DOCSLIB.ORG

2017 / Nr 1 / 2017

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
2017 / Nr 1 / 2017 PISMO INSTYTUTU HISTORII SZTUKI UNIWERSYTETU KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE 1 / 2017 / nr 1 / 2017 Od redakcji / 3 1 PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE Plany rozbudowy dawnej warszawskiej rezydencji króla Zygmunta PRACOWNIKÓW IHS UKSW / Augusta około roku 1600 / 4 2016-2017 Zbigniew Bania 2017 Anna Sylwia Czyż, Fundacje Belweder Krzysztofa Zygmunta Paca i jego żony Klary Izabelli / 10 artystyczne rodziny Paców: Anna Sylwia Czyż Stefana, Krzysztofa Zygmunta Przedstawienia Świętej Rodziny wzorowane na kompozycjach i Mikołaja Stefana Paców. Carla Maratty / 28 „Lilium bonae spei ab Katarzyna Ponińska antiquitate consecratum”, Widowiska „bitew morskich” wystawione dla Stanisława Augusta Warszawa 2016. Poniatowskiego / 36 Magdalena M. Olszewska Katarzyna Ponińska, Wzorniki Normanda i Quaglia. Wykorzystanie publikacji francuskich Miraculosa Trinitas Terrestra. przy realizacji nagrobków na cmentarzach Warszawy w latach Cudowne wizerunki „Trójcy 1840‑1860 / 46 Ziemskiej” w nowożytnej Marta Wiraszka Rzeczypospolitej, Warszawa Cztery wczesne wizerunki Chrystusa Miłosiernego: rysunek S. Kreduszyńskiego, fresk Felicjana Szczęsnego Kowarskiego 2017. w Hołubli, obrazy Henryka Uziembły w Lądzie i Jana Wałacha A. Gieysztor, Władza. Symbole w Czerwińsku / 62 Janusz Nowiński SDB i rytuały, red. Przemysław Mrozowski, Paweł Tyszka, Kaplice grobowe a współczesna kultura wizualna / 80 Bartłomiej Gutowski Piotr Węcowski, Warszawa Świątynia pw. Zesłania Ducha Świętego w Otwocku - jej wystrój, 2016. symbolika i treści teologiczne dekoracji / 98 Acta Artis. Studia ofiarowane Stanisław Kobielus Profesor Wandzie Kłopotliwa klasyka / 130 Nowakowskiej, red. Zbigniew Katarzyna Chrudzimska-Uhera Bania, Piotr Gryglewski, Laudacja wygłoszona 11 grudnia 2015 roku podczas uroczystości Jubileuszu Pana Profesora Jakuba Pokory przez prof. Christine Eleonora Jedlińska, Łódź 2016. Moisan‑Jablonski / 138 Brązy warszawskie. Dzieła, Konferencja Wędrówki kultu relikwii w pierwszym tysiącleciu / 144 Magdalena Łaptaś twórcy, kolekcjonerzy i badacze, red. Artur Badach, Grójec w akwarelach / 146 Andrzej K. Olszewski Monika Bryl, Warszawa 2016. Cmentarze dawnego powiatu zaleszczyckiego. Kaplice, grobowce i nagrobki z inskrypcjami zapisanymi w alfabecie łacińskim (1790‑1945), red. Anna Sylwia Czyż, Bartłomiej Gutowski, Warszawa 2016. Cyfryzacja w naukach o przeszłości i ochronie zabytków – analiza potencjału i zagrożeń na wybranych przykładach, red. Rafał Zapłata, Warszawa 2016. Cyfryzacja w naukach o przeszłości i ochronie zabytków – digitalizacja i nieinwazyjne badanie dziedzictwa kulturowego in situ, red. Rafał Zapłata, Warszawa 2016. Żywa pagina z nazwą działu Od redakcji artifexnovus Oddajemy do rąk czytelników pierwszy numer rocznika Artifex Novus – czasopisma naukowego Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Początki naszego Instytutu wiążą się z Katedrą Historii Sztuki Sakralnej powołaną w 1954 r. na Wydziale Teologicznym Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Wielolet‑ nim kierownikiem katedry był wybitny historyk sztuki ks. prof. dr hab. Janusz Stanisław Pasierb. W latach 60. XX w. katedrę przekształcono najpierw w specjalizację: Historia Sztuki Sakralnej, następnie w kierunek: Historia Sztuki Sakralnej na Wydziale Kościelnych Nauk Historycznych i Społecznych ATK. W roku 1999 Akademia Teologii Katolickiej pod‑ niesiona została do rangi uniwersytetu. Od tej pory jej działalność kontynuuje Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Instytut Historii Sztuki, jako samodzielna artifex.uksw.edu.pl jednostka naukowo‑dydaktyczna, został powołany w 2002 r. Obecnie oferta dydaktyczna Pismo Instytutu Historii Sztuki Instytutu obejmuje dwa kierunki: Historia Sztuki oraz Ochrona Dóbr Kultury i Środowiska, Uniwersytetu Kardynała prowadzone w systemie studiów licencjackich i magisterskich. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Pierwszy numer czasopisma „Artifex Novus” zawiera artykuły dotyczące badań nad historią kultury Mazowsza, obszaru geograficznie nam najbliższego, a zarazem jednej Odpowiedzialność za przestrzeganie praw autorskich reprodukcji ponoszą z najstarszych prowincji historycznych Polski. Publikowane materiały ‑ w formie arty‑ autorzy artykułów. kułów, komunikatów, sprawozdań i recenzji, dotyczą bogatego dziedzictwa przeszłości Mazowsza, a także jego współczesnej kultury. Numer wydany dzięki Rozpoczynamy tekstem Zbigniewa Bani, dotyczącym nowożytnej historii Zamku Królew‑ dofinansowaniu przez Uniwersytet skiego w Warszawie. Autor prezentuje nowe hipotezy interpretacyjne oparte na odkry‑ Kardynała Stefana Wyszyńskiego tych przez Adama Miłobędzkiego rysunkach z Archiwum Tylmanowskiego, identyfikowa‑ w Warszawie. nych jako wstępne projekty rozbudowy XVI‑wiecznego gmachu Zamku Warszawskiego. Na okładce: Zdaniem badacza odczytanie tych dokumentów jako planów zamierzonej budowli pała‑ Maria Kiesner, Domy, olej na płótnie cowej weryfikuje przekonania dotyczące XVII‑wiecznego przełomu w dziejach rezydencji (publikacja dzięki uprzejmości królewskiej i jej przebudowy z pałacowej na zamkową. Warszawskiej XVII‑wiecznej archi‑ artystki) tektury rezydencjonalnej dotyczy również tekst Anny Sylwii Czyż, prezentujący historię Redakcja naukowa numeru: Belwederu – zapomnianej drewnianej, siedemnastowiecznej siedziby oraz rozległych dóbr Katarzyna Chrudzimska-Uhera należących do kanclerza litewskiego Krzysztofa Zygmunta Paca. Położone w Ujazdowie, (red. naczelna) w sąsiedztwie letniej rezydencji królewskiej, stanowiły ważny element kulturalnej i po‑ Anna Sylwia Czyż litycznej aktywności magnata. Mimo, że drewniana willa przetrwała niecałe 80 lat, swe Bartłomiej Gutowski miano przekazała kolejnym, powstającym w tym miejscu murowanym pałacom. (z-ca red. naczelnej) Zagadnienia ikonograficzne podejmuje w swoim tekście Katarzyna Ponińska, prezentująca Agnieszka Skrodzka (sekretarz redakcji) wyniki badań uściślających atrybucję dwu nowożytnych przedstawień Świętej Rodziny – z kościołów w Pęcicach i Kurdwanowie. Autorka powołując się na wskazany już przez nią Recenzenci numeru we wcześniejszych badaniach pierwowzór ‑ rycinę Pietera Schencka, wskazuje pierwot‑ dr Artur Badach nego twórcę sceny oraz prezentuje prawdopodobne drogi rozpowszechniania się tworzo‑ dr hab. Zbigniew Bania, prof. UKSW nych przez niego wzorów. dr Filip Burno Ikonograficzną oprawą okolicznościowych dekoracji związanych z oprawą uroczystości dr Barbara Ciciora-Czwórnóg państwowych za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego zajęła się Magdalena M. dr hab. Piotr Gryglewski Olszewska. Powołując się na świadectwa w archiwalnych relacjach, Autorka omawia feno‑ prof. dr hab. Lechosław Lameński men widowiska „bitew morskich”, jednej z atrakcji przygotowywanych dla przyjemności prof. dr hab. Urszula Mazurczak i rozrywki króla. Kolejny badacz, ks. Janusz Nowiński sięgnął do XX‑wiecznej ikonografii dr Rafał Nestorow dr hab. Kazimierz Ożóg przedstawienia Jezusa Miłosiernego, punktem wyjścia rozważań czyniąc nieznaną szerzej dr Renata Piątkowska rycinę, jak ustalił Autor – wzorowaną na akwareli Aleksandra Maja, ukazującą Jezusa Miło‑ dr Dorota Piramidowicz siernego w kontekście narodowowyzwoleńczej walki Polaków w 1944 r. prof. dr hab. Jakub Pokora W kręgu badań ikonograficznych znajduje się również tekst ks. Stanisława Kobielusa, prof. dr hab. Andrzej Rottermund prezentujący wystrój, symbolikę i treści teologiczne dekoracji świątyni pod wezwaniem dr Justyna Sprutta Zesłania Ducha Świętego w Otwocku. Snując rozważania, Autor odwołuje się do własnych dr Karolina Stanilewicz pogłębionych badań nad ikonografią chrześcijańską i symboliką w dawnej sztuce sakralnej. Problematyki