I O Ś W I O Ś B
R S Ś W P 2011-2012
B M Ś • B 2013 P :
Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku: mgr inż. Grzegorz Bok, mgr Anna Brańska, mgr inż. Anna Panasewicz, mgr inż. Anna Walicka, mgr inż. Magdalena Wiśniewska Delegatury w Łomży: mgr inż. Katarzyna Cybulska, mgr inż. Alicja Godula, mgr inż. Barbara Rydel Delegatury w Suwałkach: mgr inż. Alfred Dorochowicz, mgr inż. Agata Martyna Zega
Koordynator opracowania: mgr inż. Grażyna Żyła-Pietkiewicz
Redakcja merytoryczna: mgr inż. Grzegorz Bok, mgr inż. Alfred Dorochowicz, mgr inż. Alicja Godula
Fot. na okładce: Klasztor nad jeziorem Wigry (fot. A. Zega)
W opracowaniu wykorzystano dane oraz opracowania: Państwowego Monitoringu Środowiska Głównego Urzędu Statystycznego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział we Wrocławiu
Redaktor wydania: Grzegorz Bok
Korekta: zespół
© Copyright by Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok 2013
ISSN 1898-5432
Druk: Wydawnictwo i Drukarnia LIBRA S.C. ul. Mickiewicza 66/1 Białystok; tel. 85 732 73 20
Nakład: 1000 egz. 3
PRZEDMOWA
Środowisko nieustannie stawia przez nami wyzwania – cele służące poprawie jego stanu lub zachowania dotychczasowych walorów. W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabierają działania na rzecz popra- wy jakości powietrza, która na wielu obszarach jest zła. Wobec coraz bardziej restryk- cyjnych norm, które będą obowiązywać w następnych latach, jest to ważny problem do rozwiązania dla władz województwa. Także działania na rzecz ochrony wód, a w szczególności przeciwdziałanie zjawisku eutro izacji, którego przyczyną są źródła komunalne oraz rolnictwo, wymagają coraz większych nakładów. Nowy system gospo- darki odpadami, którego wdrażanie powoduje powstawanie wielu problemów środo- wiskowych, złagodzenie norm dopuszczalnych hałasu, które jedynie teoretycznie po- prawią wyniki przyszłych ocen klimatu akustycznego, oddziaływanie ferm wiatrowych na zdrowie i środowisko, uciążliwości odorowe i brak przepisów do ich oceny, to naj- ważniejsze tematy, które już są i będą przedmiotem ukierunkowanych działań kontro- lnych i pomiarowych Inspekcji Ochrony Środowiska w najbliższych latach, także na terenie województwa podlaskiego. W niniejszym raporcie, będącym 8 wydaniem z serii Biblioteki Monitoringu Środo- wiska, zaprezentowano aktualny stan środowiska województwa i dokonano oceny efektów dotychczasowych inicjatyw na rzecz jego ochrony. Książka ma charakter syntetyczny, podsumowujący działania zrealizowane przez Inspekcję Ochrony Środowiska w latach 2011-2012. Dla bardziej dociekliwych czytel- ników polecam lekturę szczegółowych opracowań nawiązujących do niniejszej publi- kacji, które można znaleźć na stronie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowi- ska w Białymstoku (www.wios.bialystok.pl; zakładka: Publikacje), a także na stronach Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (www.gios.gov.pl). Zachęcając do lektury, pragnę w tym miejscu podziękować zespołowi autorskiemu za zaangażowanie w przygotowanie materiałów, a także Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku za pomoc inansową w wy- daniu publikacji.
Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska mgr inż. Grażyna Żyła-Pietkiewicz
5 S
I INFORMACJE O REGIONIE I SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ ...... 7
II POWIETRZE ...... 13
III WODA ...... 29
IV GOSPODARKA ODPADAMI ...... 45
V OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI ...... 57
VI HAŁAS ...... 61
VII POLA ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 73
VIII DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA ...... 79
IX UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI O ŚRODOWISKU ...... 85
X OCHRONA PRZYRODY ...... 91
BIBLIOGRAFIA ...... 99
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik 1: Ocena stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód rzek województwa podlaskiego w jednolitych częściach wód w latach 2010-2012 ...... 100
Załącznik 2: Tabela 1. Zweryfi kowana ocena stanu jezior województwa podlaskiego badanych w latach 2010-2012 (źródło: WIOŚ, PMŚ, IOŚ-PIB) ...... 104 Tabela 2. Stan ekologicz ny znaczących jednolitych części wód jezior w województwie podlaskim (źródło: IOŚ-PIB, PMŚ) ...... 105
Załącznik 3: Ocena eutrofi zacji wód rzek ze względu na zagrożenia zanieczyszczeniami ze źródeł komunalnych w latach 2010-2012 ...... 107
Załącznik 4: Ocena eutrofi zacji jezior w latach 2010-2012 ...... 109
Załącznik 5: Klasyfi kacja jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych monitoringu diagnostycznego w województwie podlaskim w 2012 roku wg badań PIG PIB ...... 110
Załącznik 6: Wykaz zrzutów ścieków na terenie województwa podlaskiego ...... 112
Załącznik 7: Tabela 1. Wykaz czynnych instalacji do składowania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w województwie podlaskim (stan na 31.12.2012 r.) ...... 119 Tabela 2. Klasyfi kacja wód w piezometrach przy składowiskach odpadów w województwie podlaskim w latach 2011-2012 ...... 121
Załącznik 8: Tabela 1. Zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych oraz wyników badań hałasu komunikacyjnego w 2011 roku .... 123 Tabela 2. Zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych oraz wyników badań hałasu komunikacyjnego w 2012 roku .....124
Załącznik 9: Tabela 1. Wyniki pomiarów monitoringu pól elektormagnetycznych na terenie województwa podlaskiego w 2011 roku ..... 125 Tabela 2. Wyniki pomiarów monitoringu pól elektormagnetycznych na terenie województwa podlaskiego w 2012 roku ...... 127
7 fot. H. Sosnowski fot.
Pałac Branickich w Białymstoku
I - Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza 8 podlaskiego –powiaty (opracowanie: WIO Mapa 1.1. km 187 20 obszar Województwopółnocno- Zajmuje w jest położone podlaskie Polski. części -wschodniej A W P IP R twa jestBiałystok –ponad294tys. mieszkańców. wojewódz- Stolicą wiejskich. 78 i miejsko-wiejskich 27 miejskich, 13 tym w gmin, 118 się znajduje jewództwa Białystok, Łomża i Suwałki (mapa 1.1). Na obszarze wo- miasta grodzkie: 3 i ziemskich powiatów Administracyjnie 14 województwo na podlaskie podzielo- jest ne (245,9 km)iodpółnocyzLitwą (104,3km). mazo- Białorusią z Sąsiaduje wschodu od Graniczy lubelskim. i warmińsko-mazurskim,wieckim kraju. województwami: w 3 miejsce z 6 względem zajmuje Pod powierzchni Polski. powierzchni 6,4% stanowi co S Podzia Ś ł administracyjny województwa W Ś) P 2 , ke. zźa yozz flsa falisto-pagórkowata i falista wysoczyzn Rzeźba skiej. polskiego, wyznaczającegranicę Niziny Północnopodla- środkowo- zlodowacenia Warty stadium moreny wane zdenudo- silnie przebiegają ostatnią tę Drohi- Przez Wysoczyznęczyńską. i Bielską Dolinę Równinę Narwi, Górnej Wysokomazowiecką, Wysoczyznę Sokólskie, Kolneńską, Wysoczyznę WysoczyznęWzgórzaBiałostocką,Biebrzańską,Kotlinę osiem regionów: wyróżnić zróżnicowanych można makroregionu granicach W wód. odpływu szlakami wyraźnymi przecięte glacjalne staro- wysoczyzny NizinaPó zdenudowane stanowi fologicznym nopodlaska iPojezierze Litewskie. Nizin regionami województwa podlaskiego są: Nizina Północ- podprowincji i Podlasko-Białoruskich.(Wysoczyzn) Wschodniobałtyckich teren zierzy Poje- Polski, podprowincji izjogra icznego Wschodniobałtycko-Białoruskich, Nizin podziału prowincji do Według należy woje podlaskiego wództwa U P łnocnopodlaska. Pod względem geomor- wuje sięwzrost średnich temperatur. obser- latach ostatnich zachodniej W kraju. w części niż krótszy jest tacyjny wege- okres że sprawiają, regionie w ne nosiła 3,1 m/s. Wydłużone okresy chłod- wy- wiatru prędkości wynosi Średnia mm. opad 598 roczny Średni 7,5°C. ok. wynosi temperatura roczna Średnia mi. kontynentalny- wpływami się czającymi zazna- z przejściowego umiarkowanego mi. pagórka- nielicznymi z falistą rzeźbą się charakteryzuje Augustowska Jaczno). Równina jez. rejonie (w km 0,5 strzeni prze- na m 120 sięgającymi welacjami Góry Rowelskiej (298,1 m n.p.m.), z deni- w północnejczęściregionu, zkulminacją kowatabardzowyraźna,szczególnie jest pagór- Rzeźba Augustowska. Równina i WschodniosuwalskiePojezierzewalskie, Zachodniosu- Pojezierze nich: z trzy się ny. W województwie podlaskimznajdują mezoregio- cztery na podzielona została Suwalsko-Augustowskim, Pojezierzem jąca sięwgranicach P nia część Pojezierza Litewskiego, znajdu- Zachod- Litwy. terytorium na leży część ah zk Rwii Besij płaska i lekko falista. Bielskiej Równinie i rzek nach doli- w a n.p.m.), m 200 (ponad kólskich Kolneńskiej, So- Wzgórzach na kulminację osiągająca i Białostockiej czyznach: wyso- na zachowana najwyraźniej jest K lmt oeózw zlca i do się zalicza województwa Klimat Pojezierze Litewskie T olski, często zwana
Głównymi makro- Głównymi . Większa jego Większa . 9 H Z N
Sieć rzeczną województwa podlaskiego tworzą do- Województwo podlaskie jest obszarem mało zasob- rzecza Wisły (z większymi rzekami: Narwią, Biebrzą nym w surowce naturalne. Rozpoznane cenniejsze zaso- Nurcem i Bugiem), Niemna (rzeka Czarna Hańcza z do- by nie podlegające eksploatacji, złoża rud żelaza z pier- pływami: Marychą i Szeszupą) oraz Pregoły (dopływy: wiastkami ziem rzadkich położone na terenie Suwal- Błędzianka i Bludzia). skiego Parku Krajobrazowego i w jego okolicy oraz bu- Zlewnie największych rzek posiadają w większości dowlane surowce mineralne. cechy typowe dla zlewni nizinnych. Dominują meandru- Łącznie udokumentowanych jest 270 złóż kopalin jące koryta rzek, tworzące rozległe doliny, często o cha- pospolitych, z czego 220 stanowią złoża kruszywa natu- rakterze podmokłym i bagienno-torfowym. Znaczne ralnego. Wydobywane kruszywo, żwir, piasek kwarcowy obszary pokrywają łąki i powierzchnie leśne, w tym ob- służą do produkcji ceramiki budowlanej, betonów ko- szary objęte, ze względu na walory przyrodnicze, różno- mórkowych, cegły wapienno-piaskowej. Pozyskuje się rodnymi formami ochrony. również torf, kredę piszącą i jeziorną. Sieć wód stojących województwa stanowi około 280 W rejonie Augustowa i Supraśla – podlaskich ośrodków jezior. Zdecydowana większość znajduje się w północnej uzdrowiskowych, występują także złoża leczniczych bo- części województwa – na Pojezierzu Wigierskim oraz rowin. Pod względem wielkości zasobów przeważają w rejonie Pagórków Augustowskich. Pozostały obszar złoża średnie i małe. Powierzchnia terenu zajęta przez województwa jest ubogi w wody stojące. Jego zasoby użytki kopalne lub na której zalegają złoża, stanowi stanowią nieliczne jeziora: Rajgrodzkie, Dręstwo, Kolno ok. 0,6% całkowitej powierzchni woj. podlaskiego. oraz sztuczne zbiorniki zaporowe: „Siemianówka” o pow. maksymalnej 3250 ha i ponad 70 mniejszych D o powierzchniach od kilku do kilkunastu hektarów, wy- budowane w większości w ramach realizacji programu Podlasie jest regionem przygranicznym o wielokul- małej retencji. turowych i wielonarodowościowych tradycjach. Zamiesz- Do największych jezior zaliczają się Wigry (2118,3 ha), kują tu, obok Polaków: Białorusini, Litwini, Ukraińcy, Rajgrodzkie (1503,2 ha), Gaładuś (728,6 ha), Sajno Rosjanie, a także Tatarzy i Romowie. (522 ha), Dręstwo (504,2 ha). W podlaskim znajduje się Województwo podlaskie zamieszkuje stosunkowo najgłębsze jezioro w Polsce – Hańcza (108,5 m). mała liczba osób – 1199 tys. mieszkańców – 3,13% lud- Sieć wodną województwa uzupełniają stawy i kana- ności Polski (14 miejsce w kraju). 60,4% to ludność ży- ły. Największym i niewątpliwie najbardziej znanym jest jąca w miastach (średnia dla Polski – 61,1%), w tym Kanał Augustowski, który łączy zlewnię Biebrzy i Czar- 24,5% zamieszkuje w stolicę województwa – Białystok. nej Hańczy. Wiejską sieć osadniczą tworzy 3 289 miejscowości. Główne zasoby wód podziemnych zgromadzone Średnio na jedną miejscowość wiejską przypada są w 3 udokumentowanych zbiornikach: pradoliny ok. 143 mieszkańców (w kraju ok. 260). Niski stopień Biebrzy, pradoliny Supraśli i Sandru Kurpie. Łączna urbanizacji powoduje, że wskaźnik liczby ludności wielkość zasobów eksploatacyjnych oceniana jest na na 1 km2 jest najniższy w kraju i wynosi 59 osób (Polska 661,3 hm3. Pochodzą one w ponad 97% z utworów – 122). Przyrost naturalny w 2011 roku był ujemny -0,4 czwartorzędowych. na 1000 ludności.
Opera Podlaska w Białymstoku fot. H. Sosnowski fot. 10 Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza Wykres 1.2. Wykres 1.1. zakwaterowanie samochodowych; i rjsrwng w 02 ou zoł d 14,6% do wzrosła (Polska 12,5%),(wykres 1.1). roku 2012 w rejestrowanego cia bezrobo- Stopa 50,2%). 2011 (Polska krajowej średniej roku w osiągnął nie 50,1% pogorszeniu. – uległa zatrudnienia Wskaźnik pracy rynku na Sytuacja 22,5%. nosił 63,7%ogółuludności. Emeryci irenciści stanowili r.produkcyjnymwieku2012 w w ludności Odsetek wy- R ircn wjwdta śena Plc – 60,4%). – Polsce w (średnia województwa wierzchni charakte- po- o ogólnej regionem 60,3% jest zajmują podlaskie Województworolne Użytki rolniczym. rze stanowiły zróżnicowane sekcje –poniżej3%. łowiectwo leśnictwo, i rybactwo, a także Rolnictwo, Edukacja. Pozostałe 24% podmiotów – pomoc 4% i zdrowotna po Opieka społeczna, – 6% 7%, – techniczna i naukowa profesjonalna, Działalność magazynowa. ka Przetwórstwoprzemysłowe orazTransport gospodar- i – 8% po Budownictwo, sekcji w 12% kolejne tocykle, mo- włączając samochodowych, naprawapojazdów ny; Wgpodmio- 27% – najwięcej klasy ikacji2007 PKD tów zarejestrowano w sekcji: Handel hurtowy i detalicz- 94721, ztego 95%zatrudniałydo9osób. wynosiła gospodarczych podmiotów zarejestrowanych zlokalizowany województwa wytwórczy Potencjał jest głównie w sektorze prywatnym. W 2012 roku liczba G 10% 12% 14% 16% 18% 0% 2% 4% 6% 8% handel; magazynowa; gastronomia; komunikacja informacja gospodarka P transport pojazdów budownictwo 20% przemys naprawa 0520 0720 0921 0121 POLSKA 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 21% i i i ų i Struktura zatrudnienia Stopa bezrobocia rejestrowanego ubezpieczeniowa; nieruchomo obs finansowa dzia ų uga 3% ų alno rynku (źród Ƒ Ƒđ i ci ło: GUS,2011) (źród le Ƒ ło: GUS,2012) nictwo, pozosta i rybactwo rolnictwo, 31% 25% ų owiectwo ų e us ų ugi
do 2009r. wyniósł1,8%ibył najniższywkraju. porównaniu w PKP wzrost Realny kraju. w miejscu 14 1.3) kres jednakże nie 26 985 zł – co stanowiło systematycznie,73% średniej krajowej (wy- się rozwija Gospodarka jedy-wynosił mieszkańca, 1 na brutto krajowyprodukt wynosiła podlaskim 2 440(3miejscewPolsce). w ekologicznych gospodarstw środowiska. dla zagrożenia mniejsze stosowane, częściej coraz są województwa Atutem jednocześnie stwarzające produkcji, formy ekologiczne rynki Europy Zachodniej. ju. i Część produkcji eksportuje największymi się na bardzo wymagające są mleczarnie Podlaskie kra- mlecznychw produktówwytwórniami cześniejszymi cukro- buraków wych. oraz warzyw rzepiku, i rzepaku wie sklasy ikowanomiejscach 3 województwoupra-nich w ostat- Na (3,8%). uprawieziemniakóworaz zbóż dukcji pro- w (4,7%) miejsce 11 zajmuje: podlaskie roślinnej produkcjiW (4,8%). żywca chlewnej trzody i (5,3%) rzeźnego hodowli w miejscu 8 (9,5%), bydła hodowli w na: się 2 miejscu w kraju w produkcji mleka uplasowało(18,2%), 4 miejscu podlaskie województwo r.) 2011 za (dane zwierzęcej produkcji W klimatycznymi. kami Rolnicza warun-przestrzeń niekorzystnymiprodukcyjna i charakteryzuje gleb się jakością przeciętną niską jest wrolnictwie –31%pracujących. (wykres 1.2). zatrudnionychudział Największy Podlasianin. 5 co cuje sła- jest region że wskazuje, zatrudnienia Struktura bo uprzemysłowiony. Wprzemyśle ibudownictwiepra- stwa rolne opowierzchni5-15ha. gospodar- stanowią – 63% – udział Największy nych. rol- gospodarstw tys. 81 prowadzi rolniczą Działalność podlaskie na14 miejscu. klasy ikuje co (2005=100), 157% poziomie na się wała kształto- i 1.4) (wykres zmniejszeniu uległa latach nich wiło 54% średniej krajowej. Dynamika wzrostu w ostat- stano- co zł, tys. 16 ok. wynosiła mieszkańca 1 Na sce). Produkcja sprzedana przemysłu w 2011 krajowej1,7% rokuwiła (województwo miej- ostatnie zajęło stano- zų/mieszkaŷca (źród Wykres 1.3. 10 15 20 25 30 35 40 5 000 000 000 000 000 000 000 000 ło: GUS,2010) 0 0520 0720 0921 POLSKA 2010 2009 2008 2007 2006 2005 Produkt krajowy bru kayioao olsi n odległym, na podlaskie klasy ikowało i o na1mieszka ńca
21 r liczba r. 2011 W najnowo- 11
Wykres 1.4. Produkcja sprzedana na 1 mieszkańca w kraju. Środki z budżetu województwa przeznaczono (źródło: GUS, 2011) w większości na transport i łączność (35,1%) oraz kul- turę i ochronę dziedzictwa narodowego (20,5%). 30000 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowi- 27000 ska i gospodarce wodnej w przeliczeniu na 1 mieszkań- 24000 21000 ca w 2011 r. wyniosły 205 zł (Polska – 316 zł) w tym na 18000 gospodarkę wodną 64 zł (Polska – 81 zł). Prawie połowę 15000 nakładów – 47% – skierowano na inwestycje na tere- /os. ų z 12000 nach wiejskich (wykres 1.7). 9000 6000 Wykres 1.7. Nakłady na środki trwałe służące ochronie środo - 3000 wiska i gospodarce wodnej na mieszkańca (źródło: GUS, 2011) 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 POLSKA 350
300 Nakłady inwestycyjne w gospodarce na 1 mieszkań- ca w 2011 roku uległy wyraźnemu wzrostowi w porów- 250 naniu do poprzednich lat i wyniosły 5,4 tys. zł co stano- 200 /os. ų wiło 86% średniej krajowej (wykres 1.5). z 150
100
Wykres 1.5. Nakłady inwestycyjne w gospodarce 50 na mieszkańca (źródło: GUS, 2011) 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 POLSKA 6500 6000 5500 5000 4500 4000 3500 /os. ų z 3000 2500 2000
1500 H. Sosnowski fot. 1000 500 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 POLSKA
Przeciętny miesięczny dochód na osobę systema- tycznie rośnie (wykres 1.6). W 2011 r. osiągnął poziom 1188 zł, co stanowiło 97% średniej krajowej. Jednakże wskaźnik zagrożenia ubóstwem osób w gospodar- Pałac Branickich w Białymstoku stwach domowych, żyjących poniżej relatywnej granicy ubóstwa, osiągnął w 2011 roku poziom prawie 24% i był znacznie wyższy od średniej w Polsce (ok. 17%). P
Wykres 1.6. Przecięty miesięczny dochód rozporządzalny Analiza danych statystycznych wykazuje, że wo- na osobę w gospodarstwach domowych (źródło: GUS, 2011) jewództwo podlaskie pod względem gospodarczym to region typowo rolniczy, o znaczącym udziale ob- 1200,00 szarów naturalnych sprzyjających produkcji zdrowej
1000,00 żywności, słabo uprzemysłowiony i o stosunkowo niedużej populacji ludności. Cechuje go umiarkowa- 800,00 ny rozwój gospodarczy. Wyniki działań inspekcyjno- /os. ų
z 600,00 -kontrolnych, a także ocen stanu środowiska wskazu- ją, na brak znaczącego wzrostu presji na środowisko 400,00 czy ryzyka powstania obszarów nadmiernego za- 200,00 nieczyszczenia w perspektywie najbliższych lat. Nie oznacza to jednak, że w regionie nie ma proble- 0,00 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 POLSKA mów ekologicznych wymagających rozwiązania na szczeblu lokalnym czy wojewódzkim. O tym bardziej szczegółowo można przeczytać w dalszych rozdzia- Dochody ogółem budżetów jednostek samorządu łach publikacji, poświęconych ocenom poszczegól- terytorialnego w przeliczeniu na 1 mieszkańca plasują nych komponentów środowiska. województwo na 9 miejscu, a wydatki na 7 miejscu 12 Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja społeczno-gospodarcza Stacja monitoringu powietrza wSuwałkach
fot. E. Kamińska 13
P 14 Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze ność przeznaczenia dodatkowych zasad- środków inansowych popiera osób Wiele powietrza). jakością złą ze powiązane być muszą wszystkie nie (oczywiście oddecho- wym układem z problemy pu- zdrowotne, opinii problemy badań jako zgłasza przeprowadzonych Europejczyków niedawno część że Z wynika, blicznej ślone wprzepisach. które w warstwie przyziemnej przekraczają limity okre- ozonu, oraz azotu dwutlenkuzawieszonego, pyłu niami środowiska. dla stęże- wysokimi z się zmaga miejskich obszarów i Wiele człowieka zdrowia dla zagrożenia Dwa najważniejsze zanieczyszczenia, które skupiają uwagę, to pył zawieszony i ozon. Stwarzają one poważne oczekują której obywatele nawieluobszarach. i unijnym prawie w przewidziano rą któ- powietrza, jakości odpowiedniej jednak osiągnięto nie nadal dokonań pozytywnych tych Pomimo pisach. spadły do poziomu poniżej limitów określonych w prze- ołowiu Stężenia benzenu. i węgla tlenku dwu- siarki, tlenku m.in. powietrza, zanieczyszczeń wielu stężenia się popra- zmniejszyły znacznej Wyraźnieuległa Europie lat. w 60 powietrza Jakość ostatnich ciągu w wie przyszłości w mają wpływ najakość powietrza. które klimatu, zmiany przyczy- do się zanieczyszczeń nia wiele Ponadto materiałów. innych i budynków korozję oraz plonów zmniejszenie wód, lasów,i powodowaćzniszczenie gleb zakwaszenie oddechowego, układu choroby wywołać może wietrza po- Zanieczyszczenie zdrowie, naturalne. środowisko na nasze także a na wpływ fatalny mieć może wietrza zakłady przemysłowe. Wiemy również, że zła jakość po- przez atmosfery do oszacować uwalnianych zanieczyszczeń potra imy ilość Europę, na wpływających trza powie- zanieczyszczenia źródłach o więcej Wiemymy. rozumie- ją lepiej znacznie i atmosfery naszej temat na powietrza jakości badań wieloletnich Prowadzenie powoduje, że obecnie dysponujemy coraz lepszą wiedzą R Elektrociep S łownia Ba Ś ż antarnia wBia łymstoku W P zję do osiągnięcia poprawy jakości powietrza. W wielu W powietrza. Poprawajakości poprawy wdrażaniaosiągnięcia przepisów do stanowi kolejną zję oka- przyczy- jednocześnie a nić siędopoprawy jakości powietrza. klimatu, zmianą ze walce wynikających w korzyści pomóc może wzajemnych powietrza i klimatu Zapewnienie dotyczącej polityki z dla społeczeństwa. zwolnień lekarskich czy niższe koszty opieki medycznej niem, większą wydajność ze względu na mniejszą liczbę zanieczyszcze- z związane schorzenia na cierpią które darki. Korzyści te obejmują: lepszą jakość życia dla osób, gospo- dla oszczędności oraz zdrowia dla korzyści nosi powietrza, jakości poprawa w szczególności mała na gęsto zaludnionych obszarach, przy- dowodzi, bardzo Nauka nawet konsumpcji. że i produkcji wzorce ne strukturalne jest ekologicz- bardziej na gospodarki koniecznenaszej przestawienie Ponadto czasu. długim okresie w źródeł różnych z zanieczyszczeniami nymi róż- wieloma się zajęcia to Wymaga powietrza. jakości drugiej Z środowiska. strony nie istnieje dla łatwe i szybkie rozwiązanie problemu i publicznego zdrowia dla powietrza zanieczyszczenia skutków ograniczenie jest musi kształtem która konieczne strony na jednej aspektów.Z kilka uwzględniać powietrza, prace rozpoczyna dotyczącej Europejska polityki Unia przyszłej ków narażenia nawysokie poziomy zanieczyszczeń. kości powietrza, ale również pomóc w zmniejszeniu skut- ja- temat na wiedzę poszerzyćtylko nie Może znaczenie. zasadnicze ma powietrza temat jakością z związanych na kwestii informacji przekazywanie powszechne Stąd lat. 10 ostatnich ciągu w się pogorszyła powietrza kość trza uległapoprawie aponadpołowa uważa wręcz, żeja- wie mniej niż 20% Europejczyków sądzi, że zaled- jakość powie- dziesięcioleciach, ostatnich w poprawy znacznej Mimo państwie. swoim w powietrza jakości temat na cji wystarczającychinforma- otrzymuje nie że też,Twierdzi Europie. w jakościproblemówpowietrza rozwiązanie na
fot. H. Sosnowski 15 przypadkach to władze lokalne i regionalne, wprowa- dziej toksycznych, a więc najbardziej niebezpiecznych dzają strategie w życie i stawiają czoła bieżącym wy- należą: dwutlenek siarki, tlenki azotu, ozon oraz pyły. zwaniom, które wynikają ze złej jakości powietrza, ma- Związki dostają się do atmosfery w wyniku emisji spalin jąc dostęp do wielu informacji oraz konkretnych rozwią- z pojazdów, elektrociepłowni, zakładów przemysło- zań problemu zanieczyszczenia powietrza na ich obsza- wych, składowisk odpadów i surowców. rze. Nawiązanie współpracy między tymi organami Zależnie od ilości emitowanych substancji, źródła w celu wymiany informacji na temat wyzwań, pomysłów zanieczyszczeń można podzielić na: i rozwiązań ma zasadnicze znaczenie. Dzięki temu utwo- • punktowe, skupione na bardzo małym obszarze. rzą się nowe narzędzia służące osiągnięciu celów okre- Stanowią je duże zakłady przemysłowe czy elektro- ślonych w przepisach, lepszemu informowaniu obywa- ciepłownie. Emitują głównie: dwutlenki siarki, tlen- teli, a wreszcie zmniejszeniu wpływu zanieczyszczenia ki azotu, tlenek węgla oraz metale ciężkie; powietrza na zdrowie. W chwili obecnej należy określić • powierzchniowe (rozproszone) – do tej grupy zalicza w jaki sposób kontynuować przekładanie naszej coraz się gospodarstwa domowe, niewielkie kotłownie oraz większej wiedzy na temat powietrza na lepszą politykę małe zakłady przemysłowe. Substancje przez nie emi- i korzyści dla zdrowia. Właśnie w takich momentach towane to głównie pyły oraz dwutlenek siarki; naukowcy, politycy oraz obywatele muszą współpraco- • liniowe – źródłami są szlaki transportowe. Emitują wać nad rozwiązaniem tych kwestii, aby umożliwić dal- głównie tlenki azotu, tlenek węgla oraz metale cięż- szą poprawę jakości powietrza w Europie. kie, w szczególności ołów. Wyzwaniem dla krajowej polityki ochrony powie- Nie wszystkie zanieczyszczenia powietrza pocho- trza jest pilne ograniczenie emisji zanieczyszczeń dzą ze źródeł wynikających z działalności człowieka. w sposób pozwalający na osiągnięcie poprawy jego ja- Wiele naturalnych zjawisk, takich jak erupcje wulkanów, kości i spełnienia standardów imisyjnych. W szczegól- pożary lasów czy burze piaskowe, uwalniają do atmos- ności konieczne jest utrzymanie korzystnych tendencji fery duże ilości zanieczyszczeń. Rodzaj źródła zanie- i spadku ryzyka zdrowotnego wynikającego z narażenia czyszczenia i związane z nim warunki wprowadzenia na występujące w powietrzu czynniki szkodliwe dla substancji do atmosfery są jednym z głównych czynni- zdrowia, szczególnie takie jak ozon, pył zawieszony ków determinujących rozprzestrzenianie się zanie- PM10 i PM2,5 i wielopierścieniowe węglowodory aro- czyszczeń. Cząstki pyłu mogą się przemieszczać na sto- matyczne. W okresie perspektywicznym (do 2025 r.) sunkowo duże odległości w zależności od warunków priorytetowe kierunki polityki w zakresie ochrony po- meteorologicznych. Niezależnie od tego skąd pochodzą wietrza obejmują: zanieczyszczenia mogą brać udział w reakcjach che- • głęboką przebudowę modelu produkcji i konsump- micznych w atmosferze. cji w kierunku poprawy efektywności energetycznej W województwie podlaskim ostatnie lata przynio- i surowcowej, szerszego wykorzystania odnawial- sły zmiany w strukturze emisji. Na skutek zmniejszenia nych źródeł energii oraz minimalizacji emisji zanie- emisji z elektrociepłowni, zmian jakości paliwa i mniej- czyszczeń do powietrza przez wszystkie podstawo- sze zapotrzebowanie na energię cieplną w czasie cie- we rodzaje źródeł; plejszych zim, zmniejszył się znaczenie udział emisji • pełną realizację zobowiązań dotyczących wyelimi- punktowej. Wzrósł udział emisji powierzchniowej spo- nowania lub ograniczenia produkcji i użytkowania wodowanej stosowaniem paliw gorszej jakości czy co- wszystkich substancji i produktów zawierających raz powszechniejszym spalaniem odpadów. Większego niebezpieczne zanieczyszczenia powietrza, wynika- znaczenia w oddziaływaniu na jakości powietrza nabie- jących z wymogów międzynarodowych (metale rają źródła niskie zlokalizowane w najbliższym otocze- ciężkie, trwałe zanieczyszczenia organiczne, sub- niu przebywania ludzi. stancje niszczące warstwę ozonową, azbest i niektó- W województwie podlaskim najbardziej uprzemy- re inne); słowione tereny zlokalizowane są w południowo-za- • szeroki udział w międzynarodowych programach chodniej części i w większych ośrodkach miejskich. badawczych ukierunkowanych na identy ikację i oce- Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń są cie- nę zagrożeń z tytułu zanieczyszczania powietrza, płownie miejskie, przemysłowe oraz rozproszone źródła a także na doskonalenie najlepszych dostępnych emisji z sektora komunalno-bytowego, a także zanie- technik (BAT) ograniczania tych zanieczyszczeń. czyszczenia komunikacyjne. Wśród największych źródeł zanieczyszczeń przemysłowych należy wymienić: P • Elektrociepłownię S.A. Białystok; • Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Nie wszystkie substancje znajdujące się w powie- w Łomży; trzu są uznawane za zanieczyszczenia. Zanieczyszczenie • Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, powietrza de iniuje się z reguły jako występowanie Ciepłownia „Zachód” Białystok; w atmosferze określonych związków w ilościach, które • Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Spółka z o.o. negatywnie wpływają na zdrowie człowieka bądź śro- w Suwałkach; dowisko. W kontekście prawodawstwa uwzględnia się • Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej jedynie zanieczyszczenie ze źródeł wynikających z dzia- „GIGA” w Augustowie; łalności człowieka, chociaż de inicja zanieczyszczenia • Zambrowskie Ciepłownictwo i Wodociągi w Zamb- może być szersza w innych kontekstach. rowie; Zanieczyszczenia powietrza stanowią gazowe i py- • Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Grajewie. łowe substancje emitowane do atmosfery. Do najbar- 16 Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze Emisja zanieczyszczeń gazowych (bez CO (bez gazowych zanieczyszczeń Emisja gię cieplnąwczasiecieplejszych zim. ener- na zapotrzebowaniem mniejszym z związane być może rocznychemisji wielkości Zmniejszenie Polsce. w najniższa była podlaskiego województwa terenu z sja 2005 roku wyraźnie maleje (wykres 2.2). W 2012 r. py- emi- zanieczyszczeń emisja roczna Łączna, uciążliwychod szczególnie zakładów z łowych słońce i ocieplającatmosferę. przez klimatu, wytwarzane zmiany ciepło absorbując do się przyczynia szonym carbon”„black zawartytypu giel pylew zawie- wysokoprężne. Poza skutkami zdrowiadla wę- silniki posiadające pojazdy szczególności w a emisje odpowiada również transport drogowy, za miejskich obszarach Na drewna. i jak nych, kopal-paliw,paliw spalania zarówno pletnego mniejszej niekom- wynikiem średnicy jest mikrometra), 2,5 (o niż pyłach głównie drobnych się w znajdującej sadzy składników najpowszechniejszych z jeden carbon”, „black typu węgiel lub przykład Na planetę. ocieplając ochładzając globalny, klimat na wpływać się przedostają również mogą pyły chemicznego składu od ści również zależno- ale W tlen. jak podobnie krwioobiegu, do płuc, szych są tak małe, że nie tylko wnikają głęboko do na- cząstki niektórejego a powietrzu, w się unosić może że lekki, tak on Jest człowieka. zdrowiu szkody największe przynosi które zanieczyszczeniem powietrza, jest zawieszony Pył wia. zdro- dla niosą sobą ze jakie zagrożenia na du nicy ziaren <10i<2,5 mikrometrów) zewzglę- jego szczególnie drobniejszymi frakcjami PM10 i PM2.5 (o śred- a zawieszonym, pyłem nie zwrócono w ostatnich podstawowychlatach na zanieczyszcze- zanieczyszczeń grupie W uwagę największą powietrza do emitowanych czym. sjami pyłu i dwutlenku siarki w sezonie grzew- emi- wyższymi skutkuje mienny.spalanie Jego ka- węgiel jest paliwem podstawowym gdzie niska”), „emisja (tzw. indywidualnie wanych ogrze- usługowych czy przemysłowych nych, niedużychwierzchniowamieszkal-obiektówz województwa, części znacznej terenie Na o lokalnej wielkości emisjidecyduje emisjapo- i przemysł. energetyka sektorów z emisji redukcji czesnej jedno- wynikiem być może co nieczyszczenia, za- tego wzrostu spodziewanego spowodował nie województwa drogach po się ruszających Należy 2.1). po- (wykres pojazdów liczby wzrost że uwagę, zwrócić malejący trend letni długo- się zaznaczył roku 2005 od a rosła, nie nieznacz- 2002-2005 latach w roku najniższa, była 2012 w azotu tlenków emisji wielkość i pyłu jest transport drogowy. Na tle wielolecia, Znaczącym źródłem zanieczyszczeń, zwłasz-zanieczyszczeń,źródłem Znaczącym cza dów szczególnie uciążliwychszczególnie prawiecało- dów pochodziła w emisji tlenków azotu (NO x ), węglowodorów 2 ) z zakła- z ) (źród Wykres 2.2. (źród Wykres 2.1. (źród uci Wykres 2.3. uci oraz liczbapojazdów wlatach 2002-2012wwojewództwie podlaskim tys. Mg/rotys. tonk / rok tys.tys.Mg/ tonrok / rok tys.tys.Mg/rok ton / rok ążliwych wlatach 2000-2012wwojewództwie podlaskim ążliwych wlatach 2002-2012wwojewództwie podlaskim 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 ło: GUS,opracowanie: WIO ło: GUS,opracowanie: WIO ło: GUS,opracowanie: WIO 1,5 2,5 0,5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 2 0 1 0220 0420 0620 0820 0021 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 0220 0420 0620 0820 0021 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 0220 0420 0620 0820 0021 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 Emisjazanieczyszcze Emisja tlenków azotu zzak Emisja zanieczyszcze msę osaoyh aicyzzń powietrza mapach (2.1-2.4). zanieczyszczeń podstawowych na przestawiono przestrzennym Emisję układzie w (ton/rok) roku również odnotowano spadek. jej systematycznie nadal maleje. Emisja CO w okresie 2002-2007 latach rosła, a od 2008 ostatnich w a spadła, co ści ze spalania paliw (wykres 2.3). Od 2005 roku znaczą- ogó dwutlenek Ś) Ś) Ś) ųem ń py ń gazowych zzak szczególnieładów siarki łowych zzak ze ładów szczególnie uci liczba emisja spalania pojazdów tlenków paliw tlenek adów szczególnieładów azotu w ħ (tys. g la Mg/rok) ążliwych 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000 0
liczbapojazdów 17
Mapa 2.1. Emisja tlenku węgla Mapa 2.2. Emisja dwutlenku siarki (źródło: UMWP, opracowanie: WIOŚ) (źródło: UMWP, opracowanie: WIOŚ)
Mapa 2.3. Emisja pyłu Mapa 2.4. Emisja tlenków azotu (źródło: UMWP, opracowanie: WIOŚ) (źródło: UMWP, opracowanie: WIOŚ) 18 Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze PM10 i PM2,5, SO PM2,5, i PM10 pyłu powietrzu: monito- wieloletni w kontynuuje WIOŚ roku 2004 zanieczyszczeń Od normowanych ring ochrony powietrzawobszarach przekroczeń. programów i planów ramach podejmowanychw działań monitorowaniado efektywności także a powietrza, kości ja- poprawy wymagających obszarów identy ikacji powietrza oraz jakości oceny wykonania do one Służą trzu. powie- w substancji poziomach o informacji Polskę, no którepodzielo- na strefwszystkich dla uzyskania, celu w powietrza na- jakościŚrodowiska Ochrony ocen Inspekcji obowiązków i Do pomiarów wykonywanie leży S oae epśeno zrwo e rdł antropoge- źródeł ze zarówno bezpośrednio, towane emi- którejest zanieczyszczeniem, jest PM2,5 wieszony nieorganicz- substancji za- Pył mieszaninę ciekłym. i stanowią stałym stanie Pyły w organicznych i nych (a)pirenu wpyle PM10iozonu. benzo- PM2,5, i PM10 zawieszonegopyłunieczyszczeń: za- norm dotrzymaniem z problemy lat przestrzeni na pomiary podlaskim województwie w Prowadzone się utrzymujące na wskazują powietrza zanieczyszczeń nia skuteczności realizowanych programów. monitorowa- do oraz przekroczenia) stwierdzono rych któ- (w strefach w powietrza ochrony programów nia są powietrza jakości ocen rocznych i badań Wyniki wykorzystane przez zarządy województw do opracowa- powietrza Rys. 1.Portal GIOŚpo wietrza. po- jakości poprawy rzecz na podejmowanych oraz działań krajowej) i regionalnej skali (w badań wyników powietrza, jakości norm temat na informacje odnaleźć tam można Ponadto powietrza. jakości terminowych) długo- i (krótko prognoz GIOŚ internetowej stronie na Jednym rozwijane. latach umieszczenie jest kierunku tym pierwszychw z działań następnych w będzie rocznych Wspomaganiemodelowa-ocen metodami nia wyników modelowania. zawierające klasy ikacje powietrza stref na podstawie badań z uwzględnieniem jakości oceny roczne są wane Wykony- PM10. pyle w benzo(a)pirenu i Ni Cd, As, Pb, –M h p://powietrze.gios.gov.pl/gios/ 2 , NO , ś więcony zagadnieniom jako 2 P , NO, NOx, O NOx, NO, , 3 , benzenu, CO, orazCO, benzenu, , ści i ziarnapiasku Rys 2. Stacja monitoringu powietrza wSuwakach w ijcwśi oskwza 1 tca ł wiej- tła stacja 1 – Borsukowizna miejscowości w • w Suwałkach – 1 stacja tła miejskiego (przy ul. Puła- • Sikor- ul. (przy miejskiego tła stacja 1 – Łomży w • wBiałymstoku; 2stacjetłamiejskiego(przyul.Wa- • miarowe zlokalizowane: cą wlatach2011-2012stanowiłystacjonarnestacjepo- funkcjonują- powietrza monitoringu atmosfery.Sieć do emitowanych zanieczyszczeń wielkości zmian analizę i powietrzu w substancji zawartości monitoringowe nia tere- na powietrza, zanieczyszczenia stopnia Oceny bada- dokonywaneo oparciupodlaskiego, woj.w nie są a większej częścikraju (Mapa2.5,2.6). bezno(a) i jak zapyleniem nadmiernym z Problem pirenem w pyle nie dotyczy tylko jednego województwa, nie stwierdzić, iżpył PM2,5niezagraża człowiekowi. granicy,ustalono Nie jednoznacz-byktórej można poniżej żenie pyłu ma,akiedy niemawpływunazdrowie ludzi. stę- kiedy stwierdzenia jednoznacznego do prowadziły negatyw- oddziałuje PM2,5 zawieszony pył Drobny do- nie Dotychczasowebadania ludzkie. zdrowie na nie setki – odległości a nawet tysiące kilometrów odźródła emisji. dalekie na przenoszony atmosferze być W może wtórny. pył jako – organicznych) ków związ- lotnych jego azotu, i przemian siarki (związków i prekursorów reakcji wyniku w jak pierwotny, powstaje pył również jako – naturalnych i jak nicznych, skiego (gm. Krynki). skiego (gm. skiego); skiego); miejskiego (przyul.27Lipca); szyngtona; przy ul.Warszaw Rozmiar cząsteczek py ziarnko piasku 90 (źród ludzki w 50-70 μm ło: EPA, 2010) μm łos łuPM10 iPM2,5natlew skiej) i1stacjatłapod- < 2,5 zwi np. cz PM2,5 k ogncn, metale organiczne, ązki μm ąsteczki spalania, < 10μm np. kurz, py PM10 k kwiatowy łek łosa
fot. E. Kamińska 19
Mapa 2.5. średnie roczne stężenie pyłu zawieszonego (PM2.5) w Europie w oparciu o średnie dzienne z co najmniej 75% prawidłowych pomiarów, w μg/m3 (źródło: EEA, AirBase v.7)
Mapa 2.6. Średnie roczne stężenie benzo (a) pirenu (BaP) w Europie na stacjach powietrznej jakości z co najmniej 14% prawidłowych pomiarów, w ng/m3 (źródło: EEA, AirBase v.7)
W K S W Dla SO2, NO2, CO,C6H6, pyłu PM10, pyłu PM2,5 i Pb 2012 R w pyle PM10 określone są tzw. poziomy dopuszczalne, które mają być osiągnięte w określonym terminie a po Podstawową oceną jakości powietrza, służącą do nim nie powinny być przekraczane. stwierdzenia zachowania norm jakości, a w przypadku Dla O3, pyłu drobny PM2,5, metali ciężkich: As, Cd ich niedotrzymania, do wdrożenia programów napraw- oraz benzo(a)pirenu określone są tzw. poziomy doce- czych, jest coroczna ocena wykonywana na podstawie lowe, które mają być osiągnięte w określonym czasie za art. 89 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska z 27 kwiet- pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicz- nia 2001 r. nych i technologicznych. Poziomy te ustala się w celu Ocena jest wykonywana wg określonych kryteriów unikania, zapobiegania lub ograniczania szkodliwego zapisanych w prawie unijnym i implementowanych do wpływu danej substancji na zdrowie ludzi lub środowi- prawodawstwa polskiego. Pod kątem ochrony zdrowia sko jako całość. ocena obejmuje analizę stężeń 11 zanieczyszczeń: dwu- Dla O3 określone są tzw. poziomy celu długotermi- , poniżej którego, zgodnie ze stanem współcze- tlenek siarki (SO2), dwutlenek azotu (NO2), tlenek węgla nowego snej wiedzy, bezpośredni szkodliwy wpływ na zdrowie (CO), benzen (C6H6), ozon (O3), pył drobny PM10 (o śred- nicy do 10 μm), pył drobny PM2,5 (o średnicy do 2,5 μm), ludzi lub środowisko jako całość jest mało prawdopo- metale ciężkie: ołów (Pb), arsen (As), nikiel (Ni), kadm dobny. Poziom ten ma być osiągnięty w długim okresie (Cd) oznaczane w pyle PM10 oraz benzo(a)piren ozna- czasu, z wyjątkiem sytuacji, gdy nie może być osiągnięty czany w pyle PM10. Ze względu na ochronę roślin ocenie za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań tech- nicznych i technologicznych. podlegają 3 zanieczyszczenia: SO2, tlenki azotu (NOx) i O3. 20 Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze meracji Aglo- w zanieczyszczenia tego Wynikibadań Łomża). sto w Stre ie Podlaskiej. meracji tygodni, asedymentacja iopady nieusuwają go zatmosfery. odległości. W powietrzu może pozosta duże na transportowanym zanieczyszczeniem także on prekursorów. Jest jego przemian wyniku w powstające wtórne, zanieczyszczenie jako procesów oraz naturalnych i wyniku antropogenicznych w powstające pierwotne nieczyszczenie e ry rdkj kku sai oa js eioaa silni- z ków emitowana pojazdów. jest oraz stali, i koksu produkcji przy że paliw, głównie jako produkt spalania drewna i odpadów, a tak- PM2,5 r.stwierdzono 2012 za powietrza jakości ocenia W przekroczenia normy dopuszczalnejpyłu zawieszonego czym (wykres 2.5). grzew- sezonie w występują Pod- stężeń wartości wyższone powietrza. jakości problemem najistotniejszym pyłuprzekroczeniadla drobnegopozostają norm PM10 frakcji, drobnego jego najdrobniejszych pyłu zwłaszcza powietrzu, stężeń w redukcji rzecz na mowanych podej- działań oraz prekursorówpyłów emisji czalnych Ocenazachowania poziomów zanieczyszczedopusz- łe powiatyzterenu województwa. Strefę Podlaską oraz w skład której weszły pozosta- Białystok Miasta Powiatu obszar wiącą wy- podlaskiego województwa terenie Na dzielono 2 strefy: Aglomerację Podlaską stano- wcho- województwa,nie obszar pozostały • liczbie o aglomeracją) będące (nie miasto • powy- mieszkańców liczbie o aglomeracja • odnie- w jest wykonywana roczna Ocena sieniu doobszaru–strefy, które stanowią: 2 1 u Nx, ęlwdr (MZ) amoniak (NH i (NMLZO) węglowodory (NOx), tu Stwierdzono przekroczenia dla benzo(a)pirenu dla przekroczenia Stwierdzono Ocena zachowania poziomów docelowych. chociaż nieprzekroczyły onenormy. wszystkim: dwutlenek siarki (SO siarki dwutlenek wszystkim: przede są aerozoli) wtórnych (tzw. tych ostatnich Prekursorami atmosferze. w stancjami sub- miedzy reakcji wyniku w atmosferze w powstają też lub komunalno-bytowych źródeł drobnego bardzo i drobnego ze pyłu głównie – Cząstki bezpośredniej emisji z pochodzą tości (Wykres 2.4). war- dopuszczalnej przekroczyła nie jednakże wysoka, również była pyłu przekroczeniami z dni liczba Podlaska) (Strefa Łomża mieście W dób roku). w dobowych 35 stężeń przekroczeniami z wystąpienie się (dopuszcza roku w PM10 pyłu dobowych stężeń normy czeniami przekro- z dni liczbę dopuszczalną matywną, ponadnor- zanotowano Białostockiej meracji Pyłzawieszony PM2.5doatmosfery Benzo(a)piren powstaje w 100 tys. mieszkańców. powyżej miast aglomeracjii skład w dzący mieszkańców powyżej100tys., żej 250tys., 3 ). Pomimo obserwowanego zmniejszenia obserwowanego Pomimo ). 1 w Stre ie Podlaskiej (obszar przekroczeń – mia- – przekroczeń (obszar PodlaskiejStre ie w Białostockiej także wykazały wysokie wartości, wysokie wykazały także Białostockiej iłsoke oa pł zwezng PM2,5 zawieszonego pyłu oraz Białostockiej ń. procesie niecałkowitego spalania W 2012 r. w Aglo- w r. 2012 W 2 ), tlenki azo- tlenki ), emitowany jestjako za- wać przezwielednilub 2 w Aglo- w w ciągu2012roku Wykres 2.5. twie podlaskim na wybranych stanowiskach pomiarowych wlatach 2005-2012wwojewódz- Wykres 2.4. ʅg/m3 (tųomiejskie) (tųomiejskie) (tųomiejskie) Bia Suwa B ų om ystok Ǐa Zmiany st Liczbadnizprzekroczeniami st ų ki nicznych. orga- związków lotnych i azotu tlenków fotochemicznych cji 3 Ocena zachowania poziomów celów d nowych wej ipołudniowo-zachodniej Europy (mapa2.7). południo- z głównie – Polski teren nad napływających powietrza masach w stężenia zależą jego od Polski mierze dużej obszarze w na zanieczyszczenia tego zdol- nia posiada (przyziemny) troposferyczny Ozon ność przenoszenia się na odległości,duże dlatego stęże- nie iwyczerpanie, objawy apatii. cia, nasilają się bóle głowy, rośnie pobudliwość, zmęcze- samopoczu- złego objawy występują stężeniach szych wyż- Przy krwi. tętniczego ciśnienia spadek oraz powoduje znużenia i głowy bólu senności, objawów wania występo- powodem Jest płuc. wydolności zmniejszenie także a oddechowych, dróg oczu, zapalnych reakcji do prowadzić może ozonu stężenia podwyższone wielkie nie- na człowieka Narażenie rolne. niszczy uprawy i materiały zdrowotne, problemy poważne fotochemicznym,któ- utleniaczem silnym powodujejest Ozon ry Podlaskiej (kryterium –ochrona zdrowia). ochrona roślin) oraz w Aglomeracji Białostockiej i Strefy – oceny kryterium na względu (ze Podlaskiej Stre ie w Ozon troposferyczny (przyziemny) powstaje w wyniku reak- 02 04 06 080 70 60 50 40 30 20 10 0 (źród (źród ło: WIOŚ) ęż Swedoo rercei sęe ozonu stężeń przekroczenia Stwierdzono . ło: WIOŚ) eń 24-godzinnych py ęż łu PM10wBiaymstoku enia 24-godzinnego py ługotermi- łu PM10 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2011 2012 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2011 2012 3
21
Mapa 2.7. Liczba dni z przekroczeniami ozonu w Europie – lato 2012 r. (źródło: EEA)
Innymi przyczynami występowania wysokich stężeń Jednostką koordynującą działalność badawczą jest 8-godzinnych ozonu, przekraczających poziom 120 μg/m3 Wrocławski Oddział Instytutu Meteorologii i Gospodar- są przemiany fotochemiczne prekursorów ozonu pod ki Wodnej – PIB, który prowadzi krajowy bank danych, wpływem promieniowania UVB, niekorzystne warunki przygotowuje raporty i opracowania. Instytut współ- meteorologiczne i naturalne źródła emisji prekursorów pracuje z wojewódzkimi inspektoratami ochrony środo- ozonu. wiska. Krajową sieć pomiarowo-kontrolną w 2011 roku5 Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych stanowiły 23 stacje badawcze chemizmu opadów (sta- i depozycji zanieczyszczeń do podłoża4 cje synoptyczne IMGW), oraz 162 posterunki opadowe. (mapa 2.8). Na terenie województwa podlaskiego poło- Monitoring Chemizmu Opadów Atmosferycznych żone są 2 stacje chemizmu opadów (w Białymstoku i Depozycji Zanieczyszczeń do Podłoża funkcjonuje jako i Suwałkach) i 10 posterunków opadowych. jeden z podsystemów Państwowego Monitoringu Śro- Na stacjach zbierany jest w sposób ciągły opad dowiska od 1998 r. Celem monitoringu jest określenie atmosferyczny mokry. Analizy składu wykonywane są rozkładu ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych w cyklach miesięcznych. Równocześnie z poborem pró- z opadami do podłoża w ujęciu czasowym i przestrzen- bek prowadzone są obserwacje: wysokości i rodzaju nym. opadu, kierunku i prędkości wiatru oraz temperatury Systematyczne badania składu izyczno-chemiczne- powietrza. W próbkach dobowych wykonywany jest na go opadów oraz obserwacje parametrów meteorolo- bieżąco (po zakończeniu doby opadowej) pomiar odczy- gicznych dostarczają informacji o obciążeniu powierzch- nu pH. Na posterunkach opadowych dokonuje się po- ni ziemi i wód powierzchniowych związkami zakwasza- miaru wysokości opadów. jącymi, biogennymi i metalami ciężkimi z powietrza. Zakres analiz miesięcznych próbek opadów obej- muje oznaczenia związków kwasotwórczych, biogen- nych i metali (w tym metali ciężkich), tj. zawartości: 4 Opracowano na podstawie: M. Pobudejski, E. Liana, T. Gendol- chlorków, siarczanów, azotynów i azotanów, azotu amo- la, „Monitoring Chemizmu Opadów Atmosferycznych i Depo- zycji Zanieczyszczeń do Podłoża. Wyniki badań monitoringo- 5 Dane z roku 2012 były w opracowaniu w trakcie wydania wych w woj. podlaskim w 2011 roku”. IMGW oddz. Wrocław. niniejszego raportu. 22 Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze
fot. H. Sosnowski nie: http://www.gios.gov.pl. wym serwisie GIOŚ na stro- interneto- w są dostępne ki badań dla obszaru Polski Wyni- zmian. analiza wana dokony- i ładunków kość wiel- jest szacowana wej, danych krajo- podstawie sieci Na z uzyskanych łymstoku. je Bia- labo w WIOŚ ratorium wykonuje podlaskim województwie W dowiska. śro- ochrony spektoratów in- wojewódzkich ratoria labo- akredytowane przez są wykonywane micznego izyko-che- składu Analizy Kjeldahla. azot jest czany ozna- ogólnego, azotu nia to, wceluokreślenia stęże- Ponad- właściwej. trycznej elek- przewodności i pH odczynu oraz manganu i chromu niklu, kadmu, wiu, oło- żelaza, magnezu, miedzi, cynku, wapnia, sodu, potasu, ogólnego, fosforu ogólnego, azotu nowego, Elektrociep łownia Ba ż antaria wBiałymstoku Atmosferycznych iOceny Depozycji Zanieczyszcze Mapa 2.8. Stacje Stacje Sieć pomiaru opadowe stacji pomiarowo-kontrolnych Ogólnopolskiego Monitoringu Chemizmu chemizmu skim, należądo najmniejobciążonych. wództwami warmińsko-mazurskim, pomorskimilubel- woje- z wraz podlaskie, Polski, do porównaniu W 2.11). a największe w powiecie bielskim i siemiatyckim (mapa suwalskim, powiecie w zanotowano całkowitym kiem ładun- obciążenie Najmniejsze N/ha. kg 2,53 wynosił i dziesięcioleciu ostatnim w poziomie podobnym na się utrzymywałładunek Azotynyjednostkowy azotanyi – jednego znajmniejzanieczyszczonych obszarów. do podlaskie województwoklasy ikuje Polski tle na nia zanieczyszcze- tegoWielkośćsiemiatyckim. powiecie w największe a suwalskim, powiecie w zanotowano 2.10) (mapa siarczanami obciążenie Najmniejsze ton. 205 25 SO kg 12,49 wynosił jest sektor energetyczny. zanieczyszczenia W 2011 roku ładunek jednostkowy źródłem głównym – Siarczany poziomie 37%. na się kształtowała ilość ich 2001-2010 wieloleciu w a 25,4% o deszczy kwaśnych ilości spadek stwierdzono r. 2010 z porównaniu W deszczu”. „kwaśnego tzw. rze charakte- o opady stwierdzono zbadanychpróbek przypadku 23% W 5,19. – Białymstoku w a 6,07, wyniosła W 2011r. średnia roczna ważona nastacjiwSuwałkach opadowych. wód zakwaszenia stopnia ocena – Odczyn województwa podlaskiego Wyniki bada ń naobszarze ń doPod 4 /ha, natomiast ładunek całkowity ładunek natomiast /ha, ło ż a w2011r. (źród ło: IMGW-PIB) Opadów 23
Mapa 2.9. Rozkład stężeń jonu wodorowego – depozycja z opadów atmosferycznych (źródło: PMŚ, IMGW-PIB)
Mapa 2.10. Rozkład stężeń siarczanów – depozycja z opadów atmosferycznych (źródło: PMŚ, IMGW-PIB)
Mapa 2.11. Rozkład stężeń związków azotynów i azota- nów – depozycja z opadów atmosferycznych (źródło: PMŚ, IMGW-PIB)
24 Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze
(źród z opadówatmosferycznych azotu ogólnego –depozycja Mapa 2.13. (źród opadów atmosferycznych chlorków –depozycja z Mapa 2.12. (źród atmosferycznych depozycja zopadów fosforu ogólnego – Mapa 2.14.
