DOCSLIB.ORG

De Vrije Mes

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
De Vrije Mes de vrije Mes Jaarboek Uitgegeven door het Fries Genootschap van Geschied-, Oudheid- en Taalkunde en de Fryske Akademy Zevenenzeventigste deel (1997) Redactie: Ph.H. Breuker, L.G. Jansma, G.Th. Jensma, H. Spanninga Redactieadres: Doelestraat 8 (Fryske Akademy) Leeuwarden CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Vrije De Vrije Fries: jaarboek: zevenenzeventigste deel (1997)/uitg. door het Fries Genootschap van Geschied-, Oudheid- en Taalkunde en de Fryske Akademy. - Ljouwert [Leeuwarden]: Fryske Akademy.-III.-(Fryske Akademy; nr. 851) Met lit.opg. ISBN 90-6171-851-1 NUGI 641 FA-nr. 851 Inhoud Personalia medewerkers en redacteuren Artikelen H. de Jong Fersierde slibtegels yn it Haskerkonvint Victoria B. Greep Wytskes in memoriam en de kroniek van haar familie K. van Berkel Het Oldeklooster in de Friese politiek, 1572-1580 Hans van de Venne Nogmaals Vibrandus Dominicus Bornstra (ca. 1530-ca rector te Gouda en professor te Dowaai Feico Hoekstra Wybrand de Geest, schilder van 'Asch en Stof' Onno Hellinga It register fan Feicke Tetmans (± 1537-1601) Tony (A) Feitsma Oardielen oer J.H. Halbertsma as etymolooch Ph.H. Breuker Feitsma fan replyk tsjinne oer Halbertsma Panorama fan Fryslân Geart de Vries Fryske kultuer Tineke Steenmeijer-Wielenga Fryske taal- en letterkunde S. ten Hoeve Monumintesoarch Archeologische kroniek van Friesland over 1996 Jaarverslag van het Fries Genootschap Personalia medewerkers en redacteuren K. van Berkel (1953), is sinds 1988 als hoogleraar in de Geschiedenis na de Middeleeuwen verbon­ den aan de Rijksuniversiteit te Groningen. J.M. Bos (1957), studeerde filosofie en middeleeuwse archeologie aan de Universiteit van Amster­ dam (prom. 1988), universitair docent aan het Archeologisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen. Ph.H. Breuker (1939), studearre Nederlânsk en Frysk (prom. 1989), wittenskiplik amtner Fryske Akademy en (bysûnder) heechleraar Fryske taal- en letterkunde oan de Ryksuniversiteit Leiden en de Universiteit fan Amsterdam, publisearre oer literatuer, skiednis en nammekunde. A. Feitsma (1928) is emeritus-heechlearaar Frysk yn Amsterdam, hat yn de léste jierren benammen publisearre oer J.H. Halbertsma as taalkundige. Victoria B. Greep (1941), studeerde kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit van Leiden, specialiseert zich in het 15de en 16^ eeuwse portret in zijn context; houdt lezingen en geeft cursussen kunstgeschiedenis. Onno Hellinga, (1960), studearre skiednis oan 'e Ryksuniversiteit te Grins. Wie yn tsjinst by it Ryksargyf yn Fryslân te Ljouwert en wurket oan in stúdzje oer Hessel Aysma, de léste presidint fan it Hof fan Fryslân. Is no as bûtengewoan lid ferbûn oan 'e fakgroep Letterkunde, Skiednis en Nammekunde fan 'e Fryske Akademy. F. Hoekstra (1967), studeerde kunstgeschiedenis aan de universiteit van Nijmegen. Sinds zijn afstuderen in 1994 is hij actief als free-lance kunsthistoricus en publiceerde onder andere over Rembrandt, Christoffel Bisschop en Pier Pander. 5. ten Hoeve (1945), direkteur Frysk Skipfeartmuseum, publisearre oer lokale skiednis, tsjerkeskiednis, monumintesoarch, tsjerke-ynrjochting en ambachtskeunstners. L.G. Jansma (1943), studearre sosjology oan de Ryksuniversiteit Grins (prom. 1977 yn Rotterdam) teology oan 'e universiteit fan Utert. wittenskiplik direkteur Fryske Akademy, publisearre oer religieuze bewegingen en minderheden. Goffe Jensma (1956), is cultuurhistoricus en publiceerde onder andere over Friese geschiedenis. Hindrik de Jong (1946), wurket sûnt 1968 by de keuringstsjinst fan de Coffee, Treatment & Supply divyzje fan Douwe Egberts op De Jouwer. Is sûnt 1994 foarsitter fan it Argeologysk Wurkferbân fan de Fryske Akademy. Hotso Spanninga (1954), studearre skiednis yn Grins, learaar skiednis en ierdrykskunde yn Dok- kum; publisearre oer sosjale en politike skiednis. Tineke Steenmeijer-Wielenga (1946), studearre Nederlânsk en Frysk, is konservator fan it FLMD, wie resinsint Fryske literatuer by de LC, publisearre in dichtbondel, in roman en literêr-histoaryske skôgings; (mei)besoarchster fan de Samle fersen fan Fedde Schurer, Obe Postma, Piter Jelles Troelstra en Sjoerd Spanninga. Hans van de Venne (1945), studeerde klassieke talen te Nijmegen. Hij bereidt een proefschrift voor over het leven en werk (Terentius Christianus) van de Neolatijnse dramaturg Cornelius Schonaeus (1540-1611). Geart de Vries (1956), studearre skiednis mei byfak Frysk oan de Ryksuniversiteit Grins, en is sûnt 1981 as redakteur yn tsjinst by Omrop Fryslân. 