraduko cetere aperas ankaμ en ma›intradukitaj trompmesa•oj, kiujn esperantistoj jam komencis ricevadi. En komparo kun aliaj tradukiloj en la direkto angla-Esper- anto, Google Translate donas pli bone legeblajn tradukojn ol Trukilo (traduku.net) kaj Esperantilo (esperantilo.org), sed kompareblajn kun GramTrans (gramtrans.com), Apertium (apertium.org) kaj Elitrad (traduku.net). ¤ia forta flanko tamen estas la ligiteco al aliaj servoj de Google: Vo„on de angle parolata video en YouTube nun eblas aμtomate rekonigi kaj la subtekstojn tradukigi en Esperanton. Tribuno 13 Bitoteko en Hispana survoje al Europeana! Kial mi i•is dumviva membro de UEA? Ekde la 30a de januaro la Bitoteko de Hispana Esperanto- Komence de 2008, tuj post mia Federacio aperas en Hispana: http://hispana.mcu.es/es/ memlernado de Esperanto per la estaticos/contenido.cmd?pagina=estaticos/presentacion lernolibro de Boris Kolker, mi unua- Hispana estas projekto de la Ministerio pri Edukado, Kul- foje vizitis la retejon de UEA kaj pri- turo kaj Sporto de Hispanio celanta arigi la hispanajn bit- pensis ali•on al •i. Tiam mi rezignis. kolektojn de ar†ivoj, bibliotekoj kaj muzeoj, inter kiuj elsta- Por kio? La revuo Esperanto raportas ras la bitotekoj de hispanaj universitatoj kaj de la Aμtonomaj precipe pri esperanta±oj kaj Esper- Komunumoj. antujo, do aboni •in ›ajnis al mi iom Hispana plenumas je landa nivelo la samajn funkciojn kiel stranga — mi ja lernis la lingvon ne Europeana, kaj •i kolektadas •is nun la dokumentojn de 162 por legi pri •i, sed por ekscii pli per •i! Partopreni kongreson bitotekoj, inter kiuj la nia. Tio signifas pli da videbleco por nia mi tiam ne planis, kaj la ali•o bildi•is kiel iom nebula afero — kulturo •enerale kaj la pli konkretajn avanta•ojn, ke eblos mi ja dum longa tempo ne membri•is en iu ajn organiza±o, aliri niajn dokumentojn rekte el la ministeria retejo (kio alpor- post mia neevitebla ani•o en Tutsovetia Junpionira Organizo tos al ni iom da presti•o) kaj fari ser„on en „iuj kolektitaj bito- antaμ „irkaμ kvaronjarcento. tekoj samtempe. Ekzemple, se oni ser„as la vorton “Esper- Pasis kvar jaroj de mia esperantista vivo. Mi daμre restas anto”, Hispana montras 1483 rezultojn, el kiuj 1451 venas el solulo, ne partoprenante iujn ajn forumojn kaj e„ ne kontakt- Bitoteko. Sed ni vidas, ke kelkaj aliaj datenbankoj havas ante samurbajn esperantistojn. Fakte por mi Esperanto estas ankaμ dokumentojn rilatajn al la ser„o, kiel, ekzemple, RACO lingvo per-reta. Legi, traduki kaj verki en Esperanto estas mia (Revistes Catalanes amb Accés Obert), kiu disponas ok. preferata vojo en „i tiu tutmonda lando. ‚i tiuj bitotekoj alportas, pere de Hispana, siajn dokumen- Tamen mi pli kaj pli ofte pensis pri utileco de UEA-ani•o. tojn al la projekto EuropeanaLocal, kies nacia kunordiganto Kial? estas la Ministerio. Hispana ankaμ prizorgas adresaron pri la Unue, mi a„etas „iam pli da libroj en la libroservo de bitprojektoj disvolvi•antaj en la lando. ¤i i•as do taμga kun- UEA, ver›ajne la plej bona kaj abunda en Esperantujo. ordigilo inter la diversaj registaraj aμ privataj institucioj, kiuj Lastfoje mi pagis „irkaμ 300 eμrojn kontraμ 15 varoj kaj even- entreprenis bitprojekton. tuale mi finlegos „ion post unu jaro. Kaj mi jam notis pliajn ‚i-rilate, por ke la dokumentoj de nia Bitoteko estu ankaμ librojn a„etendajn. Do dek-procenta rabato, kiun •uas UEA- en Europeana, ties bibliografiaj rikordoj devas plenumi cer- membro, estas sufi„e alloga afero por librovermo, „u ne? tajn kondi„ojn pri specifaj metadatenoj, kiujn ni ankoraμ ne Due, finfine mi ricevis eksterlandan pasporton kaj firme uzas. Ni devas do adapti nin al la postuloj de Europeana. decidis komenci mondvoja•adon. Mia unua celo estas „i-jara Ana Manero UK en Vjetnamio. Kaj jen mi trovis plian avanta•on en la Notoj: UEA-membreco — ali•kotizo malpli alta je 35 eμroj. Baga- Bitkolekto. Kolekto de bitaj aμ ciferecaj dokumentoj. telo, sed agrabla, kiel oni diras en Ruslando! Bitoteko. Bita biblioteko, cifereca biblioteko. Trie, „iam pli ofte mi alfrontas bezonon trovi spertulojn pri certa fako en Esperantujo. Guglo, Ipernity kaj aliaj retejoj certe helpas pri tio. Sed nur la fakdelegita reto de UEA havas pli ol 1800 fakulojn, kiujn oni povas sufi„e facile trovi kaj kontakti. Tiu argumento decidis „ion. Mi povas pluvivi sen rabatoj, sed tia datumbazo estas por mi ne preterebla. Do mi a„etas aliron al •i! Kaj plej bona solvo ›ajnas al mi dumviva membreco — ja kontraμ nur tricent eμroj mi dum mia tuta (espereble sufi„e longa) vivo ricevados „iujn menciitajn eblojn plus pdf-versiojn de Esperanto kaj Jarlibro. La sumo ne tro grandas por longatempe cerbumi pri •i. Mi povas mencii ankaμ aliajn kialojn, ekzemple la „iaman inklinon al subtenado de bonaj aferoj, la deziron helpi al la „efa Esperanto-organiza±o, ktp. Ili ja vere „eestis, sed ne estis solaj instigmotivoj. Mi konsideras min realisto-idealisto, kiu strebas atingi idealismajn celojn per praktikaj agoj. Nu, mi Nova Esperanto-Domo en Malago i•is dumviva membro de UEA kaj registri•is kiel fakdelegito pri la historio de Siberio, ±urnalismo kaj publikaj rilatoj. (HeKo) La 12an de oktobro 2012 okazos inaμguro de la La projekto Esperantistoj-‡urnalistoj, lan„ita de mi, mal- Esperanto-Domo en Malago, Andaluzio. Tiutage la Konsul- graμ diversaj obstakloj jam helpis al kelkaj samideanoj per- ino de la Esperanta Civito, Marie-France Conde Rey, tondos labori „irkaμ 1000 eμrojn — tute reala mono, kiun ili gajnis la inaμguran rubandon kaj faros la festparoladon. Sekvos danke al sia lingvokono. Nun mi preparas plian per-Esperan- vizito de la Esperanto-Domo kaj prezento pri •ia rolo, fare de tan projekton, kiu celas precipe komercistojn kaj oficistojn. la prezidanto de Esperanta Naturamikaro, Julio Herrero. Post- Danke al •i interesatoj, kaze de sukceso, povos gajni milojn, tagmeze kunvenos la Civita Senato en ordinara sesio. dekmilojn da eμroj. Kaj mi esperas, ke la datumbazo de UEA La 13an-14an disvolvi•os la unua Astrologia Semajnfino helpos min en „i tiu afero. Sufi„as babila„i pri utileco de en Esperanto (ASE). Temas pri studrondo iniciatita de Fran- Esperanto, venis tempo por uzi •in! cisco Xavier Martín Gomez, Mariangela Varese kaj aliaj. Stanislao Belov 14 Tribuno Aleksandro Herzen: Iom da suno en friska akvo de Alen Kris