ło: PMŚ, IMGW-PIB) ło: PMŚ, IMGW-PIB) ło: PMŚ, IMGW-PIB)
Rozk Rozk Rozk ład st ład st ład st ęż ęż ęż eń eń eń 25
Mapa 2.15. Rozkład stężeń ołowiu – depozycja z opa- dów atmosferycznych (źró- dło: PMŚ, IMGW-PIB)
Mapa 2.16. Rozkład stężeń kadmu – depozycja z opa- dów atmosferycznych (źró- dło: PMŚ, IMGW-PIB)
Mapa 2.17. Rozkład stężeń niklu – depozycja z opadów atmosferycznych (źródło: PMŚ, IMGW-PIB)
26 Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze chromu o 44,4%oraz wolnych jonówwodorowych. 44%, o niklu 41,2%, o ołowiu 12,2%, o sodu 10%, o nów azota- i azotynów 4,6%, o chlorków 12,5%, o siarczanów manganu i zakresie: w 5,1%, tylko stwierdzono depozycji Spadek o 37,7%. o żelaza 25,9%, o miedzi 99,1%, cynkuo 24,1%, o magnezu 6,4%, o wapnia 20,7%, o su pota- 95%, o ogólnego fosforu 18,6%, o ogólnego azotu W porównaniu 17,4%, do ładunku o średniego amonowego(z lat 1999-2010) azotu r.ładunki: wzrosły2011 w podobnie napoziomieśredniej zwielolecia. nich latbadań, przy średniej sumie wysokości odpadów poprzed- z średniego poziomie na się utrzymał mokry opad przez atmosfery deponowanychz substancji nych bada- ładunkiem województwa obszaru wierzchniowe po- obciążenie roczne całkowite a większa, była stancji odnie- (w roku 2011 w rocznej depozycji Wielkośćsub- większości dla 1999-2010) lat z średniej do sieniu chromu, manganu oraz wolnych jonówwodorowych. niklu, kadmu, ołowiu, żelaza, wapnia, potasu, ogólnego, azotynów i azotanów, azotu amonowego, azotu i fosforu siarczanów, ładunkami obciążeniem powiatów, stałych pozo- do stosunku w najniższym, z kg/ha) (36,8 walski su- powiat został obciążony Najmniej ołów. i potas ny, azotyny,bielskiego: azota- powiatu przypadku w a gan, azotany,azotynyi neńskiego: man- i ołów wapń,żelazo, kolneński kol- powiatu powiaty przypadku w ładunki Najwyższe ha bielski. i 1 obciążone (na zanieczyszczeń zostały ładunkiem Największym powierzchni) ni dlaPolski o12,4%. województwa obszarze byłśred-kg/hai niż 42,6 mniejszy wyniósł podlaskiego na zdeponowany Roczny sumaryczny ładunek jednostkowy badanychsubstancji są dużezakłady przemysłowe. emisyjnymiźródłami gdzie Polski, południu na głównie się atmosferycznychuwidacznia opadach w metali tość zawar- Podwyższona 2.15-2.17). (mapy: kraju w szych ciężkich takich jak kadm, nikiel, chrom należy do najniż- metali jednostkowym ładunkiem podlaskiego wództwa woje- powierzchni Obciążenie komunikacyjne. czenia dłem metali ciężkich jest głównie przemysł i zanieczysz- Metale ci P/ha) kg (mapa 2.14). (0,62 wyniosło zanieczyszczeniem tym twa W roku 2011średnie obciążeniepowierzchniwojewódz- jednak aż o 50% w stosunku do średniej z lat 1999-2007. podlaskim. woj. W 2008 roku wniesiony wraz z w opadami ładunek wzrósł wskaźnika tego stężenia malejący trend wyraźny był obserwowany 1999-2006 latach w – ogólny Fosfor 2.13). (mapa południowo-zachodnim Największe obciążenie powierzchni wystąpiło w rejonie N/ha. kg 11,49 – województwaogólnymwynosiło azotem Zwi obciążone ładunkiem tego zanieczyszczenia (mapa 2.12). stopniu niewielkim w jest podlaskie województwo ski Pol-zanotowanegotle województwieNa w pomorskim. ładunku, najwyższego od niższy 50% ponad o aż był i Cl-/ha kg 5,40 wynosił województwa dla jednostkowy opadów.zakwaszenie Ładunek na wpływającymi jonami Chlorki – śene biżne powierzchni obciążenie średnie – ązki biogenne ęż są oprócz siarczanów, azotynów i azotanów i azotynów siarczanów, oprócz są (ołów, cynk, chrom, kadm, nikiel). Źró- nikiel). kadm, chrom, cynk, (ołów, kie depozycji ulega wzrostowi. Wielkość kraju. w najniższych do należy dociągowych, wo- zlewni produkcjii roślinnejdla wiącychzagrożenie stano- chrom, jednostkowym nikiel, ładunkiem kadm, powierzchni jak: Obciążenie takich ciężkich metali niku tego zanieczyszczenia. plasowało kraju województwo wśród województw o najmniejszym wskaź- tle na azotu związkami innymi – Obciążenie biogenami wód. eutro izacji do się niających tywnie nazmiany warunków tro icznych gleb iprzyczy- nega- wpływających fosforu Na obszarze województwazwiązków odnotowuje się dość depozycjęwy- soką zanieczyszczonych obszarów). najmniej z jednym jest podlaskie tle województwo Polski (na siarczanów depozycja również Maleje systematyczniemaleje. dziesięcioleciu, minionym w opadów rodzaju tegoenergetycznych). Ilość linii niszczenie (np. technicznej infrastruktury dla lądowych również jak wodnych, ekosystemów i funkcjonowaniu oraz turze struk-w zmianynegatywne wywołującśrodowiska, dla zarówno zagrożenie znaczne stanowią które deszcze”, kwaso-oddziaływaniemają negatywne Szczególnie tzw.powodując „kwaśneazotu, i siarki związki twórcze jących naśrodowisko naturalne. oddziaływu- obszarowych zanieczyszczeń źródło czące zna- stanowią podlaskiego województwateren na nym atmosferycz- opadem mokrym z wraz atmosferze wprowadzane i w przenoszone zanieczyszczenia że Badania chemizmu opadów atmosferycznych wyka- zują, i depozycji zanieczyszcze Podsumowanie wyników bada dopuszczalnego lub docelowego w odniesieniu do sub- do odniesieniu w docelowego lub dopuszczalnego poziomu jednego choćby przekroczenie zostało dzone dotyczących przepisów r.stwier- zmiana których2012 nastąpiła W w stref, dla Obecnie, powietrza. jakości owanie działańnaprawczych. kontynu- jest Konieczne powietrza. jakości standardów osiągnięciawymaganych do niewystarczające one są że łań w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń, wykazują dzia- już zrealizowanych pomimo powietrzu, w stancji do 2020 r. perspektywie Dotychczasowe wyniki badań poziomów w sub- powietrza jakości Realizacja dobrejdziałań zawartych w Programach osiągnięcie zakłada do przywrócenia standardów jakości powietrza. niezbędnych kierunków wyboru dokonano prawczych, na- działań kierunki możliwe określono dokumentów, jących bezpośrednio zProgramu izjużfunkcjonujących wynika-prognozowanychoraznie trza działań efektów analizy działań przyczyniających się do poprawy jakości powie- ogólnej strefach, zanie- analizowanych w norm głównych czyszczeń identy ikacji dopuszczalnych dokonano: programach przekroczeń W przyczyn i Łomży(uchwalone wmaju2009r.). białostockiej aglomeracji dla opracowane zostały które powietrza, ochrony programach wdrożenie w poprzez zawartych działań problem rozwiązać próbują dze emisji niskiej Wła- zimowych. sezonach w ogrzewaniem ograniczenia z związanej problem wymaga Z badań wynika, że na terenie województwazania rozwią- R ń ń chemizmuopadów 27 stancji podlegających ocenie jakości powietrza, Zarząd wiązujących wymogów (nowy układ stref, opracowanie Województwa, w terminie 15 miesięcy od dnia otrzyma- i wdrożenie planów działań krótkoterminowych). nia wyników oceny poziomu substancji w powietrzu Działania na rzecz poprawy jakości powietrza były i klasy ikacji stref, przedstawia do zaopiniowania wła- wspierane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochro- ściwym wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast ny Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku i starostom projekt uchwały w sprawie Programu oraz ze środków unijnych. W 2012 r. WFOŚiGW do inan- Ochrony Powietrza, mającego na celu osiągnięcie do- sował m in. następujące inwestycje: puszczalnych poziomów substancji w powietrzu oraz • modernizację instalacji odpylania kotłów wodnych pułapu stężenia ekspozycji. Integralną częścią progra- w Ciepłowni Miejskiej w Augustowie; mów mają być plany działań krótkookresowych. Wójt, • poprawę efektywności energetycznej systemu cie- burmistrz lub prezydent miasta i starosta są obowiązani płowniczego miasta Grajewo oraz sprawności prze- do wydania opinii w terminie miesiąca od dnia otrzyma- syłu i dystrybucji energii cieplnej przez moderniza- nia projektu POP. Z kolei sejmik województwa w termi- cję sieci i węzłów cieplnych; nie 18 miesięcy od daty otrzymania wyników oceny po- • zakup 10 autobusów spełniających wymagania ziomu substancji w powietrzu i klasy ikacji stref określa EURO 5; w drodze uchwały POP. • termomodernizację w 6 budynkach; W przypadku stref, dla których programy ochrony • modernizację oświetlenia na terenie 2 gmin. powietrza zostały określone, a standardy jakości powie- Poprawę jakości powietrza w kraju realizuje się trza są nadal przekraczane, zarząd województwa obo- również poprzez wdrażanie działań zawartych w Strate- wiązany będzie do aktualizacji programu po okresie gii Rozwoju Energetyki Odnawialnej. Ministerstwo Gospo- 3 lat od wejścia w życie uchwały sejmiku województwa darki planuje, że w 2020 r. udział odnawialnych źródeł w sprawie programu ochrony powietrza uwzględniając energii w zużyciu energii w Polsce wyniesie 15% z czego działania ochronne dla wrażliwych grup ludności. 45% ma pochodzić z instalacji wiatrowych 29,3% z bio- W przypadku przekroczenia po 2012 roku wartości pu- masy, 17,4% z biogazu a 8,1% z energetyki wodnej. łapu stężenia ekspozycji dla pyłu PM2,5 w miastach po- Według informacji zamieszczonych na stronie interne- wyżej 100 tys. mieszkańców i aglomeracjach, zarząd towej Urzędu Regulacji Energetyki na terenie wojewódz- województwa zobowiązany będzie do rozszerzenia za- twa podlaskiego funkcjonuje 19 instalacji wykorzystują- kresu programu ochrony powietrza o dodatkowe dzia- cych różne odnawialne źródła energii. Najwięcej jest elek- łania mające na celu osiągnięcie pułapu stężenia ekspo- trowni wiatrowych na lądzie o łącznej mocy ok. 120 MW. zycji. W przypadku przekroczenia krajowego celu re- Rozwój wytwarzania energii elektrycznej w odna- dukcji narażenia, zakres programów ochrony powietrza wialnych źródłach wynika z potrzeby ochrony środowi- powinien być poszerzony o dodatkowe działania mające ska oraz wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego. na celu osiągnięcie krajowego celu redukcji narażenia. Celem działań w tym zakresie jest zwiększenie wytwa- Zgodnie z ww. zapisami prawnymi Urząd Marszał- rzania energii ze źródeł odnawialnych, wspieranie roz- kowski Województwa Podlaskiego rozpoczął aktualiza- woju technologicznego i innowacji, tworzenie możliwo- cję realizowanych Programów Ochrony Powietrza (dla ści rozwoju regionalnego oraz większe bezpieczeństwo Białegostoku i Łomży). Będą one dostosowane do obo- dostaw energii zwłaszcza w skali lokalnej. fot. G. Bok fot.
Odnawialne źródła energii – fermy wiatrowe 28 Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze • Powietrze
fot. H. Sosnowski środowisku. przyjazną energię dla produkujących przychodu podmiotów źródło Energii, dodatkowe Giełdzie Towarowejstanowiąc na zbywane być mogą wynikających, nich z Majątkowych Praw w źródle odnawialnym. Świadectwa te, w postaci elektrycznej energii wytworzenie potwierdzają które (OZE), pochodzenia świadectw URE zesa sprzedawcę z urzędu oraz wydawaniu przez Pre- obowiązkowym na przez elektrycznej energii wytworzonej zakupie polega jest i OZE dwukierunkowy wy- w przedsiębiorców elektryczną wsparcia energię Mechanizm twarzających nego rozwoju. systematycz- ich gwarancją będących systemówwsparcia, odpowiednich stosowania wymaga w kraju, ze względu na wysokie koszty inwestycji elektrycznej energii produkcji bilansie w źródeł tych udziału zwiększenia do Dążenie energii. ciu zuży- w OZE udział 15% uzyskać obowiązek ma pakietu z m.in. wynikających zobowiązań Ze klimatycznego 3×20 wynika, że do 2020 r. Polska Elektrociep ownia Bia łownia łystok Bdna eoyj znezsce d podłoża do zanieczyszczeń depozycji Badania • nie roślin, ochrona – oceny kryterium Według • stężeń dotrzymaniem z problem Występuje • zanie- odprowadzanych ilości Ograniczenie • zanieczyszczeń emisji bilansu danych Analiza • P szych wkraju. najniż- do również należało wodociągowych, cych zagrożenie dla produkcji roślinnej i zlewni stanowią- chromem, i niklem kadmem, talami: me- Zanieczyszczenie zanieczyszczenia). tego województwo plasowało wśród województw o najmniejszym kraju wskaźniku tle na azotu związkami (obciążenie gleb tro icznych ków warun- zmiany powodują oraz wód tro izacji eu- do się przyczyniają które fosforu, i azotu – biogennychzwiązkówdepozycji dużej również się stwierdza Nie maleje. systematycznie ciu tego rodzaju opadów w minionym dziesięciole- infrastruktury ilość że wykazała,wyników Ocena technicznej. niszczenie również jak nych, wod- i lądowych ekosystemów degradację jące w szczególnościtzw. „kwaśne deszcze”wywołu- mają oddziaływanie Negatywne nieczyszczeń. za- źródłem znaczącym są opady że wykazują, komunikacja jest drogowa. źródłem głównym organicznych, których związków lotnych i azotu ków tlen- emisją antropogeniczną regionów wywołany kraju, wielu dotyczący się globalny pogłębiający problem to, jest że zauważyć, jednak Należy roślin). ochrona i zdrowia ocena kryte- riach w długoterminowych celów kroczenia (prze- ozonu dla normy zachowania grożenie za- natomiast Istnieje siarki. dwutlenku czy tu występują przekroczenia norm dla tlenków azo- problem zdotrzymaniem normy pyłu PM2,5. oraz benzo(a)pirenu dla docelowych ziomów normydotrzymaniem po- problemz także leży na- Zasygnalizować PM10. zawieszonego pyłu poziomów dopuszczalnych dlazanieczyszczeń gazowych. norm dotrzymaniem ma z nie problemu zasadzie w że wykazały, zdrowia ny powietrza jakości w strefach, oceny z uwzględnieniem kryterium ochro- Ostatnie wietrza. po- jakość na wpłynęło pozytywnie czyszczeń powszechne spalanieodpadów. czy jakości gorszej paliw stosowanie m.in. jest zmiany Przyczyną domowych. gospodarstw z tzw.niską”się „emisję zalicza której do niowej, powierzch- emisji rzecz na punktowej emisji wego. W ogólnym bilansie zmniejszył się udział koło- transporturozwoju dynamicznego mimo się emisja tlenków azotu oraz tlenku węgla, po- utrzymała siarki poziomach podobnych na a pyłu, dwutlenku i zanieczyszczeń: wowych podsta- emitowanych ilość wyraźnie się szyła Zmniej- latach. kilku ostatnich w zachodzące trendy pozytywne na wskazuje (2002-2012) 29
W 30 Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda 2011 r. Nr258,poz.1549). U. (Dz. powierzchniowych wód części jednolitych che- micznego stanu i ekologicznego potencjału ekologicznego, stanu klasy ikacji sprawie r.w 2011 listopada 9 dnia z Środowiska Ministra Rozporządzenie 1550), poz. 258, Nr r. 2011 U. (Dz. podziemnych i powierzchniowych wód części jednolitych gu prowadzeniamonitorin- sposobu r. i 2011 sprawieform da w 1545), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 listopa- poz. 257, r.Nr 2011 U. (Dz. priorytetowych substancji dla ści jako- norm środowiskowychoraz powierzchniowych wód ści czę- jednolitych stanu klasy ikacji sposobu sprawier. w 2011 dań iwykonywania ocenstanu wód aktów ba- prowadzenia sposób szczegółowych określających wykonawczych do się odwołuje Europejskiej, prawodawstwawymagań Unii do je dostosowująca i go wodne-środowiskaochroną z związane zagadnienia ca regulują- Ustawa, zmianami). późniejszymi z 2019 poz. 239, r.Nr 2005 z U. r.(Dz. 2001 lipca 18 dnia z wodne Prawoustawę poprzez wszystkim przede dokonano go polskie- prawodawstwa do Dyrektywy przepisów zycji Transpo-ekologiczny.potencjał dobry lub ekologiczny stan dobry odpowiednio, oraz chemiczny, stan dobry ne jednolite części wód, powinny do tego czasu osiągnąć Wody powierzchniowe, w tym silnie zmienione i sztucz- powierzchniowych. wód stanu dobrego roku 2015 do na wszystkie kraje członkowskie obowiązek osiągnięcia Europej- Unii państwach w wodnej polityki Zasady skiej określa Ramowa Dyrektywa Wodna, która nakłada R S 1 hm 672,7 na szacowano Wg danych GUS w 2011 roku zasoby eksploatacyjne wód podziemnych na terenie województwa podlaskiego stępowania zwodami opadowymi iroztopowymi. po- sposobem oraz odpadami gospodarką niewłaściwą rolnictwa), z tym (w obszarowymi spływami wód, do podlaskiego przemysłowychkomunalnychi ściekówprowadzaniem województwa terenie na wody,od- poborem wód z związanych Jakość presji wynikiem jest P cji celów. rzystaniem zwód, takżesyst ko- z związanej ekonomicznej analizy wyniki Zawierają dorzecza. obszaru dla wodami gospodarowania wach wykaz gnięcia, osią- środowiskowedo chronionychcele obszarów i dzaje ro- podziemnych, i powierzchniowych wód stan na wu zawierają Plany znaczącychidenty ikację ocenywpły-oddziaływańi ich dorzeczach. w Wodą wodną spodarowania gospodarką zarządzania dorzeczy.układzie PlanyGo- w tworzonesą celu tym W zintegrowaniu na polegają działania Podejmowane wodnego. środowiska dla szkodliwymi szczególnie substancjami i soleniem przemysłowymi,za- zanieczyszczeniami przed ochrona rolnictwa, bytowo-komunalnegoi sektora wpływem ną powodowa-eutro izacją przed ochrona tym w czeniem, zanieczysz- przed ochrona ich orazwód poprawystanu rzecz na działań podejmowania do podstaw tworzenie jest powierzchniowych monito- wód badań prowadzenia Podstawowymi celami śródlądowych ringowych oprązne iita rdwsa di 9 listopada 9 dnia z Środowiska Ministra Rozporządzenie Ś zaa i raó wacwc w spra- w właściwych organów i działań 3 , co stanowi zaledwie 3,9% za- 3,9% zaledwie stanowi co , em monitorowania realiza- W 1 . P (17,9 hm i w znacznie mniejszej ilości w osadach trzeciorzędowych yłwc ozscan śikw przepustowości o 180,9 dam ścieków oczyszczalni mysłowych wysokomazowiecki powiat jest dam (1764 wody województwie konsumentem przemysłowym Największym w roku wyniósł80452,6hm także a picia, do celów przemysłowych. Całkowity pobór wód w 2011 do wodę w zaopatrzenia źródłem nym Ujmowane wody, ze względu na wysoką jakość, są głów- Supraśl”). rzeki „Pradolina – 218 nr i Biebrzy” rzeki na nych (GZWP Nr216–„SandrKurpie”, nr217 –„Pradoli- podziem- wód zbiorniki trzy się województwaznajdują obszarze Na nierównomiernie. dość rozmieszczone są wód podziemnych na terenie województwa podlaskiego dowych (0,3 hm ouan i reyłw ozscane ścieków. czalni o przepustowości prawie 234,6 dam oczyszczalnie oczysz-komunalnych 111 funkcjonowałoroku przemysłowe 2011 W i komunalne podstawowy są zanieczyszczeń powierzchniowych źródłami głównymi podlaskim twie wód wojewódz- W jakość ściekowa. gospodarka Na wywiera wpływ (1572 dam ono znaczniewyższeniżwSuwałkach (2502,8dam Łomży (2319,2dam Największe zużycie wody na eksploatację sieci wodo- sieci eksploatację na wody zużycie Największe Białymstokudam ciągowejstwierdzonow 13153,3 ła nieznacznym zmianom(wykres 3.1). zużycia wody na eksploatację sieci wodociągowej ulega- stosowaniem Wielkość wodę. oszczędzających także produkcji technologii a województwa, mysłowieniem mysłu wzużyciu wody był spowodowany niskimuprze- wody przez rolnictwo i leśnictwo. Niewielki udział prze- zużycie wzrastało natomiast przemysł, przez wody cia 16%. Po – 2007 roku zauważalne było przemysł zmniejszenie zuży- i 27,8% – leśnictwo i rolnictwo następnie Największy udział w ogólnym zużyciu wody w 2011 roku miała eksploatacja sieci wodociągowej – ok. 56,2%, ne wód podziemnych możnaocenićnawystarczające. eksploatacyj- zasobywojewództwa skali w poziomie nym że zużycie wody w minionym 10-leciu pozostaje na podob- fakt, uwagę pod Biorąc eksploatacyjnych. zasobów od mniejsze razy 8 było roku 2011 w zużycie że wynika, wód zużycia ności oraz zasobów eksploatacyjnych aktualnego wód podziemnych porównawczej analizy lud- Z i narodowej gospodarki potrzeby na podziemnych Źród Tabela 3.1. hm 4,7 o zasoby 2010 wzrosły roku do stosunku W krajowych. sobów rz iso iłso (68 dam (1668 Białystok miasto oraz są głównie w osadach czwartorzędowych (654,4 hm (654,4 czwartorzędowych osadach w głównie są Województwo podlaskie ło: GUS2011. 3 Bilanswód podziemnych w2011roku ). Marginalne ilościznajdująsięwosadachkre- 3 3 3 /d. ). ) z kombinatem mleczarskim „MLEKOVITA”mleczarskim kombinatem z ) Zuż gospodarki narodowej 3 ycie wody napotrzeby ) i utworach starszych (0,1 hm 80 452600 3 i ludno 3 [m Wd pdime zgromadzone podziemne Wody . ). 3 /rok] ści 3 . 3 Zasoby eksploatacyjne i iso Łomża miasto i ) wód podziemnych 672 700000 3 /d i 29 prze- [m 3 3 ] ). Zasoby 3 3 i było było i ) oraz 3 )
31
Wykres 3.1. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności Łączna ilość ścieków komunalnych i przemy- w latach 2005-2011 w województwie podlaskim (źródło: GUS) słowych odprowadzanych do wód lub do ziemi 70 w 2011 r. wyniosła 40,4 hm3 (w 2010 r. 40,6 hm3), z czego 99,4% wymagało oczyszczania. W latach 60 poprzednich (2005-2009) wielkości te kształ- 50 towały się na zbliżonym poziomie.
40 Udział ścieków komunalnych w ogólnej [%] emisji ścieków wymagających oczyszczania 30 odprowadzanych do wód lub do ziemi w 2011 r.
20 wynosił 82,6%,. Ścieki przemysłowe stanowiły 17,4% (w tym 0,6% to wody chłodnicze), (wy- 10 kres 3.2). 0 W 2011 roku zostało oczyszczonych 100% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ścieków komunalnych i przemysłowych wyma- przemysų rolnictwoileƑnictwo eksploatacjasieciwodociČgowej gających oczyszczania (2010 – 99,8%). Zmiany w sposobie oczyszczania ścieków wskazują na Wykres 3.2. Ścieki przemysłowe i komunalne odprowadzane do wód pozytywny trend. Dominującym sposobem stało lub do ziemi w latach 2005-2011 w województwie podlaskim (źródło: GUS) się oczyszczanie z podwyższonym usuwaniem 40 biogenów, które stosowano w 32 oczyszczalniach komunalnych i 5 przemysłowych. W 2011 roku 35 tym sposobem oczyszczono 79,5% odprowadza- 30 nych ścieków do wód lub do ziemi, a dalsze 17,8% 25 oczyszczono biologicznie. Niewielki odsetek – 3 20 prawie 2% stanowiły ścieki oczyszczane mecha- hm nicznie (0,8 hm3), (wykres 3.3). 15 Duży wpływ na jakość wód mają spływy 10 obszarowe zanieczyszczeń z terenów użytko- 5 wanych rolniczo. Dostają się one do wód w wy- niku nieprawidłowego stosowania nawozów 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 sztucznych i organicznych, a także innych środ-
przemysųowe komunalne ków chemicznych stosowanych w rolnictwie. Wielkości ładunków zanieczyszczeń są trudne Wykres 3.3. Oczyszczanie ścieków przemysłowych i komunalnych do oszacowania, gdyż w dużym stopniu zależą odprowadzanych do wód lub do ziemi w latach 2005-2011 od lokalnych warunków pogodowych oraz wiel- w województwie podlaskim (źródło: GUS) kości nawożenia gruntów w zlewniach rzek. 45,0 Zużycie nawozów mineralnych w woje-
40,0 wództwie podlaskim (wykres 3.4) kształtuje się
35,0 znacznie poniżej średnich krajowych, co może mieć związek z wysokimi cenami tych środków 30,0 (w 2011 r. wzrost cen o 19,6% w porównaniu 25,0
/rok z 2010 r.). W roku gospodarczym 2010/11 prze- 3 20,0 hm ciętne zużycie nawozów sztucznych przelicze- 15,0 niu na czysty składnik wyniosło 94,9 kg NPK/ha 10,0 (średnia dla Polski 126,4 kg/ha). We wcześniej-
5,0 szych latach (2005-2009) było nieznacznie niż- sze (od 91,5 kg/ha do 93,3 kg/ha). 0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zużycie nawozów wapniowych w sezonie
mechaniczne biologiczne zpodw.usuw.biogenów 2010/11 kształtowało się na poziomie 14,5 kg CaO/ha (średnia dla Polski 36,8 kg CaO/ha) na co Wykres 3.4. Zużycie nawozów sztucznych w przeliczeniu na czysty składnik również miał wpływ wzrost cen (o 5,6% w 2011 r.). w latach 2005-2011 w województwie podlaskim (źródło: GUS) Pomimo niedużego zużycia nawozów, wyni- 120 ki przeprowadzonych wery ikacji badań i analiz presji wykonanych przez specjalistyczne insty- 100 tucje wskazują, że na obszarze województwa
80 podlaskiego zidenty ikowano obszary wrażliwe na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł 60 rolniczych. Pod koniec 2012 roku Rozporządze- kg/ha niem Dyrektora RZGW w Warszawie ustano- 40 wiono obszary szczególnie narażone (OSN), 20 w których odpływ azotu do wód należy ograni- czyć. Obszary zagrożone obejmują części zlewni 0 6 rzek: Awissy, Broku, Jabłonki, Lizy, Nurca i Śli- 2005/2006 2006/2007 2007/08 2008/2009 2009/2010 2010/2011 ny o łącznej powierzchni 43,5 tys. ha. ogóųem(NPK) wapniowe 32 Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • morskie części, wody wewnętrzne, wody przejściowe ich lub przybrzeżne. lub kanał, rzeka, potok, strumień, struga, wodny, zbiornik wodny,sztuczny zbiornik naturalny inny lub jezioro oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: ce prace nad ichklasy ikacją. możliwe jestprzywrócenie imstanunaturalnego. tw Jdoie Cęc Wd Powierzchniowych Wód Części Jednolitej tzw. się dokonuje w wód jakości Ocen zagrożenia. terystyki użytkowaniaocenyich sposobu wódod zależy charak- i badań prowadzenia sposób i częstotliwość sposób Zakres, oraz powierzchniowych wód monitoringowych O J ś był r. 2011-2012 latach Podstawą badań monitoringowych wód zrealizowa- w nych S 4 3 2 powierzchniowych wkraju. wód wszystkich stanu oceny sporządzenie na pozwoli cyklu pomiarowego, który po zakończeniu w 2015 roku, letniego 6-cio część pierwszą stanowią 2010-2012 tach la- w przeprowadzone Badania Środowiska. nitoringu opracowany napodstawie Programu Państwowego Mo- • • Rodzaje sporządzanych ocento: enlt cęć ó pwezhiwc (CP – oznacza – (JCWP) powierzchniowych wód część Jednolita Nie uwzględnione w niniejszej ocenie ze względu na trwają-względuna ze uwzględnioneocenie Nie niniejszej w nie- że człowieka, przez przekształcone tak zostały te Wody rodowiska województwa podlaskiego w latach 2010-2012 OCENA PRZYDATNO – – – brego oraz stanchemiczny wód ocenionojako dobry. joae wd. a orey cn wyznaczono oceny potrzeby Na wody. ujmowanej NOŚCI WWOD OCENA PRZYDATNO ciu okryteria bytowania ryb łososiowatych. o kryteria bytowania ryb karpiowatych oraz w opar- oparciu w dokonywana jest Ocena ryb. bytowania naturalnego do warunki spełnia woda czy Określa zmienionych silnie lub potencjał ekologiczny w przypadku wód sztucznych (lub stan oceniony iż warunek, spełniony być musi dobry za uznano wód stan Abyzły. lub dobry jako de iniowany jest wód OCENASTANU WÓD. Stan hmcn js d noay ao or oraz dobry poniżej dobrego. jako de iniowany jest chemiczny wie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan Stan chemiczny dobry, umiarkowany, słaby, zły. Potencjał ekologiczny jest de iniowany jako: maksymalny, hydromorfologicznych. i micznych zbadanych elementów biologicznych, izykoche- klasy ikacjiwyników podstawie na nywanajest wód zmienionych.doko-sztucznychsilnie Ocena lub dla się określa Potencjał ekologiczny dobry, dobry, umiarkowany, słaby izły. bardzo jako: de iniowany jest ekologiczny Stan iyohmcnc i hydromorfologicznych i izykochemicznych podstawie na biologicznych, jest elementów klasy ikacji wyników dokonywana Ocena nych. przybrzeż- oraz przejściowych wodach nych, natural- zbiornikach innych lub jeziorach nych, Stan ekologiczny określa się w ciekach natural- W Ę DOSPO P wód klasy ikuje się na podsta- na się klasy ikujewód ŚCI DOZAOPATRZENIA LUD- ŚCI DOBYTOWANIA RYB 3 ) jest dobry lub powyżej do- powyżej lub dobry jest ) . Określa kategorię Określa ŻYCIA. rga monitoringu Program
2 4 . . .
• eei wjwdta otne yoaa o zakończeniu po 6-letniego programu pomiarowego 2010-2015. wykonana zostanie województwa terenie na wód wszystkich stanu ocena Pełna 2010-2012. lat z badań Szczegóły klasy ikacji stanu ekologicznego zawarto ekologicznego stanu klasy ikacji Szczegóły w załączniku 1. nie – klasa) (V ekologicznym stanie złym o wody • od- klasa) (IV ekologicznym stanie słabym o wody • umiarkowanymkla- wodyekologicznymo (III stanie klasa) (II ekologicznym • stanie dobrym o wody • kla- (I ekologicznym stanie dobrym bardzo o wody • jcw. Klasy ikacja (Wykres 56 3.5)przedstawia sięnastępująco: w oceniono 2010-2012 latach w rzek STAN wód EKOLOGICZNY ści dwóch regionów wodnych: Środkowej Wisły iNiemna. do należących pomiarowych, punktów podlaskim 77 kalizowano województwie w 2010-2012 latach W zlo- których w rzek, wód części jednolitych 73 zbadano JAKO 5 Wykres 3.5. płynących zbadanych wlatach 2010-2012 28,6% nnese pbiaj pzdtwoo kule wyniki aktualne przedstawiono publikacji niniejszej W fosfor ogólny. fosforany, ogólny, azot azotanowy, azot Kjeldahla, CJĘ WYWO CHRONIONYCH WRAŻLIWYCH NA EUTROFIZA- OCENA SPEŁNIENIAWYMAGA kryterialne oraz wymagany sposóbjejuzdatniania. warunki określono których dla jakości, kategorie 3 stwierdzono. notowano w16%jcw; sa) odnotowano w54%jcw; stwierdzono w29%zbadanych jcw; pro il CzarnaHańcza– Wysoki Most, przez reprezentowanej jcw 1 w stwierdzono – sa) Zapotrzebowanie Tlenu (BZT makro ity IO), Biochemiczne MIR), rzeczny(makro itowy– indeks – okrzemkowy (wskaźnik bentos ito- IFPL), – itoplanktonowy ito- (wskaźnik plankton są: uwagę pod eutro izacji branymi Parametrami wody. zjawisko charakteryzujących ników kryterialnychwskaź-sprawdzeniuwartości na lega DZ I klasa ŚĆ WÓD RZEK Ą CYMI ZE Stan ekologiczny jednolitych cz II ŁAN klasa 1,8% ŹRÓDEŁ KOMUNALNYCH.po- Ocena Ą ZANIECZYSZCZENIAMI POCHO- 5 0,0% III naturalnych, jednolitych czę- jednolitych naturalnych, klasa 5 ), azot amonowy, azot IV (źród Ń WOBSZARACH ęści wód naturalnych klasa ło: WIOŚ,PM 16,1% 53,6% V % klasa Ś) 33 Ś fot. archiwum WIO fot.
Badania biologiczne wód – ocena makrofi tów
POTENCJAŁ EKOLOGICZNY sztucznych i silnie zmie- Szczegóły oceny zawarto w załączniku 1. Lokaliza- nionych jednolitych części wód rzek w latach 2010-2012 cję pro ili pomiarowych wraz z klasy ikacją stanu che- oceniono w 5 jcw. Klasy ikacja przedstawia się następu- micznego rzek przedstawia mapa 3.2. jąco: STAN WÓD wód rzek w latach 2010-2012 oceniono • wody o dobrym i powyżej dobrego potencjale ekolo- w 51 jcw. Klasy ikacja wykazała, że dobrym stanem wód gicznym (I i II klasa) stwierdzono w 1 jcw, reprezen- charakteryzowało się 16% zbadanych jcw, pozostałe towanej przez pro il: Netta-Polkowo-Zwierzyniec; 84% to wody o złym stanie (wykres 3.7). • wody o umiarkowanym potencjale ekologicznym (III klasa) sklasy ikowano w 2 jcw, reprezentowanej Wykres 3.7. Stan wód zbadanych w latach 2010-2012 przez pro ile: Nereśl – do Rumejki (most), Łomżycz- (źródło: WIOŚ, PMŚ) ka – ujście; 84% • nie odnotowano wód o słabym (IV klasa) potencjale ekologicznym; • wody o złym potencjale ekologicznym (V klasa) od- notowano w 2 jcw, reprezentowanych przez pro ile: Biała – ujście Nowe Aleksandrowo, zb. Siemianówka – basen wschodni wraz ze zb. Siemianówka – basen główny (2 ppk w 1 jcw). Szczegóły oceny zawarto w załączniku 1. Lokaliza- cję pro ili pomiarowych wraz z klasy ikacją stanu i po- tencjału ekologicznego jcw rzek przedstawia mapa 3.1. 16% STAN CHEMICZNY jednolitych części wód rzek w latach 2010-2012 oceniono w 38 jcw. Klasy ikacja dobry zųy (wykres 3.6) przedstawia się następująco: • wody o dobrym stanie chemicznym odnotowano w 66% jcw; Szczegóły oceny zawarto w załączniku 1. Lokaliza- • wody o stanie chemicznym poniżej dobrego odnoto- cję pro ili pomiarowych wraz z klasy ikacją stanu wód wano w 34% jcw. przedstawia mapa 3.3.
Wykres 3.6. Stan chemiczny jednolitych części wód rzek JAKOŚĆ WÓD ZBIORNIKÓW ZAPOROWYCH zbadanych w latach 2010-2012 (źródło: WIOŚ, PMŚ) Zbiorniki zaporowe zaliczane są do wód rzecznych – sztucznych lub silnie zmienionych. Wojewódzki In- spektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowa- 66% dzi systematyczny, coroczny monitoring zbiornika Sie- mianówka (mapa 3.4). Jest on zasilany wodami rzek: Narwi, Kołonnej i Pszczółki biorących początek na tere- nie Białorusi. Po stronie polskiej dopływy pochodzą z polderów: Cisówka, Budy, Babia Góra, Siemianówka oraz zlewni rzeki Łuplanki. Powierzchnia zlewni całko- witej zbiornika, łącznie po stronie polskiej i białoruskiej wynosi 1094 km2. Obszar zlewni po stronie polskiej zajmują przede 34% wszystkim tereny gruntów ornych i użytków zielonych, oraz tereny leśne z dużym udziałem drzewostanów dobry poniǏejdobrego iglastych. Znaczne połacie zajęte są przez nieużytki 34 Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda Mapa 3.1. Ocenastanu ipotencja łu ekologicznego jednolitych cz
Biebrza ęści wód rzek zbadanych wlatach 2010-2012
Bug Czarna Ha Czarna
Narew
cza ń (źród ło: WIOŚ,PM Ś) 35
Mapa 3.2. Ocena stanu chemicznego jednolitych części wód rzek zbadanych w latach 2010-2012 (źródło: WIOŚ, PMŚ)
Czarna Ha
ńcza
Biebrza
Narew
Bug 36 Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda Mapa 3.3. Ocenastanu jednolitych cz ęści wód rzek zbadanych wlatach 2010-2012
Biebrza Bug
(źród Czarna Ha Czarna ło: WIOŚ,PM
Narew
cza ń Ś) 37 i podmokłe, trudno dostępne szuwarowiska na terenach Badania zbiornika wykonane w 2012 roku wykaza- przygranicznych. ły, że stan wód był zły. Potencjał ekologiczny oceniono Zlewnia po stronie białoruskiej stanowi rozległe również jako zły, natomiast klasy ikacja stanu chemicz- obszary o charakterze bagiennym i torfowym, z gęstą nego wskazała na dobry stan wód. siecią rowów melioracyjnych i starorzeczy, z dużym Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eu- udziałem obszarów leśnych i rolnych. Teren zlewni ma tro izację wykazała, iż wody zbiornika są wrażliwe na charakter typowo rolniczy lub naturalny. Obszar zlewni eutro izację ze względu na podwyższone wartości po stronie białoruskiej jest słabo zaludniony i nie pro- wskaźnika itoplanktonowego. wadzi się tam aktywnej działalności gospodarczej. Jakość wód dopływów: rzeki Narew (od granicy Obecnie zbiornik jest wykorzystywany przede państwa do wpływu do zbiornika) wykazała dobry stan, wszystkim do rekreacji oraz łagodzenia de icytów wody natomiast dopływów: Cisówka, Prosty Rów oraz Łuplan- w Narwi. Wokół zbiornika pojawiła się zabudowa letni- ka – zły stan wód. Stan ekologiczny wszystkich dopły- skowa. Wybudowano plażę, boiska, kort tenisowy, am i- wów oceniono na umiarkowany. Stan chemiczny Cisów- teatr z towarzyszącą infrastrukturą, co istotnie wpłynę- ki był dobry, natomiast Prosty Rów (Podrzeczka) i Łu- ło na rozwój różnorodnych form rekreacji: wędkarstwa, planka charakteryzowały wody o stanie chemicznym sportów wodnych i innych form aktywnego wypoczyn- poniżej dobrego. ku. Użytkownikiem rybackim zbiornika jest Polski Zwią- Ocena dopływów zbiornika pod kątem wrażliwości zek Wędkarski. Istniejący przy zbiorniku zakład rybacki na eutro izację wywołaną zanieczyszczeniami pocho- jest wyposażony w budynki gospodarcze i mieszkalne, dzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, że jedynie przystań i sprzęt do połowów oraz kompleks stawów wody rzeki Łuplanki wykazują cechy wód wrażliwych zarybieniowych. na eutro izację. Wody dopływów zasilających zbiornik nie są wyko- rzystywane do celów przemysłowych czy gospodarczych, OCENA PRZYDATNOŚCI DO BYTOWANIA RYB stąd nie są one narażone na presje związane z odprowa- W latach 2010-2012 na terenie województwa pod- dzaniem ścieków lub spływy znacznie zanieczyszczo- laskiego badania przeprowadzono w 7 jcw rzek. Klasy i- nych wód opadowych. kacja przedstawia się następująco: Wieloletnie badania wykazują, że w wodach zbior- • spełnione warunki przydatności do bytowania ryb nika obserwowany jest coroczny, cyklicznie występują- karpiowatych odnotowano w 5 jcw, reprezentowa- cy masowy zakwit glonów z grupy sinic. Przyczyną za- nych przez pro ile: Narew – Strękowa Góra wraz kwitów są sprzyjające warunki morfometryczno-zlew- z Narew – Bokiny (2 ppk w 1 jcw), Szeszupa – pro il niowe zbiornika oraz skład podłoża zlewni, które zawie- graniczny wodowskaz Poszeszupie, Marycha – Sta- ra rudy darniowe bogate w związki biogenne. Dotych- nowisko, Netta (Rospuda) – uroczysko Kozia Szyja, czasowe badania nie potwierdzają wpływu antropoge- Czarna Hańcza – Wysoki Most, nicznych źródeł zanieczyszczenia, przyczyniających się istotnie do wzrostu eutro izacji wód.
Mapa 3.4. Lokalizacja punktów pomiarowych sieci monitoringu wód zbiornika Siemianówka (źródło: WIOŚ) 38 Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda ó (C) Oea tn eooizeo uwzględnia ekologicznego stanu Ocena (JCW). częściach wód jednolitych w sporządzanych Nowa klasy ikacja ocen – podobnie jak w przypadku rzek dotyczy ści Jezior. wykonanymi ocenami w latach poprzednich z wg metodyki Systemu Oceny Jako- klasy ikacji wyników nania wy Wodnej iniema możliwości bezpośredniego porów- ja- klasy ikację nową wprowadzono roku 2008 Dyrekty- Ramowej Od zasadami z zgodną jezior wód kości lata 2010-2012”. na podlaskiego województwa Środowiska ringu Monito- Państwowego „Programem z zgodnie letnim) 6-cio okresie w zwykle ha 100 powyżej jezior (dla nich Z uwagi na możliwości techniczno- inansowe Inspek- toratu grodzkie), a32jeziora majągłębokość 25-50m. m 50 przekraczającą Raj- Filipowskie, Wigry,Białe (Hańcza, Gaładuś, głębokośćOżewo, ma jezior 6 jedynie – głęboka jest nie akwenów Większość Polski). pierwsze jezioro maksymalnej (najgłębsze głębokości m 108,5 względem – Hańcza Pod jezioro zajmuje miejsce kiem tego obszaru sąWigry–2118,3ha. zbiorni- Największym ha. 20-50 powierzchni o jezior 48 i ha 50-100 powierzchni o jezior 26 ha, 100 wyżej jest podlaskiego województwa jezior Powierzchnia zróżnicowanawystępują– po- jeziora powierzchni 34 o czas 140 zbiorników. żeń ChZT żeń stę- wysokich Przyczyną lotnych. fenoli oraz manganu barwy,graniczne: wartości A2) kategorii (dla kroczone żonej wrejonie Michałowo-Gródek. ba- wodzie gienno-torfowego z podłoża z części zlewni Supraśli wymywanychpoło- w humusowych) związków organicznej tym materii (w ilości znacznej ność da aeoi A) atśi rncn wskaźników: przekroczone graniczne były wartości ChZT klasy ikacji A3) niskiej kategorii Przyczyną (dla tacji, iltracji, adsorpcji na węglu aktywnym, dezynfekcji). dekan- lokulacji, koagulacji, utleniania, szczególności w chemicznego, i izycznego uzdatniania sokosprawnego wy- wymagająca (woda A3 kategorii jakościowych gań wykazały,roku 2012 z badań najnowszych Wyniki wyma- spełniała rokunie woda2011 w jak podobnie iż zaopatrującej w wodę do picia Aglomerację Białostocką. PLRW20002426169) jcw: (kod pomiarowo-kontrolnym:Nowodworce – Supraśl punkcie w Supraśl W rzece latach 2010-2012 roku badania przeprowadzono na W WOD DO ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI OCENA PRZYDATNOŚCI bytowania do przydatności warunki niespełnione • o oircn pwżj h) łcnj powierzchni km 148-154 łącznej sięgającej o ha) jezior 1 powyżej 280 woje- powierzchni obrębie około (o w się Polski” jezior znajduje „Katalogu podlaskiego Według wództwa JAKO wraz zSupraśl –Nowodworce (2ppkw1jcw). Dzikie ujście – Choroszczy,Supraśl poniżej ujście – Horodnianka pro ile: przez reprezentowanych jcw 2 w odnotowanołososiowatych i karpiowatychryb cr ŚĆ WÓD JEZIOR oraz ogólnego węgla organicznego, a także prze- także a organicznego,węgla ogólnego oraz badania jezior wykonywano w cyklach kilkulet- cyklach w wykonywano jezior badania Ę DOSPO cr orazwęgla ogólnego organicznegoobec- jest Ż YCIA 2 , z których przebadano dotych- przebadano których z , 3 eir aizn d sau org, 8 o stanu do 8 a dobrego, umiarkowanego (wykres 3.8). stanu do zaliczono jezior jezior 13 ekologicznego stanu ocena Zwery ikowana wykazała bardzo dobry stan ekologiczny w 9 akwenach. tabela 1). (nr jeziora odpowiada liczbie porządkowej załącznika 2, ekologicznego. Wyniki stanu oceny zobrazowano na mapie 3.5 ocenę zwery ikowaną ostatnią, podano kilku- krotnie badanych jezior przypadku W corocznie. dane reperowe,ba- jeziora 2 tym w róż-monitoringu), nychform ramach (w podlaskiego W województwalatach 2010-2012 monitoringiem jezior objęto 30 akwenów Pobór prób zjeziora gnostycznego ioperacyjnego. dia- monitoringu ramach zbadanychw 2010-2012 tach la- w podlaskiego województwa jezior wód stanu kacji klasy i- wyniki zwery ikowane przedstawiono Poniżej PIB. – środowiska Ochrony Instytut – jezior nitoringu koordynującąinstytucję wery ikacjiprzez program mo- podlegała Ocena jezior. chemicznego stanu i gicznego wyko- WIOŚ PMŚ, Programu założeniami z Zgodnie nał badania i przeprowadził wstępną ocenę stanu ekolo- micznego), który możebyć dobrylubzły. che- stanu i ekologicznego Ostateczna ocena stanu to ocena stanu wód klasy ikacji (na podstawie wyników bry lubstanzły(poniżejdobrego). dwustopniowejskali w przedstawiasię go jakodo- stan 2006/0129(COD)). Wynik klasy ikacji stanu chemiczne- tyki wodnej i inne substancje zanieczyszczające wg KOM poli- dziedzinie w priorytetowe ników(substancje wód stanu nę chemicznego na podstawie chemicznych wskaź- Ró dromorfologicznymi. w cję na stan bardzo dobry lub dobry (klasa I lub II) klasy ika- wskazują biologiczne elementy badań do wybrane Jeśli 5-stopniowej. skali w się ocenia biologiczne Wskaźniki LFI+). (multimetriks ichtiofaunę oraz LMI) (indeks ne den- makrobezkręgowce charakteryzujące: elementy o badań biologicznych zostanie w przyszłości rozszerzony Zakres jeziorze). w naczyniowej roślinności stan zujący (charaktery- ekologicznego stanu – indeks makro itowy ESMI wskaźnik oraz OIJ itobentos) jezior (charakteryzujący dla okrzemkowy wskaźnik itoplanktonu), rozwojuo (świadczące metodycePMPL multimetriksw zalecany i „a” chloro il jak: takie biologiczne, wskaźniki r kj sę sankm zkceizyi hy- i izykochemicznymi wskaźnikami się ery ikuje wnolegle przeprowadza się oce- przeprowadzasię wnolegle
fot. A. Dorochowicz 39
Mapa 3.5. Ocena stanu ekologicznego jezior zbadanych w latach 2010-2012 (źródło: WIOŚ, PMŚ)
Ocenę stanu chemicznego wykonano w przypadku Wykres 3.8. Stan ekologiczny jezior zbadanych 15 jezior6 badanych w latach 2010-2012, w których w latach 2010-2012 (źródło: WIOŚ, PMŚ) stwierdzono wody o dobrym stanie chemicznym. dobry Ocena stanu wód była możliwa do wykonania 43% w przypadku dysponowania zarówno oceną stanu eko- umiarkowany logicznego, jak i stanu chemicznego, lub jedną z tych 27% ocen, w stanie poniżej dobrego. W efekcie dobry stan wód stwierdzono w 12 jeziorach, a zły stan wód stwier- dzono w 8 jeziorach. Szczegóły oceny jakości wód jezior, które zostały zbadane w latach 2010-2012 zawarto w załączniku 2, tabela 1.
