DOCSLIB.ORG

Print Zbornikv5.Qxd

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Print Zbornikv5.Qxd NIKONNIKON JERUSALIMAC ZBORNIK ZETSKE SVETE GORE I NIKON JERUSALIMAC Vrijeme - li~nost - djelo Zbornik radova sa me|unarodnog nau~nog simposiona na Skadarskom jezeru 7 - 9. septembra 2000. godine Priredio: Jeromonah Jovan (]ulibrk) Svetigora Cetiwe, 2004. Posebna izdawa, kwiga 18 Fotografije: Goranka Mati} Prevodi na engleski: Tamara Vra~arevi} Prevodi na ruski: Agencija Perolo [tampa: Publikum Beograd 2004. godine Kwigu blagodarimo qubavi i trudu Sr|ana [apera i wegovih saradnika iz agencije McCANN ERICKSON ...i daqe kad se odr`e tre}ine za tu du{u i savr{i Velika Sveta liturgija za wu, podsje}a je an|eo i govori: danas je bo`anstvena `rtva prinijeta Bogu za tebe... \akonu dr. Miloradu Lazi}u (1956-2003) vje~an spomen • Jeromonah Jovan (]ulibrk) Simposion o Nikonu Jerusalimcu i obnovqewe Zetske Svete Gore. 10 • Program Simposiona . 23 • Besjeda Mitropolita Crnogorsko-primorskog Amfilohija na otvarawu Simposiona . 27 I KRUG ZETSKE SVETE GORE • Arhimandrit Makarije (Mavrojanakis) Prilike i duhovno stawe u `ivotu Jerusalimske Crkve u XV veku. 33 • Vidosava Nedoma~ki Zadu`bine Nemawi}a u Svetoj Zemqi . 45 • Mom~ilo Spremi} Crkvene prilike u Zeti u doba Nikona Jerusalimca . 73 • Jero|akon Nikodim (Bogosavqevi}) Zetska Sveta Gora - Duhovni smisao i sadr`aj. 111 • Tatjana Subotin-Golubovi} Dioptra Filipa Monotropa u sredwevekovnoj Srbiji . 123 • Irena [padijer Dijak Andreja - savremenik Nikona Jerusalimca . 137 II KRUG NIKONA I JELENE • Du{an I. Sindik Testament Jelene Bal{i} . 151 • Ninoslava Rado{evi} Nikonov [estodnevnik u rukopisu manastira Savine 21 - Spis „O stvarawu sveta Severijana episkopa Gavale“ u srpskoslovenskom prevodu . 167 • Nade`da Sindik Kodikologija Gori~kog Zbornika. 185 • Nina Gagova Gori~kiÔt Sbornik v konteksta na Ó`noslavÔnskite vladatelski sbornici ot 14 i 15 v. 201 • Tomislav Jovanovi} Apokrif o Melhisedeku u prepisu Gori~kog zbornika . 223 III KRUG NIKONOVOG BOGOSLOVQA • \akon Milorad Lazi} Bogoslovska struktura zbornika [estodneva Nikona Jerusalimca manastira Savine iz 1439-40. godine . 237 • Episkop biv{i Zahumsko-hercegova~ki Atanasije (Jevti}) Ispovedawe vere Nikona Jerusalimqanina . 255 • Protosin|el Jovan (Puri}) Troji~ina terminologija Ispovedawa vere Nikona Jerusalimca. 269 • Mitropolit Crnogorsko-primorski Amfilohije (Radovi}) Hristolikost i bogorodi~nost ~ovjeka i ~ovjekovo stawe poslije smrti po Nikonu Jerusalimcu . 279 • István Perczel Saint Symeon the New Theologian and the Theology of the Divine Substance . 293 BIBLIOGRAFIJA....................................341 SUMMARIES.........................................................353 REZÁME ...................................................366 IMENSKI INDEKS .................................378 Jeromonah Jovan (]ulibrk) Simposion o Nikonu Jerusalimcu i obnovqewe Zetske Svete Gore Kada je otvaraju}i Simposion Nikon Jerusalimac li~nost – vrijeme – djelo u Hramu Vaskrsewa Hristovog u Podgorici 7. septembra 2000. Mitropolit Crnogorsko–primorski Amfilohije rekao da je "na prostoru Zetske Svete Gore do{lo do usijawa ono {to se zbiva- lo u petnaestom vijeku, koji je vododjelnica svjetova" i da se "sve prelomilo u malo pozna- toj ali izuzetnoj li~nosti tog vijeka, li~nosti Nikona Jerusalimca," na{ Simposion je postao mnogo vi{e od me|unarodnog nau~nog skupa: Zetska Sveta Gora je ponovo zamirisala i vratila se iz vi{evjekovne uspavansti u sabornu svijest Pravoslavne Crkve i naroda. Pripreman nekoliko godina, skup je sabrao na jedno mjesto, i to tamo odakle je sve poteklo, sve ono {to se naslu}ivalo otkako je Svetozar Tomi} 1902. godine u Skopqu otkupio kwigu koju }e naz- vati Gori~ki zbornik a koju je pisao nekakav kalu|er koji je sebe nazivao Nikonom. Tada{wi ministar vjera Crne Gore, Budimir Dubak, koji je iza Mitropolita pozdravio skup, govorio je o Nikonu i Jeleni Bal{i} onako kako su prvo i prepoznati: kao o dva velika stara kwi`evnika. Arhimandrit Makarije (Mavrojanakis), tada rek- tor Bogoslovije