ntaμ ducent jaroj, la 25an de marto (Gregorie: la 6an de Herzen kiel socia pensulo kredis la socialisman futuron de Aaprilo) 1812 naski•is Aleksandro Herzen (ruse: Alek- la homaro, kio estis sufi„e komuna kredo de la epoko. Sed, sandr Ivanovi„ Gercen, 1812–1870) — eble, la plej originala kontraμ tiu konsola optimismo, li tute ne kredis favoran evo- figuro en la listo de la rusaj herooj de l’ spirito de la 19a jar- luon de la Okcidenta civilizacio kiun li rigardis deinterne. cento. “Degenero”. Per tiu vorto li difinis la socian proceson en Infano ne tute legitima de tute fremdeca patro, li portis la Eμropo post la franca krizo de 1848. Degenero pa›anta al inventitan germanan nomon, sed profitis privilegiojn de nobe- sistema degenerado. (Kaj kion vi volas? Kion vi povas atendi lo. de la landoj posedataj de butikanoj kaj komercistoj?) Infano de siaj epoko kaj lando kaj samtempe eμropano, li Herzen kiel memora kaj beletra verkisto meritas specialan adoptis, pli •uste, adaptis la filozofian modon germanan, la mencion. Lia lingva±o preterpasas la tradicion de Pu›kin. francan socian doktrinon kaj la anglan pasion al natura scien- Neregula, originala, kiel la aμtoro mem, la lingva±o de Herzen co. Sed li „iam restis kritika en la apliko de iuj ajn tendencoj produktas absolute siaspecan, neripeteblan efekton. Al tiuj, aμ sekvo de iuj ajn skoloj. Oni povas diri: li „ie sekvis sian kiuj tute ne konas lin kiel aμtoron, mi rekomendas trovi kaj propran padon kiu ofte kondukis lin malproksimen de la ruti- legi Pasintecon kaj pensojn, memorverka±on kristaligintan na vojo. lian sperton en unikan dokumenton de historio, valoran speci- ‚u naturdevena, „u edukita, lia sendependeco faris lin uni- menon de literaturo kaj sintezan produkton de potenca menso. ka silueto sur la intelekta horizonto de la jarcento. Se oni devigus min doni bildan nuancon al tiu fenomeno Herzen estis idea okcidentano, sed tiom kritika rilate al la de kreo kaj personeco, kiu „irkaμprenus en si la heroon de mia disvolvo de la Eμropa civilizacio, ke lia situo povis, laμvole, kurta skizo, mi preferus tian: iom da suno en friska akvo. konsideri•i kiel plene kontraμeμropista. Samtempe, li ne „esis esperi pri la rusa komunumo… Fidela al sia intelekta skrupul- eco, li tamen ridetis skeptike, kiam lia amiko Mi†ail Bakunin alvokis sin bazi sur la kamparana komunuma sa•o. Ankoraμ kiel knabo, Herzen ±uris lukti por la libero de sia patrio. Scenoj de reala vivo, kiujn li observis „irkaμe, kaj la receptoj de solvo de sociaj problemoj, kiujn li legis en francaj libroj, formis lian projekcion de vivo kaj li iris laμ tiu projek- cio. Studento de la Moskva universitato, Herzen sin koncentris sur matematiko kaj naturaj sciencoj. Tre tipa por li elekto. Lia denaska inklino al historio kaj literaturo postulis restarigi ekvilibron: speciali•o mutilas intelekton. Post sukcesaj studoj, nelonga ›tatservo, fruktodona litera- tura laboro kaj du ekziloj kaμze de “kontraμle•a aktivado”, Herzen forlasas — por „iam — Ruslandon. Estas la jaro 1847. (Herzen havas 35 jarojn.) Li lo•as komence en Francio, poste (de 1852) en Anglio. Tie, en Londono, li lan„as sian faman projekton de presa propagando: ege gravan iniciaton por la progresista evoluo de sia patrio. La titana figuro de Herzen sin apertas trans la ekstrema — mirinda — ri„eco de liaj komunikaj rilatoj. La plej grandaj intelektaj kaj moralaj aμtoritatoj de Eμropo de plej diversaj tendencoj kaj politikaj opinioj fieris esti liaj amikoj. Soleca kaj sendependa menso, li ne estis izolita de la komplekso de ideoj kiuj satigis lian penson pli fre›e kaj pli varie ol tiun de multaj famaj sampartianoj. Kolokol (Sonorilo), la legenda gazeto de Herzen kaj Ogarjov. Jubileo 15 Kion ni legos en 2012? La redakcio de La Ondo sendis al pluraj eldonejoj demandon pri eldona±oj, aperontaj en la 2012a jaro. Preskaμ „iuj volonte konsentis respondi, dum kelkaj skribis, ke ili ne havas eldonplanon aμ preferas ne diskonigi •in. Kaj nun kona- ti•u kun la subaj listoj kaj planu viajn a„etojn.

Peter Balá el Espero (Slovakio) Espero funkcias en Partizánske (Slovakio) ekde 2003. Jam aperis 20 libroj, 4 DVD-Rom, 2 KD-ROM, 1 muzika KD. Eldonota±oj por la jaro 2012: — Historio de UEA: impona verko de Ziko van Dijk; — nova poemaro de juna talentita itala aμtoro Nicola Ruggiero; — lernolibro de Esperanto en la slovaka Esperanto za tri mesiace, traduko de la „e†a lernolibro de Petr Chrdle; — reeldono de la lernolibro de Esperanto en la slovaka Esperanto priamou metó- dou de Stano Mar£ek. Por E@I okazos eldonoj: — dua, plivastigita, korektita eldono de la verko Komputeko (angla-Esperanta terminaro de komputilaj vortoj) de Yves Nevelsteen; — dua eldono de Detala gramatiko de Esperanto de Bertilo Wennergren; — kvara eldono de DVD-Romo Esperanto elektronike.

Paul Peeraerts el FEL (Flandrio, Belgio) Malgraμ iom reduktita oficista stabo, la eldonejo de Flandra Esperanto-Ligo daμre eldonas verkojn de renomaj aμtoroj. Komence de 2012 aperis La kronprinc- edzino de John Francis — nova rakonto pri intrigoj, miskomprenoj kaj sekretaj bataloj en mezepoka etoso! En la presejo nun estas Bildvortaro, multe ampleksigita pli ol 600-pa•a versio de la iama bildvortaro de Rudiger Eichholz, bazita sur la 6a eldono de la granda Duden-Bildvortaro.