6 Fersierde slibtegels yn it Haskerkonvint H. de Jong Ynlieding Oer it foarkommen fan stiennen flierren yn tsjerken en kleasters is de léste desennia wat langer wat mear bekend wurden.' Fan guon tsjerken binne houten foargongers fêststeld. Fan dizze tsjerkjes meie wy, troch it ûntbrekken fan stiennen, konkludearje, dat it tsjerkfolk guontiden op de keale grûn stienen. Yn dy tsjerken waard foar it bedekken fan de flierren fakentiids Hem of klaai brûkt. Materiaal as platen marmer en laaistien, dêr 't se yn lannen as Frankryk en ltaalje rom oer beskikke koene, wie hjir net foarhannen Yn 'e rin fan de tolfte ieu kamen se der op 'en nij efter, dat fan klaai bakstiennen makke wurde koenen. Dat kaam benammen troch it him yn dizze ieu krêftich oppenearjen fan ferskillende kleasteroarders. It brûken fan bakstiennen naam yn in koart skoft in grutte flecht. Yn 'e oergongsfaze tusken de tsjerken fan hout en dy fan bakstien (alfte en it begjin fan de tolfte ieu), waarden benammen út stiengatten yn it fulkaangebiet fan de Eifel yn Dútslân stiennen weihelle, dy't oer de Ryn en de Isel nei Fryslân transportearre waarden. Dat stiente hiet tefryt, mar stiet te uzes better bekend as dowestien. Ut de Eifel komme ek de bekende mealstiennen. Dy binne lykwols fan basaltlava, in hurder fulkanysk stiente. By argeologysk ûndersyk yn de tsjerken fan Friens en Easterein binne stikken flier fan reade kleastermoppen fûn.2 Hja leine yn it saneamde fiskgraatmotyf. Dy flierren wurde oer it generaal in ûntstean yn de trettjinde ieu taskreaun. It restant fan de oant no ta âldst bekende flier yn Noard-Nederlân is by opgravings op it plak fan de yn 1627 ôfbrutsen St. Walburgtsjerke yn Grins fûn. It giet hjir om griis-grauwe tegels út de earste helte fan de tolfte ieu. It nijsgjirrige is, dat njonken fjouwerkante, der ek rjocht- en trijehoekige tegels leine.3 By de ôfgravings fan kleasterterpen as bygelyks dy fan Foswert by Ferwert en Klaarkamp by Rinsumageast, beide foar 1200 stifte. koe spitigernôch de oanwêzigens fan stiennen flierren net fêststeld wurde. By in eardere restauraasje fan it tsjerkje fan Haskerdiken (gem. Skarsterlân) wie lykwols al ris dowestien fûn, lykas sein, it boumateriaal fan benammen de alfte en tolfte ieu. Doe't op 6 desimber 1994 de restauraasje fan de binnenkant fan de tsjerke in ferfolch krige mei it weiheljen fan in tsjokke laach púngrûn, stie in tal leden fan it Argeologysk Wurkferbân fan de Fryske Akademy klear mei de opdracht om yn it foarste plak nei dowestien út te sjen, en dêrneist nei diggels fan kûgelpotten, Pingsdorf en Paffrath. ierdewurk. Uteinlik binne der yndie 25 stikken dowestien fûn. It grutste stik hie in lingte fan 21½ sm. De tsjokte fan dat stik en fan guon oare stikken is 8 oant 9 sm.4 Inkelde hawwe kapspoaren (fan in beitel?). It is bekend dat by de yntroduksje fan bakstien it net ûngebrûklik wie om dowestien fyn te klopjen om it sa as in speesjekomponint te brûken. It trochsykjen fan de likernôch 40 sm. dikke laach grûn dy't út de tsjerke weigroeven waard, hat mei-inoar mear as fjouwer moanne duorre. Dat dat salang duorre, hat mei de dowestien net it measte te krijen, mar alles mei de ûntdekking, dat yn de Midsieuwen yn 'e kleasterkapel in flier fan mozayktegels lein hat. De ynteresse foar stikken do.westien waard op de earste dei dan ek al rillegau ferpleatst nei dy fan de kleurige mozayktegeltsjes. De Vrije Fries, LXXVII(1997) 7-36 1 It Haskerkonvint It tsjerkje fan Haskerdiken