DOCSLIB.ORG

172 Omslag Koevorden 6 Dec 2020.Indd

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
172 Omslag Koevorden 6 Dec 2020.Indd 16 75 140 140 Drie podagristen / Een stadswandeling / De vestingstad Koevorden naar Bentheim Van Tussen 1840 en 1850 wandelden drie podagristen – lijders aan voetjicht – door de Grafschaft Bentheim en door het zuiden en oosten van Drenthe. Reis door Drents erfgoed In Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst geven Dubbeld Hemsing van der Scheer (uitgever en schrijver), Van Bentheim naar Koevorden Harm Boom (journalist) en Alexander Lodewijk Lesturgeon (predikant en schrijver) een verrassende inkijk in de heersende cultuur van deze landstreken. De vestingstad Koevorden Met ironie, tongue-in-cheek, humor en kennis van zaken schetsen Een stadswandeling ze historische en culturele verworvenheden. De volksaard voorzien ze van stereotyperingen met gangbare vooroordelen. Het reisverslag biedt Drie podagristen een confronterende inkijk in identiteitsontwikkeling van de regio. Hun ervaringen zijn een heldere spiegel van het heden. Verhalen De reisbeschrijvingen in het Nederlands van 1850 – met de nodige uitstapjes naar Frans, Engels, Duits, Latijn, Grieks en Drents – krijgen in Gerard Stout noten een verhelderende toelichting. Een onderhoudend boek voor nieuwgierige en onderzoekende lezers met enige culturele bagage. In Duitsland is de route te volgen via het podagristenpad. In Drenthe is (nog) geen routebeschrijving beschikbaar. Aan de hand van het verhaal en de kaarten kunt u op ontdekkingsreis. Elke aflevering is voorzien van korte (reis)verhalen van Gerard Stout met impressies van de desbetreffende streek. In alle 7 afleveringen zijn bevindingen van onderzoekers en reizigers opgenomen. Deze heruitgave geeft daarmee een boeiend beeld van volkskundige en regionale ontwikkelingen in de laatste eeuwen. Joep van Ruiten geeft in Woord vooraf de positie weer van deze reisverhalen in de Nederlandse literatuur. Ter Verpoozing, Peize Ter Verpoozing isbn 978-9492546-72-2 isbn 978-9492546-72-2 nur 510, 520 Ter Verpoozing, Peize Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst door drie podagristen Van der Scheer, Boom en Lesturgeon. Naar de versie van 1843. In vier delen. Met bijdragen van John en Dorothy Keur, P.W.J. van den Berg en anderen over culturele ontwikkelingen in de regio. Aangevuld met extra voetnoten en verhalen van Gerard Stout in het licht van het dynamisch erfgoed. © Gerard Stout & Joep van Ruiten (Woord vooraf en concept) Siemen Dijkstra: kleurenhoutsnede pag 96. Foto omslag & vormgeving: Gerard Stout www.gerardstout.nl Contact: [email protected] Druk: Biblion, Zoetermeer uwboekingoedehanden.nl Eerste druk: augustus 2020 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm, digitale bestanden of op welke wijze dan ook zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Wie meent rechten te bezitten op teksten of afbeeldingen wordt verzocht contact met de uitgever op te nemen. Reis door Drents erfgoed Van Bentheim naar Koevorden De vesting Koevorden en hare geschiedenis Een wandeling door Koevorden Drie podagristen Rütlischwur Kasteelroman Grensrivier met vrije regelval An de reize (Drents) Reiger Gerard Stout Woord vooraf Joep van Ruiten Ter Verpoozing Aflevering I Van Bentheim naar Koevorden De vesting Koevorden en hare geschiedenis De stad Koevorden Jacob van Lennep, uit Nederland in den goeden ouden tijd (1823) Rütlischwur / Kasteelroman / Grensrivier met vrije regelval / Reiger An de reize (Drents) Aflevering II Schoonebeek, Dalen, Oosterhesselen, Zweelo Blik op ‘t Ellertsveld, Westerbork Terugreis naar Zweelo, Sleen, Erm Keur & Keur, uit Diep geworteld, antropologie in Anderen (1952) P.W.J. van den Berg, uit Een goede buur (1943), religie en tradities Jasmijn / Gewassen varkentje / Kelner / Gien foto gien god (Drents) Aflevering III Emmen en omgeving Hunsow, Exlo, Odoorn Prof. dr. A.E. van Giffen, uit Het Hunsow-vraagstuk... G.W. van der Feltz, Over de Valther-brug Prof. dr, J. de Vries, Volk van Nederland Prof. dr. D.J. Waterink, Het Nederlandsche volkskarakter Plek van bestemming /Erica waer besto bleven / Verkā, Wolf en de zeven geitjes / Wolfsklauw / In paradisum (Drents) Aflevering IV Drouwen en Gasselte Aankomst te Assen. Kleine stad van paleizen / Titia Brongersma Keur & Keur, uit Diep geworteld, antropologie in Anderen (1952) Apport, Kasper apport / Fernweh / Varning, Svag Is (Drents) Aflevering V De podagristen in 2020. Nieuwe reisimpressies. Teil VI Deutsche Ausgabe Von Bentheim nach Koevorder, Schoonebeek, Twiester Messe, Abschied von Koevorden. / Die Niedergrafschaft Bentheim. Beerdigung, Grabmahlzeit, Grabbier, Der Prediger beim Begräbnis, Pfutzebetrachter und Quacksalber, Hochzeiten Jasmine / In Paradisum Aflevering VII Drentse uitgave met hedendaagse filosofisch getinte reisimpressies. Woord vooraf Waarom een voorwoord in dit boek? Waarom niet direct aan de reis beginnen? Nu, beste lezer, geef mij een paar minuten, dan leg ik het uit. Dit voorwoord is op de eerste plaats een voorbereiding op wat komen gaat: een hybride boek in meerdere delen. Dit is het eerste deel. Dit boek wil gelezen worden en nodigt uit de auteurs te volgen in hun denken en doen, tot in hun voetsporen. Dit voorwoord is om interesse te wekken. Achter deze bladzijden wacht een wereld die verdwenen is, maar weer te voorschijn komt, nog wonderlijker dan zij was. Dit voorwoord is bedoeld als waarschuwing. Straks wordt u als lezer naar verleden en heden vervoerd, naar Duitsland en Drenthe. Over de grup, naar waar het woest en ledig is, en dan weer naar huis. Deze uitgave bevat werk van vier invloedrijke auteurs uit Drenthe: Dubbeld Hemsing van der Scheer, Harm Boom, Alexander Lodewijk Lesturgeon en Gerard Stout. Wat zij gemeen hebben is dat ze alle vier graag meerdere dingen tegelijk doen. Schrijven. Reizen. Verschillende petten dragen. Homo eclecticus Drenthia. Dubbeld Hemsing van der Scheer (1791 – 1859) was boekhandelaar, schrijver en uitgever te Coevorden. Door de ogen van nu kan die combinatie als vreemd worden gezien, maar in de achttiende en negentiende eeuw was het gebruikelijk en noodzakelijk in de letteren om zelfvoorzienend te zijn. Van der Scheer hield het tekstbedrijf, nog opgezet door zijn vader, draaiende door eigen producten en die van anderen te verkopen. Zoals van de in Gramsbergen geboren Harm Boom (1810 – 1885). Ook Boom was van veel markten thuis. Eerst was hij in meerdere plaatsen onderwijzer, vervolgens werkte hij een tijdje in dienst van een kruidenier en noemde hij zich koopman te Coevorden. Tussendoor probeerde Boom te schrijven. Eén van zijn teksten werd in 1836 gepubliceerd in het eerste nummer van De Drentsche Volksalmanak, een uitgave van Van der Scheer. Later werd Boom journalist. Alexander Lodewijk Lesturgeon (1815 – 1878) verhuisde in 1821 vanuit zijn geboorteplaats Venlo naar Coevorden. Zijn vader was officier in het leger. Zelf zou hij predikant worden in Oosterhesselen, Vledder en Zweeloo. Maar eerst publiceerde hij poëzie, proza en ‘studies’. Ook Lesturgeon leverde een bijdrage aan het allereerste nummer van De Drentsche Volksalmanak. Daarna werd hij de eerste literator van Drenthe. Wie het initiatief nam, is onduidelijk, maar in 1842 besloten Van der Scheer, Boom en Lesturgeon tot een onschuldige, gezamenlijke onderneming: een verslag van een wandeling naar Bad Bentheim, toen een kuuroord op tachtig kilometer van Coevorden. Terug in Coevorden volgde uitbreiding van het project: verslagen van wandelingen naar Emmen, Borger, Gasselte en verder. Reisverslagen zijn zo oud als de weg naar Rome. In de achttiende en negentiende eeuw nam het genre echter een vlucht, mede