DOCSLIB.ORG

Jacek Wysocki

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Jacek Wysocki Prace Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Tom wydany wspólnie z Instytutem Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk 04 ARCHAEOLOGICA HEREDITAS Grody średniowiecznego Mazowsza Księga poświęcona pamięci Marka Dulinicza pod redakcją Magdaleny Żurek i Małgorzaty Krasnej-Korycińskiej Warszawa – Zielona Góra 2015 Archaeologica Hereditas Prace Instytutu Archeologii UKSW Tom wydany wspólnie z Instytutem Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Komitet Redakcyjny: Redaktor serii: Zbigniew Kobyliński Członkowie Komitetu: Tadeusz Gołgowski, Jacek Lech, Przemysław Urbańczyk Sekretarz: Magdalena Żurek Adres Redakcji: ul. Wóycickiego 1/3, bud. 23, 01-938 Warszawa tel. +48 22 569 68 27, e-mail: [email protected] www.archeologia.uksw.edu.pl Redakcja: Magdalena Żurek i Małgorzata Krasna-Korycińska Redakcja techniczna: Alina Jaszewska Korekty: Zbigniew Kobyliński Skład: Bartłomiej Gruszka (www.kerning.pl) Projekt okładki: Katja Niklas i Ula Zalejska-Smoleń Rycina na okładce: Grodzisko w Starej Łomży – Góra Królowej Bony (fot. Jerzy Miałdun) Publikacja recenzowana do druku przez prof. dr. hab. Martina Gojdę © Copyright by Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, Zielona Góra, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa and Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk ISBN 978-83-940985-1-3 Wydawnictwo: Fundacja Archeologiczna Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej ul. Ceramiczna 2, 65-954 Zielona Góra tel./fax: +48 68 323 12 83, kom. 604 933 447 www.fundacjaarcheologiczna.pl e-mail: [email protected] Książkę można kupić w sklepie internetowym: www.wydawnictwofa.pl SPIS TREŚCI 7 Andrzej Buko i Maria Dekówna 147 Andrzej Gołembnik Marek Dulinicz Czego (i dlaczego) nie wiemy (10 maja 1957 – 6 czerwca 2010) o przeszłości Płocka – zagadnienia wybrane 11 Bibliografia prac Marka Dulinicza 159 Dorota Stabrowska Zalążek miasta na wyspie pułtuskiej, 17 Andrzej Buko Anno Domini 1257 Marek Dulinicz jako badacz wczesnośredniowiecznego Mazowsza 181 Maciej Trzeciecki Gród radomski na pograniczu Małopolski 31 Wojciech Szymański i Mazowsza – zarys problematyki badawczej Refleksje na temat początków grodów u Słowian 201 Przemysław Urbańczyk Stratygraficzna opowieść o grodzie w Czersku 39 Felix Biermann The small Early Medieval lowland ringforts in 207 Ewa Marczak Northern Masovia and their counterparts in Truszki-Zalesie – gród północnego Mazowsza. the northern West-Slavic territory Cel i stan badań 51 Maria Miśkiewicz 215 Tomasz Kordala Wielkie grody Podlasia na przykładzie obiek- Cmentarzysko na wzgórzu Krasino tów w Niewiadomej i Krzesku 227 Urszula Iwaszczuk 63 Jarosław Ościłowski O czym mówią kości zwierzęce Badania archeologiczne grodzisk północno- z wczesnośredniowiecznych wschodniego Mazowsza grodzisk mazowieckich 89 Jacek Wysocki 237 Mariusz Błoński Grodziska Ziemi Łomżyńskiej: stan badań Dendrochronologia o początkach i problemy konserwatorskie grodu w Nasielsku 111 Zbigniew Kobyliński 243 Noty o autorach i Wojciech Szymański Grodzisko w Haćkach na Podlasiu ARCHAEOLOGICA HEREDITAS 4 Jacek Wysocki Grodziska Ziemi Łomżyńskiej: stan badań i problemy konserwatorskie Użyty w tej pracy termin „Ziemia Łomżyńska” ma cha- • grodziska stożkowate, które nie mają ekspono- rakter umowny. Analiza dotyczy obiektów znajdujących wanych obwałowań, lecz są sztucznie ukształto- się w okolicach Łomży i będących w sferze kompetencji wanym w terenie (usypanym) wzniesieniem, wy- administracyjnej łomżyńskiej Delegatury Podlaskiego płaszczonym w części wierzchołkowej, niekiedy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Historycznie otoczonym fosą, mamy tu do czynienia z kilkoma dawnymi jednostkami • grodziska cyplowe, na których majdan jest ogra- terytorialno-administracyjnymi, znajdującymi