Svete Trojice na Sionu i upravnik arhiva Jerusalimske Patrijar{ije, pozdravio je skup kao izaslanik Wegovog Bla`enstva Patrijarha Jerusalimskog Diodora i prenio wegov blagoslov svima sabranim iz duhovne otaxbine Nikona. Ninoslava Rado{evi} pozdraviv{i na kraju u ime Vizantolo{kog instituta SANU govorila je u ime svih onih, koji su do sada revnosno tra`ili Nikonove tragove po rukopisima i arhivama. Potom se pre{lo u salu kraj hrama, gdje je predstavqeno internet izdawe Gori~kog zbornika, koji }e od sada biti dostupan cijeloj plan- eti. Pripremio ga je Centar Mitropolije Crnogorsko–pri- morske za digitalno izdava{tvo Sveti Januarije pod rukovod- U~esnici stvom Zorana Stefanovi}a, uz nekoliko simposiona prate}ih studija o Nikonu i Zetskoj na Vrawini Svetoj Gori. Podsjetili smo se kako je Gori~ki zbornik pripreman za izdavawe pa je Svetozara Tomi}a u tome omela "aneksija Bosne i Hercegovine" a drugi put "bombardovawe Beograda"... Sada je on postao jedna od prvih slovenskih ruko- pisnih kwiga u cijelosti objavqena na mre`i (www.mitropolija.co.me/duhovnost/goricki/index/htm) Zatim je rije~ uzeo Mirko Kova~evi} i otvorio prvu sesiju, nazvanu Krug Zetske Svete Gore, ~ija je namjena bila da nas pribli`i kon- 12 Jeromonah Jovan (]ulibrk) tekstu u kom je `ivio i djelovao Nikon Jerusalimac. On je uz slajdove dao pregled kako crkvene, tako i seoske arhitekture Skadarskog bazena, ne dotakav{i mnogo sam grad Skadar, ali se naro~ito zadr`av{i na bal{i}kim trikon- hosima i qetwikovcu Bal{i}a – Godiwu, koji o~igledno ~ine arhitektonsku ali i duhovnu cjelinu. Popodne je na obali jezera, ne{to ispod Godiwa, poslije doma}inskog crmni~kog ru~ka, otac Makarije, dragi gost i prvi jerusalimski monah nakon nekoliko stoqe}a na Skadarskom jezeru, Mitropolit govorio o prilikama i duhovnom stawu Amfilohije preliva Jerusalimske Crkve u vrijeme kada je u woj grob Bo`idara Vukovi}a obitavao Nikon Jerusalimac. Wih su odliko- na Star~evu vali borba za opstanak i u isto vrijeme borba za posle liturgije i pomena o~uvawe pravoslavqa, naro~ito protiv unije. Jerusalimsku Patrijar{iju je na Firentinskom saboru zastupao Sveti Marko Efeski, tako da ona nije bila me|u potpisnicima unije, ali je ipak u XV vijeku intelektualna aktivnost u Jerusalimu unekoliko zamrla, u pore|ewu sa prethodnim stoqe}ima. Kada se jezero uzburkalo, simposionisti su se na nastavak duhovne gozbe vratili u vir- pazarski hotel, gdje je prvo Vladika Atanasije (Jevti}), koji je bio i na otvarawu, govorio o Ispovijedawu vjere ove "velike i svetle li~nosti... retkog pravoslavnog duhovnika – isihaste, mudraca i teologa, crkeno-narodnog ~oveka i diplomate, kakvog je imalo sred- wevekovqe u doba srpskih vladara Nemawi}a i 1. Simposion o Nikonu Jerusalimcu i obnovqewe Zetske Svete Gore 13 Lazarevi}a i vizantijskih careva Poleologa." Vladika Atanasije je obratio pa`wu na to da u Nikonovom ispovijedawu vjere nema dogmata o ovaplo}ewu i objasnio to vjerovatno{}u da je ovo ispovijedawe mawe protivlatinsko, koliko usmjereno protiv islama koji pori~e Svetu Trojicu, ali istovremeno pedago{ko, usmjereno Nikonovoj duhovnoj k}eri Jeleni Bal{i}. Mom~ilo Spremi} je na osnovu svog ve} klasi~nog prou~avawa petnaestog vijeka opisao crkvene prilike u Zeti u vrijeme Nikonovo, dakako u naro~itom odnosu prema Primorju. On je posebno istakao Liturgija na Star~evoj sudar sa unijom, jer tada u Pre~istu Krajinsku Gorici sti`u unijatski episkopi a Dubrov~anin Jovan igra va`nu ulogu u Firenci. Monah Nikodim (Bogosavqevi}) je tra`io duhovnu razvojnu liniju pojma Zetske Svete Gore a monah Pavle (Kondi}) opisao starawe kraqa Nikole Petrovi}a za svetiwe Zetske Svete Gore, prevashodno Vrawinu, ali i za Kom i Brezovicu – Be{ku. Drugi dan u~esnike Simposiona do~ekalo je gostoqubqe oca Marka (Kesi}a) i wegovog brat- stva i sestara manastira Duge koji su na obnovqenoj Vrawini pod brestom koji je po svemu sude}i nikao iz oltara svetosavske crkve (sada{wu je podigao kraq Nikola) a mo`da i iz kostiju Starca Nikona pripremili sto za saborovawe, dobrodo{licu a kasnije i obilnu trpezu. Prvo su