Ciekawa Historia Piłkarskich Mistrzostw Świata
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
7 W poniższym tekście próbuję udowodnić Czytelnikom, że przypisy historii zmagań o Złotą Nike i Puchar Rimeta nierzadko bywają równie fascynujące jak jej najjaśniejsze karty. Kordian Kuczma Ciekawa historia piłkarskich mistrzostw świata Już od osiemdziesięciu lat występ światka, po czym równie błyskawicz- w finałach piłkarskich mistrzostw świata nie, słusznie lub niesłusznie, popadają stanowi cel numer 1 i nierzadko ukoro- w zapomnienie. nowanie kariery każdego profesjonalne- Sama idea Mundialu jest prawie tak go zawodnika w tej dyscyplinie sportu. stara jak FIFA. Już w 1904 r. wiceprezes To spektakularne występy na Mundialach światowej federacji – holenderski bankier unieśmiertelniły takich zawodników, jak Carl Hirschmann proponował na jej Pele, Maradona, Eusebio, Beckenbau- kongresie założycielskim organizację tego er czy Zidane. Jest niezaprzeczalnym typu turnieju, jednak wtedy ten pomysł faktem, że zdobywcy najważniejszych nie spotkał się z zainteresowaniem. Z bie- światowych trofeów odnosili również giem lat konieczna stała się jednak organi- sukcesy w rozgrywkach kontynentalnych zacja rozgrywek, które w przeciwieństwie i klubowych. Nasuwa się jednak nie do igrzysk olimpijskich, dopuszczałyby pozbawione sensu pytanie, czy gdyby do rywalizacji o prymat również piłkarzy nie stanęli oni na podium właśnie tej zawodowych. Paradoksalnie rzecznikiem imprezy, ich nazwiska byłyby dziś zna- tego rozwiązania był Enrique Buero, ne każdemu kibicowi futbolu. Z drugiej dyplomata reprezentujący w Europie strony, co cztery lata, dziesiątki lepszych kraj dwukrotnych mistrzów olimpijskich i gorszych piłkarzy, czasem zupełnie – Urugwaj. Determinacji jego i prezesa przypadkowo lub wręcz mimo woli, FIFA Julesa Rimeta zawdzięczamy po- trafiają w centrum uwagi piłkarskiego czątek trwającej do dziś tradycji. „Sport Wyczynowy” 2010, nr 3/535 8 Kordian Kuczma czu o 3 miejsce. Brązowymi medalami 1930 Urugwaj – finał: podzieliły się USA i Jugosławia. Dla Urugwaj-Argentyna 4:2 „Jankesów” był to największy piłkarski Pierwszej edycji piłkarskich mi- sukces w całym XX wieku. strzostw świata daleko było do medial- Trzy z czterech krajów reprezen- nych spektaklów, jakie znamy z ekranów tujących Europę (Belgia, Jugosławia telewizorów. Można wręcz zastanawiać i Rumunia; czwartym była Francja) były się, czy gdyby organizujący imprezę Uru- monarchiami. Skład rumuńskiego ze- gwajczycy dysponowali XXI-wiecznymi społu miał zresztą wytypować sam król środkami technicznymi, zaangażowaliby Karol I... Wszystkie mecze odbywały je w to pionierskie przedsięwzięcie. Na- się w jednym mieście – Montevideo. leży bowiem pamiętać, że premierowy Prace nad areną rozgrywek, Stadionem mundial przypadł na czas wielkiego kry- Centenario (nazwanym tak na cześć ob- zysu gospodarczego. W podręcznikach chodzonego w tym samym roku stulecia ekonomii można wyczytać, że w tym państwowości urugwajskiej), dobiegły okresie każde państwo wszelkimi siłami końca zaledwie 5 dni przed ceremonią broniło resztek własnej pomyślności go- otwarcia. Nikogo nie dziwiło łączenie spodarczej, co zahamowało bujną przed przez Francisco Matteucciego obo- I