się w obrę- niczony w części formami naturalnymi (skarpami), bie północno-wschodniego Mazowsza1, a nawet sięgamy a konstrukcje obronne w formie wałów, fos lub terenów osadnictwa jaćwieskiego w rejonie Rajgrodu2. ich kombinacji znajdują się jedynie w części o naj- Charakter referowanego tu zagadnienia zwalnia jednak łatwiejszej dostępności3. autora od obowiązku prowadzenia rozważań historycz- Istnieje jeszcze możliwość zastosowania trzeciego ro- nych na rzecz spojrzenia na współczesność najbardziej dzaju klasyfikacji, ze względu funkcję, jaką pełniało gro- reprezentacyjnych w sensie krajobrazowym obiektów dzisko będąc jeszcze obiektem użytkowanym. Możemy tego terenu. Mimo że w tytule użyto słowa „grodzisko”, zatem podzielić je na: nie wszystkie obiekty poddane analizie są nimi w istocie. • mieszkalne, w których realizowana była bieżąca Wzgórze Świętego Wawrzyńca nie jest grodziskiem, nie działalność osadnicza – mieszkalna i gospodarcza, jest jednoznacznie wyjaśniony charakter „Góry Wieżo- a najczęściej także administracyjna z siedzibą lo- wej” w Truszkach-Zalesiu, nie są także grodziskiem po- kalnego ośrodka władzy, zostałości zamku w Nowogrodzie. Wszystkie te obiekty • refugialne, czyli schronieniowe – obiekty nieza- charakteryzuje jednak ważna cecha, jaką jest wyekspono- mieszkałe na stałe, pełniące funkcje magazynowe wanie stanowiska w terenie, czyli mają one własną formę i schronienia oraz punktów oporu, nieużytkowa- krajobrazową. ne na co dzień, zaopatrzone w żywność i paszę. Ze względu na morfologię terenu, obiekty te możemy W grodach tych chroniła się okoliczna ludność podzielić na dwa typy. Grodziska wysoczyznowe to takie, na wypadek niepokojów i stanowiły one ważne które zlokalizowano na formach fizjograficznych mają- punkty oporu i bazy wypadowe w przypadku cych cechy naturalnej obronności i przy pomocy prac in- walk, żynieryjnych dodatkowo je ufortyfikowano. Kształt tych • strażnicze – położone na rubieżach osadniczych, obiektów jest zatem w pewnym stopniu uwarunkowany pełniące funkcje strażnicze i obronne, bez rozwi- kształtem zastanej formy terenowej. Najczęściej powodu- niętych funkcji gospodarczych czy administracyj- je to nieregularność przebiegu wałów. Drugim typem są nych. grodziska nizinne, to jest znajdujące się w dolinach rzek, Między wymienionymi rodzajami i typami zachodzą na terenach płaskich, gdzie cały kształt fortyfikacji jest wy- oczywiście związki kombinacyjne, zatem grodzisko może nikiem zaplanowanych zabiegów technicznych budowni- być na przykład nizinnym, pierścieniowym, o funkcji refu- czych obiektu. Mają one z reguły kształty bardziej regular- gialnej, jak na przykład Poryte-Jabłoń (ryc. 1), wyżynnym ne, a poszczególne elementy są jednoznacznie czytelne. stożkowatym, o funkcji strażniczej, jak Rajgród (ryc. 2), Drugi rodzaj klasyfikacji dokonywany jest ze względu na czy też wyżynnym pierścieniowym, o funkcji mieszkalno- morfologię samego obiektu zabytkowego i tu wydzielamy: administracyjnej, jak Święck-Strumiany (ryc. 3). • grodziska pierścieniowe z wałem obronnym wo- O ile charakterystykę geomorfologiczną i morfolo- kół ograniczonego przezeń majdanu, giczną obiektu można wykonać na podstawie obserwacji terenowych, o tyle rozstrzygnięcia funkcjonalne mogą być podejmowane dopiero po przeprowadzeniu badań 1 Miśkiewicz 1981. 2 Kamiński 1963. 