pozvane Irena [padijer i Tatjana Subotin–Golubovi} da dovr{e 14 Jeromonah Jovan (]ulibrk) ju~era{wi krug. Prva je govorila o jednom mawe poznatom savremeniku Nikona Jerusalimca, Dijaku Andreju, daju}i time jednu li~nost iz Nikonovog konteksta, a druga o Dioptri Filipa Monotropa, prevedenoj u Paroriji i omiqenom {tivu isihasta, kao va`nom djelu koje je vjerovatno Nikon poznavao. Zatim je zapo~eo drugi dio skupa, Krug Nikona i Jelene, u ~ijem je saodnosu nastao Gori~ki zbornik, a mogu}e i [estodnevnik. Anika Skovran je dala kulturni kontekst wihovog vremena, poebno Gostionica Jelene Bal{i}, istakav{i susret sa evropskom renesansom, i prvi dan iz tog usreta proiza{li Jelenin estetizam, simposiona kao vrlo va`an momenat i za wen kwi`evni rad i za nastanak Bogorodi~ine crkve u kojoj je sahrawena, a {to je opet vrlo va`no za obnovu Brezovice, do koje je u me|uvremenu do{lo. Taj estetizam je o~it kako u samoj wenoj crkvi, tako i u skupocjenim okovima za kwige koje naru~uje u Kotoru i u wenim dragocjenostima koje ostavqa u testamentu. O testamentu je podrobno govorio Du{an Sindik, dav{i wegov opis i prepis, i pobrojav{i kako je sam rekao "kao poeziju" te divne stvari koje Jelena u svojoj posqedwoj voqi nabraja sa usr|em. Mitropolit Potom je na momente uzvode}i svoj rad do Amfilohije bogoslovqa Ninoslava Rado{evi} govorila o tuma~ewu [estodneva koje se nalazi u starijem 1. Simposion o Nikonu Jerusalimcu i obnovqewe Zetske Svete Gore 15 Nikonovom zborniku, identifikuju}i ga kao djelo Severijana iz Gavale (zapam}enog i kao Zlatoustovog neprijateqa), prate}i Severijanov kontakt sa slovenskim svijetom, i opa`aju}i da je u ovo djelo dodata i Besjeda o Adamovoj du{i, koja je izvorno posebno Severijanovo djelo. Go{}a iz Bugarske Nina Georgijevna Gagova je uporedila Gori~ki zbornik sa drugim vladarskim zbornicima, zakqu~uju}i da se radi o "dragocjenom spomeniku koji govori o tome kako su nastajale kwige za sredwevjekovnu ju`noslovensku aristokratiju".
Load more

Recommended publications
  • Ex Pannonia 15–16
    EX PANNONIA 15–16 Ñóáîòèöà / Subotica / Szabadka 2012 U finansiranju ovog broja časopisa učestvovali su Grad Subotica i Istorijski arhiv Subotica EX PANNONIA Broj 15–16 Subotica 2012 Izdavač: Istorijski arhiv Subotica Za izdavača: Stevan Mačković, direktor IAS Redakcija: Stevan Mačković, Tanja Segedinčev, Zolna Matijević Lektor i korektor: Dijana Musin Lektor za hrvatski jezik: Ljiljana Dulić Mészáros Prevodi sažetaka na nemački i mađarski jezik: Zolna Matijević Tiraž: 500 primeraka Štampa: „REprint”, Subotica Adresa redakcije: Trg slobode 1/III, tel. +381 (0)24 524-033 e-mail: [email protected] web adresa: www.suarhiv.co.rs ISSN 0354-9151 CIP – Êàòàëîãèçàöè¼à ó ïóáëèêàöè¼è Áèáëèîòåêå Ìàòèöå ñðïñêå, Íîâè Ñàä 930.25(497.113) Ex Pannonia / redakcija Stevan Mačković, Tatjana Segedinčev, Zolna Matijević – 1996, Br. 1. – Subotica: Istorijski arhiv Subotica, 1996-.; 30 cm Godišnje ISSN 0345 - 9151 COBISS.SR-ID 74467596 SADRŽAJ STUDIJE: Dr Zoltan Mesaroš Promena Suverena u Subotici 1918. godine 5 Tatjana Segedinčev Pregled kulturno – prosvetnih dešavanja u Subotici 1945. godine, Agitprop kultura 11 Tibor Halas Dr Janoš Velđi, nekadašnji gradonačelnik Subotice 18 Dejan Mrkić Radijalac – Aleja Maršala Tita 25 Dr Emil Libman, Osnivanje odeljenja za patološku anatomiju i patohistologiju Opšte Karolj Novak bolnice u Subotici – povodom 50 godina rada Odeljenja (1961- 2001) 28 Çîðàí Âåàíîâè Íåìà÷êî áîìáàðäîâàå Ñóáîòèöå òîêîì Äðóãîã ñâåòñêîã ðàòà, ïðèëîã çà èñòîðè¼ó áîìáàðäîâàà Ñóáîòèöå ó Äðóãîì ñâåòñêîì ðàòó 35 Dr Zoltan Devavari Istoriografija mađarske – srpske (jugoslovenske) istorije u periodu 1918-1929 42 Ljudevit Vujković Lamić Prilog o subotičkim ulicama i njihovim nazivima 54 IZ ARHIVSKE GRAĐE: Stevan Mačković O analitičkim inventarima odeljenja Senata 71 Çîðàí Âóêåëè Äðóãè ñâåòñêè ðàò è åãîâå ïîñëåäèöå – ó àðõèâñêî¼ ãðàè Ãðàäñêå è Ñðåñêå êîìèñè¼å çà ðàòíó øòåòó è Íàðîäíîã îäáîðà îïøòèíå Áà¼ìîê ó Èñòîðè¼ñêîì àðõèâó Ñóáîòèöà 78 IZ RADA ARHIVA: Tatjana Segedinčev Letopis Istorijskog arhiva za 2011.
