DOCSLIB.ORG

Prof. Dr. H. Örcün BARIŞTA

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Prof. Dr. H. Örcün BARIŞTA Prof. Dr. H. Örcün BARIŞTA OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİ 19 VE 20. YÜZYIL SEDEF İŞLERİNE İSTANBUL TÜRBELERİNDEN SANDUKA PARMAKUKLARI ÖRNEKLER S^n^î ciîî^^t'JfP'^'-UĞU DÖNEMİ 19 VE 20. YÜZYIL SEDEF İŞLERİNE İSTANBUL TÜRBELERİNDEN SANDUKA PARMAKLIK! ARI ÖRNEKLER smanlı İmparatorluğunun başkenfi İstan­ arz etmektedir. Bu bağlamda sanduka parmaklık­ bul'da bir çok tüHae vardır. Bu türbelerin ları bilim ddamlannın ilgisini çekmiş ve bazı O bir grubunda gömülü bulunan ölülerin yayınlar yapılmıştır. Örneklersek: sandukasını kuşatan panmaklıklar bulun­ Hakkı Önkal', "Osmanlı Hanedan Türbeleri" maktadır. Bir açıklığı süsleyerek bir tür perde ite isimli eserinde türbeleri tanıtırken parmaklıklara örtmek, merdivenleri sınırlayarak düşmeyi önle­ da eğilmiş bu yapılarda kaç sanduka mek v.b. gibi amaçlarla oluşturulmuş şebekeler­ bulunduğunu kayıt etmiş ve bunların sedef işi ile den, korkuluklardan faddı işlevle tasadanmış par­ bezenmiş olanlarına dikkat çekmiştir. Baha maklıklar sandukanın çevresini kuşatarak ona Tanman ise Eyüpsultan KüHiyesiS Merkez Efendi mekanda ayrı bir yer vermek, sandukaya belli bir Tekkesi', Yahya Efendi Tekkesi*, konulu makalele­ ölçüyle yaklaşabilmek, saygı ve sevgi ile, san­ rinde bu anıtsal kuruluştan tanıtırken Eyüpsultan, dukanın çevresini dolaşabilmek ve dua etmek için Merkez Efendi, Yahya Efendi, Şehzadeler ve duracak yeri ince bir uyarı ile belirtmek ve san­ Kadınlar türbelerindeki parmaklıkbda ilgili bil­ dukayı estetik yaklaşımla süslenmiş, sıcak bir gilere de yer vermiştir. çerçeve ile kuşatmak amacıyla oluşturulmuştur. Dikdörtgen gövdeli, bu kuruluşlar genellikle dört Doğan Kuban ise Yavuz Sultan Selim dikme biçiminde düşey kayıt arasına oturtulmuş Külliyesini tanıtırken sedef kakma bir ahşap par­ yatay kayıtlada birbirine bağlanan parmakçalık- maklıkla yapılmış nraksuranın içinde I. Selim san­ br ya da birbirine ulanan tablalardan meydana dukasına* değinmiştir. getirilmiştir. Sandukayı bir çit bir kafes gibi Ancak farklı amaç ve bakış oçılanyla kaleme kuşatan dikmeler arasına yerleştirilmiş tablalar­ alınmış bu çalışmalarda: Sanduka parmaklıkları dan oluşan çeşitlemeleri de bulunan sanduka par­ ayrı bir başlık altında toplanarak bunlara tofJu maklıkların metal ve ağaçtan yapılmış örnekleri bir bakış yapılmamış, bunksnn tarihleme prob­ vardır. Ağaçtan yapılmış olanlar kullanılan 465 lemlerine detaylı olarak eğilinmemiş ve bunkann malzeme göz önüne alınarak yalnız ağaç kul- görsel nitelikleri yapılış biçimi (formu), boyutları, kınılarak yapılmış parmaklıklar, ağaç yanı sıra kullanılan gereç, uygulanan teknik, süslemede sedef, bağa, fildişi, taş, cam v.b. süsleyici gereçler seçilen konular, biçimlendirme ve kompozisyon, kullanılarak yapılmış parmaklıklar olarak iki ana sırasıyla ele alınarak kayıt edilmemiş ve bunksn başlık altında kümelenmektedir. Örnekler arasın­ analoji ile gruplayan bir çalışma yapılmamıştır. da Hürrem Sultan Türbesi'ndeki sanduka parmak­ lığı ile Gülbahar Sultan Türbesi'ndeki sonradan Bu makalede amacımız İstanbul türbderinde yapılmış kollektif işlevli sanduka parmaklığı hiçbir yer olan sondukalann çevresini bezeyen sedef işi süsleyici gereç kullanılmadan yalnız ağaçtan parmaklıklar üzerinde bir durum saptaması yap­ yapılmış örnekler olmasıyla diğerlerinden ayrıl­ mak, özellikle oğoç işlerinin sedef işçiliğinde bazı maktadır. Şehzade Türbesi'ndeki sanduka par­ bilinmeyen teknikleriyle bazı boşluklan doUuran maklığı ise sedef dışında fildişi kullanımıyla ayırt edilmektedir. Süsleyici gereçler kullanılarak Holıkı Önkal, Osmanlı Hanedan Törbeteri, Kühür Bokonlığı, yapılmış sedef işi ile bezenmiş sanduka par­ Ankora 1992. maklıkları sayıca çoktur ve çeşitlemelerine • Baha Tanman, 'Eyüpsultan