3 Wysocki 1997. ARCHAEOLOGICA HEREDITAS 4 89-110 Jacek Wysocki Ryc. 1. Poryte-Jabłoń, pow. zambrowski. Widok od południa (fot. J. Wysocki) Fig. 1. Poryte-Jabłoń, Zambrów county. View from the south (photo by J. Wysocki) Ryc. 2. Rajgród, pow. grajewski. Widok od zachodu (fot. J. Wysocki) Fig. 2. Rajgród, Grajewo county. View from the west (photo by J. Wysocki) Ryc. 3. Święck-Strumiany, pow. wysokomazowiecki. Widok od południa (fot. J. Wysocki) Fig. 3. Święck-Strumiany, Wysoka Mazowiecka county. View from the south (photo by J. Wysocki) 90 ARCHAEOLOGICA Hereditas • 4 Jacek wysocki Grodziska ziemi Łomżyńskiej: stan badań i problemy konserwatorskie archeologicznych o charakterze wykopaliskowym, które W tym czasie rozpoczęto badania grodzisk w Święcku- dają informacje o pierwotnym programie funkcjonalno- Strumianach, Wiźnie10 i Starej Łomży, a także kilku stano- przestrzennym obiektu oraz sposobie jego użytkowania. wisk w rejonie Nowogrodu nad Narwią11. Nieco później, Dlatego też tylko dla niektórych grodzisk z tego terenu w końcu lat 60. XX wieku przeprowadzono badania wyko- można aktualnie wskazać rodzaj użytkowania4. paliskowe na terenie grodziska w Rajgrodzie12. Już po re- Należałoby jeszcze wydzielić inne miejsca związane formie administracyjnej i powstaniu nowego wojewódz- z dawnym osadnictwem, a niebędące zwykłymi stano- twa łomżyńskiego, na jego terenie rozpoczęto badania wiskami osadniczymi, jak np. Wzgórze Świętego Waw- archeologiczne grodzisk na większą skalę. Przeprowadzo- rzyńca5 w Starej Łomży, będące miejscem po kościele (ko- no wówczas (na przełomie lat 70. i 80. XX wieku) bada- ściołach) i cmentarzu (ryc. 4). W tym przypadku można nia grodzisk w Pieńkach-Grodzisku, Czerwonem (ryc. 12), by wrócić do dawnego pięknego i adekwatnego słowa Małym Płocku (ryc. 13), Starej Łomży, Rusi-Samborach13 „kościelisko”, które już prawie wyszło z użycia. Specyficz- (ryc. 14) i Truszkach-Zalesiu. Pod długiej przerwie badaw- ną formą osadniczą, będącą kontynuacją grodu, ale cha- czej, już w początkach XXI wieku, w 2005 roku podjęto rakterystyczną już dla czasów pełnego średniowiecza, jest kolejne prace na grodzisku w Porytem-Jabłoni. określenie „zamczysko” – miejsce po zamku, z którym to Prace badawcze na grodziskach prowadziły różne in- obiektem mamy do czynienia w Nowogrodzie. stytucje. Były wśród nich: Muzeum Okręgowe w Białym- Przeglądowi poddano 15 obiektów, w większości wpi- stoku, Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska War- sanych do rejestru zabytków
Load more

Recommended publications
  • The Use of It Technologies in Farms on the Example of Zambrów and Wysokie Mazowieckie County
    ISNN 2083-1587; e-ISNN 2449-5999 2016,Vol. 20,No.3 , pp.27-34 Agricultural Engineering DOI: 10.1515/agriceng-2016-0041 www.wir.ptir.org THE USE OF IT TECHNOLOGIES IN FARMS ON THE EXAMPLE OF ZAMBRÓW AND WYSOKIE MAZOWIECKIE COUNTY Andrzej Borusiewicza, Krzysztof Kapelab*, Marek Gugałab a Faculty of Computer Studies, The Academy of Agrobusiness in Łomza b Department of Agronomy, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities ∗ Corresponding author: e-mail: [email protected] ARTICLE INFO ABSTRACT Article history: The paper presents the analysis of use of IT technologies by farmers. Received: February 2016 Data from a research survey carried out in 100 randomly selected Received in the revised form: farms in 2015 constituted research material. The research area covered March 2016 farms located in Podlaskie Voivodeship on the area of two counties Accepted: April 2016 i.e. Wysokie Mazowieckie (50 questionnaires) and Zambrów County Key words: (50 questionnaires). The questionnaire is a research instrument. The agricultural farm, research was to determine the level of use of specialist computer Internet, computer, programs by farmers and their needs concerning acquisition of infor- computer program, mation on innovations in agriculture. Due to the obtained results one agriculture may find out that a low number of farmers uses specialist computer programs in their farms. In Wysokie Mazowieckie County it is only 8% of respondents and in Zambrów County 14%. The main source of information on innovations in agriculture is the Internet, professional agricultural press and television. Introduction In the recent years merging of two various fields such as IT and communication tech- nology (ICT) and agriculture has become a fact.