stiet mei inkele huzen en in pear pleatsen wat apart tusken de snelwei A32 en de spoardyk Swol-Ljouwert. De spoardyk leit op syn bar tusken in pear farwetters. Dy ferbinings rinne fan it súdeasten nei it noardwesten troch it lânskip. It tsjerkje en it tsjerkhôf lizze op in ferheging. Ut ferskate boarnen docht bliken, dat de omtrek fan dy ferheging yn it ferline in stik grutter west hat. Sa meldt yn 1857 skoalmaster Brons oan it Fries Genootschap, dat by it ôfgraven fan de terp in soad minskebonken fûn binne.5 Yn 1934 lit de pake fan tsjerkfâd Sies Mulder de oerbleaune stikken fan de kleasterterp oan de súd- en westkant fan de tsjerke fierder ôfgrave. Hy wist wêr't er mei dwaande wie; sadwaande waard yn Ljouwert om argeologyske stipe frege. Spitigernôch kaam dy net. Dêrom hat er sels mar in tekening makke fan de fûneminten en oare saken dy't foar it ljocht kamen en opromme waarden. Hûnderten kleastermoppen binne doe nei Ferwert oerbrocht foar de restauraasje fan de toer fan de herfoarme tsjerke. In útsûnderlike fynst wie in geef bewarre, grutte midsieuske brûnzen kaai dy't troch boargemaster Vegelin van Claerbergen meinommen waard en letter yn besit kaam fan de famylje De Jong, oant 1978 eigners fan de firma Douwe Egberts. Yn desimber 1995 is dat moaie oan tinken oan it kleaster Haskerkonvint oan de tsjerkfâdij werom jûn. It hjoeddeistige tsjerkje stiet dus op it restearjende stik fan de ferheging, dêr't liker- nôch 350 jier lang it kleasterkompleks op stien hat. Neffens de tinkstien boppe de tagongsdoar is it tsjerkje yn 1818 boud. De opdrachtjouwer wie Domeinen. Yn 1823 waard it eigendom fan de Herfoarme Gemeente Haskerdiken en Nijehaske, dy 't yn 1746 gearfoege binne. By de bou yn 1818 wie it lizzen fan in fûnemint net nedich. Der waard gebrûk makke fan de kleastermopfundearring fan de it jier dêrfoar ôfbrutsen kleasterkapel. It toponym 'De Kapelle' wurdt yn 'e folksmûle noch altyd brûkt. Fan de oare kleastergebouwen is neat oerbleaun. Yn 1579, by it begjin fan de Reformaasje, waard it kleaster en har besittings oan de Steaten fan Fryslân oerdroegen. Blykber binne net lang dêrnei de measte gebouwen ôfbrutsen, en preke yn de âlde kapelle de earste dûmny, Nicolaas Gualtheri.6 Oer it algemien wurdt as jier fan stifting fan it kleaster ien fan de jierren nei de dea fan de kluzener Dodo (yn 1231) oannommen.
Load more

Recommended publications
  • Monumenten Inventarisatie Project Concept
    Monumenten Inventarisatie Project concept - GEMEENTEBESCHRIJVING MENALDUMADEEL PROVINCIE FRIESLAND - REGIO NOORD NOORD het &tdt Leeuwardsracttel *,^ ; A* Tlstlancswradaal / .. v Litt«n»erBdi«l % 9#A • Smallingerland WEST SnMk •—•"*...•" INHOUDSOPGAVE INLEIDING 2 BODEMGESTELDHEID 2.1 Ontstaansgeschiedenis en bodemsoorten 3 2.2 Reliëf 3 2.3 Waterbeheersing 4 2.3.1 Zeewering 4 2.3.2 Afwatering 4 3 GRONDGEBRUIK, VERKAVELING EN LANDSCHAPSBEELD 3.1 Grondgebruik 4 3.2 Verkaveling 5 3•3 Landschapsbeeld 5 4 INFRASTRUCTUUR 4.1 Waterwegen 5 4.2 Landwegen = 5 4.3 Spoorwegen en tramverbindingen 6 4.4 Militaire infrastructuur 6 MIDDELEN VAN BESTAAN 7 6 NEDERZETTINGEN 6.1 Algemeen 9 6.2 Ontstaansgeschiedenis en oorspronkelijke structuur . 9 6.3 Ontwikkeling na I85O 10 6.4 De grootste kernen 10 6.4.1 Beetgum en Beetgumermolen 10 6.4.2 Berlikum 11 6.4.3 Dronrijp 12 6.4.4 Marssum 12 6.4.5 Menaldum 13 LITERATUUR 15 BIJLAGE I BEVOLKINGSONTWIKKELING 16 1 INLEIDING De gemeente Menaldumadeel ligt in het noordwesten van de provincie Friesland in de regio Noord. De gemeente grenst in het westen aan de gemeente Franekeradeel, in het noorden aan Het Bildt, in het noordoosten aan Leeuwarderadeel, in het oosten aan Leeuwarden en in het zuiden aan de gemeente Littenseradiel, in de regio Zuid- west. In 1961 werd Schenkenschans geannexeerd door de gemeente Leeuwarden. Bij de gemeentelijke herindeling van 1984 werden de grenzen van Menaldumadeel met de gemeenten Het Bildt en Leeuwarden gewijzigd (zie kaart 2). De oppervlakte van de gemeente bedraagt in totaal 71.08 km2, waarvan 1,02 km2 tot het binnenwater behoort.