Külliyesi', Dünden Rugûne İstanbul Ansiklopedisi, Küllür Bakanlığı Tarih Vakh, istan­ hanedan türbeleri ile dinsel kişilikli türbelerde bul 1994, C.3, s,238, 242. rastlanmaktadır. Mimariyle bütünleşen, onun iç ' Baha Tanman, 'Merkez Efendi Tekkesi', Sudann Öle Yanı dekorasyonunu tamamlayan, kuruluşlarıyla taşı­ Zeytinbumu, Zeytinbumu Belediyesi Kültür Yoyınbn, 2003, s. 109. Ayrıca bikz. Dünden Bugüne istanbul Ansildopedisi. nabilir nitelikleri bulunan bu parçalar ağaç işleri­ ' Baha Tanman, "Yahya Efendi Tekkesi", Dünden Bı^üne nin bazı taşınabilir nitelikteki kültür varlıklarında İstanbul AnsiUopedisi, Küllür Bakanlığı-Tarih Valrfı, İstan­ gözlenmeyen teknik uygulamaları dışında bul, 1994,C. 7, s. 411, s. 410. kullanılan süsleyici gereçleriyle yeni yaklaşımları ' Doğan Kuban, 'Sultan Selim Külliyesi", Dünden Bugüne İstanbul AnsiUopedisi, Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı, İstan­ sergilemeleri yanı sıra estetik değerleri ile önem bul, 1994,C. 7, s. 63. Prof. Dr. H. Örcün BARIŞTA 19. yüzyıl ve 20. yüzyıl ilk çeyreğine tarih- da 1718,1766 ve 1894 yıllarındaki zelzeleler­ lenebilecek bir grup sedef işi ile bezenmiş par­ den* sonra yapılmıştır. Kalan örnekler dışında bu maklığın tarihleme problemlerine eğilmek, bun­ konuda bazı yazılı ve görsel kaynaklardan ların görsel nitelikleri, yapılış biçimi, boyutları, sağlanan bilgiler de bazı sanduka kullanılan gereçler, uygulanılan teknikler ve süsle­ parmaklıklarının değişmiş olduğu görüşünü desteklemekte bazılan ise yapılış tarihleri ile ilgili mede seçilen konular, biçimlendirme ve kompo­ ip uçlan vermektedir. Örneklersek: zisyon sırasıyla belgelemek, analoji yoluyla grup- layarak tanıtmaktır. Bu bağlamda 20. yüzyılda Hadikcriii'l Cevamı'de Fatih Türbesi tanıtılır­ onları koruyarak 21. yüzyıla taşınmalarına kat­ ken *Halid Bin Zeyd Ebu Eyyubi'l Ensari kıda bulunan Başbakanlık Vakıflar Genel Türbesi'ndeki sandukasının etrahndaki gümüş Müdürlüğü ve Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul şebeke yapıldığında büyük sultanların san- Türbeler Müdürlüğüne teşekkür etmektir. dukalan etrahnda bulunan (musaddef) sedefle bezenmiş tırabzonlar da yapılmıştır. Bu hayrın "Yazılı ve Görsel Kaynaklardan Sağlanan icadına bais Sultan Ahmehi Solis (ili) dır. Karşı Parmaklıklarla İlgili Bilgiler" ve "Günümüze 19 ve Türbede iki saraylı ve bir kerime ile birlikte yatan 20. Yüzyıl İlk Çeyreğinden Ulaşan Sedef İşi Fatih'in eşi Beyazıt'in annesi Gülbahor Sultan'dır. Parmaklıklar" olmak üzere iki üniteden oluşan Burada dört sanduka vardır"^ şeklinde bilgiler çalışma İstanbul örnekleri ile sınıHıdır. Bu nedenle verilmektedir. İstanbul dışında örneğin Bursa'daki Orhan Gazi Görsel kaynaklar arasında ilgi çeken bir eser Türbesi'ndeki Orhan Gozi'nin sandukasını D'Ohsson'un 1787 yılında Paris'de yayınladığı kuşatan sedef işi parmaklık kapsam dışı "TaUeau General de L'Empire Ottoman" isimli bırakılmıştır. eseridir. Bu eserde yansıtılan yapılar arasında tür­ belere de yer verilmiştir. Hatice Turhan Türbesi, 466 Fatih Türbesi, Eyüp Sultan Türbesi'nde san- dukalann çevresinde sedefle süslenmiş izlenimi veren parmaklıklar gözlenmektedir". Baha Tanman, Eyüpsultan Külliyesini tanıtırken I. Ahmet 1016 (1607 M.) Dönemi'nde Türbenin onanidığı, Eyüp sandukasının çevresine gümüş telden yapılmış bir şebekenin konduğu daha sonra bu şebekenin İli. Ahmet Döneminin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından onanidığı bilinmektedir demekte ve III. Res.l: Bursa'daki Orhan Gazi Türbesi'nden Orhan Selim'in son mısraı ebcetle 1207 (1792 M.) tari­ Gozi'nin sanduka parmaklığından bir ayrıntı. hini veren som gümüşten şebekeyi buraya koy­ durmuş olduğunu eklemektedir'. Yazılı ve Görsel Kaynaklardan Sağ­ lanan Parmaklıklarla İlgili Bilgiler ' Celal Esat Ar5even,rerfeSancrfı,C.V.,s.341. ' Ayvansarayi Hüseyin Efendi, Ali Salı Efendi, Süleyman Günümüze