    [Show full text]
  • Sytuacja Na Rynku Pracy W Województwie Podlaskim W 2018 Roku
    SYTUACJA NA RYNKU PRACY W WOJ. PODLASKIM W 2018 ROKU WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W BIAŁYMSTOKU WYDZIAŁ BADAŃ I ANALIZ SYTUACJA NA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM W 2018 ROKU BIAŁYSTOK 2019 1 WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W BIAŁYMSTOKU SYTUACJA NA RYNKU PRACY W WOJ. PODLASKIM W 2018 ROKU Opracowanie: Zespół Wydziału Badań i Analiz ISBN 978-83-62258-80-2 Copyright © Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku, Białystok 2019 Wszelkie prawa zastrzeżone Nakład 80 egzemplarzy Printed in Poland Publikacja bezpłatna Wydawca: Wojewódzki Urząd Pracy ul. Pogodna 22 15-354 Białystok tel.: 085 74 97 200, fax: 085 74 97 209 http://wupbialystok.praca.gov.pl/ [email protected] Druk: 2 WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W BIAŁYMSTOKU SYTUACJA NA RYNKU PRACY W WOJ. PODLASKIM W 2018 ROKU SPIS TREŚCI WSTĘP ................................................................................................................ 7 1. CHARAKTERYSTYKA RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO .............................................................................................. 8 1.1. Ogólne uwarunkowania demograficzne i społeczno-ekonomiczne .............. 8 1.1.1. Ludność ..................................................................................................... 8 1.1.2. Edukacja .................................................................................................. 13 1.1.3. Gospodarka województwa. Podmioty gospodarcze ................................ 15 1.1.4. Aktywność zawodowa. Pracujący............................................................ 20
    [Show full text]
  • Rs Ś Wp 2011-2012
    I O Ś W I O Ś B R S Ś W P 2011-2012 B M Ś • B 2013 P : Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku: mgr inż. Grzegorz Bok, mgr Anna Brańska, mgr inż. Anna Panasewicz, mgr inż. Anna Walicka, mgr inż. Magdalena Wiśniewska Delegatury w Łomży: mgr inż. Katarzyna Cybulska, mgr inż. Alicja Godula, mgr inż. Barbara Rydel Delegatury w Suwałkach: mgr inż. Alfred Dorochowicz, mgr inż. Agata Martyna Zega Koordynator opracowania: mgr inż. Grażyna Żyła-Pietkiewicz Redakcja merytoryczna: mgr inż. Grzegorz Bok, mgr inż. Alfred Dorochowicz, mgr inż. Alicja Godula Fot. na okładce: Klasztor nad jeziorem Wigry (fot. A. Zega) W opracowaniu wykorzystano dane oraz opracowania: Państwowego Monitoringu Środowiska Głównego Urzędu Statystycznego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział we Wrocławiu Redaktor wydania: Grzegorz Bok Korekta: zespół © Copyright by Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok 2013 ISSN 1898-5432 Druk: Wydawnictwo i Drukarnia LIBRA S.C. ul. Mickiewicza 66/1 Białystok; tel. 85 732 73 20 Nakład: 1000 egz. 3 PRZEDMOWA Środowisko nieustannie stawia przez nami wyzwania – cele służące poprawie jego stanu lub zachowania dotychczasowych walorów. W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabierają działania na rzecz popra- wy jakości powietrza, która na wielu obszarach jest zła. Wobec coraz bardziej restryk- cyjnych norm, które będą obowiązywać w następnych latach, jest to ważny problem do rozwiązania dla władz województwa. Także działania
    [Show full text]
  • Znaczenie Subwencji Ogólnej W Dochodach Powiatu Na Przykładzie Powiatu Kolneńskiego the Importance of the General Subsidy with Regard to the Kolno County
