Gazeta “Rrënjët”

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Gazeta “Rrënjët” Anno 15 Distribuzione gratuita in: Mensile di attualità e cultura italo-albanese Albania, Australia, Numero 1 Belgio, Canada, Germania, Direttore editoriale: Hasan Aliaj Grecia, Francia, Italia, Marzo 2017 Stati Uniti e Svizera Un capo dei ribelli Sulle Alpi Albanesi Albanesi a Nuova York Intervista del “Progresso” con Shaban Bey Gotsha (Goca) omando che il primo giornale della “idea nazionale”. L’Albania agli italiano delle colonie nord- albanesi! Noi vogliamo l’indipendenza della Damericane parli della lotta che noi terra dei nostri padri! Noi vogliamo sottrarci con Ugo Ojetti figli di Albania combattiamo pel trionfo all’odioso giogo del turco! (segue a pagina 3) di OLIMPIA GARGANO “Se da Scutari traversate il Drino verso la Mirdizia o sul ponte veneziano di La questione dei Coronei Metzi passate il Chiri e vi internate con qualche dozzina d’ore di cavallo sotto l’ospitalità, cioè la tutela di qualche indigeno ben noto, verso le gole e le forre degli altri confluenti del Drino come la Sala, il Suraj, la Valbona, riconoscete l’albanese leggendario a prima vista”. Con queste parole, nell’estate del 1901 Ugo Ojetti raccontava l’Albania ai lettori del Corriere della Sera. A neanche trent’anni, Ojetti era già famoso come autore di romanzi e critico d’arte. Il suo primo libro di viaggio, L’America vittoriosa (1899), raccontava le sue impressioni dagli Stati Uniti. Il secondo fu appunto L’Albania, pubblicato nel 1902. Nell’estate del 1901 attraversò il Fig. 1. Montanaro di Clementi Fig. 2. Montanara di Clementi uella dei Coronei è una delle dalla nefandezza della politica partitica, paese da sud a nord, per raccogliere Qquestioni sulla quale si è poco di- si sono appropinquati alla delicata tema- notizie e impressioni di prima mano Sulle Alpi Albanesi, e conteneva Ad aprire la galleria di ritratti battuto e dove una poco autoritaria ed tica e fra costoro è mio impegno vinco- per una serie di articoli che furono 20 ritratti di donne e uomini vestiti c’erano questi due montanari di insicura storiografia si è avviticchiata. lante assunto, volontariamente, ricordare pubblicati in quegli stessi mesi. Alla nei loro costumi tradizionali. Ogni Kelmendi (che Ojetti, come molti In pochi, per la maggior parte non cat- la maestosa figura intellettuale dell’Arbe- fine dell’anno, il suo reportage fu personaggio era individuato da una scrittori italiani di quegli anni, chiama tedratici partoriti o addirittura abortiti resh Vittorio Elmo. pubblicato nel mensile illustrato del didascalia che ne indicava l’area di “Clementi”). (segue a pagina 4) Corriere: il testo aveva come titolo appartenenza. (segue a pagina 10) Gjuha e shkrimit Jeta urbane dhe arsimimi në La persecuzione dei martiri Linear B është Gjuha Shqipëri gjatë pushtimit italian resistenza e santità di VISAR ZHITI e l’unico paese ateista al mondo.Lo Pellazge-Shqipe Nga DORIAN KOÇI dico sin d’ora, che questa non fu opera Drejtor i Muzeut Historik Kombëtar … l’attacco per la distruzione dei degli albnaesi, ma del diavolo, che Nga LUFTULLA&LILJANA PEZA templi della fede iniziò il sei febbraio creò un klima di odio e persecuzione jatë kohës që po piqeshin kushtet Kështu në datën 28 shtator të vitit 1913, mille novecento sessanta sette, mezzo dal primo giorno quando si installò la Ventris dhe Kaduik japin këtë skemë të për shpalljen e pavarësisë së Herbert Gering, diplomati britanik që Shqipërisë, dy nga gjashtë Fuqitë sherbeu nga vitet 1911-1915, si konsull i secolo or sono, nell’inverno della dittatura come un proseguo alternativo paraqitjes së tingujve bazë të Linearit B (fig. G dittatura più grande nel paese più alla Seconda Guerra mondiale, che 22) . Nga interpretimet e dhëna prej tyre e Mëdha të kë kohës, Italia dhe Austro- ambasadës britanike në Romë raportonte Hungaria