Environmental Management - Vocabulary รายละเอียดใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO 14051 : 2011 ขอ 2
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
หน้า ๑๑ เล่ม ๑๓๐ ตอนพิเศษ ๑๘๘ ง ราชกิจจานุเบกษา ๒๔ ธันวาคม ๒๕๕๖ ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่ ๔๕๘๒ (พ.ศ. ๒๕๕๖) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๑๑ เรื่อง กําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม การจัดการสิ่งแวดล้อม : บัญชีต้นทุนการไหลของวัสดุ : กรอบทั่วไป อาศัยอํานาจตามความในมาตรา ๑๕ แห่งพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๑๑ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรมออกประกาศกําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม การจัดการสิ่งแวดล้อม : บัญชีต้นทุนการไหลของวัสดุ : กรอบทั่วไป มาตรฐานเลขที่ มอก.14051 - 2556 ไว้ ดังมีรายการละเอียดต่อท้ายประกาศนี้ ทั้งนี้ ให้มีผลตั้งแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ประกาศ ณ วันที่ ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๖ ประเสริฐ บุญชัยสุข รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม มอก. 14051-2556 ISO 14051 : 2011 (E) มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม การจัดการสิ่งแวดลอม : บัญชีตนทุนการไหลของวัสดุ : กรอบทั่วไป 0. บทนํา มาตรฐานนี้มีจุดมุงหมายเพื่อเสนอกรอบในการจัดทําบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุ ซึ่งเปนเครื่องมือการจัดการที่ ชวยใหองคกรเกิดความเขาใจมากขึ้นเกี่ยวกับการใชวัสดุและพลังงานที่จะมีผลตอไปถึงเรื่องสิ่งแวดลอมและการเงิน และชวยแสวงหาโอกาสที่จะปรับปรุงสิ่งแวดลอมและการเงินจากการเปลี่ยนแปลงวิธีการปฏิบัติงานดังกลาว บัญชีตนทุนการไหลของวัสดุชวยสงเสริมการใชวัสดุและพลังงานใหมีความโปรงใสมากขึ้นโดยผานการพัฒนา แบบจําลองการไหลของวัสดุที่มีการติดตามและวัดปริมาณการไหลของวัสดุและวัสดุคงเหลือขององคกรนับเปน หนวยทางกายภาพ พลังงานสามารถนับรวมเปนวัสดุหรือแยกรายงานเชิงปริมาณตางหากโดยวิธีใดวิธีหนึ่งในบัญชี ตนทุนการไหลของวัสดุ ตนทุนตาง ๆ ที่เกิดขึ้นและ/หรือ ที่เกี่ยวของกับวัสดุและพลังงานตองมีการรายงานเชิง ปริมาณตามการไหลเหลานั้นโดยเฉพาะมาตรฐานเนนการเปรียบเทียบตนทุนที่เกี่ยวของกับผลิตภัณฑและตนทุน ที่เกี่ยวของกับการสูญเสียวัสดุ เชน ของเสีย อากาศเสีย น้ําเสีย เปนตน องคกรหลายองคกรไมคํานึงถึงตนทุนที่แทจริงที่เกิดจากการสูญเสียวัสดุ เนื่องจากขอมูลการสูญเสียวัสดุและตนทุน ที่เกี่ยวของยากที่จะสกัดออกมาไดจากวิธีการเก็บขอมูลทั่วไปทางบัญชีและจากระบบการจัดการสิ่งแวดลอม อยางไรก็ตามขอมูลของบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุสามารถใชแสวงหาโอกาสในการลดการใชวัสดุและ/หรือ การสูญเสียวัสดุ ชวยในการปรับปรุงการใชวัสดุและพลังงานใหมีประสิทธิภาพและลดผลกระทบสิ่งแวดลอมใน เชิงลบและตนทุนที่เกี่ยวของ บัญชีตนทุนการไหลของวัสดุสามารถประยุกตใชกับอุตสาหกรรมทุกประเภทที่ใชวัสดุและพลังงาน รวมทั้ง อุตสาหกรรมการผลิต การบริการ และอุตสาหกรรมอื่น โดยนําไปใชกับอุตสาหกรรมทุกประเภทและทุกขนาด ทั้งที่ มีหรือไมมีระบบการจัดการสิ่งแวดลอม และในประเทศกําลังพัฒนาและประเทศที่พัฒนาแลว บัญชีตนทุนการไหล ของวัสดุเปนหนึ่งในเครื่องมือสําคัญประเภทหนึ่งของบัญชีการจัดการสิ่งแวดลอม และออกแบบขึ้นมาเพื่อใช ภายในสถานประกอบการใดสถานประกอบการหนึ่ง (single facility or organization) อยางไรก็ตามบัญชีตนทุนการ ไหลของวัสดุสามารถขยายไปยังสถานประกอบการหลายสถานประกอบการ (multiple organizations) ภายใน หวงโซอุปทานเดียวกัน เพื่อชวยใหสามารถพัฒนาระบบบูรณาการเพื่อใชวัสดุและพลังงานอยางมีประสิทธิภาพ -1- มอก. 14051-2556 ISO 14051 : 2011(E) มาตรฐานนี้ใหขอมูลเกี่ยวกับ - บทนิยามทั่วไป - วัตถุประสงคและหลักการ - สวนประกอบสําคัญ - ขั้นตอนการนําไปปฏิบัติ นอกจากนี้ มาตรฐานนี้มีภาคผนวกอธิบายความแตกตางระหวางบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุและบัญชีตนทุน แบบดั้งเดิม วิธีการประเมินคาตนทุน และกรณีศึกษาของการนําบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุไปใชในอุตสาหกรรม หลายประเภทและหวงโซอุปทานที่แตกตางกัน 1. ขอบขาย มาตรฐานนี้ระบุกรอบสําหรับบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุ โดยการจัดทําบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุมีการ ติดตาม และวัดปริมาณนับเปนหนวยทางกายภาพ (physical units) (เชน มวล ปริมาตร) ของการไหลและจํานวน ของวัสดุตาง ๆ ภายในองคกร และตนทุนเกี่ยวกับการไหลของวัสดุตองมีการประเมิน ผลที่ไดรับใชเปนตัวกระตุน ใหองคกรตาง ๆ และผูจัดการของสถานประกอบการสามารถแสวงหาโอกาสในการเพิ่มผลประกอบการและ ลดผลกระทบดานลบของสิ่งแวดลอมลง บัญชีตนทุนการไหลของวัสดุสามารถประยุกตใชไดกับองคกรที่ใชวัสดุ และพลังงาน โดยไมคํานึงถึงผลิตภัณฑ บริการ ขนาด โครงสราง สถานที่ตั้ง และการจัดการที่มีอยูและระบบบัญชี ขององคกรนั้น บัญชีตนทุนการไหลของวัสดุสามารถขยายไปยังองคกรอื่นในหวงโซอุปทานทั้งตนน้ําและปลายน้ํา เพื่อชวยใหเกิด แนวคิดแบบบูรณาการในการปรับปรุงการใชวัสดุและพลังงานอยางมีประสิทธิภาพในหวงโซอุปทาน และการขยาย ขอบเขตนี้เปนประโยชนเนื่องจากการเกิดของเสียภายในองคกร สวนใหญมาจากลักษณะและคุณภาพของวัสดุที่ จัดหาโดยผูขายหรือคุณลักษณะของผลิตภัณฑที่ลูกคารองขอ โดยนิยามแลว บัญชีการจัดการและบัญชีการจัดการสิ่งแวดลอมเนนการใหองคกรมีขอมูลเพื่อใชในการตัดสินใจ ภายในองคกร แตบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุซึ่งเปนเครื่องมือหลักเครื่องมือหนึ่งของบัญชีการจัดการสิ่งแวดลอม นั้น เนนขอมูลสําหรับการตัดสินใจภายในองคกรและมีจุดมุงหมายในการชวยสงเสริมการจัดการสิ่งแวดลอมที่มีอยู และการดําเนินการดานบัญชีการบริหารใหสมบูรณขึ้น อยางไรก็ตามองคกรสามารถเลือกที่จะรวมตนทุนภายนอก ในการวิเคราะหบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุดวยก็สามารถกระทําไดแตสําหรับตนทุนภายนอกอยูนอกเหนือ ขอบขายของมาตรฐานสากลนี้ -2- มอก. 14051-2556 ISO 14051 : 2011 (E) กรอบงานบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุที่ระบุไวในมาตรฐานสากลนี้รวมคํานิยามศัพท วัตถุประสงคและหลักการ สวนประกอบสําคัญ และขั้นตอนการนําไปปฏิบัติ อยางไรก็ตามขั้นตอนการดําเนินงานหรือขอมูลการคํานวณ รายละเอียดดานเทคนิคสําหรับปรับปรุงวัสดุหรือประสิทธิภาพพลังงานอยูนอกขอบขายของมาตรฐานสากลนี้ มาตรฐานฉบับนี้ไมไดมีจุดมุงหมายใหนําไปใชเพื่อการรับรองโดยบุคคลที่สาม 2. เอกสารอางอิง เอกสารอางอิงดังตอไปนี้ เปนเอกสารที่จําเปนในการนํามาตรฐานนี้ไปใช สําหรับเอกสารอางอิงที่มีการระบุวันที่ไว ใหใชเฉพาะฉบับตามที่ระบุเทานั้น สวนเอกสารอางอิงที่ไมไดระบุวันที่ไวใหใชเอกสารอางอิงฉบับลาสุด รวมถึง สวนที่ไดมีการแกไขปรับปรุงดวย ISO 14050, Environmental management - Vocabulary รายละเอียดใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO 14051 : 2011 ขอ 2 3. คําศัพทและบทนิยาม รายละเอียดใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO 14051 : 2011 ขอ 3 4. วัตถุประสงคและหลักการของบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุ วัตถุประสงครายละเอียดใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO 14051 : 2011 ขอ 4.1 หลักการ รายละเอียดใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO 14051 : 2011 ขอ 4.2 5. สวนประกอบสําคัญของบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุ รายละเอียดใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO 14051 : 2011 ขอ 5 6. ขั้นตอนการนําบัญชีตนทุนการไหลของวัสดุไปปฏิบัติ รายละเอียดใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO 14051 : 2011 ขอ 6 7. ภาคผนวก รายละเอียดใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO 14051 : 2011 Annex A, Annex B และ Annex C -3- v มอก. 14051-2556 ISO 14051 : 2011 (E) ISO 2011 เอกสารนี้เปนสิทธิ์ของ ISO หากมิไดกําหนดไวเปนอยางอื่นหามนํามาตรฐานฉบับนี้หรือ สวนหนึ่งสวนใดไปทําซ้ําหรือใชประโยชนในรูปแบบ หรือโดยวิธีใด ๆ ไมวาจะเปนรูปแบบ อิเล็กทรอนิกสหรือทางกล รวมถึงการถายสําเนา ถายไมโครฟลม โดยไมไดรับอนุญาตเปน ลายลักษณอักษรจาก ISO ตามที่อยูขางลางหรือจากสมาชิก ISO ในประเทศของผูรองขอ ISO copyright office Case postale 56 • CH-1211 Geneva 20 Tel.