rozpowszechniania wzorców architektury i rzeźby nagrobnej w Europie Korekta: XIX stulecia dotyczy artykuł Marty Wiraszki, w którym Autorka analizuje nagrobki na Anna Ekielska-Mardal warszawskich cmentarzach z okresu 1840‑1860, wykazując ich zależność od wzorników Koncepcja graficzna: Louisa Marie Normanda i Ferdinanda Quaglia. Zbliżonej problematyki dotyczy również Sławomir Krajewski tekst Bartłomieja Gutowskiego. Autor analizuje formy współczesnej architektury i plastyki funeralnej, kwalifikując cmentarze jako przestrzenie mieszczące się w szeroko pojętym Opracowanie graficzne: obszarze kultury wizualnej. Daniel Nowakowski Pierwszy numer czasopisma zamyka dział recenzji, komunikatów i sprawozdań. Katarzyna Chrudzimska‑Uhera, omawiając ekspozycję rzeźb Jana Szczepkowskiego w Centrum Rzeź‑ by Polskiej w Orońsku (2014) przypomina o potrzebie zarówno badań podstawowych jak i reinterpretacji historii rzeźbiarstwa okresu międzywojennego, a Andrzej K. Olszewski, w impresyjnym szkicu, prezentuje mazowiecki epizod w twórczości Leonarda Pękalskiego. Dzielimy się z Czytelnikami wspomnieniem z Jubileuszu p. prof. dr hab. Jakuba Pokory, przywołując tekst laudacji wygłoszonej przez p. prof. dr hab. Christine Moisan‑Jabloski. / nr 1 / 2017 Plany dawnejrozbudowy warszawskiej rezydencji króla Zygmunta Augusta około roku 1600 Wyjątkowa szczupłość materiałów archiwalnych jąco wykazuje, że decyzja o rozbudowie odnoszących się do XVII-wiecznego przełomu zamku warszawskiego, odziedziczonego po Zygmuncie Auguście, musiała nastąpić w dziejach rezydencji królewskiej w Warszawie dopiero po 1609 r.2, a prace najpewniej roz‑ pozwala zwrócić baczną uwagę na każde poczęto w 16113. Mam nadzieję, że te usta‑ opracowanie poświęcone tej tematyce. Książka lenia na trwałe wejdą do wszelkich opra‑ Marka Wrede Rozbudowa Zamku Królewskiego cowań dziejów Warszawy i królewskiej w Warszawie przez Zygmunta III jest właśnie tą rezydencji, bowiem
Load more

Recommended publications
  • Staropolska Turystyka Uzdrowiskowa W Xviii Wieku
    CZASY NOWOŻYTNE TOM 23 ROK 2010 Adam Kucharski Toruń STAROPOLSKA TURYSTYKA UZDROWISKOWA W XVIII WIEKU W tytule niniejszego opracowania nieprzypadkowo użyłem terminu „tury- styka” w odniesieniu do staropolskich podróży „do wód” w XVIII w. Satyryczna bowiem wypowiedź Ignacego Krasickiego wskazuje, że moda na zagraniczne wy- jazdy kuracyjne, panująca wśród polskiej szlachty i magnaterii w XVIII w., miała nie tylko zdrowotne podłoże: Pewnieś chory dla wody; a że Karlsbad blisko, Zaciągnąłeś takowej słabości nazwisko, Co do Spa zaprowadza. Kazały doktory: Raźny, hoży, rumiany, a z tym wszystkim chory, Ażeby zdatną czerstwość sprowadził z zagranic, Spieszy pędem niezwykłym do wód kasztelanic. Już trzykroć się kurował i trzy wioski stracił. Cóż po wioskach bez zdrowia? Choć drogo zapłacił, Więcej zyskał. – Cóż przecie? – Nie do wód on spieszył. Trzy tylko szklanki wypił, ale się ucieszył, [...] Co to jest polski rezon. Spazmów i waporów, Nie uleczyły wody. Trzeba do doktorów1. Uwagi niezwykle bystrego obserwatora staropolskiej rzeczywistości XVIII w., jakim był Krasicki, dowodzą, że wojaże do europejskich uzdrowisk stały się w drugiej połowie stulecia niezwykle modne i zaczęto je traktować jako wysub- limowaną formę rozrywki, stanowiącą połączenie aspektu rekreacyjnego z cha- rakterem kuracyjnym i towarzyskim przedsiębranej podróży. Szczególnie w przy- padku arystokracji dużą wagę przykładano do bywania w świecie, pokazywania się w towarzystwie równych sobie stanem oraz zawierania korzystnych znajo- 1 I. Krasicki, Satyry i listy, oprac. J. Sokolski, Wrocław 1990, s. 95. 122 ADAM KUCHARSKI mości i koneksji. Analiza pamiętników i korespondencji polskich kuracjuszy po- zwala odpowiedzieć na pytanie, jak zmienił się charakter staropolskich wyjazdów leczniczych w XVIII w., które w poprzednich dwóch stuleciach stawiały sobie za cel przede wszystkim odzyskanie zdrowia.