ulaşan bazı örnekler yazılı ve Besim Efendi, HadikaW'l Cevami İstanbul Camileri ve Diğer görsel kaynaklardan sağlanan bilgiler sanduka Dini-Sivil Yapılar, Hazırlayan, Ahmet Nezih Galilekin, panmaklıklarının 19. yüzyıldan önceki yıllarda da İstanbul, 2001, s. 49. varlıklarına işaret etmektedir. Bilindiği gibi İstan­ ' Mustafa Sevim, Gravürlerle Türkiye, İstanbul 2, Kültür Bakanlığı, Ankara 1966, bkz. Tablolar 118, 137, 64, 70. bul'daki türbelerdeki sedefkari parmaklıkların bir ' Tanman, a.g.m., s. 238-242. Şebeke için ayrıca bkz. grubu yapı yapılırken oturtulmuş bir grubu ise yo Erman Güven, Eyüpsultan Türfjesinin Hat Sanatı Açısından bazı türbelere sonradan bazı kişilerin gömülmesi, Değerlendirmesi, Tarihi Kültürü ve Sanatıyla IV. Eyüpsultan Sempozyumu, 2000, s.316 ve Eyüpsultan Türbesine parmaklıkların eskimesi, yo yapılan onarım sıra­ Vakfedilen Eserler, Tarihi Kültürü ve Sanatıyla II. Eyüpsultan sında defin yerinin gözden geçirilmesi sırası yo Sempozyumu Tebliğler. OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİ 19 VE 20. YÜZYIL SEDEF İŞLERİNE İSTANBUL TÜRBELERİNDEN SANDUKA PARMAKLIKLARI ÖRNEKLER Yulcarda söz edilen eserdelci D'Ohsson'un yapmış olduğu gravüderden birinde Kanuni'nin Hatice Turhan Sultan Türbesi betimlemesinde dört Türbesi'nin içini yansıtan bir çizime yer verilmiştir. dileme ile oluşturulmuş dikdörtgen biçimli bir par­ Burada iki basamaktan oluşan bir kaide üzerinde maklıkla kuşatılmış sanduka ve beş çocuk san­ yükselen çevresinde parmaklık bulunmayan sem­ dukası yer almaktadır. Bu parmaklığın ön cephe­ bolik bir lahit görülmektedir." Buna karşılık Julia sinde köşelerdekiler babalarla taçlandırılmış yedi Pardoe'nun 1835 yılında Londra'da yayınlanmış parmaklık görülmektedir. Bu gravür türbenin 18. olan "The Beauties of Bosphorus", adlı eserindeki yüzyıldaki durumunu belgelemesi diğer gravürler Kanuni Sultan Süleyman Türbesi'nde ' geometrik ise sedef parmaklıkların varlığını ortaya koyması bezemeli bir dikdörtgen parmaklık arkasında san­ açısından dikkat çekicidir. dukalar ve üç kavuk ile bu parmaklığın bir tarafında üç sanduka gözlenmektedir. Bu betim­ İç mimari çizimleriyle
Load more

Recommended publications
  • Arcadius 8; (Column
    index INDEX 319 Arcadius 8; (column of) 184 Balat 213–14 Archaeological Museum 93ff Baldwin, Count of Flanders 15 Argonauts, myth of 259, 263, 276 Balıklı Kilisesi 197–98 Major references, in cases where many are listed, are given in bold. Numbers in italics Armenian, Armenians 25, 189, 192, Balkapanı Han 132 are picture references. 193, 241–42, 258, 278; (Cemetery) Baltalimanı 258 268; (Patriarchate) 192 Balyan family of architects 34, 161, 193; Arnavutköy 255 (burial place of) 268 A Alexander, emperor 67 Arsenal (see Tersane) Balyan, Karabet 34, 247 Abdülaziz, sultan 23, 72, 215, 251; Alexander the Great 7; (sculptures of) 96 Ashkenazi Synagogue 228 Balyan, Kirkor 34, 234 (burial place of) 117 Alexander Sarcophagus 94, 95 Astronomer, office of 42 Balyan, Nikoğos 34, 246, 247, 249, Abdülhamit I, sultan 23, 118; (burial Alexius I, emperor 13, 282 At Meydanı (see Hippodrome) 252, 255, 274, 275 place of) 43 Alexius II, emperor 14 Atatürk 24, 42, 146, 237, 248; Balyan, Sarkis 34, 83, 247, 258, 272, Abdülhamit II, sultan 23, 251, 252, Alexius III, emperor 14 (Cultural Centre) 242; (Museum) 243; 267 278; (burial place of) 117 Alexius IV, emperor 15 (statue of) 103 Bank, Ottoman 227 Abdülmecit I, sultan 71, 93, 161, 164, Alexius V, emperor 15 Atik Ali Pasha 171; (mosque of) 119 Barbarossa, pirate and admiral 152, 247; (burial place of) 162 Ali Pasha of Çorlu, külliye of 119–20 Atik Mustafa Paşa Camii 216 250, 250; (burial place of) 250; Abdülmecit II, last caliph 24 Ali Sufi, calligrapher 157, 158 Atik Sinan, architect 130, 155, 212; (ensign
    [Show full text]
  • Arşiv Belgelerinde Zeyneb Sultan Külliyesi