    KONCEPCJE W ZARZĄDZANIU ORGANIZACJĄ WOBEC WYZWAŃ WSPÓŁCZESNEJ GOSPODARKI Bartłomiej Suchodolski Wydział Nauk Ekonomicznych i Prawnych Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Znaczenie subwencji ogólnej w dochodach powiatu na przykładzie powiatu kolneńskiego The importance of the general subsidy with regard to the Kolno County Streszczenie: Subwencja jest świadczeniem publicznoprawnym państwa na rzecz innych podmiotów publicznych o charakterze bezzwrotnym, ogólnym, bezwarun- kowym i nieodpłatnym. Do grona podmiotów uprawnionych do otrzymywania środków w ramach subwencji należą m.in. powiaty. Celem niniejszego rozdziału jest zaprezentowanie subwencji ogólnej dla powiatów oraz ocena jej znaczenia na przykładzie powiatu kolneńskiego. Powiat ten corocznie znajduje się w grupie pię- ciu powiatów charakteryzujących się najniższymi dochodami podatkowymi w przeliczeniu na jednego mieszkańca, a w strukturze jego dochodów subwencja ogólna dla powiatów stanowi ich podstawową część. Słowa kluczowe: subwencja ogólna, dochody powiatu, powiat kolneński Abstract: The subsidy is the provision of a state for other public entities with non- refundable, general, unconditional and unpaid character. In the group of entities el- igible for funds under the general subsidy are i.a. counties. The aim of this chapter is to present a general subsidy for counties and an assessment of its role on the ex- ample of the Kolno County. This county is annually among five counties character- ized by the lowest income tax per capita and in the structure of the income of the county, the general subsidy for counties is the most essential part. Keywords: general subsidy, the income of the county, Kolno County Wprowadzenie Administracja samorządowa w Polsce, od momentu reformy admini- stracyjnej w 1999 roku, funkcjonuje na trzech poziomach i obejmuje gminy, powiaty oraz województwa.
    [Show full text]
  • The Use of It Technologies in Farms on the Example of Zambrów and Wysokie Mazowieckie County
    ISNN 2083-1587; e-ISNN 2449-5999 2016,Vol. 20,No.3 , pp.27-34 Agricultural Engineering DOI: 10.1515/agriceng-2016-0041 www.wir.ptir.org THE USE OF IT TECHNOLOGIES IN FARMS ON THE EXAMPLE OF ZAMBRÓW AND WYSOKIE MAZOWIECKIE COUNTY Andrzej Borusiewicza, Krzysztof Kapelab*, Marek Gugałab a Faculty of Computer Studies, The Academy of Agrobusiness in Łomza b Department of Agronomy, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities ∗ Corresponding author: e-mail: [email protected] ARTICLE INFO ABSTRACT Article history: The paper presents the analysis of use of IT technologies by farmers. Received: February 2016 Data from a research survey carried out in 100 randomly selected Received in the revised form: farms in 2015 constituted research material. The research area covered March 2016 farms located in Podlaskie Voivodeship on the area of two counties Accepted: April 2016 i.e. Wysokie Mazowieckie (50 questionnaires) and Zambrów County Key words: (50 questionnaires). The questionnaire is a research instrument. The agricultural farm, research was to determine the level of use of specialist computer Internet, computer, programs by farmers and their needs concerning acquisition of infor- computer program, mation on innovations in agriculture. Due to the obtained results one agriculture may find out that a low number of farmers uses specialist computer programs in their farms. In Wysokie Mazowieckie County it is only 8% of respondents and in Zambrów County 14%. The main source of information on innovations in agriculture is the Internet, professional agricultural press and television. Introduction In the recent years merging of two various fields such as IT and communication tech- nology (ICT) and agriculture has become a fact.