dankzij de Grand Tours waarbij jongelingen, als test op het volwassen leven, door Europa trokken en daar aan familie en vrienden thuis over rapporteerden. Verslagen bedoeld voor een algemeen publiek, zijn zeldzamer. Bekend in Nederland is wat Jacob van Lennep schreef over de voettocht die hij in de zomer van 1823 met zijn vriend Dirk 6 van Hogendorp door Nederland maakte. Van Lennep hield tijdens zijn tocht een dagboek bij en schreef brieven aan zijn zus. Pas in 1942 werd het boek uitgegeven. De eerste twee afleveringen van het reisverslag van Van der Scheer, Boom en Lesturgeon werden al in 1842 gedrukt. Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst door drie podagristen meldde het titelblad. Toen in 1843 weer twee afleveringen klaar waren, werd ook daar een uitgave van gemaakt. Tot 1847 verschenen nog eens drie afleveringen van de wandeltochten. Daarna werd het onoverzichtelijk. Niet in de laatste plaats omdat de podagristen een paar bladzijden voor het einde van hun reisverslag nog steeds in Gasselte verbleven, althans op papier. Waarmee de indruk van een onvoltooide exercitie werd gewekt. Na Gasselte houdt Drenthe niet op. In 1868 – Van der Scheer was inmiddels overleden, Lesturgeon werkte als predikant in Zweeloo – kwam Boom aanzetten met aflevering 8: Uit een nog onuitgegeven wandeling door Drenthe. Assen. Door een der drie podagristen. Dit verslag werd nauwelijks opgemerkt en raakte al snel in de vergetelheid. Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst door drie podagristen is een grenspaal in de Drentse letteren. Er is iets voor en er iets na. Het verschil wordt gemaakt door de vorm, de stijl, de toon en de inhoud. Boom, Van der Scheer en Lesturgeon deden wat op papier in Drenthe niet eerder was gebeurd. Ze mengden feit met fictie, verslag met verbeelding, humor met ernst, proza met poëzie. Ze babbelden, ze legden uit, ze beschreven, lyrisch, satirisch, kritisch. Omdat niet exact duidelijk is wie wat deed, en we het hen niet meer zelf kunnen vragen,
Load more

Recommended publications
  • De Opkomst Van De Nederlandsche Republiek. Deel 8 (Vert
    De opkomst van de Nederlandsche Republiek. Deel 8 J.L. Motley vertaling R.C. Bakhuizen van den Brink bron J.L. Motley, De opkomst van de Nederlandsche Republiek. Deel 8 (vert. R.C. Bakhuizen van den Brink). Van Stockum, Den Haag 1880 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/motl001opko08_01/colofon.htm © 2008 dbnl 5 Een woord vooraf Zooals de lezer zal ontwaren, is van het oorspronkelijk plan van dit werk afgeweken, voor zooveel het tijdperk betreft, waarmede deze afdeeling besluit. In plaats van de geschiedenis der Nederlanden te vervolgen tot aan de Synode van Dordrecht achtte de schrijver het meer in overeenstemming met zijn algemeen plan en verkieslijker voor den lezer, om zijn verhaal af te breken met het Twaalfjarig Bestand, waardoor de Republiek in de rij der Staten opgenomen en hare onafhankelijkheid door Spanje erkend werd. De geschiedenis toch van den Dertigjarigen Oorlog, waarmede de hernieuwde worsteling tusschen de Nederlandsche Republiek en de spaansche monarchie tot aan den europeeschen vrede van Westfalen samenvalt, omvat uit den aard der zaak al de belangrijkste gebeurtenissen die betrekking hebben tot Nederland. Met deze geschiedenis, die de voltooiing mag heeten van des schrijvers ‘Opkomst der Nederlandsche Republiek,’ houdt hij zich thans onledig; en hij hoopt eenmaal ook voor dat gedeelte te mogen rekenen op dezelfde welwillendheid, die zoo ruimschoots aan zijn vorigen arbeid is ten deel gevallen. Londen, Augustus 1867. J.L. Motley, De opkomst van de Nederlandsche Republiek. Deel 8 7 Eenentwintigste hoofdstuk Gevolgen van het vermoorden van Hendrik III. - Toebereidselen tot den inval in Frankrijk. - De Nederlanders besluiten een poging in het belang der vrijheid te wagen.