Gersi Alfredo Bays el Fonto (Brazilo) La eldonejo Fonto (Chapecó, Brazilo) aperis en 1980, kaj ekde tiam •i eldonis pli ol 120 librojn. ‚i-jare jam eldoni•is la kvara volumo de Antologio Latina kaj la dua eldono de la romano Sed nur fragmento de Trevor Steele. En preparo estas la dua eldono, rekompostita de Cent jaroj da soleco de Gabriel García Márquez, tradukita de Fernando de Diego, kiu unue aperis en 1992; Tartufo de Moliero en la traduko de André Cherpillod; Dan•eraj rilatoj de Choderlos de Laclos, tradukita de Jean-Luc Tortel; Ferramentas gramaticais de André Cherpillod en la portugala traduko de Gersi Alfredo Bays; kaj Renkontoj dumvoje de la bulgara verk- istino Elena Popova. Kaj aliaj, eble…

Hori Jasuo el Horizonto (Japanio) Horizonto estas mia persona eldonejo. En aμtuno 2011 mi eldonis mian propran libron Esperanto-esearo de mondvoja•anto s-ro Hori en la japana, kaj •iaj 500 ekz. el„erpi•is en januaro 2012. En 2012 mi jam eldonis la libron Miaj voja•oj tra la mondo (Esperante, 400 ekz.) kaj planas eldoni la duan volumon de Esperanto-esearo de mondvoja•anto s-ro Hori (japane) en aprilo kaj Raportojn el Japanio 15 (Esper- ante, 400 ekz.) en junio. Mi havas aliajn planojn, sed nun tiuj ne estas certaj.

Irmi Haupenthal el Edition Iltis (Francio) En sia eldona programo por la jaro 2012 Edition Iltis povas anonci kvar tuj aper- ontajn novajn titolojn: — Gonçalo Neves. Zamenhof kaj Volapük; — Hermann Sudermann. La ekskurso al Tilsit. El la germana tradukis Reinhard Haupenthal; — Johann Martin Schleyer. Rudolf und Hermine oder Die Liebe macht erfinde- risch en la germana, kaj Rudolfo kaj Hermina aμ La amo igas inventema (tradukis Reinhard Haupenthal) en Esperanto. 16 Kulturo Petro Chrdle el KAVA-PECH (‚e†io) KAVA-PECH („e†a mallongigo, kiu signifas “Kongresa kaj kleriga agentejo de Petro Chrdle”) fondi•is en 1992, aperigis 150 librojn, el ili preskaμ duono tu›as Esperanton (verkitaj en Esperanto, tradukoj en Esperanton aμ el Esperanto „e†en, lernolibroj de Esperanto, vortaroj). Nur du titoloj jam maturi•is •is tia grado, ke mi povas anonci kun bona konscio ilian eldonon en 2012: Karel ®apek: R.U.R. Rossumaj Universalaj Robotoj en la serio Oriento-Okcidento; kaj Petr Chrdle: Profesia uzo de Esperanto kaj •iaj specifaj trajtoj, la tria aktualigita eldono.

Kooperativo de Literatura Foiro (Svislando) La nuntempe plej grava libroeldona projekto de LF-koop, apud la kvar perioda±oj, estas la plurcentpa•a Historio de la esperanta literaturo de Carlo Minnaja kaj Giorgio Silfer. ¤i aperos ene de la trijara laborplano 2012–2014.

Vilhelmo Lutermano el MAS (Francio) La Monda Asembleo Socia (MAS) ne estas vere eldonejo, sed rete funkcianta organiza±o, kies membroj interalie eldonas siajn verka±ojn kaj traduka±ojn. Kvankam •i fondi•is en la jaro 2005, •iaj membroj eldonis jam relative multajn librojn, en marto 2012 nia 77a libro estas presata. La libroj de tiu „i jaro 2012 estas: 74. Frederiko Engelso. La evoluo de la socialismo de utopio al scienco. Elgerman- igita de Vilhelmo Lutermano. 75. Georgo Fulberto: “La kapitalo” koncize. Kun recenzo de Lucas Zeise. El- germanigita de Vilhelmo Lutermano (resumo de la tuta Kapitalo). 76. Ivan Efremov. Tais el Ateno. El la rusa tradukis Jurij Finkel. 77. Berto Bre†to. Me-ti, libro de turnoj. Elgermanigita de Vilhelmo Lutermano. 78. Eddy Raats. Rakontoj. Kromaj libroj, ekzemple, tradukitaj el la rusa kaj germana, estas planitaj, sed oni ne povas klare diri nun, kion la verkemaj MAS-anoj ankoraμ prezentos dum tiu „i jaro. La lastaj tri jaroj montras, ke MAS aperigas mezume du librojn monate (sen kalkuli la nur rete aperigitajn tekstojn).

Ulrich Becker el Mondial (Usono) La eldonejo Mondial havas sian sidejon en Novjorko (Usono). ¤ia Esper- anto-fako (www.librejo.com) eldonas „iujare kvin •is dek titolojn. En 2012 ni jam eldonis du librojn kun tekstoj originale verkitaj en Esperanto: — Jorge Camacho. La silika hakilo: poemaro. — Liven Dek. Ne ekzistas verdaj steloj: 60 mikronoveloj kun suplemento. Krome aperos en 2012 tri libroformaj eldonoj de Beletra Almanako, la unua en februaro/marto, la dua en junio, kaj la tria en oktobro. En 2012 la Esperanto-fako de Mondial draste plilar•igos siajn ofertojn de elektro- nikaj libroj (www.bitlibroj.com), i.a. per disponigo de pli da titoloj en la populara ePub-formato, kaj pli da retaj bitlibraj vendejoj ofertantaj ilin.

Vito Markovo el EFK SAT (Francio) Eldona Fako Kooperativa de SAT fondi•is en 2007. En 2012 devos aperi DVD-forme la multlingva dokument-filmo Esperanto de Dominiko Gaμtiero. Krome antaμvidita estas reeldono de ABC de Sennaciismo de Kol„inski kaj Manifesto de Sennaciistoj de Lanti ene de sama libro kun rekuntekstiga enkonduko de Gary Mickle, kaj aprile aperos (okaze de teatra±o dum SAT-Amikara kongreso) traduko de Karotokapo de Jules Renard. Aliaj malpli maturaj projektoj estas survoje, interalie, retlibraj eldonoj.