    [Show full text]
  • Nieuwsblad Van Friesland : Hepkema's Courant
    Vrijdagavond 10 April 1942. - No. 42. HEPKEMA'S COURANT (69e jaargang) - HEERENVEEN. Verschijnt Maandags-, Woensdags- en Vrijdagsavonds ADVERTENTIES p. m .m. Ma. of Wo. 7 c, Vr. 9 c; buiten 4-Noord. prov. Ma. of AVo. 10 11 cH Vr. c. Reclamekolommen dubbele prijs (Omzetbelasting inbegrepen). LEESGELD p. halfj. f2.60, inning 15 et Amerika p. j. f 12.50. Losse nos. 5 et Giro 5894. Tel. 2213 (Kongetal K 5280) NIEUWSBLAD VAN FRIESLAND opnieuw op te bouwen. Dit is STRENGE STRAFFEN VOOR GEWELDDADIG OPROEP! ontginning EERSTE vooral een doel voor de i de Ger- BLAD OPTREDEN TEGEN DUITSCHERS. maansche volken. 11 I van deze Een waarschuwing. at thans als Duitsch soldaat of Dit no. bestaat uit ZES bladzijden; Vlaamsen, Nederlai , Noorsch In de afgeloopeo weken hebben in het gewicht 45 gram. en Zweedsch vrijwiliger met de wapens in Tiieniesit-Generaal enkel-e processen tegen de POSTTARIEF: porto binnenland per 50 plaat- tegen burgers van den vroc- de hand in hl . i boisje He tol nu toe gram tijdens \y3 cent; buitenland per 50 gr. VA et. a Pooteflhen staat, die vóór. en al= basis voor de wereld ren olutie a den I'oolsclien veldtocht in 193ü haar land Vofksduiteohers mishandeld of gedood had- gebruikte. zijn echtei -'e kameraden, die STRIJDT VOOR ln deze processen werden strenge straf- DUITSCHLAND fen o Verschillende aangeklaagden thans nog niet oud i zelf deel anderen van dit soldatenfronl uit te maken, ieder EUROPA. : hoor- van uigeiiiestraffen tegen zich hunner kan echter I «orden HET DUITSCHE LEGERBERICHT. rijdfront, dat zich tot laak en. bewer- Uit deze processen blijkt, dat men van stelt, den bodem in Oost-Europa te Het opperbevel van de Duitsche weer- medewerking Duitsche zijde streng en onverbiddelijk op- "id tot Slacht maakt bekend: aan deze taak bestaat in overeenkom: In de centrale en noordelijke sector van ■ II alle euveldaden.
    [Show full text]
  • Burgemeestersblad
    burgemeestersblad nederlands genootschap van burgemeesters jaargang 17, april 2012 64 • • Langstzittende burgemeester zet er een punt achter • Paul Depla: Heerlen beleefde slow motion crisis • Het burgemeesterselftal voetbalt 25 jaar voor het goede doel commentaar De ramp was dichtbij De door de elementen en de media veroorzaakte Elfsteden- en val je terug op alertheid, ervaring, improvisatietalent en koorts was de hevigste sinds jaren. Het plotselinge koude- een passend beeld op tv. Burgemeester Bas Eenhoorn van front leek veelbelovend, maar bleek uiteindelijk niet krach- Alphen aan de Rijn liet dat bijvoorbeeld zien na de schiet- tig genoeg om het voor de tijd van het jaar te warme water partij op 9 april vorig jaar, die zes dodelijke slachtoffers en overal voldoende af te koelen. Tv-anchorman Mart Smeets zestien gewonden eiste. Hij werd een toonbeeld van moreel raakte door de onderkoelde wijze waarop dat nieuws leiderschap en schreef er een boek over, Drie minuten.. gebracht werd, in extase: ‘Zo doen ze dat in Friesland.’ Toen op 18 augustus vorig jaar het noodweer uitbrak boven Elfstedenvoorzitter Wiebe Wieling, die in deze rol nog het popfestival Pukkelpop bij het Belgische Hasselt, vijf weinig heeft hoeven bewijzen, werd terstond geschikt doden en 72 gewonden, was ik toevallig in dat land. De geacht voor bijna elke functie die daadkracht vereist: baas toon waarop de media erover berichtten verschilde aanmer- van Ajax bijvoorbeeld. Als antwoord bond hij de volgende kelijk met wat je in Nederland zou verwachten. Terwijl de dag zijn schaatsen onder en reed nog een rondje. Want al hulpdiensten hun werk deden stond niet de schuldvraag kwam de Tocht der Tochten er niet, wie wilde schaatsen, centraal, of hoe het had kunnen gebeuren, maar het besef kon zijn gang gaan.