    [Show full text]
  • Parenteel Van Constantinus De Monte. Generatie I
    Index Parenteel van Constantinus de Monte. Generatie I I. Constantinus de Monte heer van bergh, geboren omstreeks 1050, een Armeense prins, overleden (ongeveer 90 jaar oud) in 1140, begraven, trouwde met van Tecklenburg, begraven. Uit dit huwelijk 3 zonen. 1. Rabodo I van den Bergh, overleden tussen 1140 en 1174, volgt II [blz. 3]. 2. Everwinus van den Bergh, begraven. 3. Constantinus van den Bergh, overleden omstreeks 1186, begraven. Constantinus de Monte. Toon van Dalen (1) wees in Bergh; Heren, Land en Volk op een oudere naam van Constantinus de Monte, namelijk Constantinus van Melegarde. Deze naam verwijst naar het huidige dorp Malgarten ten noorden van Osnabrück. Hier hadden de graven van Tecklenburg een kasteel, dat aan het eind van de twaalfde eeuw werd omgebouwd tot een klooster. Constantinus, of Constantijn, zou uit de omgeving van Melegarde/Malgarten stammen en zijn naam te danken hebben aan de invloed die de Oost-Romeinse ofwel Byzantijnse cultuur in die tijd had. De eerste Duitse keizers wilden het aanzien van hun rijk - dat bekend stond als het Heilige Roomse Rijk - vergroten door de banden met het Oost-Romeinse Rijk aan te halen. Echter, er zijn maar een paar Constantijnen bekend, die ook nog familie van elkaar zijn. Het lijkt er dus niet op dat de eerste heer van Bergh zijn voornaam te danken had aan het beleid van de eerste Duitse keizers. Als de Byzantijnse cultuur echt invloed gehad zou hebben op de naamgeving in het Heilige Roomse Rijk, dan zouden er veel meer Constantijnen geweest moeten zijn. Dit vooral omdat Constantijn niet zo maar een Byzantijnse naam was.
    [Show full text]
  • De Vrij E Fri Es
    DE VRIJ E FRI ES TIJDSCHRIFT UITGEGEVEN DOOR HET FRIESCH GENOOTSCHAP VAN GESCHIED-, OUDHEID­ EN TAALKUNDE TWEE EN DERTIGSTE DEEL LEEUWARDEN N .V . NOORD-NEDERLANDSCHE BOEKHANDEL 1934 - FRYSKB JUOU:Jr.MY BIBLETEEK lJOUWEKT DE VRIJE FRIiÈS 'r~';3~ TIJDSCHRIFT UITGEGEVEN DOOR HET FRIESCH GENOOTSCHAP VAN GESCHIED-, OUDHEID­ EN TAALKUNDE REDACTIE : Mr. P. C. J. A. BOELES, Mejuffrouw R. VISSCHER en Dr. S. CUPERUS TWEE EN DERTIGSTE DEEL LEEUWARDEN N.V. NOORD-NEDERLANDSCHE BOEKHANDEL 1934 t INHOUDSOPGA VE Bladz. Dr. J. SCHOO, Over gelijkluidende kerkbouwsagen uit Fries­ land, Sleeswijk-Holstein en het Berner Oberland R. VISSCHER, Iets over eenige huizen in de Groote Kerk- straat te Leeuwarden. • . 0 0 0 57 J. KLEIJNTJENS SO Jo, Graaf Frederik van den Bergh en de mislukte onderneming tegen Friesland . 0 0 • 0 0 0 0 75 AREND LANG, Die "Normannenpoorten" der friesischen Dorfkirchen, ihre Entstehung und Bedeutung 0 0 • • 0 90 Or. A. L. HEERMA VAN VOSS, Adie Lambertszo en de zijnen. 113 Bespreking van Literatuur 0 • • • • • 0 • • • • • • • 137 • Over ~elijkluidende kerkbouwsa~en uit Friesland, Sleeswijk-Holstein en het Berner Oberland. Door Dr. J. SCHOO. (met twee bijlagen) I. SAGEN, WAARIN DE KERKBOUWPLAATS DOOR RUNDEREN IS AANGEGEVEN. Talrijk zijn de sagen, die over wonderbaarlijke gebeurtenissen weten te berichten, welke zich bij den bouw van kerken hebben afgespeeld. Vooral wordt gaarne verteld, wat de 'aanleiding is geweest, dat de kerk op haar tegenwoordige standplaats is verrezen. In vele gevallen wilde het aanvankelijk met den kerkbouw niet vlotten. Onoverkomelijke moeilijkheden deden zich voor en vaak waren wonderte.ekens noodig of moest de beslissing van het lot worden ingeroepen, voordat de juiste plek was gevonden en de bouw zonder stoornis kon worden vol­ tooid.