6 W 3 jeziorach badanych w 2011 r. wystąpiły niewielkie prze- kroczenia WWA, czego nie uwzględniono w ocenie (zostaną bardzodobry powtórnie zbadane w tych akwenów podczas przeprowadza- 30% nia badań w następnym cyklu badawczym). 40 Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda sy ikacji przedstawiono wzałączniku 2. W efekcie oceny, w 52% eutro izację wódzbadanych płynących (wykres jcw 3.9). Szczegóły kla- stwierdzono wody uznania do w jcwzazeutro izowaną. wystarczy wskaźnika jednego nej wartościprzekroczeniedykagranicz- że ocenystanowi, azotanowy, azot ogólny, fosfor ogólny i fosforany). Meto- wskaźniki biogenne (azot amonowy, azot Kjeldahla, azot dzić dozaniku organizmów wyższych wwodzie. i zbiorników wodnych. W skrajnych przypadkach może docho- cieków zarastanie wyższej, roślinności i glonów wzrostszony związanych objawów przyspie- jest eutro izacjiSkutkamiczłowieka. działalnością z niekorzystnych zespół obejmuje ten wem związków azotu i dopły-fosforu. W powszechnym nadmiernym użyciu termin spowodowana wodnych, cieków i nych Z Ź K O E W umiarkowany,stan 1–stansłaby,– 4–stanponiżejdobrego). (15 negatywną ocenę jezior 20 a dobry), mniej pozytywną (17 – stan bardzo dobry, ocenę 19 – stan dobry, 5 – otrzymało stan co naj- 41 jezior znaczących 61 Spośród 3.6). mapa 2, tabela 2, (załącznik ha 50 wyżej kowo jednojezioro gr ekstrapolowanoocenę województwie podlaskim W na 60 wyznaczonych jednolitych części wód oraz dodat- dobrego. ekstrapolacji przyjęto sk ny ze względu na niedostatek danych przy zastosowanej a w przypadku braku możliwości uszczegółowienia oce- zły), słaby, umiarkowany, dobry, dobry, bardzo (stan: 5-stopniowej skali w przedstawiono jezior ekologiczny ślone jako jeziora o powierzchni wyższej od 50 ha). Stan okre- jezior wód części Polski(jednolite zbiorniki czące zna- wszystkie na 2010- ocen ekstrapolację przedstawił 2012 latach w jezior stanu oceny wery ikacji dzonej przeprowa-– Środowiska Ochrony ramach Instytut r. w 2013 połowie Badawczy W Instytut Państwowy EKSTRAPOLACJA OCENSTANU JEZIOR 7 Bakałarzewskie. Sumowo Szczegóły oceny zawiera załącznik4. i Filipowska Rospuda rze, eutro izację na Podatność akwenów. 29 Oceniono wykazywały wody 4 jezior: Boczne (k. Przerośli), Pomo- EUTROFIZACJA JEZIOR wód części rzek. jednolitych 67 wyniki obejmowała zaprezentowano Ocena 2012. Raporcie niniejszym W 2010- latach wykonanychw badań podstawie na oceny EUTROFIZACJA RZEK wszystkie rzeki,jeziora isztucznezbiorniki. obejmuje i lata 4 na raz najmniej co eutro izacji jest dokonywana Ocena eu- zagrożony komunalnych. za uznany został źródeł Polski obszar ze Cały tro izacją ogncn (BZT organiczne i biologiczne (chloro il „a”, itobentos), wskaźniki tlenowe Eutro izacja – proces zwiększania żyzności zbiorników wod-
Wskaźnikamiuwagęwskaźnikibyły:branymi pod 5 oón wge ogncn) oraz organiczny) węgiel ogólny , aniczne ołącznejpowierzchnipo- alę: conajmniejdobryiponiżej P 7
komunalne badanych wlatach 2010-2012 Wykres 3.9. Skutki eutrofi nej analizypresji wydzielono w czę- jednolitych 161 wyznaczono Polski terenie Na ści wód podziemnych (JCWPd). Po wykonaniu pogłębio- samym tym w znacznym stopniu podlegają antropopresji. i powierzchni od izolowane są nie bokości, głę- niewielkiej na występują swobodnym) zwierciadle o (zwykle poziomu pierwszego Wody antropogeniczne). i jak naturalne, czynniki przez zarówno podziemne wody na wywieraną (presje zewnętrznych oddziaływań ocenę oraz wodonośnego) poziomu pierwszego krążenia runki wa- i występowania zasięgi (uwzględniające zlewniowe kryterium o oparciu w wyodrębnione (JCWPd), ziemnych hydrogeologicznejednostki wódpod- na części jednolite – podziemne wody Polski obszaru podział uwzględnia monitoringu są Program monitoringu wodonośnych. poziomów Przedmiotem wszystkich (słodkie) zwykłe rowania Wodami wPolsce. Gospoda- Planów opracowania do są wykorzystywane Głównego nadzorem InspektoratuOchrony Środowiska.Wyniki monitoringu pod wód chemizmu dotyczącej części Wodnej,w Gospodarki a KrajowegoZarządu rem chemicznego i wydajność źródeł). Badania stanu prowadzone są pod nadzo- badania obejmuje podziemnej wody Monitoring zwierciadła (położenie ilościowego i gicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB). Geolo- PaństwowegoInstytutu skład w wchodzącej (PSH) jednym jest Hydrogeologicznej Służby Państwowej zadań głównych i z Środowiska elementem stałym Monitoringu jest podziemnychwód Monitoring Państwowego wymuszają stałemonitorowanie jakości tych wód. podziem- nych, a wód także brak możliwości szybkiego ich czystości odnawiania, po- występujące oraz stanu gospodarcze znaczenie Duże zagrożenie wszechnie JAKO ŚĆ WÓD PODZIEMNYCH wody 48% Ocenaeutrofi zacji komunalnej – rzeka Bia niewra Ǐ liwe zacji wód rzek nazanieczyszczenia wody Polsce 18 JCWPd zagro- wra 51% ła wBiaymstoku (źród Ǐ liwe ło: WIOŚ,PM Ś)
fot. G.Bok 41
Mapa 3.6. Stan ekologiczny jednolitych części wód jezior województwa podlaskiego na podstawie ekstrapolacji wykonanej przez IOŚ-PIB (źródło: IOŚ-PIB, PMŚ)
żonych nieosiągnięciem dobrego stanu ilościowego wód dostarczają powyżej 100 m3 wody pitnej na dobę, podziemnych w perspektywie do roku 2015 (na terenie co w praktyce oznacza, że monitoring ten obejmuje województwa podlaskiego, nie występują takie JCWPd). wszystkie 161 JCWPd w kraju. Zakres analiz izyko-che- PIG-PIB prowadzi monitoring jakości wód podziem- micznych obejmuje 55 parametrów. Badania są wykony- nych w sieci piezometrów wyznaczonych we wszystkich wane z częstotliwością co najmniej co 3 lata – dla wód JCWPd. Zgodnie z wieloletnim programem monitoringu, podziemnych o zwierciadle swobodnym oraz co najmniej w 2009 roku badania prowadzone były w JCWPd zagro- co 6 lat – dla wód podziemnych o zwierciadle napiętym. żonych nieosiągnięciem dobrego stanu wód (monito- Na terenie województwa podlaskiego w 2012 roku ring operacyjny). W 2010 przeprowadzono po raz monitoring diagnostyczny zrealizowany został w 44 punk- pierwszy badania stanu chemicznego w sieci monitorin- tach kontrolno-pomiarowych. Ilość badanych punktów gu diagnostycznego (w pozostałych JCWPd), której ce- pomiarowo-kontrolnych na terenie województwa pod- lem jest wykonanie ocen wpływu oddziaływań antropo- laskiego wzrosła prawie dwukrotnie, z 24 badanych genicznych oraz długoterminowych zmian jakości wód. w roku 2010. Punkty pomiarowe wyznaczono na obsza- Monitoringiem diagnostycznym objęto te JCWPd, które rze 10 JCWPd (mapa 3.7). 42 Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda (źród 8 oceny stanuwód podziemnych (Dz.U. Nr143,poz.896). Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposob Mapa 3.7. było zakwali ikować doIklasy czystości. można wodę którego z ujęcie, jedno także się Pojawiło 26%). do 21% (z II natomiast klasy do wzrósł zaliczonych wód 67%), procent do 75% (z klasy III do nych zaliczo- wód udział zmalał 2010 roku do stosunku W uzyskanych96%, a stanowiły wody reprezentujące jakości słaby stan dobrejchemiczny do (4%). wody to kiedy podobne roku, 2010 są w wyniki uzyskane wych stanowiły 7%(wykres 3.10). klasa) V i (IV stanu słabego do zaliczone III Wody klasy). i II I, do zaliczane (wody JCWPd 93% – chemiczny stan dobry reprezentujących wód dominację dowaną Ocenę stanu chemicznego oparto na Rozporządzeniu Ministra Ministra Rozporządzeniu na oparto chemicznego stanu Ocenę ło: WIOŚ,PIG,numeracja punktów namapiewg za łącznika 5) Wynikiprzeprowadzonych badań Mimo prawie podwojenia ilości punktów pomiaro- punktów ilości podwojenia prawie Mimo Klasy fi kacja stanu chemicznego wód podziemnych w2012r. natlegranic JCWPd 8 wykazały zdecy-wykazały u podlaskiego w2012roku monitoringu diagnostycznego naterenie województwa Wykres 3.10.Klasy 67% I klasa fi kacja wód podziemnych wpunktach tżna yk (V ls) niklu i stwierdzo- tym punkcie W klasa) klasa). (V (IV cynku stężenia podwyższone zadecydowały jakości obniżeniu O JCWPd). 23 – Sejny gm. Wigrańce 1749 nr (punkt miarowym po- punkcie 1 wód w tylko stan stwierdzono słaby roku 2010 W wie. z terenów miejskicholuźnejzabudo- gruntowych, wód płytkich ujęcia to ujęcia Oba czystości. klasie I w tu się mieściły organicznych nieczyszczeń Wskaźnikiza- potasu. podwyż- stężenie szone wyłącznie słabego zadecydowało stanu do więc a czystości, klasy IV do Białymstoku) w 738 nr i Białowieży w 732 (nr podziemnych wód ujęć 2 zakwali ikowaniu O nu. manga- i arsenu Hajnówka)– (gmina na terenach wiejskich w Orzeszkowie 1471 nr punkcie w a cynku, to stężenie było Suwałkach w budowanych za- luźno terenach na wyznaczonym tach pomiarowych. W punkcie nr 843 stwierdzonociężkich dwóchw punk- metali wartości podwyższone na du wzglę- czystości potasu ze klasę wapnia.III i azotanowego, azotu nadto: po- a amoniaku, wartości wyższone pod- również tu 2010 stwierdzono W roku wodorowęglany. i żelazo amoniak, się mieścił czystości, klasy III granicach w wgłębnym m), (143 Grajewie w ujęciu jednym w miast Nato- azotynów. bądź azotanów nie stwierdzono kwali ikujące wodę do III klasy, stęże- wiejskiej, zabudowy terenach na głównie kalizowanych ujęciach zlo- 1884), 748;1677; płytkich 738; 126; (nr pięciu w Tylko antropopresją wody. twardości i wapnia z żelaza, tj. związanych nie naturalnych, wskaźników III klasy wartości do podwyższone wody zaliczeniu głównie O decydowały II (źród klasa ło: PIG-PIB, opracowanie: WIO III klasa 5% V klasa 2% Ś) 26% 43 no ponadto, wyraźnie podwyższone w stosunku do po- Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Za- zostałych punktów, stężenia: antymonu, glinu, kobaltu, nieczyszczeń i zmieniająca dyrektywę Rady 91/689/ miedzi i ołowiu. Należy zaznaczyć, że punkt zlokalizo- EWG i 96/61/WE). Kontrolami objęto 29,4% pod- wany jest na terenie leśnym, a woda w tym punkcie uj- miotów ujętych w ewidencji. W żadnym przypadku mowana jest z głębokości 14 metrów. W pobliżu nie ma nie stwierdzono naruszeń. żadnych zewidencjonowanych źródeł zanieczyszczeń W latach 2011-2012 na terenie województwa w dal- antropogenicznych. Badania przeprowadzone w 2012 szym ciągu realizowano liczne inwestycje, mające na roku nie potwierdziły złej jakości wody. Zakwali ikowana celu ochronę wód. Efekty rzeczowe z zakresu gospodar- ona została do II klasy czystości, a więc do stanu dobrego. ki ściekowej i ochrony wód to: wybudowanie 458,5 km Lokalizacje punktów pomiarowych wód podziem- sieci kanalizacyjnej oraz 72 km sieci odprowadzającej nych na tle granic JCWPd zbadanych na terenie woje- wody (ścieki) opadowe. Uruchomiono 5 nowych oczysz- wództwa podlaskiego w 2012 roku i ocenę stanu wód czalni (w tym 2 mechaniczne i 3 biologiczne) o łącznej przedstawia mapa 3.7, Szczegóły wyników klasy ikacji przepustowości 650 m3/d oraz 1071 oczyszczalni przy- zawiera załącznik 5. domowych o przepustowości łącznej 2658 m3/d. Łączny koszt nakładów trwałych służący gospodar- R ce ściekowej i ochronie wód wyniósł ponad 361 mln zł. W szeregu istniejących oczyszczalni prowadzono mo- W ramach działalności kontrolnej Wojewódzki In- dernizacje, głównie z zakresu zagospodarowania osa- spektorat Ochrony Środowiska systematycznie dokonu- dów oraz technologii oczyszczania. je ocen funkcjonowania podmiotów korzystających ze Istotną rolę w realizacji wielu inwestycji miał Woje- środowiska w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. wódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Analiza stwierdzonych nieprawidłowości polegała na Wodnej w Białymstoku. W 2012 roku z dziedziny ochro- zakwali ikowaniu efektów kontroli do 1 z 4 kategorii na wód i gospodarka wodna udzielił wnioskodawcom ze naruszeń (przy czym kategoria 4 to najcięższe narusze- środków własnych pożyczek na kwotę ponad 14 mln zł. nia – z zanieczyszczeniem środowiska). Kontrole oce- W ramach współ inansowania przedsięwzięć do inan- niano również pod kątem wdrażania dyrektyw unijnych sowanych ze środków unijnych zawarł umowy na kwotę regulujących zagadnienia gospodarki wodno-ściekowej. ponad 2,5 mln zł10. Pomoc inansowa Funduszu łącznie • Kontrole z zakresu oczyszczania ścieków komunal- ze środkami udostępnionymi przez NFOŚiGW w dzie- nych (Dyrektywa 91/271/EWG dotycząca ścieków dzinach ochrona wód i gospodarka wodna wyniosła komunalnych). Kontrolami objęto 27,2% podmiotów łącznie ponad 54 mln zł. znajdujących się w ewidencji WIOŚ (nie wystąpiły na- Efekty rzeczowe udzielonej pomocy to zakończenie ruszenia 4 kategorii, 1 zaliczono do 3 kategorii). i oddanie do użytku 136 oczyszczalni przydomowych • Kontrole z zakresu emisji substancji niebezpiecznych w gminie Jeleniewo, a także wybudowanie 62 km sieci do wód (Dyrektywa 2006/11/WE w sprawie zanie- kanalizacyjnej oraz 13,5 km wodociągowej (gminy: czyszczenia spowodowanego przez niektóre sub- Wizna, Łapy, Siemiatycze, Bakałarzewo, Suwałki, Czarna stancje niebezpieczne odprowadzane do środowi- Białostocka, Czyże). W realizacji są dalsze inwestycje: ska wodnego Wspólnoty). Kontrolami objęto 23% budowa 700 przydomowych oczyszczalni w gminie Pła- podmiotów znajdujących się w ewidencji (nie wy- ska, systemu kanalizacji w Kleszczelach, sieci wodocią- stąpiły naruszenia 4 kategorii, 4 zakwali ikowano gowej i kanalizacyjnej w Siemiatyczach, budowa infra- do 3 kategorii, pozostałe do 1). struktury z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w gmi- • Kontrole z zakresu ochrony wód przed azotanami nie Krypno i m. Przerośl oraz modernizacja oczyszczalni z rolnictwa (Dyrektywa 91/676/EWG dotycząca w Suwałkach. ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowa- nymi przez azotany pochodzenia rolniczego). Kon- Wykres 3.11. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków trolami objęto 12,6% podmiotów znajdujących się w latach 2005-2011 w województwie podlaskim (źródło: GUS) w ewidencji (14 zakwali ikowano do 4 kategorii, pozostałe zaliczono do 1 i 2 kategorii). 60% • Kontrole z zakresu ochrony wód podziemnych 50% przed zanieczyszczeniem (Dyrektywa 80/68/EWG 40% w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanie- czyszczeniem przez niektóre substancje niebez- 30%
pieczne). Kontrolami objęto 12,6% podmiotów 20% znajdujących się w ewidencji (nie wystąpiły naru- szenia 4 kategorii, 3 zaliczono do 3 kategorii). 10%
• Kontrole podmiotów wpisanych do Europejskiego 0% Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń9 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 (Dyrektywa 166/2006/WE w sprawie ustanowienia mechihaniczne bio log iczne zpodwyǏszonymusuwaniem biogen ów
9 System ewidencji i raportowania zanieczyszczeń stosowany przez kraje członkowskie Unii Europejskiej. Jest on ściśle po- wiązany z realizacją dyrektywy IPPC. Rejestry uwalniania o uwalnianiu i transferach zanieczyszczeń do powietrza, wody i transferu zanieczyszczeń PRTR to katalogi lub rejestry poten- i gleby oraz o odpadach wywożonych poza zakład. cjalnie niebezpiecznych uwolnień i transferów zanieczyszczeń 10 „Sprawozdanie z działalności WFOŚIGW za 2012 r.”, Biały- z różnych źródeł z terenu zakładu. Zawierają informacje stok 2013. 44 Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda • Woda stawiono wzałączniku 6. przed- podlaskiego województwa terenieścieków, oczyszczalni Wykaznajwiększych funkcjo- na nujących nów do52,5%w2011r. bioge- usuwania podwyższonego system oczyszczalni stosujących z wzrósł korzystającej roku ludności 2005 odsetek 2,6% Od o 66,3%). – Polski dla (średnia r.2011 r.64,4% w 2005 już a tobyłoW 62,1%, wyniósł śnie odsetek ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie. ro- Systematycznie 3.11). (wykres komunalne czalnie oczysz- przez obsługiwanej ludności liczby wzrost na komunalnej, infrastruktury wpływ rozwój istotny ma kanalizacyjnej Obserwowany sieci szczególności w Badaniajako niu 6-letniegoprogramu pomiarowego 2010-2015). zakończe- (po roku 2016 w Środowiska Monitoringu ProgramuPaństwowegozałożeniami z zgodnie nana, wód na obszarze całego województwa zostanie wyko- 2010-2012 oraz wyniki oceny latach eutro izacji wód. Pełna ocena w stanu wyniki zbadanych najświeższe zaprezentowano wód raporcie W jakości oceny JAKO wzrostu nieosiągnąłśredniej krajowej (65,6%). tem kanalizacji (64,4% w 2011 roku) pomimo stałego sys- przez obsługiwanej ludności wskaźnik jednakże sanitarnej, kanalizacji siecią wanerozbudowującąsię ście- zrzutów ilość się zmniejsza Systematycznie ków niedostatecznie oczyszczonych, co jest spowodo- w technologii z podwyższonym usuwaniem biogenów. oczyszczono ścieków 80% Ponad oczyszczaniu. gały Wszystkieprze- (komunalnei ścieki wytworzone podle- ziemi mysłowe)do lub odprowadzanewód do na celewodociągowe zasadniczo nieulegał zmianom. zużycie wody w rolnictwie, natomiast poziom zużycia nie nowocześniejszych technologii produkcji. Wzrasta stosowa- jest powodem czego przemysł, przez wody zużycia zmniejszenie na wskazują latach kilku nich ostat- 16% w zużycia a strukturze w Zmiany przemysłowe. rolnicze, 28% wodociągowe, cele na czono krajowego. poboru przezna- 56% że 1% wykazała, wody zużycia Struktura niecałe stanowił naj- był kraju tle na województwie i w wód Pobór niższy GOSPODARKA WODNO- P w zbiorniku Siemianówka. ekologiczny: potencjał zły Aleksandrowo)Noweoraz m. w (ujście Białej rzece na przypadkach 2 w zały jcw. wyka- jcw) 5 16% w (zbadane zmienione silnie i sztuczne reprezentowało stan Słaby nym. miczny. Nie odnotowano wód o złym stanie ekologicz- Ponad 66% stanem. zbadanych wód posiadało dobry stan złym che- się charakteryzowały 84% pozostałe wód stan rzek posiadało dobry 16% jednolitych części wód, że natomiast wykazały, 2010-2012 latach w ŚĆ WÓD ści wód p ŚCIEKOWA łynących wykonane
Wody
aa wknnc w 02 ou wykazała roku 2012 w wykonanych Ocena jako ś badań się odwielulat. bagienno- z notuje wód oceny słabej organicznej torfoWyniki podłoża. wego materii ilości znacznych wymywanie powoduje wodnej gospodarki właściwej terenówzmeliorowanych,z którychSupraśli,brak na po- spływy częste wierzchniowe wód opadowy są wody jakości chemicznego. złej Przyczyną i izycznego uzdatniania sprawnego żej kategorii A3 co oznacza, że woda wymaga wysoko- rację SupraślWasilkowiew wodęaglome-w (zaopatrujące życia czonych dozaopatrzenialudno Klasy ikacja wód powierzchniowych przezna- czono dozeutro izowanych. zali- jezior 14% oraz rzecznych jcw zbadanych 52% – połowa ponad że wykazała, 2010-2012) lat z nych rej jakości). (dob- klasie II w natomiast wzrósł jakości),walającej roku zmalał udział wód zaliczonych do III klasy (zado- 2010 z oceny do odniesieniu W słaby. 7% zostałych zbadanych studni dobry stan chemiczny wód, awpo- Ocena eutro źróde poniżej Choroszczy irz. Supraśl –ujścieDzikie. prezentowanych przez pro ile: rz. Horodnianka – ujście k ryb wania byto- do przydatnościwarunki niespełnione wykazała badań z lat 2010-2012 w 7 jednolitych częściach wód) podstawie na (wykonana naturalnych warunkach w Klasy ikacja przydatności dobytowania ryb (stan umiarkowany, słaby lubstanponiżejdobrego). dobry, dobry lub co najmniej bardzodobry), a w 20 ocenę negatywną (stan pozytywną ocenę 41 przypadkach w wykazała zbadanych) zbiorników ocen polacji ekstra- wykorzystaniem (z jezior wód ekologicznego stanu Ocena wód. stan zły 8 w a wód, stan dobry rach 2010-2012 (wg nowej metod Badaniajako Oczyszczalnia komunalna w białostocką) wykazała niską jakość wód – poni- – wód jakość niską wykazałabiałostocką) komunalnychł bjuąa jce oircnoe a rzece na powierzchniowe ujęcie obejmująca arpiowatych i łososiowatych w 2 jcw re- jcw 2 w łososiowatych i arpiowatych ci wód podziemnych izacji wód powierzchniowych ze ś ci wód jezior wknn n pdtwe da- podstawie na (wykonana Łomż yki) wykazały w12jezio- ch zgórnejczęścizlewni y wykonane w latach latach w wykonane ści wwod a podstawie na ę dospo-
93% w
fot.archiwum WIOŚ 45
G O 46 Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady ae rgoi gsoak opdm ( wyjątkiem (z odpadami gospodarki regionie w wane komunalnych zagospodaro- zostać powinny odpadów te Odpady RIPOK). (tzw. przetwarzania do instalacji regionalnychkierowaćdo składowanianależy do czone stałości po sortowaniu odpadów komunalnych przezna- pozo- targowisk),zielonych terenóworaz pielęgnacji (z zielone odpady prze- nowelizacji komunalne, założeniami głównymi odpady z Zgodnie zmieszane pisów munalnych zmożliwością selektywnegozbierania. ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów ko- – właściwe i odbieranie zapewnić obowiązywać w zaczęła gminach, która r.stanowi, że gmina ma za zadanie 2012 porządku stycznia i 1 czystości utrzymaniu Od o ustawa nowa takie zorganizowanie systemu preselekcji sor- • systemu krajowego zorganizowanie pełne • eliminacja kierowania na składowiska zużyte- • sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych • speł- nie które składowisk, wszystkich zamknięcie • odpadów z energii odzysku zwiększenie znaczne • wytwarza- ilości oddzielenia tendencji utrzymanie • Ponadto w Polityce Ekologicznej Państwa wskazano do osiągnięcia2016r. celeśredniookresowe, m.in.: zużytego mieszkańca na kg 4 roku skali w zebranie • r.2012 zebraniew akumula-zużytychi baterii25% • składowanychmasyodpa- ograniczanie sukcesywne • osiągnięcie do 31 grudnia 2014 r. odzysku na pozio- • 2009- się dorealizacji następujących celów: latach w Państwa Ekologicznej „Polityce W Polskarokuzobowiązała 2016” perspektywądo z 2012 oraz ostatecznie unieszkodliwienie. spalania) ze energię włączając – odzysk(recykling, tów produk- wykorzystanie ponowne odpadów,wstawaniu po- na- zapobieganie na się opiera Europie postępowania: w odpadami Gospodarka hierarchii stępującej R w gospodarstwach domowych. wytworzonych odpadów do stosunku w 50% niż więcej ich komunalnych,tra iało nie składowiska na aby odpadów odzysku i towania pojazdów wycofanych zeksploatacji; demontaż i samochodów wraków zbierania oraz elektronicznego zużytych baterii iakumulatorów; i elektrycznego sprzętu go dowisko; śro- na znacząco wpływających obiektów ty ikacją iden- z wraz wydobywczych, odpadów składowisk niają standardów iich rekultywacja; komunalnych wsposóbbezpieczny dla środowiska; mniej produktów,opakowań, dłuższe okresy życia produktów itp.); jednostkę na kraju odpadów gospodarczego (mniej wzrostu od odpadów nych cego zgospodarstwdomowych). sprzętu elektrycznego i elektronicznego (pochodzą- zbierania 45%tych odpadów; torów przenośnych, a w 2016 r. osiągnięcie poziomu ku domasy tych odpadówwytwarzanych w1995r.; stosun- w 35% poziomu roku2020 w osiągnięcia do po- cząwszy od 75% w biodegradacji, 2010 r., poprzez 50% w 2013 r., ulegających aż komunalnych dów poziomie na minimum 55%odpadówopakowaniowych; recyklingu oraz 60% minimum mie S Ś W P odpadyodpady (tys.(tys. ton)Mg) 1000 1200 1400 400 600 800 200 0 kowań. opa- niebezpiecznych, odpadów klasy ikacji niebezpiecznych, środków de inicji dotyczące: odpadów ewidencji bilansowe roku. 2004 ilości na wpływające od zmiany istotne wówczasWprowadzono zestawienia są prezentowane trendów, nia odpadów komunalnych. zbierania selektywnego punktów organizacji tym w mi, komunalny- odpadami gospodarowania systemu sługi Środki ob- koszty pokryją działania. mieszkańców od odpady za do opłat z narzędzia i kompetencje uzyskały ustawie nowe nowej Dzięki zasadach. tych o ców orazpoinformowaniaodpadami mieszkań-zarządzania sposobu nowego terenie r.2013 swoimpołowy do terminie w Gminymiały obowią- na wprowadzenia zek wą stawkę, a osoby segregujące odpady będą płacić mniej. podstawo- jednolitą, uiszczają mieszkańcy zmieszanych odpadów odbiór wy- Za przez będą irmę. odbierane mieszkańców przetargu od drodze Odpady w łonioną Odpadami Gospodarki w sytuacji awaryjnej lubbraku RIPOK). Programie Wojewódzkim wyznaczonej w zastępczej, instalacji do ich kierowania an js kryte jwso mijzna lśi wy- ilości zahamowanie zmniejszania zjawisko wyraźne korzystne jest nastąpiło żalne roku 2008 Od wzrostu ilości wytworzonych odpadów. Ponadto zauwa- producenta produktu ekologicznego. miano o producentów wielu zabiegania niskoodpadowej i produkcji promocji pomimo dukcji, pro- technologii „wysokoodpadowej” przemyśle przypuszczać, w nia Należy stosowa- regionu. ze również wynikał niekorzystnytrend ten że gospodarczego nia brutto krajowego(wykres 4.1). Tendencja produktu ta była skutkiem wzrostem ożywie- ze wraz rosła ogółem wytworzonych odpadów Ilość odpadów. powstających ltc 2004-2007 latach W przemysłowych). nim 16 miejscu w kraju w ilości wytwarzanychostat- odpadów na się uplasowało roku 2011 (w odpadów nych wytwarza- ilości wskaźników najniższych z Województwo podlaskiezaliczanejestdoobszarów jednym o P 1 Wykres 4.1. w województwie podlaskim natlezmianPKB
W celu zachowania spójności danych bilansowych i określe-danychi bilansowychspójności zachowania celu W 0420 0620 0820 002011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 przemys Ilo ść odpadówwytworzonych ogó ų owe komunalne 1 bewwn say wzrost stały obserwowano zebrane ( ź ród łem ł o: GUS) PKB 10000 15000 20000 25000 30000 35000 0 5000
PKBzų 47 tworzonych odpadów, przy trwającym wzroście gospo- oraz Łomży (17,4 tys. ton), a najmniejsza ilość z terenu darczym (wyrażonym w PKB). Analiza przyczyn tej powiatu suwalskiego (4,8 tys. ton) oraz sejneńskiego zmiany jest jednak trudna, gdyż dane publikowane (2,1 tys. ton). przez GUS nie odzwierciedlają faktycznej ilości wytwa- W 2011 roku w Polsce większość (69,8%) zmiesza- rzanych odpadów, szczególnie komunalnych. Przyczyną nych odpadów komunalnych zebrano z gospodarstw jest brak powszechnej ewidencji ilości przyjmowanych domowych. Następnym znaczącym źródłem pochodze- odpadów w większości składowisk. Problemem jest rów- nia (25,0%) był handel, mały biznes, biura i instytucje. nież coraz powszechniejsze spalanie odpadów w gospo- Odpady z usług komunalnych, takich jak czyszczenie darstwach domowych, a także nadal notowane, częste ulic lub utrzymanie parków czy cmentarzy, stanowiły przypadki wywożenia ich do lasów czy innych miejsc. 5,2% ogólnej masy zebranych zmieszanych odpadów Znacznie dokładniejsze informacje są publikowane o od- komunalnych (w roku poprzednim było to odpowiednio padach przemysłowych, ze względu na obowiązek ich 68,6%, 26,0% i 5,4%). ewidencjonowania przez podmioty gospodarcze. O P O K W 2011 roku wytworzono 707,6 tys. ton odpadów Odpady komunalne to odpady powstające w gospo- przemysłowych, w tym 1,3% stanowiły odpady niebez- darstwach domowych, a także inne niezawierające od- pieczne2. padów niebezpiecznych, które ze względu na swój cha- Pod względem ilości wytworzonych odpadów prze- rakter lub skład są podobne do odpadów powstających mysłowych województwo podlaskie zajmuje najbar- w gospodarstwach domowych. Źródłami ich powstawa- dziej korzystne 16 miejsce w kraju. nia są: obiekty infrastruktury (handel, usługi, rzemiosło, Zmiany ilości wytworzonych odpadów przemysło- szkolnictwo, przemysł w części socjalnej i itp.). Z danych wych w latach 2004-2011 (wykres 4.3) wykazały, że od statystycznych wynika, że ponad 2/3 odpadów komu- 2007 roku zmniejsza się ilość powstających odpadów. nalnych generują gospodarstwa domowe, ok. 1/3 po- wstaje w obiektach infrastruktury. Wykres 4.3. Ilość wytworzonych odpadów przemysłowych W 2011 roku, na terenie województwa zebrano w latach 2004-2011 (źródło: GUS) łącznie 252,1 tys. ton odpadów komunalnych, co w prze- liczeniu na jednego mieszkańca wynosiło ok. 210 kg/ 1200 rok (średnia dla Polski – 255 kg). Ilość ta nie ulegała 1050 zmianom w ostatnich kliku latach (wykres 4.2). 900 750 600
Wykres 4.2. Odpady komunalne zebrane w przeliczeniu ƚŽŶ tys. 450 na 1 mieszkańca w latach 2004-2011 (źródło: GUS) 300
300 150 0 250 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 k k 200 Analiza struktury wytworzonych na terenie woje- wództwa odpadów przemysłowych w 2011 r. (wykres 4.4) ŷ ca/ro a k k 150 wskazuje, że ponad 90% zakwali ikowano do 5 grup:
100 • odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydropo- g/miesz k nicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz 50 przetwórstwa żywności – 34%; • odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodaro- 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 waniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatnia- nia wody pitnej i wody do celów przemysłowych – 23%; • odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt W 2011 roku w Polsce ogółem ilość odpadów wy- i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury – 20%; tworzonych wynosiła 12 128,8 tys. ton i była wyższa niż • odpady z procesów termicznych – 9%; w roku poprzednim o ok. 0,8%. Zebranych zostało • odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów 9 827,6 tys. ton odpadów komunalnych, co w porówna- budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włącza- niu z 2010 rokiem oznacza spadek o 2,2%. jąc glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) – 5%. Najwięcej odpadów komunalnych zebrano w woje- Biorąc pod uwagę lokalizację miejsc powstawania wództwach: mazowieckim (1 449,9 tys. ton), śląskim odpadów, największa ilość odpadów przemysłowych (1 360,5 tys. ton), wielkopolskim (928,4 tys. ton) i dol- w 2011 roku została wytworzona na terenie miasta Bia- nośląskim (914,9 tys. ton), podczas gdy najmniej w wo- łystok (128,3 tys. ton) oraz na terenie powiatu grajew- jewództwach: świętokrzyskim (195,6 tys. ton), podla- skiego (117,5 tys. ton), zaś najmniejsze ilości powstały skim (252,1 tys. ton) i opolskim (256,8 tys. ton). w powiatach: suwalskim (3,5 tys. ton) oraz sejneńskim Na terenie województwa podlaskiego, największa (7,7 tys. ton). ilość zmieszanych odpadów komunalnych została ze- brana z terenu Białegostoku (70,1 tys. ton), powiatu 2 Źródło: baza danych Wojewódzkiego Systemu Odpadowego białostockiego (29,3 tys. ton), Suwałk (27,9 tys. ton) (WSO). 48 Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady Unieszkodliwione w latach 2004-2011 Wykres 4.5. w 2011roku Wykres 4.4. 3 sposobu ocena a Marszałkowskiego, Urzędu wy Źródłem informacji o ilościach wytwarzanych odpa- Wojewódzkiniebezpiecznychjest SystemOdpado- dów gospodarowaniu bądź utylizacji. sko wprzypadku niewłaściwego postępowania przyza- środowi- na oddziaływanie negatywne Środowiska największe ich Ochrony Inspekcji uwaga na Szczególna względu ze niebezpieczne, odpady na jest zwrócona O N przez kompostowanie. unieszkodliwianieno oraztermiczneunieszkodliwianie odzyskowi poddanych stosowa-zakresie mniejszym W odpadów ton). tys. (642 wzrosła ilość roku 2011 W ton). rokutys. 617 r.– 2010 w danym a ton, tys. 665,3 r.– w 2009 (w odpadów wytwarzanych masy witej odzyskiwanychodpadów Ilość całko-od odzyskiem.bowiem zależy z związanych działań skuteczności gresję re- na wskazywał nie roku 2008-2010 latach w skowi zmalała. magazynowanych czasowo odpadów Ilość Zauważalny spadek ilości odpadów poddawanych odzy- po- roku przedniego (ponaddziewięciokrotnie). do stosunku w składowanie przez unieszkodli- wianych przemysłowych odpadów ilość odpadów się zagospodarowania szyła sposobie w Zmiany w 2011 roku (wykres 4.5) wykazują, że znacznie zmniej- Źródło: bazadanych Wojewódzkiego Systemu Odpadowego. odpady odpady odpady odpady odpady przetwórstwa uzdatniania (w nezolwaetermicznie Unieszkodliwiane Unieszkodliwiane Sk ųČ ų adowane czaj Magazynowane Poddane z z z z z Čc budowy, procesów przetwórstwa instalacji rolnictwa, gleb wody Kompostowane Zmiany wgospodarowaniu odpadamiprzemys na Struktura wytworzonych przemys odpadów Ǐ (źród w ħ ywno sk inny oddzyskowi i termicznie ų ziemi pitnej 34% adowisku remontów i czasowo ło: WSO) termicznych urz sadownictwa, sposób Ƒ ci Čdze (źród ħ drewna i z wody 5% terenów ŷ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 ło: GUS) s i ų demonta u do oraz ǏČ upraw cych celów zanieczyszczonych) 3 z produkcji 9% zagospodarowaniu Ǐ u przemys hydroponicznych, obiektów p ų ų owych yt i budowlanych mebli, odpadów, rybo masy ų ówstwa, tys. celulozowej, oraz ƚŽŶ łowych z 23% postę- oczyszczalni infrastruktury 20% owymi łowymi le Ƒ nictwa, papieru Ƒ ų cieków owiectwa drogowej • PPUH STAN Stanisław Stankiewicz w Suwałkach – Suwałkach w Stankiewicz Stanisław STAN PPUH • SzpitalWojewódzki wŁomży–138,8ton; • Bu- Zakład Komunikacji Przedsiębiorstwo Miejskie • – Białymstoku w Kliniczny Szpital Uniwersytecki • „NAFTAN” Sp.zo.o.w Orli iNarewce –176,9ton; • T.Bia- W.TargońskiŚredziński w C. S. ”WIT” PPHU • CYNKOMET wCzarnejBiałostockiej – 234,1ton; • M.B.L. Tomasz Marian Richter w Białymstoku – 315 ton; • – Sokółce w o.o. SOKÓŁKA”z – Sp. „AGROMA PPHU • Ko- Bargłów (gm. o.o. z Sp. Innowacje i Środowisko • Su- Sokółka, Grajewo, (Białystok, Service Separator • Zakład Gospodarki Komunalnej „GRONEKO” (Ciecha- • niebez- odpadów ton) należały podmioty: producentów największych 50 powyżej Do wytworzyły (które roku 2011 w piecznych – 06) 16 podgrupy z (odpadyakumulatory i baterie • i tektury oraz 123 ton; dżetowy wŁomży–147,7ton; 164,4 ton; łymstoku –192,2ton; 395,3 ton; ton; 501,9 – Kościelna) Turośń gm. Mońki, gm. Krypno, gm. Knyszyn, gm. Białostocka, Czarna gm. ścielny, wałki, Wysokie Mazowieckie)–886,5ton; Sokółka, Suwałki) –1582,9ton; Rajgród,Filipów, Jaświły,Mielnik, nowiec, Jeleniewo, 729,8 ton. oraz z 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2004 mtray zlcje rz materiały oraz izolacyjne materiały • niebez- odpadów piecznych w 2011 roku stanowiły odpady: grupę Najliczniejszą neński (0,6%)isejneński(0,9%). kol- powiaty wytworzyły bezpiecznych nie- odpadów Najmniej (14%). stockiego biało- powiatu i (27%) terenie Białystok miasta na powstała roku 2011 w nych niebezpiecz- odpadów ilość Największa niebez- piecznych. odpadów ton 50 powyżej rzyło wytwo- podmiotów 25 nich niebezpiecz- Wśród nych. odpadów ton 10396,2 nie łącz-województwa,wytworzyliktórzy nu tere- z niebezpiecznych odpadów centów produ- 2521 od informacji podstawie na uzyskano bilansowe dane roku 2011 W łalność inspekcyjno-kontrolną WIOŚ. dzia- o oparciu w opisana została powania py 1601)–789ton; podgru- z (odpady pojazdów wacji konser- i przeglądu demontażu, z odpady pozadrogowe), maszyny (włączając pojazdy do się nadające użytkowania nie lub zużyte • dy zpodgrupy 1801)–1123,7ton; medycznejpro ilaktyki(odpa- i nia diagnozowania,lecze- odpadyz • py 1305)–1306,5ton; olejów podgru- odwadnianiaz (odpady separatorach w z odpady – • 06) 17 3371,7 ton; podgrupy z (odpady azbest zawierające konstrukcyjne 49
• Samodzielny Publiczny ZOZ – Wojewódzki Szpital Wykres 4.7. Struktura odpadów komunalnych zebranych Zespolony im. J. Śniadeckiego w Białymstoku – 112,5 selektywnie w 2011 roku (źródło: GUS) ton. 14% Na terenie województwa podlaskiego odpady 12% 19% 0% niebezpieczne są również zdeponowane w mogil- 1% nikach (miejscach przechowywania), zawierają- 6% cych przeterminowane środki ochrony roślin i ich 3% opakowania. Według danych WIOŚ obecnie istnieją 2 mogilniki, przewidziane do likwidacji: w Baciu- tach, gm. Turośń Kościelna i Majdanie, gm. Micha- 20%
łowo. 25% Papieritektura Szkųo STAN Tworzywasztuczne Metale Tekstylia ZuǏytysprzħtelektronicznyielektryczny Głównym sposobem unieszkodliwiania odpa- Odpadyniebezpieczne Odpadywielkogabarytowe dów komunalnych w dalszym ciągu jest ich depo- Odpadybiodegradowalne nowanie na składowiskach. Według danych WIOŚ (stan na koniec 2012 r.) na terenie województwa eks- Dominującym sposobem postępowania z odpadami ploatowanych było 22 składowisk odpadów, w tym 2 przemysłowymi jest odzysk – 90,5%, a dalsze 3% podle- niespełniające wymagań i przeznaczone do zamknięcia ga unieszkodliwianiu. do końca 2012 r. (wykaz zawiera załącznik 7, tabela 1). W 2011 roku efektywność selektywnej zbiórki od- Spośród pozostałych 20 składowisk spełniających padów na terenie województwa była bardzo niska – 6%. wymagania 5 zostało przeznaczonych do dalszego użyt- Ilość odpadów selektywnie zebranych kształtowała się kowania jako regionalne instalacje do przetwarzania na poziomie 15 173,8 ton. Największą grupą odpadów odpadów komunalnych (RIPOK), pozostałe funkcjonują zebranych 25% – były tworzywa sztuczne, 20% stano- jako instalacje zastępcze przeznaczone do zamknięcia wiło szkło, a 19% odpady z papieru i tektury. (planowane terminy zamykania składowisk zamiesz- Poziom zagospodarowania odpadów opakowanio- czone są w Planie Gospodarki Odpadami Województwa wych był nadal niski. W 2010 r. zagospodarowano jedy- Podlaskiego na lata 2012-2017). nie 19% masy ogólnej wytworzonych odpadów opako- W województwie podlaskim w 2011 roku funkcjo- waniowych. Pozostałą ilość zagospodarowano poza tere- nowało 11 sortowni o łącznych mocach przerobowych nem województwa. Osiągnięte poziomy recyklingu wy- 265,95 tys. ton/rok przy pracy jednozmianowej. Wśród nosiły: 51,6% dla odpadów papierowych i tekturowych eksploatowanych sortowni, 4 przyjmowały wyłącznie i 152%5 dla odpadów z tworzyw sztucznych. W przy- odpady z selektywnej zbiórki, 4 – wyłącznie odpady padku opakowań szklanych nie prowadzono w ogóle ich zmieszane, a 3 – zarówno odpady z selektywnej zbiórki recyklingu. jak i odpady zmieszane4. Głównym problem selektywnej zbiórki odpadów Odpady przemysłowe są składowane w minimalnej jest słabo rozwinięta sieć miejsc zbiórki, niezapewniają- ilości 2% wytworzonych (wykres 4.6) na 3 składowi- ca odpowiedniego dostępu do pojemników dla wszyst- skach odpadów przemysłowych: składowisku odpadów kich mieszkańców województwa. Brak właściwej zachę- paleniskowych w Sowlanach, składowisku odpadów ty „ekonomicznej” powoduje, że zarówno mieszkańcy, poprodukcyjnych w Surażu i składowisku odpadów jak i zakłady wykorzystujące odpady jako surowiec do obojętnych w Suwałkach (przy ul. Staniszewskiego). produkcji, nie są zainteresowane poszerzaniem tego ro- dzaju działalności.
G O N Wykres 4.6. Sposoby zagospodarowania odpadów przemysłowych w 2011 roku (źródło: GUS) Oleje odpadowe przekazywano irmom specjali- stycznym, które wywoziły je do odpowiednich miejsc 94% odzysku poza granicami województwa (w Polsce funk- cjonują obecnie 4 organizacje odzysku: Konsorcjum Olejów Przepracowanych S.A. w Jedliczu, Plastekol S.A. w Jaśle, Oiler S.A. w Tczewie oraz Ekola w Gdańsku). Gospodarka odpadami w jednostkach służby 2% 2% zdrowia i placówkach weterynaryjnych prowadzona 2% była zgodnie z wytycznymi Inspekcji Sanitarnej. Odpady Unieszkodliwiane Odzysk segregowano „u źródła”, gromadzono w oznakowanych Skųadowanie Magazynowanie workach lub pojemnikach jednorazowego użytku. Odpady medyczne i weterynaryjne na terenie woje- wództwa unieszkodliwiano w spalarniach:
4 Źródło: Wojewódzki Plan Gospodarowania Odpadami 2012- 5 Uwzględniono sumę ilości poddanej odzyskowi i recyklingowi 2017. w 2010 r. oraz nadwyżki z roku poprzedniego. 50 Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady
fot. archiwum WIOŚ menty, mogące skazić glebę iwody podziemne. ele- inne i akumulatory chłodnicze, płyny silnikowe, je samochody zawierają wiele szkodliwych substancji: ole- eksploatacji z wycofane ponieważ środowisko, jednak ponosi straty Największe podatków). niepłacenie cji, ny zysk z nielegalnej działalności (brak kosztów utyliza- znacz- jest czynnikiem Innympojazdów. porzucenie za kar brak oraz złomowania, ich dokumentowania mogu wy- pojazdów właścicieli od egzekwowania zakresu przepisów z niedoskonałość jest sytuacji tej powodem Drugim środowiska. dla niebezpiecznych odpadów nia pułapu na 95% i 85% oraz zapewnienie unieszkodliwie- tomiast recyklingu 80%aod2015r. podwyższenie tego na- 85%, poziomie na odzysku demontażu stacje przez uzyskanie wymagania: są wysokie rzeczy narzucające przepisy stanu takiego powodem głównym pertów eks- Według rzekach. w też czy lasach, w są porzucane elementy niepotrzebne już i wraki a sprzedane, zostają części Niektóre demontowane. nielegalnie są lecz tów, podmio- odpowiednich do tra iają nie przypadków ści większo- w zużyte pojazdy Tymczasem demontażu. ich lub pojazdów zbierania punkty atowanychsą pojazdów miejscami wyeksplo- demontaż jedynymiodbywać się powinien których iż w stanowi, wyraźnie Prawo fy. 89%. stre- szarej recyklingudziałalność obecnie jest problemem Dużym a 90%, osiągnął roku 1979 po nych wyprodukowa- pojazdów odzysku poziom roku 2012 z danychWedług wymogi. te spełnia podlaskie wództwo Woje- rocznie. przyjętych pojazdów masy 80% i 85% odpowiednio wysokości w eksploatacji pojazdów z wycofanych z pochodzących odpadów recyklingu i sku stację demontażu prowadzącyjest obowiązany osiągać poziom odzy- przedsiębiorca przepisami, Pojazdy wycofane zeksploatacji. wiązującymi nych województwach. in- w instalacji kierowanado jest ilość ich Pozostała cji. względu naniewystarczające moceprzerobowe instala- ze odpadów województwie Wpowyższych instalacjachunieszkodliwia sięjedy-w wytworzonych część nie Wyszyń- S. Kardynała im. Wojewódzkiego Szpitala • Zdro- Opieki Zakładu Publicznego Samodzielnego • Dłu- K. im. Specjalistycznego WojewódzkiegoSzpitala • Nielegalny demontaż pojazdów skiego wŁomży. wotnej wHajnówce; skiego wBiałymstoku; Zgodnie z obo- z Zgodnie skach przedstawia mapa4.1oraz załącznik7,tabela2. wodnictwo właściwe. Wyniki oceny wód przy składowi- organicznego prze- podwyższone przypadkach kilku w tylko i (OWO) węgla ogólnego wartość podwyższona zadecydo- V i IV klas do wody jakości obniżeniu O wały przede wszystkim związki organiczne: przeważnie danych uzyskano nie obiektów dziewiętnastu Z o jakości wód. jakośćzróżnicowaną stwierdzono obiektach 18 przy • przy 10 składowiskach woda pobrana ze wszystkich • przy 26 składowiskach woda pobrana ze wszystkich • chemicznego stanu oceny Wyniki nej zarok 2012wskazują, że: miedź irtęć. ołów, 6+, chrom cynk, kadm, ciężkie: metale i (WWA) organiczny aromatycznewęglowodory wielopierścieniowe (OWO), węgiel ogólny właściwe, przewodnictwo pH; odczyn tj.: wskaźników 10 badania obejmuje czeń ozna- Zakres roku. w razy 2 – zamkniętych składowisk częstotliwością:z razkwartał,piezometrachjeden na w roku w razy 4 czynnych,prowadzonesą składowiskach ziemnych (Dz. U. Nr 143poz.896). pod- wód stanu oceny sposobu i r.kryteriówsprawie 2008 w oparto na Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 lipca odpadów,składowisk wokółwód monitoringowych badań do Nr 220,poz.1858) r.U. 2002 (Dz. grudnia 9 dn. z Środowiska Ministra rządzenie P aai wd podziemnych wód Badania zarządzających 55 od dane uzyskano 2012 roku W składowiskami (wtymzeskładowiskzamkniętych). nych), skąd pobierane są próbki przeznaczone do badań. (po trzy piezometry w tym 1 na dopływie wód podziem- za- i jak czynne składowiska objęto Monitoringiem mknięte. Większość obiektów posiada sieć piezometrów który dokonuje ichoceny. WIOŚ, do raportowane wyniki a składowiskami, jących zarządza- przez prowadzonesą Badania składowisk. ze średnio zagrożonych zanieczyszczeniami pochodzącymi prowadzony podlaskiego województwa terenie Na bezpo- obszarach podziemnychna wód monitoring jest J 7 6 gospodarki Środowiska odpadami. Obejmowały onenastępujące zagadnienia: zakresu z Ochrony inspekcyjno-kontrolnym terze Inspektorat charak- Wojewódzkio działań szereg przeprowadził Białymstoku w W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI DZIAŁANIA INSPEKCYJNO-KONTROLNE R Ocenę stanu chemicznego wód, z braku innych wytycznychinnychbraku z wód, chemicznego stanu Ocenę Zasady prowadzenia monitoringu składowisk określa rozpo- do V). I klasy (od piezometrach poszczególnych w wody (klasa IViV); słabym stanem się charakteryzowała piezometrów (I, IIiIIIklasaczystości); dobrym charakteryzowałapiezometrówstanem się S W P O 6 peoerc przy piezometrach w 7 przeprowadzo- 51
Kontrole mogilników. W latach 2011-2012 na te- ( zlikwidowany w 2003 r.) oraz Słochach Annopolskich renie województwa znajdowały się 2 mogilniki zawiera- (zlikwidowany w 2001 r.). Przeprowadzone kontrole nie jące środki ochrony roślin i ich opakowania, przewidzia- wykazały nieprawidłowości wymagających podjęcia ne do likwidacji: w Baciutach, gm. Turośń Kościelna działań pokontrolnych. WIOŚ w Białymstoku wystąpił i Majdanie, gm. Michałowo oraz 5 miejsc po obiektach do gmin, na terenie których zlokalizowane są istniejące zlikwidowanych (w latach 2001-2005). W 2011 r. prze- mogilniki z zapytaniem o podanie aktualnych informacji prowadzono kontrole mogilników istniejących oraz o podjętych działaniach w sprawie likwidacji mogilni- zlikwidowanych, tj. mogilników w miejscowościach: ków. Inspektorat kontynuuje prowadzone w ubiegłych Łapy (zlikwidowany w maju 2011 r.), Folwarki Tylwic- latach badania monitoringowe wody z piezometrów kie (zlikwidowany w listopadzie 2011 r.), Anusinie i studni zlokalizowanych w sąsiedztwie mogilników
Mapa 4.1. Stan wód podziemnych w piezometrach przy składowiskach zbadanych w latach 2011-2012 52 Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady Kontrola rynku (kontrola opakowa ków inansowych. środ- brakiem to tłumacząc działań, podjęli nie ników, obiektów, pomimodeklarowanej chęcilikwidacjimogil- tów. Nie wykryto zagrożeń dla środowiska, a właściciele Tylwickich wykazałyprawidłoweobiek-Majdanie Folwarkachzabezpieczenie i w Kontrole wykrywalności). poziomu poniżej wyniki (uzyskano roślin ochrony mi związków wskazujących na zanieczyszczenie jej środka- badanychwystępowaniawykazaływodyw próbach nie badań Wyniki urządzenia). takie występowały (jeżeli Likwidacja mogilnika wm. • wycofanych zeksploatacji. pojazdów demontażu sposobu oraz eksploatacji z nych wycofa- pojazdów demontażu stacji dla wymagań nych 2011-2012 latach w minimal- prowadzonych przestrzegania działań warunków Celem sprawdzenie było atacji Kontrola podmiotów podlegaj ustawy orecyklingu pojazdów wycofanycheksplo- z dzeń). urzą- 4 a opakowań, dotyczyły akustycznej).(2 pokontrolnych dzeń mocy zarzą- 6 wydanokontrolnego cyklu poziomu realizacjiefekcie W gwarantowanego ści zgodności oraz niezgodnośćwwartościach Lwa (warto- deklaracja niekompletna oznakowania, brak urządzeń: przypadku a wymaganiami, zasadniczymi z opakowań zgodności dotyczącej dokumentacji pełnej zgodność braku oraz potwierdzających dokumentów polski zyk ję- na tłumaczenia brakuoznakowania, złego dotyczyły opakowaniach na Nieprawidłowości przypadkach. 3 w skontrolowanych– 66 urządzeń wśród natomiast kach, opakowań nieprawidłowości stwierdzono w4przypad- dzono kontroli dotyczących urządzeń(w3przypadkach stwier- 17 i nieprawidłowości) stwierdzono opakowań podmiotach 2 (w dotyczących kontroli 7 przeprowadzono: zysk, recykling odpadówopakowaniowych. W2012roku od- prowadzące zakłady oraz opakowaniach w dukty pro- rynek na wprowadzające zakłady Skontrolowano adw onomwn mrzła Najczęściej marszałka. poinformowano jazdów po- demontażu stacje przez minimalnychwymagań dwukrotnie). skontrolowano niespełnianiem związkuz w przypadkach, pięciu W podmiot 1 tym województwa (w terenie na działalność wadzących pro- stacjach 29 wszystkich we kontrole wadzono Stacje demonta . nieprawidłowości). żu pojazdów Łapy
Spośród 19 skontrolowanychSpośród19 . W 2012 r. przepro- r. 2012 W . ących przepisom ń iurz ądzeń). zacji sprawnego systemu zbierania tego rodzaju odpa- rodzaju tego zbierania systemu sprawnego zacji organi- do podstaw stworzenie jest dzonychprzepisów cie Obowi • • Clm wprowa- Celem elektrycznym ielektronicznym. ilgle beai pjzó zkńzł swoje bezprawne działania. zakończyły pojazdów zbieranie nielegalne byprowadzące nielegalnyoraz pojazdów demontaż oso- pieniężnych,kar efekcie kontroli jej w nałożonychoraz przeprowadzonych wyniku W organów. innych do wystąpień kierował nie Białymstoku w decyzje 2 rozkładające na raty wydano kary pieniężne. W 2012 orazr. WIOŚ podmioty 3 na pieniężne kary 3 pojazdów.Nałożono demontaż o dejrzanych pokontrolnychzarządzeń no po- podmiotówwobec wyda- Nie kontroli. 17 Przeprowadzonopojazdów. podejrzenie demontażu istniało zakresie w działalności prowadzeniu których o do co podmiotów, 16 kontrolami objętor. 2012 W województwa). ka żu pojazdów Podmioty podejrzaneoprowadzenie demonta- zezwoleń. Nie stwierdzono nieprawidłowości. posiadanych Zakłady warunków eksploatacji. przestrzegały z wycofanych pojazdów ci prowadzenie na działalności w zakresie zbierania odpadów zezwalającew posta- decyzje punkty Wszystkieposiadały punktach. 5 w kontrole dzono Punkty zbierania pojazdów przez stacjedemontażu. prawę w zakresie po- spełniania minimalnych stwierdzono wymagań roku 2011 do porównaniu w nie General- pokontrolne. zarządzenia wiadomości do stwierdzonycho nieprawidłowościach,przekazując marszałka poinformowano przypadkach 7 W nej. Wod- Gospodarki i Narodowego Środowiska Ochrony Funduszu do 1 oraz województwa marszałka cyjnej kary pieniężnej, skierowano 2 wystąpienia do administra- wymierzenia sprawie w postępowanie kary pieniężne na dwa podmioty. W 2012 nałożono r.oraz wszczęto pouczeń 3 udzielono Ponadto miot. pod- jeden na karne mandaty 2 nałożono trolnych, pokon-wydanozarządzeń pojazdów 14 demontażu stacji kontroli trakcie w Łącznie przeznaczonych. nie- cel ten na miejscach w odpadów gazynowania ma- ropopochodnychoraz substancji separatora cji konserwa- niedostatecznej wodno-ściekowej, darki gospo- dotyczyły: nieprawidłowości stwierdzane ą zki wynikaj (nie umieszczone w wykazie marszał- ą ce zustawy ozu . W 2012 r. przeprowa- ż ytym sprz ę - fot. archiwum WIOŚ 53 dów oraz bezpiecznego dla środowiska ich przetwarza- DZIAŁANIA NA RZECZ MINIMALIZACJI nia, odzysku surowców i materiałów oraz recyklingu. POWSTAWANIA ODPADÓW I OGRANICZENIA ILOŚCI Polska ma obowiązek osiągnięcia celu – poziomu zebra- ODPADÓW WYWOŻONYCH NA SKŁADOWISKA nia 4 kg na mieszkańca zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego rocznie. W 2012 roku poziom nie zo- Dokumentem programowym z zakresu gospodarki stał osiągnięty i wyniósł – 3,88 kg, jednakże znacznie odpadami był uchwalony przez samorząd województwa wzrósł w porównaniu do lat poprzednich (2011 – 3,55; „Plan Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego 2010 – 2,8; 2009 – 2,7; 2008 r. – 1,48)8. Krajowy rejestr na lata 2009-2012”, który zakładał realizację następują- przedsiębiorców i organizacji odzysku sprzętu elek- cych celów: trycznego i elektronicznego zawiera 14,7469 przedsię- • zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów biorców prowadzących działalność w zakresie wprowa- niebezpiecznych występujących w strumieniu od- dzania sprzętu, zbierania zużytego sprzętu, prowadzą- padów komunalnych poprzez objęcie 100% miesz- cych zakłady przetwarzania, działalność w zakresie re- kańców województwa zorganizowanym i selektyw- cyklingu, prowadzących działalność w zakresie innych nym zbieraniem odpadów; niż recykling procesów odzysku oraz organizacji odzy- • gospodarowanie odpadami w województwie w opar- sku sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Na terenie ciu o regionalne zakłady zagospodarowania odpa- województwa podlaskiego 92 przedsiębiorców wpro- dów (ZZO); wadza sprzęt elektryczny i elektroniczny, 369 podmio- • wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowa- tów prowadzi działalność w zakresie zbierania oraz nia odpadów; 8 zakładów prowadzi działalność w zakresie jego prze- • zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwianych twarzania. W 2012 r. przeprowadzono łącznie 15 kon- przez składowanie, poprzez oddzielenie ze strumie- troli: u 8 podmiotów wprowadzających sprzęt elek- nia odpadów komunalnych odpadów ulegających tryczny oraz 7 zbierających zużyty sprzęt. Wydano biodegradacji; 5 zarządzeń pokontrolnych, zastosowano 2 pouczenia • zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególno- oraz wydano 4 mandaty. W 2012 r. nie wydawano decy- ści odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaga- zji w sprawie wymierzania kar pieniężnych. Po przepro- niami ochrony środowiska. wadzonych kontrolach wydano 3 decyzje, w których Docelowym rozwiązaniem systemu gospodarowa- dwie nie są ostateczne. Skierowano 1 wystąpienie do nia odpadami w województwie wskazanym w aktual- 10 marszałka. W porównaniu z rokiem 2011 ilość kontroli nym Planie ma być system oparty na regionach gospo- jak i nieprawidłowości wynikających z nieprzestrzega- darki odpadami (RGO). Odpady komunalne zmieszane, nia przepisów ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym odpady z pielęgnacji terenów zielonych oraz pozostało- i elektronicznym zwiększyła się. ści z sortowania odpadów komunalnych przeznaczone Kontrola międzynarodowego przemieszczania do składowania mogą być zagospodarowywane tylko odpadów i przeciwdziałanie nielegalnemu prze- i wyłącznie w ramach danego regionu. mieszczaniu odpadów. W 2012 r. WIOŚ w Białymstoku W województwie podlaskim wydzielono cztery re- realizował następujące zadania w ww. zakresie: udział giony gospodarki odpadami (RGO): Centralny (obejmu- w projekcie kontrolnym Unii Europejskiej IMPEL TFS jący 20 gmin), Południowy (obejmujący 26 gmin), Pół- „Europejskie Akcje Inspekcyjne”, udział w akcji kontrol- nocny (obejmujący 32 gminy) i Zachodni (obejmujący nej zainicjowanej przez Wojewódzką Inspekcję Trans- 45 gmin). portu Drogowego w Białymstoku dotyczące nielegal- W regionach gospodarki odpadami wyznacza się nych transportów odpadów w postaci baterii akumula- następujące o bszary wydzielone: RGO Centralny: Ob- torowych, kontrole podmiotów posiadających zezwole- szar Białystok z instalacją termicznego przekształcania nia GIOŚ na przywóz do Polski odpadów tworzyw odpadów w ZUOK Białystok oraz pozostałymi instala- sztucznych oraz podejrzanych o nielegalne międzynaro- cjami w ZUOK Hryniewicze; RGO Północny: Obszar dowe przemieszczanie odpadów. Nie stwierdzono przy- Koszarówka; RGO Zachodni: Obszar Czartoria, Obszar padków nielegalnego przemieszczania odpadów. W ra- Czerwony Bór. Do RGO Zachodni, Obszar Czerwony Bór mach współpracy z Urzędem Celnym oraz Inspektora- kierowane są również odpady z pięciu gmin wojewódz- tem Transportu Drogowego wydano 16 opinii na temat twa mazowieckiego. W każdym RGO wyznacza się insta- oceny czy sprowadzany towar jest odpadem (w 7 przy- lacje regionalne oraz instalacje zastępcze. padkach udzielono potwierdzających odpowiedzi). Wszystkie istniejące składowiska odpadów spełnia- Straż Graniczna w 1 przypadku zwracała się do WIOŚ jące wymagania techniczne dla składowisk określane o wydanie opinii, czy towar zgłoszony do odprawy cel- w przepisach szczególnych, a niespełniające wymagań nej może stanowić odpad. W 2012 r. wydano 3 decyzje dla instalacji regionalnej, których nie przewiduje się roz- nakładające administracyjne kary pieniężne za nielegal- budowy lub modernizacji w kierunku instalacji regio- ne sprowadzanie do Polski odpadów w postaci pojaz- nalnej, uzyskają status instalacji zastępczych. Składowi- dów wycofanych z eksploatacji. ska odpadów będące instalacjami zastępczymi, nieprze- widziane do rozbudowy lub modernizacji w kierunku instalacji regionalnej, o wolnej pojemności do 10 tys. ton, należy zamknąć w terminie do 31.12.2014 r. Skła- dowiska odpadów będące instalacjami zastępczymi, 8 dane: Raport o funkcjonowaniu systemu gospodarki zuży- tym sprzętem elektrycznym i elektronicznym w 2012 roku, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. 10 Plan Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na 9 Stan na 31.12.2012 r. lata 2012-2017. 54 Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady nych jest rocznie 30 tys. ton odpadów. Drugi etap bie- etap Drugi odpadów. ton tys. 30 rocznie jest nych wytwarza- projektem objętym gmin się, 19 obszarze na Szacuje że regionów. innych tle na podlaskiego twa wojewódz- pozycja się polepszy samym tym a ralnego, pa bezrobocia oraz poprawi się jakość środowiska natu- prawystandardużycia mieszkańców. sto-się Zmniejszy po- do się przyczyni i zewnętrznych efektów tywnych pozy- szereg miało prawne. będzie przedsięwzięcia Wdrożenie wymagania aktualne spełniającego padami, od- gospodarki systemu regionalnego zintegrowanego, wprowadzenie poprzez Biebrza Komunalnego Związku terenie na odpadami gmin gospodarki 19 standaryzacja i ujednolicenie jest BSGO etapu II realizacji założeniem łań prowadzonych w ramach I etapu projektu. Głównym dzia- kontynuacją będący II, etap – Odpadami spodarki dzie mógłprzetworzyć 80tysięcy ton odpadówrocznie bę- Zakład odpadów. kompostowania oraz sortownicza odpadów hala składowe, przetwarzania pole wchodzić ma skład jego W Polsce. w zakładów wocześniejszych od- utylizacji nowoczesny Powstanierównieżzakład Karczach,w kołopadów Sokółki.być Ma jednym najno- z składowiska odpadówwraz zjejodgazowaniem. kwatery użytkowanej dotychczas rekultywacji również sko odpadów poakcyjnych. W ramach projektu dokonano składowi- azbest, zawierającychbudowlanych odpadów składowisko poprocesowych, odpadów składowiska kę wych, kompostownię odpadóworganicznych, nową niec- wielkogabaryto- odpadów demontażu stacją i odpadów nad 10 ha zbudowano m.in.: budynek główny z sortownią po- terenie na lat dwóch ponad ciągu mieszkańców.W tys. 164 przez zamieszkiwanych mazowieckiego) woj. gmin 5 oraz podlaskiego woj. gmin 21 tym (w obejmującego gmin 26 regionu obsługi do jest rocznie przewidziany odpadów i ton tys. 45 około przetworzyć i jąć przy- mógł będzie Zakład Środowisko. i Infrastruktura odpadami (gospodarka Operacyjnego Programu ziemi) priorytetu powierzchni ochrona i II ramach w nej przeprowadzo- konkursowej, procedurze w wyłoniony dów w Czerwonym Borze (gm. urucho- Zambrów). Projekt został został województwa terenie na r. 2011 W UnieszkodliwianiaOdpa- Przetwarzaniai miony Zakład okres cały przez obowiązywania Planu. funkcjonować mogą ton, tys. 10 żej runku instalacji regionalnej, o wolnej pojemności powy- nieprzewidziane do rozbudowy lub modernizacji w kie- Sortowanie odpadów, zak elzwn js Poet ibzńk Sse Go- System Biebrzański Projekt jest Realizowany ład wMiastkowie .