    [Show full text]
  • PDF Hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
    PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/147895 Please be advised that this information was generated on 2018-07-07 and may be subject to change. SEPARATUM SOURCES AND DOCUMENTS RELATING TO THE EARLY MODERN HISTORY OF IDEAS © Holland University Press bv, Amsterdam No part may be translated or reproduced in any form by print, photoprint, microfilm, or any other means, without written permission from the publishers. @ І HOLLAND UNIVERSITY PRESS BV / POSTBUS 1850 HOLLAND UNIVERSITY PRESS NL-1000 AMSTERDAM AMSTERDAM ISSN 0304-0003 LIAS VI (1979) 1 A.E.M. JANSSEN ELBERTUS LEONINUS, NEUTRALIST EN LIBERTIJN TUDENS DE NEDERLANDSE OPSTAND 'Waar nu eenmaal over degenen, die in de staat zekere reputatie genieten en wel omdat zij een nogal opvallende rol hebben gespeeld, later wanneer zij zijn gestorven allerlei praatjes en uiteenlopende oordelen de ronde gaan doen, heb ik me de moeite getroost in het kort rekenschap te geven van mijn leven, opdat ik na mijn dood niet met overdreven loftuitingen van weigezinden word ge­ prezen dan wel word overstelpt met laster en verwijten van kwaadaardige en dwalende lieden1 - aldus luidt de hier vrij vertaalde eerste zinsnede van de tussen 1596 en 1598 aan het papier toevertrouwde autobiografie van Elbertus Leoninus. Uit een dergelijke aanhef mag worden afgeleid, dat Leoninus zich op het einde van zijn leven terdege ervan bewust was, dat hij werd beschouwd als een controversiële figuur. Kan dit gegeven het apologetisch karakter van de hieronder uitgegeven autobiografische aantekeningen verklaren, als genre is de Vita Elberti Leonini volstrekt geen uniek fenomeen; menig geletterd en zichzelf respecterend man heeft gemeend het nageslacht te kunnen dienen met een beschrijving van de eigen, memorabel geachte levensgang, welke aan­ winst dan als zodanig evenzeer geschiedkundige erkentelijkheid als gerede kritiek (in de vorm van interpretatie en annotering) verdient.
    [Show full text]
  • Rijksuniversiteit 1956
    JAARBOEK DER RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN 1956 J. B. WOLTERS - GRONINGEN, DJAKARTA JAARBOEK DER RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN 1956 J. B. WOLTERS ^-GRONINGEN. DJAKARTA ^ 1956 INHOUD GESCHIEDENIS DER RIJKSUNIVERSITEIT GEDURENDE HEX STUDliEJAAR 1955—1956 Rede, uitgesproken bij de overdracht van het Rectoraat fler Rijks- universiteit te Groningen op 17 September 1956 door Prof. Dr. T. A. ROMPELHAN. ..................... 5 Verslag' van de lotgevallen der Rijksuniversiteit te Groningen in het studiejaar 1955—1956, uitgebracht door de Rector Magnificus, Prof. Dr. T. A. RoMPELMAN, op 17 September 1956 33 Inaugurele oraties en openbare lessen .............. 60 Lezingen en voordrachten ................... 61 Aantekeningen betreffende de in het studiejaar 1955—1956 overledenen Dr. L. TiNBERGEN, Dr. M. N. J. DIRKEN en Dr. G. KRAUS ... 65 Aantekeningen betreffende de hoogleraren Dr. B. J. KOUWER, Dr. R. E-. H. WESTENDORP BOERMA, Mr. K. WIERSMA, Dr. G. J. VAN DER PLAATS, Dr. H. A. HUTTE, Dr. J. PEN en de lectoren E. N. W. MoTTRAH, M. A., Dr. W. G. PERDOK, die in het studiejaar 1955—1956 hun ambt hebben aanvaard ............ 71 Lijst van de voornaamste publicaties van hoogleraren, lectoren, doeenten en leden van de wetenschappelijke staf 1955—1956 ....... 77 Kort verslag van wetenschappelijke onderzoekingen in klinieken, laboratoria en instituten ................... 113 Naamlijst der le jaars-studenten. ............... .132 Naamlijst der van elders gekomen studenten 141 Getal der bij de verschillende faculteiten ingeschreven studenten . 143 Naamlijst der geslaagde geexamineerden ............. 144 Uitslag der examens ...................... 157 Promotien 158 Rectores Magnifici sedert 1877 162 Voor de staat der Universiteit zie Groninger Universiteitsgids 1956—1957. HELIANDPROBLEMEN REDE UITGESPROKEN BIJ DE OVERDRACHT VAN HET RECTORAAT DER RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN OP, 17 SEPTEMBER 1956 DOOR DR.