    T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARŞİV BELGELERİNDE ZEYNEB SULTAN KÜLLİYESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hanife ÇOBAN SEYMEN Enstitü Anabilim Dalı : İslam Tarihi ve Sanatları Tez Danışmanı: Doç. Dr. Mehmet MEMİŞ HAZİRAN – 2019 T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARŞİV BELGELERİNDE ZEYNEB SULTAN KÜLLİYESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hanife ÇOBAN SEYMEN Enstitü Anabilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları "Bu tez 11/06/2019 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından Oybirliği / Oyçokluğu ile kabul edilmiştir." JÜRİ ÜYESİ KANAATİ İMZA Doç. Dr. Mehmet MEMİŞ r/ Prof. Dr. Ahmet Sacit AÇIKGOZOGLU c^r-j // ——* Prof. Dr. Ayşe ÜSTÜN o* t^s^rA v T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Sayfa : 1/1 SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SAKARYA ÜNIVERSITESI• TEZ SAVUNULABİLİRLİK VE ORJİNALLİK BEYAN FORMU Öğrencinin Adı Soyadı Hanife Çoban Seymen Öğrenci Numarası Y166009011 Enstitü Anabilim Dalı İslam Tarihi ve Sanatları Enstitü Bilim Dalı Programı •YÜKSEK LİSANS Q)OKTORA Tezin Başlığı Arşiv Belgelerinde Zeyneb Sultan Külliyesi Benzerlik Oranı %4 ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE, • Sakarya Üniversitesi Enstitüsü Enstitüsü Lisansüstü Tez Çalışması Benzerlik Raporu Uygulama Esaslarını inceledim. Enstitünüz tarafından Uygulalma Esasları çerçevesinde alınan Benzerlik Raporuna göre yukarıda bilgileri verilen tez çalışmasının benzerlik oranının herhangi bir intihal içermediğini; aksinin tespit edileceği muhtemel durumda doğabilecek her türlü hukuki sorumluluğu kabul ettiğimi beyan ederim. r QLi.9h20.13 Öğrenci İmza • Sakarya Üniversitesi Enstitüsü Lisansüstü Tez Çalışması Benzerlik Raporu Uygulama Esaslarını inceledim. Enstitünüz tarafından Uygulama Esasları çerçevesinde alınan Benzerlik Raporuna göre yukarıda bilgileri verilen öğrenciye ait tez çalışması ile ilgili gerekli düzenleme tarafımca yapılmış olup, yeniden değerlendirlilmek üzere @sakarya.edu.tr adresine yüklenmiştir. Bilgilerinize arz ederim. i] A /' (7 Öğrenci İmza Uygundur Danışman Unvanı / Adı-Soyadı: Doç.
    [Show full text]
  • The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire 1St Edition Download Free
    THE IMPERIAL HAREM WOMEN AND SOVEREIGNTY IN THE OTTOMAN EMPIRE 1ST EDITION DOWNLOAD FREE Leslie P Peirce | 9780195086775 | | | | | Mahidevran Valide Sultan : The Valide Sultan was the mother of the reigning Sultan, and the most powerful woman in the Harem, not to mention the Empire. Title Page. For several years after her son's execution, Mahidevran lived a troubled life. The female quarters of Turkish households were then referred to as haremlik due to their The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire 1st edition exclusivity. To foreign ambassadors and emissaries however, many were more direct. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Royal women were custodians of sovereign power, training their sons in its use and exercising it directly as regents when necessary. I came to this book out of curiosity about the Ottoman Empire—a topic into which I had not previously delved—and frustration from finding so few books that went beyond generalities. SUNY Press. Mustafa was sent to Manisa inin the formal ceremony and Mahidevran accompanied him. Scanned in China. The mother of a new sultan came to the harem with pomp and circumstance and assumed the title of valide sultan or sultana mother upon her son's ascension. His name means "Lord of the Door", and he was the chief of the White Eunuchsacting as a chief servant and procurer. Britain and Ireland. Armenians Greeks Jews. Royal houses of Europe. Mihrimah Sultan Raziye Sultan. However, not all members of the Harem were slaves. Islam Christianity and Judaism. Imperial Government reform period.