jących azbestw Polsce. azbestowo-cementowych płyt ton (1 351 500 tys. m tys. 900 14 tym azbest, zawierających w wyrobów ton tys. 500 15 około y iasw gi w pai uuai absu ale azbestu, usuwania sprawie w gmin inansowe by Wodnej. Pieniędzy nie wystarczyło na wszystkie potrze- Woje- i wódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Narodowego środkami wspierano odpadów Usuwanieprawnych. osób u ilość pozostała izycznych, zawierających zczegoponad 167tys. ton azbest, uosób dliwienia pozostaje jeszcze ponad 174 tys. ton wyrobów rium Polski” szacuje się szacuje Polski” rium teryto- stosowanychna zawierającychazbest wyrobów i rających azbest. Wg danych „Programu usuwania azbestu rozwiązania do problemów największych z Jednym jest zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych zawie- odpadów wytwarzanych wroku 1995. 2013 i75proc. wroku 2020–wstosunku doilościtych roku w proc. 50 o biodegradacji: ulegających odpadów brzańskiego systemu ma się przyczynić do ograniczenia 12 11 azbestowej bazie w wartych usunięto podlaskim województwie w roku 2011 W jedynie 9,1 tys. ton odpadówazbestowych. Zdanych za- wlatach2023-2032–224030m • wlatach2013-2022–358457m • wlatach2003-2012–313648m • składowania wlatach2003-2032wyniesie: wymagających podlaskim województwie w azbest cych zawierają- odpadów objętość Przewidywana dowanie. metodą Jedyną skła- ich jest azbestowych odpadów. odpadów unieszkodliwiania powstawania proces jest związany nierozerwalnie azbest zawierających robów wy-usuwaniem Program Z zakłada usunięcie etapach. wyrobów r.zawierających3 2032 w końca do azbest co plasujewojewództwo na4miejscu. (powyżej ton 270 103 województwa 1 wynosi naszego terenie na budowlanych tach wyrobów zawierających azbest zabudowanych w obiek- ilość że wynika, danych analizy Z miejsce). (13 wynosi azbestowo-cementowych rur ton 100 20 oraz kraju) w miejsce (4 azbestowo-cementowych płyt budowanych wielkości te wynoszą: 1 083 170 ton, tj. 98 470 tys. m tys. 470 98 tj. ton, 170 083 1 wynoszą: te wielkości podlaskiego województwa Dla azbestowo-cementowych. www.bazaazbestowa.gov.pl Nadalbrak szczegółowej inwentaryzacji wyrobów zawiera- 2 ) oraz 600 tys. ton rur i innych wyrobów 11 że na terenie kraju znajduje się się znajduje tereniekraju na że 12 wynika, że do unieszko- do że wynika, % sai rj) – kraju) skali w 7% 3 3 3 3 za-
fot. archiwum WIOŚ 55 wszystkie 75 gmin, które ubiegały się o środki otrzyma- nych, szkła, metalu, makulatury), baterie, zużyty sprzęt ły dotacje. elektryczny i elektroniczny. W zamian za przyniesione Mając na uwadze potrzebę działań skierowanych na odpady mieszkańcy Białegostoku otrzymują sadzonki minimalizację powstawania odpadów i ograniczanie drzew oraz upominki i gadżety. Ponadto prowadzono ilości odpadów wywożonych na składowiska, podjęto międzynarodową akcją związaną z promocją ochrony różnorodne działania związane z poszerzeniem wiedzy środowiska pt. „Sprzątanie świata” wskazującą na po- ekologicznej mieszkańców. Przeprowadzono kampanie trzebę segregacji odpadów. Kilkuletnie działanie w tym promujące właściwe postępowanie z odpadami, rozpo- zakresie przyczynia się do utrwalenia elementarnych wszechniano ulotki i broszury informacyjne. W ramach zasad selektywnej zbiórki odpadów. W 2012 r. przepro- akcji edukacyjnych zorganizowano akcję zbiórki baterii wadzono w mediach publiczną kampanię edukacyjną „Działaj czysto” w przedszkolach, szkołach podstawo- dotyczącą właściwego postępowania ze zużytymi bate- wych i ponadpodstawowych, zapewniając pojemniki do riami i akumulatorami pt. „Elektrośmiecie w naszym zbiórki zużytych baterii oraz ich odbiór. W ramach akcji, świecie. Zbieraj nie wyrzucaj”. każdego roku szkolnego ogłaszany jest EKOKONKURS Działaniami proekologicznymi prowadzącymi do „BATERIE – Zagrożenie dla środowiska i ludzi”, który minimalizacji powstawania i ograniczenia ilości odpa- cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród dzieci dów wywożonych na składowiska jest umiejętność po- i młodzieży. Począwszy od III edycji konkursu (rok stępowania z nimi. Większość wyrzucanych przez nas szkolny 2007/2008) zbieranych jest ok. 7 ton zużytych odpadów nadaje się do ponownego wykorzystania, czyli baterii. Nie tra iają one już na składowisko odpadów, ale recyklingu. Papier, metale, szkło, tworzywa sztuczne po zostają poddane procesom odzysku. Ponadto zorganizo- przetworzeniu mogą nam służyć jeszcze wiele razy. wano akcję pod hasłem: „PRZETERMINOWANE LEKI Nie powinny one tra iać na składowiska, gdyż oprócz PRZYNIEŚ DO APTEKI”, którą prowadzono na terenie tego że się tam marnują, to przede wszystkim mogą miasta Białegostoku. Akcję skierowano do wszystkich szkodzić środowisku. Dlatego prawo Unii Europejskiej mieszkańców, chcących pozbyć się przeterminowanych, oraz prawo polskie nakazują osiągnięcie do 2020 r. po- nieużytecznych medykamentów z domowych apteczek. ziomu recyklingu o wysokości co najmniej 50% w sto- Wyłoniony operator akcji ustawił pojemniki w wytypo- sunku do masy wytwarzanych odpadów danego rodza- wanych miejscach w celu dokonywania regularnego od- ju. Sposobem na odzyskanie przydatnych do recyklingu bioru zgromadzonych, przeterminowanych leków. odpadów jest ich selektywne zbieranie, czyli gromadze- W ramach „Dni Recyklingu” zorganizowano akcję edu- nie w oddzielnych, oznakowanych pojemnikach po- kacyjną „Wiosenne porządki”. Przez miesiąc na terenie szczególnych rodzajów odpadów. Im więcej odpadów Białegostoku ustawione były ogólnodostępne pojemni- odzyskamy w wyniku selektywnej zbiórki – tym mniej ki na odpady zmieszane, oraz opakowaniowe z tworzyw tra i na składowisko. Odpadów problemowych (tj. odpa- sztucznych i szkła w celu bezpłatnego pozbycia się „po- dów zielonych z pielęgnacji ogrodów i parków, zużytych zimowych śmieci” przez mieszkańców. We współpracy baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego z Polskim Radiem Białystok S.A. odbywały się interak- i elektronicznego, przeterminowanych leków, chemika- tywne audycje radiowe skierowane do dzieci i młodzie- lii, mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, zuży- ży, przybliżające zasady recyklingu odpadów oraz tych opon, odpadów budowlano-remontowe i rozbiór- uświadamiające potrzebę ich segregacji. Z okazji „Dnia kowych, odpadów opakowaniowych ze szkła w podziale Ziemi”, co roku (od 2006 r.) odbywa się konkurs EKOLU- na szkło bezbarwne i kolorowe, papieru i tektury, opa- DEK/ŚMIECIOLUDEK dla dzieci i młodzieży o tematyce kowań wielomateriałowych, tworzyw sztucznych i me- związanej z ochroną środowiska. Wśród uczestników tali) nie należy mieszać z odpadami komunalnymi, lecz festiwalu prowadzone są konkursy wiedzy ekologicz- umieszczać w wyznaczonych punktach selektywnej nej, odbywają się spektakle ekologiczne dla dzieci. Zbie- zbiórki. rane są surowce wtórne (opakowania z tworzyw sztucz- Ś fot. archiwum WIO fot.
Zagospodarowanie odpadów, wytwarzanie kompostu 56 Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady • Odpady azbest Zagospodarowanie odpadów zawieraj ocenę ichzagrożenia dlaśrodowiska. uniemożliwiakomunalnych odpadów składowiskach Braknych danych wodpadachkomunalnych oilo oceny poziomówrecyklingu. wanych odpadów komunalnych, obniża wiarygodność Recykling odpadówprzyjmo- ilości ewidencji powszechnej ziomów.Brak do się ponownego wykorzystania. nadających odpadów ilości duże nich na się składuje gdyż składowisk, zapełniania śpieszonego przy- do się przyczynia efektywność Niska 79%). – zbieranie Selektywne odpadów województwa(Polska mieszkańców 68% około dwie mentowania opłatzawywóz. doku- oraz odpady wywożącymi kontroli irmami z kańców właściwej miesz- umów posiadania brak zakresie w gmin strony ze jest przyczyną Główną województwa. obszarze całym na powszechny blem Likwidacja „dzikich” wysypisk twie sąsiedz- w gruntowych wód zanieczyszczenie że cować, sza- należy środowisko, na oddziaływania skali właściwej oceny dokonania i badań prowadzenia do tury infrastruk- odpowiedniej brak na względu wyniki Ze badań. potwierdzają co składowiskach, przy wych grunto- wód zanieczyszczenia lokalnego przypadki Niskipoziomwyposa dowisk sa zostaniezrealizowana dokońca 2015r. w NSA przesądził, że budowa spalarni przy ul. Ander- oraz inwestycji sprzeciwy ekologów. Ostatecznie wyrok, który zapadł lokalizacji długotrwałe na uzgadniania względu procedury ze opóźnieniu, ulegał cji realiza-Terminjej białostockiej. aglomeracji dla dów i Suwałkach. Ważnym elementem jest spalarnia odpa- Hryniewiczach Grajewie, Dubiażynie, Borze, wonym Czer- Czartorii, w odpadów: zagospodarowania dach zakła- regionalnych 6 na ko- oparty odpadami gospodarowaniasystem Docelowy być ma munalnymi twarzanych odpadów. wy-ilość rokułączna wych.2007 znacząco Od maleje przemysło- wytwarzanychodpadów ilości w kraju w miejsce 16 ostatnie, Zajmuje odpadów. twarzanych wy- ilości wskaźników najniższych obsza- do z jest zaliczane jednym Województwopodlaskie o rów P aó absoyh tnwą oan barierę zacji odpadów. poważną stanowią w utylizacji. Brak jest również kompletnej inwentary- azbestowych padów od- usuwania i składowanie za stawki Wysokiedów. odpa- tych składowania miejscami dysponuje nie nie praktycz-zawierającychi wyrobów azbest ilości dem wzglę- pod kraju, w miejsce zajmuje 4 niekorzystne bardzo podlaskie woj. szacunkowych, danych wg ponieważ rozwiązania, do problemem ważniejszym obiektów może być znaczniepowszechniejsze.
(zaliczanych do niebezpiecznych) do (zaliczanych ooue liczne odpadów komunalnych powoduje ści odpadów niebezpiecz- nie osiąga zakładanych po- zakładanych osiąga nie ż enia zamknię deponowanych na deponowanych obejmuje zale- obejmuje o aa pro- nadal to jest najpo- jest tych sk ących ł a- dów. odpa- przemieszczania transgranicznego dłowego nieprawi- lub nielegalnego nieprawidłowości Przemieszczanieodpadów. zały ilość ujawnionych zmalała nieprawidłowości. recyklingu, i odzysku poziomy dane zakła- osiągnęło podmiotów Więcej poprawie. uległ demontażu stacje przez działalności prowadzenia Recykling pojazdów wycofanych zeksploata- cji. dla zagrożenia środowiska zestrony tych obiektów. stwierdzono Nie WIOŚ. nadzorem systematycznym objęte są składowania ich Miejsca opakowań. ich lub obiekty.r.2 2012 pozostały koniec na Wedługstanu roślin ochrony środków przeterminowa- nych postaci w niebezpieczne odpady przechowywano których w mogilników, większość Mogilniki. twa podlaskiego. i wobec tego nie wpływają na środowisko wojewódz- województwa terenem poza Olejeodpadowe odzysk prowadzącym gospo- z darstw domowych. lekarstw przeterminowanych system zbierania skuteczny mało pozostaje rozwiązania do do utylizacji do innych zakładów w kraju. Problemem są przekazywane pozostałe a przyszpitalnych, niach spalar- Część zmodernizowanych w spalana jest odpadów środowiska. dla problemu obecnie nie i stanowi poprawie znacznej uległo latach ostatnich w Zagospodarowanie odpadów medycznych cych odzysk lubunieszkodliwianie. prowadzą- zakładów do były przekazywane Odpady przemys szości niebezpieczne Odpady przemys Nielegalny demontaż pojazdów Generalnie, w porównaniu do 2011 roku,sposób 2011 do porównaniu w Generalnie, ottih aah zlikwidowano latach ostatnich W łowe –wtymodpady są przekazywane organizacjom w więk- w łowe niebezpieczne Kontrolewyka-nie , fot. archiwum WIOŚ 57
O P Z 58 Ochrona powierzchni ziemi • Ochrona powierzchni ziemi • Ochrona powierzchni ziemi • Ochrona powierzchni ziemi • Ochrona powierzchni ziemi • Ochrona powierzchni ziemi • Ochrona powierzchni ziemi i rżysk łąk (254 ha) rolnych,oraz 290 pożarów uprawnieużytków (961 ha). pożarów 172 tym w ha, 1215 podlaskim łem województwie ogó- W obejmujące pożary 462 zanotowano roku słomy.2011 w i wy- tzw. również jest środowiska traw dla Zagrożeniem palanie nych województwa podlaskiego. rol- gruntów powierzchni wąwozową 3,6% na erozją jedynie występuje Zagrożenie 28,5%. wynoszącej ju Zagrożenieerozjąwodnąrolnychgruntów leśnychi kra-dla średniej przy 27,6%, poziomie na się kształtuje (po woj. łódzkim);średnia dlaPolski wynosi–27,6%. erozją wietrzną, co zagrożona stawia województwo na 2 miejscu w Polsce jest podlaskiego województwa Około 42,6% powierzchni gleb użytkowanych rolni- czo szeniu udziałuterenów przemysłowych (wykres 5.1). po- udziału wierzchni terenów osiedlowych wzrost przy jednoczesnym zmniej- jest zauważalny zmian strukturze po- W łączna zmalała zurbanizowane. znacząco latach w kliku przekształconych ostatnich W terenów wierzchnia wyłączone zprodukcji rolniczej ileśnej. leśne i rolne grunty stanowią 0,004%) (ok. jewództwa województwa. Tylko niewielki procent powierzchni wo- ogółem grunty pod wodami zajmują 1,36% powierzchni zbiorników; 280 ok. – jezior ilości znacznej obecnością części północnej w a rzeczną, siecią rozwiniętą dobrze Województwopowierzchni. 31,8% charakteryzujesię – część znaczną zajmują zakrzewione i zadrzewione oraz spożywczym. wiące 60,3% ogólnej powierzchni regionu. Grunty leśne przemysłem rozwiniętym rolniczymW strukturze powierzchni dominują użytki rolne stano- regionem dobrze jest podlaskie Województwo z R Zanieczyszczenie gruntu wwyniku katastrofy kolejowej wBia nieużytkiitereny różne (2,8%); • gruntyzabudowane izurbanizowane (3,7%); zakrzewienia i • zadrzewienia oraz leśne grunty • użytkirolne (60,3%); • roku stanowiły: zagospo- kierunków według województwa Obszar 2012 w darowaniawielkościzajmowanejpowierzchni i S P (31,8%); S Ś W łymstoku P poddano rekultywacji (1,7%)izagospodarowaniu (1,1%). bez zmian). W latach 2011-2012 tylko niewielką część gruntów pozostała zdegradowanych zdewastowanych gruntów gruntów (powierzchnia zmniejszeniu przy 5.3), kres (wy- GUS 0,2% ok. o zmalała nieznacznie ogółem powierzchnia danych 2010 roku do według porównaniu W zdegradowanych. i podlaskim wanych województwie W w 2012 roku zidenty ikowano 2 807 ha gruntów zdewasto- Szczególnąuwagę, zewzględu naochronę środowiska należy zwrócić nagruntyzdewastowane izdegradowane. wodne zlokalizowane wśród użytków rolnych. bagna i śródleśne oczka wodne, śródleśne a pozostałą część bagna stanowiły i oczka 90%) (ok. większość nich Wśród wzrasta. ekolo- stale użytki powierzchnia zajmowały Ich powierzchnię 0,1%. Nieznaczną – giczne 0,4% użytków rolnych stanowiłysady. jedynie że sprawiają, wegetacji) okres (krótszy ska trwałe – 32,8%. Niesprzyjające warunki klimatyczne szy udział miały: grunty orne – 63,3% oraz łąki i pastwi- zmiany istotne zaszły powierzchnię nie zajmują użytki rolne. Wśród nich najwięk- 2000-2012 okresie W w użytkowaniu gruntów (wykres 5.2). Nadal największą użytkiekologiczne (0,1%). • gruntypodwodami (1,4%); • R oeay n n wmai znezscoeo gruntu zanieczyszczonego wymianie na one Polegały obiektów. modernizacji trakcie w przeprowadzono cze napraw- Działania naftowymi. produktami gruntowych wód i ziemi zanieczyszczenia postaci w środowisku użyciu w szkód powstanie przy spowodowała obsługi personelu obiektów nej eksploatacja Wieloletnia ekologicz-świadomości niskiej i technikprzestarzałych wy ORLENS.A. dla Nafto- Koncern Polski przez zagrożeniomprzeprowadzone działania przeciwdziałania wymienić przykład można obiektów, tych Jako strony ze środowiska wzięcia mogące znaczącooddziaływać na środowisko). przedsię- przepisów obowiązujących myśl w nowiące (sta- paliw magazynowania i dystrybucji obiekty wano czy w znacznym stopniu obszarów, zdewastowa-na których zlokalizo- gruntów unieszkodliwienia doty- województwa Problemterenie na zdegradowanych i nych
fot. H. Sosnowski 59
Wykres 5.1. Kierunki wyłączeń gruntów rolnych i leśnych na stacjach paliw i baz magazynowych oraz w latach 2005-2012 w województwie podlaskim (źródło: GUS) oczyszczaniu wód gruntowych poprzez prze-
160 pompowanie ich przez separator. W ostatnim 140 okresie przeprowadzono m.in. rekultywację 120 środowiska wodno-gruntowego na obszarze 100 zlikwidowanej stacji paliw w Białymstoku 80 (ul. Baranowicka). ha 60 Równolegle Koncern wdrożył działania 40 zapobiegawcze, polegające na wyposażaniu 20 obiektów dystrybucji w urządzenia zapewnia- 0 jące właściwe bezpieczeństwo środowiska 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 wodno-gruntowego. Ograniczeniu emisji za- terenyprzemysųowe terenyosiedlowe terenykomunikacyjne nieczyszczeń służą: dwupłaszczowe zbiorniki magazynowe wraz z rurociągami technolo- gicznymi, odpowiednio uszczelnione podłoże Wykres 5.2. Zmiany struktury użytkowania gruntów wokół punktów przeładunku i dystrybucji pa- w latach 2005-2012 w województwie podlaskim (źródło: GUS) liw, separatory produktów ropopochodnych zamontowane w sieci kanalizacji deszczowej. 10000000 Ponadto prowadzony jest ciągły monitoring uǏytkirolne 1000000 szczelności zbiorników oraz systematyczny
100000 gruntyzabudowanei monitoring wód podziemnych. zurbanizowane W latach 2011-2012 Wojewódzki Fundusz 10000 gruntyleƑneorazzadrzewieniai ha zakrzewienia Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 1000 gruntypodwodami w Białymstoku do inansował szereg kierun- 100 ków działań w zakresie ochrony ziemi. Do za- uǏyygtkiekologiczne 10 dań priorytetowych zaliczono program usu- nieuǏytkiiterenyróǏne wania wyrobów zawierających azbest z terenu 1 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 województwa. Ponadto do inansował działa- nie mające na celu: rekultywację składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne Wykres 5.3. Powierzchnia gruntów wymagających rekultywacji w Nowosadach, zakup i montaż kraty gęstej w latach 2000-2012 w województwie podlaskim (źródło: GUS) i rzadkiej na oczyszczalni ścieków w Łomży, zakup systemu radiogra ii cyfrowej służące wyeliminowaniu odpadów niebezpiecznych 3500 powstających w tradycyjnym procesie uzyski- 3000 wania zdjęć rentgenowskich, budowę kwatery 2500 podpoziomowo-nadpoziomowej składowiska odpadów we wsi Odnoga (gm. Michałowo), 2000
ha nadbudowę istniejącej kwatery składowiska 1500 odpadów wraz z 3 studniami odgazowującymi 1000 w Uhowie (gm. Łapy) oraz likwidację mogilnika w Łapach, stwarzając warunki do unieszkodli- 500 wiania i usunięcia odpadów. 0 Zbliżone do naturalnych warunki środo- 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 wiskowe (niski poziom urbanizacji, słabo roz- zdewastowane zdegradowane winięty przemysł i ekstensywne rolnictwo) powodują, że na terenie województwa nastą- pił dynamiczny wzrost liczby gospodarstw ekologicznych (wykres 5.4). Ich ilość rośnie wyraźnie od 2005 roku (z 482 do 2440 Wykres 5.4. Gospodarstwa ekologiczne w latach 2005-2011 w województwie podlaskim (źródło: GUS, IJHAR-S) w 2011 r.). Powierzchnia łączna użytków rol- nych w tych gospodarstwach w 2011 roku wynosiła ok. 52,1 tys. ha, co stanowiło ok. 60000 3000 powierzchnia liczbagospodarstw 4,2% powierzchni użytków rolnych w woje- 50000 2500 wództwie.
40000 2000 Wzrost liczby gospodarstw ekologicznych a a h na terenie województwa podlaskiego jest spo- 30000 1500 liczb wodowany wzrastającym popytem na żyw- 20000 1000 ność ekologiczną, korzystnymi warunkami produkcji (dobry stan środowiska) oraz atrak- 10000 500 cyjnymi dopłatami unijnymi skierowanymi na 0 0 ten typ produkcji rolnej. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Pomiar hałasukomunikacyjnego
fot. archiwum WIOŚ 61
H 62 Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas wy czyruchlotniczy. kolejo- transport przemysłowe, zakłady negatywnie ją drogowy.port stopniuoddziału- mniejszym znacznie W najistotniej- podlaskiego województwa terenie Na trans-jest źródłemnajpowszechniejszymhałasu i szym nia skuteczności wdrażanych rozwiązań ochronnych. monitorowa- i przekroczeniami z stref diagnozowania celu w hałasu monitoringu systemu rozwój też jest ny kalnych i rekreacyjno-wypoczynkowych miast. Koniecz- strzennym prze- planowaniu w uwzględnienie jest istotne Niezwykle komunikacyjnych. ciągów wzdłuż zieleni zwartej rów nego, a także budowę ekranów akustycznych czy szpale- publicz- transportu modernizację ruchu, ograniczenie deł hałasu przez tworzenie stref wolnych od transportu, po- on jest dla nadnormatywny.źró-likwidacja ważnajest Szczególnie gdzie organizacyjne tam, hałasu i poziomu zmniejszenia techniczne przedsięwzięcia ne byćzawarteprogramachpowinnykonkret- W hałasem. przed ochronyprogramów nich z wynikających także a 100 tys. mieszkańców oraz dla dróg krajowych ilotnisk, powyżej miast dla akustycznych map sporządzenie ne żej 250 tys. mieszkańców). Aktualnie konieczne jest pil- (powy- aglomeracji dużych akustyczne mapy rządzone społeczeństwa do kompetencji władzsamorządo ochrony należą do hałasu zmierzające działaniem Działania ponadnormatywnym przed jest ononajwiększe. jęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie pod- i ponadnormatywnyspołeczeństwahałas na żenia cel średniookresowydokonaniewiarygodnejoceny– nara- jako sformułowano, 2016 roku do W Polityce Ekologicznej perspektywąPaństwa na lata 2009-2012 z i zarządzaniapoziomemhałasuwśrodowisku z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszącej się do oceny dyrektywy Par przepisów 2002/49/WE środowiska ochrony wa r.zharmonizo- 2005 w zostało prawo Polskie Pra- do wdrożenie przez prawemunijnym z wane niem hałasuzdróg publicznych. oddziaływa- z związana uciążliwościjest tej 80% nocy.Ponad w oraz dnia czasie w hałasu poziom ponadnormatywny na miesz- ogółu jest 35% ok. Polsce w że się, Ocenia narażonych kańców zachowania ptaków iinnych zwierząt. też zmienia uzdrowiskowych, czy rekreacyjnych chronionych, terenów wartości utratę bądź nie zmniejsze- poprzez przyrodniczego jakość środowiska na negatywnie również Wpływa wieka. czło- wypoczynku i zamieszkania warunków jakość na wpływającymstopniu dużym bardzo w czynnikiem jest za- odczuwalnych najbardziej z środowiska jednym zanieczyszczenie jest Jako Hałas środowiska. grożeń przemysłowe oraz hałaslotniczy. drogowy,kolejowy,zakładyruch akustycznej należą: środowisku w uciążliwości zwiększenie powodujących hałasu źródeł głównych sposób Do akustyczne. tło jakiś na wpływa w określa który hałasem widzenia, dźwięk, punktu niepożądany akustycznego Z każdy się R P –Ź H S setw msi aau a eeah miesz- terenach na hałasu emisji aspektów Ś aet Erpjkeo Rady i Europejskiego lamentu wych. Zostałyjużspo- W P 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 0020 0220 0420 0620 0820 002011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 opracowanie: WIO e Z wgęu a iloć wskś wark jest wiatrak wysokość i wielkość na względu Ze ne. Suwalsz- występujądobrewarunkigdzie meteorologicz- czyźnie, na głównie zlokalizowanych MW, 120,4 ok. mocy łącznej o instalacji typu tego 19 funkcjonuje poja- nie województwa terenie na latach Aktual- wiatrowe. ostatnich fermy – W hałasu źródła inne się wiają cymi ostopniu uciążliwości dla otoczenia. decydują-czynnikami są źródłalokalizacjaakustyczna i techniczny, stan izolacyjność także a nowoczesności, poziom ilość, których urządzeń, i maszyn nim w wanych wykorzysty- i technologicznego procesu stosowanego od stopniu dużym w uzależniony jest przemysłowego hałasu emisji Poziom zakładów. sąsiedztwie w niowej jest związane przemysłowym hałasem mieszka- zabudowy Zagrożenie lokalizacją niekorzystną z głównie mysłowy manaogółcharakter lokalny. prze- komunikacyjnego,hałas hałasu odróżnieniu od W gastronomicznych.rozrywkowychlokalachi w śniające klimatyzacje, wentylatory itp., a także urządzenia nagła- jak: handlowychtakie obiektów urządzenia waneprzez emito- równieżdźwięki przemysłowegosię łasu zalicza ha- usługowych.Do rzemieślniczychi małychzakładów wyposażenie i instalacje technologicznych, procesów emitowane dźwięki obejmuje przemysłowy Hałas przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia oraz części wadzące do5przejśćgranicznych (mapa6.1). pro- tym w 66, 65, 64, 63, 62, 61, drogi 58, 19, 16, 8, krajowenr: ważne wchodzą skład jej W km). 3203 – gminne i km 5700 – powiatowe km, 1241 – wojewódzkie km, 972 – krajowe drogi tym (w km 116 Sieć dróg11 publicznych o długość twardej nawierzchni łączną w 2011 r.miała oraz ulic skrzyżowań w otoczeniu dróg odużymnatężeniu ruchu. pobliżu w mieszkającej ności wzrost krotny lud- dla uciążliwebardzo 2 jest to Zjawisko 6.1). (wykres prawie zanotowano r. 2000 Od sta. wództwazarejestrowanychliczba wzra-stale pojazdów woje- terenie Na motoryzacji. rozwój dynamiczny ma dowisku zurbanizowanym. Wpływ na klimat akustyczny śro- w hałasu rodzajem Hałas uciążliwym komunikacyjny najbardziej jest obecnie najpowszechniej-i szym 2011 wwojewództwie podlaskim(2000r. =100%), Wykres 6.1. ogóų em Ilo ść zarejestrowanych pojazdów wlatach 2000- Ś) s. ci ħǏ arowe ci Č gniki (źród s. osobowe ło: GUS, 63
Mapa 6.1. Rozmieszczenie dróg krajowych na obszarze woj. podlaskiego (źródło: GDDKiA Oddział w Białymstoku) 64 Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas sku (Dz.U. Nr120,poz. 826). roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowi- a owżzne om aau e zld n wzrost na względu ze hałasu norm podwyższenie na się zgadzają wspomnieć, nie które ekologiczne, organizacje przez te Należy eksploatacją. ich noweprzychylnieże rozporządzeniezostało nie przyję- także a przebudową dróg, i budową z związanych kosztów stwach pań- tych w zmniejszenia do znacząco to się Przyczynia bardziej liberalne niżobowiązująceod2007r. wPolsce. Europejskiej można Unii członkowskich obowiązujące państwach innych dopuszczalne w wartości porównując że podkreślono, Ponadto dźwiękochłonnych. ekranów nia głów-wykonywa-iż podano, kosztyrozporządzenia do uzasadnieniu są W norm podniesienia przyczyną ną no o2dBwporzedzienneji5nocy. 100 tys. mieszkańców normy dopuszczalne podwyższo- porze w dB 3 dziennej i nocnej. W stre ie o śródmiejskiej miast powyżej zbiorowego zamieszkania i dzinnej mieszkaniowejorazjednorodzinnejwieloro-zabudowy terenach na kolejowych linii lub dróg od hałasu ziomy iita Środowiska Ministra la- w obowiązujące hałasu, poziomy Dopuszczalne rozporządzenie określało 6.1.), (tabela 2011-2012 tach Prawo ustawy zapisami ochrony środowiska). z (zgodnie dotrzymany on jest nie gdy dopuszczalnego, do najmniej co hałasu mu pozio- zmniejszeniu oraz poziomie tym na najmniej co utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub poprzez: środowiska jak zapewnieniu na akustycznego polega hałasem przed Ochrona stanu najlepszego kolejności, podjęciaprzedsięwzięćochronnych. pierwszej w wymagającym, stopniu w hałasu poziomy są przekroczone którego dla teren,ha- zagrożony terenprawnych, przez przepisach W się rozumie łasem wybrane miejscowości. przez przebiegających wojewódzkich i krajowych dróg akustycznej uciążliwości określenie było badań celem wojewódzkim programie W Środowiska. Monitoringu łasu wramach realizacji zadańProgramu Państwowego W latach 2011-2012 Wojewódzki Inspektoratha- Ochro- wykonywałpomiary Białymstoku w Środowiskany S uciążliwośćktórego hałasu, źródłem 3 2 1 warunkach meteorologicznych. niekorzystnych przy kilometrów kilku odległości w na (w tym infradźwięków) emitowanego przez turbiny wiatrowe. częstotliwości niskich hałasu zdrowia dla szkodliwego poziomu prawnych uregulowań jest opartych na brak badaniach medycznych dotyczących dopuszczalnego Polsce w Aktualnie żywych. któreszkodliweHz) są infradźwiękiorganizmów (<20 gólnie dla szcze- tym w częstotliwości, niskiej dźwięków zakresie w hałas również emituje wiatrak że wspomnieć, również Należy dB. 40 nych w porze nocnej maksymalny poziom ciśnienia akustycznego ziomów hałasuw środowisku (Dz.U. 2012Nr0,poz.1109). po- dopuszczalnych sprawie w rozporządzenie zmieniające roku został znowelizowany został dokument roku 2012 październiku W doby. pory oraz terenuzabudowy emisji, źródełrodzaju od uzależniono Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 waoa raiaj Zrwa aea l trnw mieszkal- terenów dla zaleca Zdrowia Organizacja Światowa Rozporządzenie Ministra Środowiska zdnia 14czerwca 2007 –P H zauważyć, że niektóre z nich ustanowiły normy ustanowiły nich z niektóre że zauważyć, 2 w trm atśi graniczne wartości którym w , 3 i podwyższył dopuszczalne po- dopuszczalne podwyższył i 1 może być słyszal-być może
Przytułach i Kościelnym,Piątnicy Bargłowie Jeleniewie, Łapach, nie, Podlaskim, Bielsku Knyszy- Supraślu, Sztabinie, Bakałarzewie, Mazowieckiem, Wysokiem Krasnopolu, wie, Michało- Nowogrodzie, Jedwabnem, Szepietowie, wie, woje- miejscowościach wództwa: 20 komunikacyj- hałasu w badania 2011-2012 latach przeprowadzono W nego na środowisko przyrodnicze. oddziaływanianegatywnego i ludzi zdrowiazagrożenia Wiatraki źród wskaźników L wskaźników miejscowo- pozostałych ściach badania wykonywano wceluokreślenia wartości W hałasem. przed ochrony stawąprowadzeniazakresie długookresowej w polityki oooyh ry rde r 1 Pąnc, Bargłowie Piątnicy, 61: nr drodze przy położonych krótkookresowe Pomiary najwyż-równieżwykazują sze wano nawykresie 6.2. zobrazo- pomiarów Wyniki ciężkich. pojazdów tym w odnoto- pojazdów, miejscowościach ruchu wyżej natężenie wymienionych największe W również wano stawia wartości pomiarów uzyskanych wporzedziennejinocnejprzed- i pomiarowych punktów Lokalizację 19). nr towano również w Siemiatyczach (przy drodze krajowej Podobnyakustycznystockiej).Sokółce stan w jak odno- KuźnicyBiało- w granicznego przejścia prowadzącejdo 16 dB w nocy wystąpiły w m. Sokółka (przy drodze nr 19, 61). nr (droga Rajgród prawiei dzień w dB 13 Wysokieponad przekroczeniao m. w wystąpiły przekroczeń nocy.wielkościw Podobne dB 20 prawie i dnia ciągu w towano w m. Sztabin (droga krajowa nr 8), o ponad 21 dB długookresowychnaj- poziomów do odniesieniu W odno- nocnej i dziennej porze w przekroczeniawiększe do- puszczalnych poziomów hałasuwśrodowisku. przekroczenia odnotowano nocnej, porze i w jak dziennej zarówno miejscowościach, wszyst- we wykazały,że zbadanych pomiary Przeprowadzone kich ska wodniesieniudojednejdoby. środowi- ze korzystania warunków kontroli i ustalania okresowych dla pór dnia i nocy (L długo- poziomów wyznaczenia do posłużyły pomiary Pod- Bielsku Rajgrodzie, Sokółce, Siemiatyczach, W laskim, Wysokiem Mazowieckiem i Sztabinie, wykonane łącznik nr8). za- przedstawia badań wyniki i pomiarowych punktów przekroczenia poziomów hałasu w miejscowościach mapa6.2. Siemiatyczach, Sokółce, Rajgrodzie, Sokółce, Siemiatyczach, łem haasuwśrodowisku sceóoe ae oyzc lokalizacji dotyczące dane (szczegółowe AeqD oraz L oraz AeqN mających zastosowanie do zastosowanie mających DWN i L i N ), które są pod- Miastko-
fot. G. Bok 65
Tabela 6.1. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeqD i LAeqN, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby oraz
LDWN i LN, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem
Dopuszczalny poziom hałasu [dB] / Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku Pozostałe obiekty i działalność Lp. Przeznaczenie terenu drogi lub linie kolejowe będąca źródłem hałasu
LAeq D / LDWN LAeq N / LN LAeq D / LDWN LAeq N / LN a) Strefa ochronna „A” uzdrowiska 1. 50 / 50 45 / 45 45 / 45 40 / 40 b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym 2. lub wczasowym pobytem dzieci i młodzieży 55 / 55 50 / 50 50 / 50 40 / 40 c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej 3. 60 / 60 50 / 50 55 / 55 45 / 45 c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo-usługowe
4. Tereny w strefi e śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców 65 / 65 55 / 55 55 / 55 45 / 45 Ś fot. archiwum WIO fot.