Gerrit Berveling el VoKo (Nederlando) Entute aperis ekde 1980 •is nun „e VoKo 55 bro›uroj kaj libroj en du serioj: “Vo„oj Kristanaj” ligitaj al kristanismo en plej vasta senco; kaj “Voko-numeroj” — poemoj, eseoj, literaturo ‚i-jare jam aperis „e VoKo la traduko de Pieter-Jan Doumen el la mezepoka nederlanda Karlo kaj Elegasto — romaneto en poezia formo pri Karolo la Granda. Estas presata nun la traduko de la romano Urug de Hella S. Haase, kiun el la neder- landa tradukis mi mem. Pri planoj koncerne estontajn eldonojn kutime mi ne donas informojn. Kulturo 17 Nia trezoro ‚u ne hieraμ la varman manon glacie brogis la akva skvam’, Nikolao Hohlov kaj lipoj trinkis la mir„ampanon La 1891a jaro estis feli„a por la sub la tintado de l’ guta gam’? Esperanta poezio: tiujare naski•is Kolo- ‚u ne hieraμ la koro saltis mano Kalocsay, Julio Baghy, Hendrik pro la senbrida plensanga pu›’, Adamson, Georgo De›kin… Kaj la 31an „u ne hieraμ apenaμ haltis de januaro 1891 en Moskvo naski•is en kantebrio la arda bu›’? Nikolaj Ivanovi„ ¥o†lov, fami•inta Kun la fre›eco de la hieraμ inter esperantistoj kiel Nikolao Hohlov. tre zorge gardis la frida kor’ En Moskvo li lernis en gimnazio kaj „i tiun puton „e la rivero en komerca lernejo kaj eklaboris en la kaj la viburnon en la memor’, „efpo›tejo. En la revolucia jaro 1917 por „e l’ revido dolore sveni Hohlov konati•is kun la polino Vera, kiu en skua ondo de la pasint’, baldaμ i•is lia edzino. La juna familio ne kaj, sveni•ante, rezigne beni akceptis la bol›evistan revolucion kaj la gutoplendojn de l’ plaμda tint’. forveturis al Ukrainio, kie Hohlov ekser- vis en la “blanka” armeo. En la armeo Kune kun Nikolaj Nekrasov li tradu- Hohlov ekhavis tifon kaj estis savita de kis en 1931 el la rusa la studon de Ernest la Brita Ru•a Kruco. Drezen Historio de la Mondolingvo. ¤i Li preferis ne reveni al Moskvo kaj aperis en Lepsiko same kiel Per vo„o elmigris, unue al Malto, kaj poste al plena de Majakovskij (1930) kaj La Re•lando de Serboj, Kroatoj kaj Slove- armeo, elmigris, kaj en 1923 revenis al unua soveta blumingo de Sta†anov noj. Post sep jaroj en Bakar kaj Zagrebo Ruslando). Ekde 1922 Hohlov kunlabo- (1932). Post 1933 li malaktivi•is; nur en (tie li laboris en Adriatika Banko) en ris kun Literatura Mondo, kie aperis liaj Ar•enta duopo (1937) aperis lia artikolo 1928 li revenis en Moskvon, dum lia poemoj, noveloj originalaj kaj traduk- pri Preter la vivo de Julio Baghy. Lia edzino kun ilia filo Juliusz restis en Var- itaj, ankaμ artikoloj. Kutime li uzis la lasta traduko, kiun Bonifatio Tornado sovio. En Moskvo li laboris kiel ekono- pseμdonimon “Skito”. datas je 1948, estis Himno de la demok- miisto en diversaj entreprenoj. En 1930 La 5an de januaro 1924 en Zagrebo ratia junularo de Lev O›anin. li denove edzi•is, kaj en 1931 naski•is estis prezentita lia unuakta komedio La Inter la verkoj de Hohlov elstaras lia lia dua filo Leonid. Post la atako de la Morto de la Delegito de U.E.A., eldonita poemaro La tajdo (1928), kiu entenas 38 nazia Germanio, en 1941 Hohlov kun libroforme en 1924 kiel la unua volumo poemojn kaj la moton el Art Poétique de aviadiluzino en kiu li laboris veturis al de la “Biblioteko de la Konkordo” en Verlain: “De la musique, avant toute Ta›kento kun sia familio. El Ta›kento li Zagrebo. En 1924 aperis en Lepsiko lia chose…”, kiun Waringhien tradukis: revenis Moskvon en 1944 kun rompita traduko de la Orientaj fabeloj de Vlas “Muzikon antaμ „io alia!” Kaj laμ atesto sano. En 1952, kiam li laboris kiel estro Doro›evi„. Post du jaroj sekvis la unu- de Ivo Rotkvi„ (1965), Hohlov fajfis de planfako en la bierfabriko Ostankino, akta vodevilo Granda bruo pro nenio de melodiojn, kaj sub la sonoj aperis rimoj li havis apopleksion kaj post kelkaj D. Dobin, kiel la 3a volumo de la kaj versoj. Tiel aperis perloj de la Espe- monatoj, la 26an de februaro 1953 lia “Biblioteko de Konkordo”. En 1928 ranta liriko, ekzemple, La luna ebrio vivo fini•is. aperis la teatra±o Morto de Danton de Jen — •i brilas, mia luno, Hohlov eklernis Esperanton kiel 14- Aleksej N. Tolstoj kaj la originala poem- Virgomaska amlucerno, jarulo en 1905. La plej unua kajero de La aro La Tajdo, eldonitaj de Heroldo de Nuda mamo el latuno, Ondo de Esperanto, aperinta en februaro Esperanto en Horrem bei Köln. Iritilo de l’ eterno… 1909, mencias lin kiel aktivan propa- En Moskvo Hohlov daμrigis sian La temaro de La tajdo estas varia; gandiston de Esperanto en la po›tofic- esperantistan agadon, interalie, kiel apud amversa±oj estas politika liriko, ejo. En Moskvo li okupi•is pri diversaj gvidanto de literatura sekcio en la lingva kiel 1905 kaj Eμropo, nostalgia Mia movadaj taskoj, precipe pri informado komisiono de SEU, sekretario de la Patrujo, ›erca Maltrafa pafo, filozofia kaj instru- ado, sed pli gravas, ke en apri- lingva komisiono, kaj gvidanto de la Prolegomeno… lo 1910, kiam li havis 19 jarojn, La Ondo Esperanto-sekcio de la Amikeca Societo Ni finu per vortoj de Tárkony: de Esperanto aperigis lian poemon En VOKS (poste SSOD). Li multe tradukis, Granda promeso kaj multa plenum- tombejo. La poemo, datita je la 17a de sed estas sciata nur unu originala vers- i•o estas tiu „i volumeto. La aμtoro sen- februaro 1910, estas trosentimentala 44- a±o, verkita de li post la reveno la 26an tas la lingvon en la pulso, perfekte estras versa rakonto pri vizito de junulo al la de majo 1928: la formon, liaj ritmoj estas fre›aj kaj tombo de la amatino. sane pulsantaj, liaj rimoj estas novaj kaj Viburno En 1921 Hohlov kaj Dušan Maruzzi ofte surprizaj. Li havas fre›ajn ekpen- kunfondis en Zagrebo la gazeton La ‚e serpentuma rivera turno, sojn, pla„ajn metaforojn. Kiu ne sentus Provo (poste Konkordo), kiu „esis aperi ombrante ›tonojn de moska put’, agrablan eksciton, kiam li parolas pri en 1928, kiam Hohlov forlasis Zagre- en la umbela ornam’ viburno “mentodora kaj karese dol„a vento”, bon. En 1922 Maruzzi fondis eldonejon sunumas bran„ojn sur verda krut’. kiam en sia belega poemfresko “Duelo” Sudslava Esperanto-Servo, al kiu Mi ne forgesis — mi •in rekonas, li malkovras en la