Nederlandse Bijenhoudersvereniging
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Bijenhouden en ethiek • Koninginnenteelt • Zaadteelt en insectenbestuiving Leer leven met de varroamijt • Grensoverschrijdende samenwerking in Eems Dollard Regio 8e jaargang | 5 Bijenhouden augustus 2014 5 Nederlandse BijenhoudersVereniging Nederlandse ereniging BijenhoudersV Inhoud Colofon Bijenhouden, vakblad voor bijenhouders 5 Met liefde en aandacht: de ethiek van het bijenhouden Jaargang 8, nummer 5, augustus 2014 ISSN 0926-3357. 17 Zaadteelt en insectenbestuiving (2) – Bestuivende insecten Uitgegeven door de NBV. Verschijnt 8 keer per jaar, omstreeks 1/2, 15/3, 1/5, 15/6, 1/8, 20 Grensoverschrijdende samenwerking in Eems Dollard 15/9, 1/11, 15/12. Oplage 6.800 ex. Redactie 22 Leer leven met de varroamijt Wietse Bruinsma, hoofdredacteur. Bart de Coo, Kees van Heemert, Henk van der 24 Interview – Een leven met tropische imkerij Scheer, Rob Veeneklaas Vaste medewerkers Nienke de Jong (register), Ingrid Monderman en verder: Redactie & administratie Marga Canters (secr.), Grintweg 273, 6704 AP Wageningen 4 Zonnebloem: het zonnetje in de tuin t 0317 42 24 22 f 0317 42 41 80 e [email protected] Praktisch Niet-commerciële advertenties in ‘Vraag en aanbod’ € 10 per 20 woorden, € 8 Koninginnenteelt (4) - Van bruidsvlucht tot aanvaarde koningin elk extra woord 0,25. Uitsluitend voor particulieren met incidentele aanbiedingen. 10 Honing te koop (2) - Honing online te koop U ontvangt voor de kosten een factuur. Tarieven voor handelsadvertenties op aanvraag. Nederlandse BijenhoudersVereniging Alle in Bijenhouden gepubliceerde meningen en inzichten zijn voor rekening van de auteurs. 12 Mail van de voorzitter: Eendrachtig op koers naar de Bijenmakelaar | De redactie beslist over plaatsing van kopij Studiedagen 2014 afgestemd op praktijk van alledag | Cursussen en behoudt zich het recht voor bijdragen zo nodig in te korten, te redigeren of een eigen 13 Bloembollen voor bermen en plantsoenen reactie te plaatsen. De recentste versie van het Groene Boekje wordt aangehouden. 14 Agenda | Vraag en aanbod | Goed geschoten Inhoud van advertenties en bijgesloten mate- riaal vallen buiten verantwoordelijkheid van de redactie. Over plaatsing van handelsadverten- Imkergemeenschap ties beslist de NBV. Overname artikelen en illustraties na vooraf- 15 Dagboek van een imker: Laatste loodjes van koninginnenteelt gaande toestemming van de redactie en met bronvermelding. 16 Bijen op stand - Lewenborg, Groningen (Stad) Digitale foto’s (resolutie minstens 300 dpi bij 10x15 cm) per e-mail of upload. Onderzoek Kopij uiterlijk 8 weken vóór de datum van verschijnen aan te leveren bij Marga Canters. 26 Varroaresistentie zwaartepunt in veredeling van honingbijen Beknopte aankondigingen en berichten uit de vereniging uiterlijk 6 weken tevoren. Voor opgave van advertenties geldt vier weken. Gelezen – gezien Tekst per e-mail. 29 De fascinerende wereld van de bij | Niet zonder elkaar – Bloemen en insecten | Vormgeving en opmaak GAW ontwerp en communicatie, Wageningen 75.000 zakjes gratis bloemzaad voor de klanten | Bijenplanten: nectar en Druk BDU Grafisch bedrijf BV, Barneveld stuifmeel voor honingbijen | Fijne stofdeeltjes en plastic vezeltjes verontreinigen Omslagillustratie: Zonnebloem (Helianthus annuus). Foto Kees van Heemert honing bijenhouden augustus 2014 2 Al weer ruim over de helft… We worden makkelijk ingehaald