    [Show full text]
  • Cover Page the Handle
    Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29686 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Eekhout, Maria Francisca Davina Title: Material memories of the Dutch Revolt : the urban memory landscape in the Low Countries, 1566 – 1700 Issue Date: 2014-11-12 Marianne Eekhout Chapter 3 – Between public and private. Cherishing commemorative objects at home In 1626 skipper Dirk Scheij sailed his ship down the river Rhine from Cologne to supply the Dutch Republic’s troops. He succeeded in doing so without being captured by the Habsburg army, and as a reward he received a silver cup that displayed his journey (fig.25).1 The gift not only served as token of appreciation for his bravery but also exemplifies how individual achievements were honored in the seventeenth-century Low Countries. What set this cup apart from the relics we have seen in the previous chapter was the fact that the object itself had not witnessed the event but had been made specially to commemorate what had happened. While relics could come in every shape or size, and ranged from cannonballs to pigeons, these mementoes were often subject Fig.25 Samuel Vercoigne, silver cup to artistic conventions and frames of reference received by Dirck Scheij for his which people were familiar with and considered extraordinary achievement during the 2 appropriate for commemorative objects. Revolt (Rijksmuseum Amsterdam). Therefore they took more traditional forms, such as tapestries, paintings, prints as well as medals and objects made of silver. The aim of this chapter, however, is not to present an overview of objects made specially to commemorate the Revolt but rather to focus on how these objects entered the home, how they became part of someone’s personal identity and what happened to them after the original owner died.
    [Show full text]
  • Jaarboek Voor Munt
    JAARBOEK VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE 43 KON. NED. GENOOTSCHAP VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE AMSTERDAM 1956 Commissie van Redactie: Dr, H. Enno van Gelder, Voorburg; Dr. A. Gorter, Bilthoven; O. N. Keuzenkamp-Roovers, Groningen; Dr. A. N. Zadoks-Josephus Jitta, Amsterdam. Alle correspondentie betreffende redactie en administratie te richten aan het secretariaat: Lange Voorhout 50, 's-Gravenhage. DE STEDELIJKE MUNT VAN BOMMEL 1579 — 1590 door Dr. F. B. M. TANGELDER Het is bekend, dat de zestiende eeuw in ons land een periode van ver­ hoogde muntslag is geweest. Niet alleen de muntinstellingen van lands­ heren en gewesten, maar ook de geprivilegieerde muntbedrijven van edelen en steden ontplooiden in deze eeuw een uitzonderlijke activiteit. Enerzijds heeft dit zijn oorzaak gevonden in de uitbreiding van het geld­ verkeer, anderzijds heeft de toegenomen delving van edele metalen, vooral in de Nieuwe Wereld, daartoe bijgedragen. De geprivilegieerde muntbedrijven in het bijzonder hebben zich de geschapen situatie naar vermogen ten nutte gemaakt en hebben niet alleen hun voordeel gezocht in de revenuen Van een bona fide muntslag, maar ook in die van illegale practijken. Het hoogtepunt van deze stedelijke en heerlijke muntslag ligt in de jaren na de Pacificatie van Gent (1576). Deze na-pacificatiejaren waren namelijk voor deze muntslag in meerdere opzichten gunstig. Het centraliserende gezag des Konings was geschokt, de Staten-Generaal waren aan verdeeldheid ten prooi, de door de hoge edelen geleden ver­ liezen deden hen uitzien naar bijzondere inkomsten, terwijl de oorlogs- noodzaak zowel generaliteit als gewesten ertoe bracht de exploitatie hunner muntbedrijven te overspannen. Politieke en economische verhou­ dingen zijn dus in genoemde jaren voor de muntbedrijven van edelen en steden van bijzondere betekenis geweest.
    [Show full text]
  • Twente En De Tachtigjarige Oorlog
    Twente en de Tachtigjarige Oorlog Anneke Koers 1 Voorwoord Behalve legenden zijn er ook tastbare resten van het verleden bewaard gebleven. Lange tijd speelde de herinnering geen rol bij historici, iets wat bij filosofen en dichters doodgewoon was. Door de emancipatie werden de gewone mensen belangrijk. De grote structuren waren echter voor hen niet interessant. De plaatsen die onze identiteit symboliseren werden belangrijk. Wat is de persoonlijke herinnering en hoe hangt die samen met de collectieve? Ik wil voor Twente daar een antwoord op geven. Hoe en waar treed ik de geschiedenis binnen? De herinnering aan de Opstand is een kapstok in mijn referentiekader. Het conflict tussen de Nederlanden en het Spaanse Rijk duurde van 1568 tot 1648. De Tachtigjarige Oorlog gaat over het militaire raadsel van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Toen in 1568 in de Nederlandse gewesten een opstand uitbrak tegen de Spaanse koning, was niet te voorzien dat deze zou uitmonden in de scheuring van de Nederlanden. Alleen de noordelijke gewesten wisten zich militair staande te houden. Zij vormden een onafhankelijke Republiek die steeds beter opgewassen was tegen het machtige Spanje. Hoe was dit mogelijk? Ik interesseer me voor het feit hoe de menselijke geschiedenis in elkaar zit. Luisteren naar verhalen over lang vervlogen dagen. Lugubere raadsels, sinistere geheimen en bovennatuurlijke verschijningen worden ongenadig tegen het licht gehouden. Opgetekend uit de monden van hen die allang uit de tijd zijn (tot stof zijn vergaan), maar in dit boek nog een keer hun gruwelijke stem verheffen. 2 Inleiding Filips 11, de zoon en opvolger van Karel V, was star en recht in de katholieke leer.