    [Show full text]
  • How Does Religion Matter Today in Poland? Secularization in Europe and the 'Causa Polonia Semper Fidelis' Arnold, Maik
    www.ssoar.info How Does Religion Matter Today in Poland? Secularization in Europe and the 'Causa Polonia Semper Fidelis' Arnold, Maik Veröffentlichungsversion / Published Version Sammelwerksbeitrag / collection article Empfohlene Zitierung / Suggested Citation: Arnold, M. (2012). How Does Religion Matter Today in Poland? Secularization in Europe and the 'Causa Polonia Semper Fidelis'. In M. Arnold, & P. Łukasik (Eds.), Europe and America in the Mirror: Culture, Economy, and History (pp. 199-238). Krakau: Nomos. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-337806 Nutzungsbedingungen: Terms of use: Dieser Text wird unter einer Deposit-Lizenz (Keine This document is made available under Deposit Licence (No Weiterverbreitung - keine Bearbeitung) zur Verfügung gestellt. Redistribution - no modifications). We grant a non-exclusive, non- Gewährt wird ein nicht exklusives, nicht übertragbares, transferable, individual and limited right to using this document. persönliches und beschränktes Recht auf Nutzung dieses This document is solely intended for your personal, non- Dokuments. Dieses Dokument ist ausschließlich für commercial use. All of the copies of this documents must retain den persönlichen, nicht-kommerziellen Gebrauch bestimmt. all copyright information and other information regarding legal Auf sämtlichen Kopien dieses Dokuments müssen alle protection. You are not allowed to alter this document in any Urheberrechtshinweise und sonstigen Hinweise auf gesetzlichen way, to copy it for public or commercial purposes, to exhibit the Schutz beibehalten werden. Sie dürfen dieses Dokument document in public, to perform, distribute or otherwise use the nicht in irgendeiner Weise abändern, noch dürfen Sie document in public. dieses Dokument für öffentliche oder kommerzielle Zwecke By using this particular document, you accept the above-stated vervielfältigen, öffentlich ausstellen, aufführen, vertreiben oder conditions of use.
    [Show full text]
  • Polish Battles and Campaigns in 13Th–19Th Centuries
    POLISH BATTLES AND CAMPAIGNS IN 13TH–19TH CENTURIES WOJSKOWE CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ IM. PŁK. DYPL. MARIANA PORWITA 2016 POLISH BATTLES AND CAMPAIGNS IN 13TH–19TH CENTURIES WOJSKOWE CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ IM. PŁK. DYPL. MARIANA PORWITA 2016 Scientific editors: Ph. D. Grzegorz Jasiński, Prof. Wojciech Włodarkiewicz Reviewers: Ph. D. hab. Marek Dutkiewicz, Ph. D. hab. Halina Łach Scientific Council: Prof. Piotr Matusak – chairman Prof. Tadeusz Panecki – vice-chairman Prof. Adam Dobroński Ph. D. Janusz Gmitruk Prof. Danuta Kisielewicz Prof. Antoni Komorowski Col. Prof. Dariusz S. Kozerawski Prof. Mirosław Nagielski Prof. Zbigniew Pilarczyk Ph. D. hab. Dariusz Radziwiłłowicz Prof. Waldemar Rezmer Ph. D. hab. Aleksandra Skrabacz Prof. Wojciech Włodarkiewicz Prof. Lech Wyszczelski Sketch maps: Jan Rutkowski Design and layout: Janusz Świnarski Front cover: Battle against Theutonic Knights, XVI century drawing from Marcin Bielski’s Kronika Polski Translation: Summalinguæ © Copyright by Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej im. płk. dypl. Mariana Porwita, 2016 © Copyright by Stowarzyszenie Historyków Wojskowości, 2016 ISBN 978-83-65409-12-6 Publisher: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej im. płk. dypl. Mariana Porwita Stowarzyszenie Historyków Wojskowości Contents 7 Introduction Karol Olejnik 9 The Mongol Invasion of Poland in 1241 and the battle of Legnica Karol Olejnik 17 ‘The Great War’ of 1409–1410 and the Battle of Grunwald Zbigniew Grabowski 29 The Battle of Ukmergė, the 1st of September 1435 Marek Plewczyński 41 The
    [Show full text]
  • The History of Construction and Decoration of the Pažaislis Monastery Summary