ishin përkrahëse të çështjes qendrës si më poshtë: Kam nderin t’ju piccolo di tutto l’impero comunista. calpestava valori e colpiva i loro rezulton se disa shenjave ju është dhënë L’Albania così si proclamò il primo kuptim tjetër nga ai i përmendur më sipër nga shqiptare. Të dyja fuqitë mbanin këtë raportoj se, në përgjigje të kërkesës sime portatori. (segue a pagina 12) abecetë fenikase dhe qëndrim, sepse synonin të kontrollonin këtë pasdite, ministri i punëve të jashtme, Detin Adriatik, porta e madhe e tyre i cili është kthyer në Romë pas pushimeve pellazge, nga të cilët tregtare në Lindjen e Afërt. Këto territore, verore, më informoi se janë të sakta ka rrjedhur alfabeti në fakt prej mëse një gjysëm shekulli ishin raportimet e shtypit se ministria e jashtme grek. Germën “A” e zona të ekspansionit të tyre ekonomik. italiane ka inkurajuar Banca Commerciale Scoperto anno di nascita del poeta paraqesin si germën Në të njëjtën kohë Austro-Hungaria dhe Italiana, që të dërgojë një komision me “E”, germën “Th” e Italia, kundërshtonin daljen e Serbisë në inxhinierë dhe ekspertë financiarë në albanese sangiorgese Giulio Variboba paraqesin për “K”, Adriatik, pasi shikonin në këtë rast një Shqipëri për të egzaminuar burimet e germë “T “për “R”, plotësim të ambicies së Pansllavizmit në vendit, me synim për të vlerësuar se çfarë Di COSMO LUDONE sangiorgese “Jul Variboba”, nonché germën “W” si “Z” etj. rajon. Ndonëse Austro-Hungaria ishte përqindje do të merret prej financuesve autore di decine di pubblicazioni, il Kështu të gjitha germat një hap përpara në aspektin politik dhe italianë në krijimin eventual të Bankës së La ricerca dello scrittore – giornalista Cavaliere dell’Ordine al Merito della e paraqitura nga këta kulturor, dukej se Italia po i kushtonte Shtetit Shqiptar. Cosmo Laudone, arbereshe di San autorë nuk kanë bazë një rëndësi të veçantë aspektit ekonomik. (Vijon në faqen 7) Repubblica Italiana, Cosmo Laudone, ha shkencore dhe nuk i Giorgio Albanese in provincia di rintracciato importanti fonti documentali përgjigjen në të vërtetë NË KËTË NUMËR DO TË LEXONI: Cosenza, non finisce mai di stupire. presso archivi pubblici e privati sulla gjuhës së lashtë të Presidente emerito della pro loco comunità di appartenenza. (segue a pagina 13) përdorur në shkrimin “Thesari Arkeologjik i Torovicës (1984)” Ilirët e dikurshëm Lineari B. Ata janë të Austrisë së sotme Dhimitër Kamarda Jeta urbane dhe nxjerrë nga rrasat argjilore, por interpretimi i tyre dhe afrimi me gjuhën greke janë vetëm arsimimi në Shqipëri gjatë pushtimit italian Gjuha e shkrimit Un patriota albanese hipotetike. Shumica e shenja të përdorura si Linear B është Gjuha Pellazge-Shqipe Rrënjët Ilire në Saksonin rrokje janë të pakuptueshme dhe kështu fjalët di ORESTE PARISE chiave per rappresentare i personaggi e Ulët të Gjermanisë Mbi druidët, druidizmin dhe kuptimin e renditura prej tyre mendohen se janë të calabresi considerati eroi dell’epopea tilla, por nuk janë në fakt. Kështu që asnjë e emrit “druid” Antishqiptarizmi si profesion fitimprurës asce a San Demetrio Corone nel unitaria. Egli nasce a San Demetrio fjalë të gjuhës greke nuk është dhënë nga Tirana ose kryeqyteti me histori të fallsifikuar KRENARI 1812 da una famiglia carbonara. Corone, un paese albanese della provincia deshifrimi i bërë nga Ventris dhe Kaduik. Fin dalla nascita respirò aria di Cosenza il 27 dicembre 1812, da una SHQIPTARE Shekspiri, njohës i mirë i historisë shqiptare N (Vijon në faqen 11) libertaria. Domenico Mauro è una figura famiglia carbonara. (segue a pagina 4) cmyk Antichità Anno 15 n.1 Marzo 2017 pagina 2 “Thesari Arkeologjik i Torovicës (1984)” Nga PAULIN Z. ZEFI bulimi me i madh arkeologjik ne hapesiren Shqiptare i cili i perket Zepokes se bronzit(2100-1200 p.k.), eshte gjetja e nje thesari prej 120-sopata prej bronzi, ku shumica prej tyre jane kryesisht