    [Show full text]
  • Jaarboek Voor Munt
    JAARBOEK VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE KON. NED. GENOOTSCHAP VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE AMSTERDAM 1957 Commissie van Redactie: Dr. H. Enno van Gelder, Voorburg; Dr. A. Gorter, Bilthoven; O. N. Keuzenkamp-Roovers, Groningen; Dr. A. N. Zadoks-Josephus Jitta, Amsterdam; N. E. H. J. J. Zon, 's-Gravenhage. Alle correspondentie betreffende redactie en administratie te richten aan het secretariaat: Zeestraat 71B, 's-Gravenhage. HET PEERDEKEN door A. VAN DER "WIEL f Het peerdeken is een van die kleine, aardige munten, die door de oudere schrijvers herhaaldelijk verkeerd benoemd zijn en dus ook in de catalogi regelmatig verkeerd benoemd werden en worden. Verkade noemt deze munten halve snaphaenschellingen; van der Chijs halve of mogelijk derde delen van snaphaenschellingen; De Voogt beschrijft ze als derde delen van snaphaenschellingen, doch Roest heeft ze terecht kwart snap- haenen genoemd, maar toch worden zij in de catalogus van het Museum Teyler en in vele andere catalogi weder als 1/3 snaphaen beschreven. Nochtans is het zeker, dat het kwart snaphaenen zijn, zoals overduide­ lijk blijkt uit de instructie van 16 september 1530, waarin Karei van Eg- mond als hertog van Gelderland zijn muntmeester o.a. gelast vierde delen van snaphaenen te slaan op een gehalte van 5 penningen en een gewicht van 80 in een mark, wat een zilverinhoud geeft van 1,282 gram, terwijl de snaphaenen geslagen werden op een gehalte van 8 penningen en een gewicht van 31 in een mark, wat een zilverinhoud geeft van 5,292 gram (zie: Roest, bijlage 3). Ook in later tijd blijven het steeds kwart schel­ lingen. De stad Zutphen 1 slaat ze in 1582/83 en in 1604/05 op een gehalte van 3 penningen 4 grein en een gewicht van 80 in een mark, gevende een zilverinhoud van 0,812 gram, wat vrijwel gelijk is aan de zilverinhoud van de kwart schellingen, die Zeeland van 1583 tot 1585 sloeg op een gehalte van 6 penningen en een gewicht van 150 19/32 in een mark, wat een zilverinhoud geeft van 0,817 gram.
    [Show full text]
  • Bulletin Heemkundige Vereniging Old Sillevold
    Bulletin heemkundige vereniging Old Sillevold Jaargang 14 Jaargang — najaar 14 2010 — Najaar 2011 Heemkundige vereniging Old Sillevold Familie Helmink te Bontebrug won de Monumentenprijs 2011. Op de omslag een foto van het pand. Bulletin Inhoud Voorwoord, Begraafplaatsproject 4 Familie Helmink te Bontebrug won de 6 Heemkundige vereniging vereniging Heemkundige Monumentenprijs 2011 — 14 Jaargang 2011 Najaar Bernard Dorrestijn Herinneringen an mien schooltied op de Clara 8 Anny Raben Zorgen voor de oude dag (1750-1850)(deel I) 10 Frans Winkels, Tiel Het leger van prins Maurits te Silvolde (1595) 17 J.H.G. te Boekhorst, Doetinchem Old Sillevold Old Sillevold Old Sillevold Old Sillevold Activiteitenkalender 42 3 Voorwoord, Begraafplaatsproject Het is nu juist op laatstgenoemde be- graafplaats dat het kerkbestuur zich Vanaf de oprichting noemen we onze i.v.m. gebrek aan ruimte, genoodzaakt vereniging: Heemkundige Vereniging ziet -tenzij de nabestaanden opnieuw ‘Old Sillevold’. De naam ’Old Sillevold grafrechten betalen- om tot ruiming wijst er op dat we een historische vere- van de oudere graven over te gaan. In niging zijn en ons op de geschiedenis het geval van ruiming dreigen dan wel van Silvolde willen richten. Maar we eens heel bijzondere zerken verloren te schrijven altijd: Heemkundige Vereni- gaan. ging ’Old Sillevold’. Daarmee willen we Dat laatste bracht ons bestuur om- aangeven dat we ons ook met de na- streeks 2005 op de gedachte het kerk- tuur en het landschap van ons dorp bestuur te vragen een aantal van die (heem/heim) willen bezighouden, en bijzondere zerken alsnog ergens op de wel tot op de dag van vandaag. Dat begraafplaats veilig te mogen stellen.