Pomiar hałasu komunikacyjnego
Wykres 6.2. Natężenie ruchu pojazdów w punktach monitoringu hałasu drogo- wego na terenie woj. podlaskiego w latach 2011-2012 (źródło: WIOŚ, PMŚ) Kościelnym i Miastkowie. W porze dnia średnio o 10 dB a w porze nocnej o 15-18 Sztabin,ul.Augustowska86 dB. Badania w miejscowościach położo- WysokieMazowieckie,ul.Zambrowska nych przy drogach nie mających charakte- BielskPodlaski,ul.Biaųostocka35 ru dróg tranzytowych wykazują wielkości Przytuųy,ul.Supska28 przekroczeń na poziomach kilku dB w dzień PiČtnica,ul.Stawiskowska32 i w nocy. Wielkość przekroczeń krótko- BargųówKoƑcielny,ul.Augustowska35 Jeleniewo, ul. Suwalska 6 okresowych poziomów hałasu przedsta- Bapy,ul.Sikorskiego68) wiają (mapy 6.3 oraz 6.4). Knyszyn,ul.Biaųostocka Podczas pomiarów każdorazowo pro- SupraƑl,ul.Biaųostocka wadzono rejestrację natężenia ruchu po- Rajgród,ul.Warszawska1 jazdów z wyodrębnieniem pojazdów cięż- Siemiatycze,ul.11Listopada44 kich (wykres 6.2). Z danych wynika, że naj- Sokóųka,ul . Biaųostocka114 większy ruch pojazdów ciężkich panuje Bakaųarzewo,ul.Suwalska5 w Piątnicy, Miastkowie, Bargłowie Kościel- Krasnopol,ul.W.Polskiego22 nym i Rajgrodzie (miasta położone przy Michaųowo,ul.Biaųostocka32 drodze krajowej nr 61) oraz w Sztabinie Nowogród,ul.StachaKonwy30 (droga krajowa nr 8). Natężenie ruchu Jedwabne,ul.BomǏyŷska14 w Sokółce (droga nr 19) również było Szepietowo,ul.Gųówna26 Miastkowo,ul.BomǏyŷska18 bardzo wysokie. Dominowały tu pojazdy osobowe, zanotowano również dużą liczbę 0 5000 10000 15000 pojazdów ciężkich. ƑrednialiczbapojazdówciħǏkich/dobħ Ƒrednialiczbapojazdów/dobħ 66 Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas w woj. podlaskimwlatach 2011-2012roku Mapa 6.2. Przekroczenia d ługookresowych poziomówłasu dlaporydniainocy(L ha (źród ło: WIOŚ,PM Ś) DWN iL N ) 67
Mapa 6.3. Przekroczenia krótkookresowych poziomów hałasu dla pory dnia (LAeqD) w woj. podlaskim w latach 2011-2012 roku (źródło: WIOŚ, PMŚ) 68 Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas (źród Mapa 6.4. ło: WIOŚ,PM Przekroczenia krótkookresowych poziomów ha ś) łasu dlaporynocy(L AeqN ) wwoj. podlaskimwlatach 2011-2012 69
M A I P Ś O Ś P H
Ustawa Prawo ochrony środowiska zobowiązuje staro- stów miast oraz zarządzających drogami, liniami kolejowy- mi i lotniskami do sporządzania map akustycznych. Pierw- archiwum WIO fot. szy etap mapowania akustycznego w województwie podla- skim dotyczył miasta Białystok – jedynej w województwie aglomeracji o liczbie ludności większej niż 250 tysięcy. Zde iniowane charakterystyki obszarów przekroczeń, wy- nikające z opracowanej mapy, stanowiły podstawę do opra- cowania „Programu ochrony środowiska przed hała- sem dla miasta Białegostoku”, który ma być zrealizowany do 2019 roku. Ponadto w pierwszym etapie, realizowanym w roku 2010, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Auto- strad Oddział w Białymstoku, przeprowadziła badania Pomiar hałasu w Łomży w 22 przekrojach pomiarowych na odcinkach dróg, dla których szacowane natężenie ruchu przekraczało 3 mln kowe natężenie ruchu przekracza 6 mln. pojazdów pojazdów rocznie. Punkty pomiarowe zlokalizowano na rocznie, w tym ok. 1,3 mln. to pojazdy ciężarowe, z prze- 4 drogach krajowych: nr 8, nr 19, nr 61, nr 63, nr 65 i nr 66 . prowadzonych badań wynika, że w dzień przekroczenia Od 1 stycznia 2011 roku drogi charakteryzujące się takim sięgają 13 dB, a w nocy o 15,7 dB5. natężeniem ruchu zaliczane są do obiektów, dla których Ze względu na szczególnie istotny społecznie pro- wymagane jest sporządzanie map akustycznych. Termin blem ogromnej uciążliwości drogi krajowej nr 61, bie- sporządzania map wyznaczono do 30 czerwca 2012 roku, gnącej w Łomży ulicami Wojska Polskiego i Zjazd, ko- a programy działań z nich wynikające mają powstać do nieczne jest jak najszybsze opracowanie programu 30 czerwca 2013 roku. Realizując ten zapis prawa, biało- ochrony przed hałasem dla tej trasy na obszarze miasta, stocki oddział GDDKiA opracował mapy akustyczne dla do czego zobowiązują Prezydenta Miasta Łomży zapisy dróg w województwie podlaskim, warmińsko-mazurskim Ustawy Prawo ochrony środowiska. Poza działaniami i lubelskim. doraźnymi typu poprawa jakości czy rodzaju nawierzch- W czerwcu 2012 roku na zlecenie Urzędu Miasta ni, ze względu na uwarunkowania zabudowy miejskiej w Łomży powstało opracowanie „Realizacja map aku- w Łomży, jedynym wariantem radykalnej poprawy sytu- stycznych dla dróg publicznych w Łomży, o łącznej acji jest budowa obwodnicy Łomży. 22 kilometrowa ob- długości 18 476 m”. Dokument dotyczy hałasu komu- wodnica ma powstać w ciągu drogi ekspresowej Via nikacyjnego pochodzącego od głównych ciągów komu- Baltica, której realizacja nie ma określonych dotychczas nikacyjnych w Łomży tj. ulic: Wojska Polskiego, Zjazd, szczegółów (ani czasu ani dokładnego przebiegu). Przy- Piłsudskiego oraz Alei Legionów. śpieszyć inwestycję ma dokonane wiosną 2013 roku W opracowaniu oceniono, że stan akustyczny środo- wydzielenie obwodnicy jako odrębnego zadania. wiska na terenie miasta, w otoczeniu głównych drogo- Od 23 marca 2012 roku trwają prace nad uzyskaniem wych ciągów komunikacyjnych, jest zły. Szacunkowo decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na reali- ok. 16,5 tys. mieszkańców jest narażonych na ponadnor- zację przedsięwzięcia polegającego na budowie drogi matywny hałas w porze nocnej, w tym 12,1 tys. na hałas ekspresowej S61 Ostrów Mazowiecka-Łomża-Stawiski- przekraczający dopuszczalne normy o ponad 5 dB. Po- Szczuczyn-Ełk-Raczki-Suwałki-Budzisko – granica pań- wierzchnia terenów podlegających ochronie akustycz- stwa, które są podstawą do podjęcia dalszych działań. nej, na których stwierdzono przekroczenia w porze nocnej (2200-600) wynosi 1,28 km2, na której położonych jest 5,3 tys. lokali mieszkalnych. R – P W porze dnia, narażonych na ponadnormatywny hałas jest ponad 20 tys. mieszkańców, z czego 8,7 tys. na W ramach ograniczenia uciążliwości związanej z po- hałas przekraczający normy o więcej jak 5 dB. Po- nadnormatywnym hałasem, w latach 2011-2012 In- wierzchnia terenów podlegających ochronie akustycz- spektorat prowadził planowe działania kontrolne w od- nej, na której stwierdzono przekroczenia w porze dnia niesieniu do podmiotów, w których stwierdzono wcze- wynosi 1,01 km2, na którym znajduje się 6,5 tys. lokali śniej nadmierną emisję hałasu do środowiska i które mieszkalnych. mają ustalony dopuszczalny poziom emisji, a także Dane uzyskane z opracowanej mapy akustycznej są w szeregu mniejszych obiektów, których działalność podstawą do sporządzenia programu ochrony środowi- stwarzała uciążliwość dla otoczenia, w tym dla ludzi. ska przed hałasem. Były to w szczególności – zakłady przemysłowe, zakłady Pomiary długookresowe, przeprowadzone przez mechaniczne, systemy wentylacyjno-klimatyzacyjne, WIOŚ w 2010 roku wykazały wyższe poziomy przekro- zakłady przerobu drewna, obiekty gastronomiczne, czeń. Przy najbardziej narażonej na uciążliwość aku- punkty przeładunku węgla. Działania kontrolne koncen- styczną ulicy Wojska Polskiego w Łomży, gdzie szacun- trowały się na następujących problemach:
4 Szczegółowe omówienie wyników zawiera „Raport o stanie 5 Szczegółowe omówienie wyników zawiera „Raport o stanie środowiska województwa podlaskiego w latach 2009-2010”. środowiska województwa podlaskiego w latach 2009-2010”. 70 Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • Hałas • niejszych należą: najważ- Do inwestycji. szeregu sprawą za się prawiać Bia mu ochronymu Przeciwdziałaniu nadmiernemu hałaso opracowanysłuży województwa, stolicy w mu twa zNowogrodem. rozpoczęto Księżyna, budowę drogi wojewódzkiej łączącej granicę obwodnicywojewódz- budowa trwa nem, Koryci- i Janowem między drogi przebudowę również Wykonano 61. ekspresowej drogi ciągu w Szczuczyna i Stawisk obwodnicy budowę na umowy już podpisała GDDKiA Ponadto Zambrowa. obwodnicy dwujezdniowej kilometrów 11 kierowcom udostępniono października wy odcinek (24,5 km) Jeżewo – Białystok, a na początku Dobrzyniewo. rejon – Weużytkudwujezdnio-rokudo 2012 oddano wrześniu Białystok – Knyszyn trasie na drogę wyremontowano 65 nr krajowej drogi ciągu W 8. i 19 nr drogi łączącą Wasilkowaobwodnicę dowano obwodnic. i W latach dróg2011-2012 w ciągu drogi krajowej nowych nr 19 wybu- budową akustycznego i przebudową klimatu cją, poprawy efekty moderniza- z Najlepsze związane drogowe inwestycje przynoszą wiązku uzyskania tzw. obo- pozwolenia zintegrowanego. przedsiębiorstw, także niektórych a dla kontroli, wprowadzenia, przeprowadzonych efekcie w tych transportu, podję- zostało środków działań tych z Wiele akustyczne. ekrany i maszyn urządzeń, produkcji, trybu pracy zakładu), zmiana dobór mało hałaśliwej technologii (np. organizacyjnej natury środki koszczelne, dźwię- kabiny tłumiki, akustyczne, obudowy maszyn, wygłuszenia i wyciszenia są: wanymizabezpieczeniami stoso- Najczęściej mieszkalnych. terenów dla mysłowy akustycznych, któreskuteczniewyeliminowały prze- nadmiernyhałas zabezpieczeń szereg już wprowadziło przemysłowych zakładów kontrolnej wiele działalności prowadzonej podstawie że Na stwierdzić, można ratu w2012r. (zgłoszonołącznie359skarg). przedmiotem skargzgłaszanych11% Inspekto-– do ilości niewielkiej była hałasowa Uciążliwości in- struktaży. 23 i pouczeń 25 zastosowano administracyjnych, decyzji 27 wydano pokontrolne, zalecenia 22 sowano wysto- kontroliprzeprowadzonych efekcie W hałasem. przed sprawdzenie środowiska ochrony było wymogów przestrzegania kontroli przeprowadzonych tem Przedmio- pozaplanowych. 64 oraz planowychkontroli podmioty 154 Inspektorat2011-2012 przeprowadziłlatach wej.W 25 się znajdują hałaso- Inspektoratu uciążliwości bazie zakresu z W kontrolom podlegające ograni- do zmierzających przedsięwzięć realizacji • warunków zakłady przez dotrzymywania ocenie • warunków zakłady przez dotrzymywania ocenie • łegostoku. bonc) aen ocąei cnrm miasta centrum odciążenie zapewni Sił Zbrojnych) Narodowych Niepodległości, Aleja rewskiego, Pade-J. Ciołkowskiego,I. K. Baranowickiej, do niem Gen. St. Maczka, Gen. Wł. Andersa wraz z przedłuże- Kleeberga, F. Gen. (ulice: miejska obwodnica Duża Budowa miejskiejobwodnicy Bia czenia emisjihałasu. do środowiska; hałasu emisji dopuszczalnej o decyzji posiadanych czalnych hałasuwśrodowisku; dopusz- poziomów do odniesieniu w hałasu emisji środowiskaha przed yuca ksyza isa ęze po- będzie miasta akustyczna Sytuacja asem dla miasta dla łasem wi drogowe- łegostoku Progra- . • • Fragment obwodnicy Białegostoku Nowoczesne skrzy Budowa Park Białostocki obsługujących Naukowo-Technologiczny. ulic Stoczek), ki bowej (od skrzyżowania Al. Jana Pawła II z ul. Wyso- przedłuże- niem ul. Białówny do ul. Częstochowskiej, ul. Wierz- z wraz Lipowej ul. sąsiedztwie w gów Berlinga), Z. Gen. ul. SitarskiejdoŚwiętokrzyskiej, budowa parkin- ul. Świętokrzyskiej do Antoniukowskiej ul. ul. Ciołkowskiego), (od ul. do skiej wa(od ul.Kawaleryj- przedłużeniaul.Sławińskiego cza z Al. Piłsudskiego), Al. Sienkiewi- skrzyżowaniemwrazDmowskiego Placu ul. ze do Lussy A. Placu (od Piłsudskiego J. Al. wa Budowa iprzebudowa ulicwmie Wł. Andersaiul.Gen.F.Kleeberga. Gen. ul. przebudowa Wysockiego, ul. do I Mieszka ul. od (odc. Piastowskiej ul. przedłużenia budowa Andersa (odcinek od ul. Wasilkowskiej Gen. do ul. Baranowickiej), ul. przedłużenia budowa westycje: centrum. omijając i k 2011-2012 latach W szybciej się odbywał będzie Bobrownikach. i Sprawi, Budzisku Kuźnicy, w nicznych gra- przejść do biegnące tranzytowe trasy łącząc no m.in. ścieżki na ulicach: Piastowska (od ul. War- ul. (od Piastowska ulicach: na ścieżki m.in. no miejski klimat akustyczny. W 2012 roku zrealizowa- na wpływ ma zmniejszenia co samochodowych, pojazdów ruchu do się przyczynia infrastruktury ju e uh rnyoy gaiah miasta granicach w tranzytowy ruch że ście ż owanie wBia żek rowerowych ontynuowano następujące in- następujące ontynuowano łymstoku Konstytucji budo- 3Maja, . Rozwój tego rodza- tegoRozwój . : przebudo- ście:
fot. H. Sosnowski fot. H. Sosnowski 71 szawskiej do ul. J.K.Branickiego) ul. Wł. Raginisa, na skrzyżowaniu ulic: K. Pułaskiego – S. Żeromskie- go. Dokonano zmian oznakowania ulic: Pułaskiego, 1000 lecia PP, Sokólskiej, Jarzębinowej. Wybudowa- no sygnalizację świetlną na skrzyżowaniu ul. Elewa- fot. A. Panasewicz fot. torskiej i Ks.J.Popiełuszki. wykonano przejazd ro- werowy przez ul. Elektryczną. Opracowano szereg dalszych koncepcji: ul. M.C. Skłodowskiej (od ul. J. Waszyngtona do ul. K. Kalinowskiego) ul. M. Ko- pernika (od ul. Młynowej do ul. Składowej) ul. Swię- tokrzyska (połączenie od ul. Wierzbowej do ul. Świętokrzyskiej), Al. Solidarności ul. Radzymińska (od ul. Sitarskiej do Al. 1000 lecia PP) ul. Zwycięstwa (od ul. Hetmańskiej do X LO). • Budowa systemu zarządzania ruchem w Białym- stoku (III etap projektu: Poprawa jakości funkcjono- Ekrany akustyczne na obwodnicy Białegostoku, ul. Generała wania systemu transportu publicznego miasta Białe- Stanisława Maczka gostoku, który jest realizowany dzięki do inansowa- niu ze środków Unii Europejskiej Łączna wartość projektu wynosi ok. 195 mln zł, z czego do inanso- wane z UE sięga 138 mln zł.). Elementami systemu rze te informacje, określi prognozy ruchu i w opar- będą: sterowanie sygnalizacją świetlną na około ciu o nie oraz dane historyczne, na bieżąco będzie 120 skrzyżowaniach, pierwszeństwo przejazdu dla optymalizował zarządzanie sygnalizacją świetlną. autobusów komunikacji miejskiej, tablice informu- W ramach projektu powstanie także Centrum Za- jące o utrudnieniach w ruchu, objazdach, wypad- rządzania Ruchem przy ul. Składowej, które zinte- kach, a także dostępnych miejscach postojowych. gruje całą bazę danych i umożliwi zdalną obsługę Dzięki ciągłej analizie natężenia ruchu i możliwości systemu. Projekt obejmuje także przebudowę i roz- szybszej reakcji na utrudnienia, skróci się czas prze- budowę ulic J.H. Dąbrowskiego, Al. J. Piłsudskiego, jazdu zarówno dla pasażerów komunikacji miej- H. Sienkiewicza (na odcinku od ul. Ogrodowej do ul. skiej, jak i dla pozostałych kierowców. Na obszarze I. Białówny), budowę centrum przesiadkowego przy działania systemu zostaną rozmieszczone liczne ul. H. Sienkiewicza (w rejonie rzeki Białej) a także detektory pojazdów i kamery automatycznego roz- zakup 70 nowoczesnych autobusów. Zakładany ter- poznawania tablic. Będą one mierzyć natężenie ru- min realizacji przedsięwzięcia to koniec maja 2015 chu samochodowego i czas przejazdu. System zbie- roku.
P
• Hałas drogowy. Badania prowadzone na prze- (Szypliszki, Suwałki, Sztabin) oraz na drodze nr 19 strzeni ostatnich lat na obszarze województwa (Sokółka). Należy podkreślić, że w ostatnich la- wskazują na znaczące i występujące powszechnie tach zrealizowano już kilka znaczących inwestycji przekroczenia norm na obszarach przyległych do drogowych: wybudowano obwodnicę Wasilkowa głównych ciągów komunikacyjnych. Poziomy i Zambrowa, oddano do użytku dwujezdniowy przekroczeń norm przy trasach tranzytowych są odcinek Jeżewo – Białystok. Realizowano działania od kilku lat bardzo wysokie – w porze dziennej modernizacyjne istniejących dróg: stosowane są i nocnej sięgają kilkunastu decybeli. Najbardziej remonty nawierzchni, ekrany akustyczne czy wy- narażone na hałas są populacje ludności zamiesz- łączenia z ruchu (ograniczenia ruchu) stref cen- kujące w miastach, jak i mniejszych miejscowo- trów miast. W zbyt małym zakresie realizowane są ściach, przez które przebiegają trasy tranzytowe. działania na rzecz eliminacji z ruchu pojazdów Także w miejscowościach położonych przy dro- szczególnie uciążliwych pod kątem emisji hałasu. gach nie będących tranzytowymi, odnotowano • Hałas kolejowy. Badania wykazały, że transport przekroczenia norm w porach dnia i nocy. Były kolejowy nie stanowi problemu na terenie woje- one niższe – o kilka decybeli w dzień i w nocy. wództwa. • Do najpilniejszych działań na rzecz ogranicze- • Hałas przemysłowy, stanowi zagrożenie o cha- nia hałasu drogowego należy zaliczyć budowę rakterze lokalnym, występujące głównie w dziel- obwodnic miast na trasach tranzytowych do przejść nicach przemysłowych miast. W ostatnich latach granicznych. Priorytetem powinna być budowa nastąpiła znacząca poprawa klimatu akustyczne- obwodnic na drodze krajowej nr 61, gdzie uciążli- go wokół zakładów przemysłowych, które zmo- wość hałasowa jest największa (Łomża, Grajewo, dernizowały technologie produkcji oraz dokonały Augustów, Rajgród, Szczuczyn) na drodze nr 8 inwestycji na rzecz odizolowania źródeł emisji. 72 Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne 73
P E 74 Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne między innymi w telekomunikacji dalekosiężnej, radio- dalekosiężnej, telekomunikacji w innymi między do kHz 3 jest wykorzystywanyod częstotliwości VLF, o skrótem radiowych fal oznaczany Zakres kHz 30 ści SELF, ELFiVFznalazływielezastosowań. częstotliwości zakresu z elektromagnetyczne Fale od 3Hz–3000obejmującetrzyzakresy częstotliwo- kątem tych oddziaływań prezentuje (rys. 7.1). pod emisji źródeł Podział jonizujące. lub niejonizujące właściwości mieć mogąwłaściwo- na materię względu ze elektromagnetyczne na Pola oddziaływania ści wysokiego napięcia. linie GSM, nadajniki telewizyjne,radiowe i stacje są wie zdro- i środowisko na negatywnie oddziałującymi PEM źródłami Niewątpliwienajbardziej niebezpiecznymi we, telewizory itp.). telefony,kuchenki mikrofalo- jak: takie użytku dziennego oraz urzą dzenia elektroenergetyczne stacje napięcia, przesyłowe wysokiego linie napo- wietrzne komórkowej), fonii tele- stacje CB-radio, aparaty radiowo-telewizyjne,dawcze na- anteny (np. radarowe, falstacje pomocą za nikacji komu- do służące instalacje radiolinii i wytwarzane przez wokół (powstające sztuczne i promieniowanie słońca)oraz kosmiczne atmosferyczne, promieniowanie ładowania wy- przez wytwarzane pole Ziemi, magnetyczne (pole ne natural- tromagnetycznych: elek- W środowisku pól występują źródeł rodzaje dwa elektromagnetycznych. fal postaci w przestrzeni w się rozchodzą gnetycznego ma- i elektrycznego pola Zmiany magnetycznego. oraz pola elektrycznego pola i- układu zjawiskiem jest z (PEM) elektromagnetyczne Pole złożonym zycznym R Źród E P –Ź P ła pólelektromagnetycznych S lkrcn co- elektryczne Ś W P e Cęttioc z eo ars zaał również znalazły zakresu tego z Częstotliwości we. radio-radiowewykorzystującepasmo stacje to działają Fale radiowe 300 kHz – 3000 kHz, to nich (MF)używanyzakres dotransmisji radiowych.fal WEuropieśred- troiskrowym iogrzewaniu indukcyjnym metali. elek-mocy,sprzęcie ekranowych,miennikachmonitorach prze- w również się wykorzystuje Zakres czasu. wzorzec europejski np. cyfrowe dane są nadawane częstotliwości we, w tym o zasięgu międzynarodowym. Na tych zakresach radio-falami są (LF), kHz 300 – kHz 30 zakresu Falez radio-wykorzystywanymirozgłośnie długimi przez wymi ekranowych iogrzewaniu indukcyjnym. monitorach medycznych, zastosowaniach w nawigacji na jonizuj Rys. 7.1. Podzia ce i niejonizuj i ące ł źródeł emisjipólelektromagnetycznych ące
fot. archiwum WIOŚ 75
Tabela 7.1. Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fi zyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fi zycznych, dla terenów przeznaczonych pod zabu- dowę mieszkaniową
Parametr fi zyczny Zakres częstotliwości pola elektromagnetycznego Składowa elektryczna Składowa magnetyczna Gęstość mocy Lp 1 2 3 4 1 50 Hz 1 kV/m 60 A/m -
Tabela 7.2. Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fi zyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc dostępnych dla ludności oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fi zycznych, dla miejsc dostępnych dla ludności Parametr fi zyczny Składowa elektryczna Składowa magnetyczna Gęstość mocy Zakres częstotliwości pola elektromagnetycznego Lp1234 1 0 Hz 10 kV/m 2.500 A/m - 2 od 0 Hz do 0,5 Hz - 2.500 A/m - 3 od 0,5 Hz do 50 Hz 10 kV/m 60 A/m - 4 od 0,05 kHz do 1 kHz - 3/f A/m - 5 od 0,001 MHz do 3 MHz 20 V/m 3 A/m - 6 od 3 MHz do 300 MHz 7 V/m - - 7 od 300 MHz do 300 GHz 7 V/m - 0,1 W/m2
zastosowanie medyczne, do produkcji materiałów pół- Środowiska z dnia 30 października 2003 roku1. określo- przewodnikowych czy zgrzewania opakowań. no dla terenów przeznaczonych pod zabudowę (tabela Fale radiowe od 3 MHz do 30 MHz, to fale krótkie, 7.1) oraz miejsc dostępnych dla ludności (tabela 7.2). mogące zapewniać łączność na duże odległości dzięki Parametry PEM określa się zależnie od częstotliwo- wielokrotnym odbiciom od jonosfery. Częstotliwości ści. Dla małych częstotliwości rzędu kilku – kilkuset z tego zakresu są powszechnie wykorzystywane przez herców można zmierzyć zarówno wielkości składowej krótkofalowców na całym świecie. Częstotliwości z po- elektrycznej (natężenie określane w woltach na metr – wyższego zakresu wykorzystywane są w również V/m) jak i składowej magnetycznej (natężenie określa- w diatermii, rezonansie magnetycznym i ogrzewaniu ne w amperach na metr – A/m). Dla wyższych częstotli- dielektrycznym. wości (np. radiowych) jako parametr podaje się gęstość Zakres częstotliwości od 30 MHz do 300 MHz ozna- mocy wyrażaną w watach na metr kwadratowy – W/m2. czany skrótem VHF, w Polsce powszechnie jest używany W każdym z przypadków można określić wielkość skła- skrót UKF (ultrakrótkie fale). Częstotliwości z tego zakre- dowej elektrycznej i magnetycznej. su są najpowszechniej wykorzystywane do transmisji ra- Dotychczas nie postawiono jednoznacznej diagnozy diowych, kontroli ruchu powietrznego i częściowo wyko- czy pole elektromagnetyczne niekorzystnie wpływa na rzystywane do transmisji programów telewizyjnych. organizm ludzki. Skutki oddziaływania na zdrowie czło- Zakres od 300 MHz do 3 GHz (UHF) wykorzystywa- wieka to zjawisko, któremu naukowcy z całego świata ny jest głównie przez stacje telewizyjne, telefonię ru- poważnie przyglądają się od lat. Przeprowadzono wiele chomą, radary, czy kuchenki mikrofalowe. badań, które miały to jednoznacznie potwierdzić, jed- Fale z zakresu 3 GHz – 30 GHz (SHF) i 30 GHz – 300 nak w wielu przypadkach badania dawały sprzeczne GHz (EHF) wykorzystywane są głównie przez radary, wyniki. Objawów negatywnego oddziaływania na orga- telekomunikację satelitarną, linie radiowe i mikrofalo- nizm ludzki jest wiele. Niektóre z nich to: zaburzenia we czujki przeciwwłamaniowe. snu, bóle i zawroty głowy, brak możliwości skupienia Od kilku lat wzrasta emisja pól elektromagnetycz- i koncentracji, migreny, reakcje nerwicowe, zmiany ob- nych na środowisko, co jest głównie spowodowane cią- razu krwi (zachwianie stosunku białych i czerwonych głym rozwojem telefonii komórkowej oraz rozbudową ciałek krwi), zmiany poziomu hormonów i inne. Obecny linii i stacji elektroenergetycznych o napięciu znamiono- stan wiedzy nie pozwala stwierdzić jednoznacznie, czy wym równym lub wyższym 110 kV. pola elektromagnetyczne są niebezpieczne dla ludzi. W Polsce obowiązują przepisy prawne z zakresu ochrony środowiska, służące ochronie przed nadmier- 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października nym promieniowaniem elektromagnetycznym. Warto- 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektro- ści dopuszczalne określone w rozporządzeniu Ministra magnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). 76 Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne sku (Dz.U. Nr221,poz.1645). wych badańpoziomów pólelektromagnetycznych wśrodowi- prowadzeniaokreso-sposobu i sprawiezakresuroku w 2007 pzsayh nesyh isah osa II) elek- składowej (obszar wyniki Najwyższe V/m). 0,29 miastach – Polski mniejszych dla (średnia pozostałych V/m 0,20-0,22 wyniosła W wartość średnia – 7,6%wartości dopuszczalnej. skiego –7,9%oraz Suwałki rejon Noniewicza/Korczaka Białystok ul. Radzymińska – 8,6%, Białystok ul. Wyszyń- pomiarowe: punkty wynikami następujące się Najwyższymi charakteryzowały PEM. źródeł liczby większej idzie tym za co a to zaludnienia, gęstości dużej jest wynikiem Niewątpliwie V/m). 0,41 – Polski dla (średnia tycznych (wykres 7.1; 7.2). Wynosiła ona 0,21-0,23 V/m miast elektromagne- pól uśrednionychnatężeńwartości z ną, osiedlach lub arytmetycz- średnią wyliczoną największą zanotowano dzielnicach centralnych W o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. (obszar I) 2011-2012 latach przekroczeń poziomdopuszczalnejnormy (7V/m). w badań w przeprowadzonych Z że wynika, renie całegowojewództwa (mapa7.1). te- rozmieszczonychna pomiarowych punktach 45 w prowadzono badania Corocznie MHz. 3000 do MHz 3 od najmniej co elektromagne- częstotliwości, przedziale w tycznego pola elektrycznej składowej wiejskich. terenach na i miastach mniejszychzostałych po- w tys., 50 przekraczającej mieszkańców central- nych dzielnicach lub osiedlach w miast o liczbie tj. terenów rodzajach trzech na ludności dla dostępnych obszarach na rów pomia- skoncentrowanie on pro- Zakłada 2013). realizowano 2011-2012 (2011- latach pomiarowy cyklu W trzyletniego gram 123 ustawy Prawo Ochrony Środowiska). magnetycznego w środowisku (zgodnie z art. elektro- promieniowania poziomów miary po- zakresie szerokim w roku, 2008 od dzi prowa- Białymstoku w Środowiska Ochrony sztucznych Wojewódzki liczba Inspektorat wzrasta, stale nego iż tym, elektromagnetycz- z związku promieniowania W źródeł E S kowy mogą poważnie zaszkodzić. komór- nadawczej telefon przez rozmowy długie stacji bądź krótkofalowej czy radaro- wych urządzeń pobliżu długotrwałe w już przebywanie ale groźnym, niczym jest kuchenki używanie że pamiętać, Należy mikrofalowej, czy praca przy komputerze nie i odległośćodźródła. ekspozycji czas fali, mocy fali, częstotliwość jak: takich czynników od zależy wiele Bardzo 2 rozporządzenie określa roku badań Zasady 2001 listopada 12 dnia z Środowiska Ministra oprązne iita rdwsa di 1 listopada 12 dnia z Środowiska Ministra Rozporządzenie 2 Zke oemwł oir natężenia pomiary obejmował Zakres . –P P żadnym przypadku niezanotowano w zale Wykres 7.2. Wykres 7.1. od rodzaju terenów pomiarowych [V/m] [V/m] 0 1 2 3 4 5 6 7 8 0 1 2 3 4 5 6 7 8 żno centralne centralne przekraczaj Č przekraczaj ci od rodzaju od ści terenów pomiarowych osiedla osiedla Zestawienie uśrednionych warto Zestawienie uśrednionych warto oddziaływania na środowisko, analiza porealizacyjna oraz oddziaływaniaśrodowisko,na oraz porealizacyjnaanaliza jego oceny sporządzenie jak: Przy każdymtakich przedsięwzięciu istnieje obowiązek pod- działań szeregu jęcia do dopuszczalnych, gdy najmniej niesąonedotrzymane. co PEM, poziomów zmniejszeniu pozio- oraz tych mach na najmniej co lub, dopuszczalnych niżej po- PEM poziomów utrzymanie środowiskapoprzez nu ochrony elektromagne- Prawośrodowiska, polega nazapewnieniu jaknajlepszego sta- promieniowaniem Ustawy zapisami przed z Ochrona zgodnie tycznym, R –P niku 9. Szczegółowe zestawienie lokalizacji punktów pomia- rowych oraz wyników pomiarów zamieszczono w załącz- 2,3% wartości dopuszczalnej. Gródku oraz 2,6% Radziłowie i Kościelnym rzyniewie Dob- odnotowanow obszaru typu tego dla elektrycznej składowej wartości – pomierzone Najwyższe Polski V/m). 0,19 dla (Średnia V/m średnia wartość III) 0,10-0,11 (obszar wiejskich – terenach Na najniższa była wartości dopuszczalnejiBielsku Podlaskim –6,6%. 9,3% – Szczuczynie pomiarowychw: trycznejuzyskano ŷ mieszka ŷ mieszka miast miast 0,21 0,23 dzielnice dzielnice Čcej cej ców ców o o 50 liczbie 50 liczbie tys. tys. Ƒđ warto Ƒrednia elektromagnetycznych warto Ƒ elektromagnetycznych lub lub rednia Ƒđ arytmetyczna arytmetyczna dopuszczalna dopuszczalna pozosta (źród pozosta ło: WIOŚ,PM 0,22 0,2 ų e ų e isatereny miasta isatereny miasta ści PEMw2012r. ści PEMw2011r. wzale z [V/m] z [V/m] uzyskanych uzyskanych u u (źród Ƒ Ƒrednionych rednionych Ś) ło: WIOŚ,PM w w 15 warto 15 Ƒciwarto punktach punktach 0,11 wiejskie Ś) Ƒci 0,1 wiejskie nat nat żno ħǏ ħǏ [V/m] [V/m] e e ŷ ŷ ści pól pól 77
Mapa 7.1. Lokalizacja punktów monitoring pól elektromagnetycznych w województwie podlaskim zbadanych w latach 2011-2012 (źródło: WIOŚ, PMŚ) 78 Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne • Promieniowanie elektromagnetyczne drzwiowych iokiennych. i tarasowych, zastępowanie metalowych poręczy, futryn balkonowych barierek także tworzyw takich z wykonywanie a drewna, i sztucznych tworzyw korzystaniem czeń). Zalecanejestrównież budow pomiesz- (np. architektonicznym ekranowaniu tzw. w stosować również można Włókninę włókniny. cjalnej odpo- o wiednio dobranej wielkości oczek, bądź za pomocą spe- metalowych siatek pomocą za od źródła ekranowaćstrony można budynków ściany radarowych stacji przypadku W inne. i elek- przeciwpożarowe instalacje tryczne, na iltry zakładać można zabudowań istniejących Dla podziemnymi. kablami naziemnej sieci zastąpienia do dążyć należy budowy ich etapie na już budynków.Dlatego do telefoniczną i energetyczną sieć Wotoczeniu obiektów długo-,średnio- ikrótkofalo- wych promieniowanie elektromagnetyczne wnika przez żające ichpoziomdodopuszczalnego. obni- lub eliminujące działania zastosować nychnależy dopuszczal- norm przekroczenie wykażą pomiary gdy przypadku, W PEM. kontrolnych pomiarów wykonanie Radiowo-Telewizyjny O środek Nadawczy wKrynicach anie ogrodzeń zwy- emisji PEMnaterenach gęsto zaludnionych. źródeł nowych lokalizację na wydawaniupozwoleń przy decyzyjnych organów rozwaga i ostrożność szczególna jest konieczna możliwa, obecnie jest nie szkodliwe, jest ływanie PEM na zdrowie człowieka w różnych jedno- warunkach oddzia- Ponieważstopniu jakim w pytanie, na odpowiedź konsekwencje.znaczna przewidzenia do ne Przebywaniebędącychurządzeń źródłamipobliżu w promieniowania elektromagnetycznego, może mieć trud- elewa- cjach budynków bezpośrednio zaanteną. na zakładanych tłumiących materiałów i nów ekra- stosowanie oraz anteny) zasilania torze w nego zainstalowa- tłumika ograniczeniu np. zastosowanie, poprzez lub mocy parametrach odpowiednich o teny an- dobieranie celu tym w się (stosuje antenę przez nej emitowa- mocy ograniczenie wysokości, odpowiedniej emisji. antenywłaściwena innymi:zamocowanie źródeł między to Są konstrukcjach w oddziaływanie dliwe na otoczenie stosuje się wiele metod obniżających szko- bazowe stacje przez elek-promieniowania wpływu ograniczenia celu W emitowanego tromagnetycznego o odpowiedniej wysoko Ograniczanie oddzia czalnej. dopusz- normy 10% przekraczają nie i lat kilku od poziomie podobnym na się utrzymują renu jak iśrednie wartości obliczonedlarodzajów te- elektromagnetycznych. pomiarowych punktach w Uzyskiwanewartości pól wartości rzonych zmie- wzrostu się obserwuje nie województwa obszarze na nadajników uruchamianych liczby należy zwrócić uwagę nato, żepomimowzrostu Podsumowując program pomiarowy 2011-2012 ływania anten –zamocowanie namaszcie ści
fot. A. Panasewicz 79
D I -K 80 Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna lga aance zine prwai d lt po- lat przednich. do porównaniu w zmianie zasadniczej znaczeniu uległa istotnym o zakładów liczba Generalnie nie 2011-2012 okresieśrodowisko w oddziaływaniana zintegrowane czyzakłady przetwarzania. podmioty,równieżnowe ale któreuzyskałypozwolenie zaświadczenia, wydanie o wnioskujące podmioty wej, komórko- telefonii bazowe stacje użytkujące podmioty rolne, gospodarstwa zakłady, niewielkie głównie to ki któreanalizowane).itp. są Noweopinie jednost- czenia, zaświad- o pomiarów,wnioski wyniki przedkłada miot (pod- dokumentację o oparciu w się prowadzikontrole których jednostek ewidencji do wprowadzeniem z kim wszyst- przede się wiązał który 8%, o wzroststrowano znaj- r.WIOŚ 2012 ewidencji koniec w na Wg stanu dowało się3254jednostek. Wlatach2011-2012zareje- podzielone zostały w systemie napięćkategorii. które zakładów, oddziaływania ryzyka analizy wielokryterialnej wykonanie poprzedza kontroli planu rocznego Opracowanie Kontroli. gania danychInformatycznegoSystemuWspoma-bazie w się znajdujących środowisko, na oddziałujących darczych gospo- podmiotów inspekcyjno-ewidencji działalności szczegółowej na Planowanie się opiera -kontrolnej instytucjami. innymiwspółpracyz ze wynikające ustalenia oraz nego Wojewodę, Województwa,Marszałka przez terytorial-organysamorządu zgłaszane propozycje działalności, dotychczasowej wyników analizę państwa), logicznej eko- polityki realizacji do niezbędnych priorytetowych tora Ochrony Środowiska, (zawierające kierunki działań corocz- są inspekcyjno-kontrolnej działalności Cele Inspek- Głównego wytyczne o: oparciu w określane nie cji rządowej. administra- zespolonej ramach w działających dowiska śro- ochrony inspektorów wojewódzkich pomocy przy zadania wykonujący merytoryczną wojewodowie oraz jej działalnością kierujący Środowiska Ochrony tor Inspekcjijewódzkim.Zadania realizują: Główny Inspek- administracja jako Środowiska Ochrony Inspekcja wo- centralnymi dwóchszczeblach: na działa rządowa, informowaniespołeczeństwatychwynikach o dzia- • prowadzenieśrodowiskazachodzą- stanu i badania • kontrola przestrzegania przepisów prawa w aspekcie • cza 3podstawowe kierunkidziałalności: wyzna- która Środowiska, Ochrony Prawne podstawyInspekcji funkcjonowania Inspekcji o określa ustawa rokiego dostępu doinformacji ostanieśrodowiska. sze- zapewnienie poprzez społeczeństwa wiedzy ekologicznej poziomu podniesienie także a samorządowe, gicznych i polityki ekologicznej kreowanej przez władze nie podstaw do określenia kierunków działań proekolo- stworze- Ochro-Inspekcji działalności Strategicznymijest celami województwa szczeblu na Środowiska ny R I -K C IP D łań ibadań. ności gospodarczej, działal- prowadzonej wyniku w zmian nim w cych ochrony środowiska przezpodmiotygospodarcze, S Ś W P cja nieuległazmianie. ewiden- 2011 roku do porównaniu W awarii.poważnej wystąpienia Ryzyka Zwiększonego Zakładów do 5 ka, w tym: 9 zakładów zaliczono do Zakładów Dużego Ryzy- jednostek 48 wynosiła Liczba awariizakładów w poważnejewidencji będących sprawcamipotencjalny- mi 73 posiadało pozwolenie zintegrowane). r.– 2012 koniec na stanu wg tym (w instalacji eksploatują- 74 cych zakładów 66 funkcjonowało jewództwa w odniesieniu do norm środowiskowych, na terenie wo- kompleksoweokreślającegopodmiotu zasadydziałania do dokumentu zobowiązanych – zakładów zintegrowanego największych Wśród pozwolenia posiadania . Zapewnienie przestrzegania wymagań ochrony śro- 9. dotyczą- przepisów przestrzegania Sprawdzenie 8. Sprawdzenieopa- zawartościoleju ciężkim w siarki 7. dostarczanych danych wiarygodności Sprawdzenie 6. ochrony przepisów przestrzegania Sprawdzenie 5. dotyczą- zadań gminy przez realizacji Sprawdzenie 4. dotyczą- zadań gminy przez realizacji Sprawdzenie 3. Poprawaprawaprzepisów obsza- przestrzegania w 2. Poprawa stanu środowiska oraz zwiększenia ochro- 1. jako ogólnopolskiecelekontrolne, którymi były: ślonych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska kontrolna prowadzona była w działalność ramach 10 kierunków działań, okre- Planowa komunalnych. i wych ochrony oraz przemysło- oddziaływań skutkami środowiskaprzed ludzi zdrowia stanu poprawa była Krajowym priorytetem działańkontrolnych w2012 roku w 2012roku Wyniki dzia mogących znacząco oddziaływać naśrodowisko; przedsięwzięć r.sprawie 2010 w listopada 9 dnia z Ministrów Rady rozporządzenia 51 pkt 1 ust. §2 z zgodnie norek,prowadzącychfermy przez dowiska cych „substancjikontrolowanych”; gi śródlądowej; spalania paliw oraz oleju do silników statków żeglu- energetycznego instalacjach w stosowanym łowym go Rejestru Uwalniania iTransferu Zanieczyszczeń; Krajowe- ramach w instalacje prowadzących przez ww. punktowe źródła sązlokalizowane; stwierdzoną eutro izację w jednolitych częściach wód, na w których uwagi z komunalnych czyszczeń zanie- źródeł punktowych dotyczących środowiska przekazywanych doskładowania; biodegradacji ulegających odpadów masy niczania ogra- oraz odpadami gospodarowania nadzoru i mi odpada- gospodarowania systemu organizacji cych Krajowym Planie GospodarkiOdpadami2014; w określonymi wytycznymi z zgodnie cych zamykania składowisk odpadów komunalnych, „szarej strefy”; tzw. występowania ograniczania nieniem uwzględ-szczególnym ze odpadami gospodarki rze mi zwłaszczapyłu PM10 lubbezno-alfa-pirenu; przekroczenia- z strefach ograniczenia w emisji źródełistotnych kątem pod przemysłowych kładów skutkamioddziaływaniaza- przed nyzdrowialudzi łań inspekcyjno-kontrolnych 81
10. Sprawdzenie prawidłowości realizacji przemiesz- Ś czania odpadów do krajowych instalacji posiadają- cych zezwolenie wstępne dla przewozu odpadów z „listy bursztynowej”. Wojewódzkie cele kontroli (wynikające ze specy iki regionu i działalności gospodarczej) obejmowały nastę- archiwum WIO fot. pującą tematykę: 1. Sprawdzenie realizacji obowiązków wynikających z konieczności przeciwdziałania poważnym awariom oraz przepisów dotyczących substancji i prepara- tów chemicznych REACH; 2. Sprawdzenie dotrzymywania warunków decyzji do- tyczących gospodarowania odpadami (wytwarza- nie, zbieranie, transport, unieszkodliwianie i odzysk odpadów); 3. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń wprowadza- Kontrola instalacji z zakresu przeciwdziałania poważnej awarii nych do powietrza ze źródeł energetycznych i tech- nologicznych zlokalizowanych w pobliżu obszarów • ocena eksploatacji instalacji i urządzeń chroniących NATURA 2000; środowisko przed zanieczyszczeniem, 4. Ograniczenie emisji do wód powierzchniowych i zie- • terminowość opłat za korzystanie ze środowiska. mi substancji zawartych w ściekach technologicz- Ocena działalności skontrolowanych podmiotów, nych, opadowych a także substancji szczególnie polegała na analizie stwierdzonych nieprawidłowości szkodliwych wprowadzanych do kanalizacji; i zakwali ikowaniu przeprowadzonej kontroli do 1 z 4 5. Sprawdzenie przestrzegania wymagań ustawy o ba- kategorii naruszeń1: teriach i akumulatorach; • kategoria 1 – niewielkie oddziaływanie, 6. Sprawdzenie spełniania zasadniczych wymagań ochro- • kategoria 2 – naruszenie warunków pozwoleń, ny środowiska przez wyroby wprowadzone na rynek; • kategoria 3 – zagrożenie dla środowiska, 7. Ograniczenie uciążliwości związanych z ponadnor- • kategoria 4 – zanieczyszczenie środowiska. matywną emisją hałasu do środowiska; Ocena działalności kontrolnej w odniesieniu do in- 8. Poprawa przestrzegania wymagań ochrony środo- stalacji wymagających pozwolenia zintegrowanego, wiska; wykazała (na 49 kontroli przeprowadzonych w 2012 9. Sprawdzenie przestrzegania wymagań ochrony śro- roku), w 1 przypadku zakwali ikowanie kontroli do ka- dowiska przez obiekty turystyczne. tegorii 4 i w 1 przypadku do kategorii 3. Najwięcej kon- Kontrole obejmowały następujące zagadnienia: troli zaliczono do kategorii 2. Łącznie wydano 16 zarzą- • wypełnianie obowiązków zawartych w ustawach: dzeń pokontrolnych, 3 decyzje o karach, 6 mandatów. Prawo ochrony środowiska, Prawo wodne, ustawa W przypadku 1 instalacji wszczęto postępowanie i do- o odpadach, ustawa o opakowaniach i odpadach opa- prowadzono do wstrzymania jej funkcjonowania. kowaniowych, ustawa o obowiązkach przedsiębior- Ocena działalności podmiotów z zakresu przeciw- ców w zakresie gospodarowania niektórymi odpada- działania poważnym awariom wykazała dobry stan za- mi oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, bezpieczenia i spełniania wymogów. W efekcie przepro- ustawa o międzynarodowym przemieszczaniu odpa- wadzonych kontroli wydano 4 zarządzenie pokontrolne dów, ustawa o recyklingu pojazdów wycofanych wobec zakładu ZDR, które zostały zrealizowane. Nie z eksploatacji, ustawa o nawozach i nawożeniu, ustawa stosowano sankcji do zakładów ZZR. Wobec pozosta- o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, łych zakładów wydano 1 zarządzenie pokontrolne oraz ustawa o bateriach i akumulatorach, ustawa o sub- zastosowano 1 pouczenie. Z zakresu przeciwdziałania stancjach i preparatach chemicznych, ustawa o utrzy- poważnym awariom WIOŚ przeprowadził także 2 szko- maniu czystości i porządku w gminach; lenia dla osób zewnętrznych. • przestrzeganie warunków obowiązujących pozwo- leń na wprowadzanie do środowiska substancji lub 1 kategoria 1) brak realizacji lub naruszenie obowiązków, nie- energii, związanych z bezpośrednim oddziaływaniem na • przestrzeganie warunków pozwoleń zintegrowa- środowisko, wynikających z mocy prawa i decy- nych przez instalacje IPPC, które są zobowiązane do zji administracyjnych (np. brak ewidencji, brak ich posiadania, przekazywania wyników pomiarów, brak wyko- nywania pomiarów), • dostosowanie do wymagań z zakresu ochrony śro- kategoria 2) naruszenie warunków pozwoleń, zezwoleń lub dowiska przekazywanych do użytkowania obiektów zgłoszeń określających warunki korzystania ze lub instalacji realizowanych jako przedsięwzięcie środowiska, mogące znacząco oddziaływać na środowisko, kategoria 3) brak uregulowań formalno-prawnych korzystania • sprawdzenie wiarygodności danych dostarczanych ze środowiska, nieprzestrzeganie przepisów do- przez prowadzących instalacje w ramach Krajowe- tyczących zapobiegania, usuwania lub ogranicza- go Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń, nia skutków poważnych awarii przemysłowych, • sprawdzanie właściwego funkcjonowania instalacji kategoria 4) zanieczyszczenie środowiska spowodowane za- i urządzeń, zgodnie z wymaganiami ochrony środo- niedbaniami w eksploatacji instalacji chronią- cych środowisko lub innymi działaniami użyt- wiska, kownika instalacji. 82 Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna ska wczęściach–reakcje. cych stanposzczególnych komponentów środowi- żej celów kontroli omówiono wrozdzia Szczegółowe efekty realizacji wymienionych wy- przekroczeń stwierdzonych i kontroli wyniku W • do których pokontrolnych,z zarządzeń 271 Wydano • teren, w wyjazdem z kontroli 746 Przeprowadzono • 45% tym przeprowadzonokontrole,w Łącznie 1672 • podmiotów, 1262 objęto kontrolną Działalnością • 2012 kontrolnychzrealizowanychw działań Bilans roku przedstawia sięnastępująco: dla zdrowia bądźżycia ludzi. podmiotu. Nie spowodowały one negatywnych skutków gospodarczej działalności wyniku w powietrza do 1 w do gruntu w wyniku wypadku w transporcie drogowym, substancji uwolnienie nastąpiło przypadkach 7 W ki”. każdym W przypadku przyczyną ich wystąpienia awarii). był „czynnik ludz- poważnej znamionach o zdarzeń kryteria spełniały (wszystkie kryteriami wiązującymi nie zakwali ikowano do poważnej awarii, zgodnie z obo- nich z Żadne środowiska. do substancji zdarzeń uwolnieniem z 8 miejsce miało niebezpiecznych, substancji transportem bądź gospo- stosowaniem działalności wyniku w ze 2011-2012 latach W związanej darczej załatwiono 359 różnego rodzaju zgłaszanych spraw. systematycznego roku 2012 W wymaga rozpatrywania. ich do WIOŚ nakładów co wzrostu do wzrasta, zgłaszana interwencje rok o na wniosków Ilość roku z I kach dokonano pouczeń. przypad- 79 w postaci a zł), 200 w 21 kwotę (na kary mandatów zastosowano przypadkach 61 w zł), tys. 990 ponad kwotę (na naruszenia trwania okres za karach Łącznie o decyzji 57 wydano roku działalności. 2012 w wstrzymaniu lub instalacji użytkowania wstrzymaniu o decyzję podjęto kach warunków korzystania ze środowiska, w 6 przypad- formowania Inspektoratu owykonaniu zarządzeń. poin- obowiązku niezrealizowanie także a miotów, pod- inansowe problemy podmiotów, trolowanych spraw bagatelizowanieochronykierownictwokon-środowiska przez najczęściej: były zarządzeń nania 90%. wykonano roku końca szenia 3kategorii. oczyszczalni ścieków). Niecałe 13% stanowiły naru- zanieczyszczenia nieprawidłoweji pracyściekami ziemi powierzchni dotyczyły (głównie – kategorii naruszenia 4 najpoważniejsze stwierdzono troli kon- 1% przypadku W środowiska.ochrony magań wy- naruszenia rodzaju różnego stwierdzono troli przeprowadzonychr.46% 2011 W kon- (w 14%). – w tymponad32%stanowiłykontrole pozaplanowe dzał kontrole wterenie). dzanych stwier- nieprawidłowości, Inspektorat przeprowa- przypadku W automonitoringowych. dań menty prowadzono wceluwery ikacji wyników ba- w oparciu o dokumenty (kontrole w oparciu o doku- wiło 24%zakładówwewidencji). stano- co jednostek, r.709 skontrolowano2011 (w ewidencji w zarejestrowanych 38% stanowiło co
Przyczynami nie wyko- nie Przyczynami łach opisuj ą- Wykres 8.1. zn uiżioc zizn z zanieczyszczeniem z związane uciążliwości szano kowej oraz odpadami. sprawy stanowiły wodno-ście- gospodarce w nieprawidłowościzakresu z interwencję o wniosków ilość szą wość dla mieszkańców sąsiednich zabudowań. uciążli- powodujących lecz środowisko na działywaniu większości w realizowano interwencyjne Działania lokalnymobiektówo do przypadków odniesieniu w od- Wykres wniosków 8.4.Liczba interwencj o (źród (źród na kategorie naruszeń Wykres 8.3. środowiskaze ( Wykres 8.2. 100 150 200 250 300 300 350 400 50 II tys.zų 2000,00 1500 2500 2500 3000,00 3500,00 1000,00 0 naruszeŷ ło: WIOŚ) ło: WIOŚ) kategoria 500,00 1 1 2 2 16% 000 500 000 500 500 0,00 , , III 00 00 00 0 naruszeŷ k tg a atego atego 13% 0820 0021 2012 2011 2010 2009 2008 0320 0520 0720 0921 012012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 I Kary za przekroczenie warunków korzystania 0320 0520 0720 0921 012012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 narusze Dzia Ocena kontroli podmiotów w2012r. podziale kategoria Liczba K wota 16% ri źród _ a cieki łalno kontroli na ŷ ų ųǏ o ło: WIOŚ) Ǐ onyc warunków korzystania ze ść kontrolna wstatystyce 2003-2012 ogó Emisja h k[ hk ų k em ar W nieco mniejszym zakresie zgła- [ tys. do powietrza z ų ų ] ] IV narusze kategoria 1 1 ibk Ilo b Li % % Ha cz Ƒđ ę b ų as ŷ a zarzČ ( za ź k ród ų ų ŷ dze a beznarusze podmiotów dó ói ji id dó ś Pozostaų rodowiska w ł Liczba o: WIOŚ pokontrolnych 54% w ew e id enc
ŷ Najwięk- ji ) 83
Wykres 8.5. Tematyka zgłaszanych wniosków o interwencję Ś (źródło: WIOŚ)
Niew a ciwe Inne;12% ų Ƒ Ochronaprzyrody; gospodarowanie 4% odpadami;32%
UciČǏliwoƑđ Archiwum WIO fot. haųasowa;11%
zamieczyszczenie powietrza;12%
Zamieczyszczenie Ƒciekami;30% Pobór prób i badania wstępne w terenie powietrza oraz emisją hałasu do środowiska. W szcze- gólności problemy dotyczyły: Bardzo częstą przyczyną składanych wniosków • ochrony przed zagrożeniami od odpadów (niewła- o interwencje były wieloletnie nieporozumienia sąsiedz- ściwe magazynowanie i składowanie, nieprawidło- kie, chęć likwidacji niewygodnego sąsiedztwa zakładu we zagospodarowanie odpadów zawierających czy działalności gospodarczej. W takich przypadkach azbest – eternit z rozbiórek dachów, nielegalny de- sprawa ochrony środowiska przeważnie stanowiła pro- montaż samochodów, niewłaściwe gromadzenie blem drugorzędny, a w rozwiązaniu problemu angażo- odpadów w zakładach gospodarujących odpadami wano wiele różnych urzędów. komunalnymi; W ramach rozpatrywania wniosków o interwencję • uciążliwości związane z nieprawidłowym odprowa- załatwiono 262 sprawy (część zgłoszeń – 27% przeka- dzaniem ścieków; zano do rozpatrzenia zgodnie z kompetencjami orga- • uciążliwość zakładów pod względem hałasu (emisja nom samorządowym i innym podmiotom). Przeprowa- hałasu ze źródeł typu zakłady przemysłowe, obiekty dzono łącznie 156 kontroli interwencyjnych z wyjazdem gastronomiczne, punkty przeładunku węgla, zakła- w teren. Wydano 57 zarządzeń pokontrolnych zobowią- dy mechaniczne, zakłady drzewne); zujących kontrolowane podmioty do usunięcia zaistnia- • uciążliwości obiektów inwentarskich: składowanie łych nieprawidłowości. Przeprowadzono również 37 obornika, wylewanie gnojowicy w pobliżu zabudo- kontroli w terenie z tzw. nieustalonym sprawcą. wań oraz w niewłaściwych okresach (zima), na Podsumowując, 93% wniosków załatwiono w spo- grunt zamarznięty lub pokryty śniegiem; sób „pozytywny” (poprzez przeprowadzenie kontroli, • spalanie odpadów w małych lokalnych kotłowniach, wizji lokalnej lub innej formy uzyskania informacji zadymienie przez małe lokalne kotłownie zlokalizo- i udzielenia odpowiedzi osobie lub instytucji składającej wane w pobliżu zabudowań mieszkalnych. wniosek o interwencję). Ś fot. Archiwum WIO fot.