    The History of Construction and Decoration of the Pažaislis Monastery Summary The Pažaislis ensemble has a complex history. Historically, three periods are usually distinguished according to the monastic orders that occupied its buildings: Camaldolese (1662–32), Russian Orthodox (1832–1915), and the sisters of St. Casimir’s Congregation (1920–48, and since 1992). However, the history of the ensemble was interrupted by painful intrusions – World War I and a long period of Soviet rule, when the monastery changed hands quite often and suffered considerable damage. Among the topics addressed in the present book, the endowers of Pažaislis are discussed, their influence, artistic patronage, and possibilities of funding the construction are compared, the masters who were engaged in the construction, the character of commissions, and the course of works is described. However, the author of the book does not aim to undertake a more detailed analysis of artworks. The architecture of the buildings of the Pažaislis ensemble or the iconographic variety of its paintings deserves a separate research and studies. The keepers of the monastery, different monastic orders, and their life in the monastery may also become the topic of separate books. Thus, in the present book most attention is focused on the beginnings of the ensemble – construction and decoration works, and the relevant historical sources. Originally built for Camaldolese monks, the ensemble contains quite many features specific to the architecture of this monastic order. First of all, the ensemble itself was built farther from the city, in a remote woody place scarcely visited by people. This was determined by the hermitic lifestyle of the monks.
    [Show full text]
  • Ann-Kathrin Deininger and Jasmin Leuchtenberg
    STRATEGIC IMAGINATIONS Women and the Gender of Sovereignty in European Culture STRATEGIC IMAGINATIONS WOMEN AND THE GENDER OF SOVEREIGNTY IN EUROPEAN CULTURE EDITED BY ANKE GILLEIR AND AUDE DEFURNE Leuven University Press This book was published with the support of KU Leuven Fund for Fair Open Access Published in 2020 by Leuven University Press / Presses Universitaires de Louvain / Universitaire Pers Leuven. Minderbroedersstraat 4, B-3000 Leuven (Belgium). Selection and editorial matter © Anke Gilleir and Aude Defurne, 2020 Individual chapters © The respective authors, 2020 This book is published under a Creative Commons Attribution Non-Commercial Non-Derivative 4.0 Licence. Attribution should include the following information: Anke Gilleir and Aude Defurne (eds.), Strategic Imaginations: Women and the Gender of Sovereignty in European Culture. Leuven, Leuven University Press. (CC BY-NC-ND 4.0) ISBN 978 94 6270 247 9 (Paperback) ISBN 978 94 6166 350 4 (ePDF) ISBN 978 94 6166 351 1 (ePUB) https://doi.org/10.11116/9789461663504 D/2020/1869/55 NUR: 694 Layout: Coco Bookmedia, Amersfoort Cover design: Daniel Benneworth-Gray Cover illustration: Marcel Dzama The queen [La reina], 2011 Polyester resin, fiberglass, plaster, steel, and motor 104 1/2 x 38 inches 265.4 x 96.5 cm © Marcel Dzama. Courtesy the artist and David Zwirner TABLE OF CONTENTS ON GENDER, SOVEREIGNTY AND IMAGINATION 7 An Introduction Anke Gilleir PART 1: REPRESENTATIONS OF FEMALE SOVEREIGNTY 27 CAMILLA AND CANDACIS 29 Literary Imaginations of Female Sovereignty in German Romances
    [Show full text]
  • Konferencijos Skelbimas4 ENG
    VYTAUTAS MAGNUS UNIVERSITY Faculty of Humanities Department of History Department of Lithuanian Studies THE NOBLE FAMILY OF (PACOWIE) PACAI OF THE GRAND DUCHY OF LITHUANIA AND LITHUANIAN BAROQUE International scientific conference, dedicated to the 400th birth anniversary of the GDL Chancellor Krzysztof Zygmunt Pac (1621–1684) Krzysztof Zygmunt Pac and his wife Claire Isabelle Mailly de Lascaris (ČDM Mt 1357) (ČDM Mt 1358) May 13–14, 2021 The noble family of Pacowie (Pacai) is important to the history of the Grand Duchy of Lithuania in many respects. The members of the family – famous statesmen, public figures, the mouthpieces of religious culture, the patrons of art. The prominent members of the family: the Chancellor of the Grand Duchy of Lithuania Krzysztof Zygmunt Pac, his father Stefan Pac, the Vice-chancellor of the GDL, the Grand Hetman of the GDL Michał Kazimierz Pac, the Bishop of Vilnius Mikołaj Stefan Pac, the Bishop of Samogitia Kazimierz Pac, Samogitian Doyen Piotr Pac and the others. The noblemen Pacowie (Pacai) were extremely active and profitable in the Baroque period. The Baroque of the GDL is hardly imaginable without the churches and monasteries establishes by them. Not only their mansions in Vilnius and Warsaw astonished everybody with magnificent architecture, but the palaces in the provinces (in Jieznas, for example) as well. Nevertheless there are not enough fullscale research works analysing the influence of Pacowie (Pacai) on social-political life in the GDL and on the development of artistic culture. Krzysztof Zygmunt Pac was the Chancellor of the GDL for a long period of time, during the reign of three kings (1658–1684); he was the founder of several churches and of the monastery, had his residence in several mansion-houses and constantly participated in diplomatic contests in the Commonwealth of Both Nations and abroad.