door de tijd in dit seizoen, en het lijkt wel alsof het ieder jaar sneller gaat… Op dit moment is de linde wel zo’n beetje uitgebloeid. Veel imkers melden een goede zomeroogst. Sommigen zullen de redactie Van hun volken nog naar de reuzenbalsemien brengen. Deze drachtplant levert vaak spectaculaire oogsten en wordt dan ook door imkers veel geprezen. Natuurbeschermers zijn minder enthousiast: door zijn invasieve groei verdrijft de reuzenbalsemien veel inheemse planten, mogelijk met negatieve gevolgen voor bijvoorbeeld oeverbegroeiing. De reuzenbalsemien is er, en zal niet verdwijnen. Maar om nu zaad ervan in de natuur te gaan verspreiden, zoals wel gedaan wordt door imkers, gaat wel erg ver. Tja, en dan de heide… Ik zag veel velden die behoorlijk aangetast zijn door het heidehaantje. Maar de overvloedige regen van de laatste dagen zal de heide op andere plekken ongetwijfeld goed gedaan hebben. Wel of niet reizen, dat is de vraag… Van belang is om alleen rijpe honing te oogsten. Daarvoor is nodig dat we pas na het einde van de dracht gaan slingeren. We oogsten liefst vroeg op de dag, of na een periode van slecht weer, zodat de honing zoveel mogelijk ingedikt is. Nu wordt het tijd om bezig te gaan met de varroabestrijding en daarna de inwintering. Inmiddels is al op veel plekken beschreven hoe dat moet. Met de vroege start van het broeden door de bijen dit jaar is een sterke ontwikkeling van varroa mogelijk. Maar voordat we gaan bestrijden moeten we liefst eerst kijken hoeveel mijten in een volk zitten. Zo breekt Mari van Iersel in zijn (uit het Duits vertaalde) artikel een lans voor het tellen van de mijten om te zien of we al boven de schadedrempel zitten. We moeten niet vergeten dat veel mijten in de zomer niet per se gevaarlijk zijn. Immers, de volken zijn ook groot, en dan kunnen ze veel hebben. Het vaststellen van een schade drempel qua mijtenval is nog niet zo eenvoudig. Mari beschrijft als best haalbare oplossing de ‘stoplichtmethode’. De meeste jonge moertjes zullen intussen wel geteeld zijn. Dit jaar heb ik het eens anders aangepakt dan gewoonlijk. Veel moertjes heb ik niet nodig voor mijn stand, en zo koos ik dit jaar voor de aloude boogsnede, ook al omdat het overlarven bepaald niet mijn sterkste zijde is. Het leverde een goed resultaat op: alle moertjes bevrucht en aan de leg. Daarnaast vond ik op een Duitse website die zich met ‘Basiszucht’ van het landras bezig houdt een methode beschreven voor het aanbieden van ongeveer vingerlange raatstrookjes met eieren en/of larven. Zulke strookjes, waarvan ik met een scherp mesje de cellen wat inkortte, hing ik in twee moerloze afleggers. Er wordt dan aangeraden om na vier dagen de gesloten doppen uit te snijden daar die rond te oude larven zouden kunnen zijn opgetrokken. Maar wij als imkers willen altijd alles beheersen. En zo dacht ik: ‘laten de bijen zelf maar beslissen’. Resultaat: twee fraaie ‘dikke Bertha’s’. Het is geen bewijs, verre van dien, maar ik heb er van geleerd om eens wat beter naar de bijen te kijken. Als ‘beheersmaatregel 2014’ heb ik mijzelf een ligstoel gekocht voor op mijn bijenstand. Wietse Bruinsma bijenhouden augustus 2014 3 Zonnebloem Het zonnetje in de tuin Kees van Heemert Als er één bloem is die haar naam eer aandoet dan is het wel de zonne bloem. Maar ook de weten- schappelijke naam Helianthus annuus is kenmerkend voor deze plant. De Zweedse plantkundige Linnaeus, gaf haar deze naam, afgeleid