    [Show full text]
  • D-R Jane Koxaba{Ija: CRKOVNOTO PEEWE Vo MAKEDONIJA D-R Jane Kodjabashia: CHURCH SINGING in MACEDONIA
    D-r Jane Koxaba{ija: CRKOVNOTO PEEWE vo MAKEDONIJA D-r Jane Kodjabashia: CHURCH SINGING in MACEDONIA 1 Posveteno na 50 godi{ninata od obnovuvaweto na Ohridskata arhiepiskopija kako Makedonskata Pravoslavna Crkva (1958-2008) 2 Jane Koxaba{ija: CRKOVNOTO PEEWE vo MAKEDONIJA Jane Kodjabashia: CHURCH SINGING in MACEDONIA 3 4 SODR@INA CONTENTS Prv del ISTORISKIOT RAZVOJ NA CRKOVNOTO PEEWE VO MAKEDONIJA Voved: ..........................................................................................................13 I. Vizantiskite koreni na slovenskata kultura....................23 II. Crkovnoto peewe na slovenski jazik....................................26 III. Crkovnoto peewe vo Ohridskata arhiepiskopija.............30 IV. Srednovekovnite rakopisi na teritorijata na Makedonija.............................................................................34 V. Crkovnoto peewe vo post-vizantiskiot period................39 VI. Crkovnoto peewe vo prerodbenskiot period.....................43 VII. Crkovnoto peewe vo Makedonija vo XX vek........................47 VIII. Genezata na ‘srpskoto narodno crkovno peewe’.................55 IX. Se ispolnuva prerodbenskiot amanet...................................60 Part one HISTORICAL DEVELOPMENTOF CHURCH SINGING IN MACEDONIA Prologue........................................................................................................69 I. Byzantine roots of the Slavic culture.............................................72 II. Church singing in Slavic language ...............................................74
    [Show full text]
  • Jeromonah Antonije Svetogorac ATONSKI PODVIŽNICI DEVETNAESTOG VEKA Predgovor Pohvala Svetogorskom Monaštvu Monaha Parten
    Jeromonah Antonije Svetogorac ATONSKI PODVIŽNICI DEVETNAESTOG VEKA Predgovor Pohvala Svetogorskom monaštvu monaha Partenija • Duhovnik otac Grigorije ‐ Grk • Duhovnik otac Grigorije ‐ Bugarin (umro 1839) • Duhovnik otac Arsenije ‐ Rus (umro 1846) • Duhovnik otac Venedikt ‐ Gruzin (umro 1862) • Starac Visarion ‐ Gruzin (umro 1892) • Duhovnik otac Leontije ‐ Rus (umro 1876) • Skriveni starac ‐ Bugarin (umro 1868) • Duhovnik otac Antipa ‐ Moldavljanin (umro 1882) • Starac Georgije ‐ Grk (umro 1873) • Starac Atanasije ‐ Moldavljanin (umro 1873) • Nepoznati pustinjak ‐ Grk (umro 1855) • Starac German — Bugarin (umro 1875) • Starac Joasaf ‐ Grk (umro 1872) • Duhovnik otac Dositej ‐ Moldavljanin • Starac Gedeon ‐ Grk (umro 1869) • Starac Nikodim ‐ Grk (umro 1867) • Iskušenik Jakov Bugari i tajanstveni starac • Starac Pajsije ‐ Grk (umro 1869) • Starac Gedeon ‐ Grk (umro 1869) • Dugobradi starac ‐ Grk (umro 1835) • Starac Hadži‐Georgije ‐ Grk (umro 1886) • Starac Pahomije ‐ Srbin (umro 1870) • Starac Dionisije ‐ Grk (umro 1880) • Starac Ilarion ‐ Grk (umro 1880) • Starac Varnava ‐ Kuco‐Vlah (umro 1905) • Starac Neofit ‐ Grk (umro 1886) • Starac Hariton ‐ Grk (umro 1878) • Starac Danilo ‐ Grk (umro 1889) • Starac Ignjatije ‐ Grk (umro 1903) • Starac Zosima ‐ Grk • Starac Jovan ‐ Rus (umro 1892) • Starac Danilo ‐ Grk (umro 1789) • Starac Avramije ‐ Grk • Starac Gavrilo ‐ Grk • Starac Teodosije ‐ Bugarin • Starac Amvrosije ‐ Grk (umro 1871) • Starac Visarion ‐ Kuco—Vlah (umro 1884) • Starac Joakim ‐ Grk (umro 1889) • Starac Jeftimije ‐ Grk (umro
    [Show full text]
  • Kole Idromeno and the Neoclassical Architecture in Shkodra Lida Miraj Vitrina University, [email protected]