me permasa te vogla, te tipit ”Kelt” dhe ndersa te tjerat jane me permasa me te medha te tipit ”Dalmato - Adriatike” te njohura edhe si tipi ”Shqiptaro - Dalmat”… Ky thesar kaq i pasur u zbulua ndermjet fshatrave Balldre dhe Torovice,prane rruges automobilistike Lezhe - Shkoder, ne kilometrin e 13-te Iliret e dikurshëm të Austrisë së sotme dhe objektet ne fjale ishin fshehur duke i depozituar me shume kujdes brenda nje Nga FAHRI XHARRA Gjakovë i cili i kërkon dhe studjon shkrimet e kohes në grope te vogel ne jug - perendim te malit te Plöckengebiet dhe i gjenë shkrimet e vjetra antike Kakarriqit, prane kenetes se Torovices… jo është harta gjeografike dhe politike e të etruskëve dhe venetëve. Këto të gjetura në vendin Arkeologu i njohur ”Frano Prendi” i Austrisë së sotme. Aty i kemi miqt tanë ilir të Norikëve, ai i spjegon që kanë mbetur nga cili e ka publikuar i pari kete zbulim te Kaustriak të cilët që shumë e shumë kohë shtegtimet tregetare te Venetëve dhe Etruskeve në rastesishem me titull; ”Nje depo sepatash na mbështesin. Na e mundësuan Shqipërinë e Noricum. Sa impozante! Të gjithë duke folur në gjuhe parahistorike nga Torovica e Lezhes Vlores,1912, na njohen pavarësinë e Kosovës dhe te njejtë të kohes; shqipja arkaike. (Iliria, 2,1984, fq. 19-45)” e percakton kohë pas kohe japin shenja që janë me ne. Por tema Nëse e shikoni hartën e mësipërme të shtrirjes si”Thesari me i madh parahistorik qe eshte që dua ta trajtoj sot, falë besnikërisë dhe saktësisë së fiseve ilire para 2500 vitesh në tokat e sotit të zbuluar deri me sot ne vendin tone”… historike që studjuesit austriak e shkruajnë, është koha Austrisë, aty e vëreni edhe një qytet të kohës së lashtë Lidhur me origjinen dhe tipologjine e e viteve 500 para Kr. Nga bibliotekat austriake mund ilire, Gurina! Rreth Gurinës janë gjetur shumë gjurmë ketyre objekteve kaq te vecanta, fillimisht të arrihet në një vërtetësi të u hodhen mendime te ndryshme por së kaluares sonë që shkruhet prania e nje ekzemplari te rralle sic ishte me shumë pedantëri mu nje sopate bronzi e tipit”Italik”, sherbeu për kohet të cilat fqinjët per saktesimin e datimit te sopatave te tanë i “rrokullisen” për tjera per te cilat u arrit ne definicionin nevojat e tyre spekuluese se ata i perkasin, periudhes se bronzit te dhe mohuese të një gjiganti vone(1500-1200 p.k.), fazes tranzitore historik si ç’ishte Iliria dhe te kalimit nga epoka e bronzit ne ate te para ilirët.
Recommended publications
  • Përmbajtja / Sommario
    nr. 7 9, viti/anno XIV , janar-theristí /gennaio-giugno 2015 e-mail: jetarbre [email protected] - http://digilander.libero.it/jetarbreshe (Mondo Italo-Albanese) Del nga gjasht ë muaj - Semestra le online della Minoranza linguistica storica Albanese d’Italia - Eianina / Purçill (Cs- Italia) Përmbajtja / Sommario (Numër i kushtuar figurës dhe v eprës së Emanue le G iordano-s) BIOGRAFIA E ZOTIT EMANUELE GIORDANO (1920-2015) faqe 3- 4 EDITORIALI faqe 5 Drejtori NGA ‘FJALIMET E LIPIT’ faqe 6-10 Donato imzot Oliverio, Angelo Catapano, Alessandro Rennis, Caterina La Rocca, Vittorio Giordano KUJTIMI I AMBASADAVET SHQIPTARE NË ITALI E NË VATIKAN faqe 11 Neritan Ceka, Ardian Ndreca KUJTIME E RRËFIME KA AR BËRIA faqe 12-30 Nik Pace, Antonio Bellusci, Kostandin Bellushi, Ferdinando Elmo, Paolo Borgia, Francesco Fusca, Zef Chiaramonte, Carmine Stamile, Vincenzo Cucci, Zef Schirò di Maggio, Mario Massaro, Zef Kakoca, Pierfranco Bruni KUJTIME, MBRESA, STUDIME NGA BOTA SHQIPTARE faqe 31 -44 Lush Gjergji, Odette Luoise, Imri Badallaj, Bardh Rugova, Merita Sauku-Bruci, Klara Kodra, Emil Lafe, Helena Grillo, Vilma Proko (Jasezhiu) AKTE KUVENDES MBI VEPRIMTARINË E ZOTIT EMANUELE GIORDANO Kuvend “Nderim papas Jordanit” (Frasnitë 1996) faqe 45-60 Gennaro Cortese, Spiro Kalemi, Italo Costante Fortino, Alessandro Rennis, Agostino Giordano Kuvend “Presentazione della II* Edizione del “Fjalor” (Frasnitë 2000) faqe 61 Francesco Fusca Kuvend “Vepra fetare dhe kulturore e protopapasit Emanuele Giordano (Frasnit ë 2006) faqe 62-78 Eleuterio F.Fortino, Nik Pace, m.v. Maria