skermanta virino Hohlov tuj kontribuis per sia traduko de la kamaradon de l’ fora jun’; “mikson el tigro kaj mimoz'”. (De pa•o Krucumo de Aleksandr Drozdov (same en la animo revide sonas al pa•o. Budapest, 1932, p. 56) kiel Hohlov, Drozdov servis en la blanka la pasinteco tra l’ muta nun. Aleksander Kor±enkov 18 Kulturo ¤eneva triopo sed ›atantoj certe trovi•os, nun tia formo estas laμmoda, kvankam Vatré Beletra kolekto de •enevaj aµtoroj. verkis tion antaμ multaj jaroj. Nur unu — Genève: Esperanto-Grupo La kurta versa±o estas klasike rimita, aliaj Stelo, 2011. — 125 pa•oj. du — rimitaj neklasike, kaj krome “Antaμ kelkaj jaroj la komitato de „eestas proza miniaturo Portreto en la [la ¤eneva Esperanto-Grupo] La Stelo spegulo — lernu, kiel oni povas pri- ekhavis la ideon eldoni kelkajn verkojn skribi virinajn trajtojn, eble vi, samkiel de konataj •enevaj Esperanto-aμtoroj mi, tuj rememoros la praantikvan Kan- kiel Claude Piron, Madeleine Stakian- ton de kantoj… Vuille kaj Henri Vatré. ‚i tiuj tri esper- La blua luno antistoj ne nur vigle agadis por la Esper- tra±aluzie anto-movado, sed ankaμ funkciis kiel rivelos al vi •iaj literaturaj vizitkartoj, do ili estas seniluzie kvazaμ neforgeseblaj steluloj de la la nudan floron •eneva Esperanto-grupo La Stelo, kiujn de mia juno. indas oma•i”, — tekstas la dorskovrilo […] de la libreto. Tute prave. Sur mia brusto rebrilas Madeleine Stakian-Vuille (1910– du kandelingoj 2004) komencis lerni Esperanton en el pala kupro, 1918, en 1930 fondis esperantistan kvardeko (!) da Esperanto-verkistoj pru- lumigu ilin koruson, poste laboris en UEA, ekde vis la jaman maturecon de literaturo kun per via flamo, 1957 estris la menciitan grupon La Stelo tiom da distingeble propraj vo„oj” (el mi estu Eva kaj •isvivis la jaron 2004. Imagu: 85 Vikipedio). Nunaj legantoj, bedaμrinde, kaj vi Adamo, jarojn en Esperanto!.. ‹i verkis, sub ne tiom bone konas liajn verkojn; se min faru reva stranga pseμdonimo Mad Mevo, klasik- brilajn novelojn Malkovro kaj La kimra kaj via Damo. stilajn versa±ojn. Plejparto de ili, el Biblio oni povas legi interrete, liajn (p. 91-92) 1930-aj jaroj, nun aspektas sufi„e arka- poezia±ojn •is nun mi ne konis. Fakte, ike, ankaμ la temoj (pri tutmonda unu- ili “surfaci•is antaμ nelonge el subteg- Claude Piron — la plej juna el la eco-frateco, amo al la verda stelo ktp.) menteja angulo, post preskaμ duona jar- triopo, apartenanta al la sekva genera- banali•is, tamen kelkaj ankaμ nun sonas cento. Ene de tiu poemaro fluge kaj flue cio, sed ankaμ li, bedaμrinde, jam for- fre›e kaj „arme: ruli•as la vortoj por doni vo„on al emo- pasinta (1931–2008). Ne necesas klar- ciplena ka›ita amo”, — skribas anonima igoj pri li, „iuj ni legis liajn verkojn — Naski•u, bur•onaj floretoj, libro-kompilinto. Alipa•e pri la samo: aventurojn de malaperinta Gerda, Vin benu la roso fekunda; “temas pri unika kolekto de pasiaj ‚u-detektiva±ojn, aμ ion pli seriozan ‹iri•u la verdaj korsetoj amokrioj el la 1960aj jaroj direktitaj al psikologie. ‚i-libre trovi•as kelkaj liaj ‹velantaj sub pluvo abunda. unu bela virino kun temperamento sla- poemetoj — la plej atentinda, miaopi- (p. 34) va-itala, kiu siatempe ravis la esperant- nie, estas La sufero de l’ aliaj, premiita ‚eestas ankaμ ›ia interesa artikolo istojn per teatro kaj distro („u vi konjek- en Belartaj Konkursoj de UEA en 1956. pri popolaj kantoj (presita en la revuo tas, pri kiu temas? — VMel). Dum la Kaj krome — komedia teatra±eto La Esperanto, 1935). adoratino evidente ne konfirmis lian ezoko, aparte atentinda por ruslandanoj, Henri Vatré, pseμdonime ankaμ ardon, Vatré profunde intimi•is kun la „ar •i priskribas la rusan vivon antaμ Henri Baupierre (1908–1998). Spertaj lingvo Esperanto, kreante specialajn unu jarcento. Ne temas pri “majesta literatur›atantoj aprezas lian pasti„aron delica±ojn”. Le•era stilo, liberaj, “blan- oksikok-arbo”, tamen troveblas amuzaj Specimene (1962), “kies stilparodioj pri kaj” versoj — ne laμ mia persona gusto, fu›etoj rimarkeblaj nur por atentema ruso. La tuta scena±eto estas tre sprita (nu, Piron neniam verkis malsprit- Nova lingvoscienca revuo a±ojn…) kaj ri„a je sukplenaj sakraj Lingvistik’ (ISSN 1986-4450) estas internacia revuo pri esprimoj en preskaμ „iu repliko. Mi ne lingvoscienco, fondita en 2011 de aro da fakuloj de malsama citos ilin, „ar „iuj estas brilaj. ¤enera- deveno, danke al la apogo de la Internacia Universitato de lajn insultojn kun variaj komparoj el Karlovo (Bulgarujo). ¤ia speciala±o estas, ke •i celas aperigi animala mondo la protagonisto povas sciencajn artikolojn pri lingvistiko en la gepatra lingvo de la toleri, sed kiam sonas insulto specife aμtoro kaj en Esperanto: tiel •i kontribuas al la uzo de “malgran- Esperanta… Do, legu kaj vidu mem, daj” lingvoj por sciencaj celoj kaj al tutmonda legeblo de la ankaμ ri„igu vian lingva±on… artikoloj en la neμtrala lingvo Esperanto. La unua numero de la La libreto estas bona enhave kaj bela revuo aperos fine de la jaro 2012. La limdato por artikoloj estas aspekte. Bedaμrinde trovi•as mistajpoj, la 30a de septembro 2012. iuj e„ •enas la komprenon (“Ni” ansta- Estu inter la unuaj kontribuantoj per lingvoscienca artikolo en via lingvo! taμ “Ne” sur p. 26). Nu, e„ Suno havas Pliaj informoj „e: www.lingvistik.weebly.com makulojn… Roberto Pigro Valentin Melnikov Kulturo 19 Publika Esperanta biblioteko en Bjalistoko