    [Show full text]
  • Gmina Grabowo - Wizytówka
    Diagnoza potencjału kulturalnego gminy Grabowo. Spis treści Wstęp....................................................................................................................................................3 Założenia badawcze.........................................................................................................................4 Kontekst ogólnopolski................................................................................................................5 Gmina Grabowo - wizytówka..............................................................................................................5 Wzdłuż drogi....................................................................................................................................5 Za mało kobiet?...............................................................................................................................6 Sami rolnicy?...................................................................................................................................7 Historia gminy......................................................................................................................................8 Prawa miejskie versus drobna szlachta............................................................................................8 Zabytki / dziedzictwo.....................................................................................................................10 Infrastruktura......................................................................................................................................11
    [Show full text]
  • Wyandotte, Wayne County, Michigan, USA. Burial: Mount Carmel Cemetery Wyandotte, Wayne County, Michigan, USA
    Emigranci z ziemi łomżyoskiej pochowani na amerykaoskich cmentarzach Emigrants from the Łomża region buried in American cemeteries Opracował: Tadeusz Trepanowski Sierpieo - Wrzesieo 2020r. Cmentarze to specyficzne miejsca, w których hałas tętniących życiem miast ginie w ciszy nagrobnych płyt, i jeśli człowiek nie zakłóci tej ciszy, słychad tylko szum wiatru wśród konarów drzew i trzepot skrzydeł przelatujących ptaków. Cmentarze to historia czasów minionych. To miejsca będące bogatym źródłem wiedzy o ludziach, którzy mieszkali na danym terenie, a później odeszli na zawsze. Na amerykaoskich cmentarzach, wśród wielu grobów czasem możemy odnaleźd polskie, znajomo brzmiące nazwiska. To groby emigrantów z ziemi łomżyoskiej. Niektórzy z nich wyemigrowali do Ameryki, mając zaledwie kilkanaście lat, inni byli jeszcze dziedmi. Mimo że tam pozakładali rodziny i tam rodziły się ich dzieci, wielu planowało powrót do Polski, jednak życie potoczyło się inaczej. Zostali na zawsze za oceanem. Ich ślad na amerykaoskiej ziemi, upamiętniają miejsca, gdzie zostali pochowani. Pamięd o nich została utrwalona w cmentarnej architekturze i nagrobnych inskrypcjach. Niektórych grobów nikt nie odwiedza, ponieważ rodziny zmarłych często mieszkają bardzo daleko w odległych stanach Ameryki, a w USA nie obchodzi się tak jak w Polsce Dnia Wszystkich Świętych. Obchodzony jest Memorial Day, lecz dotyczy on poległych żołnierzy i zmarłych weteranów . Poniższe opracowanie poświęcone zostało tym emigrantom z ziemi łomżyoskiej, których groby udało mi się zlokalizowad na amerykaoskich cmentarzach. Cemeteries are specific places where the noise of bustling cities disappears in the silence of the tombstones, and if you do not disturb this silence, you can only hear the sound of the wind among the branches of trees and the flapping of wings of flying birds.
    [Show full text]
  • Archaeologica Hereditas
    Prace Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Tom wydany wspólnie z Instytutem Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk 04 ARCHAEOLOGICA HEREDITAS Grody średniowiecznego Mazowsza Księga poświęcona pamięci Marka Dulinicza pod redakcją Magdaleny Żurek i Małgorzaty Krasnej-Korycińskiej Warszawa – Zielona Góra 2015 Archaeologica Hereditas Prace Instytutu Archeologii UKSW Tom wydany wspólnie z Instytutem Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Komitet Redakcyjny: Redaktor serii: Zbigniew Kobyliński Członkowie Komitetu: Tadeusz Gołgowski, Jacek Lech, Przemysław Urbańczyk Sekretarz: Magdalena Żurek Adres Redakcji: ul. Wóycickiego 1/3, bud. 23, 01-938 Warszawa tel. +48 22 569 68 27, e-mail: [email protected] www.archeologia.uksw.edu.pl Redakcja: Magdalena Żurek i Małgorzata Krasna-Korycińska Redakcja techniczna: Alina Jaszewska Korekty: Zbigniew Kobyliński Skład: Bartłomiej Gruszka (www.kerning.pl) Projekt okładki: Katja Niklas i Ula Zalejska-Smoleń Rycina na okładce: Grodzisko w Starej Łomży – Góra Królowej Bony (fot. Jerzy Miałdun) Publikacja recenzowana do druku przez prof. dr. hab. Martina Gojdę © Copyright by Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, Zielona Góra, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa and Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk ISBN 978-83-940985-1-3 Wydawnictwo: Fundacja Archeologiczna Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej ul. Ceramiczna 2, 65-954 Zielona Góra tel./fax: +48 68 323 12 83, kom. 604 933 447 www.fundacjaarcheologiczna.pl e-mail:
    [Show full text]
  • Jak Łomżyńscy Imigranci Stawali Się Obywatelami Amerykańskimi?