    [Show full text]
  • Giulio Variboba
    GIUSEPPE FERRARI GIULIO VARIBOBA E LA SUA OPERA POETICA ALBANESE zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA CASA EDITRICE CRESSATI - BARI I VITA Precisamente due secoli addietro, nel 1762, vede­ va la luce in Roma la prima opera poetica, fino ad oggi conosciuta, in lingua albanese. Autore di essa un sa­ cerdote italo-albanese di Calabria: Giulio Variboba. Non si può, con precisione, stabilire la sua da­ ta di nascita, non esistendo più alcun documento che ne faccia riferimento diretto. In un ritratto, chs di lui si conserva nella chiesa parrocchiale del suo paese na­ tio, lo si dice morto a Roma, all'età di anni sessanta- cjuattro, il 31 dicembre del 1788. Le notizie che si pos­ sono ricavare dalla sua operetta e quelle assai più c<j- piose intorno alla sua vita travagliata e alla sua atti­ vità, di cui esiste lungo elenco di documenti originali in vari archivi, ci indicano come assai probabili le date di cui sopra. Non vi è dubbio alcuno circa il luogo di sua na­ scita e della sua morte. Notizie certe abbiamo pure della sua famiglia e della sua attività. - 7 GIULIO VARIBOBA' nacque dunque nel 1724, a San Giorgio Albanese^, in provincia di Cosenza'. Suo padre, Giovanni Variboba^, nel 1714, £u eletto pro-zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA ^ Nei documenti e testi più antichi vien sempre scritto Varibobba. Ciò avviene perchè, nell'albanese, la consonan- te B è più forte che la corrispondente italiana. Non ha quindi il significato della doppia italiana. - In italo-albanese è chiamato MBUZAT-I. A. Masci ed altri studiosi lo dicono derivato dalla famiglia BUZA, di cui un ramo sarebbe stato tra i fondatori del villaggio.
    [Show full text]
  • Storia Della Letteratura Albanese
    "STORIA DELLE LETTERATURE DI TUTTO IL MONDO" direttore: Antonio Viscardi GIUSEPPE SCHIRÒ Junior dell'Università di Padova STORIA DELLA LETTERATURA ALBANESE NUOVA ACCADEMIA EDITRICE INDICE GENERALE Prefazione pag. 7 Introduzione » 9 Letteratura extra-albanese, 11 — La lingua albanese, 13 — I dialetti, 16 — Le aree albanofone, 17. PARTE PRIMA LA LETTERATURA POPOLARE I - La poesia » 21 Leggende medioevali, 23 — Poesia eroica, 26 — I cicli, 28 — Alija, 31 — Poesia amorosa, 34 — Poesia nuziale, 42. li - Novellistica e sapienza popolare » 47 II Codice di Lek Dukagini, 47 — La sapienza popolare, 48. IH - II più antico poeta: Baia » 53 II poema, 54. PARTE SECONDA TESTI SACRI E LETTERATURA D'IMITAZIONE I - I più antichi documenti di lingua » 67 I vivai di cultura e di letteratura italiana (secoli XVI-XX), 68 — La pericope del Vangelo mattaico, 69 — II tropario della resurrezione, 71 — Formula battesimale, 72 — Gli appunti di Arnold von Harff, 73 — II Messale di Gjon Buzuku, 74 — Luca Matranga, 76 — Pietro Budi, 78 — Paolo di Hasi, 81 — Frang Bardhi, 81 — Pietro Bogdano, 83 — II prete e il vescovo, 84 — L'opera, 85 — La lingua, 86. II - Poeti d'influenza turca » 89 Nezim Berati, 90 — Muhamet Carni, 93 — Vari, 95 — Les- sicografi, grammatici e traduttori, 96. 266 STORIA DELLA LETTERATURA ALBANESE PARTE TERZA LA LETTERATURA ALBANESE IN ITALIA DAL SEICENTO ALL'OTTOCENTO I - Poeti albano-siculi pag. 101 Giuseppe Nicolo Brancate, 101 — Nicola Chetta, 103. II - Poeti albano-calabri » 105 Giulio Variboba, 105 — Le opere, 105 — II mondo poetico, 108 — Costammo Bellucci (Sciaglia), 109. PARTE QUARTA L'OTTOCENTO SINO ALLA LEGA DI PRIZREND I - I poeti risorgimentali » 113 Padre Leonardo de Martino, 115 — Pashk Vasa, 117 — Naim Frasheri, 118 — L'uomo, 119 — Le opere, 121 — Storia di Skanderbeg, 122 — La mistica di Naim, 125 — Ndue Bityci, 130 — Pahk Babi, 130 — Sami Frasheri, 131.