    [Show full text]
  • Ottoman Empire
    OTTOMANIA_OK_cover 07.05.13 14:39 Seite 1 MICHAEL HÜTTLER, Dr. phil., studied theatre, film DON JUAN ARCHIV WIEN DON JUAN ARCHIV WIEN is an independent research and media studies as well as journalism and communica- OTTOMANIA OTTOMAN EMPIRE institute for opera and theatre history in Central and tion studies at Vienna University; he has been conducting 1 AND Mediterranean Europe from the beginnings to the nine- research for the DON JUAN ARCHIV WIEN since teenth century. 2001. From 2007 to 2010 he has been Director of DON The symposia and books series Ottoman Empire and European Theatre OTTOMANIA EUROPEAN THEATRE JUAN ARCHIV WIEN and since 2011 he is Director of emphasizes the various theatrical and musical expressions of the exponents 1 Don Juan is an important figure in cultural and theatre HOLLITZER Wissenschaftsverlag. of the Ottoman Empire, presented on the theatrical stages of Europe, as well history, originating in Spain in the early seventeenth century, as the appearance of European theatre and opera in the Ottoman Empire, I becoming increasingly widespread in Europe and since the HANS ERNST WEIDINGER, Gewerke, Dr. phil., stu- especially in its political and cultural centre, Constantinople (now Istanbul). late eighteenth century continuously disseminated overseas. Few publications on the topic of the cultural connections between the died law, classical languages, archeology, theatre studies The numerous traces of this theatrical triumphal procession Ottoman Empire and Europe focus on theatre and opera; fewer still have THE AGE OF and art history at Vienna University, and dance, voice and are being systematically catalogued and documented by engaged the topic of the interaction and reciprocal influences of the Ottoman piano in Vienna and Prague.
    [Show full text]
  • Hurrem Sultan, Safiye Sultan, Kösem Sultan)
    T. C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI YENİ TÜRK EDEBİYATI BİLİM DALI TARİHÎ ROMANLARIMIZDA ÜÇ HASEKİ SULTAN (HURREM SULTAN, SAFİYE SULTAN, KÖSEM SULTAN) (YÜKSEK LİSANS TEZİ) Sibel ARKAN Danışman Yard. Doç. Dr. Mustafa ÜSTÜNOVA BURSA 2006 1 T. C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE ........................................................................................................ Anabilim/Anasanat Dalı, ............................................................................ Bilim Dalı’nda ...............................numaralı …………………….................. ..........................................’nın hazırladığı “.......................................... ...................................................................................................................................................” konulu ................................................. (Yüksek Lisans/Doktora/Sanatta Yeterlik Tezi/Çalışması) ile ilgili tez savunma sınavı, ...../...../ 20.... günü ……… - ………..saatleri arasında yapılmış, sorulan sorulara alınan cevaplar sonunda adayın tezinin/çalışmasının ……………………………..(başarılı/başarısız) olduğuna …………………………(oybirliği/oy çokluğu) ile karar verilmiştir. Sınav Komisyonu Başkanı Akademik Unvanı, Adı Soyadı Üniversitesi Üye (Tez Danışmanı) Üye Akademik Unvanı, Adı Soyadı Akademik Unvanı, Adı Soyadı Üniversitesi Üniversitesi Üye Üye Akademik Unvanı, Adı Soyadı Akademik Unvanı, Adı Soyadı Üniversitesi Üniversitesi Ana Bilim Dalı Başkanı Akademik
    [Show full text]
  • T.C. Gazġ Ünġversġtesġ Eğġtġm Bġlġmlerġ Enstġtüsü Tarġh Eğġtġmġ Anabġlġm Dali
    T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ TARĠH EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI TARĠH ÖĞRETĠMĠNDE KADIN ĠMAJININ YENĠDEN ĠNġASI DOKTORA TEZĠ Hazırlayan Meliha KÖSE DanıĢman: Prof. Dr. Mehmet ġAHĠNGÖZ Ankara Nisan, 2011 T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ TARĠH EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI TARĠH ÖĞRETĠMĠNDE KADIN ĠMAJININ YENĠDEN ĠNġASI DOKTORA TEZĠ Hazırlayan Meliha KÖSE DanıĢman: Prof. Dr. Mehmet ġAHĠNGÖZ Ankara Nisan, 2011 i ONAY Meliha KÖSE‘nin ―Tarih Öğretiminde Kadın Ġmajının Yeniden ĠnĢası‖ adlı tezi ……………………….. tarihinde jürimiz tarafından Tarih Eğitimi Ana Bilim Dalı Doktora Tezi olarak kabul edilmiĢtir. AD-SOYAD ĠMZA BaĢkan : ……………………………………....….. ……………………… Üye (Tez DanıĢmanı) : ……………........................ ……………………… Üye : ……………………………………………… ……………………… Üye : ……………………………………………… ……………………… Üye : ……………………………………………… ……………………… ii ÖNSÖZ Tarih öğretimi üzerine yapılan çalıĢmalar, hem tarih öğretiminin yöntem ve teknikleri ile hem de tarih öğretiminin içeriği ile ilgilenmektedir. Bu çalıĢmalar tarih öğretiminin yeniden yapılandırılması sonucunu doğurmuĢtur. Tarih öğretiminde neyin ne kadar ve nasıl öğretileceği soruları, tarih öğretimi için kalıcı sorulardır. Bu sorular tarih öğretiminin kendini sürekli yenilemesini gerektirmektedir. Tarih ve tarih eğitimi üzerine araĢtırma yapanlar bu sorularla her zaman ilgilenmiĢlerdir. Tarih öğretiminde kadın imajının yeniden inĢasını öngören bu çalıĢma da aslında bu sorularla doğrudan ilgilidir. Yani kadın tarihini ―niye, ne kadar ve nasıl‖ öğreteceğiz sorularını içinde barındırmaktadır. Tarih
    [Show full text]
  • Vakıf Kuran Kadınlar Vakıflar Genel Müdürlüğü & Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi 11 Mayıs 2018, İSTANBUL
    Vakıf Kuran Kadınlar Vakıflar Genel Müdürlüğü & Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi 11 Mayıs 2018, İSTANBUL - Bildiriler - V r a a k l ı n f ı d K a u r a n K Hazırlayan Prof. Dr. Fahameddin Başar VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI Ankara - 2019 İÇİNDEKİLER VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI: 132 Vakıf Kuran Kadınlar Sahibi Takdim Vakıflar Genel Müdürlüğü Adına Dr. Adnan ERTEM ................................................................................................................................................ 5 Dr. Adnan ERTEM Sunuş Prof. Dr. Fahameddin BAŞAR ...........................................................................................................................7 Yayın Koordinatörü Haktan Aldığını Halkına Dağıtan Örnek Vakıf İnsanı: Bezmiâlem Valide Sultan Rifat TÜRKER Arzu TERZİ ........................................................................................................................................................... 13 Yayın Sorumlusu Anadolu Selçuklularında Vakıf Eserleri Yaptırmış Kadınlar Aynur DURUKAN .............................................................................................................................................. 21 Mevlüt ÇAM Ankara’da Hayırsever Bir Sultan: Melike Hâtun Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin ÇINAR ................................................................................................................................................... 37 Mehmet KURTOĞLU Huant/Huvant (Hunat) Hatun Vakıfları Mevlüt ÇAM ......................................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Yüzyıllar Boyunca Üsküdar 3.Cilt
    YÜZYILLAR BOYUNCA ÜSKÜDAR (Üçüncü Cilt) Yazar› Mehmet Nermi Haskan . Proje Koordinatörü Veli Saylam Üsküdar Belediyesi Bilgi ‹fllem Müdürü Yay›na Haz›rl›k ve Yap›m Marmara Reklam ve Pazarlama Ltd. fiti. (212) 612 99 87-501 31 72 Redaksiyon Süleyman Nevzat Özdemir Grafik Erkan Berrak Foto¤raflar ve Tarihî Görsel Malzeme Mehmet Nermi Haskan ve Üsküdar Belediyesi Üsküdar Araflt›rmalar› Merkezi Dialar Tayyar As Katk›da Bulunanlar Gülhan Yaman - Yasemin Ufuk Yayla Hülya Çaredar - Ahmet Zahit Emre Kemal Ak›n - Sabri fiahin - Ömer Karc› Renk Ay›r›m› ve Film Sürat Görsel Sanatlar Merkezi (216) 474 08 16-17 Dijital Montaj ve Bask› As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti. (212) 283 84 38 Cilt Sezgin Ciltevi (212) 516 11 63 ISBN Numaralar› Tak›m No: ISBN 975-97606-0-6 3. Cilt No: ISBN 975-97606-3-0 . ÜSKÜDAR BELED‹YES‹ Üsküdar Araflt›rmalar› Merkezi Yay›n No: 3 Temmuz 2001 ‹Ç‹NDEK‹LER Üsküdar Çeflmeleri . 1027 MEHMET A⁄A ÇEfiMES‹ . 1064 ABBAS A⁄A ÇEfiMES‹ . 1030 ESMA SULTAN ÇEfiMES‹ . 1065 ABBAS A⁄A ÇEfiMES‹ . 1032 ESMA SULTAN ÇEfiMES‹ . 1066 ABDÜLAZ‹Z EFEND‹ ÇEfiMES‹ ve NAMAZGÂHI . 1033 FAT‹H SULTAN MEHMET ÇEfiMES‹ . 1066 ABDÜLGAN‹ A⁄A ÇEfiMES‹ . 1033 FAT‹H SULTAN MEHMET ÇEfiMES‹ . 1067 ABDÜLMEC‹T HAN ÇEfiMES‹ . 1034 FATMA NAZ‹RE HANIM ÇEfiMES‹ . 1067 ABDÜLMEC‹T HAN MEYDAN ÇEfiMES‹ (BEYL‹K ÇEfiMES‹) 1035 FATMA SULTAN ÇEfiMES‹ . 1067 AHMED‹YE CAM‹‹ ÇEfiMES‹ . 1037 FETH‹ AHMET PAfiA ÇEfiMES‹ . 1068 AHMET A⁄A ÇEfiMES‹ (P‹R‹NÇÇ‹ ÇEfiMES‹) . 1038 GENÇ MEHMET PAfiA ÇEfiMES‹ . 1069 AHMET ÇELEB‹ ÇEfiMES‹ . 1039 GÜLNUfi EMETULLAH VAL‹DE SULTAN ÇEfiMES‹ .
