Het Rapport Zeeland in Stroomversnelling
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ZEELAND IN 2 juni 2016 STROOMVERSNELLING Actieprogramma voor duurzame economische groei, regionale inbedding en bestuurlijke daadkracht Advies van de Commissie Structuurversterking en werkgelegenheid Zeeland Samenvatting Naar aanleiding van de besluitvorming over de Wet O Er is door verschillende partijen veel geanaly- stroom op 6 oktober 2015 is, op verzoek van de seerd en geschreven, er zijn meerdere commissies Tweede Kamer, door de provincie Zeeland en het geweest die allen goede aanbevelingen hebben ministerie van Economische Zaken de Commissie gedaan. Wat opvalt is dat veel van deze aanbe- Structuurversterking en werkgelegenheid Zeeland in velingen (nog) nauwelijks tot uitvoering zijn het leven geroepen. Het doel van deze commissie is gekomen. Wij leiden daaruit af dat de uitvoe- om een onafhankelijk onderzoek te doen naar moge- ringskracht om gezamenlijk de aanbevelingen op lijkheden om de economische structuur en werkgele- te pakken blijkbaar beperkt is. genheid in Zeeland te versterken. O Ook zien we dat binnen veel domeinen sterk op De Commissie Structuurversterking en werkgele- Zeeuwse schaal wordt gedacht. De instelling om genheid Zeeland heeft een groot aantal gesprekken Zeeuwse opgaven en agenda’s te verbinden met binnen en buiten de provincie Zeeland gevoerd. Er regionale en landelijke opgaven en agenda’s is is gesproken met ondernemers, met vertegenwoor- beperkt aanwezig. digers van verschillende departementen, met omlig- gende provincies, met kennis- en onderwijsinstellin- O In de vele reacties richting de commissie valt op gen en verschillende andere partijen. Daarnaast zijn dat er veel verwacht wordt van rijksfi nanciering. verschillende rapporten en adviezen bestudeerd die Het besef dat men zelf de sleutel voor een belang- de afgelopen jaren over Zeeland zijn uitgebracht. rijk deel in handen heeft komen we in gesprekken nog betrekkelijk weinig tegen. De eerste vraag die de commissie zich gesteld heeft is in hoeverre Zeeland nu een probleem heeft. Zeeland Zeeland beschikt over een sterk DNA en heeft een scoort nu en voor de korte termijn goed op macro- sterke uitgangspositie, niet in de laatste plaats door economische parameters (zoals bruto regionaal de strategische ligging binnen verschillende agglome- product, werkloosheidscijfer, inkomen per hoofd van raties. Daarnaast worden er in Zeeland investeringen de bevolking en toegevoegde waarde). De onderlig- gedaan (zoals de bouw van een Marinekazerne en de gende, structurele factoren die de toekomstige con- aanleg van windparken in de kust voor Borssele) en currentiekracht van de regio bepalen geven echter worden er vanuit verschillende sectoren en domei- een zorgelijk beeld. Demografi sche ontwikkelingen nen initiatieven ontwikkeld. Er is dus perspectief en (ontgroening, vergrijzing en krimp), een haven- en er zijn kansen, maar met de huidige voorstellen en industriecluster met een grote revitaliseringsopgave, aanpak wordt dit perspectief naar onze verwachting beperkte innovatiekracht, beperkte bestuurs- en nog onvoldoende gerealiseerd. Het benutten van deze realisatiekracht en gebrek aan schaal en massa zijn en andere kansen is nodig omdat de omgeving van ingrediënten voor een structurele achteruitgang van Zeeland over meer investeringskracht, meer schaal de regio. Bij ongewijzigd beleid krijgt Zeeland dus en meer uitvoeringskracht beschikt. De relatieve al snel met problemen te maken. Het probleem van achterstand op deze regio’s wordt groter als de hui- Zeeland kan worden gezien als ‘urgentie op langere dige lijn wordt gecontinueerd. termijn’. Het is daarom noodzakelijk actie te ondernemen, nu In de tweede plaats heeft de commissie zich de vraag er nog voldoende perspectief is om het tij te keren. gesteld wat Zeeland momenteel doet om dit beeld te Wel moeten daarbij keuzes gemaakt worden: in de keren. Hierbij valt het volgende op: prioriteitsstelling van voorgenomen initiatieven, in het bijstellen van bestaande initiatieven en in het Samenvatting starten van nieuwe initiatieven. De opgave is als die op Nederland en de regio afkomen zoals de regio zodanige keuzes te maken dat deze als geheel energietransitie. Naast doorontwikkeling van versterkend werken voor Zeeland op (middel)lange de Delta Academy en het Delta Platform, zijn termijn en daarmee een bijdrage leveren aan een de realisatie van projecten (ontwikkeling van structureel beter beeld voor de economie van Zee- Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer en de land. Keuzes die de diversiteit van de Zeeuwse econo- windparken voor de kust van Borssele) en de mie benutten, zodat de Zeeuwse economie als geheel toekenning Centre of Expertise Wind op Zee meer robuust wordt. Daarnaast is het nodig om als en het Centrum voor Innovatief Vakmanschap