    [Show full text]
  • DE REGIO Tijdens De Tweede Wereldoorlog (Uitgave Meester Drukkers Wolvega)
    VV. 11. UL ap 40 iK,ARSTFRL' __DE REGIO - 004 odet; A4,Pa d e, an, - - - eT'!! de: L WereldoorlocJ heide Nwrowoice v4erhuis OD,- Ho-eve Ch" ovied i4 _Vledder O1tC '- Djeve t eg 0 Lheebroe Eese angehUe Ojne JJ 14 Boswachf chepeazeei ,' 8sdikeo - Eeve$ 0 0 25 Dwirgek ______ Eiji Spar-os demar&t0 Mar,enc CX $ O0 0 PaLO 10 Heide tJSSELHAM Kr1o0 - Eursn uinre -- Anholl * wxdIutcM - gtkehm weterin9o\ S& Nedef land Gi;sselte (V ORDOOST Is ug Lunesgeest\ Ruinen __ -4 Mi V0114. P- FT.fl DER 11 K - Kraggenburg lEns ISO 33 '.AMP4 1I Wr ue va ft,AA Hoog 0udIeen O.Beiten - * ôAnkurn DE REGIO tijdens de. Tweede Wereldoorlog In 1995 verscheen van dit boek de eerste druk onder twee verschillende titels: Vijf jaar no vijftig jaar. Kroniek van de Tweede Wereldoorlog in de Stellingwerven en omgeving (uitgave Uitgeverij Van Nieuwenhoven b.v. Oosterwolde) en DE REGIO tijdens de Tweede Wereldoorlog (uitgave Meester Drukkers Wolvega). Deze nieuwe druk verschijnt in 2003 in een oplage van 500 exemplaren bi) de Stichting Stellin9warver Schrieversronte Berkoop/Oldeberkoop. © 2003 Stichting Stellingwarver Schrieversronte, Berkoop/Oldeberkoop Druk: Drukkerij v. d. Meer. Oosterwolde CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK. DEN HAAG Vries. W.H. de De regio tijdens de Tweede Wereldoorlog /W.H. de Vries. - Oosterwolde: Stichting Ste11ingwirver Schrieversronte. - Ill. ISBN 90-6466-078-6 trefw.: Friesland: geschiedenis: Wereldoorlog II. Niets uit deze uitgave mag opnieuw gedrukt en/of openbaar gemaakt worden op. wat voor man ier dan ook. zonder dot daarvoor van te voren schriftelijke toestemming door de uitgever is gegeven. No part of this book may be reproduced in any form, by print.
    [Show full text]
  • 1 Genealogysk Jierboek 2011
    Genealogysk Jierboek 2011 1 FA nr. 1059 Genealogysk Jierboek 2011 © 2011 Fryske Akademy (Postbus 54, 8900 AB Ljouwert) Basis foarmjouwing: Roelof Koster bno, Mildaam Opmaak: BW H ontwerpers, Ljouwert Afûk, Postbus 53, 8900 AB Ljouwert NUR 680 ISSN 0928-0480 ISBN 978-90-6273-889-2 Neat út dizze útjefte mei op hokker wize dan ek fermannichfâldige wurde sûnder dat dêr skriftlike tastimming fan de útjouwer oan foarôf giet. De redaksje kin net oansprutsen wurde op ynhâld of strekking fan ûndertekene stikken. www.afuk.nl www.fryske-akademy.nl 2 ûnder redaksje fan ype brouwers, anne hielke lemstra, reid van der ley †, pieter nieuwland en jarich renema, heraldysk meiwurker: rudolf j. broersma Genealogysk Jierboek 2011 3 4 … Ynhâld Jan de Vries . Zeventiende-eeuwse Staversen, 7 naar aanleiding van het inventariseren van de grafschriften in de Nicolaaskerk Onno Hellinga . Genealogia Ayttana 125 en Paul N. Noomen Fryske Rie foar . Wapenregistraasje 309 Heraldyk 5 6 … Zeventiende-eeuwse Staversen, naar aanleiding van het inventariseren van de grafschriften in de Nicolaaskerk zeventiende-eeuwse staversen 7 8 jan de vries Zeventiende-eeuwse Staversen, naar aanleiding van het inventariseren van de grafschriften in de Nicolaaskerk 1. ‘Gelukkig hebben we de foto’s nog’ “Hier slaapt een rechtsgeleerd, die vlijtigh las de boeken, Van Bartolus en Bald´: En stak hun na de kroon. Vulcanus was zijn baas, hij Bachus echte zoon, die met pijp en ´t glas, het al wist te doorsoeken. Maar is van al dien derelijk ontbloot, en vast gebonden door de banden vande doot”. “Het bovenstaande merkwaardige grafschrift, dateerend van voor 1684, kon men eertijds te Staveren lezen”.1 Erg waarschijnlijk is dat niet, althans niet op een grafsteen zoals het citaat lijkt te suggereren.