    [Show full text]
  • Chi Perdonerà La “Matta Profanazione” ? Una Poesia Di Giuseppe Serembe Contraffatta Dai Nostri
    Filologia GIUSEPPE SCHIRÒ DI MAGGIO Giuseppe Schirò Di Maggio Chi perdonerà la “matta profanazione” ? Una poesia di Giuseppe Serembe contraffatta dai Nostri Quando le combinazioni non sono casuali, ma manovrate dagli spiriti viventi dei nostri poeti e scrittori! Essi pur di tornare nel gioco della vita, nelle forme loro consentite dello studio e della memoria letteraria, le “inventano” tutte! Papas Jani Pecoraro, arciprete non ancora de jure della Cattedrale di San Demetrio di Piana degli Albanesi, mi porge una busta piena di fogli ingialliti trovati in uno scaffale dell’archivio parrocchiale e mi dice: vedi cosa c’è. In una “pausa” del mio “otium” di pensionato, controllo. Alcuni quaderni pieni di frasi del greco moderno, traduzioni, vocabolarietti arbërisht, fogli sbia- diti di preghiere, poesie, canti e appunti di prediche. Forse sono quaderni e carte varie di qualche arciprete dell’antica Matrice, oggi Cattedrale, o di Mons. Paolo Schirò o di qualche papas intellettuale e forse qualche quaderno è del poeta Giuseppe Schirò (Senior). Un quaderno anonimo più ingiallito degli altri, carta antica con illustrazione sulla copertina azzurrognola, attira la mia attenzione: dentro c’è, tra appunti, elenchi di frasi e canti religiosi, una poesia firmata, alla fine del testo arbëresh, da “Sepi Si Rræmbi” e “Giuseppe Serembe” sotto la traduzione italiana. Mi entusiasmo per il privilegio della scoperta, perché credo lì per lì di avere dinanzi una poesia originale scritta di mano dell’autore, da tutti noi venerato. Mi affretto a sfogliare notizie su Serembe e vengo a sapere che l’anno 1886 fece visita ai paesi albanesi di Palazzo Adriano e di Piana dei Greci.
    [Show full text]
  • Italští Arbrešové: Krátký Nástin Jejich Historie a Současného Postavení*
    Historie ITAlšTÍ ARBREšOVÉ: krátký nástin jejich historie a současného postavení* Přemysl Vinš Každý čtenář, kterému se do ruky dostala jakákoliv práce o dějinách nebo literatuře Albánců, se již pravdě- podobně setkal s výrazy „Arbrešové“ nebo „arbrešští Albánci“.** Zasvěcenější zájemci většinou správně tuší, že se jedná o označení pro skupiny etnických Albánců, kteří se v průběhu několika staletí, zejména v období od konce 15. do 18. století, usazovali v jižní části Apeninského poloostrova a na Sicílii, kde osidlovali málo zalidněné kraje a vytvářeli vlastní vesnice, které si v mnoha případech až do dnešní doby dochovaly svébyt- nou kulturní a jazykovou identitu. Nejčastěji se o Arbreších (albánsky arbëreshët, italsky gli arbëreshë, albanesi d’Itali, greco-albanesi, arbereschi) hovoří v souvislosti s albánským národním obrozením, jehož první impulsy lze sledovat právě u této komunity. Stejně tak rozmach albánské romantické literatury 19. století byl bytostně spojen s Arbreši a tvorba skupiny arbrešských spisovatelů patří mezi nejoceňova- nější kapitoly albánsky psané literatury. Vytváření a posilování svébytné albánské národ- Původ a klíčová úloha Arbrešů ní identity také mezi Albánci na Balkáně v závě- na formování albánské identity ru 19. století, vznik albánského státu v roce 1912, Kdo tedy vlastně Arbrešové jsou, proč právě oni resp. 1913, a bouřlivé události na Balkáně během sehráli tak zásadní roli v albánském národně uvě- minulého století odpoutaly pozornost od jihoital- domovacím procesu a jak se na jejich postavení ských Albánců, jejichž situace v minulém století promítly zásadní politick, demograické a ekono- a dnes zůstává poměrně neznámá. Tento článek se mické proměny 20. století a nového tisíciletí? To pokouší nejen o rekapitulaci historie Arbrešů do jsou jen některé otázky, kterými se zabývají násle- konce 19.
