I O Ś W I O Ś B R S Ś W P 2011-2012 B M Ś • B 2013 P : Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku: mgr inż. Grzegorz Bok, mgr Anna Brańska, mgr inż. Anna Panasewicz, mgr inż. Anna Walicka, mgr inż. Magdalena Wiśniewska Delegatury w Łomży: mgr inż. Katarzyna Cybulska, mgr inż. Alicja Godula, mgr inż. Barbara Rydel Delegatury w Suwałkach: mgr inż. Alfred Dorochowicz, mgr inż. Agata Martyna Zega Koordynator opracowania: mgr inż. Grażyna Żyła-Pietkiewicz Redakcja merytoryczna: mgr inż. Grzegorz Bok, mgr inż. Alfred Dorochowicz, mgr inż. Alicja Godula Fot. na okładce: Klasztor nad jeziorem Wigry (fot. A. Zega) W opracowaniu wykorzystano dane oraz opracowania: Państwowego Monitoringu Środowiska Głównego Urzędu Statystycznego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział we Wrocławiu Redaktor wydania: Grzegorz Bok Korekta: zespół © Copyright by Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok 2013 ISSN 1898-5432 Druk: Wydawnictwo i Drukarnia LIBRA S.C. ul. Mickiewicza 66/1 Białystok; tel. 85 732 73 20 Nakład: 1000 egz. 3 PRZEDMOWA Środowisko nieustannie stawia przez nami wyzwania – cele służące poprawie jego stanu lub zachowania dotychczasowych walorów. W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabierają działania na rzecz popra- wy jakości powietrza, która na wielu obszarach jest zła. Wobec coraz bardziej restryk- cyjnych norm, które będą obowiązywać w następnych latach, jest to ważny problem do rozwiązania dla władz województwa. Także działania na rzecz ochrony wód, a w szczególności przeciwdziałanie zjawisku eutroizacji, którego przyczyną są źródła komunalne oraz rolnictwo, wymagają coraz większych nakładów. Nowy system gospo- darki odpadami, którego wdrażanie powoduje powstawanie wielu problemów środo- wiskowych, złagodzenie norm dopuszczalnych hałasu, które jedynie teoretycznie po- prawią wyniki przyszłych ocen klimatu akustycznego, oddziaływanie ferm wiatrowych na zdrowie i środowisko, uciążliwości odorowe i brak przepisów do ich oceny, to naj- ważniejsze tematy, które już są i będą przedmiotem ukierunkowanych działań kontro- lnych i pomiarowych Inspekcji Ochrony Środowiska w najbliższych latach, także na terenie województwa podlaskiego. W niniejszym raporcie, będącym 8 wydaniem z serii Biblioteki Monitoringu Środo- wiska, zaprezentowano aktualny stan środowiska województwa i dokonano oceny efektów dotychczasowych inicjatyw na rzecz jego ochrony. Książka ma charakter syntetyczny, podsumowujący działania zrealizowane przez Inspekcję Ochrony Środowiska w latach 2011-2012. Dla bardziej dociekliwych czytel- ników polecam lekturę szczegółowych opracowań nawiązujących do niniejszej publi- kacji, które można znaleźć na stronie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowi- ska w Białymstoku (www.wios.bialystok.pl; zakładka: Publikacje), a także na stronach Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (www.gios.gov.pl). Zachęcając do lektury, pragnę w tym miejscu podziękować zespołowi autorskiemu za zaangażowanie w przygotowanie materiałów, a także Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku za pomoc inansową w wy- daniu publikacji. Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska mgr inż. Grażyna Żyła-Pietkiewicz 5 S I INFORMACJE O REGIONIE I SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ ............................................................................. 7 II POWIETRZE .................................................................................................................................................................... 13 III WODA .......................................................................................................................................................................... 29 IV GOSPODARKA ODPADAMI ............................................................................................................................................ 45 V OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI ................................................................................................................................... 57 VI HAŁAS ......................................................................................................................................................................... 61 VII POLA ELEKTROMAGNETYCZNE ..................................................................................................................................... 73 VIII DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA .................................................................................................................. 79 IX UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI O ŚRODOWISKU ..................................................................................................... 