    University of Business and Technology in Kosovo UBT Knowledge Center UBT International Conference 2012 UBT International Conference Nov 2nd, 9:00 AM - Nov 3rd, 5:00 PM Kole Idromeno and the Neoclassical Architecture in Shkodra Lida Miraj Vitrina University, [email protected] Kujtime Barushi EPOKA nU iversity, [email protected] Brixhita Deda EPOKA nU iversity, [email protected] Follow this and additional works at: https://knowledgecenter.ubt-uni.net/conference Part of the Architecture Commons Recommended Citation Miraj, Lida; Barushi, Kujtime; and Deda, Brixhita, "Kole Idromeno and the Neoclassical Architecture in Shkodra" (2012). UBT International Conference. 15. https://knowledgecenter.ubt-uni.net/conference/2012/all-events/15 This Event is brought to you for free and open access by the Publication and Journals at UBT Knowledge Center. It has been accepted for inclusion in UBT International Conference by an authorized administrator of UBT Knowledge Center. For more information, please contact [email protected]. Kole Idromeno and the Neoclassical Architecture in Shkodra Lida Miraj 1 , Kujtime Barushi 2, and Brixhita Deda 3, 1 Prof. Assoc. Dr. Lida Miraj , Vitrina University, [email protected] 2 Arch Kujtime Barushi, Epoka University [email protected] 1 Arch. Brixhita Deda , Epoka University, [email protected] Abstract. This paper reveals the precious contribution of Kolë Idromeno, as a versatile artist, whose work and activity constitutes a great heritage for the Albanian National Culture. Among his donated skills in art, what mostly attracts is the ensemble of the neoclassical buildings he designed during the first decades of the last century. His architectural projects are defined as second category monuments and ‗exhibited‘ along the museum streets protected by law.
    [Show full text]
  • Issn 0522–8352 Recueil Du Musée National Xxiii-2
    ЗБОРНИК НАРОДНОГ МУЗЕЈА У БЕОГРАДУ RECUEIL DU MUSÉE NATIONAL DE BELGRADE ISSN 0522–8352 RECUEIL DU MUSÉE NATIONAL XXIII-2 histoire de l’art MUSÉE NATIONAL Belgrade 2018 ЗБОРНИК НАРОДНОГ МУЗЕЈА XXIII–2 историја уметности НАРОДНИ МУЗЕЈ Београд 2018 Редакцијски одбор тома XXIII–2 Гордана СТАНИШИЋ (уредник), Игор БОРОЗАН, Јелена ЕРДЕЉАН, Бранка ИВАНИЋ, Драгана КОВАЧИЋ, Мирослава КОСТИЋ, Миодраг МАРКОВИЋ, Лидија МЕРЕНИК,Барбара МУРОВЕЦ (Словенија), Зоран РАКИЋ, Слободан ЋУРЧИЋ (САД) Весна КРУЉАЦ (секретар) Издавач Народни музеј у Београду Главни и одговорни уредник Бојана Борић-Брешковић Rédaction du tome XXIII–2 Gordana STANIŠIĆ (rédactrice), Igor BOROZAN, Jelena ERDELJAN, Branka IVANIĆ, Dragana KOVAČIĆ, Miroslava KOSTIĆ, Miodrag MARKOVIĆ, Lidija MERENIK, Barbara MUROVEC (Slovenia), Zoran RAKIĆ, Slobodan ĆURČIĆ (USA) Vesna KRULJAC (sécretaire) Edition Musée National de Belgrade Rédactrice en chef Bojana Borić-Brešković САДРЖАЈ Драгана С. ПАВЛОВИЋ ПРЕДСТАВЕ ВЛАСТЕЛИНКИ У СРПСКОМ ЗИДНОМ СЛИКАРСТВУ У ДОБА НЕМАЊИЋА . 9 Dragana S. PAVLOVIć REPRESENTATIONS OF NOBLEWOMEN IN SERBIAN WALL PAINTING OF THE NEMANJIĆ PERIOD . .24 Jelena A. TODOROVIć IMAGINED DiSTANCES – THE MISCONCeption of remote plaCES IN THE EARLY modern CUltURE . .29 Јелена A. ТОДОРОВИЋ ЗАБРАНИ ЧУДЕСНОГ – ИСКРИВЉЕНЕ ВИЗИЈЕ ДАЛЕКИХ СВЕТОВА У НОВОВЕКОВНОЈ КУЛТУРИ . 45 Мирослава М. КОСТИЋ ЈАКОВ ОРФЕЛИН: АРХИЈЕРЕЈСКИ ТРОН ЦРКВЕ МАЈКЕ АНГЕЛИНЕ У СЕЛУ КРУШЕДОЛ . .47 Miroslava M. KOSTIć JAKOV ORFELIN: THE EPISCOPAL THRONE IN MOTHER ANGELINA’S CHURCH IN THE VILLAGE KRUŠEDOL . 59. Марина Љ. МАТИЋ ИКОНОПИСНЕ ПРЕДСТАВЕ НЕДРЕМАНОГ ОКА – РАДОВИ СИМЕОНА ЛАЗОВИЋА . .63 Marina LJ. MATIć PRESENTATIONS OF THE ANAPESON IN ICONS – WORKS OF SIMEON LAZOVIĆ . 76 Софија В. МЕРЕНИК ЦРКВА БОГОРОДИЦЕ ТРОЈЕРУЧИЦЕ У СКОПЉУ НА СЛИЦИ КРУНИСАЊЕ ЦАРА ДУШАНА ПАЈЕ ЈОВАНОВИЋА КАО ИСТОРИЈСКО СЕЋАЊЕ И ИСТОРИЈСКИ ПОДАТАК .