van het Griekse helios (= zon) en anthos (= bloem). Annuus is het woord voor éénjarig. foto Kees van Heemert foto Kees In Italië heet de zonnebloem girasole en in Frankrijk tournesol vanwege het De zonnebloem is geen echte bloem draaien van de bloemknoppen met de De zonnebloem behoort tot de familie van de composieten, de samengesteldbloemigen. zon mee: heliotropisme. Minder Wat we als bloem zien is eigenlijk geen bloem maar een bloemhoofd met een doorsnede bekend is dat de open bloemen niet tot wel 30 cm, bestaande uit een heleboel kleine bloempjes waaromheen een krans zit meer met de zon meedraaien maar van steriele gele bloempjes waarmee de bijen gelokt worden. Als ze eenmaal geland zijn naar het oosten gericht blijven. bezoeken ze de bloempjes waar het om gaat. Het is leuk om halverwege de bloei te zien Elke zomer is het weer een feest om hoe de bloeistadia elkaar van buiten naar binnen toe in cirkels opvolgen. Overigens zijn er tussen de glooiende zonnebloemvel rassen gekweekt die geen stuifmeel hebben zodat de bloemen op de vaas geen vlekken den in ZuidEuropa te wandelen en te door het stuifmeel geven. En allergie voor het stuifmeel speelt dan ook geen rol meer. genieten van de mooie kleuren. Niet voor niets maakte Vincent van Gogh meerdere schilderijen van zonnebloe Zonnebloem en de reeks van Fibonacci men. En... herinnert u zich nog ‘het Als je een uitgebloeide zonnebloem goed bekijkt zie je dat de zaden allemaal in spiralen bijtje’, dat schitterende briefje van vijftig gerangschikt zijn. Hierdoor heb je een optimale ‘verpakking‘ van de zaden. De Italiaanse gulden met een zonnebloem en een wiskundige Fibonacci ontdekte dat het aantal spiralen per ‘bloem’ een getal is uit de honingbij erop? Helaas, door de euro numerieke reeks die zijn naam draagt: de reeks van Fibonacci. Je kunt meerdere spiralen- verdween dit mooie bankbiljet. bundels zien zoals de plaatjes tonen (34 en 55) en hun aantallen zijn twee opeenvolgende Zonnebloemen kunnen wel vijf meter getallen in de reeks van Fibonacci: 0,1,1,2,3,5,8,13,21,34,55 en zo verder. Elk getal in de hoog worden; het Guinness Book of reeks is de som van de twee voorafgaande getallen. En als je een getal, verderop in de Records meldt zelfs acht! Nog altijd reeks, deelt door het getal daarvoor dan krijg je het getal 1,618… van de gulden snede, worden wedstrijden gehouden wie de een wiskundig begrip dat later ook betekenis kreeg in de esthetica (schoonheid). Overi- hoogste zonnebloem kan kweken. gens stond Fibonacci in de 13e eeuw aan de wieg van het decimale stelsel. Overigens werd de zonnebloem niet vanwege haar sierwaarde naar Europa gehaald (in 1510). De indianen gebruikten de olie uit het zaad al bij de voedselbereiding. Mij bevalt dat ook uitstekend. Tenslotte moeten we de bijen niet vergeten, want zonnebloe men zijn vanwege het stuifmeel en de nectar heel aantrekkelijk; niet verkeerd in de drachtarme periode van juli tot oktober. En bloemhoofden waar in het najaar nog rijpe zaden in zitten, zijn voor vogels een eldorado. bijenhouden augustus 2014 4 Intrinsieke waarde van bijen en bijvriendelijk handelen (2) Met liefde en aandacht: de ethiek van het bijenhouden Ardine Korevaar en Henk van der Scheer In deel 1 stonden we stil bij enkele ethische over- Als we de intrinsieke waarde van dieren erkennen, wegingen als het gaat om de omgang met dieren dienen we bij ons handelen rekening te houden met (Bijenhouden 2014, nr.