    [Show full text]
  • Vaklflar GENEL MUDURLUGU Yaylnlari ANKARA • 2005
    1 .. .. .. .., .. VAKlFLAR GENEL MUDURLUGU YAYlNLARI ..• ANKARA • 2005 ı 463 Prof. Dr. H. Örcün BARIŞTA OSMANLI iMPARATORI.UGU DÖNEMi 19 VE 20. YÜZVII. SEDEF • • • •• • ISI.ERINE ISTANBUL TURBELERINDEN SANDUKA PARMAKLIKLARI , ÖRNEKLER OSMANLI iMPARATORLUGU DÖNEMi 19 VE 20. YÜZYIL SEDEF iŞLERiNE iSTANBUL TÜRBELERiNDEN SANDUKA PARMAKLIKLARI ÖRNEKLER smanlı imparatorluğunun başkenti istan­ arz etmektedir. Bu bağlamda sanduka parmaklık­ bul' da bir çok türbe vardır. Bu türbelerin ları bilim adamlarının ilgisini çekmiş ve bazı bir grubunda gömülü bulunan ölülerin yayınlar yapılmıştır. Örneklersek: sandukasını kuşatan parmaklıklar bulun­ Hakkı ÖnkaP, "Osmanlı Hanedan Türbeleri" maktadır. Bir açıklığı süsleyerek bir tür perde ile isimli eserinde türbeleri tanıtırken parmaklıklara örtmek, merdivenleri sınırlayorak düşmeyi önle• da eğilmiş bu yapılarda kaç sanduka mek v.b. gibi amaçlarla oluşturulmuş şebekeler­ bulunduğunu kayıt etmiş ve bunların sedef işi ile den, korkuluklardan farklı işievle tasarlanmış par­ bezenmiş olanlarına dikkat çekmiştir. Baha maklıklar sandukanın çevresini kuşatarak ona Tan man ise Eyüpsultan KülliyesF, Merkez Efendi mekanda ayrı bir yer vermek , sa nd u kaya belli bir 4 TekkesP, Yahya Efendi Tekkesi , konulu makalele­ ölçüyle yaklaşabilmek, saygı ve sevgi ile, san­ rinde bu anıtsal kuruluşları tanıtırken Eyüpsultan, dukanın çevresini dalaşabilmek ve dua etmek için Merkez Efendi, Yahya Efendi, Şehzadeler ve duracak yeri ince bir uyarı ile belirtmek ve san­ Kadınlar türbelerindeki parmaklıklarla ilgili bil­ dukayı estetik yaklaşımla süslenmiş, sıcak bir gilere de yer vermiştir. çerçeve ile kuşatmak amacıyla oluşturulmuştur. Dikdörtgen gövdeli, bu kuruluşlar genellikle dört Doğan Kuban ise Yavuz Sultan Selim dikme biçiminde düşey kayıt arasına oturtulmuş Külliyesini tanıtırken sedef kakma bir ahşap par­ yatay kayıtlarla birbirine bağlanan parmakçalık­ maklıkla yapılmış maksuranın içinde 1. Selim san­ lar ya da birbirine ulanan tablalardan meydana dukasına5 değinmiştir.
    [Show full text]
  • Ve Haz~Res~: Kirim Hanli~I'nin Pay~Tahti Bahçesaraydak~~ Hansarayin Haz~Res~1
    SARAY'A BA~LI B~R CAM~~ VE HAZ~RES~: KIRIM HANLI~I'NIN PAY~TAHTI BAHÇESARAYDAK~~ HANSARAYIN HAZ~RES~1 NICOLE KANÇAL - FERRARI Hansaray2: K~ r~m Hanl~~~ 'n~ n payitaht~~ olan Bahçesaray'da bulunan Hansaray'~ n kurulu~u ile ilgili olarak elimizde son derece az bilgi mevcuttur. Kaynaklara göre, ikinci K~ r~ m Hani olan L Mengli Geray Han 1500 y~l~ndan sonra bir sa- ray in~aat~ na ba~lar. Bunu, saray~ n en eski bölümü olarak kabul edilen "Demir Kap~ "n~ n üstündeki kitabe de do~rular. Bu kitabe, Mengli Geray Han' ~~ saray~ n kurucusu olarak gösterir. Kitabenin tarihi 909 H (1503-1504 M)'dur. Bu kap~ , muhtemelen geni~~ bir araziye in~a edilmi~~ bulunan birbi- rinden ba~~ms~z kö~klere agl~yordu. Sarayda ya~am mekanlar~~ birkaç avlu et- raf~ nda kurulmu~tur. Eskiden saray~ n bir darphanesi oldu~unu da biliyoruz. Bu saray~ n in~as~yla birlikte, eskiden K~ r~ m Hanlan taraf~ ndan avlak ola- rak kullan~ lan Bahçesaray vadisi ve çevresi, yava~~ yava~~ bir ba~kente dönü~ür. ~lk olarak XVI.yy'~ n ortalar~ nda L Sahip Geray Han sarayda ikamet etmeye ba~lar ve göçebe hayata veda eder. Saray~ n bu ilk düzeni ile ilgili bilgileri Bronievski ve Evliya Çelebi'den almaktay~ z. Bronievski3, saray~ n birkaç ta~~ binadan ibaret oldu~unu yazmak- tad~ r. Ayr~ca saraya ba~l~~ olan camiden de bahsetmektedir. Evliya Çelebi Se- yahatnamesi'nde ise, saray~ n bir dere kenar~ nda in~a edildi~ini, dört kap~ l~~ bir duvar ile çevrili oldu~unu, saray~ n darphanesi, mutfaklan, kileri vs.