    [Show full text]
  • Në 60-Vjetorin E Lindjes
    MATTEO MANDALÀ DHE ALBANOLOGJIA SOT Në 60-vjetorin e lindjes Me kujdesin e / A cura di Francesco Altimari Gëzim Gurga Shaban Sinani Fast print Tiranë 2018 Matteo Mandalà dhe albanologjia sot (në 60-vjetorin e lindjes) Me kujdesin e: Francesco Altimari Gëzim Gurga Shaban Sinani Redaktor: Teuta Toska Ballina: Shpend Bengu Botues: Fast print ISBN: 978-9928-271-01-3 Ky libër u botua falë kontributit fi nanciar të Fondacionit për Art dhe Kulturë “Fan Noli”, Tiranë, në bashkëpunim me Fondacionin Universitar “Francesco Solano”, Itali. © Ndalohet riprodhimi i plotë a i pjesshëm i këtij libri pa pëlqimin e autorizuar me shkrim të botuesit. TABULA GRATULATORIA Institucione Akademia e Shkencave e Athinës - Greqi Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës - Kosovë Akademia e Shkencave e Shqipërisë - Shqipëri Russian Academy of Sciences, Saint-Petersburg - Rusi Kuvendi i Shqipërisë - Tiranë - Shqipëri Ludwig-Maximilian Universität München - Germani Martin-Camaj-Gesellschaft e.V., Lenggries - Gjermani Qendra e Studimeve Albanologjike - Shqipëri Università Ca’ Foscari, Venezia - Itali Università della Calabria - Itali Università del Salento – Italia Università di Bari - Italia Università di Bologna - Itali Università di Firenze - Itali Università di Palermo - Itali Università Roma Tre - Itali Universität Erlangen - Gjermani Universität Konstanz - Gjermani Universität Marburg - Gjermani Universität Wien - Austri Universität Zürich - Zvicer Universiteti i Elbasanit Aleksandër Xhuvani - Shqipëri Universiteti i Prishtinës - Kosovë Universiteti i Selanikut
    [Show full text]
  • 1 Di Flavia D'agostino Tra L‟Ultimo Quarto Del Secolo XVI E Il Primo Del XX Parallelamente Alla Letteratura Della Madrepatri
    LA LETTERATURA ARBËRESHË 1 di Flavia D’Agostino Tra l‟ultimo quarto del secolo XVI e il primo del XX parallelamente alla letteratura della madrepatria si svolse nelle colonie albanesi di Calabria e Sicilia un movimento letterario che è conosciuto con il nome di letteratura italo-albanese o arbëreshë. Esso occupa uno dei posti più importanti nel quadro dell‟intera letteratura albanese non soltanto per l‟apporto artistico dei suoi figli lontani, quali appoggiati dal clero non dimenticarono mai la loro patria conservando fino ai giorni nostri lingua e costumi. Come prima testimonianza abbiamo una “Dottrina Cristiana” dovuta all‟arciprete di Piana degli Albanesi Lekë Matranga (1560-1619); è qui che appaiono i primi versi scritti in albanese. Nei secoli che seguono il numero degli arbëreshë che scrivono in albanese diventa più consistente, ne sono testimonianza Padre Giorgio Guzzetta, fondatore del Seminario greco-albanese di Palermo, Giuseppe Niccolò Brancati, Nicola Chetta, uomo di spiccata intelligenza angosciato dal desiderio di sapere. Ma il più conosciuto di questo periodo di preparazione è senza dubbio Giulio Variboba di San Giorgio Albanese, parroco del suo paese, autore di Gjella e Shën Mëris Virgjër” (la Vita di Maria) stampata a Roma nel 1762. L‟opera del Variboba rimane una delle creazioni più belle per la spontaneità e l‟ingenuità che vi traspaiono e che rispecchiano il carattere del poeta, sia per il modo in cui è stata presentata la figura della Madonna non regina dei cieli, altera signora carica di ori, ma una semplice contadina che non si rende conto di ciò che le è accaduto e rimane confusa per essere stata scelta.
    [Show full text]
  • Studia Linguistica Italo-Albanica Arbërishtja Në Kontekstin Gjuhësor Ballkanik Dhe Italian 2014
    AKADEMIAEEE SHKENCAVE DHE ARTEVE KOSOVËS ACADEMIA SCIENTIARUM ET ARTIUM KOSOVIENSIS BOTIME TË VEÇANTA CXXXIX SEKSIONII GJUHËSISË DHE I LETËRSISË LIBRI 51 FRANCESCO ALTIMARI STUDIA LINGUISTICA ITALO-ALBANICA ARBËRISHTJA NË KONTEKSTIN GJUHËSOR BALLKANIK DHE ITALIAN PRISHTINË 2014 KOSOVAACADEMY OF SCIENCES AND ARTS ACADEMIA SCIENTIARUM ET ARTIUM KOSOVIENSIS SPECIAL EDITIONS CXXXIX SECTION OF LINGUISTICS AND LITERATURE BOOK 51 FRANCESCO ALTIMARI STUDIA LINGUISTICA ITALO-ALBANICA Approved for publication at the meeting of the Section of Linguistics and Literature, held on24th October, 2014, after review by academician Rexhep Ismajli and academicianIdriz Ajeti . Editor: Academician Mehmet Kraja, Secretary of Linguistics and Literature Section. PRISHTINA 2014 AKADEMIAEEE SHKENCAVE DHE ARTEVE KOSOVËS ACADEMIA SCIENTIARUM ET ARTIUM KOSOVIENSIS BOTIME TË VEÇANTA CXXXIX SEKSIONII GJUHËSISË DHE I LETËRSISË LIBRI 51 FRANCESCO ALTIMARI STUDIA LINGUISTICA ITALO-ALBANICA ARBËRISHTJA NË KONTEKSTIN GJUHËSOR BALLKANIK DHE ITALIAN U miratua për botim në mbledhjen e Seksionit të Gjuhësisë dhe të Letërsisë, mbajtur më 24 tetor 2014, në bazë të recensioneve të akademik Rexhep Ismajlit dhe akademikIdriz Ajetit . Redaktor: Akademik Mehmet Kraja, Sekretar i Seksionit të Gjuhësisë dhe të Letërsisë. PRISHTINË 2014 Copyright © ASHAK Francesco Altimari 5 PASQYRA E LËNDËS PARATHËNIE ……………………………………………………………… 7 I. ARBËRISHTJA NË KONTEKSTIN GJUHËSOR BALLKANIK L’ALBANESE D’ITALIA NEL CONTESTO LINGUISTICO BALCANICO 9 1. a. Vëzhgime për të kryerën e “supozimit” të arbërishtes dhe për formimin e habitores të shqipes …………………………………………………… 11 b. Osservazioni sul passato ‘presuntivo’ dell’arbëresh d’Italia e sulla formazione dell’ammirativo in albanese ……………………………… 27 2. a. E ashtuquajtura e ardhme arbëreshe kam + lidhore: romanizëm italian apo arkaizëm ballkanik? ………………………………………………… 41 b. Il cosiddetto “futuro necessitativo” dell’albanese d’Italia: influenza italo-romanza o arcaismo balcanico? ………………………………… 55 3.