iam en 2007 en Jokohamo la urbestro de Bjalistoko pro- 99,9% de la kolekto estas donacoj. Ne eblas rakonti pri Kmesis krei en la urbo Centron de Esperanto, „iuj kredis, „iuj donacintoj, sed pri kelkaj mi rakontas. Ewa Bondar, long- ke li realigos per la komunuma mono la revon de esperantistoj tempa instruistino pri Esperanto, donacis al ni sian tutan el la jaro 1987a. Tio ne eblis. En la rekonstruita malnova kolekton. Post la morto de sia plenkreska filino malsana je domo „e la iama re•a ›oseo Warszawska dum la 94a UK estis kancero, la patrino, likvidante ›ian lo•ejon, ser„is novajn inaμgurita la nova komunuma kulturcentro Ludoviko Zamen- uzantojn de Esperanto-libroj kaj trovis la Esperanto-Libraron. hof, kiu okupi•as pri multkultureco de Bjalistoko. Esperanto Nia Finnlanda gasto sinjorino Synnöve Mynttinen dum la 11aj estas nur malgranda peco de •ia interesosfero. Bjalistokaj Zamenhoftagoj demandis pri speco de libroj Mirinda kunlaboro kiu, danke interalie al Lidia Lig¾za kaj mankantaj en nia biblioteko, kaj poste pere de UEA sendis al Tomasz Chmielik, komenci•is antaμ la Bjalistoka UK inter la ni 80 librojn por infanoj kaj junularo. Kiam ni renkonti•is en Esperanta mondo kaj la Podla†ia Libraro, donis rezultojn, Kopenhago, kaj mi varme dankegis pro la ricevitaj libroj, ›i kiam en la Urbodomo oni cerbumis „u eblas en la nova situa- ›ajnis konfuzita kaj tuj proponis, ke ni ankoraμ ser„u je ›ia cio organizi publikan Esperantan bibliotekon kaj certigi kosto ion konvenan en la Libroservo de UEA. Kaj ni a„etis monon por •iaj elspezoj. La statuto de la Podla†ia Libraro aldone dek novajn librojn… Berlinanoj sendis al ni e„ dufoje estis modifita per la aldono al •i de la Esperanto-kolekto. Johanon Pachter kun la aμtomobilo plena de libroj kaj gazetoj. Jan LeoŒczuk — la direktoro de la centjara biblioteko, la Lastatempe li alportis, interalie, ege valorajn jarkolektojn de plej granda en la regiono — mem poeto, evidenti•is bonega Pola Esperantisto el la jaroj 1907 kaj 1908 — la unuajn nume- partnero por esperantistoj. Li decidis malfermi la filion ¹14 rojn eldonitajn ankoraμ en la pola lingvo en Lvovo. kun Esperantaj libroj kaj gazetoj. La urbestro certigis, ke en la Niaj donacintoj entuziasme donacis al ni siajn amatajn centro Zamenhof oni malmultekoste pruntedonos „ambron librojn, por ke ni povu malfermi la bibliotekon, kaj baldaμ plu- por la venonta biblioteko. Bonega solvo! Kiam venas ekster- raj titoloj ripeti•is. Kion fari por ›pari lokon por venontaj landanoj ili tuj estas direktitaj al la Esperanto-Libraro por nova±oj? La „ambro havas nur 22 m²! ‚iumarde en la biblio- komenci la aventuron kun la Zamenhofcentro. Mi rakontadas teko helpas volontulino Zsófia Pataki el Hungario, kun kiu ni la historion, informante pri ekzistantaj agadoj kaj planoj. komune kreis plenan liston de Esperanto-gazetoj por havi Septembre 2011 mi partoprenis en Herzberg konferencon informon por ser„antoj kaj por sciigi nin mem, kio mankas por pri Esperanto-bibliotekoj, dum kiu prof. Detlef Blanke kaj kompletigi jarkolektojn. Laμ nia interkonsento, pluraj duoblaj aliaj raportis pri unuecigo de Esperantaj katalogoj, por ke en la ekzempleroj de Esperanto-libroj baldaμ estos transportataj al tempo de retaj katalogoj “on-line” esperantistoj el la tuta mon- Szeged (Hungario), kie ili trovos novan lokon en la universita- do povu kontroli la enhavojn de kolektoj. Malnovaj privataj ta libraro. Post la fino de la volontulado en Bjalistoko, Zsófia kolektoj ofte estis katalogitaj laμ metodoj pripensitaj antaμ revenos tien, kie ›i gvidos „e la Universitato Esperanto-kurson jaroj de iliaj posedantoj, kaj nun ili estas atingeblaj kaj kom- por studentoj. prenataj nur de la aμtoroj mem. La posedantoj havas nek emon Legante en la februara Ondo artikolon pri la libroj eldon- nek tempon ›an•i tion. Librojn oni pruntedonas malofte kaj itaj en 2011 mi havis impreson, ke Bjalistoko i•is grava centro nur al fidindaj homoj, kiuj garantias redonon. La okuloj de la de eldonado. En 2011 ni sukcesis eldoni sep librojn, kaj „i-jare posedantoj daμre •ojas spektante bretarojn plenajn de libroj e„ ni planas eldoni pliajn kvin volumojn, inkluzive de poemaro se polvo kovras ilin pli kaj pli… de la Nobel-premiita poetino Wis³awa Szymborska, kiu Apartenante al granda provinca biblioteko, la malgranda mortis la 1an de februaro 2012. Esperanto-Libraro uzas „iujn rimedojn atingeblajn por publi- Dum 2011 vizitis la Esperanto-bibliotekon 2959 personoj; kaj bibliotekoj en Pollando. La universala komputila progra- ili prunteprenis 1203 librojn. Ni havas 80 konstantajn leg- mo MAK permesas al „iu leganto trovi en la „efa katalogo de antojn, sed ofte agrable surprizas nin homoj, kiuj ser„as mate- la Podla†ia Libraro la kolekton “Esperantiana”. Tie trovi•as rialon pri konkreta problemo. Mi estis feli„a helpante al du „iu Esperanto-libro priskribita laμ la universalaj kondi„oj de germanoj trovi materialojn por iliaj diplomlaboroj pri inter- la programo. Parton de la Podla†ia Libraro kreas Podla†ia lingvistiko. Kelkaj studentoj de la Bjalistoka Universitato Cifereca Biblioteko. 127 malnovaj libroj, kiuj trovi•as en la ser„is „e ni informojn por prelegoj kaj seminarioj. Gimnazi- Esperanto-Libraro, estis ±us kontrolataj kaj, se estos jure per- anoj venas por lerni la teorion de Esperanto partoprenante jam mesite, ni komencos ciferecigi ilin. la kvaran historian-socian konkurson Babelturo, kunorganiz- Panoramo de la Bjalistoka Esperanta Biblioteko itan de la Bjalistoka Esperanto-Societo kaj la 1a Liceo en Bjalistoko. Niaj instruistoj trovas interesajn materialojn por instrui infanojn kaj aliajn kursanojn. Ni propagandas Esperanton, montrante librojn al ekskurs- anoj, vizitantaj Zamenhofcentron, kaj disdonante flugfoliojn. Somere, kiam en BES fini•as kursoj, ni renkonti•as merkrede en la biblioteko. Okazas prelegoj en la pola kaj Esperanta lingvoj pri verkistoj ligitaj al Esperanto pere de siaj verkoj. Niaj gastoj povas surloke ludi la tabulan ludon pri Esperanto en Bjalistoko, aμskulti Esperantajn kantojn, spekti Esperan- tajn filmojn aμ ser„i ion en la reto uzante komputilon. Gravas, ke la Esperanto-Libraro vivas, estas atingebla por „iuj kaj utila ne nur en Bjalistoko. Ela Karczewska 20 Kulturo Heroldo, „u paµzo aµ „eso? Literatura Foiro, 2011, ¹254 La 14an de marto en la retejo Libera Folio aperis artikolo, Oma•e al Steve Jobs, la revuo publi- kiu anoncis: kigas lian enorme sa•an oratora±on en la «‹ajne „esis aperi Heroldo de Esperanto, kiu iam estis Stanford-universitato, 2005. La finaj fra- unu el la „efaj gazetoj de la Esperanto-movado. La lasta zoj, en traduko de Ljubomir Trifon„ovski numero laμ la regula vicordo estas numero 10 por la pasin- kaj Barbara Ilieva nialingven, alvokas ta jaro. Poste sekvis truo de tri