    [Show full text]
  • Indeks Osobowy Metryki Koronnej Władysława Iv
    Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2014 – 2018 INDEKS OSOBOWY METRYKI KORONNEJ WŁADYSŁAWA IV Janusz S. Dąbrowski (Kraków) 1. W indeksie uwzględniono zasadniczo tylko osoby występujące w dokumentach. 2. Indeks pomija Władysława IV jako króla, uwzględnia jako królewicza (dokumenty z okresu prze koronacją). 3. W indeksie podano nazwisko i imię (jeśli występuje, tam gdzie imienia brak, litera N). Odnośnie władców i członków rodzin panujących podawano najpierw imię, potem nazwisko. Osoby wymienione przy przytaczaniu dokumentów średniowiecznych imię i nazwisko (jeśli występuje, względnie skąd się ktoś pisał). W przypadku kobiet, podawano nazwisko i imię, od których odsyłano do nazwiska małżonka (w chwili sporządzanie dokumentu), z zaznaczeniem nazwiska rodowego. Kobiety które zawarły drugie czy trzecie małżeństwo: Nazwisko (aktualnego mężą) i imię, nazwisko rodowe, primo voto, secundo voto, itd. 4. Przynależność stanowa podawana jest tylko tam, gdzie występuje w dokumencie, w postaci skrótu (sz, m, ch, p). Odnośnie szlachty utytułowanej, nie podawano tego oznaczenia literowego. 1 Należy zastrzec, że kancelaria koronna miała tendencję do nazywania wybitnych mieszczan szlachtą, co nie zawsze odpowiadało stanowi faktycznemu. Osoby pochodzenia nieszlacheckiego, co do których nie podano, czy są chłopami, czy mieszczanami, podawano jako „plebejów” (skrót p). Dla członków stanu duchownego nie podano przynależności (np. w postaci litery d) przy osobach utytułowanych urzędami kościelnymi czy cerkiewnymi (ksiądz, kanonik, prezbiter, biskup, pop, itd.). 5. Jako osoby uwzględniono niektóre zbiorowości, wyraźnie określone i oddzielone od reszty ówczesnego społeczeństwa, mianowicie kapituły, zakony, oraz obce narody (Szwedzi, Turcy), lub mniejszości jak Ormianie i Żydzi, wreszcie Kozacy Zaporoscy, ale też, choć rzadko, bojarzy (z określonego terytorium), czy chłopi (z konkretnej wsi).
    [Show full text]
  • Timeline1800 18001600
    TIMELINE1800 18001600 Date York Date Britain Date Rest of World 8000BCE Sharpened stone heads used as axes, spears and arrows. 7000BCE Walls in Jericho built. 6100BCE North Atlantic Ocean – Tsunami. 6000BCE Dry farming developed in Mesopotamian hills. - 4000BCE Tigris-Euphrates planes colonized. - 3000BCE Farming communities spread from south-east to northwest Europe. 5000BCE 4000BCE 3900BCE 3800BCE 3760BCE Dynastic conflicts in Upper and Lower Egypt. The first metal tools commonly used in agriculture (rakes, digging blades and ploughs) used as weapons by slaves and peasant ‘infantry’ – first mass usage of expendable foot soldiers. 3700BCE 3600BCE © PastSearch2012 - T i m e l i n e Page 1 Date York Date Britain Date Rest of World 3500BCE King Menes the Fighter is victorious in Nile conflicts, establishes ruling dynasties. Blast furnace used for smelting bronze used in Bohemia. Sumerian civilization developed in south-east of Tigris-Euphrates river area, Akkadian civilization developed in north-west area – continual warfare. 3400BCE 3300BCE 3200BCE 3100BCE 3000BCE Bronze Age begins in Greece and China. Egyptian military civilization developed. Composite re-curved bows being used. In Mesopotamia, helmets made of copper-arsenic bronze with padded linings. Gilgamesh, king of Uruk, first to use iron for weapons. Sage Kings in China refine use of bamboo weaponry. 2900BCE 2800BCE Sumer city-states unite for first time. 2700BCE Palestine invaded and occupied by Egyptian infantry and cavalry after Palestinian attacks on trade caravans in Sinai. 2600BCE 2500BCE Harrapan civilization developed in Indian valley. Copper, used for mace heads, found in Mesopotamia, Syria, Palestine and Egypt. Sumerians make helmets, spearheads and axe blades from bronze.