    Opracował: Tadeusz Trepanowski Jak łomżyńscy imigranci stawali się obywatelami amerykańskimi? Łomża, wrzesień – październik 2020 r. Naturalizacja Termin naturalizacja (fr. naturalisation) – oznacza nadanie cudzoziemcowi obywatelstwa państwa, na terytorium którego się osiedlił. Naturalizacja najczęściej dotyczy imigrantów przybywających z 1 przyczyn ekonomicznych, ale także uchodźców uciekających ze swojego kraju w obawie przed prześladowaniem oraz współmałżonków w związku, w którym jedna ze stron jest cudzoziemcem. Naturalizacja jest dobrowolna, a proces naturalizacyjny wszczynany jest na wniosek osoby zainteresowanej uzyskaniem obywatelstwa. Aby stać się obywatelem amerykańskim, należy wyrazić gotowość złożenia przysięgi lojalności wobec Stanów Zjednoczonych. Konieczne jest wyrzeczenie się swojej lojalności wobec jakiegokolwiek innego kraju. Trzeba zgodzić się popierać i bronić Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Stając się obywatelem trzeba przyjąć wszystkie obowiązki związane z byciem Amerykaninem. W zamian zyskuje się prawa i przywileje obywatelstwa. Koniec XIX wieku, był okresem masowej migracji, kiedy ponad 26 milionów przybyszów, w tym 2,5 miliona żydowskich imigrantów z Europy Wschodniej, przybyło do Stanów Zjednoczonych. W tej ogromnej masie imigrantów było wiele osób, które wyemigrowały z ziemi łomżyńskiej. Tam pracowali, dorabiali się, założyli rodziny i tam rodziły się ich dzieci. Dlatego czymś zupełnie naturalnym był fakt, iż wielu z nich dążyło do tego, by stać się obywatelami amerykańskim i uczynić tę od dawna „amerykańską” rzeczywistością w pełni namacalną oraz sformalizowaną pod względem prawnym. Jednak stanie się Amerykaninem było czymś więcej niż tylko wypełnieniem wniosku i otrzymaniem oficjalnego dokumentu. Przed uzyskaniem oficjalnego obywatelstwa wymagany był wcześniejszy, wieloletni okres adaptacji do nowej kultury i to właśnie te lata doświadczeń a nie wypowiedziane słowa przysięgi pozwoliły im stać się Amerykanami. Obywatelstwo było wymagane do posiadania ziemi, pełnienia funkcji publicznych lub głosowania.
    [Show full text]
  • List of Counties of Poland
    Sr.No County County seat Area Population 1 Aleksandrow County Aleksandrow Kujawski 475.61 km2 55,195 2 Augustow County Augustow 1658,27 km2 58,966 3 Bartoszyce County Bartoszyce 1308,54 km2 61,354 4 Bedzin County Bedzin 368,02 km2 151,122 5 Belchatow County Belchatow 969,21 km2 112,640 6 Biala Podlaska city county 49,40 km2 58,010 7 Biala Podlaska County Biala Podlaska 2753,67 km2 113,764 8 Bialobrzegi County Bialobrzegi 639,28 km2 33,545 9 Bialogard County Bialogard 845,36 km2 48,241 10 Bialystok city county 102,12 km2 295,210 11 Bialystok County Bialystok 2984,64 km2 136,797 12 Bielsk County Bielsk Podlaski 1385,2 km2 60,047 13 Bielsko County Bielsko-Biala 457,23 km2 150,764 14 Bielsko-Biala city county 124,51 km2 176,678 15 Bierun-Ledziny County Bierun 156,68 km2 55,868 16 Bieszczady County Ustrzyki Dolne 1138,17 km2 22,213 17 Bilgoraj County Bilgoraj 1677,79 km2 104,267 18 Bochnia County Bochnia 649,28 km2 100,382 19 Boleslawiec County Boleslawiec 1303,26 km2 88,343 20 Braniewo County Braniewo 1204,54 km2 43,781 21 Brodnica County Brodnica 1038,79 km2 75,054 22 Brzeg County Brzeg 876,52 km2 92,361 23 Brzesko County Brzesko 590 km2 90,214 24 Brzeziny County Brzeziny 358,51 km2 30,600 25 Brzozow County Brzozow 540,39 km2 65,254 26 Busko County Busko-Zdroj 967.39 km2 73,940 27 Bydgoszcz city county 175 km2 364,953 28 Bydgoszcz County Bydgoszcz 1394,8 km2 95,773 29 Bytom city county 69,43 km2 187,205 30 Bytow County Bytow 2192,81 km2 75,313 31 Chelm city county 35,28 km2 67,989 32 Chelm County Chelm 1779,64 km2 79,991 33 Chelmno County
    [Show full text]
  • Corporate Social Responsibility and Sustainable Development of Rural Areas