Nowoczesna aparatura laboratorium WIOŚ w Białymstoku do identyfi kacji i wykrywania śladowych zanieczyszczeń 84 Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna • Działalność inspekcyjno-kontrolna korzystanie ze środowiska z naruszeniem warunków • odpa- wytwarzanych o informacji nieprzedkładanie • demontażu na polegającej działalności prowadzenie • wy- ewidencja prowadzonanieprawidłowo lub brak • spełniających nie odpadów składowisk eksploatacja • korzystania zakresie w formalny stan nieuregulowany Najczęściejstwierdzane nieprawidłowości to: • realizowane są przez władze wielu miast i gmin progra- • istniejące stacje paliw dostosowywane są do obowią- • wód oczyszczanie skalę większą na się wprowadza • komunalnychmo- ściekówoczyszczalnie są istniejące • niedostosowane odpadów składowiska zamknięto • szczególności w się obserwuje Pozytywne trendy w następujących działaniach: latach w ubiegłych, dotyczyły przede wszystkim spraw formalnych. jak podobnie nieprawidłowości, Stwierdzane również rodzaje przestrzegania naruszeń wymogów ochrony środowiska. stan że r.2011 r.w 2012 mioty w i stwierdzić,jak podobny.był Podobnebyły należy Ogólnie pod- kontrolowane przez środowiska ochrony przepisów spowodować wystąpienie poważnej awarii (9 może to Zakłady Dużego Ryzyka). działalność których zakładów, 48 się zintegrowane). nie r.koniec2012 na stanu wg tym (w pozwole-posiadało 73 – instalacji 74 eksploatujących zakładów 66 funkcjonowało województwa terenie na środowiskowych, norm do sieniu odnie- w podmiotu działania zasady kompleksowe jącego po- do zobowiązanych zakładów największych Wśród siadania pozwolenia zintegrowanego – dokumentu określa- od- znaczeniu istotnym zasadniczej zmianiewporównaniu dolatpoprzednich. o zakładów liczba uległa Generalnie nie 2011-2012 okresie w środowisko na działywania P ó pzoe wdorwyh a odprowadzanie na wodnoprawnych pozwoleń ków warun- hałasu, poziomie dopuszczalnym o decyzji lenia na wprowadzanie gazów lub pyłów), warunków decyzji o dopuszczalnej emisjipowietrza do (pozwo- dach marszałkowi województwa; go zezwolenia; wymagane- wycofanychbez pojazdów eksploatacji z twarzanych odpadów; obowiązujących wymogówochrony środowiska; emisję zanieczyszczeń dopowietrza; na pozwoleń brak odpadami, gospodarowaniazakresu z niezbędnychbrakdecyzji najczęściej środowiska– ze zawierających wyrobów usuwania poprzezpomoc inansowąazbest, iorganizacyjną; dotyczące my niewielkich obiektów, oniedużymobrocie paliwami; separatorydotyczyi itd.),zanieczyszczeńrównieżto przemysłowa kanalizacja wycieków, monitoring cji, instala- hermetyzacja dwupłaszowe, (zbiorniki nych technicz- wymogów prawnychwarunkówi zujących się zanieczyszczenia; miejscach, w przedostawać deszczowej kanalizacji do mogą gdzie parkingach, przy – przemysłowych zakładach w i jak deszczowej, kanalizacji wylotach na zanieczyszczeń separatorów realizację miastach poprzez w zarówno – roztopowych i opadowych stach, atakżenawsiach; mia- w sanitarnej kanalizacji sieć się rozbudowuje pra warunków do dostosowania celu rozbudowywane,w i dernizowane do obowiązujących standardów iprzepisów;
Ponadto w ewidencji WIOŚ znajdowało znajdowało WIOŚ ewidencji w Ponadto wnych (usuwanie azotu i fosforu), i azotu (usuwanie wnych eksploatacja urządzeń(często przestarzałych), które • brak środków inansowych na pełną realizację zadań, • próba ograniczania kosztów działalności irm poprzez • niewystarczająca znajomość, dość często ulegających • w dalszym ciągu brak odpowiedniego przygotowania • pojaz- demontaż (np. działalności prowadzenie celowe • zakresu z obowiązków wykonywanie nierzetelne • dłowo zawie- odpadów zagospodarowanie nieprawidłowe • postępo- niewłaściwe – rolnych gospodarstwach w • zabezpiecza- urządzeń techniczny stan niewłaściwy • wymaga- WIOŚ do przesyłanie nie niewykonywanielub • danych wykazy prowadzonenieprawidłowo lub brak • uciążliwości odorowej obiektów (zakładów przemysło- • powietrza naprawczychochronyprogramów realizacji • azbest, zawierających odpadów zagospodarowania • niepełnego dostosowania gminnych składowisk odpa- • która komunalnych, odpadów zbiórki selektywnej • w najbli Kierunki dzia eksploatacji. czania oraz ich eksploatacja z pominięciem instrukcji nie sąwstanieosiągnąćwłaściwych wielkie kotłownie); nie- szpitale, produkcyjne, zakłady gminy,małe nie, z przepisów dotyczących ochrony środowiska (głów- w szczególności zadań inwestycyjnych, wynikających su prowadzonej działalności; zakre- formalnoprawnychsprawza regulowanie nie należnychniewnoszenie środowiskowychopłat oraz środowiska; ochrony zakresie w prawnych przepisów zmianom, urządzeń obsługą się chroniących środowisko; zajmujących osób wiedzy i nych wceluuzyskania większych korzyści materialnych; praw- przepisów obowiązujących pominięciem z dów) no te obowiązki; ochrony środowiska przez osoby, którym przydzielo- Główne przyczyny powstawania tych nieprawi- rających azbest–eternit zrozbiórek dachów. cy sąsiadującymciekom wodny; zagrażają- sposób w naturalnyminawozami z wanie jących środowisko przedzanieczyszczeniem; obiekty ścieków, (oczyszczalnie zobowiązane tego do mioty przez automonitorigowych badań prawem nych dotyczące zakresu korzystania ześrodowiska; ziemi, do pozwoleń zintegrowanych; lub powierzchniowych wód do ścieków wanych wpobliżuzabudowań mieszkalnych. wych i gospodarstw prowadzących hodowlę) zlokalizo- trzymaniem normy benzo-alfa-pirenu. do- z problemorazzapylenia normy przekroczone na względu ze Łomży miasta i Białostockiej Aglomeracji stek iosób izycznych), dów, odpa- duże koszty składowania dla niewielkich jedno- typu tego przyjmowania do dostosowanych składowisk (brak wiejskich terenach na szczególnie zie eksploatacji jaki rekultywacji), fa- w zarówno składowiska monitoringusystemu go właściwe- (brak przepisów obowiązujących do dów wisk odpadów, co prowadzi do przyśpieszonego zapełniania składo- znikomymefektem,ze gminy prowadzona przez jest ści to ższym czasiedotyczą zagadnień: będące źródłem emisji do powietrza czy hałasu); : łań naktórych nale ży skupi efektów oczysz- ć uwag pod- ę 85
U I Ś 86 Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku i isyujm w y zkei. oie omówiono Poniżej pokrótce działalnośćprowadzoną wlatach2011-2012. zakresie. tym w instytucjami i mi urzęda- innymi oraz terytorialnego samorządu ganami or- z współpracarównieżjewództwa.Prowadzonabyła środowiskawo- stanu prezentacji w nych,udział biorąc uczestniczył w wielu regionalnych imprezach ekologicz- lub współorganizował czy Inspektorat mediami. internet, z kontakt książkowych, publikacji druk jak: przekazu takie kanały i formy różne celu tego do rzystując wyko- zadanie, to realizuje Białymstoku w Środowiska Ochrony InspektoratWojewódzki środowiska. stanie informacji o do dostępu powszechnego zapewnienia społeczeństwu zasady realizacja jest przepisów jących 1227 zpóźn.zm.). poz. 199, Nr U. (Dz. środowisko na oddziaływania ocenach o jego i oraz środowiska środowisku ochronie w społeczeństwa udziale ochronie, o informacji udostępnianiu o r. 2008 ka 2007, Nr 44, poz. 287 z późn. zm.; szczególnych elementów środowiska. Publikacje stano- Publikacje środowiska. elementów szczególnych po- ocen wyniki i Inspektoratu działalności mowanie podsu- szczegółowe roku…”stanowiące w podlaskiego formacji ostanie środowiska naobszarze województwa „In- wersje internetowe corocznie są przygotowywane czytelników dociekliwych bardziej Dla województwa. środowiska stanu ocenę kompleksową zawiera i torski w latach 2009-2010”. Książka ma charakter popularyza- województwaśrodowiskapodlaskiego stanie o „Raport publikacji Bibliotekaserii z Środowiska Monitoringu pt. cyklicznej edycję siódmą wydano elektronicznej i wej także książko- formie a komunikatów.W i biuletynów środowiska, portów, dotyczące informacje i Dane działalności WIOŚrozpowszechniane były wpostacira- P dowiska ele- jest środowisku o informacji Upowszechnianie OchronyŚro-Inspekcjiustawowej działalności mentem R 1 Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jedn.: Dz. U. Dz. jedn.: (tekst Środowiska Ochrony Inspekcji o Ustawa 1 S . Zgodnie z prawem, ideą nadrzędną obowiązu- Ś Ustawa zdnia3październi- W P publicznej (Dz. U. Nr 67,poz.619). dzenie MSWiA z 17 maja 2002 w sprawie biuletynu informacji Rozporzą- zm.); późn. z poz.1198, 112, Nr U. (Dz. publicznej formacje o środowisku i jego ochronie (Dz. U. nr 186, poz. 1249). in- zawierających dokumentach o publicznie danych wykazu układu dostępnego zawartości oraz wzoru sprawie w r. 2010 stra Środowiska za środowisku o informacji udostępniania Sposób pośrednictwemokreślaInterneturozporządzenieMini- S nicznych. gra- wód jakości oceny szczególności w a granicznym, nerom informacje o stanie środowiska w obszarze przy- W ramach prowadzonej współpracy międzynarodo- zagranicznymprzekazano Białorusią part- Litwąi z wej kowane nastronie Inspektoratu). cjom naukowym oraz innym odbiorcom (a także opubli- instytu- zainteresowanym uczelnianym, i bibliotekom publicznym samorządowej, i rządowej administracji organom przekazane zostały Opracowania poszczególnych powiatów. terenach na środowiska oraz stanu województwa oceny obszarze na środowiska nentów kompo- poszczególnych oceny zawierających nikatów) infor- materiałów innych 84 opracowano Ponadto macyjnych (publikacji, opracowań tematycznych, komu- zawartych informacji w wydaniu książkowym Raportu. aktualizację jednocześnie wią 3 2 u o nomci publicznej informacji Zgodnie z do wymogami przepisów dotyczących dostę- pu wyni- rowych województwa wizualizacja (zakładka: → Stan powietrza ciągła on-line). również jest Prezentowana ków monitoringu powietrza z automatycznych stacji pomia- ności inspekcyjno-kontrolnej. działal- i Inspekcji działalności zakresuprogramowe z i prawne dokumenty inter- podstawoweserwis własny jest aktualizowany bieżąco Na zawierający netowy duje się wyszukiwarka dokumentów. znaj- gdzie Publikacje, → www.zakładce: w wios.bialystok.pl; Inspektoratu stronie na udostępniana jest twa wojewódz-środowiska stanie o publikacji i materiałów ich udostępnienia (nawniosekzainteresowanego). sposobie i rejestrach prowadzonych o informacje oraz plany i badań programy równieżkontrolnej tu działalności Opublikowanobieżącej z informacje działania, wania izasadachudostępniania. informacji wyszukiwaniu przechowy- jego miejsca określeniuoraz dokumencie o szybkiemu służą Wykazy Inspektoratu.posiadaniu w środowiskubędące o macje zawierającychinfor-dokumentach danych o wykazy ne aktualizowa- systematycznie Wykaz zamieszczono publikacji) → ochronie jego i środowisku o Na stronie BIP WIOŚ w Białymstoku (w zakładkach: Informacje → jest informacja publiczna. informacji publicznej) systemu podstron, na których udostępniona udostępniania do zobowiązanej instytucji każdej (dla ujednoliconego z się Pu- składa który Informacji blicznej, Biuletynu do link dostępny jest WIOŚ Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji do dostępie r.o 2001 września 6 dnia z Ustawa września 22 dnia z Środowiska Ministra Rozporządzenie 2 . Większość opracowanych przez WIOŚ 3 a toi internetowej stronie na 87
Strona internetowa WIOŚ – podstawowe źródło informacji o wynikach badań i ocen stanu środowiska województwa podlaskiego 88 Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku ska, op.cit. 4 przekazano i wiska opracowano r. 2011-2012 latach W środo- stanie o informacje 32 samorządowym organom gionach oraz współ inansowania programów badań. re- w środowiska stanu badania programów tworzenia również dotyczy lokalnym samorządem z Współpraca zagadnienia. bieżące są dyskutowane samorządowych organów komisji posiedzeniach i sesjach Na dłowości. występującychnieprawi- najczęściej i problemów niem wskaza- kontroli ze powiatów,terenach na badań wyniki i podmiotów zawierające środowiska stanie nym wojewódzkiego oraz rad powiatów, informacje o aktual- samorządo- administracją z współpracy ramach W wą Inspektorat prezentuje corocznie, na sesjach sejmiku W powietrza. stanie aktualnym o informacji nienie udostęp- o wnioski to 50% tym w informacji, 317 lono udzie- Łącznie Środowiska. Monitoringu Państwowego dotyczyła 2011-2012 udostępnienia wyników badań pochodzących z systemu latach w złożonych wniosków drogą elektroniczną lub ustnie. Zdecydowana większość macji → o środowisku. Wniosek można złożyć na piśmie, infor- wzór orazUdostępnianie wniosek na zakładce: informacji udzielania Zasady w się znajduje wniosku U trzeby inneniżte, które sąokreślone ustawowo. po- na informacji i danychwytwarzanych użyteczności wysokiej o świadczy oraz środowiska stanie o danymi szczególności w a środowiskową, problematyką wanie zaintereso- duże Średnio wrokupotwierdza stronę internetowąco WIOŚodwiedzi- osób, tys. 100 ponad ło dla celówdydaktycznych. prac oraz dyplomowych prac projektowych, prac typu różnego środowiskowych, pozwoleń i decyzji wydania środowisko, na oddziaływania ocen odpadami, wania gospodaro- i środowiska ochronyprogramów i planów opracowania potrzeby na wykorzystywane były macje • 2 szkolenia dla samorządów, funkcjonariuszy Poli- funkcjonariuszy samorządów, dla szkolenia 2 • cykl 3 szkoleń dla samorządów, funkcjonariuszy Po- • działania poważnym awariom. W2012roku były to: przeciw- i monitoringowej kontrolnej, Ponadto WIOŚ działalności zorganizował szereg szkoleń z zakre- su nych jednostek. in- posiedzeń 21 oraz samorządowych organów czych robo- posiedzeń 25 powiatu, rad 12 ocenie środowiska, stanu poświęcone województwa sejmiku sesje 2 się Na podstawie art. 8a ustawy o Inspekcji Ochrony Środowi- Ochrony Inspekcji o ustawy 8a art. podstawie Na anm wro pzmsoy oa usuwania oraz przemysłowym awariom ważnym po- przeciwdziałania dotyczących przepisów nych aktual- przeglądu zakresu z GranicznejStraży kach, Suwał- w WeterynaryjnejInspekcji Państwowej cji, transgranicznego przemieszczania odpadów; i odpadów transportu czących doty- przepisów zakresu z Drogowego Inspekcji Transportu oraz Granicznej Straży Celnej, Izby licji, 4 . Z udziałem przedstawicieli Inspektoratuprzedstawicieliodbyły udziałem Z . ,
Infor- gicznych. proekolo- kampanii organizacji okazji przy wywiadów również Udzielano środowiskowych. problemów nych lokal- dotyczące informacje prezentowano Najczęściej W ramach współpracy ze środkami masowego kazu prze- udzielono 85 wywiadów dla prasy, radia i telewizji. gmin- samorządów przedstawicieli dla szkolenie • ludzi oraz ocenastanuwód wwojewództwie podlaskim”. zdrowie na wpływ ich i wód czystości stanu „Zagrożenia wody „Bezpieczeństwo pt.: prezentację wygłosiła żywności”.Godula i Alicja Pani hasłem pod r. Kolejna edycjaVII Światowego WodyDnia odbyłasię 21-22.03.2012 nieniem wskaźników biologicznych. cych województwa podlaskiego, ze szczególnym uwzględ- wód chemicznego i ekologicznego stanu oceną z tym w wód, ochrony problematyką z młodzież znając życiem, jest woda a dostęp do niej jest prawem „Czysta każdego człowieka...” zapo- pt. prezentację wygłosiła któraŚrodowiska Monitoringu Działu Kierownik – dula Go- Alicja Łomży w WIOŚ Delegatury przedstawicielka nie którzy mają dostępu miast, do czystej wody. W imprezie udział mieszkańców wzięła położenie trudne na zwrócenieuwagii ekologicznejmłodzieży świadomości podniesienie było spotkania celem Głównym wy- zwania” miejskie na Odpowiedź miast. dla „Woda hasłem należy wymienić: nich Wśród ekologicznej. tematyce o szkoleń i nariów Inspektoratu przedstawiciele semi- 2011-2012 konferencji, regionalnych latach szeregu W w udział brali I – AlicjaGodula Ś wiatowy DzieńWody wŁ omż nach. gmi- w porządku i czystości utrzymaniu o ustawy znowelizowanej życie w wejściu po komunalnymi, podlaskiego województwa z zakresu nowych zasad gospodarowania odpadami całego terenu z nych Ochrony Środowiska; Inspekcji odpowiadającym zakresie w skutków ich y –prezentację wyg dya i V eyj pod edycja VI się odbyła 18-19.04.2011 dniach W Łomży.w Gimnazjalnych i Drzewnych Szkół Zespole w ekologiczne warsztaty corocznie są ganizowane or- obchodów ramach W Ś wiatowy Dzie łasza pracownik WIO ń Wody. płyną- Ś
fot. B. Rydel 89
W programie obchodów święta zorganizowano XXVII edycji Olimpiady Wiedzy Ekologicznej. również warsztaty laboratoryjne z zakresu badania Dnia 21 kwietnia 2012 roku w Urzędzie Marszałkow- wody, konkursy z wiedzy ekologicznej i konkurs foto- skim Województwa Podlaskiego w Białymstoku odbył gra iczny. Patronat honorowy nad imprezami objął się etap wojewódzki. W przeprowadzeniu konkursu, Prezydent Miasta Łomży i Radio Nadzieja. z ramienia Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Śro- dowiska w Białymstoku, udział wzięły panie: Urszula Światowy Dzień Moni- Męczkowska i Katarzyna Płońska. Podlaski Wojewódzki toringu Wód. Organizo- Inspektor Ochrony Środowiska, pani Grażyna Żyła-Piet- wany jest corocznie przez kiewicz ufundowała część nagród rzeczowych. irmę ANIMEX Grupa Dro- biarska S.A. Oddział w Su- „Bezcenne krople-woda w naszym regionie” – wałkach we współpracy szkolenie nauczycieli zorganizowane przez Suwalski z Wigierskim Parkiem Na- Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Suwałkach. W dniu rodowym przy udziale przedstawicieli Inspektoratu. 26.10.2012 r. w siedzibie Delegatury WIOŚ w Suwałkach Ostatnie obchody miały miejsce 20.09.2012 r. Uczestni- gościli nauczyciele suwalskich szkół. Uczestnicy szkole- czącej w zajęciach młodzieży przybliżono problematykę nia zapoznali się z działalnością Inspekcji Ochrony Śro- monitoringu wód oraz przedstawiono profesjonalny dowiska i funkcjonowaniem laboratorium. Szczególnym sprzęt używany do poboru prób wody i oznaczania tem- zainteresowaniem cieszyła się aparatura laboratoryjna peratury i zawartości tlenu rozpuszczonego. Uczniowie oraz terenowy sprzęt pomiarowy. Pracownicy Delegatu- poznali także walory przyrodnicze Wigierskiego Parku ry przybliżyli słuchaczom działalność kontrolną, sposo- Narodowego zwiedzając pobliską ścieżkę edukacyjną by monitoringu niektórych komponentów środowiska „Suchary”. Następnie młodzież samodzielnie oznaczała oraz zapoznali ze stanem środowiska regionu, zwraca- podstawowe parametry wód Jeziora Czarnego oraz Sucha- jąc szczególną uwagę na problemy zanieczyszczenia ru II za pomocą testów terenowych. Obchody zakończyło i eutro izacji wód oraz oceny stanu wód powierzchnio- wręczenie nagród zwycięzcom quizu ekologicznego. wych w województwie podlaskim. Ś Ś fot. archiwum WIO fot. archiwum WIO fot.
Światowy Dzień Monitoringu Wód – prezentację sprzętu pomia- Szkolenie nauczycieli szkół suwalskich w Delegaturze WIOŚ rowego prowadzi pracownik WIOŚ – Alfred Dorochowicz w Suwałkach
Międzyszkolny konkurs „Chrońmy przyrodę Konferencja Lokalnej Grupy Rybackiej „Pojezie- i środowisko”. zorganizowany 26.03.2012 r. w Zespole rze Suwalsko-Augustowskie”. W konferencji, która Szkół nr 6 im. K. Brzostowskiego w Suwałkach. Do kon- odbyła się w Serwach w dniu 17.12.2012 r. uczestniczyli kursu przystąpiło 24 uczniów z czterech suwalskich pracownicy Delegatury WIOŚ w Białymstoku: Wiesława szkół ponadgimnazjalnych. Uczestnicy zmagali się przez Blusiewicz – kierownik Delegatury w Suwałkach i Alfred 60 minut z 50 pytaniami dotyczącymi różnorodnych Dorochowicz – kierownik Działu Monitoringu Środowi- zagadnień z zakresu ochrony przyrody oraz środowiska ska, którzy przedstawili prezentację „Stan środowiska (pojęcia z zakresu ekologii, organy zajmujące się ochro- Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego”. ną przyrody i środowiska różnych szczebli i ich kompe- tencje, organizacje ekologiczne, stan środowiska w kraju Ponadto w ramach upowszechniania informacji – dane statystyczne, ochrona powietrza, wód, gleb, la- o środowisku WIOŚ był organizatorem praktyk zawodo- sów, odpady, wpływ rolnictwa). W pracach komisji kon- wych dla uczniów szkół oraz praktyk studenckich i staży kursowej udział wzięli przedstawiciele sponsorów: Wi- dla absolwentów szkół wyższych. W 2012 roku uczest- gierskiego Parku Narodowego, Nadleśnictwa Suwałki niczyło w nich 12 osób. oraz WIOŚ Delegatury w Suwałkach reprezentowanej przez Panią Agatę Martynę Zega. Laureatów konkursu nagrodzono dyplomami i nagrodami książkowymi. WIOŚ przekazał wszystkim uczestnikom konkursu oraz ich nauczycielom 30 egzemplarzy publikacji „Raport o stanie środowiska województwa podlaskiego w latach 2009-2010”. 90 Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku • Upowszechnianie informacji o środowisku 91
O P 92 Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody świecie. Wszystkie pochodzą zbiałowieskiej hodowli. całym na 3000 spośród polskiej), stronie po 440 około czego (z żubrów 750 około żubr.tu Żyjejest parku lem Symbo-tysięcy. 25 około liczyć może leśny masyw ten zamieszkujących gatunków liczba rzeczywista więc a się, że puszczańska fauna jest rozpoznana w około 50%, rząt (w całej Polsce jest ich około 35-40 tysięcy). Szacuje zwie- gatunków tysięcy 12 różnorodnościąbiolo- dużą Park charakteryzujesię ponad tu występuje giczną, dzictwa światowego. dzie- obiekt transgraniczny Europie na w trzech siedmiu i świecie z jeden Białowieskiej Puszczy w powstał sposób ten W ha). (4500 ścisłej ochronie podlegający Puszcza”, „Bieławieżskaja narodowego parku ruskiego biało- fragment wschodu od doń przylegający na wego UNESCO rozszerzyło status obiektu dziedzictwa świato- Listę ŚwiatowegoDziedzictwa Kulturowego UNESCO.r. 1992 W prestiżową kultury na dla wpisano ludzkości, znaczenia dziedzictwa dużego i racji z 1979 w Ścisłej Ochrony Obszar Żubrów). Pokazowym Rezerwatem i hodowlanymi rezerwatami trzema (z Żubrów Hodowli Ośrodek Ochronnyi OchronnyObrębHwoźnaOrłówka, Obręb administracyjne: jednostki trzy wchodzą parku we wskali Europy obiektyprzyrodniczo-krajobrazowe. położo- narodowych parków czterech unikato- granicach się W znajdują podlaskim województwie w nych obszarychronionego krajobrazu –444171,2ha. • parkikrajobrazowe –83531,9ha, • rezerwaty przyrody –23531,9ha, • parkinarodowe –92143,9ha, • prawną ochroną objętych obszarów Powierzchnia w 2011r. wynosiła645634,4ha,wtym(wykres 10.1): po- 30,5% wynoszący wierzchni województwa (Polska –29%). lesistości stopień wysoki ra, lo- jezior,i faunai bogata rzek sieć rozwiniętaprawną, mało zmienione działalnością człowieka objęte ochroną stosunkowoprzyrodnicze atrakcyjneobszary nie na się kraju tle na się wyróżnia podlaskie Województwo Składają waloramiprzyrodniczymi.ponadprzeciętnymi R S S Ś aj żba Oene skład w Obecnie żubra. lacji popu- wolnościowej świecie na największej sztuk, kaset lasu kil- liczącej oraz pierwotnego fragmentu Europie w ostatniego Białowieskiej, czy Pusz- fragmentu chowanego za- najlepiej ochrony z Znany BiałowieskiParkNarodowy . dik Srż Rzędziany – na Suraż dopływamiodcinku z rzeka mi koryta- wieloma Płynąca ha. 810,23 6 powierzchni na rwi pokrytą Na- rzeki dolinę szuwarami i zabagnioną nie wy. Narwia
Park chroni rozległą, sil- rozległą, chroni Park k Pr Narodo- Park ński W P 22,0% zizznc fró i crnw zadj sę duże się znajdują zimowiska nietoperzy. schronów) i wojskowych fortów budowli (zniszczonych podziemiach W łoś. Charakterystycznym jest ob- tym bytującymna ssakiem szarze pie Środkowej. Euro- w ostoi najważniejszych z jedną stanowi Biebrza obszarów,podmokłych rozległych, wymagających tych, siewkowa-ptaków Dla corocznychwędrówek. czasie w Kotlina Biebrzańska ma ogromne wypoczywającychoraz znaczenie żerujących ptakówgatunków dla lu wie- krzykliwy oraz sowa błotna. orlik puchacz, białowąsa, i białoskrzydła rybitwa raw, żu- zmienny, biegus wielki, kulik kszyk, dubelt, niczka, pta- gatunki lęgowe charakterystyczne Najbardziej ków to: (widoczny batalion w emblemacieparku), wod- geogra icznego znajdujesięwstre ie tajgiitundry. gatunków,także borealnych,zasięgu a którychcentrum gatunków lęgowe stanowiska izolowane tu Występują gatun- wiele gniazduje Biebrzańskich bagiennym. środowiskiem Bagnach ze Na związanych ptaków ków rzadkich gatunków, jakstorczyki, rosiczki, widłaki. różnorodno- ogromną się odznacza roślinna Szata ścią, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu zanikające winnych częściachkraju. we (brzoza niska, wierzba lapońska, gnidosz królewski), skowych,zawierających relikto-i rzadkie gatunki liczne Szczególnie cenna jest duża grupa zbiorowisk mechowi- (olsy,brzeziny,leśne łęgi). także szuwary, fowiskowe,a błotniak stawowy. jest Narodowego Parku Narwiańskiego lem Symbo-edypus. strzępotek dzienny motylchroniony tu występuje Polsce w stanowisk trzech z jednym Na rze. tchó- gronostaje, m.in. spotkać też tu Można bataliona. bojownika i zwyczajnego bielika m.in. ptaków,tunków nią”. Park jestsiedliskiembardzo wieluzagrożonych ga- Amazo- „Polską nazywane krajobrazy unikalne tworzy powierzchni województwa podlaskiego w2011roku ( Wykres 10.1.Udzia 4,1% 1,2% ł wybranych form ochrony przyrody wogólnej 4,6% ik wde bgen, tor- bagienne, wodne, wiska zbioro- się znajdują nionym chro- terenie Na Ramsar. cją szarów chronionych Konwen- ob- wodno-błotnych listę na wpisany Jest Biebrzańskiej. Kotliny terenach na łożony po- ha, 223 59 powierzchni o wy. Największy park w Polsce Narodo- Park Biebrzański 68,1% pozosta chronionego obszary parki rezerwaty parki krajobrazu źród krajobrazowe narodowe ų chronionego e ło: GUS) tereny przyrody 93
Wigierski Park Narodowy je i tworzy liczne, długie jeziora-starorzecza powstałe Obejmuje obszar 15 053,6 ha. po zmianach biegu. W okresach normalnej wiosny kory- Został powołany w celu ochro- to rzeki znika, a spływające wody z roztopów wiosen- ny przyrody jeziora Wigry nych tworzą olbrzymie rozlewisko-jezioro, z wystający- i powiązanej z nim sieci cen- mi z wody drzewami i krzewami. Atrakcją tej pory roku nych ekosystemów, przede jest obecności odpoczywających tu, olbrzymich ilości wszystkim wodnych – rzek dzikiego ptactwa, powracającego do swoich miejsc lęgo- (m.in: Czarnej Hańczy, Wia- wych. Łączna powierzchnia objęta ochroną wynosi trołuży, Kamionki) i jezior 7353,5 ha. (np.: Białe, Długie Wigierskie, Pierty, liczne „suchary”). Łącznie na obszarze Parku Suwalski Park Krajobrazowy znajduje się 42 zbiorników wodnych. Obszary wodno- jest najstarszym parkiem kra- -błotne Parku od 2002 r., objęte są konwencją RAMSAR. jobrazowym w Polsce, utwo- Jezioro Wigry, w 1975 r. wpisane zostało na listę najcen- rzonym w 1976 r. Celem niejszych zbiorników wodnych na świecie w ramach ochrony jest zachowanie uni- tzw.: Projektu „Aqua”. W granicach Parku występuje bli- katowego krajobrazu polo- sko 800 gatunków roślin naczyniowych, ponad 200 ga- dowcowego, szczególnych tunków mchów i wątrobowców, ok. 300 gatunków poro- wartości przyrodniczych i geo- stów. Bogata jest również lora glonów, zasiedlających logicznych. Park położony jest na Pojezierzu Północno- parkowe wody. Wśród roślin rosnących w Parku aż 75 suwalskim, które stanowi przykład krajobrazu polo- taksonów objętych jest ochroną gatunkową, przy czym dowcowego z licznymi wzniesieniami morenowymi, 61 ochroną ścisłą, a 14 częściową. Na szczególną uwagę wzniesieniami kemowymi, dolinami rzecznymi, niecka- zasługują gatunki zagrożone wyginięciem oraz gatunki mi jezior oraz głazowiskami. Obszar Parku o powierzch- rzadkie. Na liście roślin naczyniowych znalazły się 52 ni 6284 ha leży w zlewniach rzek Czarnej Hańczy takie taksony. i Szeszupy. W jego granicach znajduje się 26 jezior, z naj- Na terenie Parku stwierdzono występowanie 297 większym jeziorem Hańcza. gatunków kręgowców, w tym 32 gatunki ryb, 12 gatun- Na obszarze Parku znajdują się 4 rezerwaty. Wystę- ków płazów, 5 gatunków gadów, 205 gatunków ptaków pują głazowiska naniesione przez lodowiec zlodowace- oraz 46 gatunków ssaków. Ponad 82% fauny kręgow- nia bałtyckiego np.: (Głazowisko Bachanowo stanowią- ców Parku (244 gatunki) podlega ochronie gatunkowej. ce rezerwat geologiczny, gdzie znajduje się kilka tysięcy Jest to 48% wszystkich chronionych w Polsce kręgow- głazów narzutowych o obwodzie do 3 m i inne głazowi- ców. Wśród gatunków objętych ochroną zdecydowanie ska Rutka i Łopuchowskie) oraz góry (Góra Leszczyno- największą grupę stanowią ptaki – 185 gatunków, a na- wa, Góra Zamkowa, Góra Kościelna i Góra Cisowa) sta- stępnie ssaki – 37 gatunków. Pozostałe gatunki należą nowiące swoistą atrakcję turystyczną. Góra Cisowa o wy- do gromady płazów, gadów i ryb. sokości 256 m jest jednym z punktów widokowych, W Parku rosną aż 22 gatunki storczyków (spośród z którego widać niemal cały obszar parku. 50 występujących w Polsce), w tym krytycznie zagrożo- Park zamieszkują chronione gatunki ssaków (bóbr, ny miodokwiat krzyżowy oraz kukuczka kapturkowata. gronostaj, jeż, ryjówka, łasica, wilk), ptaków(zimorodek Obszar jest zamieszkiwany przez liczną populację bobra zwyczajny, błotniak stawowy, dzięcioł czarny), gadów – ok 250 osobników. (jaszczurka zwinka, padalec, zaskroniec zwyczajny, żmi- Obok 4 parków narodowych, w województwie pod- ja) i ryb (sielawa, sieja, głowacz, pstrąg, troć). Rośnie laskim znajdują się 3 parki krajobrazowe. tu wiele bardzo rzadkich roślin ( iołek błotny, storczyk krwisty, czermień błotna, żurawina błotna). Łomżyński Park Krajobra- zowy Doliny Narwi, Ideą Park Krajobrazowy Puszczy jego utworzenia w 1994 r., Knyszyńskiej. Celem powoła- było zachowanie, prawie nia Parku, utworzonego w nie naruszonym stanie, w 1988 r., była ochrona natu- doliny rzeki Narew z warto- ralnych zespołów leśnych, ściowymi zbiorowiskami dolin rzecznych, licznie wy- roślinności wodnej, szuwa- stępujących obszarów źródli- rowej, torfowiskowej, łąko- skowych oraz różnorodnych wej i niewielkimi fragmen- form polodowcowej, falistej tami lasów łęgowych oraz ochrony, unikalnej, wyjątko- rzeźby terenu, z morenowymi wo ciekawie ukształtowanej rzeźby tego terenu powsta- pagórkami i zagłębieniami wytopiskowymi. Obszar łego w wyniku przebicia się rzeki Narew przez wysoczy- chroniony obejmuje 74 447 ha, w tym 78% powierzchni znę Kolneńską i Wysokomazowiecką. Narew, na kilku- przypada na lasy Puszczy Knyszyńskiej, które w dużym nastokilometrowym odcinku tworzy przełom przez stopniu zachowały charakter naturalny. Przez środek morenowe wyniesienia ze strefą krawędziową, której obszaru szeroką doliną płynie rzeka Supraśl. W całej pofalowane stoki wznoszą się na wysokość około 40-50 Puszczy Knyszyńskiej jest wiele torfowisk i obszarów m. Odcinek ten nazywany jest także Przełomową Doliną podmokłych, tworzących się w dolinach rzek i strumie- Narwi. Pomiędzy morenowymi wyniesieniami, równin- niach oraz w zagłębieniach bezodpływowych. na dolina, ma szerokość od 3 do 1,5 km. Rzeka meandru- 94 Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody źród ny ptaków (OSO) oraz specjalne obszary ochrony sied- ochrony obszary specjalne oraz (OSO) ptaków ny sieć utworzono siedlisk „Natura 2000”, naturalnych która obejmuje obszary ich specjalnej ochro- i zwierząt i roślin ochrony celu w Europy, gospodarczy rozwój ny W związku z niekorzystnymi zmianami w bioróżno- rodnościprzyrodniczejpowodowanymi wzmożo- przez ciana białego(ok.15-20tys. par). bo- populacji dużej obecność jest Podlasia Charaktery- dla szt.). styczna 45 (ok. ryś i szt.) 135 (ok. wilk rząt zwie- spośród a wodniczka, i rybołów szt.), 200 (ok. – cietrzew szt.), 70 (ok. – głuszec Europy: nawet a kraju, skali w wyginięciem zagrożone bądź rzadkie ptaki pują la gryzoni – bobra (ok. 15 tys. sztuk). Na Podlasiu wystę- przedstawicie- największego obecność również sługuje za- uwagę Na sztuk). 616 (ok. Białowieskiej i szyńskiej Kny- Puszcz: leśnym środowisku naturalnym w żyje ry Gatunkiem będącym zwierząt. wizytówką jest żubr, któ- gatunków wielu zachowaniu sprzyjają kompleksyleśne podla- rozległe województwa oraz środowisko siedlisk zmienione różnorodnych Mało obecność skiego, przyrody. pomników 2051 i przyrody rezerwaty 93 także wiono stawia mapa10.2nastronie 96. 843 Rośniegatunkówgadów. 5 ptaków i parków rezerwatów.przed- Lokalizację 20 gatunków się 153 znajduje bytuje parku naczyniowych, W roślin gatunków linami niedużych rzek. do- obszaramirównin,zabagnionymii są nieckami lane przekraczają wysokość nawet 200 m n.p.m., poprzedzie- miejscach kilku w Parku, Wzniesienia sandry. i skowe kemy,czołowych, moren ciągi ozy,tworząwytopi- misy którą geomorfologicznych, form mozaika jest styczną czasie ukształtowanaw terenuParkuzostała Rzeźba zlodowacenia środkowopolskiego. Jejcechącharaktery- • BagnoWizna(14471ha). • Puszcza Piska (3644ha), • DolinaDolnego Bugu(13095ha), • Puszcza Bia • DolinaGórnego Nurca (3995ha), (18384ha), • DolinaGórnejNarwi • Prze (23471ha), • BagiennaDolinaNarwi • Puszcza Knyszyńska (139590ha), • Puszcza Augustowska (134378ha), • Ostoja Biebrza (9091ha), • DolinaDolnejNarwi ło: h Oprócz parków w województwie podlaskim ustano- łomowa (7649ha), DolinaNarwi p://natura2000.gdos.gov.pl obszary specjalnejochrony ptaków OSO(579210ha). łowieska (63148ha), ńska (148509ha), Wykaz obszarów Natura 2000wwojewództwie podlaskim: • Źródliska Wzgórz Sokólskich (49 ha). • SasankiwKolimagach (2 ha) • Ostoja wDolinieGórnego Nurca (5524ha) • Ostoja Knyszyńska (136084ha) • Pojezierze Sejneńskie(13631ha), • Ostoja (20307ha), wDolinieGórnejNarwi • Schrony Brzeskiego Rejonu Umocnionego (117ha), • Puszcza Bia • Ostoja Nadbu • Ostojańska Narwia (18605ha), ńskie Bagna(6823ha), • Narwia • DolinaBiebrzy (121206ha), • Ostoja Wigierska (16072ha), • Ostoja Suwalska (6350ha), • Ostoja Augustowska (107069ha), • Torfowiska GórSudawskich 99ha), • Murawy wHaćkach (157ha), • Mokradła Kolneńskie ikurpiowskie (1447ha), • Jelonka (2480ha), • Jeleniewo (5910ha) • DolinaSzeszupy (1701ha) • DolinaPisy (3223ha), • DolinaGórnejRospudy (4071ha), • Czerwony Bór(5052ha), przedstawia (mapa10.1). 2000” „Natura obszarów Lokalizacje obszaru. danego gospodarcze, społeczne, kulturowe, regionalne ilokalne ków.powinnyuwzględniaćochronnewymogi Działania gatun- i siedlisk ochrony plany oraz środowisko na nia instrumentami realizacji celówsieciNatura najważniejszymi natomiast siedlisk, i gatunków określonych stanu i występowania naukowe lisk (SOO). Podstawą wyznaczania obszarów są kryteria wjwdti pdakm ln zdń ochron- zadań plany podlaskim województwie W Dyrekcje Regionalne i Generalną przez realizacja • -2012 nauwagę zasługują: 2011- latach w kontynuowane są któreinicjatyw, nych cen- najważniejszych, Wśród ekologiczną. edukację że jednostek zajmujących się ochroną przyrody, w tym tak- wszystkich działania różnorodne województwa poprzez podlaskiego terenie na realizowanych ochronnych celów ważniejszych z jeden to siedlisk i populacji jem po- rozwo- z wraz zwierząt i istnienia roślin gatunkówszczególnych ciągłości przywracanie lub Utrzymanie D Ostoi Narwiańskiej. Rospudy,Górnej Doliny szyńskiej, Boru, Czerwonego Kny- Ostoi Nurca, Górnego Ostoi Doliny Augustowskiej, Sejneńskiego, Pojezierza Umocnionego, nu Jeleniewa, Bagna Wizna, Schronów Brzeskiego Rejo- Narwi, Przełomowej Doliny Narwi, Ostoi Suwalskiej, Górnej Dolinie w Ostoi Narwi, Górnej Doliny 2000: Natura obszarów 15 dla opracowane zostaną nych dla 406obszarów Natura 2000. ochronyplanów 2009-2013 latach wykonaniew go zakładające- 2000, ochronnychNatura zadań Plany – projektu ogólnopolskiego Środowiska, Ochrony specjalne obszary ochrony siedlisk (544885ha). łowieska (63148ha), ż N R O ańska (5758ha), 2000 sąoceny oddziaływa- P 95
Mapa 10.1. Obszary Natura 2000 na terenie województwa podlaskiego (źródło: WIOŚ) 96 Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody Mapa 10.2. Obszary parków narodowych krajobrazowych i terenie na województwa podlaskiego (źród ło: WIOŚ) 97
Ś PLB200004 i Ostoja w Dolinie Górnego Nurca PLH200021. • „Ochrona orlika krzykliwego na wybranych obszarach „Natura 2000” – realizowany przez Regionalną Dyrek-
archiwum WIO cję Lasów Państwowych w Białymstoku we współ-
fot. fot. pracy z Nadleśnictwami: Białowieża, Browsk, Dojlidy, Hajnówka, Knyszyn, Waliły i Żedna oraz z Polskim Towarzystwem Ochrony Ptaków i irmami Ampli Con- sult i FPP Consulting. Głównym celem rozpoczętego w 2010 pięcioletniego projektu jest zatrzymanie spadku i polepszenie stanu oraz zasięgu populacji lę- gowej orlika krzykliwego w Puszczach: Białowieskiej i Knyszyńskiej oraz wypracowanie i promocja zrów- noważonego gospodarowania krajobrazem (odtwo- rzenie kilkuset hektarów łąk), podniesienie świado- Rospuda – uroczysko Kozia Szyja mości ekologicznej wśród społeczności lokalnych i turystów. Projekt inansuje Unia Europejska z Instru- mentu Finansowego LIFE+ (15 mln zł) oraz przez W założeniach planów przyjęto, że ochrona przyro- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodar- dy w sieci Natura 2000 nie musi być sprzeczna ki Wodnej w Warszawie (4 mln zł). z rozwojem województwa, mają one być skutecz- • „Ochrona in situ żubra w Polsce – część północno- nym narzędziem zarządzania ochroną przyrody na -wschodnia” prowadzony w latach 2010-2013 pro- obszarze Natura 2000, określającym aktualny stan jekt inansowany (ponad 13 mln zł) przez Unia Eu- wartości przyrodniczych, minimalizującym zagro- ropejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio- żenia dla przyrody oraz określającym konieczne nalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środo- działania ochronne. wisko oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowi- Przy tworzeniu planów przewidziane jest przepro- ska. Bene icjentem programu jest Szkoła Główna wadzenie serii warsztatów z udziałem wielu zainte- Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, partnerują resowanych instytucji, organizacji i ekspertów przy- jej Nadleśnictwa: Borki, Supraśl, Waliły, Krynki, Żed- rodniczych, którzy są współautorami dokumentów. nia, Białowieża oraz Białowieski Park Narodowy. Opracowane plany zostaną wprowadzone zarządze- Celem projektu jest wprowadzenie „Strategii ochro- niem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska ny żubra Bison bonasus w Polsce” – zwiększenie li- i będą stanowić obowiązujące prawo miejscowe czebności i zasięgu w trzech wolnych populacjach przez okres 10 lat. Wg stanu na koniec 2012 roku żubrów w Puszczach: Boreckiej, Knyszyńskiej i Bia- zakończono prace nad projektami planów zadań łowieskiej oraz Ośrodku Hodowli Żubrów w Biało- ochronnych dla obszarów Natura 2000 Ostoja Nar- wieskim PN poprzez poprawę warunków bytowania wiańska PLH200024, Bagno Wizna PLB200005, (dostęp do pokarmu i wody), zapobieganie szkodom Dolina Górnego Nurca PLB200004, Ostoja w Dolinie dzięki grodzeniu upraw i dokarmianie zimą, moni- Górnego Nurca PLH200021, Pojezierze Sejneńskie toring genetyczny i wzbogacenie puli genowej, pod- PLH200007 i Dolina Górnej Rospudy PLH200022 niesienie akceptacji społecznej dla gatunku oraz in- oraz rozpoczęto konsultacje społeczne opracowa- formowanie i edukacja ludności lokalnej. nych projektów Planów. W dniu 9 maja 2013 r. wy- • „Renaturyzacja sieci hydrogra icznej w Basenie Środ- dane zostały zarządzenia Regionalnego Dyrektora kowym Doliny Biebrzy. Etap I” – projekt realizowany Ochrony Środowiska w Białymstoku w sprawie przez Biebrzański Park Narodowy w latach 2010- ustanowienia planów zadań ochronnych dla dwóch 2016, inansowany przez Unię Europejską z Instru- obszarów Natura 2000: Dolina Górnego Nurca mentu Finansowego LIFE+ oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (ponad 15 mln zł). Przedsięwzięcie ma na celu wykonanie
Ś kompletnej dokumentacji projektowej: przebudo- wy węzła urządzeń wodnych Modzelówka wraz z modernizacją jazu, udrożnienia rzeki Ełk, mostu drewnianego w rejonie uroczyska Dębiec, zespołu
archiwum WIO urządzeń wodnych dla układu wodnego Jegrznia –
fot. fot. Kanał Woźnawiejski (6 progów faszynowo-kamien- nych, jazu piętrzącego rozdzielczego wraz z prze- pławką dla ryb, drogi technologicznej, udrożnienia rzeki Jegrzni). W I etapie projektu zostaną zrealizo- wane: wykupienie gruntów związanych z budową i eksploatacją urządzeń technicznych oraz zabiega- mi ochronnymi, wycięcie zakrzaczenia, plan zarzą- dzania ekosystemów dla obszaru Natura 2000 obję- tego projektem, Numeryczny Model Terenu i Model Częsty widok na wodach Podlasia Pokrycia Terenu, budowa drogi technologicznej, 98 Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody • Ochrona przyrody „crn jzoa ir z sceónm uwzględ- szczególnym ze Wigry jeziora „Ochrona • Ochrona miejscl Przygotowania odlotu do 00 – elzca rjku ltc 2009-2011, latach w projektu realizacja – 2000” Natura siecią objętych siedlisk i gatunków nieniem montowanie mostu na Jegrzni w miejscowości Kuligi. i jazu rozdzielczy, udrożnienie koryta Jegrzni i wyre- or wiejskim, Woźna- Kanale na progu tymczasowego rozebranie ęgowych bociana–sztuczne gniazdo z bdwne poó piętrzących progów 6 zbudowanie az
fot. archiwum WIOŚ niczego. wspierać dalsze prowadzenie monitoringu przyrod- Siedliskowej Dyrektywy i Dyrektywy Ptasiej. Informacje załącznikach te będą w wskazanych gatunków siedlisk inwentaryzacjai jest projektu mentem ele- Istotnym turystyki. dla jeziora udostępniania zwery ikowaniezasad np.: pośrednio, oraz nowisk) trzci- wykaszanie (np. bezpośrednio zarówno ziora je- przyrodniczych elementów najcenniejszych ny ochrony temat akwenu. Realizacja projektu przyczyni się do ochro- na naukowo-edukacyjnym terze charak- o działań szereg oraz jeziora przyrodniczej waloryzacji dot. opracowanie Wigry, zostanie jeziorze wykonane w roz- wodnych mapa prądów także mieszczenia powstanie projektu ramach W wodnych ptakówWigry. wodno-błotnychjeziorze występującychi na inwentaryzacja ryb, populację brzegowej jeziora, określenie presji kormoranów na strefy ochrony planu opracowanie zanieczyszczeń, inwentaryzacja miejsc szczególnie narażonych na dopływ do jeziora ryb, gatunków ekologicznie nych cen- tarliskowe warunki poprawiające trzcinowisk bienie jeziora Wigry narybkiem sielawy, zary- wykaszanie zostanie Wykonane inwazyjnych. gatunków nieniem gatunków objętych siecią Natura 2000 oraz mięczaków,wynurzonej, i szczególnymuwzględ-ze ramienicowych) łąk tym (w zanurzonej roślinności stępujące zadania: przeprowadzenie inwentaryzacji na- są Wigry.Realizowane jeziora obszarze na rząt dlisk i warunków sie- bytowania gatunków roślin stanu i zwie- poprawa jest projektu głównym Celem zł). tys. 700 (ponad Wodnej Gospodarki i dowiska Śro- Ochrony Fundusz Narodowy przez oraz wisko nalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środo- Regio- Rozwoju Funduszu Europejskiego środków ze Europejską Unię przez jest współ inansowany
fot. archiwum WIOŚ 99 B
L
1. Informacja o realizacji zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w 2011 r., WIOŚ Białystok, Białystok 2012 2. Informacja o realizacji zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w 2012 r., WIOŚ Białystok, Białystok 2013 3. Mapa akustyczna miasta Białystok, Urząd Miejski w Białymstoku, Białystok 2010 4. Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasy ikacja stref województwa podlaskiego w 2012 roku (na podstawie Art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska), WIOŚ Białystok, Białystok 2013 5. Ocena stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód powierzchniowych województwa pod- laskiego w latach 2010-2012 (ocena w jednolitych częściach wód), WIOŚ Białystok 2013 6. Ocena poziomów pól elektromagnetycznych w Polsce na podstawie pomiarów wojewódzkich Inspektoratów ochrony środo- wiska w 2011 roku. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa 2012 7. Plan gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego na lata 2009-2012, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskie- go, Białystok 2009 8. Plan gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego na lata 2012-2017, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskie- go, Białystok 2012 9. Polityka ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Ministerstwo środowiska, Warszawa 2008 10. Program Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2011-2014, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskie- go, Białystok 2011 11. Program Ochrony Środowiska przed Hałasem dla Miasta Białegostoku, Urząd Miejski w Białymstoku, Białystok 2010 12. Sprawozdanie z działalności za 2011 r. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku, Biały- stok 2012 13. Sprawozdanie z działalności za 2012 r. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku, Biały- stok 2013 14. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających z terenu województwa podlaskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Białystok 2009 15. Rocznik statystyczny województwa podlaskiego 2012, Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok 2012 16. Sprawozdanie z działalności Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku za 2012 r., Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku, Białystok 2013 17. Soszka, Kolada, Pasztaleniec, Ochocka, Kutyła, Koprowska – Ocena stanu jezior w latach 2010-2012 wraz z udziałem w ćwicze- niu interkalibracyjnym oraz opracowaniem metodyki oceny stanu ekologicznego jezior na podstawie makrobezkręgowców bentosowych. Etap V. Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2013. 18. Sygnały EEA 2013 Z każdym oddechem Poprawa jakości powietrza w Europie, Europejska Agencja Środowiska, Kopenhaga 2013 19. Wiatraki z wiatrem czy pod wiatr?. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Netletter 06/lipiec 2013 20. Wyniki badań hałasu komunikacyjnego wykonanych na terenie województwa podlaskiego w 2011 roku, WIOŚ Białystok 2012 21. Wyniki badań hałasu komunikacyjnego wykonanych na terenie województwa podlaskiego w 2012 roku, WIOŚ Białystok 2013 22. Wyniki badań pól elektromagnetycznych wykonanych na terenie województwa podlaskiego w 2011 roku, WIOŚ Białystok 2012 23. Wyniki badań pól elektromagnetycznych wykonanych na terenie województwa podlaskiego w 2012 roku, WIOŚ Białystok 2013
D
1. http://www.stat.gov.pl/; Bank danych lokalnych [dostęp: 07.07.2013] 2. http://www.gios.gov.pl/[dostęp: 15.07.2013] 3. http://www.rdw.org.pl/encyklopedia-rdw/j.html; Encyklopedia RDW, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej [dostęp: 08.07.2013] 4. http://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_11/8183a2c86f4d7e2cdf8c3572bdba0bc6.pdf; Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 [dostęp: 12.07.2013] 5. http://wso.umwp-podlasie.pl [dostęp: 10.07.2013] 6. http://www.bazaazbestowa.pl/ [dostęp: 26.07.2013] 7. http://projekt.biom-recykling.pl/ [dostęp: 18.07.2013] 8. http://odpady.bialystok.pl/ [dostęp: 22.07.2013] 9. http://nowa-stepnica.x25.pl/2012/02/26/wybitni-naukowcy-ostrzegaja-przed-wiatrakami/ [dostęp: 11.07.2013] 10. http://www.bialystok.pl/137-drogi-i-inwestycje/default.aspx; [dostęp: 12.07.2013] 11. http://www.ure.gov.pl/uremapoze/mapa.html [dostęp: 26.07.2013] 100 Z 1 O , , 2010-2012 Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y jcw STAN STAN
Stan Stan DOBRY Z DOBRY Z chemiczny chemiczny ł Ł Y
Ł Y DOBRY DOBRY DOBRY Ł ABY PSD_sr Z Ł Y Ł ABY DOBRY Z Ł ABY DOBRY Z S S S DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY ekologiczny ekologiczny chronionych w obszarach obszarach w Stan / potencja Stan T T T N N N ń wymaga chronionych dla obszarów obszarów dla Ocena spe ł nienia ł
N T T Z Ł YN Z Z Ł YN Z Ł ABY S S Ł ABY S Ł ABY DOBRY DOBRY ekologiczny ekologiczny UMIARKOWANY T UMIARKOWANY DOBRY Z UMIARKOWANY T UMIARKOWANY Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z UMIARKOWANYUMIARKOWANY NUMIARKOWANY T UMIARKOWANY N DOBRY UMIARKOWANY Z PSD_sr UMIARKOWANY Z PSD_sr Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY DOBRY Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY DOBRY Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY PSD_sr Z Ł Y Stan / potencja Stan ł a UMIARKOWANY N UMIARKOWANY PSD_sr Z ej ż ś cie poni l graniczny l graniczny ej Gródka UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z l graniczny l graniczny fi cie Stara ś cie Stara ż fi ż cie Turna Ma ś cie Turna ż l graniczny l graniczny l graniczny l graniczny fi l graniczny l graniczny kowa Góra ę kowa ś cie Dzikie fi ś cie Sochonie UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z a cie Nowe Aleksan- ś cie Nowe cie Hryniewicze ś cie Hryniewicze ś cie Kondycja ż Nazwa punktu Nazwa ej uj ś cia Kamionki) ż ś l - poni ł da - Stra ł o e ż pomiarowo-kontrolnego ł odno - uj ś cie Ko ł oska ł oja - uj wis ł ocz - pro uplanka - Bachury uplanka zb. Siemianówka - basen zb. Siemianówka g ł ówny zb. Siemianówka - basen zb. Siemianówka wschodni (powy Ł Soko Kamienna - uj Kamienna Bia ł a - uj drowo Kamienna Bobrowniki Krynki Bia ł a - uj Du Ś - pro Krynka Ł oso ś na - Kowale - uj Horodnianka Choroszczy fi pro - Narew Babia Góra Le ś na - pro Topi Narewka - pro - Narewka Bia ł owie Kod ppk Kod PL01S0802_0643 PL01S0802_0644 PL01S0801_1348ś l - Nowodworce Supra PL01S0801_1343ś l - uj Supra Kod jcw Kod PLRW200017261649 PL01S0801_1372 P PLRW200002611399 PLRW2000232611392 PL01S0801_1387 - Cisówka Cisówka PLRW2000242616189 PL01S0801_1342 S PLRW200017261669 PL01S0801_1329PLRW20002326162369 - uj Czarna PL01S0801_1362 PLRW2000172611318 PL01S0801_1389 - Siemianówka Rów Prosty UMIARKOWANY T UMIARKOWANY PSD_sr Z PLRW2000172611398 PL01S0801_1388 PLRW2000172621589 PL01S0801_1318 PLRW2000172616899 PL01S0801_1381 PLRW20002426169 PLRW200017261449 PL01S0801_1359 PLRW20002426199PLRW200019261539 PL01S0801_3314 PL01S0801_1364 - Bokiny Narew PLRW80001962591 - Sura Narew PL07S0801_0084 PLRW2000172615929 PL01S0801_1347 PLRW200024261119 PL01S0801_1371 PLRW20001926119PLRW20002426199 PL01S0801_1353 - Bondary Narew PL01S0801_1344 - Str Narew PLRW200024261253 PL01S0801_1369 PLRW2000232665249 PL01S0801_1358 PLRW80001762729 PL07S0801_0083 PLRW200017266569 PL01S0801_1360 - uj Kamianka ą ł ówk ł ywu ń stwa PLRW80001763271 PL07S0801_0081 granicy ł u ż granicy ś cia ś cia stwa do Jelonki ń stwa stwa do wp ń stwa jcw Nazwa Nazwa ł ywami ł oki do granicy pa ł do granicy ź róde ł do Ja ówki, z ź róde ł oska ocz od Istoczanki wzd wis ł ocz od Istoczanki Ł uplanka Ś pa ń stwa Ł oso ś na od Narew od granicy pa od granicy Narew do zb. Siemianówka Siemianówka od zbiornika Narew Narewki do Narewka od granicy pa od granicy Narewka Jelonki bez 7 od Orlanki do Lizy Narew 8 9 Krynka 4 5 6 do Biebrzy od Lizy Narew 1 z dop Kamianka 2 Le ś na do Przew 3 24 P 22 do uj S ł oja od Starzynki 21 do Grzybówkiś l od Dzierniakówki Supra PLRW2000242616151 PL01S0801_1351 Supra 23 Siemianówka Narew-zb. 18 20ł da od Soko 19 Czarna 17 Cisówka 16 Rów Prosty 14 Kamienna 15 Bia ł a 10 12 Horodnianka 13ś l od Pilnicy do uj Supra 11 Bia ł a L.p. 101 Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y jcw STAN STAN Z
Z Z
Stan Stan chemiczny chemiczny ł
Ł ABY PSD_srŁ ABY Z Ł Y Ł ABY PSD_sr Z Ł Y Ł ABY DOBRY Z Ł ABY Ł ABY S S S S S S DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY ekologiczny ekologiczny chronionych w obszarach obszarach w Stan / potencja Stan T T T T T T T N N N N N ń wymaga chronionych dla obszarów obszarów dla Ocena spe ł nienia ł N T Ł ABY Ł ABY Ł ABY S Ł ABY S Ł ABY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY ekologiczny ekologiczny UMIARKOWANY T UMIARKOWANY Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY DOBRY Z UMIARKOWANY T UMIARKOWANY Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY DOBRY Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY PSD_sr Z UMIARKOWANYUMIARKOWANY N N UMIARKOWANY UMIARKOWANY PSD_sr PSD_sr Z Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY PSD_sr Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z Stan / potencja Stan t- l graniczny l graniczny fi ś cie ś cie l graniczny l graniczny fi ś cie Ostrowo S ś cie ś cielna Ko ł onka S ą sosz Ł aziuki ł daki ś cie Nazwa punktu Nazwa ej uj ś cia Pisy) ż yczka - uj ś cie yczka ś l - do Rumejki (most) UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z ś l - nianka - uj ś nianka yw z Rzadkowa - Pi ą ł yw z Rzadkowa onka - Konopki Koziki - Konopki ł onka S ć - uj pomiarowo-kontrolnego ł k - Osowiec ojewek - Bronowo Ł ojewek (Smolnica) Kupowo Szeszupa - pro Szeszupa Poszeszupie wodowskaz - pro Szelmentka Dop nica Ł abna - Pastorczyk Ł om ż - Nowogród Narew (powy Kod ppk Kod Kod jcw Kod PLRW20002126399 PL01S0801_2295 PLRW20001926499 PL01S0801_1361 (uj ś cie) Pisa - Morgowniki S Ł ABY PLRW20002426279 PL01S0801_1321 - Osowiec Biebrza PLR200019263299 PL01S0801_1331 PLRW20002426349PLRW2000172629669 PL01S0801_1352 Ga PL01S0801_1366 Wissa - W PLRW2000192628999 PL01S0801_1368 E PLRW20001926669 PL01S0801_1336 - Tworkowice Nurzec UMIARKOWANY T UMIARKOWANY DOBRY Z PLRW200017262949 PL01S0801_1323 - Dobarz Kosódka PLRW8000206851 PL07S0801_0071 PLRW20001726369 PL01S0801_1346 PLRW200017263429 PL01S0801_1310PLRW2000202626959 Jab PL01S0801_1339 Jegrznia - Kuligi PLR200017263949 PL01S0801_1327 - Szablak Struga Lepacka UMIARKOWANY N UMIARKOWANY DOBRY Z PLRW20001726276 PL01S0801_1322 - Goni ą dz Struga Czarna UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z PLRW200024262999 PL01S0801_1340 Rutkowskie - Burzyn Biebrza UMIARKOWANYPLRW20001726352 PL01S0801_1309 T UMIARKOWANY DOBRY Z PLRW200017261529 PL01S0801_2072 - uj Strabelka PLRW200017261749 PL01S0801_1325 Ruda - Góra Jaskranka UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z PLRW2000172649869 PL01S0801_1370 PLRW20001726157699 PL01S0801_2073PLRW200017261889 Turo PL01S0801_2068 Nere PLRW2000172667649 PL01S0801_1355 - O Brok PLRW200023262152 PL01S0801_2074PLRW200017261549 - uj Kropiwna PL01S0801_2070 - uj ś cie Liza PLRW20001726157499 PL01S0801_1332 Awissa - P PLRW200024261899 PL01S0801_1326 Nere PLRW200017261589 PL01S0801_2064 - uj Czaplinianka ł ku ckiego ł ckiego ź nawiejski ń stwa PLRW8000256867 PL07S0801_0072 ę stwo ś cia ś cia soszu ł . w W ą soszu ś cia ś cia ą Skrod ś cia ze jcw w Kuligach ę w Kuligach Nazwa Nazwa ywu w Olszynach ł ywu w Olszynach ł do dop ń stwa ku do uj ł ku ś li do uj ł onki do uj ł do Rumejki ź róde ź róe ł . w W ą soszu yczka ś cia ś cia ś l od ś l od Rumejki do uj ć od Jab od Dierzbi Wissa od z dop Pisa od Turo Biebrza od Hordonianki do E od Hordonianki Biebrza E ł ku bez od dopŁ ojewek do uj do uj ywu z jeziora E E ł k od wyp ł ywu z jeziora Szeszupa od Potopki od Potopki Szeszupa pa do granicy Jegrznia od wyp. z jez. Dr Jegrznia od wyp. z jez. si do rozdzielenia ł Wo i Kana koryto na stare Ł om ż Ł abna 50 Ga 51 46 47 49 44 45 od Siennicy do uj Nurzec 48 Kosódka 52 53 pa do granicy Szelmentka 38 Jab ł onka 39 42 43 do Pisy od Biebrzy Narew 34 od E Biebrza 35 do Siennicy Brok 37 Dop ł yw z Rzadkowa 40 Struga Lepacka 41 32ś nianka Turo 33 Nere 36 Struga Czarna 28 Kropiwna 29 Czaplinianka 30 Liza 31 Strabelka 25 Nere 26 Jaskrzanka 27 Awissa L.p. 102 Z 1 . . Ł Y Ł Y Ł Y Ł Y jcw STAN STAN
Stan Stan DOBRY DOBRY chemiczny chemiczny ł Ż EJ DOBRY DOBRY DOBRY DOBRYDOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRYDOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBREGO ekologiczny ekologiczny chronionych w obszarach obszarach w Stan / potencja Stan DOBRY I POWY DOBRY T T T T T T T T T ń wymaga chronionych dla obszarów obszarów dla Ocena spe ł nienia ł DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY ekologiczny ekologiczny Ż EJ DOBREGO DOBRY I POWY- DOBRY UMIARKOWANY N UMIARKOWANY PSD_sr Z UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z Stan / potencja Stan ł yw ł yw l ny Wolmerał ny DOBRY l graniczny l graniczny fi ę stwo) ę stwo) ł obrzegi UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z cza - Wysoki Most - Wysoki ń cza DOBRY BARDZO T DOBRY BARDZO Nazwa punktu Nazwa yw B22 do jez. Wigry Wigry jez. do B22 ł yw a (Rospuda) - uroczysko - uroczysko a (Rospuda) a - Polkowo-Zwierzyniec nianka - Ho ł nianka pomiarowo-kontrolnego fi - pro Ha ń cza Czarna Kudrynki ś luza graniczny Ne Szyja Kozia Piertanka -Tartak -Tartak Piertanka (dop Pierty) z jez. A21 do jez. Dr A21 do jez. (dop - Barszcze S ł uczka Dr B22 do jez. Jegrznia - Rybczyzna (dop Jegrznia - Rybczyzna Marycha - pro Marycha Zelwa wodowskaz cza - wodowskaz - wodowskaz Ha ń cza Czarna Sobolewo Kod ppk Kod PL01S0802_0641 PL01S0802_0640 Kod jcw Kod PLRW20001826229829 PL01S0801_1337 - Bia Turówka PLRW200023262169 PL01S0801_3253 - Krasnybór Lebiedzianka DOBRY PLRW80002064739 PL07S0801_0080 PLRW200020262279 PL01S0801_1315 PLRW80001864349 PL07S0802_0060 PLRW2000252626939 PLRW80002564872 PL07S0801_0078 PLRW80002064875 PL07S0801_0086 - Stanowisko Marycha PLRW8000186419 PL07S0801_0077 PLRW200002622989 PL01S0801_1385 Ne PLRW80002564549 PL07S0801_0074 Ha Czarna PLRW2000182622729 PL01S0802_0601 - Mazurki Zalewianka UMIARKOWANY N UMIARKOWANY Z ł ywu ł ywu ł ywu ł ywu ń stwa PLRW80002566255 PL07S0801_0085 Ho ywu z jeziora ł ywu z jeziora ł ywu ywu z jez. Necko Necko ł ywu z jez. jcw aczenia ł aczenia . z jeziora Zelwy Zelwy ł . z jeziora Nazwa Nazwa ń stwa ń stwa t Wielki do wyp ę ł do Kropiwnejź róde PLRW200023262151 PL01S0801_1338 - Lipsk Biebrza ę stwo od wyp a (Rospuda) od wyp a (Rospuda) Piertanka z jez. Krzywe Wigierskie, Wigierskie, Krzywe z jez. Piertanka Pierty Jegrznia (Lega) od wp Jegrznia (Lega) do jez. Selm do jez. Dr z jez. Marycha od Marychny do dop od Marychny Marycha Zelwa z jez. cza od Gremzdówki od Gremzdówki Ha ń cza Czarna pa do granicy Ne Ne z jez. Bolesty do wyp Bolesty z jez. do po Necko z jez. Sajno jez. bez ł em Augustowskim z Kana ą od Blizny Szczeberk ze cza od jez. Wigry od jez. Ha ń cza Czarna w łą cznie do Gremzdówki do granicy pa do granicy Marycha od dop Marycha od wyp Ha ń cza Czarna Wigry do jeziora Ha ń cza 65 Lebiedzianka 64 Turówka 66 63 od Biebrza 61 Zelwianka 62 55 58 59 60 67 54 pa do granicy Ho ł nianka 56 57 L.p. 103
Legenda 1/ - stan chemiczny sklasyfi kowano na podstawie ograniczonej liczby wskaźników Stan / potencjał ekologiczny potencjał ekologiczny potencjał ekologiczny stan ekologiczny skrót (jcw sztuczne) (jcw silnie zmienione) BARDZO DOBRY stan bdb / potencjał maks. DOBRY I POWYŻEJ DOBREGO DOBRY I POWYŻEJ DOBREGO DOBRY stan db / potencjał db UMIARKOWANY stan / potencjał umiarkowany UMIARKOWANY UMIARKOWANY SŁABY stan / potencjał słaby SŁABY SŁABY ZŁY stan / potencjał zły ZŁYZŁY
Stan chemiczny DOBRY stan dobry PSD_sr przekroczone stężenia średnioroczne PSD_max poniżej stanu dobrego przekroczone stężenia maksymalne PSD przekroczone stężenia średnioroczne i maksymalne
Stan DOBRY stan dobry ZŁY stan zły
Ocena spełnienia wymagań dla obszaru chronionego T spełnione wymogi N niespełnione wymogi 104 Z 2 T 1. Z 2010-2012
Element decydujący Element decydujący Rok Typ Ocena stanu Ocena stanu Ocena stanu LP Nazwa jeziora o ocenie w opinii o ocenie w opinii badań monitoringu ekologicznego chemicznego jeziora eksperckiej eksperckiej
DORZECZE WISŁY 1 Białe Augustowskie 2012 MO dobry PMPL 2 Blizno 2012 MD/MO dobry ESMI dobry dobry 3 Busznica 2012 MD/MO bardzo dobry PMPL, ESMI, IOJ dobry dobry Długie Augustowskie 4 2011 MD/MO umiarkowany SD, O2 dobry zły (Kalejty) 5 Dręstwo 2012 MO umiarkowany O2 zły 6 Garbaś 2010 MD/MO dobry PMPL, ESMI dobry dobry 7 Kolno 2012 MO bardzo dobry PMPL 8 Necko 2012 MO umiarkowany syntet. dobry zły 9 Rajgrodzkie 2011 MO dobry chlorofi l 10 Rospuda Filipowska 2010 MD/MO umiarkowany PMPL, SD dobry zły 11 Sajno 2012 MO bardzo dobry PMPL dobry dobry 12 Sumowo Bakałarzewskie 2010 MD/MO umiarkowany chlorofi l, ESMI dobry zły DORZECZE PREGOŁY 13 Boczne k/Przerośli 2010 MO umiarkowany chlorofi l, SD zły 14 Krzywe Filipowskie 2010 MO bardzo dobry chlorofi l 15 Wiżajny 2010 MO dobry chlorofi l DORZECZE NIEMNA 16 Białe k/Białogóry 2010 MO bardzo dobry chlorofi l 2010 17 Długie Wigierskie - MDR dobry PMPL, (bez ESMI) dobry 2012 MD/MO/ 18 Gaładuś 2012 dobry PMPL, ESMI, IOJ dobry dobry MB 2010 19 Gremzdel - MDR umiarkowany PMPL zły 2012 20 Hańcza 2010 MD/MO bardzo dobry (bez IOJ) dobry dobry 21 Jemieliste 2010 MO dobry chlorofi l 22 Miałkie (Płaskie) 2011 MD/MO dobry PMPL, ESMI dobry dobry 23 Pierty 2011 MD/MO dobry ESMI dobry dobry 24 Płaskie k/Rygola 2010 MB bardzo dobry (bez ESMI) 25 Pomorze 2010 MO umiarkowany chlorofi l zły 26 Szelment Mały 2012 MD/MO dobry PMPL dobry dobry 27 Szelment Wielki 2012 MD/MO dobry ESMI dobry dobry 28 Wigry 2011 MD/MO dobry PMPL, ESMI, IOJ dobry dobry 29 Wiłkokuk 2011 MO bardzo dobry chlorofi l 30 Zelwa 2011 MO bardzo dobry chlorofi l źródło: WIOŚ, PMŚ, IOŚ -PIB
Objaśnienia: SD – widzialność krążka Secchiego, O2 – natlenienie hypolimnionu lub zawartość tlenu nad dnem, syntet. – specyfi czne zanie- czyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne, chlorofi l – zawartość chlorofi lu „a”, PMPL – mul metriks fi toplanktonowy, IOJ – fi tobentosowy indeks okrzemkowy jezior, ESMI – makrofi towy indeks stanu ekologicznego jezior, (bez ESMI, bez IOJ) – ocena z wyłączeniem określonych wskaźników, MD – monitoring diagnostyczny, MDR – monitoring diagnostyczny w punktach reperowych, MO – monitoring operacyjny, MB – monitoring badawczy. 105 Z 2 T 2. S