wojną światową współpracę międzyna- wiązków sędziego z pracą masażysty rodową. W ten ponury obraz wpisywało ekipy meksykańskiej. Również trenerowi się także środowisko piłkarskie. Dość Rumunów Constantinowi Radulescu powiedzieć, że tylko cztery federacje zdarzało się na tej imprezie biegać z cho- odważyły się na skrócenie rozgrywek rągiewką wzdłuż linii bocznej boiska. w swoich krajach i zdecydowało wysłać Skądinąd piłkarze z Europy Środko- swoje ekipy w podróż morską do Ame- wej budzili na tyle małe zainteresowanie ryki Południowej. Jak widać, niektórych kibiców, że podczas ich spotkania z Peru nie przekonał nawet argument, że koszty pobito niechlubny rekord najniższej fre- wyprawy pokryją gospodarze, co było kwencji w historii mundiali (zaledwie jednym z warunków przyznania organi- 300 widzów). Z kolei w meczu otwarcia zacji Urugwajowi. z Meksykiem pech dotknął Francuzów. Garść podstawowych faktów na temat Możliwość dokonywania zmian zawod- tego historycznego wydarzenia sugeruje, ników wprowadzono dopiero w 1970 że miało ono miejsce w świecie bardzo roku, dlatego kontuzjowanego bramkarza odmiennym od tego, do którego jesteśmy Alexa Thepota musiał zastąpić pomoc- przyzwyczajeni. Niezwykłe było choćby nik Augustin Chantrel. Jego występ to, że o występie w Urugwaju nie decy- w nietypowej roli można ocenić jako dowały eliminacje, lecz otrzymane od udany, ponieważ puścił tylko jednego gospodarzy zaproszenie. Nie było także gola, a Francja wygrała całe spotkanie numerów na koszulkach (wprowadzono 4:1. Jednak do kronik przeszedł przede je w 1938 roku), obowiązku wystawie- wszystkim autor pierwszego trafienia nia 22-osobowego składu, a nawet me- w historii mistrzostw – Lucien Lau- Ciekawa historia piłkarskich mistrzostw świata 9 rent. Co ciekawe, pokonany przez niego najmłodszy trener w historii Mundiali, w 19 minucie meksykański golkiper 27-letni Juan Jose Tramutola. Rywali- Oscar Bonfiglio po zakończeniu kariery zacja jedenastek z dwóch sąsiadujących dosłużył się stopnia generała lotnictwa. ze sobą państw, z których jedno było Zgodnie z logiką w Urugwaju wszyst- gospodarzem turnieju, niosła ze sobą ko było pierwsze. Kolejny Meksykanin, przykre konsekwencje. Nie wszyscy Manuel Rosas strzelił pierwszą bramką argentyńscy kibice, z których część samobójczą, a także jako pierwszy wy- przepłynęła graniczną rzekę La Platę korzystał rzut karny. Pierwszy hat-trick na łodziach, otrzymali bilety na mecz, zaliczył Argentyńczyk Guillermo Stabi- co doprowadziło do rozruchów. Kapi- le, który ostatecznie został królem strzel- tan Argentyńczyków Luis Monti po ców. Jako pierwszy usunięty z boiska latach wspominał, że przed ostateczną (czerwone kartki to też innowacja z 1970 rozgrywką otrzymywał setki anonimów roku) zapisał się kapitan Peruwiańczyków grożących mu śmiercią. Placido Reynaldo Galindo. Jednocześnie W nerwowej atmosferze lepiej pora- było to pierwsze niesłuszne wykluczenie, dzili sobie miejscowi, których bohaterem ponieważ pomocnik jedynie bronił się był strzelec pierwszej bramki Hector przed bokserskimi ciosami rywala. O po- Castro, który w wieku 13 lat stracił litycznych i sportowych realiach tamtych w wypadku prawą dłoń. Co ciekawe, lat dużo mówi fakt, że prowokatorem bramkarzowi „Urusów” w tym meczu był rumuński zawodnik Alfred Fieraru, Enrique Ballestrero drogę do sławy który naprawdę nazywał się Eisenbeisser utorowało usunięcie z ekipy Andresa (był Niemcem z kosmopolitycznego mia- Mazaliego za samowolne opuszcze- sta Czerniowce, które obecnie należy do nie zgrupowania. Jego rywal w walce Ukrainy), a poza piłką nożną odnosił suk- o miejsce między słupkami nad rygor cesy również w łyżwiarstwie figurowym dyscypliny przełożył spotkanie z żoną. i hokeju na lodzie.1 W drodze powrotnej Fieraru zachorował na zapalenie płuc. 1934 Włochy – finał: W ciężkim stanie został wysadzony na ląd Włochy-Czechosłowacja 2:1 w Genui. Jego koledzy byli tak przekona- ni o jego rychłej śmierci, że kiedy piłkarz – mecz o 3 miejsce: wrócił do domu, trafił na przygotowania Niemcy-Austria 3:2 do... stypy. W 1934 r. mistrzostwa świata miały W finale turnieju trafiły na siebie po raz pierwszy zagościć w coraz bardziej Urugwaj i Argentyna, którą prowadził ciążącej ku totalitaryzmowi Europie. Wło- ski mundial w pewien sposób stanowił 1Inni wszechstronni piłkarze-uczestnicy fina- lustrzane odbicie swojego poprzednika, łów mistrzostw świata to m.in. Belg John Van ponieważ tym razem na starcie zabrakło Alphen – bokser (grał w 1938), Bułgar Alek- czołowych zespołów latynoamerykań- sander Szałamanow – narciarz (1966 i 70), Szwajcar Rolf Wuehtrich – bokser, zapaśnik skich. Mówiło się o chęci rewanżu uru- i ciężarowiec (1962). gwajskich działaczy za zlekceważenie 10 Kordian Kuczma zorganizowanej przez nich imprezy. Rów- Również w finale, w którym Italia nież piłkarze uważali wyjazd do Europy trafiła na naszego eliminacyjnego przeciw- za mało lukratywny. Z kolei udział Polski nika, Czechosłowację, doszło do zgrzytu. przekreślił nie tylko brak doświadczenia Zwycięski gol Raimundo Orsiego został reprezentacji, lecz również polityka. Ze strzelony ze spalonego. Orsi należał do względu na napięte stosunki między tzw. oriundi, czyli zawodników pocho- obydwoma krajami Ministerstwo Spraw dzących z Argentyny, którzy ze względu Zagranicznych nie wyraziło zgody na na włoskie korzenie zagrali dla kraju rozegranie meczu rewanżowego z Cze- swoich przodków. Dzięki zapobiegliwości chosłowacją w Pradze, co zakończyło się włoskich działaczy wspomniany już Luis pierwszym w historii walk o mistrzostwo Monti jako jedyny zagrał w finałach mi- walkowerem. Za polski akcent na tym strzostw świata w barwach dwóch państw. turnieju można uznać osobę George’a Szansę dostąpienia tego zaszczytu miał Kimptona – angielskiego trenera drużyny również Attilio Demaria, jednak w oby- francuskiej, który na początku lat 20. pra- dwu mundialach był tylko rezerwowym. cował z Polonią Warszawa i Cracovią. Jak łatwo się domyśleć, praktyka ta znacz- Rządzący od dekady Włochami faszy- nie osłabiła siły Argentyny, która przysłała stowski reżim traktował piłkarskie święto do Europy amatorski skład i już w pierw- w kategoriach propagandowych. Bez- szym spotkaniu uległa Szwedom.2 Naszym stronni obserwatorzy bardziej niż udaną południowym sąsiadom nie pomogły takie grę mistrzowskiego zespołu gospodarzy asy, jak Frantisek Planicka, Antonin Puc zapamiętali pobłażliwość sędziów wobec czy Oldrich Nejedly. Ten ostatni podzielił ich brutalnych zagrań.