    78 Anna M. Klepacka,STOWARZYSZENIE Monika Bagińska EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe ● tom XVIII ● zeszyt 5 Anna M. Klepacka, Monika Bagińska Warsaw University of Life Sciences in Warsaw CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF RURAL AREAS SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU A ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH Key words: corporate social responsibility, sustainability, RES, rural development Słowa kluczowe: społeczna odpowiedzialność biznesu, zrównoważony rozwój, OZE, rozwój obszarów wiejskich JEL codes: R11, M14, R19 Abstract. This study focuses on presenting the investment in the renewable energy installations and the legal form of beneficiaries aided by the EU funds to show the effects of undertakings consistent with the sustainable development as reflected in Corporate Social Responsibility implemented in rural areas of the Podlaskie Voivode- ship. CSR is closely linked to the sustainable development because of its overriding goal that such development satisfies needs of this generation without jeopardizing the possibility of satisfying needs of future generations. Most projects related to renewable energy installations were realised by beneficiaries qualified as partnerships and natural persons conducting business activity (54 entities). In the Podlaskie Voivodeship, solar energy installations were most commonly funded (84) through the end of 2015. In the years 2007-2013, a total of PLN 356 853 658 was allocated to the issues connected with renewable energy development, including 45% for solar energy. The level of EU subsidy totalled PLN 174 575 220, including 55% spent on solar energy use projects. Introduction Based on the ISO 26000 norm, the main feature of Corporate Social Responsibility (CSR) is “a readiness of organisations to take into account, while taking decisions and actions, social and environmental issues, as well as being held accountable for the effect the decisions and actions had on the society and the environment” [ISO 2010].
    [Show full text]
  • ENVIRONMENTAL ENGINEERING of SANITARY ENGINEERS BIAŁYSTOK UNIVERSITY of TECHNOLOGY and TECHNICIANS
    FACULTY OF CIVIL POLISH ASSOCIATION AND ENVIRONMENTAL ENGINEERING OF SANITARY ENGINEERS BIAŁYSTOK UNIVERSITY of TECHNOLOGY AND TECHNICIANS SERIES OF MONOGRAPHS „ENVIRONMENTAL ENGINEERING – THROUGH A YOUNG EYE” Vol. 9 Iwona Skoczko Janina Piekutin Aleksandra Kłębek Białystok 2014 ENVIRONMENTAL ENGINEERING – TROUGH A YOUNG EYE vol. 9, 2014 ENVIRONMENTAL ENGINEERING – THROUGH A YOUNG EYE VOL. 9 Edited by Iwona Skoczko Janina Piekutin Aleksandra Kłębek Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej Białystok 2014 ENVIRONMENTAL ENGINEERING – TROUGH A YOUNG EYE vol. 9, 2014 FACULTY OF CIVIL POLISH ASSOCIATION AND ENVIRONMENTAL ENGINEERING OF SANITARY ENGINEERS BIAŁYSTOK UNIVERSITY of TECHNOLOGY AND TECHNICIANS SERIES OF MONOGRAPHS Vol. 9 ENVIRONMENTAL ENGINEERING – TROUGH A YOUNG EYE vol. 9, 2014 We would like to thank to our patronage for help in organization of this event and this publication. BIAŁYSTOK UNIVERSITY of TECHNOLOGY FACULTY OF CIVIL AND ENVIRONMENTAL ENGINEERING Under the patronage of Rector of Bialystok University of Technology Prof. Lech Dzienis DSc, PhD, Eng Media patronage: ENVIRONMENTAL ENGINEERING – TROUGH A YOUNG EYE vol. 9, 2014 Volume editor: Iwona Skoczko Janina Piekutin Aleksandra Kłębek Editorial team: Iwona Skoczko– Editor-in-chef Janina Piekutin – Editor-in-chef Aleksandra Kłębek – Monograph composition Magdalena Horysz – Monograph composition Reviewers of monograph: PhD Eng Iwona Skoczko Scientific team: PhD Eng Iwona Skoczko – Białystok University of Technology PhD Janina Piekutin – Białystok University of Technology Prof. PK Jacek Piekarski DSc, PhD, Eng - Koszalin University of Technology PhD Eng Mariusz Dudziak– Silesian University of Technology Prof. Bożena Łozowicka DSc, PhD – Institute of Plant Protection Prof. Józefa Wiater DSc, PhD, Eng – Białystok University of Technology Prof. Rafał Miłaszewski DSc, PhD, Eng – Białystok University of Technology PhD Eng Katarzyna Ignatowicz – Białystok University of Technology Prof.
    [Show full text]