    [Show full text]
  • CHURCHES of the RAŠKA SCHOOL – MUNUMENTAL LANDMARKS (A Mathematical-Geographical View on the Direction of Churches of the Raška School)
    Collection of Papers – Faculty of Geography at University of Belgrade 60 (205-212) 314.117:631(497.11)"2003/2010" УДК 913:316.334.55(497.11)"2003/2010" Original scientific article CHURCHES OF THE RAŠKA SCHOOL – MUNUMENTAL LANDMARKS (A mathematical-geographical view on the direction of churches of the Raška School) Milutin Tadić*1 *University of Belgrade, Faculty of Geography, Belgrade Abstract: The article presents the results of research on the direction of seventeen of the most notable churches of the Raška School on the territory of the Republic of Serbia, five of which are on UNESCO’s World Heritage List. The azimuths of the main axis of each of these churches was measured and the dates were established when the sun rose in that direc- tion on the physical horizon. With a single exception (the catholicon of Žiča Monastery), the main axes of all the churches lie in the eastern sector of the horizon. In nine churches the deviation of equinox East is ±60, while two of the churches (St. Achilles and the catholicon at Sopoćani Monastery), from a mathematical-geographical viewpoint, are ideally directed. No correlation was found between the direction of the churches and the points of sunrise on the days dedicated to the churches’ patron saints. Key words: church direction, Medieval Serbia, Raška School Date submitted: 30 September 2012; Date accepted: 4 November 2012 Introduction After systematic but hardly intense research performed between 2009 and 2012 and not much after the others (Hoare & Sweet, 2000), the conditions became ripe for an analysis of the direction of the main axes of Serb medieval churches classified according to time periods or architectural styles.
    [Show full text]
  • Kratka Povjesnica Srba Od Postanja Srpstva Do Danas
    Kratka povjesnica Srba od postanja srpstva do danas Napisao Sima Lukin Lazić (Vrač Pogađač) Izdanje piščevo ZAGREB ŠTAMPARIJA KARLA ALBREHTA 1894 Riječ dvije. Istorija je grčka riječ, a srpski se to kaže povjest ili povjesnica iliti pametarnica — sve je to jedno isto. Poslije čitanja, pisanja, računanja i očenaša, svakome čovjeku rodoljubu najpreče je znanje: povjesnica roda i naroda njegovog. Čovjek, koji ne zna, a neće da pozna povjesnicu svoga naroda, to je nesvjesno čeljade bez roda i imena, bez ljubavi i ponosa. Takvo čeljade liči na siroče nahodče sa ulice, koje ne zna: ni kako je ni otkuda je došlo na svijet, ni ko mu je bio otac, đed i prađed. Povjesnica narodna, dakle, uči se za to: da poznamo svoj rod i porjeklo svoje; da znamo, ko smo, čiji smo i otkale smo; da znamo, ko su i kakvi su nam bili naši preci, naši stari, pa ili da se ponosimo njima i da se ugledamo na njih, ili da se poučimo njihovom patnjom, pa da se čuvamo, pogrješaka njihovih. Prošlost je vodilja budućnosti svakome pametnom i razboritom čovjeku, Tako i narod, koji poznaje i ljubi svoju prošlost— svoju povjesnicu — pouzdano ide na susret budućnosti, jer će tako moći da izbjegne one pogrješke, sa kojih je patio u prošlosti. Kad znamo povjesnicu svoga naroda, i duhom smo jači, ne osjećamo se sirotni i samohrani, jer onda znamo, da imamo u svijetu još puno braće svoje, pa čisto osjećamo, kako nad nama vazda stražare veliki dusi slavnih nam predaka i čuvaju nas, da nam u srcu nikad ne ugasne sveti oganj rodoljublja, zajedničkog srodstva i ljubavi bratinjske.