    [Show full text]
  • Genealogysk Jierboek 1991
    GENEALOGYSK JIERBOEK 1991 ûnder redaksje fan Ype Brouwers, Reid van der Ley, Douwe J. van der Meer, Pieter Nieuwland en Hein Walsweer Genealogysk Wurkferbân fan de Fryske Akademy Ljouwert, 1991 Nr. 736 © Fryske Akademy - Ljouwert/Leeuwarden CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Genealogysk Jierboek 1991 / ûnder redaksje fan Ype Brouwers ... [et al.]. - Ljouwert [Leeuwarden]: Genealogysk Wurkferbân fan de Fryske Akademy. - Yll. - (Fryske Akademy; nr. 736) ISBN 90-6171-736-1 SISO 902.5 UDC 929.5(492.71) NUGI 647 Trefw.: genealogie; Friesland. Printe by Grafysk Bedriuw 'Fedde Dykstra B.V.', Ljouwert. Fan dit boek mei neat fermannichfâldige en/of iepenbier makke wurde troch printsjen, fotokopiearjen, it meitsjen fan mikrofilm of op hokker oare wize dan ek, sûnder dat de útjouwer yn 't foar syn tastimming jûn hat. YNHALD side K.P. de Boer Seis generaasjes Holtrop 7 Jacob van Sluis en D.J. van der Meer Het geslacht Hemsterhuis 30 Petronella J.C. Elema en Rijpema, een Fries-Groningse familie 45 Reid van der Ley Dr. ir. Johan Genealogie Roorda - P.N.L. van Eysinga Roorda van Eysinga 80 Melle Koopmans, Garypster Wiarda's, Reid van der Ley en neiteam en komôf 114 Hein Walsweer D.J. van der Meer Lijst van dorpen en steden (1701-1706) 139 Reid van der Ley Friezen in Groningen (1739-1762) 148 Fryske Rie foar Heraldyk Wapenregistratie 170 SEIS GENERAASJES HOLTROP Doe't ik in jiermennich lyn by famyljeûndersyk ûntduts, dat de frou fan myn rjochtstreekse foarfaar Egbert Meines in Holtrop wie, krige ik omtinken foar dizze fa- mylje. Ik ha der mei nocht oan arbeide om de tûken út Grinslân en Fryslân, dy't ta de- selde famylje hearre.
    [Show full text]
  • `T KONTAKT Juni 2018, 32E Jaargang Nr
    - 1 - `t KONTAKT juni 2018, 32e jaargang nr. 10 Redactieadres: De Tuinen 20, 8471 XP Wolvega, telefoon 688380 >> E-mail: [email protected] Inleverdatum volgend nummer 9 september 2018 Verschijningsdatum 25 september 2018 Deze maand Colofon We naderen de komkommertijd , de zomerperiode waarin weinig nieuws Voorzitter: Sjoukje Kuipers te melden is vanwege de vakanties, stoppen van de verenigingen en Tel.: 0561-612326 Advertenties: andere activiteiten. Bij ons is deze tijd al gestart met dagelijks oogsten en Bennie Mulder Francien Spannenburg eten van komkommers uit de eigen tuinkas. De groei Henk Rankenberg Penningmeester: van de groenten doet het met dit weer uitzonderlijk Tineke Spin Rek.nr.: NL64RABO0371935121 goed. We eten al enkele weken eigen geteelde Tel.: 611187 Coördinatie Gastschrijvers: groenten: rode bieten, sla, andijvie, peultjes en Sjoukje Kuipers Tel.: 688380 bijzonder mooie bloemkolen. Het buiten de kas verbouwen van groenten Coördinatie Puzzel: Sientje Hogeling hebben we opgegeven vanwege de niet te winnen strijd met de invasie Tel.: 476780 Coördinatie Typewerk: Vronie de Groot slakken. Deze grond wordt nu jaarlijks ingezaaid met een wildmengsel Tel.:688380 Typewerk: aan bloemen. Hier hopen we de bijen en andere insecten mee te helpen en Marijke de Kan Marjo Bos hebben we tot laat in de herfst een verscheidenheid aan bloemen in de Redigeerwerk: Janneke Florijn tuin. In deze bijlage schrijft Philip Zeinstra over de grote verscheidenheid Prepress: Sjoukje Kuipers Marijke de Kan aan vegetatie aan de Idzardaweg. Willem Jongsma schrijft zijn laatste Printwerk: Drukkerij van Dijk artikel over de Streekgeschiedenis, bedankt voor de interessante en met plezier gelezen bijdragen. Het vervolgverhaal houdt ons ook volgend seizoen nog in de greep.
    [Show full text]
  • Leeuwarder Courant
    No. 39. 182eJaargang. Woensdag 15 Februari 1933. LEEUWARDER COURANT. Abonnement: Per d"e maanden voor Leeuwarden ’1.25. Buiten Advertentiën: Uit Friesland van I—3 regels 80 cent. elke regel 1-90. N-Indie 1.90. Overige landen volgens posttarief. meer 20 cent. Van buiten Friesland van I—3 regels 95 cent. elke regel f4,^ franco/ op dagen voorafgaande Lf wliike nummers en bewusnummers voor geplaatste advertentie5 et. meer 25 cent. In het Zaterdaesnummer en aan Telefoon: Administratie 3241 Redactie 31.9. Deze feestdagen 5 cent per regel meer. Reclames (ook Zaterdags) uit tóoK op’ courant dagelüks. behalve Zon-en feestdagen. HitgavederJ^. V.de Friesland 50 et per regel alleenstaande 60 et. p. regel. Buiten Friesland Dr rhünt (v/h. Leeuwarder QoaraatT Erven Koumans Smeding), te Leeuwarden. resp. 55 en 65 et. p. regel Minimum p. recl. 10 regels. Incassokosten 13 et k«faal uitm 3 bladen, Oplaag ruim 21,000 exemplaren. pit nummer bestaat HOOFDBLAD wan FRIESLAND Overzicht. tüd geleden al eens op gewezen, dat deze ge- Het departement van Defensie en de S.D.A.P. schiedenis ons land als koloniale mogendbeid met BINNENLAND. Naar het „Volk" meldt, heeft op het departe- Buitenlandsch zijn overgroote belangen van Defensie een mededeeling gecircu- in bet verre Oosten Het stoomgemaal bij Lemmer buiten werking. ment voor een conflict met Japan?— niet onverscLillig kan laten. Gaat Japan voort leerd, welke door alle leden van het daar werk- Genere het personeel geparafeerd, week. De Volkenbond met de tot dusver gevolgde politiek dan moet Ged. Staten hebben heden last gegeven zame moest worden ne beslissende — provinciaal stoomgemaal Lemmer stop te waarin, is goed ingelicht, gezegd werd, terng.