Lp. Dorzecze Kod JCW Nazwa JCW Stan ekologiczny Podstawa oceny
1 Wisła 30004 Rospuda Filipowska umiarkowany dane monitoringowe
2 Wisła 30008 Łanowicze poniżej dobrego ocena ekspercka
3 Wisła 30009 Garbaś dobry dane monitoringowe
4 Wisła 30010 Mieruńskie Wielkie umiarkowany ocena ekspercka
5 Wisła 30012 Sumowo Bakałarzewskie umiarkowany dane monitoringowe
6 Wisła 30017 Bolesty słaby ocena ekspercka
7 Niemen 30019 Jemieliste dobry dane monitoringowe
8 Niemen 30020 Okmin bardzo dobry ocena ekspercka
9 Niemen 30021 Ożewo bardzo dobry dane monitoringowe
10 Wisła 30024 Tobołowo poniżej dobrego ocena ekspercka
11 Wisła 30027 Blizno dobry dane monitoringowe
12 Wisła 30029 Długie August. (Kalejty) umiarkowany dane monitoringowe
13 Wisła 30030 Rospuda Augustowska dobry dane monitoringowe
14 Wisła 30031 Necko umiarkowany dane monitoringowe
15 Wisła 30032 Studzieniczne co najmniej dobry ocena ekspercka
16 Wisła 30034 Białe Augustowskie dobry dane monitoringowe
17 Wisła 30036 Jeziorko Sajenko umiarkowany ocena ekspercka
18 Wisła 30037 Sajno bardzo dobry dane monitoringowe
19 Wisła 30038 Kolno bardzo dobry dane monitoringowe
20 Wisła 30039 Tajno umiarkowany ocena ekspercka
21 Wisła 30052 Rajgrodzkie dobry dane monitoringowe
22 Wisła 30060 Dręstwo umiarkowany dane monitoringowe
23 Wisła 30124 Toczyłowo umiarkowany dane monitoringowe
24 Pregoła 30579 Wiżajny dobry dane monitoringowe
25 Pregoła 30583 Białe Filipowskie bardzo dobry ocena ekspercka
26 Pregoła 30585 Krzywe Filipowskie bardzo dobry dane monitoringowe
27 Pregoła 30587 Kościelne poniżej dobrego ocena ekspercka
28 Pregoła 30588 Boczne k/Przerośli umiarkowany dane monitoringowe
29 Niemen 30591 Szurpiły dobry ocena ekspercka
30 Niemen 30603 Pobondzie umiarkowany ocena ekspercka
31 Niemen 30606 Szelment Wielki dobry dane monitoringowe
32 Niemen 30607 Szelment Mały dobry dane monitoringowe
33 Niemen 30611 Gaładuś dobry dane monitoringowe
34 Niemen 30612 Hołny dobry ocena ekspercka
35 Niemen 30614 Hańcza bardzo dobry dane monitoringowe 106 Z 2 T 2. . .
Lp. Dorzecze Kod JCW Nazwa JCW Stan ekologiczny Podstawa oceny
36 Niemen 30616 Wigry dobry dane monitoringowe
37 Niemen 30619 Długie Wigierskie dobry dane monitoringowe
38 Niemen 30622 Białe Wigierskie bardzo dobry ocena ekspercka
39 Niemen 30626 Pierty dobry dane monitoringowe
40 Niemen 30627 Krzywe Wigierskie bardzo dobry ocena ekspercka
41 Niemen 30631 Żubrowo umiarkowany ocena ekspercka
42 Niemen 30632 Dowcień dobry ocena ekspercka
43 Niemen 30634 Gremzdel umiarkowany dane monitoringowe
44 Niemen 30637 Dmitrowo dobry ocena ekspercka
45 Niemen 30639 Gremzdy umiarkowany ocena ekspercka
46 Niemen 30640 Długie Sejneńskie dobry ocena ekspercka
47 Niemen 30646 Białe k/Białogóry bardzo dobry dane monitoringowe
48 Niemen 30650 Płaskie k/Rygola bardzo dobry dane monitoringowe
49 Niemen 30652 Serwy bardzo dobry ocena ekspercka
50 Niemen 30658 Mikaszewo dobry ocena ekspercka
51 Niemen 30662 Sejwy poniżej dobrego ocena ekspercka
52 Niemen 30663 Boksze co najmniej dobry ocena ekspercka
53 Niemen 30665 Szejpiszki co najmniej dobry ocena ekspercka
54 Niemen 30669 Sejny co najmniej dobry ocena ekspercka
55 Niemen 30670 Pomorze umiarkowany dane monitoringowe
56 Niemen 30671 Gieret bardzo dobry ocena ekspercka
57 Niemen 30673 Sztabinki bardzo dobry dane monitoringowe
58 Niemen 30676 Berżnik bardzo dobry ocena ekspercka
59 Niemen 30685 Zelwa bardzo dobry dane monitoringowe
60 Niemen 30687 Szlamy co najmniej dobry ocena ekspercka
61 Niemen 90100 Bałędzis bardzo dobry ocena ekspercka
źródło: IOŚ -PIB, PMŚ 107 Z 3 O 2010-2012
Nazwa punktu Ocena spełnienia Nazwa jcw Kod jcw Kod ppk pomiarowo-kontrolnego wymagań
Kamianka z dopły wami PLRW200017266569 PL01S0801_1360 Kamianka - ujście Turna MałaN Leśna do Przewłoki PLRW2000232665249 PL01S0801_1358 Leśna - profi l graniczny TopiłoN Narewka od granicy państwa do Jelonki PLRW200024261253 PL01S0801_1369 Narewka - profi l graniczny BiałowieżaT bez Jelonki Narew od granicy państwa do wpływu PLRW200024261119 PL01S0801_1371 Narew - profi l graniczny Babia Góra T do zb. Siemianówka Narew od zbiornika Siemianówka PLRW20001926119 PL01S0801_1353 Narew - Bondary N do Narewki PLRW20002426199 PL01S0801_1344 Narew - Strękowa Góra Narew od Lizy do Biebrzy N PLRW20002426199 PL01S0801_3314 Narew - Bokiny Narew od Orlanki do Lizy PLRW200019261539 PL01S0801_1364 Narew - Suraż N Świsłocz od Istoczanki wzdłuż granicy PLRW80001962591 PL07S0801_0084 Świsłocz - profi l graniczny Bobrowniki N państwa Krynka PLRW80001762729 PL07S0801_0083 Krynka - profi l graniczny Krynki T Łosośna od źródeł do granicy państwa PLRW80001763271 PL07S0801_0081 Łosośna - Kowale T Biała PLRW200017261449 PL01S0801_1359 Biała - ujście Hryniewicze DużeN Horodnianka - ujście poniżej Horodnianka PLRW2000172615929 PL01S0801_1347 N Choroszczy PL01S0801_1343 Supraśl - ujście Dzikie Supraśl od Pilnicy do ujścia PLRW20002426169 T PL01S0801_1348 Supraśl - Nowodworce Kamienna PLRW2000172621589 PL01S0801_1318 Kamienna - ujście Stara Kamienna N Biała PLRW2000172616899 PL01S0801_1381 Biała - ujście Nowe Aleksandrowo N Prosty Rów PLRW2000172611318 PL01S0801_1389 Prosty Rów - Siemianówka T Cisówka PLRW2000232611392 PL01S0801_1387 Cisówka - Cisówka T Łuplanka PLRW2000172611398 PL01S0801_1388 Łuplanka - Bachury N Czarna PLRW200017261669 PL01S0801_1329 Czarna - ujście Sochonie N Sokołda - Straż (powyżej ujścia Sokołda od źródeł do Jałówki, z Jałówką PLRW20002326162369 PL01S0801_1362 T Kamionki) Supraśl od Dzierniakówki do Grzybówki PLRW2000242616151 PL01S0801_1351 Supraśl - poniżej Gródka N Słoja od Starzynki do ujścia PLRW2000242616189 PL01S0801_1342 Słoja - ujście Kondycja T PL01S0802_0644 zb. Siemianówka - basen wschodni Narew-zb. Siemianówka PLRW200002611399 N PL01S0802_0643 zb. Siemianówka - basen główny Płoska PLRW200017261649 PL01S0801_1372 Płoska - ujście Kołodno T Nereśl od Rumejki do ujścia PLRW200024261899 PL01S0801_1326 Nereśl - Łaziuki T Jaskrzanka PLRW200017261749 PL01S0801_1325 Jaskranka - Góra Ruda N Awissa PLRW20001726157499 PL01S0801_1332 Awissa - Płonka Kościelna N Kropiwna PLRW200023262152 PL01S0801_2074 Kropiwna - ujście Ostrowo N Czaplinianka PLRW200017261589 PL01S0801_2064 Czaplinianka - ujście T Liza PLRW200017261549 PL01S0801_2070 Liza - ujście N Strabelka PLRW200017261529 PL01S0801_2072 Strabelka - ujście T Turośnianka PLRW20001726157699 PL01S0801_2073 Turośnianka - ujście T Nereśl od źródeł do Rumejki PLRW200017261889 PL01S0801_2068 Nereśl - do Rumejki (most) N Biebrza od Ełku do ujścia PLRW200024262999 PL01S0801_1340 Biebrza - Burzyn Rutkowskie T Brok do Siennicy PLRW2000172667649 PL01S0801_1355 Brok - Ołdaki N Czarna Struga PLRW20001726276 PL01S0801_1322 Czarna Struga - Goniądz N Dopływ z Rzadkowa PLRW20001726352 PL01S0801_1309 Dopływ z Rzadkowa - Piątnica N Jabłonka PLRW200017263429 PL01S0801_1310 Jabłonka - Konopki Koziki N Jegrznia od wyp. z jez. Dręstwo do rozdzielenia się w Kuligach na stare kory- PLRW2000202626959 PL01S0801_1339 Jegrznia - Kuligi N to i Kanał Woźnawiejski 108 Z 3 . .
Nazwa punktu Ocena spełnienia Nazwa jcw Kod jcw Kod ppk pomiarowo-kontrolnego wymagań
Lepacka Struga PLR200017263949 PL01S0801_1327 Lepacka Struga - Szablak N Łabna PLRW2000172649869 PL01S0801_1370 Łabna - Pastorczyk N Łomżyczka PLRW20001726369 PL01S0801_1346 Łomżyczka - ujście N Narew - Nowogród (powyżej ujścia Narew od Biebrzy do Pisy PLRW20002126399 PL01S0801_2295 N Pisy) Ełk od wypływu z jeziora Ełckiego do ujścia PLRW2000192628999 PL01S0801_1368 Ełk - Osowiec N Nurzec od Siennicy do ujścia PLRW20001926669 PL01S0801_1336 Nurzec - Tworkowice T Pisa od Turośli do ujścia ze Skrodą PLRW20001926499 PL01S0801_1361 Pisa - Morgowniki (ujście) T od Dierzbi Biebrza od Hordonianki do Ełku bez Ełku PLRW20002426279 PL01S0801_1321 Biebrza - Osowiec T Kosódka PLRW200017262949 PL01S0801_1323 Kosódka - Dobarz T Łojewek od dopływu w Olszynach PLR200019263299 PL01S0801_1331 Łojewek - Bronowo N do ujścia Gać od Jabłonki do ujścia PLRW20002426349 PL01S0801_1352 Gać - ujście N Wissa od źróeł do dopł. w Wąsoszu PLRW2000172629669 PL01S0801_1366 Wissa - Wąsosz T z dopł. w Wąsoszu Szeszupa - profi l graniczny wodowskaz Szeszupa od Potopki do granicy państwa PLRW8000206851 PL07S0801_0071 T Poszeszupie Szelmentka - profi l graniczny Kupowo Szelmentka do granicy państwa PLRW8000256867 PL07S0801_0072 T (Smolnica) Hołnianka do granicy państwa PLRW80002566255 PL07S0801_0085 Hołnianka - Hołny Wolmera T Marycha od Marychny do dopływu Marycha - profi l graniczny wodowskaz PLRW80002564872 PL07S0801_0078 T z jez. Zelwa Zelwa Marycha od dopł. z jeziora Zelwy PLRW80002064875 PL07S0801_0086 Marycha - Stanowisko T do granicy państwa Czarna Hańcza od wypływu z jeziora Hańcza Czarna Hańcza - wodowskaz PLRW8000186419 PL07S0801_0077 N do jeziora Wigry Sobolewo Czarna Hańcza od Gremzdówki do granicy Czarna Hańcza - profi l graniczny śluza PLRW80002064739 PL07S0801_0080 T państwa Kudrynki Ne a (Rospuda) od wypływu z jez. Bolesty Ne a (Rospuda) - uroczysko Kozia do wypływu z jez. Necko ze Szczeberką PLRW200020262279 PL01S0801_1315 T Szyja od Blizny Ne a (Rospuda) od wypływu z jez. Necko do połączenia z Kanałem Augustowskim PLRW200002622989 PL01S0801_1385 Ne a - Polkowo-Zwierzyniec T bez jez. Sajno Zelwianka PLRW2000182622729 PL01S0802_0601 Zalewianka - Mazurki N Jegrznia - Rybczyzna PL01S0802_0640 Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Selmęt (dopływ A21 do jez. Dręstwo) PLRW2000252626939 N Wielki do wypływu z jez. Dręstwo Słuczka - Barszcze PL01S0802_0641 (dopływ B22 do jez. Dręstwo) Biebrza od źródeł do Kropiwnej PLRW200023262151 PL01S0801_1338 Biebrza - Lipsk T Turówka PLRW20001826229829 PL01S0801_1337 Turówka - Białobrzegi N Lebiedzianka PLRW200023262169 PL01S0801_3253 Lebiedzianka - Krasnybór T Piertanka -Tartak (dopływ B22 Piertanka z jez. Krzywe Wigierskie, Pierty PLRW80001864349 PL07S0802_0060 T do jez. Wigry z jez. Pierty) Czarna Hańcza od jez. Wigry PLRW80002564549 PL07S0801_0074 Czarna Hańcza - Wysoki Most T do Gremzdówki włącznie
Legenda
ocena spełnienia wymagań dla obszaru chronionego T spełnione wymogi – woda niezeutrofi zowana ze względu na zanieczyszczenia komunalne N niespełnione wymogi - woda zeutrofi zowana ze względu na zanieczyszczenia komunalne 109 Z 4 O 2010-2012
Lp. Nazwa jeziora Eutrofi zacja
1 Białe Augustowskie NIE
2 Białe k/Białogóry (Białowierśnie) NIE
3 Blizno NIE
4 Boczne k/Przerośli TAK
5 Busznica NIE
6Długie Augustowskie (Kalejty) NIE
7Długie Wigierskie NIE
8 Dręstwo (Dreństwo) NIE
9 Gaładuś NIE
10 Garbaś NIE
11 Gremzdel NIE
12 Hańcza NIE
13 Jemieliste NIE
14 Kolno NIE
15 Krzywe Filipowskie NIE
16 Miałkie (Płaskie) NIE
17 Necko NIE
18 Pierty NIE
19 Pomorze TAK
20 Rajgrodzkie NIE
21 Rospuda Filipowska TAK
22 Sajno NIE
23 Sumowo Bakałarzewskie TAK
24 Szelment Mały NIE
25 Szelment Wielki NIE
26 Wigry NIE
27 Wiłkokuk NIE
28 Wiżajny NIE
29 Zelwa NIE
Legenda: TAK – eutrofi zacja występuje NIE – eutrofi zacja nie występuje 110 Z 5 K 2012 PIG-PIB
Głębokość Wskaźniki Wskaźniki Wskaźniki do stropu Klasa w granicach w granicach w granicach Numer Użytkowanie Lp. Miejscowość Gmina JCWPd warstwy jakości stężeń stężeń stężeń otworu terenu w otoczeniu wodonośnej w punkcie III klasy IV klasy V klasy [m] jakości jakości jakości
1 11 Sidorówka Jeleniewo 23 126 Łąki i pastwiska III O2, HCO3, Fe 2 12 Sidorówka Jeleniewo 23 24 Łąki i pastwiska II NO , Ca, 3 126 Mońki Mońki 34 5 Tereny przemysłowe III 3 HCO3 4 132 Kozioł Kolno 33 10 Zabudowa wiejska II Kołaki Kołaki 5 134 51 57,5 Zabudowa wiejska II Kościelne Kościelne
6 237 Zambrów m. Zambrów 51 49 Zabudowa miejska luźna III HCO3, Fe Zabudowa miejska 7 732 Białowieża Białowieża 55 1,1 IV Ca, HCO K zwarta 3
8 736 Białystok M. Białystok 55 4,8 Lasy III O2 NO , Ca, 9 738 Białystok M. Białystok 55 2,5 Zabudowa miejska luźna IV 2 K HCO3
10 741 Ostrówek Szudziałowo 56 14,7 Zabudowa wiejska III O2 (teren) 11 743 Sokółka Sokółka 55 65 Zabudowa miejska luźna II 12 745 Raczki Raczki 34 31 Tereny przemysłowe III Fe
13 748 Kamień Sztabin 34 20,1 Zabudowa wiejska III NO3 Ca, HCO , 14 749 Sieruciowce Nowy Dwór 34 33 Zabudowa wiejska III 3 Fe O2 15 843 Suwałki M. Suwałki 23 67,8 Zabudowa miejska luźna III Temp., Zn
16 856 Wiżajny Wiżajny 22 64 Zabudowa wiejska III O2, HCO3, Fe 17 1101 Gródek Gródek 55 103 Zabudowa miejska luźna II 18 1102 Mielnik Mielnik 54 5 Lasy II 19 1112 Grabarka Nurzec-Stacja 54 6,4 Lasy II 20 1232 Śniadowo Śniadowo 51 55 Tereny przemysłowe II
21 1241 Kuźnica Kuźnica 56 63 Zabudowa wiejska III O2, Fe 22 1242 Zubry Gródek 56 6,3 Zabudowa wiejska I
23 1243 Kleszczele Kleszczele 54 20 Tereny przemysłowe III O2
24 1471 Orzeszkowo Hajnówka 57 39 Zabudowa wiejska III O2, As, Mn
25 1676 Suwałki M. Suwałki 23 37 Miejskie tereny zielone III O2 Kolno Zabudowa miejska 26 1675 Kolno 33 25 III O (gm. miejska) zwarta 2 Grajewo NH , HCO , 27 1676 Grajewo 34 143 Zabudowa miejska luźna III 4 3 (gm. miejska) Fe
28 1677 Rajgród Rajgród 34 17 Zabudowa wiejska III NO3, Ca
29 1678 Hajnówka m. Hajnówka 57 133 Grunty orne III O2, Fe
30 1679 Wasilków Wasilków 55 4,5 Tereny otwarte III Temp., O2 Wysokie m. Wysokie Zabudowa miejska 31 1681 54 56 II Mazowieckie Mazowieckie zwarta 32 1684 Łomża M. Łomża 51 62,5 Zabudowa miejska luźna III Fe 33 1742 Boksze Stare Puńsk 23 5,2 Grunty orne III Fe 34 1749 Wigrańce Sejny 23 13,8 Lasy II Bielsk 35 1881 Husaki 55 335 Łąki i pastwiska III O Fe odlaski 2 Kobylin- Kobylin- 36 1882 55 38 Lasy III O , HCO , Fe Kuleszki Borzymy 2 3 111
Głębokość Wskaźniki Wskaźniki Wskaźniki do stropu Klasa w granicach w granicach w granicach Numer Użytkowanie Lp. Miejscowość Gmina JCWPd warstwy jakości stężeń stężeń stężeń otworu terenu w otoczeniu wodonośnej w punkcie III klasy IV klasy V klasy [m] jakości jakości jakości
O ,, HCO , 37 1883 Maszutkinie Wiżajny 23 46,2 Zabudowa wiejska III 2 3 Fe
38 1884 Sobolewo Suwałki 23 12,05 Zabudowa wiejska III O2, NO2 39 2219 Tymianka Nurzec-Stacja 58 90 Zabudowa wiejska II
40 2220 Klukowicze Nurzec-Stacja 58 82 Zabudowa wiejska III O2 O , Ca, 41 2270 Poluńce Puńsk 23 27,28 Łąki i pastwiska III 2 HCO3 Poszeszupie - Ca, HCO , 42 2271 Rutka-Tartak 23 0,57 Łąki i pastwiska III 3 Folwark Fe
43 2272 Budzisko Szypliszki 23 52 Łąki i pastwiska III Ca, HCO3
LEGENDA JCWPd – jednolita część wód podziemnych nr otworu – nr punktu pomia rowego w bazie PIG
Klasyfi kacja elementów fi zykochemicznych I wody bardzo dobrej jakości II wody dobrej jakości III wody zadowalającej jakości IV wody niezadowalającej jakości V wody złej jakości 112 Z 6 W
Średnia roczna Nazwa Nazwa oczyszczalni Opis zrzutu RLM Nazwa JCW Kod JCW ilość odbiornika ścieków Typ zrzutu Typ 3
Nr kolejny zrzutu Nr kolejny m /rok
ciągły, poprzez „PEPEES” S.A. Obiekt łąkarski obiekt łąkarski Narew od Biebrzy 1 obiekt łąkarski P- PLRW20002126399 467077 Mątwica-Kupiski do rz. Narwi do Pisy do rz. Narew „PEPEES” S.A. Obiekt łąkarski okresowy, obiekt łąkarski Narew od Biebrzy 2 Kupiski - Jednaczewo Pompownia z przepompowni P- PLRW20002126399 63875 do rz. Narwi do Pisy nr 2 do rz. Narew „PEPEES” S.A. Obiekt łąkarski okresowy, obiekt łąkarski Narew od Biebrzy 3 Kupiski - Jednaczewo Pompownia z przepompowni P- PLRW20002126399 125500 do rz. Narwi do Pisy nr 3 do rz. Narew Narew od zbiornika poniżej oczyszczalni 1 „Pronar” Sp. z.o.o - Narew P - Narew Siemianówka PLRW20001926119 25000 zakładowej do Narewki ‚”SCANDIC FOOD” Sp. z o.o. ciągły, kolektor 1 Zakład Produkcyjny w Chojnach P - Krzywa Noga Krzywa Noga PLRW200017265129 32635 do rz. Krzywa Noga Starych „SOKOŁÓW” SA Oddział okresowy, kolektor 1 P - Siennica Brok do Siennicy PLRW2000172667649 155400 w Czyżewie do rz. Siennica „SOKOŁÓW” SA Oddział okresowy, kolektor 2 P - Siennica Brok do Siennicy PLRW2000172667649 103600 w Czyżewie do rz. Siennica Jegrznia (Lega) od wypływu z jeziora BIEBRZA Sp. z o.o. - Pensjonat rów melioracyjny - Dręstwo do rozdzie- 1 K 150 Jegrznia PLRW2000202626959 1160 „Zagroda Kuwasy” w Woźnejwsi rzeka Jegrznia lenia się w Kuligach na stare koryto i Kan. Woźnawiejski CHRIS Turystyka i Rekreacja Magdalena Alchimowicz Ośrodek 1 ziemia K 140 ziemia Serwianka PLRW80001864629 3280 Sportów Wodnych „CHRIS” w Serwach 1 Dom Dziecka w Pawłówce ziemia K 30 ziemia Rucawizna PLRW800018641732 1825 poprzez rów Narew od Orlanki 1 Dom Pomocy Społecznej Czerewki K 113 Narew PLRW200019261539 6000 melioracyjny do Lizy Dom Pomocy Społecznej okresowy, kolektor Nurzec od Siennicy 1 K 250 Nurzec PLRW20001926669 11670 w Kozarzach do rz. Nurzec do ujścia skrzyż. 1000-lecia 1 Elektrociepłownia Białystok S.A. P - rz. Biała Biała PLRW2000172616899 200000 i Radzymiń. ciągły, kolektor Przedsiębiorstwo Nurzec do rowu meliora- 1 Robót Komunalnych „FARE” K 7900 Nurzec od Sieniennicy PLRW20001926669 185547 cyjnego, dalej w Ciechanowcu do ujścia do rz. Nurzec Gmina Czyżew – oczyszczalnia ciągły, kolektor 1 K 1600 Brok Brok do Siennicy PLRW2000172667649 141620 komunalna do rz. Brok Gmina Grabowo - oczyszczalnia okresowy, kolektor Skroda od źródeł 1 K 495 Muzga PLRW2000172649849 38793 komunalna do rz. Muzga do Dzierzbi okresowy, kolektor Gmina Radziłów - oczyszczalnia do rowu meliora- Wissa od doplywu 1 K 733 Wissa PLRW2000242629699 28246 komunalna cyjnego dalej w Wasoszu do ujścia do rz. Wissa okresowy, kolektor Gmina Rutki - oczyszczalnia w do rowu meliora- Dopływ ze Śliwowa 1 K 2820 Mężynianka PLRW2000232631499 64798 Mężeninie cyjnego, dalej Łopienitego do rz. Mężynianki Gmina Trzcianne - oczyszczalnia ciągły, kolektor Biebrza od Ełku 1 K 554 Muchawiec PLRW200024262999 54597 komunalna do rz. Muchawiec do ujścia okresowy, kolektor Gmina Turośl - oczyszczalnia do rowu meliora- Pisa od wypływu 1 K 225 Kanał Turośl PLRW20001926489 14060 komunalna cyjnego, następnie z J. Roś do Turośli do Kanału Turośl Wissa od źródeł Gmina Wąsosz - oczyszczalnia okresowy, kolektor 1 K 700 Wissa do dop. w Wąsoszu PLRW2000172629669 30342 gminna do rz. Wissa z Dop. w Wąsoszu 113
Średnia roczna Nazwa Nazwa oczyszczalni Opis zrzutu RLM Nazwa JCW Kod JCW ilość odbiornika ścieków Typ zrzutu Typ 3
Nr kolejny zrzutu Nr kolejny m /rok
Gmina Wizna - oczyszczalnia okresowy, kolektor Narew od Biebrzy 1 K 1644 Narew PLRW20002126399 33342 komunalna do rz. Narew do Pisy GZGKiM. - oczyszczalnia gminna 250 m poniżej jazu Narew od Lizy 1 K 2000 Narew PLRW20002426199 100000 Tykocin w Tykocinie do Biebrzy Podlaska Instytucja Gospodarki Gać od źródeł 1 Budżetowej „BIELIK” z siedzibą okresowy, do rowu K 1387 Gać do Jablłnki PLRW200017263419 89346 w Czerwonym Borze bez Jabłonki Bug od Kamianki 1 GZGK -oczyszczalnia w Drohiczynie do rz. Bug K 2200 Bug PLRW200021266591 45000 do Kołodziejki Szelment Sp. z o.o. Ośrodek ziemia w zlewni Szelmentka 1 K 229 ziemia PLRW8000256867 1437 „Szelment” w Szelmencie Szelmentki do granicy państwa ciągły, kolektor Komunalny Zakład Budżetowy - do rowu meliora- 1 K 1070 Jedwabnianka Jedwabianka PLRW200017263129 36407 oczyszczalnia gminna w Jedwabnem cyjnego, dalej rz. Jedwabnianka Komunalny Zakład Budżetowy - okresowy, kolektor Narew od Pisy 1 oczyszczalnia gminna K 1875 Narew PLRW20002126539 32644 do rz. Narew do Omulwii w Nowogrodzie grawitacyjny kanał Komunalny Zakład Budżetowy Supraśl od Dziernia- 1 zrzutowy; bezpo- K 1933 Supraśl PLRW2000242616151 100000 w Gródku - oczyszczalnia gminna kówki do Grzybówki średnio do rzeki Komunalny Zakład Budżetowy Supraśl od Grzybówki 1 rów melioracyjny K 184 Supraśl PLRW200024261655 4000 w Gródku - oczyszczalnia w Waliłach do Pilnicy Bielmlek - Spółdzielnia Mleczarska poniżej oczyszczalni 1 P - Biała Biała PLRW200017261449 200000 – Bielski Podlaski zakładowej Moniecka Spółdzielnia Mleczarska na 8 km do Targonki Nereśl od źródeł 1 P - Targonka PLRW200017261889 280000 Mońki d. Nereśli do Rumejki Wodociągi Podlaskie – 300 m kanałem Biebrza od Hordo- 1 oczyszczalnia w Dolistowie zamkniętym K 320 Biebrza nianki do Ełku bez PLRW20002426279 16000 Nowym do Biebrzy Ełku rów 1200 m poniżej Sokołda od źródeł 1 MPWiK Sp. z o.o. Sokółka K 34367 Sokołda PLRW20002326162369 1000000 oczyszczalni do Jałówki, z Jałówką Miejskie Przedsiębiorstwo ciągły, rów otwarty Narew od Biebrzy 1 Wodociągów i Kanalizacji Łomża K 81764 Narew PLRW20002126399 4359457 do rz. Narew do Pisy Sp. z o.o. 300 m poniżej Nurzec od Nurczyka 1 Oczyszczalnia gminna Brańsk mostu K 2000 Nurzec PLRW200024266673 100000 do Siennicy do Ciechanowca 100 m od drogi Narewka od Jelonki 1 Oczyszczalnia gminna Narewka K 3667 Narewka PLRW200019261299 80000 do Bondar do ujścia Kumiałka od źródeł 1 Oczyszczalnia gminna Janów 50 m od oczyszczalni K 750 Kumiałka PLRW2000172624469 38000 do Kamionki Wodociągi Podlaskie Nurzec od źródeł 1 50 m od oczyszczalni K 170 Nurzec PLRW200023266619 13000 – Oczyszczalnia gminna Kleszczele do Nurczyka Kumiałka od źródeł 1 Oczyszczalnia gminna Korycin poniżej oczyszczalni K 490 Kumiałka PLRW2000172624469 22000 do Kamionki Nurzec od Nurczyka 1 Oczyszczalnia gminna w Boćkach do rz. Nurzec K 650 Nurzec PLRW200024266673 24000 do Siennicy ciągły, kolektor do Ruź od źródeł Zakład Gospodarki Komunalnej - 1 rowu melioracyjne- K 512 Muzga do Dopływu spod PLRW2000172651654 35717 oczyszczalnia gminna w Śniadowie go, dalej rz. Muzga Dąbek Wodociągi Podlaskie Narewka od Jelonki 1 – Oczyszczalnia gminy Narewka – do rz. Narewka K 250 Narewka PLRW200019261299 25000 do ujścia Lewkowo Stare Wodociągi Podlaskie Narew od zbiornika poprzez rów 1 – Oczyszczalnia gminy Narewka K 1000 Narew Siemianówka PLRW20001926119 24000 o dł. 218 m w Nowej Łuce do Narewki ciągły, kolektor Gmina Rutki – Oczyszczalnia Grądy do rowu meliora- Dopływ ze Śliwowa 1 K 700 Narew PLRW2000232631499 36478 Woniecko cyjnego, dalej Łopienitego do rz. Narew 114 Z 6 . .
Średnia roczna Nazwa Nazwa oczyszczalni Opis zrzutu RLM Nazwa JCW Kod JCW ilość odbiornika ścieków Typ zrzutu Typ 3
Nr kolejny zrzutu Nr kolejny m /rok
Zakład Gospodarki Komunalnej ciągły, rów odkryty 1 Mały Płock - oczyszczalnia K 198 Cetna Cetna (do Narwi) PLRW200017263929 9494 do rz. Cetna komunalna Świsłocz od Oczyszczalnia ścieków - przejście 50 m poniżej 1 K 290 Swisłocz Istoczanki wzdłuż PLRW80001962591 1600 graniczne w Bobrownikach mostu granicznego granicy państwa Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska ciągły, kolektor Narew od Biebrzy 1 P - Narew PLRW20002126399 615312 w Piątnicy do rz. Narew do Pisy Spółdzielnia Mleczarska – „MLEKPOL” ciągły, kolektor 1 P - Jabłonka Jabłonka PLRW200017263429 406753 Grajewo ZMP Zambrów do rz. Jabłonka PERN „Przyjaźń” Płock. Stacja poprzez kanał 1 P -Mętna Mętna PLRW17266554 35000 Pomp Nr 1 Adamowo zamknięty ciągły, kolektor do Ełk od wypływu PFLEIDERER Grajewo S.A. 1 rowu melioracyj- P -Ełk z Jeziora Ełckiego PLRW2000192628999 59523 w Grajewie nego, dalej rz. Ełk do ujścia PGKiM Dąbrowa Białostocka, poprzez rów melio- 1 oczyszczalnia komunalna K 250 Sidra 14000 racyjny po ZSR - Różanystok PGKiM Sp. z o.o. grobla poniżej 1 K 14800 Kropiwna Kropiwna PLRW200023262152 450 000 Dąbrowa Białostocka stawów Kalno PKP S.A. Warszawa. Oddział Gospodarowania Nurzec od źródeł 1 K 300 Nurzec PLRW200023266619 3000 Nieruchomościami. Kolejowe do Nurczyka oczyszczalnie w Czeremsze kolektor do rowu Ełk od wyplywu 1 „ZAKREM” Sp. z o.o. Grajewo melioracyjnego, P -Ełk z Jeziora Ełckiego PLRW2000192628999 2794 dalej rz. Ełk do ujścia Biebrza Centrokom - oczyszczalnia gminna poprzez rów 1 K 2650 Brzozówka od Hordonianki PLRW20002426279 55000 w Suchowoli melioracyjny do Ełku bez Ełku okresowy, kolektor Przedsiębiorstwo Produkcji Beto- Ruź od źródeł do rowu meliora- 1 nów Sp. z o.o. „PREFBET” P - Muzga do Dopływu spod PLRW2000172651654 1993 cyjnego, dalej w Śniadowie Dąbek do rz. Muzga Przedsiębiorstwo Komunalne poprzez rów 50 m 1 - oczyszczalnia miejska Czarna K 7500 Czapielówka Czarna PLRW200017261669 235000 poniżej ujścia Białostocka Przedsiębiorstwo Komunalne Kamianka 1 50 m od oczyszczalni K 49000 Kamionka PLRW200017266569 1000000 Sp. z o.o. Siemiatycze z dopływami Przedsiębiorstwo Komunalne poniżej oczysz- 1 K 33333 Biała Biała PLRW200017261449 1800000 Sp. z o.o. Bielsk Podlaski czalni Czarna Hańcza Przedsiębiorstwo Wodociągów rzeka Czarna od wypływu z jezio- 1 i Kanalizacji Sp. z o.o. w Suwałkach - K 179200 Czarna Hańcza PLRW8000186419 3822350 Hańcza ra Hańcza do jeziora oczyszczalnia miejska w Suwałkach Wigry 1 PWiK Sp. z o.o. Hajnówka 50 m od oczyszczalni K 40000 Leśna Prawa Leśna do Przewłoki PLRW2000232665249 1500000 Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL Marycha od Marychny rów melioracyjny - 1 Grajewo – Oddział Zakład Produkcji P 8770 Marycha do dopływu PLRW80002564872 153282 rzeka Marycha Mleczarskiej w Sejnach z jez. Zelwa Specjalny Ośrodek Szkolno- 1 do rz. Prątnik K Prątnik Jabłonka PLRW200017263429 2012 Wychowawczy Długobórz Spółdzielnia Mieszkaniowa Piertanka rów melioracyjny - 1 JASKÓŁKA w Czerwonce – oczysz- K 195 Maniówka z jez. Krzywe PLRW80001864349 2540 rzeka Maniówka czalnia osiedlowa w Czerwonce Wigierskie, Pierty Spółdzielnia. Mieszkaniowa rów do rz. Rudni 1 „Krokus” w Dobrzyniówce – Os. K 105 Rudnia Rudnia PLRW200017261369 8000 powyżej Zabłudowa Mieszkaniowe w Dobrzyniówce Spółdzielnia Mleczarska „MLEKOVITA” ciągły, kolektor 1 P - Brok Brok do Siennicy PLRW2000172667649 2080500 Wysokie Mazowieckie do rz. Brok Spółdzielnia Kółek Rolniczych – rów melioracyjny, 1 K 824 Awissa Awissa PLRW20001726157499 90341 oczyszczalnia gminy Sokoły dalej rz. Awissa 115
Średnia roczna Nazwa Nazwa oczyszczalni Opis zrzutu RLM Nazwa JCW Kod JCW ilość odbiornika ścieków Typ zrzutu Typ 3
Nr kolejny zrzutu Nr kolejny m /rok
Ne a (Rospuda) Spółdzielnia Mieszkaniowa DROZD 1 rów melioracyjny K 360 Ne a do wypływu PLRW2000252622379 18250 Kowale Oleckie – osiedle Garbas II z jeziora Bolesty Spółdzielnia Mieszkaniowa rów melioracyjny Nurzec od źródeł 1 w Kleszczelach dł. 1 km do rzeki K 100 Nurzec PLRW200023266619 6000 do Nurczyka – osiedle po byłym PGR Nurzec Ne a (Rospuda) do Spółdzielnia Mleczarska 1 rzeka Rospuda P 1900 Ne a wypływu PLRW2000252622379 58843 „Rospuda” w Filipowie z jez. Bolesty Suwalska Izba Rolniczo-Turystyczna Piertanka - Ośrodek Wypoczynkowo- 1 ziemia K 30 ziemia z jez. Krzywe PLRW80001864349 1090 Rehabilitacyjny „Maniówka” Wigierskie, Pierty w Nowej Wsi Czarna Hańcza Suwalskie Kopalnie Surowców od wypływu z jezio- 1 Mineralnych Sp. z o.o. ziemia K 50 ziemia PLRW8000186419 1952 ra Hańcza do jeziora w Suwałkach Wigry Urząd Gminy - oczyszczalnia poprzez rów, ujście Nurzec od Nurczyka 1 K 750 Nurzec PLRW200024266673 60000 gminna Rudka do Nurca do Siennicy 50 m poniżej Urząd Gminy - oczyszczalnia Orlanka od Orlej 1 mostu do Bielska K Orlanka PLRW20001926149 14400 gminna Orla do ujścia Podlaskiego Urząd Gminy - oczyszczalnia 150 m poniżej Narew od Narewki 1 K 1933 Narew PLRW200019261399 28000 gminna Narew szkoły do Orlanki Urząd Gminy - oczyszczalnia rów dł. 1,3 km 1 K 3600 Jaskranka Jaskranka PLRW200017261749 60000 gminna w Krypnie w kierunku rzeki dopływ Rospudy Gmina Bakałarzewo - oczyszczalnia 1 z jez. Skazdubek K 1300 Czerwonka Czerwonka PLRW200012623569 20075 gminna w Bakałarzewie (Czerwonka) Gmina Nowinka - oczyszczalnia 1 ziemia K 500 ziemia Jezioro Wigry PLRW8000256439 13704 wiejska w Bryzglu Błędzianka od Gmina Przerośl - oczyszczalnia rów melioracyjny - 1 K 700 Bludzia źródeł do granicy PLRW700018582831 13036 gminna w Przerośli rzeka Bludzia państwa Marycha do Marychny Gmina Puńsk - oczyszczalnia 1 rów melioracyjny K 1450 Marycha z jez. Boksze, Sejwy, PLRW800018648299 70000 gminna w Puńsku Szejpiszki Gmina Rutka Tartak - oczyszczalnia Szeszupa od Potopki 1 rzeka Szeszupa K 1042 Szeszupa PLRW8000206851 13400 gminna w Rutce Tartak do granicy państwa Gmina Sztabin - oczyszczalnia rów melioracyjny - Biebrza od Kropiwnej 1 K 1000 Biebrza PLRW200024262179 gminna w Sztabinie rzeka Biebrza do Horodnianki Marycha do Marychny Gmina Szypliszki - oczyszczalnia rów - dopływ z jez. 1 K 1042 Marycha z jez. Boksze, Sejwy, PLRW800018648299 14050 gminna w Szypliszkach Boksze Szejpiszki Gmina Wiżajny - oczyszczalnia rów melioracyjny - Wizga do granicy 1 K 1424 Wizga PLRW7000185826123 11050 gminna w Wiżajnach zlewnia Pissy państwa Urząd Miejski - oczyszczalnia 20 m poniżej 1 K Rudnia Rudnia PLRW200017261369 64000 gminna w Zabłudowie oczyszczalni Wissa od źródeł do Wielobranżowe Przedsiębiorstwo ciągły, do rowu Dopływu w Wąsoszu 1 K 4227 Wissa PLRW2000172629669 77236 Komunalne Sp. z o.o. Szczuczyn b/n, dalej do Wissy z Dopływem w Wąsoszu Wodociągi Białostockie Sp. z o.o. - 1 km 396 1 K Biała Biała PLRW2000172616899 26000000 oczyszczalnia miejska od ul. Produkcyjnej 927 Ne a (Rospuda) Wodociągi i Kanalizacje Miejskie od wypływu z jez. Sp. z o.o. w Augustowie Necko do połą- 1 rzeka Ne a K 40167 Ne a PLRW200002622749 2654662 - oczyszczalnia miejska czenia z Kanałem w Augustowie Augustowskim bez jez. Sajno 116 Z 6 . .