    [Show full text]
  • The New Cambridge Medieval History
    The New Cambridge Medieval History The fourth volume of The New Cambridge Medieval History covers the eleventh and twelfth centuries, which comprised perhaps the most dynamic period in the European middle ages. This is a history of Europe, but the continent is interpreted widely to include the Near East and North Africa as well. The volume is divided into two Parts of which this, the second, deals with the course of events, ecclesiastical and secular, and major developments in an age marked by the transformation of the position of the papacy in a process fuelled by a radical reformation of the church, the decline of the western and eastern empires, the rise of western kingdoms and Italian elites, and the development of governmental structures, the beginnings of the recovery of Spain from the Moors and the establishment of western settlements in the eastern Mediterranean region in the wake of the crusades. Cambridge Histories Online © Cambridge University Press, 2008 Cambridge Histories Online © Cambridge University Press, 2008 The New Cambridge Medieval History editorial board David Abulafia Rosamond McKitterick Martin Brett Edward Powell Simon Keynes Jonathan Shepard Peter Linehan Peter Spufford Volume iv c. 1024–c. 1198 Part ii Cambridge Histories Online © Cambridge University Press, 2008 Cambridge Histories Online © Cambridge University Press, 2008 THE NEW CAMBRIDGE MEDIEVAL HISTORY Volume IV c. 1024–c. 1198 Part II edited by DAVID LUSCOMBE Professor of Medieval History, University of Sheffield and JONATHAN RILEY-SMITH Dixie Professor of Ecclesiastical History, University of Cambridge Cambridge Histories Online © Cambridge University Press, 2008 Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, Sa~o Paulo Cambridge University Press The Edinburgh Building, Cambridge ,UK Published in the United States of America by Cambridge University Press, New York www.cambridge.org Information on this title: www.cambridge.org/ © Cambridge University Press This book is in copyright.
    [Show full text]
  • East of Stockholm, North of Warsaw: Finland, Estonia and the Early Modern Composite States in the Baltic Region
    ZfO JECES 67 ı 2018 ı 3 ı 325-348 325 East of Stockholm, North of Warsaw: Finland, Estonia and the Early Modern Composite States in the Baltic Region Miia Ijäs-Idrobo* ZUSAMMENFASSUNG Östlich von Stockholm, nördlich von Warschau: Finnland, Estland und die frühneuzeitlichen composite states im Ostseeraum In diesem Beitrag wird untersucht, wie Schweden und Polen-Litauen in ihrer Eigenschaft als composite states in der Frühen Neuzeit ihre Länder verwalteten. Besondere Aufmerk- samkeit wird den Territorien des modernen Estland und Finnland geschenkt, da die Herr- schaft über diese Länder im Zuge des Konflikts zwischen Sigismund Vasa als dem König von Polen-Litauen (1587-1632) und Schweden (1593-1599), und seinem Onkel Karl von Södermanland, dem späteren König Karl XII. (1604-1611), umstritten war. Während in der bisherigen Forschung Schweden und Polen-Litauen als in politischer und religiöser Hin- sicht sehr unterschiedlich gegolten haben, soll hier möglichen Gemeinsamkeiten aufgrund ihres Charakters als composite states nachgegangen werden. Beide Staaten strebten da- nach, ihre Territorien sowohl politisch als auch kulturell zu vereinheitlichen. Die finni- schen und estnischen Gebiete lagen von Stockholm und Warschau aus gesehen in der Peri- pherie, waren aber für diese Machtzentren von strategischer Bedeutung. Obwohl Finnland und Estland in geografischer Hinsicht nicht weit voneinander entfernt lagen, erlauben sie in ihrer Funktion als zusammengesetzte Monarchien unterschiedliche Perspektiven für die Erforschung frühneuzeitlicher Reiche und königlicher Machtansprüche. Obwohl die Be- zeichnung als „Großherzog von Finnland“ in die königlichen Titel Schwedens Eingang fand, war Finnland ein integraler Bestandteil des schwedischen Königreichs und genoss zu keinem Zeitpunkt Autonomie innerhalb des Reiches. Estland hingegen sah sich mehrfach Einverleibungsversuchen seitens Polen-Litauens und Schwedens ausgesetzt, die jedoch stets nur eingeschränkt erfolgreich waren.