    [Show full text]
  • Jaarboek Voor Munt- En Penningkunde 80 1993
    JAARBOEK VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE 80 1993 KONINKLIJK NEDERLANDS GENOOTSCHAP VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE AMSTERDAM Commissie van redactie: E.J.A. van Beek, St. Michielsgestel Drs. G. van der Meer, 's-Gravenhage Dr. W. Op den Velde, Amsterdam D. Purmer RA, Ruurlo Redactie adres: Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet Postbus 11028, 2301 EA Leiden ISSN 0920-380X DE MUNTSLAG VAN DE HEREN VAN DEN BERGH ca 1320 — ca 1440. door JJ. Grolle Ten Geleide Over de muntslag van de heren van den Bergh uit de 14e en 15e eeuw was tot nu toe slechts weinig bekend. Van der Chijs, Serrure, De Voogd en Roest heb­ ben voor hun tijd prachtig werk geleverd, maar kwamen niet verder dan een, overigens niet eensluidende, opsomming van denominaties, terwijl de latere gedegen studie van dr. Tangelder zich helaas beperkte tot het muntrecht van de graven van den Bergh uit de 16e eeuw. Het geluk wil echter dat de heerlijke muntslag van Bergh voor een groot deel een getrouwe afspiegeling is van de opeenvolgende Gelderse muntsysternen. Op basis van koersvergelijking was prof. dr. H. Enno van Gelder er op schier onnavolgbare wijze in geslaagd de vele Gelderse emissies uit de 14e eeuw te onderscheiden en te dateren. Zijn arbeid bleek de sleutel te bevatten waarmee de schijnbaar onoverzichtelijke Berghse aanmuntingen konden worden ontsloten. Anderzijds leverde de beproefde en succesvolle methode van jkvr. prof. dr. M.J. van Winter, om op basis van vernoemingen verwantschappen zichtbaar te maken, de sjabloon waarmee vele tot nu toe onbekende familierelaties van de heren van den Bergh achterhaald konden worden. Op grond daarvan viel niet alleen een genealogische en politieke verwantschap met het gravengeslacht van Loon (Looz) aan te wijzen, maar werd ook de herkomst van het Berghse muntrecht voor Dieren duidelijk.
    [Show full text]
  • Sperren in Nijmegen
    1 Sperren in Nijmegen [Laatst bijgewerkt op 30 augustus 2020] Inleiding In de zomer van 1942 startte de Duitse bezettingsmacht in Nederland met de systematische verwijdering van Nederlandse Joden uit de Nederlandse samenleving, met als doel hun uiteindelijke vernietiging (Endlösung). Via Durchgangslager Westerbork werden ze op transport gezet naar ‘werkkampen in het oosten’. In Amsterdam werden Joodse inwoners aanvankelijk opgeroepen om zich te melden voor vertrek, maar omdat er vaak niet de gewenste aantallen op kwamen dagen, werd al snel ook overgegaan op razzia’s. Ook buiten Amsterdam werden tal van razzia’s gehouden; in Nijmegen gebeurde dat bijvoorbeeld op 2 augustus, 16 september en 2 oktober.1 Om bij deze grootscheepse ‘acties’ chaotische taferelen zoveel mogelijk te voorkomen - wat onnodig veel verzet op zou kunnen roepen en onnodig veel vertraging zou kunnen veroorzaken - voerden de Duitsers in die zomer een systeem in van ‘vrijstellingen’. Een groep ‘onmisbare’ Joden in Nederland zou hiermee ‘vrijgesteld’ worden van deportatie. Voorzien van een zogenoemde Sperre zou een kern van achterblijvers de organisatorische en administratieve effectiviteit van de ‘deportaties’ kunnen verhogen. Ook de angst voor een te grote economische ontwrichting door het willekeurig oppakken van Joden speelde hierbij een rol. Op 15 juli 1942 vertrok het eerste transport met 1.137 Nederlandse Joden vanuit Westerbork naar Auschwitz in Polen. Twee weken later waren er al 5.742 mensen ‘gedeporteerd’. Aan het eind van het jaar waren dat er al ruim 38.000, ongeveer een kwart van de toen in Nederland woonachtige Joden.2 In de avond en nacht van 17 op 18 november 1942 was Nijmegen aan de beurt: 196 Joodse inwoners werden uit hun huizen gehaald en ondergebracht in het toenmalige gebouw van de Gemeentelijke HBS.