Średnia roczna Nazwa Nazwa oczyszczalni Opis zrzutu RLM Nazwa JCW Kod JCW ilość odbiornika ścieków Typ zrzutu Typ 3
Nr kolejny zrzutu Nr kolejny m /rok
Narewka od granicy Wodociągi Podlaskie - oczyszczalnia 500 m rowem 1 K 5300 Narewka państwa do Jelonki PLRW200024261253 165000 gminna w Białowieży do rz. Narewki bez Jelonki Wodociągi Podlaskie - oczyszczalnia poprzez 1,5 km Brzozówka od źródeł 1 K 590 Brzozówka PLRW200017262429 17000 gminna w Jasionówce rów melioracyjny do Popiełówki Wodociągi Podlaskie - oczyszczalnia 100 m od drogi do 1 K 1380 Turośnianka Turośnianka PLRW20001726157699 55000 gminna w Turośni Trurośni Kościelnej Wodociągi Podlaskie - oczyszczalnia poprzez rów 1 K 370 Biebła Biebła PLRW200017262569 20000 gminna w Jaświłach melioracyjny Wodociągi Podlaskie - oczyszczalnia 3 km poprzez rów rów meliora- 1 K 1000 55000 w Mochnate -Stareberezowo melioracyjny. cyjny Wodociągi Podlaskie - oczyszczalnia rów 1 K 1075 Turośnianka Turośnianka PLRW20001726157699 50000 gminna w Juchnowcu do rz. Turośnianki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy rów melioracyjny - 1 Falenty Zakład Doświadczalny K 120 Jegrznia Kanał Kuwasy PLRW200002628989 8914 Kanał Kuwasy w Biebrzy Gmina Bargłów Kościelny - dopływ z Nowin 1 oczyszczalnia gminna w Bargłowie K 1538 Bargłówka Bargłówka PLRW20001726229869 9018 Bargłowskich Kościelnym Zakład Gospodarki Komunalnej Biebrza od Kropiwnej 1 w Lipsku - oczyszczalnia ścieków rzeka Biebrza K 2167 Biebrza PLRW200024262179 54801 do Horodnianki w Lipsku Jegrznia (Lega) Zakład Gospodarki Komunalnej od wpływu do Jez. rów melioracyjny - 1 i Mieszkaniowej - oczyszczalnia K 898 Jegrznia Selmęt Wielki PLRW200025262639 68963 rzeka Jegrznia ścieków w Rajgrodzie do wypływu z jez. Dręstwo ciągły, do rowu Zakład Gospodarki Komunalnej i Skroda od źródeł 1 melioracyjnego, K 1688 Dzierzbia PLRW2000172649849 111671 Mieszkaniowej Stawiski do Dzierzbi dalej do rz. Dzierzbi Ne a (Rospuda) od wypływu z jez. Gmina Raczki - oczyszczalnia rów melioracyjny - 1 K 2500 Ne a Bolesty do wypływu PLRW200020262279 82273 ścieków w Dowspudzie rzeka Rospuda z jez. Necko ze Szczeberką do Blizny Przedsiębiorstwo Gospodarki Marycha od Marychny 1 Komunalnej w Sejnach Sp. z o.o. - rzeka Marycha K 13000 Marycha do dopływu z jez. PLRW80002564872 260143 oczyszczalnia miejska w Sejnach Zelwa Zakład Komunalny Biebrza od źródeł 1 do rz. Biebrza K Biebrza PLRW200023262151 30000 w Nowym Dworze do Kropiwnej Zakład Usług Komunalnych ciągły, kolektor do 1 K 568 Czarna Struga Czarna Struga PLRW20001726276 35480 w Goniądzu rz. Czarna Struga Zakład Wodociągów i Kanalizacji poniżej oczyszczalni 1 K 42000 Awissa Awissa PLRW20001726157499 1600000 Łapy komunalnej ciągły, kanał Ełk od wypływu Zakład Wodociągów i Kanalizacji 1 zrzutowy, dalej K 30000 Ełk z Jeziora Ełckiego PLRW2000192628999 1294 000 Grajewo do rz. Ełk do ujścia Przedsiębiorstwo Energetyki ciągły, kolektor 1 Cieplnej i Gospodarki Wodno- P 16746 Łabna Łabna PLRW2000172649869 273497 do rz. Łabna Ściekowej Sp. z o.o. w Kolnie okresowy, rów Zakład Wodociągów, Kanalizacji 1 zrzutowy, dalej K 1094 Brok Brok do Siennicy PLRW2000172667649 51601 i Oczyszczania w Szepietowie rz. Brok Zambrowskie Ciepłownictwo ciągły, kolektor 1 K 30667 Jabłonka Jabłonka PLRW200017263429 973978 i Wodociągi Sp. z o.o. Zambrów do rz. Jabłonka ZECWiK Sp. z o.o. - oczyszczalnia ok.700 m powyżej 1 K 9836 Horodnianka Horodnianka PLRW2000172615929 300000 miejska Choroszcz szpitala Zesp. Obsł. Ekonom. Szkół Gm. Zelwianka 1 rz. Zalewianka K 50 Zalewianka PLRW2000182622729 1500 Augustów - Gimnazjum Janówka (Zalewianka) Gmina Klukowo - oczyszczalnia rów melioracyjny, 1 przy Szkole Podstawowej K Ralka Dopływ z Kostr PLRW2000172666752 2947 dalej rz. Ralka w Klukowie 117
Średnia roczna Nazwa Nazwa oczyszczalni Opis zrzutu RLM Nazwa JCW Kod JCW ilość odbiornika ścieków Typ zrzutu Typ 3
Nr kolejny zrzutu Nr kolejny m /rok
Wissa od źródeł do ciągły, do rowu Zespół Szkół Rolniczych Dopływu w Wąsoszu 1 melioracyjnego, K 175 Wissa PLRW2000172629669 7300 w Niećkowie z Dopływem dalej rz. Wissa w Wąsoszu Zespół Szkół Rolniczych 10 m przy grobli Kamianka 1 K 255 Kamionka PLRW200017266569 3500 im. W. St. Reymonta - Czartajew zalewu z dopływami poprzez ciek Zespół Szkół Rolniczych 1 od Stadnik K 250 Pełchówka Pełchówka PLRW200017266689 3500 im. W. Witosa - Ostrożany do rz. Pełchówka okresowy, kolektor Zespół Szkół im. Ks. Kluka do rowu meliora- Binduga (do 1 K Binduga PLRW20001726289769 3990 w Wojewodzinie cyjnego, dalej Ełku) rz. Binduga ciągły, kolektor do Zespół Szkół Centrum Kształcenia Dopływ z 1 Cieku bez nazwy, K 418 Dopływ z Rzadkowa PLRW20001726352 18950 Rolniczego w Marianowie Rzadkowa dalej rz. Narew ZGKiM - oczyszczalnia gmimna 50 m niżej stacji Łosośna od źródeł 1 K 1700 Łosośna PLRW80001763271 60000 w Kuźnicy kolejowej do granicy państwa ZGKiM - oczyszczalnia gminna 1 do rz. Krynki K 2850 Krynka Krynka PLRW80001762729 80000 w Krynkach ZGKiM - oczyszczalnia gminna niżej oczyszczalni Supraśl od źródeł 1 K Supraśl PLRW200023261614 60000 w Michałowie gminnej do Dzierniakówki ZGKiM - oczyszczalnia miejska 600 m poniżej 1 K 2485 Jaskranka Jaskranka PLRW200017261749 80000 w Knyszynie miasta ZGKiM - oczyszczalnia osiedlowa niżej oczyszczalni Supraśl od źródeł 1 K Supraśl PLRW200023261614 16000 w Michałowie osiedlowej do Dzierniakówki poprzez rz. Targon- Nereśl od źródeł 1 ZGKiM Mońki K 11667 Targonka PLRW200017261889 580000 kę na 9,0 km do Rumejki Narew od zbiornika poprzez rów 1 ZGKiM - oczyszczalnia w Bagniukach K Narew Siemianówka PLRW20001926119 20000 do rz. Narew do Narewki ZGKiM w Czeremsze 100 m powyżej Nurzec od źródeł 1 K 1100 Nurzec PLRW200023266619 20000 - oczyszczalnia gminna mostu drogowego do Nurczyka ZGKiM w Czeremsze Nurzec od źródeł 1 rów K 900 Nurzec PLRW200023266619 14000 - oczyszczalnia osiedlowa do Nurczyka Przedsiębiorstwo Produkcyjno- 1 -Handlowe „EKTO” Sp. z o.o. - rów otwarty K 85 Horodnianka Horodnianka PLRW2000172615929 2200 Białystok kanał deszczowy 1 EUROPOL GAZ S.A. - Jałówka a następnie rów K 40 - 600 melioracyjny Gmina Tykocin - GZGKiM Ślina od Rokitnicy 1 rów melioracyjny K 200 Ślina PLRW2000192619499 4000 - oczyszczalnia Stelmachowo do ujścia Dom Pomocy Społecznej 1 rów melioracyjny K 80 Bobrówka Płoska PLRW200017261649 4000 w Bobrowej Gmina Bielsk Podlaski - Łubin Bronka (do 1 rów melioracyjny K 110 Bronka PLRW2000172666549 9000 Kościelny Narwi) Zespół Szkół im. Jana Pawła II - 1 do rz. Pulszanki K 22 Pulszanka Strabelka PLRW200017261529 1500 Urząd Gminy Wyszki do ziemi poprzez 1 Białowieża – Przejście graniczne K 5 ziemia 600 studnię chłonną ‚Wodociągi Podlaskie 1 rów melioracyjny K 1000 Łoknica Łoknica PLRW200017261389 21000 - Oczyszczalnia gminna Czyże do rz. Orlanka Orlanka od źródeł 1 Urząd Gminy - Dubicze Cerkiewne K 35 Orlanka PLRW200017261429 3200 w km 44+00 do Orlej Wodociągi Podlaskie Makówka, 1 do rz. Makówka K 70 Dopływ z Łosinki PLRW200023261356 2500 - oczyszczalnia Łosinka Narew Wodociągi Podlaskie 1 do rz. Pełchówka K 200 Pełchówka Pełchówka PLRW200017266689 20000 - oczyszczalnia Grodzisk Wodociągi Podlaskie 1 rów melioracyjny K 850 Nurczyk Nurczyk do ujścia PLRW2000172666299 33000 - oczyszczalnia Żerczyce 118 Z 6 . .
Średnia roczna Nazwa Nazwa oczyszczalni Opis zrzutu RLM Nazwa JCW Kod JCW ilość odbiornika ścieków Typ zrzutu Typ 3
Nr kolejny zrzutu Nr kolejny m /rok
Słoja od źródeł Gmina Szudziałowo - Zakład 1 do rz. Słoja K 190 Słoja do Starzynki, PLRW1726161829 11000 Gospodarki Komunalnej ze Starzynką PERN „Przyjaźń” S.A. Stacja Pomp poprzez rów 1 Nr 1 w Adamowie K 160 Mętna Mętna PLRW17266554 6000 otwarty - osiedle mieszkaniowe EUROPOL GAZ S.A. Tłocznia poprzez drenaż 1 K 37 do ziemi - - 1000 i Pomiarownia Gazu Kondratki rozsączający do ziemi Sokołda od źródeł „ESKIMOS” Sp. z o.o. - Chłodnia poprzez rów 1 K 6000 Sokołda do Jałówki, PLRW20002326162369 40000 Sokółka do rz. Sokołda z Jałówką WOKAS – KOPALNIE TORFU Spółka do ziemi poprzez 1 P 230 do ziemi - - 3000 z o.o. – Imszar g. Michałowo studnię chłonną WOKAS – KOPALNIE TORFU Spółka do ziemi poprzez 2 K 25 do ziemi - - 40 z o.o. – Imszar g. Michałowo studnię chłonną CENTROKOM Sp. z o. o. poprzez 12 studni 1 K do ziemi - - 4000 - Jatwieź Duża chłonnych SWEDSPAN Polska Sp. z o. o. – poprzez rów 1 K 45 Biała Biała PLRW200017261449 4000 Koszki g.Orla do rzeki ciągły, rów do ziemi, Gmina Łomża - oczyszczalnia Narew od Biebrzy 1 melioracyjny, dalej K 35 okresowo PLRW20002126399 1593 Mikołajki do Pisy rz. Bździążek Bździążek ciągły, do rowu Ełk od wypływu PFLEIDERER MDF Sp. z o.o. 1 melioracyjnego, P -Ełk z Jeziora Ełckiego PLRW2000192628999 1056 w Grajewie dalej rz. Ełk do ujścia Spółdzielnia Mleczarska ciągły, rów zrzutowy, 1 „MLEKPOL” Grajewo P-Łabna Łabna PLRW2000172649869 355695 dalej rz. Łabna - ZPM „Kurpianka” w Kolnie Agencja Rezerw Materiałowych ciągły, kolektor do 1 w Warszawie Składnica rowu melioracyj- K Brok Brok do Siennicy PLRW2000172667649 703 Szepietowo nego, dalej rz. Brok ciągły, kanał do Gmina Klukowo - oczyszczalnia Dopływ z 1 rowu melioracyjne- K Dopływ z Trojanowa PLRW2000172666754 3350 w Trojanowie Trojanowa go, dalej rz. Nurzec ciągły, kanał do Gmina Klukowo - oczyszczalnia Dopływ z 1 rowu melioracyjne- K Dopływ z Trojanowa PLRW2000172666754 2213 w Trojanówku Trojanowa go, dalej rz. Nurzec ciągły, kolektor Ełk od wyplłwu Spółdzielnia Mleczarska 1 do kanału zrzuto- P -Ełk z Jeziora Ełckiego PLRW2000192628999 799050 „MLEKPOL” ZPM w Grajewie wego, dalej rz. EŁK do ujścia Gmina Nowe Piekuty ciągły, do rowu Mianka od źródeł 1 K Mianka PLRW2000172666669 1942 - oczyszczalnia szkolna melioracyjnego do Dzieży Gmina Zambrów - oczyszczalnia ciągły, kolektor 1 K Jabłonka Jabłonka PLRW200017263429 1983 Poryte Jabłoń do rz. Jabłonki Starostwo Powiatowe w Suwałkach rów melioracyjny - Szeszupa od Potopki 1 K 120 Szeszupa PLRW8000206851 4530 - oczyszczalnia Budzisko rzeka Szeszupa do granicy państwa 1 Nadleśnictwo Rajgród w Tamie rów melioracyjny K 204 Kanał Kuwasy Kanał Kuwasy PLRW200002628989 2360 Ośrodek Wsparcia dla Osób Piertanka z jez. 1 z Zaburzeniami Psychicznymi ziemia K 44 ziemia Krzywe Wigierskie, PLRW80001864349 800 w Lipniaku Pierty Zespół Szkół Samorządowych Biebrza od Kropiwnej 1 ziemia K 30 ziemia PLRW200024262179 880 w Krasnymborze do Horodnianki EUROPOL GAZ S.A. – Tłocznia gazu 1 rów melioracyjny K 1000 Zambrów Gmina Radziłów – oczyszczalnia Wissa od Dopływu 1 rów melioracyjny K 180 Wissa PLRW2000242629699 10333 w Łojach Awissa w Wąsoszu do ujścia Gmina Zambrów 1 rów melioracyjny K 1000 – Szkoła podstawowa Osowiec
Leganda: typ zrzutu: P – przemysłowy, K – komunalny nazwa i kod JCW – nazwa jednolitej części wód, w której zlokalizowany jest zrzut i jej kod według Mapy Podziału Hydrografi cznego Polski RLM – wielkość oczyszczalni wyrażona wskaźnikiem Równoważnej Liczby Mieszkańców 119 Z 7 T 1. W ( 31.12.2012 R.)
Klasa Klasa wód podziemnych wód podziemnych Powiat Nazwa instalacji Adres Status instalacji w piezometrach w piezometrach w 2011r. w 2012r.
Miasta BRAK Białystok
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Hryniewicze, czynne V, V, V, I V, V, V, I Komunalnych w Hryniewiczach 16-061 Juchnowiec Kościelny Składowisko Odpadów Komunalnych Studzianki, 16-010 Wasilków zastępcze (do zamknięcia) V, II, II II, V, II w Studziankach Składowisko Odpadów Komunalnych Odnoga, 16-050 Michałowo zastępcze (do zamknięcia) III, III, II V, IV, IV w Odnodze białostocki Składowisko Odpadów Komunalnych 16-060 Zabłudów do zamknięcia IV, IV, IV V, IV, IV w Zabłudowie Składowisko Odpadów Komunalnych Uhowo, 18-100 Łapy zastępcze (do zamknięcia) IV, V, V, IV V, V, V, V w Uhowie Składowisko odpadów paleniskowych Elektrociepłowni Białystok S.A. 18-105 Suraż do eksploatacji V, II, II V, I, III w Sowlanach
Składowisko Odpadów Komunalnych Augustowo, 17-100 Bielsk zastępcze (do zamknięcia) IV, V, V V, IV, IV we wsi Augustowo Podlaski bielski Składowisko Odpadów Komunalnych 17-120 Brańsk zastępcze (do zamknięcia) I, I, I II, II, II w Brańsku
Składowisko Odpadów Komunalnych Stare Berezowo, 17-200 do zamknięcia II, III, III II, III, IV w Starym Berezowie Hajnówka Składowisko Odpadów Komunalnych hajnowski 17-210 Narew zastępcze (do zamknięcia) II, IV, III II, V, V w Narwi Składowisko Odpadów Komunalnych Olchówka, 17-220 Narewka zastępcze (do zamknięcia) V, V, V brak danych w Olchówce
Składowisko Odpadów Komunalnych moniecki Zastocze, 19-111 Krypno zastępcze (do zamknięcia) II, V, V V, I, I w Zastoczu
Składowisko Odpadów Komunalnych 17-312 Drohiczyn zastępcze (do zamknięcia) brak danych brak danych w Drohiczynie siemiatycki Składowisko Odpadów Komunalnych Roszosze, 17-300 Siemiatycze zastępcze (do zamknięcia) II, IV, II II, II, II w Siemiatyczach
Składowisko Odpadów Komunalnych sokólski 16-124 Sidra zastępcze (do zamknięcia) brak danych brak danych w Sidrze
Miasta brak Łomża
Zakład Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów Czartoria, 18-413 Miastkowo czynne II, I, I, II, I III, II, III, II w Czartorii łomżyński Składowisko Odpadów Komunalnych Ratowo Piotrowo, 18-411 zastępcze (do zamknięcia) I, II, I I, I, I w Ratowie Piotrowie Śniadowo Składowisko Odpadów Komunalnych Korytki Borowe, 18-420 zastępcze (do zamknięcia) II, II, III II, II, II w Korytkach Borowych Jedwabne
120 Z 7 T 1. . .
Zakład Przetwarzania grajewski i Unieszkodliwiania Odpadów Koszarówka, 19-200 Grajewo czynne I, I, I I, I, I, I, II w Koszarówce
Zakład Przetwarzania Czerwony Bór, 18-300 Za- zambrowski i Unieszkodliwiania Odpadów czynne II, II II, I, II, II mbrów w Czerwonym Borze
wysoko- Składowisko Odpadów Komunalnych Gołasze Puszcza, 18-200 zastępcze (do zamknięcia) II, III, I II, II, II mazowiecki w Gołaszach Puszczy Wysokie Mazowieckie
Miasta brak Suwałki
Składowisko balastu w Zielonem Kamedulskim przy kompostowni Zielone Kamedulskie 16-400 suwalski czynne II, II, II, II I, II, I, II Przedsiębiorstwa Gospodarowania Suwałki Odpadami w Suwałkach
Legenda: dobry stan wód (klasa I-III) słaby stan wód (klasa IV-V) zróżnicowana jakość wody w poszczególnych piezometrach
121 Z 7 T 2. K 2011-2012
Status Klasa Klasa (stan na 31.12.2012r.) Ilość wód podziemnych wód podziemnych Lp. Gmina Lokalizacja C –czynne piezometrów w piezometrach w piezometrach Z - zamknięte 2011 r. 2012 r.
1 Augustów Augustów Z 2 V, IV brak danych 2 Bakałarzewo Czerwonka Z 3 I, I, I II, I, I 3 Bargłów Kościelny Kroszówka Z 4 II, II, II, II I, II, I, II 4 Filipów Filipów Z 3 IV, IV, V IV, IV, IV 5 Lipsk Lipsk Z 3 studnie I, I, I brak danych 6 Puńsk Szołtany Z 2 I, I I, I 7 Raczki Ludwinowo Z 3 V, V, V brak danych 8 Rajgród Wojdy Z 3 II, V, V II, V, V 9 Rutka-Tartak Baranowo Z 3 IV, II, II brak danych 10 Sejny Konstantynówka Z 3 II, II brak danych 11 Suwałki PGO Suwałki C 4 II, II, II, II I, II, I, II 12 Szypliszki Szypliszki Z 3 IV, I, I brak danych 13 Wiżajny Wiżajny Z 2 I, I brak danych 14 Ciechanowiec Nowodwory Z 3 III, II, II V, II, II 15 Czyżew Czyżew Siedliska Z 3 III, III, III III, V, III 16 Grabowo Grabowo Z 2 II, II II, II 17 Grajewo Koszarówka Z 5 I, I, I I, I, I, I, II 18 Jedwabne Korytki Borowe Zastępcze 3 II, II, III II, II, II 19 Klukowo Żabiniec Z 3 III, V, III II, II, II 20 Kolno Kolno Z 3 IV, V, III II, V, II 21 Kulesze Kościelne Czarnowo Biki Z 2 II, II II, III Miastkowo MPGKiM Łomża 22 Czartoria Z 4 V, V, V, II V, V, V, II (stare) 23 Miastkowo MPGKiM Łomża ZPiUO Czartoria C 4 II, I, I, II, I III, II, III, II 24 Nowogród Nowogród Z 3 I, V, I II, V, I 25 Piątnica Piątnica Z 2 V, II, V brak danych 26 Radziłów Radziłów Z 3 II, II, II II, II, I 27 Sokoły Racibory Nowe Z 3 II, II, III II, II, II 28 Stawiski Stawiski Z 3 II, III, II III, II, II 29 Szczuczyn Szczuczyn Z 3 I, V, II II, II, I 30 Szepietowo Dąbrówka Kościelna Z 3 II, III, III III, III, II 31 Śniadowo Ratowo Piotrowo Zastępcze 3 I, II, I I, I, I 32 Turośl Turośl Z 3 IV, III, II III, II, I 33 Wąsosz Komosewo Z 3 III, II, II II, II, I 34 Wizna Małachowo Z 3 I, II, I I, II, II 35 Wysokie Mazowieckie Gołasze Puszcza Zastępcze 3 II, III, I II, II, II 36 Zambrowski Związek Gmin ZPiUO Czerwony Bór C 4 II, II II, I, II, II 37 Zbójna Pianki Z 3 V, II, II II, I, II 38 Białowieża Stoczek Z 3 brak danych brak danych 39 Bielsk Podlaski Augustowo Zastępcze 3 IV, V, V, IV V, IV, IV 40 Brańsk m. Brańsk Zastępcze 3 IV, IV, IV II, II, II 41 Czeremcha Czeremcha Z 3 IV, IV, V II, V, II 42 Czyże Czyże Z 2 brak danych brak danych 43 Dąbrowa Białostocka Dąbrowa Białostocka Z 3 I, I, II II, II, IV 122 Z 7 T 2. . .
Status Klasa Klasa (stan na 31.12.2012r.) Ilość wód podziemnych wód podziemnych Lp. Gmina Lokalizacja C –czynne piezometrów w piezometrach w piezometrach Z - zamknięte 2011 r. 2012 r.
44 Dziadkowice Dziadkowice Z 3 brak danych brak danych 45 Grodzisk Drochlin Z 3 brak danych brak danych 46 Gródek Gródek Z 2 I, I IV, I, V 47 Hajnówka Nowosady Z 3 IV, II, V IV, IV, V 48 Hajnówka m. Poryjewo Z 3 V, V, V brak danych 49 Hajnówka Stare Berezowo do zamknięcia 3 II, III, III II, III, IV 50 Janów Janów Z 2 IV, IV brak danych 51 Jasionówka Jasionówka Z 3 II, II, II I, I, I 52 Jaświły Jaświły Z 3 V, V, V IV, IV, IV 53 Juchnowiec RIPOK Hryniewicze C 4 V, V, V, V V, V, V, I 54 Kleszczele Kleszczele Z 3 IV, IV, IV V, IV, IV 55 Knyszyn Knyszyn Z 3 IV, III, V V, V, IV 56 Krypno Zastocze Zastępcze 2 IV, IV, V V, I, I, 57 Łapy Uhowo Zastępcze 4 IV, V, V, IV V, V, V, V 58 Michałowo Odnoga Zastępcze 3 III, III, III brak danych 59 Mońki Świerzbienie Z 3 IV, V, V IV, IV, IV 60 Narew Narew Zastępcze 3 IV, IV, III II, V, V 61 Nurzec - Stacja Żerczyce Z 3 IV, IV, IV III, II, II 62 Narewka Olchówka Zastępcze 3 V, V, V brak danych 63 Siemiatycze Siemiatycze Zastępcze 3 II, I, II II, II, II 64 Siemiatycze Kułygi Z 3 IV, IV, IV IV, IV, IV 65 Suchowola Poświętne Z 3 IV, IV IV, V, V 66 Supraśl Sowlany C 3 V, II, II V, I, III 67 Suraż Suraż Z 2 III, IV IV, IV, 68 Tykocin Tykocin Z 3 IV, III IV, III 69 Wasilków Studzianki Zastępcze 3 V, II, II II, V, II 70 Zabłudów Zabłudów do zamknięcia 3 IV, IV, IV V, IV, IV 71 Drohiczyn Drohiczyn Zastępcze 3 brak danych brak danych 72 Sidra Sidra Zastępcze 3 brak danych brak danych 73 Brańsk Domanowo Z 3 brak danych I, I, IV
Legenda: dobry stan wód słaby stan wód zróżnicowana jakość wody w poszczególnych piezometrach RIPOK Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych ZPiUO Zakład Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów PGO Przedsiębiorstwo Gospodarowania Odpadami 123 Z 8 T 1. Z 2011 ) 00 Aeq,N ś ci ś ci [dB] -6 L 00
ł asu ł asu Aeq,D [dB] [dB] (22 L 17,7 17,2 14,2 15,4 17,3 15,7 14,5 15,5 16,5 16,2 13,9 16,2 13,2 18,2 17,8 18,1 16,5 14,3 19,0 10,0 18,1 8,9 15,0 Aeq,N 2,7 6,1 4,3 6,4 14,1 8,2 0,1 )L 00 [dB] nika oceny ha oceny ź nika nika oceny ha oceny ź nika N -22 L 00 wska wska 17,7 14,0 14,8 14,9 14,5 14,2 15,7 10,2 9,5 9,6 7,7 10,9 10,6 15,5 8,5 8,8 9,6 10,5 9,3 7,6
[dB] (6 Przekroczenia dopuszczalnej warto dopuszczalnej Przekroczenia Przekroczenia dopuszczalnej warto dopuszczalnej Przekroczenia DWN L [dB] Aeq,D asu w porze dziennej (06:00-22:00), ł asu w porze - 3,8 1,5 4,5 6,0 9,9 5,9 19,6 13,2 12,9 ) )L 00 00 [dB] -6 -6 00 00 Aeq,N (22 L 65,0 66,1 64,2 65,4 67,3 65,7 64,5 65,5 66,5 66,2 63,9 66,2 69,0 63,2 68,2 67,8 68,1 66,5 64,6 65,0 ) 00 [dB] (22 [dB] -22 Aeq,N 00 Aeq,W Aeq,W L (18 50,1 52,7 56,1 54,3 56,4 64,1 58,2 67,7 67,2 67,3 67,4 68,8 70,1 66,9 67,6 67,6 68,7 66,9 67,8 70,7 68,4 70,8 69,3 68,5 68,1 68,1 67,7 ł ugookresowych ) 00 [dB] )L -18 00 00 Aeq,D (6 L 69,0 69,8 69,9 69,5 69,2 70,2 69,5 69,6 67,7 70,9 70,6 68,5 68,8 69,6 70,5 69,3 67,6 69,3 70,0 68,9 -22 00 [dB] N [dB] (6 L Wyniki pomiarów d pomiarów Wyniki Wyniki pomiarów krótkookresowych pomiarów Wyniki Aeq,D
L asu - nocny, LAeqD – poziom krótkookresowy ha krótkookresowy LAeqD – poziom ł asu - nocny, DWN L [dB] 74,6 67,7 73,2 65,7 72,9 65,5 ugookresowy ha ł ugookresowy 01-02.06.2011 04-05.06.2011 08-09.10.2011 09-10.10.2011 10-11.10.2011 11-12.11.2011 18-19.06.2011 28-29.06.2011 03-04.11.2011 04-05.11.2011 05-06.11.2011 06-07.11.2011 29’17,5” 12-13.05.2011 29’17,5” 29’17,5” 29’17,5” 29’17,5” 29’17,5” 29’17,5” 52’05,8” 15-16.06.2011 52’05,8” 52’05,8” 52’05,8” 52’05,8” 52’05,8” 52’05,8” o o o o o o o o o o o o o o 40’58,7”40’58,7” 10-11.05.2011 40’58,7” 07-08.05.2011 40’58,7” 08-09.06.2011 40’58,7” 04-05.10.2011 40’58,7” 03-04.11.2011 05-06.11.2011 49’27”52,1” 21-22.09.201117’58,4” 64,9 05-06.10.2011 08-09.11.2011 65,9 59,2 36’17,3”12’15,1” 21-22.04.2011 63,8 39’12,4” 07-08.11.2011 61,5 27-28.10.2011 64,5 o o o o o o o o o o o o 52’42,1” 28-29.09.2011 66,0 ę dne pomiaru Data o ł rz Wspó 24’09,5” E 023 24’09,5” E 023 24’09,5” E 023 24’09,5” E 023 24’09,5” E 023 24’09,5” E 023 24’09,5” E 023 25’02,0” E 022 25’02,0” E 022 25’02,0” E 022 25’02,0” E 022 25’02,0” E 022 25’02,0” E 022 25’02,0” E 022 43’37,9” E 22 43’37,9” E 22 43’37,9” E 22 43’37,9” E 22 43’37,9” E 22 43’37,9” E 22 09’07,6” E 21 52’02,1” E 22 17’07,2” E 22 13’21” E 21 02’4,3” E 023 06’54,2” E 23 05’33,1” E 22 o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o N 52 N 53 N 52 N 52 N 53 N 53 N 54 N 53 N 54 , d. roboczy1) N 52 , d. roboczy2) N 52 , weekend1) N 52 , weekend2) N 52 ń ń ń ń asu w porze nocnej (22:00-06:00) ł asu w porze asu dzienno – wieczorno – nocny, LN – poziom d LN – poziom – nocny, ł asu dzienno – wieczorno ń , d. roboczy1) N 53 ń , weekend) N 53 ce punkt i obszar, na którym dokonywano pomiarów dokonywano na którym ą ce punkt i obszar, kuj fi ska 18 y ń ska ska 14 y ń ska ostocka 32 ł ostocka Nazwa punktu Nazwa ł ówna 26 Ł om ż Dane identy ugookresowy ha ł ugookresowy arzewo, ul. Suwalska 5 ul. Suwalska arzewo, ł ostocka 114 (wiosna, weekend) ul. Bia ł ostocka ł ka, 114 (jesie ń , weekend1) ul. Bia ł ostocka ł ka, N 53 114 (jesie ń , weekend2) ul. Bia ł ostocka ł ka, N 53 114 (jesie ń , d. roboczy1) ul. Bia ł ostocka ł ka, N 53 114 (jesie ń , d. roboczy2) ul. Bia ł ostocka ł ka, N 53 N 53 ostocka 114 (wiosna, d. roboczy1) ul. Bia ł ostocka ł ka, N 53 ostocka 114 (wiosna, d. roboczy2) ul. Bia ł ostocka ł ka, N 53 Sokó Sokó Sokó Sokó Sokó 44 (wiosna, d. robo- ul. 11 Listopada Siemiatycze, czy1) 44 (wiosna, d. ul. 11 Listopada Siemiatycze, roboczy2) 44 (jesie ul. 11 Listopada Siemiatycze, 44 (jesie ul. 11 Listopada Siemiatycze, 44 (jesie ul. 11 Listopada Siemiatycze, 44 (jesie ul. 11 Listopada Siemiatycze, Sokó 44 (wiosna, weekend) ul. 11 Listopada Siemiatycze, N 52 Lp. 4 ul. Miastkowo, 56 ul. G Szepietowo, 7 ul. Ł om ż Jedwabne, 30 Konwy ul. Stacha Nowogród, 9 22 10 Polskiego ul. W. Krasnopol, Baka 1c 1 d 1e 1 f 1g 2 a 2 c 2 d 2 e 2 f 2 g 3 a 1 (wiosna, d. roboczy1) ul. Warszawska Rajgród, N 53 8 ul. Bia Micha ł owo, 1a Sokó 3 b 1 (wiosna, weekend) ul. Warszawska Rajgród, N 53 3 c 1 (wiosna, d. roboczy2) ul. Warszawska Rajgród, 3 d 1 (jesie ul. Warszawska Rajgród, N 53 3 e 1 (jesie ń , d. roboczy2) ul. Warszawska Rajgród, 3 f 1 (jesie ul. Warszawska Rajgród, N 53 1b 2 b LEGENDA: d – poziom LDWN LAeqN – poziom krótkookresowy ha krótkookresowy LAeqN – poziom 124 Z 8 T 2. Z 2012 ) 00 [dB] -6 00 Aeq,N L ź ni- ś ci wska ź ni- ś ci wska
[dB] (22 ł asu ł asu Aeq,D [dB] L Aeq,N 10.7 9.7 9.8 11.2 10.0 12.7 9.4 9.6 9.8 6.5 10.0 9.9 9.3 19.4 19.5 20.6 20.4 19.0 6.4 9.1 6.9 8.2 14.9 19.2 18,2 3,9 4.9 10.9 9.2 - 17.7 )L 00 ka oceny ha oceny ka ha oceny ka [dB] -22 N L 00 10.7 4.2 6.4 6.2 8.1 8.3 8.2 9.4 4.3 6.7 6.6 5.1 3.4 7.0 6.6 19.8 15.2 14.8 15.0 15.8 15.1 asu w porze dziennej (06:00-22:00), ł asu w porze
[dB] (6 DWN L [dB] Aeq,D Przekroczenia dopuszczalnej warto dopuszczalnej Przekroczenia warto dopuszczalnej Przekroczenia 12,7 5,2 4.6 7.1 4.5 2.4 10.6 9.2 8.2 21.1 ) 00 )L 00 [dB] -6 00 -6 00 Aeq,N (22 L ) 00 [dB] (22 [dB] -22 00 Aeq,N Aeq,W Aeq,W L (18 68,2 53,9 54.9 60.9 59.2 48.4 67.7 ł ugookresowych ) 00 [dB] -18 )L 00 00 Aeq,D (6 L 64.266.4 64.566.2 64.768.1 64.868.3 60.7 65.968.2 59.7 64.8 59.8 64.864.3 61.2 66.7 60.0 63.566.6 62.7 64.765.1 66.063.4 59.4 63.667.0 59.6 65.366.6 59.8 64.4 56.5 64.470.2 60.0 69.8 59.9 69.270.0 59.3 68.670.8 68.870.1 69.4 70.0 69.5 69.2 70.6 70.4 69.0 66.4 64.0 59.1 66.9 62.7 58.2 69.9 69.1 69.2 -22 00 [dB] N asu - nocny, LAeqD – poziom krótkookresowy ha krótkookresowy LAeqD – poziom ł asu - nocny, L [dB] (6 Wyniki pomiarów d pomiarów Wyniki Wyniki pomiarów krótkookresowych pomiarów Wyniki Aeq,D
L DWN L [dB] 69.2 60.7 68.2 59.4 76.1 69.8 ugookresowy ha ł ugookresowy 48’54,34” 11-12.12.2012 70.6 o 11’15,7”11’15,7” 12-13.05.2012 11’15,7” 13-14.05.2012 11’15,7” 14-15.05.2012 11’15,7” 15-16.05.2012 11’15,7” 19-20.10.2012 11’15,7” 20-21.10.2012 30’22,5” 22-23.10.2012 30’22,5” 26-27.05.2012 30’22,5” 27-28.05.2012 30’22,5” 28-29.05.2012 30’22,5” 29-30.05.2012 30’22,5” 15-16.09.2012 30’22,5” 16-17.09.2012 30’22,5” 17-18.09.2012 05’46,3” 18-19.09.2012 05’46,3” 30-31.05.2012 05’46,3” 16-17.06.2012 05’46,3” 19-20.06.2012 05’46,3” 18-19.10.2012 05’46,3” 20-21.10.2012 29-30.10.2012 19’58,8”54’45,4” 20-21.08.201252’47,5” 64.6 30-31.08.201254’46,5” 67.1 26-27.07.2012 64.5 22-23.10.201206’02,7” 62.4 18’37,9” 29-30.08.2012 72,7 27-28.09.2012 60,2 o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o ę dne pomiaru Data ł rz Wspó 46’47,3” E 023 46’47,3” E 023 46’47,3” E 023 46’47,3” E 023 46’47,3” E 023 46’47,3” E 023 46’47,3” E 023 55’14,0” E 022 55’14,0” E 022 55’14,0” E 022 55’14,0” E 022 55’14,0” E 022 55’14,0” E 022 55’14,0” E 022 55’14,0” E 022 41’07,3” E 023 41’07,3” E 023 41’07,3” E 023 41’07,3” E 023 41’07,3” E 023 41’07,3” E 023 12’34,7” E 023 18’35,8” E 022 59’22,4” E 022 11’58,7” E 022 46’11,41” E 022 12’08,0” E 022 22’02,3” E 022 o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o N 53 N 54 N 53 N 53 N 52 N 53 N 53 N 53 N 53 N 53 N 53 N 53 asu w porze nocnej (22:00-06:00) ł asu w porze asu dzienno – wieczorno – nocny, LN – poziom d LN – poziom – nocny, ł asu dzienno – wieczorno ce punkt i obszar, na którym dokonywano pomiarów dokonywano na którym ą ce punkt i obszar, kuj fi ostocka 35ł ostocka N 52 ostocka 35ł ostocka 35ł ostocka 35ł ostocka N 52 35ł ostocka N 52 35ł ostocka N 52 N 52 N 52 ostocka 35ł ostocka N 52 ł ostocka ł ostocka Nazwa punktu Nazwa ugookresowy ha ł ugookresowy cielny, ul. Augustowska 35 ul. Augustowska ś cielny, N 53 Dane identy y, ul. Supska 28 ul. Supska ł y, ś l, ul. Bia tnica, ul. Stawiskowska 32 ul. Stawiskowska tnica, Ł apy, ul. Sikorskiego 68 Lp. 56 ul. Bia Knyszyn, 78 6 ul. Suwalska Jeleniewo, ł ów Barg Ko 10 Przytu 1a ul. Bia Bielsk Podlaski, 9 Pi ą 4 Supra 1c1d ul. Bia Bielsk Podlaski, 1e ul. Bia Bielsk Podlaski, 1f ul. Bia Bielsk Podlaski, 1g ul. Bia Bielsk Podlaski, 2a ul. Bia Bielsk Podlaski, ul. Zambrowska Mazowieckie, Wysokie 2c N 52 2d ul. Zambrowska Mazowieckie, Wysokie 2e N 52 ul. Zambrowska Mazowieckie, Wysokie 2f N 52 ul. Zambrowska Mazowieckie, Wysokie 2g N 52 ul. Zambrowska Mazowieckie, Wysokie 2h N 52 ul. Zambrowska Mazowieckie, Wysokie 3a N 52 ul. Zambrowska Mazowieckie, Wysokie N 52 86 ul. Augustowska Sztabin, 3c3d 86 ul. Augustowska Sztabin, 3e 86 ul. Augustowska Sztabin, 3f 86 ul. Augustowska Sztabin, 86 ul. Augustowska Sztabin, 1b ul. Bia Bielsk Podlaski, 2b ul. Zambrowska Mazowieckie, Wysokie N 52 3b 86 ul. Augustowska Sztabin, LEGENDA: d – poziom LDWN LAeqN – poziom krótkookresowy ha krótkookresowy LAeqN – poziom 125 Z 9 T 1. W 2011
Średnia arytmetyczna Wartość Procent Współrzędne zmierzonych wartości niepewności wartości Lp Miejscowość Powiat Lokalizacja punktu punktu skutecznych pomiaru dopuszczalnej [V/m] [Vm] [%]
Centrum N 53°7’48,8” 1 Białystok M. Białystok 0,14 0,007 2 ul. Legionowa E 23°9’35.6” Osiedle Przydworcowe N 53°7’46,5” 2 Białystok M. Białystok 0,55 0,0275 7,9 ul .Wyszyńskiego E 23°8’31.8” Osiedle Piasta N 53°8’2,6” 3 Białystok M. Białystok 0,14 0,007 2 ul. Mieszka I 8 E 23°11’17.1” Osiedle Sienkiewicza N 53° 8’ 25,5” 4 Białystok M. Białystok 0,24 0,012 3,4 ul. Jagienki E 23°10’12.7” Osiedle Tysiąclecia N 53°7’28,9” 5 Białystok M. Białystok 0,39 0,0195 5,6 ul. Waszyngtona 23B E 23°9’9,9” Osiedle Boh.aterów Monte Cassino N 53°10’32,2” 6 Łomża M. Łomża 0,08 0,004 1,1 ul. Boh. Monte Cassino 1 E 22°4’30.2” Osiedle Skarpa N 53°10’19,5” 7 Łomża M. Łomża 0,08 0,004 1,1 ul. Górna 11 E 22°5’12.6” Osiedle Mazowieckie ul. Księcia N 53°9’43,5” 8 Łomża M. Łomża 0,13 0,0065 1,9 Janusza 6 E 22°4’49.4” Osiedle Łomżyca Nowoprojektowana N 53°10’25,3” 9 Łomża M. Łomża 0,15 0,0075 2,1 /Wesoła 75 E 22°2’50.8” Osiedle Medyk N 53°09’36,3” 10 Łomża M. Łomża 0,31 0,0155 4,4 ul. Kazańska 10 E 22°04’53,5” Śródmieście N 54°6’15,2” 11 Suwałki M. Suwałki 0,53 0,0265 7,6 ul. Noniewicza 2 / Korczaka E 22°55’56,3” Osiedle I N 54°6’9,1” 12 Suwałki M. Suwałki 0,18 0,009 2,6 ul. E. Plater 6A E 22°55’31,4” Osiedle II N 54°5’55,2” 13 Suwałki M. Suwałki 0,09 0,0045 1,3 ul. 1 maja 23 E 22°56’11.9” Osiedle Śródmieście N 54°6’18,3” 14 Suwałki M. Suwałki 0,38 0,019 5,4 ul. Utrata 2 E 22°56’14.3” Osiedle Kolejowe N 54°6’27,8” 15 Suwałki M. Suwałki 0,11 0,0055 1,6 ul. Wileńska 9 E 22°57’13.3” Centrum N 53°50’40,4” 16 Augustów augustowski 0,23 0,0115 3,3 ul. Rynek Zygmunta Augusta E 22°58’38,7” Centrum N 52°59’10,9’’ 17 Łapy białostocki 0,41 0,0205 5,9 ul. Sikorskiego / Matejki E 22°52’27,0’’ Centrum N 52°46’05,5’’ 18 Bielsk Podlaski bielski 0,46 0,023 6,6 ul. Mickiewicza E 23°11’29,0’’ Centrum N 53°39’4,8’’ 19 Grajewo grajewski 0,39 0,0195 5,6 ul. A. Mickiewicza E 22°27’19,1’’ N 52°44’14,4’’ 20 Hajnówka hajnowski Centrum 0,28 0,014 4 E 23°35’25,5’’ Centrum N 53°24’27,6’’ 21 Kolno kolneński 0,07 0,0035 1 ul. Plac Wolości E 21°56’4,1’’ N 53°13’41,9’’ 22 Nowogród łomżyński Park Miejski 0,15 0,0075 2,1 E 21°52’45,1’’ park przy pomniku N 53°24’14,1’’ 23 Mońki moniecki 0,14 0,007 2 ul. Niepodległości 2a/9 E 22°47’60,0’’ przed Urzędem Miejskim N 54°06’25,3’’ 24 Sejny sejneński 0,08 0,004 1,1 ul. Piłsudskiego E 23°20’53,8’’ Centrum N 52°25’39,9’’ 25 Siemiatycze siemiatycki 0,14 0,007 2 ul. Wesoła E 22°51’33,5’’ N 53°24’20,2’’ 26 Sokółka sokólski Plac Kilińskiego 21 0,17 0,0085 2,4 E 23°29’41,2’’ Wysokie wysokomazo- Miejski Ośrodek Kultury N 52°54’53,8’’ 27 0,21 0,0105 3 Mazowieckie wiecki ul. Ludowa 19 E 22°30’40,0’’ Przy sklepie „Lidl” N 52°59’16,6’’ 28 Zambrów zambrowski 0,4 0,02 5,7 ul. Białostocka 22A E 22°14’47,8’’ Czarna N 53°18’3,3’’ 29 białostocki ul. Torowa 12 0,15 0,0075 2,1 Białostocka E 23°17’10,1’’ 126 Z 9 T 1. . .
Średnia arytmetyczna Wartość Procent Współrzędne zmierzonych wartości niepewności wartości Lp Miejscowość Powiat Lokalizacja punktu punktu skutecznych pomiaru dopuszczalnej [V/m] [Vm] [%]
N 53°22’50,8’’ 30 Stawiski kolneński Rynek, stacja paliw 0,06 0,003 0,86 E 22°9’16,9’’ N 54°15’8,3’’ 31 Szypliszki suwalski Centrum 0,15 0,0075 2,1 E 23°4’28,2’’ Dobrzyniewo N 53°11’31,0’’ 32 białostocki Centrum 0,2 0,01 2,6 Kościelne E 23°02’20,9’’ N 54° 6’55,9’’ 33 Krasnopol sejneński Centrum 0,08 0,004 1,1 E 23°12’19,0’’ N 53°40’39,5’’ 34 Sztabin augustowski Przy kościele 0,14 0,007 2 E 23°6’12,8’’ N 53°24’35,0’’ 35 Radziłów grajewski Centrum 0,18 0,009 2,6 E 22°24’32,6’’ N 53°18’17,6’’ 36 Mały Płock kolneński ul. Ks. Ciborowskiego 28 0,08 0,004 1,1 E 22°1’22,5’’ N 53°09’6,0’’ 37 Miastkowo łomżyński Centrum 0,17 0,0085 2,4 E 21°49’22,6’’ N 53°5’21,0’’ 38 Rutki Kossaki zambrowski Centrum 0,09 0,0045 1,3 E 22°26’25,7’’ Kulesze wysokoma zo- N 53°0’56,8’’ 39 Centrum 0,07 0,0035 1 Kościelne wiecki E 22°30’19,2’’ Obok komendy policji N 52°39’04,7’’ 40 Boćki bielski 0,12 0,006 1,7 ul. Plac Armii Krajowej 10 E 23°02’34,3’’ N 52°33’55,9’’ 41 Dziadkowice siemiatycki Centrum 0,07 0,0035 1 E 22°54’48,3’’ obok Urzędu Gminy N 52°42’07,4’’ 42 Białowieża hajnowski 0,07 0,0035 1 ul. Waszkiewicza E 23°51’07,4’’ N 53°00’56,3’’ 43 Turośń Kościelna białostocki Centrum 0,07 0,0035 1 E 23°03’16,3’’ N 53°23’43,3’’ 44 Jasionówka moniecki Róg ulicy Kościelnej i ul. Rynek 0,15 0,0075 2,1 E 23°02’14,8’’ N 53°33’11,5’’ 45 Sidra sokólski Centrum 0,08 0,004 1,1 E 23°26’55,9’’ 127 Z 9 T 2. W 2012
Średnia arytmetyczna Wartość Procent Współrzędne zmierzonych wartości niepewności wartości Lp Miejscowość Powiat Lokalizacja punktu punktu skutecznych pomiaru dopuszczalnej [V/m] [V/m] [%]
ul. Radzymińska N 53° 8’45,0” 1 Białystok M. Białystok 0,6 0,03 8,6 (obok sklepu Biedronka) E 23° 9’ 15,3” ul. Zielonogórska 19 N 53° 7’14,3” 2 Białystok M. Białystok <0,1 - <1 (obok kwiaciarni Finezja) E 23° 6’ 3,4” N 53° 7’ 30,9” 3 Białystok M. Białystok ul. Mickiewicza 17 0,23 0,0115 3,3 E 23° 10’ 17,6” N 53° 6’ 28,4” 4 Białystok M. Białystok ul. Dubois (obok kwiaciarni Chaber) <0,1 - <1 E 23° 7’ 26,3” N 53° 8’ 22,2” 5 Białystok M. Białystok ul. Broniewskiego (obok sklepu ABC) 0,15 0,0075 2,1 E 23° 7’ 43,9” N 53° 10’ 37,8” 6 Łomża M. Łomża ul. Dworna 45 (róg ul. Szkolnej) <0,1 - <1 E 22° 4’ 57,8” N 53° 10’ 44,8” 7 Łomża M. Łomża ul. Strażacka (róg Harcerskiej) 0,17 0,0085 2,4 E 22° 3’ 15,1” N 53° 10’ 20,0” 8 Łomża M. Łomża ul. Spokojna 9 0,32 0,016 4,6 E 22° 3’ 7,8” N 53° 10’ 55,1” 9 Łomża M. Łomża ul. Raginisa 6 0,19 0,0095 2,7 E 22° 3’ 57,6” N 53° 10’ 36,2” 10 Łomża M. Łomża ul. Kwiatowa 51 0,11 0,0055 1,6 E 22° 3’ 57,6” N 54° 5’ 45,1” 11 Suwałki M. Suwałki ul. Wigierska 20 <0,1 - <1 E 22° 56’ 7,2” N 54° 6’ 13,1” 12 Suwałki M. Suwałki ul. Noniewicza 85 0,48 0,024 6,9 E 22° 55’ 53,4” N 54° 7’ 1,8” 13 Suwałki M. Suwałki ul. Witosa 0,22 0,011 3,1 E 22° 55’ 59,4” N 54° 5’ 53,2” 14 Suwałki M. Suwałki ul. Chrobrego (róg ul. Grunwaldzkiej) 0,19 0,0095 2,7 E 22° 54’ 30,6” N 54° 6’ 41,5” 15 Suwałki M. Suwałki ul. Kasztanowa 9 <0,1 - <1 E 22° 56’ 31,6” N 53° 44’ 2,4” 16 Lipsk augustowski ul. Kościelna 4 0,1 0,005 1 E 23° 24’ 10,6” Dąbrowa N 53° 39’ 16,3’’ 17 sokólski Plac Kościuszki (dworzec PKS) <0,1 - <1 Białostocka E 23° 20’ 53,3’’ N 53° 34’ 39,9’’ 18 Suchowola sokólski Centrum miejscowości (park) <0,1 - <1 E 23° 6’ 23,8’’ N 53° 29’ 21,3’’ 19 Goniądz moniecki Centrum miejscowości (park) <0,1 - <1 E 22° 44’ 15,6’’ N 53° 43’ 48,0’’ 20 Rajgród grajewski Centrum miejscowości (park) 0,1 0,005 1 E 22° 41’ 23,4’’ N 53° 17’ 10,6’’ 21 Jedwabne łomżyński ul. Jana Pawła II 12 0,1 0,005 1 E 22° 18’ 10,8’’ wysokomazo- N 52° 40’ 43,8’’ 22 Ciechanowiec Plac 3 maja <0,1 - <1 wiecki E 22° 29’ 54,5’’ N 52° 23’ 44,9’’ 23 Drohiczyn siemiatycki Centrum miejscowości (rynek) <0,1 - <1 E 22° 39’ 27,8’’ Centrum miejscowości N 52° 44’ 35,1’’ 24 Brańsk bielski 0,24 0,012 3,4 (ul. Sienkiewicza 10) E 22° 50’ 27,8’’ N 52° 34’ 26,0’’ 25 Kleszczele hajnowski ul. Plac Parkowy 9 <0,1 - <1 E 23° 19’ 32,7’’ N 53° 12’ 27,3’’ 26 Tykocin białostocki Centrum miejscowości (rynek) 0,12 0,006 1,7 E 22° 46’ 17,0’’ N 53° 0’ 52,6’’ 27 Zabłudów białostocki ul. Rynek (centrum miejscowości) 0,19 0,0095 2,7 E 23° 20’ 19,2’’ N 53° 11’ 55,7’’ 28 Wasilków białostocki ul. Rynek Kilińskiego 6 0,65 0,0325 9,3 E 23° 12’ 24,8’’ N 53° 33’ 47,1’’ 29 Szczuczyn grajewski Plac Tysiąclecia (rynek) <0,1 - <1 E 22° 17’ 12,4’’ 128 Z 9 T 2. . .
Średnia arytmetyczna Wartość Procent Współrzędne zmierzonych wartości niepewności wartości Lp Miejscowość Powiat Lokalizacja punktu punktu skutecznych pomiaru dopuszczalnej [V/m] [V/m] [%]
N 53° 18’ 45,6’’ 30 Knyszyn moniecki Przy Urzędzie Miejskim <0,1 - <1 E 22° 55’ 7,4’’ Szypliszki N 54° 15’ 11,6’’ 31 suwalski Centrum miejscowości <0,1 - <1 RADAR E 23° 4’ 28,6’’ Centrum miejscowości N 53° 59’ 23,1’’ 32 Raczki suwalski <0,1 - <1 (plac koło kościoła) E 22° 46’ 58,0’’ N 54° 10’ 47,8’’ 33 Filipów suwalski Centrum miejscowości <0,1 - <1 E 22° 37’ 15,7’’ N 54° 15’ 0,4’’ 34 Puńsk sejneński Centrum miejscowości <0,1 - <1 E 23° 10’ 33,7’’ N 54° 02’ 20,5’’ 35 Giby sejneński Giby 74A (centrum miejscowości) <0,1 - <1 E 23° 21’ 21,6’’ ul. Przemysłowa 4 N 52° 55’ 5,5’’ 36 Szumowo zambrowski <0,1 - <1 (skwer obok cmentarza) E 22° 05’ 0,7’’ ul. Jana Pawła II N 53° 23’ 24,9’’ 37 Turośl kolneński 0,1 0,005 1 (centrum miejscowości) E 21° 43’ 23,4’’ Centrum miejscowości N 53° 56’ 3,7’’ 38 Nowinka augustowski <0,1 - <1 (obok komisariatu policji) E 22° 58’ 44,9’’ N 53° 02’ 18,9’’ 39 Śniadowo łomżyński ul. Rynek 4 (centrum miejscowości) - <1 E 21° 59’ 23,8’’ wysokomazo- ul. Mały Rynek N 52° 47’ 52,2’’ 40 Czyżew-Osada <0,1 - <1 wiecki (centrum miejscowości) E 22° 18’ 51,5’’ Centrum miejscowości N 52° 35’ 00,2’’ 41 Grodzisk siemiatycki <0,1 - <1 (naprzeciwko kościoła) E 22° 44’ 25,3’’ Centrum miejscowości N 52° 43’ 17,8’’ 42 Rudka bielski 0,1 0,005 1 (plac przy kościele) 22° 43’ 55,6’’ 52° 42’ 15,6’’ 43 Orla bielski Centrum miejscowości (park) 0,11 0,0055 1,6 23° 19’ 57,9’’ 52° 54’ 49,6’’ 44 Narew hajnowski Centrum miejscowości (park) <0,1 - <1 23° 31’ 13,4’’ ul. Białostocka 72 53° 5’ 45,5’’ 45 Gródek białostocki 0,16 0,008 2,3 (centrum miejscowości) 23° 39’ 25,9’’