    [Show full text]
  • Antologia Arbëreshe
    VINCENZO BELMONTE ANTOLOGIA ARBËRESHE 1 I N D I C E GIULIO VARIBOBA 5 VITA DELLA BEATA VERGINE MARIA La nascita di Gesù 8 L’adorazione dei pastori 9 La presentazione di Gesù al Tempio 10 La Passione 13 L’Assunzione di Maria in cielo 16 La bellezza di Maria 19 L’Erode di Mbuzati 20 Canto penitenziale 20 Inno eucaristico 21 Canto per il Corpus Domini 25 GIROLAMO DE RADA 27 STORIE D’ALBANIA Bòsdare nella battaglia di Scutari 28 Il suicidio di Annamaria Cominiate 31 La morte di Delia 32 Ogni amore è da Dio 33 Amore e morte 34 La morte di Videlaide 35 SCANDERBEG SVENTURATO Il volo dell’immagine di Maria 37 La morte di Gino 38 La fuga di Vantisana 39 Canto delle compagne di Serafina 42 Canzone di Serafina 42 Pessimismo 43 La morte del figlio 44 La morte di Frosina 45 Il temporale 46 Gavrila e il pittore di Giacova 46 Vantisana rinuncia all’amore di Monusk e muore 47 2 FRANCESCO ANTONIO SANTORI 49 IL CRISTIANO SANTIFICATO A Maria Assunta 50 La pastorella 53 A Maria Addolorata 55 Allegoria della pecorella smarrita 57 Alla Madonna della Salute 58 KALIMERE L’indemoniato di Gèrasa (IX) 61 La tempesta sedata (XII) 63 Thalita, kumi (XIII) 66 CANTO DELLA PASSIONE La Via Crucis 67 La disperazione di Giuda 69 NEOMENIA Lamento di Morinna 70 Lamento di Bòsdare 71 Due canzoni 71, 72 CLEMENTINA Mal d’amore 72 ALESSIO DUCAGINO Una madre 73 Coro finale 74 MILOSCINO E PIETROSCINO Compianto di Emira 75 Coro finale 75 GIUSEPPE SEREMBE 77 CANTI Pensiero notturno 80 L’immagine della vita 80 3 Similitudine 81 L’amicizia 81 Il mio ritratto 82 Come fui, come sono 83 Lavandaie canterine 83 La tempesta 84 Meditazione 84 La fonte del dolore 85 Ai SS.
    [Show full text]
  • SALIHI-DISSERTATION-2017.Pdf (811.9Kb)
    MAKING A NATION ABROAD: THE ROLE OF MIGRANT COLONIES IN THE ESTABLISHMENT OF ALBANIA by RUFKI SALIHI Presented to the Faculty of the Graduate School of The University of Texas at Arlington in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of DOCTOR OF PHILOSOPHY THE UNIVERSITY OF TEXAS AT ARLINGTON August 2017 Copyright © by Rufki Salihi 2017 All Rights Reserved ii Acknowledgements Throughout the process of finishing my studies, and this dissertation, I have been very fortunate to have received assistance from a countless number of people, and I feel obliged to mention some, and recognize others that I might omit mentioning, who have provided support and encouragement. I would like to thank Dr. Stephen Maizlish and Dr. Thomas Adam for making me love and enjoy history as a subject. Apart from immensely enjoying the lectures by Dr. Steven Reinhardt and Dr. Patryk Babiracki during my graduate education, I have had the privilege to have them as members of my dissertation committee, profiting from their expertise and kindness in countless of ways, for which I will have a lifelong appreciation. I would also like to thank all the professors at the University of Texas at Arlington who instructed me, for their undeniable part in influencing my academic and personal thinking. The chair of the History Department for most of my graduate studies was Dr. Marvin Dulaney, who always held the door to his office open for graduate students, and always gracefully offered assistance, for which I will be forever thankful. Above all, I don’t know if I will ever be able to repay the debt to my dissertation committee chair, Dr.