numeroj, „ar la sekva ape- tute same kiel en la laste aperinta numero rinta numero estis numero 14 por 2011. La lastaj tri pasint- de The Whole Earth Catalog de Stewan jaraj numeroj ne aperis, same ne aperis iu ajn numero de la Brand antaμ preskaμ 40 jaroj kaj ripetite jaro 2012, kiuj devus jam esti tri aμ kvar». akcentitaj fine de Steve Jobs: “Restu Laμ Libera Folio, la kialoj de la eventuale provizora voremaj! Restu malprudentaj!” halto de Heroldo sendube estas la manko de redaktoro (pro La decembra LF 254 tute ne malrev- tio, ke la elektita redaktoro Etel Zavadlav faris nenion, oni igas siajn fidelajn legantojn. Jen la uver- elektis anstataμ ›i Anna Bartek) kaj forfalo de pluraj konstantaj kunlaborantoj. tura poemo de Gabriel Mora i Arana La Ondo de Esperanto demandis al la redakcio de Heroldo pri la nuna situacio inspirita de poemo de Josep Maria kaj ricevis jenan respondon de Kooperativo de Literatura Foiro, kiu dum la lastaj 15 López-Picó, sialoke inspirita de la fama jaroj eldonas Heroldon: pentra±o La source de Jean-Auguste- «Se HdE ne plu aperus, la eldonejo ne enlistigus •in inter la aboneblaj period- Dominique Ingres; jen la (preskaμ-)pro- a±oj. Ni ne ›atas perdigi tempon kaj presti•on al niaj kunlaborantoj. Pri la malfruo za±o („u ne temas pri poemo?) de Barry probable aperos baldaμ gazetara komuniko». Friedman; jen elektite el la poezio de Je la redaktofino de „i tiu Ondo gazetara komuniko pri Heroldo ankoraμ ne Czes³aw Mi³osz en tradukoj de Kris aperis. ¤is nun nin atingis la numerojn 1–10 kaj 14 por la 2011a jaro, sed neniu Long, Tyburcjusz Tyblewski kaj Irena numero „i-jara. Missiuro (por la aperonta nova Pola AlKo Antologio sub la zorgo de Tomasz Chmielik). Leif Nordenstorm ek-eseas Literatura Konkurso Hristo Gorov – Hrima pri la Biblio: ne nur kiel Sankta Skribo sed ankaμ kiel literaturo. Hristo Gorov – Hrima estis unu el la plej elstaraj bulgaraj esperantistoj, verkisto, Kio pli? Francisko Degoul pri la kon- poeto, tradukisto kaj publicisto. Bulgara Esperanto-Asocio anoncas Internacian tribuo de Ludoviko Zamenhof al la Kon- Esperantan Literaturan Konkurson, kiu okazos „iun trian jaron. En la konkurso greso de Rasoj antaμ cent jaroj; Arman- povos partopreni verkistoj, poetoj, ±urnalistoj el „iuj landoj. do Zecchin postsimpozie pri la Hom- La konkurso havos la jenajn bran„ojn: poezio, prozo, artikolo. aranismo; nova projekto de Rados³aw ‚iu aμtoro rajtas partopreni per du poemoj, originale verkitaj en Esperanto. Nowakowski kun specimeno el •i; Zeki La noveloj devas esti •is 4-pa•aj kaj „iu aμtoro rajtas partopreni per unu novelo, Ergas (tradukita de Donald Broadribb) originale verkita en Esperanto. pri la lingvaj rajtoj de la mapu„eanoj; La poemoj, noveloj kaj la artikoloj devas esti komputile kompostitaj. Carlo Minnaja pri la centkvindeka dat- La konkurso ne havas apartan temon. reveno de la unueco de Italio. La artikoloj estu dedi„itaj al signifa Esperanta aran•o. Mariana Evlogieva recenzas la La gajnintoj ricevos grandajn premiojn. diskon Revado de Rêverie. Giorgio Bonvolu sendi viajn kontribuojn •is la 1a de septembro 2012 rete Silfer levas la kurtenon de Melpomena: ([email protected]) aμ po›te al Georgi Mihalkov, Sofio — 1229, “Nade±da” V, krokize pri la lasta spektaklo de Moni bl. 529 vh. A et. 9 ap. 33, Bulgario. Ovadia (la „efa hebrea aktoro-re•isoro en Italio) pri ciganoj kaj judoj kaj aliaj Ricevitaj libroj diasporoj. HeKo Beletra kolekto de •enevaj aμtoroj. — Genève: Esperanto-Grupo La Stelo, 2011. — 125 p. — (Recenzoekzemplero). Korenkov, Alexander. ivot Zamenhofa: ivot, dielo a myšlienky autora esperanta / Slovenský preklad z esperanta a angli£tiny Pavol Petrík; Úvod Peter Balá, Humphrey Tonkin. — Partizánske: Espero, 2011. — 104 p., il.; 500 ekz. — (Donaco de Espero). Zamenhof Festo 2011 kun Koreaj samideanoj / Redaktis Reza Kheirkhah. — [Pingtung]: Reza Kreirkhah, 2011. — 32 p., il. — (Donaco de Reza Kheirkhah).

Ricevitaj gazetoj Bulteno de Esperantista Klubo en Praha, 2011/3; Esperanto, 2012/2; Esperanta Finnlando, 2012/1; Esperanto Aktuala, 2012/1; Esperanto aktuell, 2011/6, 2012/1; Esperanto en Azio, 2012/74; Espéranto en Marche, 2012/1; Formoza Folio, 2012/14; Frateco, 2012/95; Kontakto, 2011/6; La Ondo de Esperanto, 2012/3; La Revuo Orienta, 2011/12, 2012/1; La Sago, 2011/80, 2012/81; Monato, 2012/2,3; Norvega Esperantisto, 2012/1; REGo, 2012/1; Scottish Esperanto Bulletin, 2012/1. Kulturo 21 or la februaraj Proverboj Trovendaj 4 venis 21 respondoj, Spritaj splitoj kaj preskeraroj P„iuj •ustaj. Ilin sendis: Claude Glady (Belgio), Brian Bishop, Edmund Grimley Evans, Malcolm Jones (Britio), el la kolekto de reduktoro Jind¸ich Tomíšek (‚e†io), Erkki Kemppainen (Finnlando), Jackie Huberdeau, Anne Jausions, Jean-Luc Tortel (Francio), Incesto kaj poligamio, Christiane Altrogge, Hans-Burkhard Dietterle, Edeltraut Hen- aµ: familio kun refleksivo ning (Germanio), Marianna Boharewicz, Dorota Burchardt, La patrino de Linka naskis du gefilojn. La filon ›i neniam Hanna Skalska, Zbigniew Tylkowski (Pollando), Vasan Zang amis. Eble „ar li tro similis al sia edzo, kiun fakte ›i „iam (Portugalujo), Svetlana Konja›ova, Vladimir Romanov, Oleg malamis. ‹i edzini•is al li, „ar la gepatroj preskaμ devigis Vasiljev, Vladimir Vy„eg±anin (Ruslando). ›in… (Júlia Sigmond. Nomoj kaj sortoj. Cluj-Napoca: Exit, La solvo estas: Unu hirundo printempon ne alportas. ‚iu 2011, p. 49; rimarkis Sten Johansson) komenco estas malfacila. Loto donis la libropremion al Clau- de Glady (Belgo), kiun ni gratulas. Fosigu nia sulko, aµ: Am-leksiko en Meksiko Fondigis novan esperantan asocion en meksika lando, laμ rezulto de entuziama kunlaborado de Guillermo Macías, Sudoku Vicente Valdés kaj de aliaj meksikaj kaj eksterlandaj esperant- Sudoku estas japana enigmo populara en la tuta mondo. istoj… (Fondigo de nova esperanto-asocio en Meksiko // Mek- Necesas plenigi la kampojn per ciferoj de 1 •is 9 tiel, ke en sika Esperanto-Informo, 2010, ¹1, p. 1; xa.yimg.com/kq/ „iu horizontala kaj vertikala linio kaj en la kvadratoj 3×3 la groups/18310308/254801082/name/me-informo-2010-1. ciferoj