    [Show full text]
  • Cankurtaran Mahallesi Gülhane Parkı İçi No:35/3 Fatih/İs
    İSTANBUL TÜRBELER MÜZESİ MÜDÜRLÜĞÜ İletişim bilgileri: Cankurtaran Mahallesi Gülhane Parkı İçi No:35/3 Fatih/İstanbul Tel no: 0212 518 29 19 E-posta: [email protected] Sorumlu olduğu il/ilçe: İstanbul Bağlı Birimleri: 1 - Abdurrahman Paşa Türbesi 2 - Adile Sultan Türbesi 3 - Ahmed Buhari Türbesi (Unkapanı) 4 - Ahmed Cevad Paşa Türbesi 5 - Aşık Paşa Türbesi 6 - Ayn'ül Hayat Türbesi 7 -Aziz Mahmud Hüdai Türbesi 8 - Baba Cafer Türbesi 9 - Bala Süleyman Ağa Türbesi 10 -Bayram Paşa Türbesi 11 - Benlizade Ahmet Reşit Efendi Türbesi 12 - Beşir Ağa Türbesi 13 - Bosnalı İbrahim Paşa Türbesi 14 - Bulak Mustafa Paşa Türbesi 15 –Cedid Havatin Türbesi 16 - Cennet Mehmet Efendi Türbesi 17 - Cerrah Paşa Türbesi 18 - Davut Paşa Türbesi 19 - Defterdar Mahmut Efendi Türbesi 20 - Destari Mustafa Paşa Türbesi 21 - Eyüp Sultan Türbesi 22 - Ebu Şeybe El Hudri Türbesi 23 - Ebu'l Vefa Türbesi 24 - Ekmekçi Ahmed Paşa Türbesi 25 -Emir Ahmed Buhari Türbesi 26 - Fatma Sultan Türbesi 27 - Ferhad Paşa Türbesi 28 - Nişancı Feridun Paşa Türbesi 29 - Gazanfer Ağa Türbesi 30 - Nişancı Mehmet Paşa Türbesi 31 - Gülbahar Hatun Türbesi 32 - Gülüştü Valide Sultan Türbesi 33 - Gülnuş Valide Sultan Türbesi 34 - Güzelce Ali Paşa Türbesi 35 - Doğancı Ahmet Paşa Türbesi 36 - Hatice Turhan Sultan Türbesi 37 - Hatice Sultan Türbesi 38 - Hafsa Ayşe Sultan Türbesi 39 - Hamdullah el Ensari Türbesi 40 - Halil Paşa Türbesi 41 - Hattat Mustafa Rakım Türbesi 42 - Havatin Türbesi 43 - Hekimoğlu Ali Paşa Türbesi 44 - Hubbi Hatun Türbesi 45 - Hürrem Sultan Türbesi 46 - Hüsrev Paşa Türbesi
    [Show full text]
  • GAZİANTEP UNIVERSITY FACULTY of ARCHITECTURE
    GAZİANTEP UNIVERSITY FACULTY of ARCHITECTURE 2018-19 Fall Semester Name of the course: Architectural History II Course code: ARCH 211 Name of the Module: Ottoman Architecture in Istanbul ECTS Credit: 4 2nd year– 1st term Undergraduate Compulsory 3 h/w Theoretical: 3 hours per week Practical: 0 h/w Course language: English Instructor: Asst. Prof. Muzaffer Özgüleş Address: Gaziantep University, Faculty of Architecture, Office: 207 e-mail: [email protected] Tel: +90 342 317 2666 Office Hour: Wednesday 14:00-15:00 Course web page: http://www.gantep.edu.tr/ab/ders_icerik.php?id=6867&bolum_id=20255733 DESCRIPTION OF THE COURSE This course module, entitled “Ottoman Architecture in Istanbul”, is designed as a part of ARCH211 Architectural History course taught at Gaziantep University’s Faculty of Architecture for the second year undergraduate students. It is composed of four lectures, each having two parts, and it is adjusted for four weeks of the semester. The contents of the course module will be taught via Timeline Travel e- learning platform. OBJECTIVE OF THE COURSE The primary objective of the course is initiating the encounter of the students with the examples and notion of Ottoman architecture, through the lens of significant historic buildings located in Istanbul, as well as some others in Bursa and Edirne. General objectives The general objectives of the course are as follows: - Learning Ottoman architecture and its principal characteristics. - Understanding different features of Ottoman architecture in different periods. - Differentiating the characteristics of Ottoman architecture from other architectural styles. - Understanding the development of Ottoman Istanbul in the course of history.
    [Show full text]