    [Show full text]
  • LIBRI SHQIP 1555-1912 KOMBETARE 9 7 8 9 9 9 2 7 7 3 1 7 8 Libri Shqip 1555-1912 Bibliografi
    BIBLIOTEKA KOMBËTARE Më në fund kultura shqiptare ka “librin e librave” të saj: Bibliografinë Retrospektive të Librit Shqip në dy pjesët e para, 1555-1912 (I) dhe 1913-1944 (II). Më bie detyra RAMAZAN VOZGA të pohoj me bindje se është fjala për një botim që përbën ngjarje historike. Në çdo kulturë flitet dendur për “ngjarje” në rastin e botimit të librave, pa qenë të sigurtë se sa jetëgjatë do të jenë ata, nga njëra anë, si edhe sa të shumëpritur mund të kenë qenë, nga tjetra. Ndërkaq botimi i Bibliografisë Retrospektive të Librit Shqip përbën një arritje të lakmuar ndoshta qysh këtu e 90 vite të shkuara, kur qeveria e ardhur LIBRI SHQIP në Tiranën kryeqytet nga Kongresi i Lushnjës merrte vendimin për themelimin e RAMAZAN VOZGA një “biblioteke kombëtare” në Shqipëri. E pamundur do të ketë qenë që ideatorët 1555-1912 e institucionit në fjalë të mos kenë ëndërruar që shqiptarët të kenë një ditë për duarsh edhe regjistrimin e gjithçkaje që ishte shkruar e botuar deri më atëherë në në fondet e Bibliotekës Kombëtare gjuhën shqipe, nga Buzuku deri tek ata, në atë vit të largët 1920. Aurel PLASARI BIBLIOGRAFI BIBLIOGRAFI ISBN 978-99927-731-7-8 Në kopertinë: Rrota e librit, sipas Agostino Ramelli-it, 1588 BIBLIOTEKA LIBRI SHQIP 1555-1912 KOMBETARE 9 7 8 9 9 9 2 7 7 3 1 7 8 LIBRI SHQIP 1555-1912 Bibliografi BIBLIOTEKA KOMBËTARE RAMAZAN VOZGA LIBRI SHQIP 1555-1912 në fondet e Bibliotekës Kombëtare BIBLIOGRAFI Tiranë, 2010 2 3 LIBRI SHQIP 1555-1912 Bibliografi Në 90-vjetorin e Bibliotekës Kombëtare nën kujdesin e Ministrit të Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve z.
    [Show full text]
  • Studia Albanica
    ACADÉMIE DES SCIENCES D’ALBANIE SECTION DES SCIENCES SOCIALES ET ALBANOLOGIQUES STUDIA ALBANICA 2 LIIe Année 2015 STUDIA ALBANICA _______ Conseil de Rédaction : Seit MANSAKU (Rédacteur en chef) Muzafer KORKUTI (Rédacteur en chef adjoint) Arben LESKAJ (Secrétaire scientifique) Francesco ALTIMARI Jorgo BULO Ethem LIKAJ Shaban SINANI Marenglen VERLI Pëllumb XHUFI © 2015, Académie des Sciences d’Albanie ISSN 0585-5047 Académie des Sciences d’Albanie Section des Sciences sociales et albanologiques 7, place Fan S. Noli AL-1000 Tirana STUDIA ALBANICA 2015/2 Marenglen VERLI LE TRAITEMENT DE LA QUESTION ALBANAISE EN YOUGOSLAVIE SUR LE PLAN BALKANIQUE (APRÈS 1945) I. Les origines du problème La question des Albanais de Yougoslavie, respectivement la question du Kosovo, celle des Albanais de Macédoine, du Monténégro et du sud de la République de Serbie après la Seconde Guerre mondiale, fait certainement partie de la question albanaise en général, dont les origines remontent à 1913, avec le morcellement drastique tristement connu des territoires albanais, sans parler de quelques faits antérieurs comme l’occupation, l’annexion et le nettoyage ethnique, à partir de 1878, du sandjak de Niš, vidé de presque toute sa population albanaise1. L’occupation serbe et monténégrine a réservé aux Albanais du Kosovo et des autres territoires en Yougoslavie la même politique qui s’est répétée tout au long des années 1913-19152. Bien que signataire du Traité sur les minorités de la Société des Nations dont elle était membre, la Yougoslavie de Versailles, celle de l’entre-deux-guerres 1918-1941, n’a pas changé d’attitude à l’égard des Albanais. D’ailleurs, cette période a été celle de l’institutionnalisation et de l’aggravation extrême du nettoyage ethnique à travers la violence et la terreur, les expropriations, les expulsions en masse et la colonisation slave des territoires albanais, parallèlement à l’assimilation des Albanais chrétiens qui étaient nombreux non seulement dans des régions compactes comme la Reka de Dibra, mais aussi dans les 1 Historia e Popullit Shqiptar, vol.
    [Show full text]