ne ripeti•o. Viaj respondoj venu al la redakcio antaμ la pdf) 15a de junio 2012. Hugo›ima Komputile kompilis Aleksej Kor±enkov TOYOSIMA Yosio… (1890-1955) estis japana novelisto, literaturisto pri la franca lingvo, kaj eljapanigis el la franca la romanon “La Mizeruloj” de Viktor Hugo. (Komenatario al Mirinda ‚apelo de TOYOSIMA Yosio, vastalto.com/librejo/ MirChap/MirChap.html) Mono fluas preter kaso Ne ekzistas kasitaj elspezoj. (Ferenc Harnyos, 14 feb 2012, yahoo-grupo esper-inform, mesa•o 5121) Muzoj kaj manioj La Varsovia E-klubo lige kun la nunjara Tago de la Ge- patra Lingvo ligis kunlaboron kun grupo de junaj muzul- manioj. (Barbara Pietrzak, 10 mar 2011, yahoo-grupo landa- agado, mesa•o 15636) Ser„u la kukolan ovon La [UEA-]estraro konsistas [krom d-ro Probal Dasgupta] el ges-roj Loes Demmendaal, Maritza Gutierrez, Stefano Kel- ler, Claude Nourmont, Barbara Pietrzak, Amri Wandel. Unu el ili havas la esperantan civitanecon. (La UEA-diarkio firm- Juda humuro igas sian gvidadon // HeKo 445 1-A, 17 jul 2010, esperantio. Ne zorgu, ili trovos nin! net/index.php?id=1371) Abrahamo kaj Ester estas juda paro el Novjorko. Ili faras Stela lando voja•on al Aμstralio por festi la 40-an datrevenon de sia ge- kiu diras, ke en Astrujo ne okazas io? (Renato Corsetti, edzi•o. Dum la flugo super la oceano okazas paneo „e la 9 jan 2012, yahoo-grupo informado, mesa•o 2243) motoro de ilia aeroplano. La piloto sukcese alterigis la aviad- Beletra kokinejo ilon sur iu malproksima insulo. La E-Kluko Jules Verne estas klubo por esperantistaj La pasa•eroj estas ›okitaj kaj tre embarasitaj. Post unu homoj kiuj ›atas beletron, kinon, teatron, aliajn artajn manis- horo diras Abrahamo al sia edzino: “Ester, „u ni pagis al la festaciojn koncernajn al literaturo… (La EKJV ser„as kun- sinagoga funkciulo por la menditaj sidlokoj?” laborantoj [tiele], klubojulesverne.wordpress.com) Ester: “Ne, mi ne havis la tempon por fari tion”. Abrahamo: “Kaj la mondonacon al la juda helpfonduso?” Truu konon, tradu kilon Ester (honteme): “Oh, Dio! Mi simple forgesis aran•i la Temas pri teksto analizante la avanta•ojn kaj malavan- pagon”. ta•ojn de la kreado de aμtomataj tradukiloj per Apertium, Abrahamo: “Kaj la mondonacon al la juda religia semina- rimedaro por kontrui aμtomataj tradukilojn. (Salutvorto de la rio, „u vi sendis?” redaktoro // Teleskopo, 2011, 3a eldono) Ester: “Mi preparis la koverton sed ankoraμ ne enpo›tigis Plukis István Ertl •in”. Ni ser„as kunlaborantojn por Mozaiko. Se vi ›atas Abrahamo (•ojplene kaj krie): “Ho, mi •ojegas! Ni estas verki krucvortenigmojn, ›aradojn kaj aliajn enig- savitaj! Ne zorgu, ili ser„os nin kaj fine trovos nin!” mojn, sendu ilin al nia redakcia adreso. El la kolekto de Josef ‹emer 22 Mozaiko Donacoj

Savi la vivon (7) Donacoj faritaj ekde 19 feb 2012 •is 17 mar 2012 Anonime (Germanio) ...... 200,00 Anonime (Germanio) ...... 20,00 Anonime, diversaj (Germanio) ...... 125,00 Hans Joachim Böttcher (Germanio) ...... 100,00 Josef Fischer (Germanio) ...... 300,00 Rudolf Fischer (Germanio)...... 300,00 Armin Kadow (Germanio) ...... 200,00 Gunthild Meyer (Germanio) ...... anonima sumo Heinz-Wilhelm Sprick (Germanio) ...... 50,00 Entute ekde 19 feb 2012 •is 17 mar 2012 .....1.295,00 Je la 18a de februaro 2012 ...... 29.632,00 Je la stato de la 16a de marto 2012 ...... 30.927,00 Kroatio. La Esperanto-Maskerada Kompanio Pado¢ (Tohu- Libromendo vabohuo) ankaµ „i-jare partoprenis en la tradicia karnavala Kelkaj personoj el Germanio decidis helpi al Halina ali- parado en Rijeka (p. 5), montrante al centmilpersona spekt- maniere. Iliaj donacoj estis uzitaj por atan•i grandan libro- antaro sian „aron kun veturilo, ornamita per Esperanto-flago. mendon „e la eldonejo Sezonoj kaj tiel disponigi tre altan (Vjekoslav Moranki¢ / Krešimir Jeri¢) sumon por la savo de Halina. ‚i tiu projekto estas grava, ankaµ „ar la libroj estas parte disdonotaj al bibliotekoj kaj individuaj Esperanto-parolantoj en evolu-landoj. Wolfgang Bohr (Germanio) ...... 50,00 Anonime (Germanio) ...... 1200,00 Anonime, 4 diversaj (Germanio) ...... 6850,00 Entute je la 17a de marto 2012 ...... 8.100,00 Abonhelpa fonduso 2010 ‚i tie estas registritaj donacoj, uzitaj por helpabonoj por la jaro 2010. Tiina Oittinen (Finnlando) ...... 18,00 Gerd Bernhard (Germanio) ...... 12,00 Munkena Esperanto-klubo (Germanio)...... 38,00 Osmo Buller (Nederlando)...... 82,00 Douglas Draper (Norvegio) ...... 50,00 Jos. R. Koch (Svislando) 43,00 CHF ...... 28,90 Burkino István Ertl (Luksemburgo) 70,00 PLN ...... 17,50 . En la vila•o Saint-Jean, je 300 km nordokcidente de Sergej Bronov (Ruslando) 5067,00 RUR ...... 119,20 la „efurbo ™agadugo, estas konstruata universala amikejo Entute...... 365,60 Aurovillage ligita kun Aµrourbo (Auroville) en Barato. Esper- Danke al la Abonhelpa fonduso 17 esperantistoj el 11 antistoj el Togolando kaj Francio aran•is tie lingvan kurseton kaj disdonis lernomaterialon kaj aliajn donacojn. (Adjé Adjévi) landoj en 2010 ricevadis La Ondon. Abonhelpa fonduso 2011 ‚i tie estas registritaj donacoj, uzitaj por helpabonoj por la jaro 2011. Alex Sousa Santos (Brazilo) ...... 120,00 Tiina Oittinen (Finnlando) ...... 38,00 Marc Bavant (Francio) ...... 38,00 Gerd Bernhard (Germanio) ...... 12,00 Munkena Esperanto-klubo (Germanio)...... 38,00 Lovissa Óskardóttir (Islando) ...... 38,00 István Ertl (Luksemburgo) ...... 20,00 Osmo Buller (Nederlando)...... 42,00 Douglas Draper (Norvegio) ...... 50,00 Bengt Nordlöf (Svedio)...... 38,00 Jos. R. Koch (Svislando) 13,00 CHF ...... 8,70 Sergej Bronov (Ruslando) 4042 RUR ...... 101,05 Entute...... 543,75 Nepalo. La „efa konkludo de la unua Sud-Azia Seminario, oka- Danke al la Abonhelpa fonduso 27 esperantistoj el 15 zinta en Katmanduo (p. 7) kun partoprenantoj el Nepalo, Barato landoj en 2011 ricevadis La Ondon papere kaj rete. kaj Pakistano, estis, ke Esperanto bone taµgas kiel pontlingvo, ‚iuj sumoj estas en eµroj. kaj nun sud-aziaj esperantistoj eklaboras, por ke Esperanto estu Dankon pro la donacoj! la pontlingvo inter „iuj sudazianoj. (Bharat Ghimire) 23