    [Show full text]
  • Material Culture in the Inventory of Catherine Jagiellon's Dowry
    Culture in motion Material culture in the inventory of Catherine Jagiellon’s dowry from 1562 and its analysis from culture transfer perspective Uppsala University Department of Art History Master’s Thesis, 45 ETCS Author: Urszula Frick Supervisor: Per Widén Examiner: Britt-Inger Johansson Spring Semester 2019 0 Uppsala University, Department of Art History Box 630, 751 26 Uppsala, Sweden Phone: +46 18 471 28 87 Web: www.konstvet.uu.se Master’s thesis Master of Arts, 45 ECTS Credits Title: Culture in motion, Material culture in the inventory of Catherine Jagiellon’s dowry from 1562 and its analysis from culture transfer perspective Author: Urszula Frick Supervisor: Per Widén Examiner: Britt-Inger Johansson Spring Semester 2019 Abstract On the 4th of October 1562, the Polish princess Catherine Jagiellon married the Swedish prince and duke of Finland Johan Vasa. Leaving Poland, Catherine Jagiellon was equipped with a very rich dowry and followed by an entourage of nearly 50 people. The objective of this study is to investigate the objects and people surrounding the newly wedded 16th century princess and asses if the document mirrors the complex cultural interactions of the early modern world. The analysis of the inventory is carried out using two theoretical approaches: material culture and culture transfer. The study is constructed in two parts. The first part focuses on the analysis of the sections of the inventory following the order of the document. If possible, the objects are mapped, their history is traced through the sources, their appearance and function are discussed. The examination of the members of the court is also carried out.
    [Show full text]
  • Hołd Pruski Z 1525 Roku Jako „Miejsce Pamięci” W Kulturze Staropolskiej
    CZASY NOWOŻYTNE TOM 23 ROK 2010 Igor Kąkolewski Warszawa HOŁD PRUSKI Z 1525 ROKU JAKO „MIEJSCE PAMIĘCI” W KULTURZE STAROPOLSKIEJ Na przełomie XX i XXI w. w języku polskim termin „polityka historyczna” wszedł na stałe do słownika języka naukowego i prasowego1. Zwraca uwagę liczba konferencji zorganizowanych ostatnio w Polsce na temat polityki i zbio- rowej pamięci historycznej. Zarazem w ciągu ostatnich kilkunastu lat nader modna w historiografii, zwłaszcza francuskiej i niemieckiej, jest stworzona przez Pier- re’a Norę koncepcja lieux de memoire – „miejsc pamięci”2. Polsko-niemieckim „miejscom pamięci” (Erinnerungsorte) poświęcony został m.in. cykl międzynaro- dowych sympozjów zorganizowanych w latach 2008 –2009 przez Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, których owocem ma być wielotomowa edycja ar- tykułów i esejów pod redakcją Roberta Traby i Hansa Henniga Hahna. Obydwaj ci historycy w tym ogromnym przedsięwzięciu postawili sobie za cel zebranie autorów gotowych do uprawiania historii tzw. drugiego stopnia, której istotą jest nie Rankowskie dążenie do odkrycia, „jak to w rzeczywistości było”, lecz raczej próba odpowiedzi na pytanie: dlaczego, jak i po co zapamiętujemy to, co było? Najkrócej rzecz ujmując, „miejscem pamięci” może być zarówno miejsce geo- graficzne związane z ważnym wydarzeniem historycznym (np. pole bitwy pod Grunwaldem z 1410 r.), jak i samo ważne wydarzenie dziejowe (np. inkorporacja Prus do Korony Polskiej w 1454 r. albo hołd pruski z 1525 r.), ale również insty- tucja (np. zakon krzyżacki) lub też postać historyczna (np. książę Albrecht Ho- henzollern i Mikołaj Kopernik). „Miejscem pamięci” zatem może być miejsce, 1 Rozszerzona wersja referatu wygłoszonego w trakcie panelu „Węzłowe problemy z dziejów dawnej Rzeczypospolitej w pamięci historycznej” podczas XVIII Powszechnego Zjazdu PTH w Olsztynie (19 września 2009).
    [Show full text]