85 X OCHRONA PRZYRODY ................................................................................................................................................... 91 BIBLIOGRAFIA .................................................................................................................................................................... 99 ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1: Ocena stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód rzek województwa podlaskiego w jednolitych częściach wód w latach 2010-2012 ............................................................ 100 Załącznik 2: Tabela 1. Zweryfi kowana ocena stanu jezior województwa podlaskiego badanych w latach 2010-2012 (źródło: WIOŚ, PMŚ, IOŚ-PIB) ....................................................................................................................................... 104 Tabela 2. Stan ekologicz ny znaczących jednolitych części wód jezior w województwie podlaskim (źródło: IOŚ-PIB, PMŚ) ................................................................................................................................................. 105 Załącznik 3: Ocena eutrofi zacji wód rzek ze względu na zagrożenia zanieczyszczeniami ze źródeł komunalnych w latach 2010-2012 ................................................................................................................ 107 Załącznik 4: Ocena eutrofi zacji jezior w latach 2010-2012 .......................................................................................... 109 Załącznik 5: Klasyfi kacja jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych monitoringu diagnostycznego w województwie podlaskim w 2012 roku wg badań PIGPIB ..................................................................................... 110 Załącznik 6: Wykaz zrzutów ścieków na terenie województwa podlaskiego ............................................................... 112 Załącznik 7: Tabela 1. Wykaz czynnych instalacji do składowania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w województwie podlaskim (stan na 31.12.2012 r.) .................................................................................................... 119 Tabela 2. Klasyfi kacja wód w piezometrach przy składowiskach odpadów w województwie podlaskim w latach 2011-2012 .......................................................................................................................................................121 Załącznik 8: Tabela 1. Zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych oraz wyników badań hałasu komunikacyjnego w 2011 roku .... 123 Tabela 2. Zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych oraz wyników badań hałasu komunikacyjnego w 2012 roku .....124 Załącznik 9: Tabela 1. Wyniki pomiarów monitoringu pól elektormagnetycznych na terenie województwa podlaskiego w 2011 roku ..... 125 Tabela 2. Wyniki pomiarów monitoringu pól elektormagnetycznych na terenie województwa podlaskiego w 2012 roku .......127 7 fot. H. Sosnowski fot. Pałac Branickich w Białymstoku I - 8 R S Ś W P P I P U P T A W Według podziału izjograicznego Polski, teren Województwo podlaskie położone jest w północno- woje wództwa podlaskiego należy do prowincji Nizin 2 eczno-gospodarcza -wschodniej części Polski. Zajmuje obszar 20 187 km , Wschodniobałtycko-Białoruskich, podprowincji Poje- ł co stanowi 6,4% powierzchni Polski. Pod względem zierzy Wschodniobałtyckich i podprowincji Nizin powierzchni zajmuje 6 miejsce w kraju. Sąsiaduje (Wysoczyzn) Podlasko-Białoruskich. Głównymi makro- z 3 województwami: warmińsko-mazurskim, mazo- regionami województwa podlaskiego są: Nizina Północ- wieckim i lubelskim. Graniczy od wschodu z Białorusią nopodlaska i Pojezierze Litewskie. (245,9 km) i od północy z Litwą (104,3 km). Nizina Północnopodlaska. Pod względem geomor- Administracyjnie województwo podlaskie podzielo- fologicznym stanowi zdenudowane wysoczyzny staro- ne jest na 14 powiatów ziemskich i 3 grodzkie: miasta glacjalne przecięte wyraźnymi szlakami odpływu wód. Białystok, Łomża i Suwałki (mapa 1.1). Na obszarze wo- W granicach makroregionu można wyróżnić osiem jewództwa znajduje się 118 gmin, w tym 13 miejskich, zróżnicowanych regionów: Wysoczyznę Kolneńską, 27 miejsko-wiejskich i 78 wiejskich. Stolicą wojewódz- Kotlinę Biebrzańską, Wysoczyznę Białostocką, Wzgórza twa jest Białystok – ponad 294 tys. mieszkańców. Sokólskie, Wysoczyznę Wysokomazowiecką, Dolinę Górnej Narwi, Równinę Bielską i Wysoczyznę Drohi- czyńską. Przez tę ostatnią przebiegają silnie zdenudo- wane moreny stadium Warty zlodowacenia środkowo- Mapa 1.1. Podział administracyjny województwa polskiego, wyznaczające granicę Niziny Północnopodla- podlaskiego – powiaty (opracowanie: WIOŚ) eczno-gospodarcza • Informacja o regionie i sytuacja spo i sytuacja o regionie • Informacja eczno-gospodarcza ł skiej. Rzeźba wysoczyzn