    [Show full text]
  • The Development Path of the Serbian Language and Script Matica Srpska – Members’ Society of Montenegro Department of Serbian Language and Literature
    Jelica Stojanović THE DEVELOPMENT PATH OF THE SERBIAN LANGUAGE AND SCRIPT MATICA SRPSKA – MEMBERS’ SOCIETY OF MONTENEGRO DEPARTMENT OF SERBIAN LANGUAGE AND LITERATURE Title of the original Serbian Edition: Jelica Stojanović, Put srpskog jezika i pisma, Belgrade, Srpska književna zadruga, 2017, The Blue Edition series For the publisher JELICA STOJANOVIĆ Editor DRAGO PEROVIĆ Translation NOVICA PETROVIĆ ©Матица српска – Друштво чланова у Црној Гори, Подгорица, 2020. Jelica Stojanović THE DEVELOPMENT PATH OF THE SERBIAN LANGUAGE AND SCRIPT Podgorica 2020 MILOš KOVAčEVIć THE DEVELOPMENT PATH OF THE SERBIAN LANGUAGE AND SCRIPT, MADE UP OF STRAY PATHS Only two years have passed from the two hundredth anni- versary of the beginning of Vuk Karadžić’s struggle for “intro- ducing the folk language in literature”, that is to say, from the introduction of the Serbian folk language in the Serbian literary language, or to put it in the more modern phrasing of today: the standard language. The beginning of that struggle is connected to the year 1814, when, in the royal city of Vienna, Vuk’s first grammar book came out: The Orthography of the Serbian Lan- guage Based on the Speech of the Common Folk, which dealt with resolving the three most important standard-related issues: a) the issue of the Serbian orthography, b) the issue of the morpho- logical structure of the Serbian language, and c) the issue of the name of the language and its national boundaries. Rare are the languages, if, indeed, there are any, which have had such a turbulent history of two hundred years. The histor- ical development of a language can be followed at two histor- ical levels: that of its internal and that of its external history.
    [Show full text]
  • Grey Literature Sources in Historical Perspective: Content Analysis Of
    Grey Literature Sources in Historical Perspective: Content Analysis of Handwritten Notes Snježana Ćirković, Faculty of Philology, University of Belgrade, Serbia1 Abstract This paper describes historical perspective of grey literature in comparison to the postulates of Serbian enlightenment in the 18th century. The theoretical part of this paper describes comparative analysis between main postulates of grey literature given in Pisa Declaration on Policy Development for Grey Literature Resources (Pisa, Italy) on May 16, 2014 in comparison to the first manifest of Serbian enlightenment written by one of the greatest Serbian enlightener Zaharija Orfelin. Orfelin has written this manifest in the preface of the Journal Slaveno-Serbian Magazin, founded in Venice (Italy) in 1768. The second part of this paper describes the handwritten notes, as one of the grey literature forms, made by Zaharija Orfelin on the books in his private library. This library presents one of the first private Serbian libraries from the 18th century, it is a rich collection of the most representative books from that period in different languages (German, Italian, French, Russian, Latin and Slaveno-Serbian) and represents invaluable cultural heritage. Using the method of content analysis, this paper describes these handwritten notes, and their role as grey literature source in reconstructing the biography of Zaharija Orfelin compensating for lack of other primary biographical and historical printed sources. Introduction The 18th century is the century of migrations and great exodus of the Serbian people and re- establishment of Serbian national identity - the century in which modern Serbian civic 1 Author is currently Director of the Head Office at the Austrian Academic Library Consortium (Kooperation E-Medien Österreich), Vienna, Austria.
    [Show full text]
  • HIL ENICH PATM 1.Pdf
    /-;0 .fL---I7~ .~-<.') - /137-/15"0 //-J q I I ~ 11:)2 (}f\ ~ p~ ~ ~?1 /~10·-1907 .Aa~/!~-d-- ~­ I~~~ /15"0-058' - £~ ~r' ~ e~_ ~ ~ cl..u- 6- ~l/~ .A8- 3S­ fi z/{Uvrz.cu--d.- / '1 30 - 3 7 - J.j a.,...; ~-"-teft- ­ ~~~o...- ~~~ v 44- tf'i II ~~..e-TY ~~1'UV-c'<.. ,~h-6-!'~tl.-- 11z.:;,-- 174 9 .t/-r-5~ il ~~ Ifl-o-19:Jo -;-sTfl~~~'foo,-raJUJ..T :rLj - 5" S ., f:,,-.rf;~'.e-- ~'~-(r~___ / ~ 74-/ f ? I . 5(", "~ ,'1~ .. /'6'/:>.- / Y(,/ 5'-5 (1 /1 ~ ~a...4~~' /1t,J./- Jf70 59- (Po rr $~ - f'~cr#~ llwu.!o ~. -;e~'~ .. ~~ ~ OJ- .j!h~.J:t/~ ~5 ~- ¥ ~ t:L Pcd-, .. r. du M~?~. I?-~ ~ ~ .. -~J ~ ~ ~ 1 I~~~~ .~.~.~ Pd. ~l-We...~ ~~~. -l-I.-v ~1'-!J(}~ 3~ .~ ~-c~ ~ .~~. ~ ~~ L-rm?U"~UlA.'-~ r bJurz - H - Co d-~-~ 0; ~2. a.t-jJk- ~ ~~ ~ ~ #LJL~.I' &'1-(,3 •• ,4t. ~ - 4-fh~ ~ - ~ {~ ~~ .. ~ fJ :,; 61.-(,,1 .• l(tuJ ~ ~'6-7{) •• 4J ~ Y- .j..l~n:.k - fa ~~ -7': . 1 ~ ~ .31S-" ~ ~~ 7~~n--~ 7/- 73 •• ~~ !(~~ ~ 117~. -137/- ~~ . -P~~r'- ~ ~ - ~ jJti~~ v 7;./-7(" •.. ~~ ~l ~~ "- 77~F -' .Ihff) 1ft;1 ·~~1~Gd.) 77-7'1k~ C4+ 'l7~ -13S1 «. ~~- .. ~ a~ - ~ f(k+ nUk/~ eJ 'to .. ~ ~ -/,3 7- ~ f~· ~l- ~ .. ~Cv~,~ ! ..;.. '2.. IJ\A... "-4t-!ted •_________~~' ,.~ _~ _~'._, c ',~ ,~~ -' ••-,,- ,­ JUBILARNA SLIKA NJ. SV. PATRIJARHA GERMANA -povodom 25-godisnjice patrijaraske sluzbe- Ovu sluku uradio je protodjakon Marko Ilic, akademski slikar iz Beograda po porudzbini beogradskog svestenstva, koje je istu poklonilo Nj. Sv. Patrijarhu srpskom Germanu povodom 25-go­ disnjice nj:!gove patrijaraske sluzbe.