    [Show full text]
  • De Tranen Van Een Prinses. Het Drama Van 40 Jaar Alfabetiseringsbeleid
    De tranen van een prinses Het drama van 40 jaar alfabetiseringsbeleid door Thomas Bersee Nederland telt thans, anno 2017, ongeveer 2,5 kolommetje in de pers en een enkele Kamer- miljoen laaggeletterden van 16 jaar en ouder. vraag, waarna de minister beterschap belooft ‘Laaggeletterd’ houdt in dat iemand (grote) en meer, nieuwer en beter beleid toezegt. Wie moeite heeft met de vaardigheid van lezen en/ echter iets aandachtiger toekijkt, kan zich ook of schrijven, en wel zodanig, dat dit zijn of afvragen of het commentaar van de Rekenka- haar dagelijks leven hindert, en de commu- mer niet een tikje naïef is en vooral of dat niet nicatie met de overheid of maatschappelijke het doel volledig mist. Een blik op het verleden instanties belemmert. Vandaar dat laaggelet- leert immers dat sinds jaar en dag het over- terdheid ook wel ‘functioneel analfabetisme’ heidsbeleid inzake laaggeletterdheid en inbur- wordt genoemd. Sinds veertig jaar wordt laag- gering zelf meer deel van het probleem is dan geletterdheid door de overheid onderkend als deel van de oplossing. Veertig jaar lang leek een maatschappelijk probleem, dat des te het alsof elke beleidsontwikkeling een stap urgenter werd toen het zich vervlocht met verder in het educatieve moeras betekende, de beperkte taalvaardigheid van migranten alsof elke subsidiepot steeds sneller verdampte die moesten inburgeren. Sinds vier decen- in de politieke mist, en alsof in het macabere nia wordt er dan ook op diverse ambtelijke landschap van de laaggeletterdheid slechts on- niveaus beleid ontwikkeld, gefinancierd en gelezen nota’s, vergaderende ambtenaren en geïmplementeerd. Thans, anno 2017, is het grijpgrage managers gedijden.
    [Show full text]
  • Open Akkercomplexen in Friesland
    OPEN AKKERCOMPLEXEN IN FRIESLAND Een interdisciplinair onderzoek naar verspreiding, genese en gebruik (1640-1830), met een detailstudie van de ikkers van Westergeest. Jeroen Wiersma 1 OPEN AKKERCOMPLEXEN IN FRIESLAND Een interdisciplinair onderzoek naar verspreiding, genese en gebruik (1640-1830), met een detailstudie van de ikkers van Westergeest. Groningen, november 2013 Auteur: Jeroen Wiersma Onder Begeleiding van: prof. dr. ir. Th. (Theo) Spek (hoogleraar Landschapsgeschiedenis, RUG) Tweede lezer: dr. Oebele Vries (Universitair docent Oudfries en Friese Geschiedenis RUG) Deze masterscriptie is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Faculteit der Letteren. VOORWOORD De masterscriptie die voor u ligt is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis. Deze master heb ik gevolgd aan de Rijksuniversiteit Groningen, nadat ik aan dezelfde universiteit mijn Bachelor in Geschiedenis had behaald. Al vanaf het derde studiejaar heeft de regionale agrarische geschiedenis mij weten te boeien. Tijdens mijn masteropleiding ben ik vooral geïnteresseerd geraakt in de bodemkunde als bron voor onderzoek. Het bestuderen van de open akkercomplexen in Friesland, met speciale aandacht voor de ikkers van Westergeest heeft mij de mogelijkheid geboden om meer thuis te raken in de regionale agrarische geschiedenis, en tevens ervaring op te doen met de praktische kant van de bodemkunde. Graag wil ik mijn begeleider prof. dr. ir. Theo Spek bedanken voor alle inspirerende contactmomenten en ondersteunende commentaren. Dankzij zijn kennis van zaken die hij op enthousiaste manier met mij heeft gedeeld ben ik tot aan de eindstreep gemotiveerd gebleven. Het was dr. Oebele Vries die mij heeft geïntroduceerd in de boeiende geschiedenis van Westergeest en omstreken.
    [Show full text]