regio partners te committeren buiten de regio om de Wind op Zee aan Zeeland daarin cruciaal. initiatieven de gewenste schaal te geven. Wij hebben daarbij een pragmatische en actiegerichte benade- 3. University College for Engineering and Innova- ring voor ogen gericht op investering. De inhoud tion (Bèta College) – Een belangrijk en kansrijk van Zeeuwse initiatieven, aansluitend op strategi- initiatief is de oprichting van het University sche agenda’s op Europese, nationale en landsdelige College for Engineering and Innovation (Bèta schaal, is daarbij bepalend voor de krachtenbunde- College). Dit initiatief kan sterk bijdragen aan ling en verruiming van middelenkaders. de noodzakelijke verbinding van het regionale bedrijfsleven bij de onderwijsinfrastructuur. Actie is dus nodig. De commissie doet met dit rap- port een eerste aanzet voor een actieprogramma. 4. Havensamenwerking – De Zeeuwse De acties richten zich op: havens dienen zich als relatief kleine speler een positie te verwerven binnen grotere 1. SDR / circulair economy / biobased economy havenplannen waar ook de havens van – De biobased economy is een containerbegrip Gent en Rotterdam onderdeel van zijn. dat concreet moet worden ingevuld. De agro-, chemie- en energie-agenda komen erin samen. 5. Gezonde regio en toerisme – Ten aanzien van de Partners uit omringende regio’s hebben behoefte zorgsector constateren we dat ‘de basis op orde’ aan verbinding met Zeeuwse bedrijven en initia- hoogste prioriteit heeft. Die basis is een voor- tieven. Het Smart Delta Resources-programma waarde voor verdere ontwikkeling en vernieuwing waarmee industriële symbiose wordt nagestreefd van toerisme. Pas wanneer de basis op orde is, vormt een goede basis om die verbindingen te zijn verdere ontwikkelingen die toerisme en zorg zoeken. Bovendien draagt dit initiatief bij aan de verbinden als ‘specifi ek Zeeuws pakket’ mogelijk. revitalisering en verankering van het industrie- Een samenhangend plan is nodig dat bestaande cluster en aan het realiseren van nationale duur- initiatieven verbindt en wordt gedragen door zaamheidsdoelen op het gebied van CO2-reductie. onderwijsinstellingen, de toeristische en medi- sche sector en de overheid. 2. Experimenteergebied Energietransitie en Deltatechnologie – De Zuidwestelijke Delta heeft De randvoorwaarden die daarvoor nodig zijn: de potentie om de proeftuin te zijn waarin de waterveiligheidsconcepten van de toekomst wor- A. Vergroting van de bestuurskracht van de regio den ontwikkeld met inachtneming van econo- – De opgave om de regionale concurrentie- mische en ecologische belangen. Deze proeftuin kracht van Zeeland te vergroten, vergt een is niet alleen gekoppeld aan de waterveiligheid vernieuwende vorm van samenwerken. Zeeland maar ook, of juist ook aan andere uitdagingen is bij uitstek geschikt als experimenteergebied voor bestuurlijke vernieuwing. De meerwaarde tie om het maatschappelijk belang (veiligheid en is ook dat het experiment leerervaringen ople- leveringszekerheid) inzake de kerncentrale duurzaam vert voor andere regio’s in Nederland. te borgen. B. Vergroting van de uitvoeringskracht van de Provinciefonds – Ten aanzien van de verdeling van regio – Een sterkere verbinding van het regionale het provinciefonds ligt er een advies van de com- ontwikkelingsbedrijf Economische Impuls Zee- missie Jansen. De commissie begrijpt dat er voor de land met de Brabantse Ontwikkelingsmaatschap- provincie een gevoel van onrechtvaardigheid blijft pij kan versterkend werken op de schaal en de bestaan bij de bepaling van de vermogenscompo- slagkracht van de regio. Bovendien wordt Zeeland nenten van de huidige verdeelsystematiek, die geen op deze manier onderdeel van een landsdek- onderdeel heeft uitgemaakt van het advies van de kend systeem van ontwikkelingsbedrijven. commissie Jansen. Naar het oordeel van de com- missie zou spoedige actualisatie van de factoren die C. Coherent werk maken van leefbaarheid ten grondslag liggen aan de bepaling van de vermo- – Adequaat inspelen op demografi sche ont- genscomponenten door de provincie Zeeland, bij wikkelingen kan alleen maar door de basis- voorkeur samen met partners, nagestreefd moeten componenten werk, wonen, cultuur, welzijn, worden. De beoogde termijn van 5 jaar waarop de zorg, onderwijs en (digitale) bereikbaarheid in volgende actualisatie zou moeten plaatsvinden is te een samenhangende programmering aan te pak- lang, gezien de impact op de Zeeuwse overheidsfi - ken. Een samenhangend programma ter vergro- nanciën. Het is aan betrokken partijen (IPO, Zee- ting van de aantrekkelijkheid van Zeeland voor land en het Rijk) om een oplossing te vinden voor de zowel jongeren, ouderen als nieuwe Zeeuwen is tussenliggende periode. voorwaardelijk voor structureel perspectief. Voor de realisatie van dit actieprogramma zijn com- Naast deze randvoorwaarden zijn