    [Show full text]
  • Master Plan Za Turističku Destinaciju Sremski Karlovci Sa Fruškom Gorom
    Master plan za turističku destinaciju Sremski Karlovci sa Fruškom gorom © Hosting svetovanje d.o.o. & Fabus Master plan za turističku destinaciju Sremski Karlovci sa Fruškom gorom Predgovor Projekat „Master plan razvoja turizma Sremskih Karlovaca sa Fruškom Gorom“ je jedan u nizu Master planova razvoja turističkih destinacija za koji su okviri navedeni u „Strategiji razvoja turizma Srbije do 2015. godine“. Na osnovu tendera, koji je raspisalo Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja Vlade Republike Srbije 2008. godine, za realizaciju ovog Projekta odabrana je istraživačko konsultantska kuća „Hosting Svetovanje“, d.o.o. iz Ljubljane sa svojim stručnim saradnicima i partnerima. U projektu je, kao jedan od partnera i podizvođač, učestvovao i Fakultet za uslužni biznis (Fabus) iz Sremske Kamenice, koji je u toku izrade projekta postao članica Univerziteta „Educons“ u Sremskoj Kamenici. Saradnja koja je ostvarena između „Hosting svetovanja“ i institucija iz Slovenije i Srbije, omogućila je da se Master plan razvoja turizma Sremskih Karlovaca, uradi na optimalan način, veoma stručno i naučno potkrepljeno uz maksimalno korišćenje primarnih (field research) i sekundarnih (desk research) izvora informacija kao i radionica na terenu, koje su organizovane sa ključnim zainteresovanim učesnicima u razvoju turizma na destinaciji. U ovom kontekstu, maksimalna stručna i organizaciona podrška data je od strane opštine Sremski Karlovci kao i od strane Turističke organizacije Sremskih Karlovaca uz koordinaciju naručioca t.j. Ministarstva ekonomije i regionalnog razvoja, na čemu se autorski tim iskreno zahvaljuje. © Hosting svetovanje d.o.o. & Fabus Master plan za turističku destinaciju Sremski Karlovci sa Fruškom gorom Naručilac projekta: Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja Bulevar kralja Aleksandra 15 11000 Beograd Srbija Vođa projekta naručioca: Dr Goran Petković, državni sekretar za turizam Izvođač i nosilac projekta: Hosting svetovanje d.o.o.
    [Show full text]
  • Adventures of the Spirit CULTURAL HERITAGE of SERBIA Adventures of the Spirit NATIONAL TOURISM ORGANISATION the CULTURAL HERITAGE of SERBIA of SERBIA
    NATIONAL TOURISM ORGANISATION of SERBIA www.serbia.travel Free Copy Adventures of the Spirit CULTURAL HERITAGE OF SERBIA Adventures of the Spirit NATIONAL TOURISM ORGANISATION THE CULTURAL HERITAGE OF SERBIA of SERBIA Archaeological sites At the sources of the human spirit 4 Serbia in the era of the Roman Empire Following the paths of Roman emperors 6 Monasteries of Serbia Sanctuaries of spirituality 8 Catholic churches in Serbia The spirit of Catholicism 14 Ottoman cultural heritage A new cultural circle 16 Synagogues Gathering places 18 Fortresses Places of action! 20 Folk architecture Life in harmony with nature 22 Industrial heritage in Serbia Go on a retro science fiction adventure 24 European refreshment 26 Art Nouveau 20th-century architecture 28 Where have the decorations gone? UNESCO in Serbia We are the World 32 Cultural Routes of the Council of Europe in Serbia Spiritual connections 36 Museums in Serbia 38 Galleries in Serbia Accelerators of culture 42 Graffiti, murals and street art Street spirit 44 Novi Sad 2021 – European Capital of Culture Open-minded city 46 New venues for cultural offerings How to plan the unexpected? 48 Gradac Monastery, 13th century, Photograph on the cover page: Kadinjača Memorial Park, XX century fresco detail Ready for a great adventure? Set off on an unprecedented expedition – from the place where the first monumental art in Europe was created and the cities where Roman emperors lived and whose walls changed rulers over the centuries only to eventually become the sites of popular festivals to the manufacturing facilities that are creating new ideas for the future today.
    [Show full text]