    [Show full text]
  • REFORMATIE in KAMPEN Reformatie En Rebellie
    1 REFORMATIE IN KAMPEN ACADEMISCH PROEFSCHRIFT Door Dr. Frank van der Pol Uitgeversmaatschappij J.H. KOK – Kampen 1990 Reformatie en rebellie De Unie van Utrecht als hoeksteen van de Hervorming in Overijssel door DR. R.H. BREMMER en DIVERSE AUTEURS STICHTING DE GIHONBRON MIDDELBURG 2019 2 INHOUD DE REFORMATIE TE KAMPEN IN DE ZESTIENDE EEUW Door Dr. Frank van der Pol DOOPSGEZINDE MARTELAREN. Blz. 170 Kampen: Ghele Hame en Michiel. Deventer: Maria van Beckum en Ursula, de vrouw van haar broer. 1544. Twaalf Christenen te Deventer. 1571. Blz 177 Ydse Gaukus. Dirk van Wezel, met Anneke en Janneke hun huisvrouwen. Harmen de Verwer. Bruyn. Antheunis de Wever. (K)Claas Opreyder. Lijsbeth en Catharina Somer-huis. Lijntjen Joris en Trijntjen haar dochter. Reformatie en rebellie. De Unie van Utrecht als hoeksteen van de Hervorming in Overijssel. Door DR. R.H. BREMMER. Blz 193 Overijssel soeverein (1578-1795). Jan ten Hove. Blz 212 GRAAF WILLEM VAN DEN BERGH. 1537 – 1586. Blz 215 DE GRAAF VAN RENNENBERG. Blz 217 DE REFORMATIE TEN PLATTEN LANDE IN DE CLASSIS DEVENTER. J. C. VAN SLEE. Blz. 220 ONTSTAAN STAD KAMPEN. Blz 232 De Reformatie in Kampen. Geert van Wou. Blz 235 KAMPEN BELEGERD EN INGENOMEN 1578. Blz. 238-242 Historie der Nederlandse oorlogen, onpartijdig beschreven door P. BOR Christiaansz. Deventer en de reformatie van de geestelijke en kerkelijke goederen 1591-1650 H. DE BEER. Blz. 242 Joden in Kampen. Blz. 245 3 THEOLOGISCHE UNIVERSITEIT VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN NEDERLAND TE KAMPEN DE REFORMATIE TE KAMPEN IN DE ZESTIENDE EEUW ACADEMISCH PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR IN DE THEOLOGIE, OP GEZAG VAN DE RECTOR DR.
    [Show full text]
  • Republiek Van Adel Eer in De Oost
    Republiek van adel Eer in de Oost-Nederlandse adelscultuur (1555-1702) reeks adelsgeschiedenis * D E E L 7 * onder auspiciën van de Stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis Republiek van adel Eer in de Oost-Nederlandse adelscultuur (1555-1702) conrad gietman Uitgeverij Van Gruting | 2010 Handelsuitgave van het gelijknamige proefschrift, verdedigd aan de Universiteit Utrecht op 24 september 2010, promotor: prof. dr. M.R. Prak (Universiteit Utrecht), co-promotor prof. dr. S. Groenveld (Universiteit Leiden) Het onderzoek voor deze studie werd verricht met een subsidie van de Nederlandse Organisatie van Wetenschappelijk Onderzoek Deze uitgave is tot stand gekomen door financiële ondersteuning van – Stichting Fonds A.H. Martens van Sevenhoven, Beesd – J.E. Jurriaanse Stichting, Rotterdam – Prins Bernhard Cultuurfonds Overijssel, Zwolle – Ridderschap van Overijssel, Velp – Ridderschap van Gelderland, Zoetermeer – Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, Den Haag – M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Den Haag – Van Batenborgh Stichting, Groenlo – Stichting Professor Van Winter Fonds Uitgeverij Van Gruting Hooghiemstraplein 32, 3514 ax Utrecht www.vangruting.nl kantoor: Looijenland 13, 6931 vb Westervoort tel.: 026-3116418 / [email protected] Omslagontwerp en typografie: Titus B. Schulz, Arnhem Beeldredactie: Zwiebelfisch, Arnhem © 2010 C.A.M. Gietman, Geldermalsen All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, translated, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 kb Hoofddorp). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in readers en andere compilatiewerken dient men zich tot de uitgever te wenden.
    [Show full text]