+ 41 22 749 01 11 Fax+ 41 22 749 09 47 E-mail : [email protected] Web : www.iso.org มอก. 14051–2556 ISO 14051:2011(E) COPYRIGHT PROTECTED DOCUMENT © ISO 2011 All rights reserved. Unless otherwise specified, no part of this publication may be reproduced or utilized in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying and microfilm, without permission in writing from either ISO at the address below or ISO's member body in the country of the requester. ISO copyright office Case postale 56 x CH-1211 Geneva 20 Tel. + 41 22 749 01 11 Fax + 41 22 749 09 47 E-mail [email protected] Web www.iso.org Published in Switzerland ii © ISO 2011 – All rights reserved –4– มอก. 14051–2556 ISO 14051:2011(E) Contents Page Foreword ............................................................................................................................................................ iv Introduction ......................................................................................................................................................... v 1 Scope ...................................................................................................................................................... 1 2 Normative references ............................................................................................................................ 1 3 Terms and definitions ........................................................................................................................... 1 4 Objective and principles of MFCA ....................................................................................................... 4 4.1 Objective ................................................................................................................................................ 4 4.2 Principles ............................................................................................................................................... 4 5 Fundamental elements of MFCA .......................................................................................................... 5 5.1 Quantity centre ...................................................................................................................................... 5 5.2 Material balance ..................................................................................................................................... 5 5.3 Cost calculation ..................................................................................................................................... 6 5.4 Material flow model ............................................................................................................................... 8 6 Implementation steps of MFCA ............................................................................................................ 9 6.1 General ................................................................................................................................................... 9 6.2 Involvement of management .............................................................................................................. 10 6.3 Determination of necessary expertise .............................................................................................. 10 6.4 Specification of a boundary and a time period ...............................................................................