Studia Administracji I Bezpieczeństwa Nr 7
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Studia Administracji i Bezpieczeństwa Public Administration and Security Studies 2019 nr 7 Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim Gorzów Wielkopolski 2019 Honorowy patronat – Rektor Akademii im. Jakuba z Paradyża prof. dr hab. Elżbieta Skorupska ‑Raczyńska Redakcja prof. dr hab. Bogusław Jagusiak (redaktor naczelny), dr Anna Chabasińska (zastępca redaktora naczelnego), dr Joanna Lubimow (sekretarz) Rada naukowa Członkowie: Członkowie goście: prof. dr hab. Zbigniew Czachór prof. Veysel Dinler prof. dr hab. Janusz Faryś prof. dr hab. Franciszek Gołembski prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk prof. Cristina Hermida del Llano prof. dr hab. Andrzej Pepłoński prof. dr hab. Ryszard Ławniczak prof. dr hab. Roman Sowiński prof. dr hab. Piotr Mickiewicz prof. AJP dr hab. Paweł Leszczyński prof. Olegas Prentkovskis prof. nadzw. dr hab. Alicja Młynarczyk prof. Miruna Tudorascu prof. AJP dr hab. Jerzy Rossa prof. dr hab. Wołodymar Welykoczyj prof. nadzw. dr hab. Bartosz Kołaczkowski prof. dr hab. Wojciech Włodarkiewicz dr hab. prof. nadzw. Joachim von Wedel prof. dr hab. Marek Żmigrodzki dr Jacek Jaśkiewicz dr hab. prof. UG Tadeusz Dmochowski dr Robert Maciejczyk dr hab. prof. WAT Adam Kołodziejczyk dr Aleksandra Szczerba‑Zawada dr hab. prof. WAT Piotr Kwiatkiewicz dr Andrzej Skwarski dr hab. prof. UG Jarosław Nicoń dr Piotr Lizakowski dr hab. inż. prof. WAT Gabriel Nowacki dr hab. inż. prof. WAT Janusz Rybiński prof. nadzw. UŁ dr hab. Tomasz Tulejski dr hab. prof. WAT Jerzy Zalewski dr hab. Marek Ilnicki kmdr. dr hab. Grzegorz Krasnodębski dr hab. Jerzy Stańczyk kmdr. dr hab. Jarosław Teska Recenzent prof. WAT dr hab. Marek Adamkiewicz prof. dr hab. Waldemar Kaczmarek Adiustacja: Agata Libelt Skład: Agata Libelt Projekt okładki: Jacek Lauda © Copyright by Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim 2019 Redakcja informuje, że pierwotną wersją czasopisma jest wydanie papierowe. ISSN 2543 ‑6961 Adres redakcji: Studia Administracji i Bezpieczeństwa ul. Chopina 52, 66‑400 Gorzów Wielkopolski tel. 95 7216 061 e ‑mail: [email protected], strona internetowa: http://ajp.edu.pl/oferta‑wydzialu ‑waibn.html Spis treści Wstęp ..............................................................................................................5 Część I. Działania o charakterze administracyjnym w zapewnieniu bezpieczeństwa Polski Jan Czerniakiewicz, Zdzisław Maślak Polska po 1989 roku. Jak ją widzę. ...............................................................13 Mariusz Macudziński System monitorowania przewozu drogowego i kolejowego niektórych towarów (SENT) – eksplikacja de lege lata .................................................25 Dariusz Maciejewski Działania lubuskiej Policji w zwalczaniu pandemii ptasiej grypy o podtypie H5N8 na terenie województwa lubuskiego w latach 2016‑2017 ..................43 Część II. Problemy bezpieczeństwa narodowego Polski Leszek Lisiecki Eugeniusz Kwiatkowski – polityk gospodarczy i jego wpływ na bezpieczeństwo Polski .............................................................................55 Andrzej Skwarski, Magdalena Skwarska Wietnamska przestępczość zorganizowana. Geneza, formy i rejony działania. Zagrożenie dla Polski ....................................................................................67 Waldemar Zakrzewski System wojskowego ratownictwa inżynieryjnego ........................................81 Część III. Ogólne problemy bezpieczeństwa Małgorzata Jaroszyńska Kryzys cywilizacji zachodniej w teorii .........................................................95 Ewa Tamara Szuber‑Bednarz Wybrane aspekty problematyki odpowiedzialności państwa .....................109 Rafał Taras Kto dokonuje zamachów? Jak zmieniał się wizerunek terrorysty na przełomie XX i XXI wieku? ..................................................................125 Bartosz Kosmalski Bezpieczeństwo morskie Rogu Afryki .......................................................141 Janusz Świniarski Filary i sfery bezpieczeństwa transregionalnego Polski w ujęciu filozoficznym ...............................................................................163 Edyta Pankowska Evolution of the phenomenon of war ..........................................................195 Zuzanna Szpakowska Contemporary generations of offensive and defensive weapons ................211 Część IV. Recenzje Bogusław Jagusiak Recenzja wydawnicza książki: Janusz Świniarski, Paweł Kawalerski, Drogi i bezdroża securitologii, Wydawnictwo WAT, Warszawa 2019, ss. 238 ..............................................................................227 Wstęp Niniejszy numer prezentuje problematykę wskazaną w tytule pisma zasadniczo w trzech ważnych obszarach, a mianowicie: w działalności administra‑ cji ukierunkowanej na zapewniania bezpieczeństwa Polski, jego problemy bardziej narodowe i bardziej ogólne, a nawet filozoficzne. Jest to prezentacja od proble‑ mów bardziej szczegółowych, związanych z kwestiami prawnymi i działalnością administracyjną warunkującymi bezpieczeństwo, do bardziej ogólnych i ujęć filo‑ zoficznych. Jej autorami są uczeni związani z różnymi ośrodkami akademickimi zajmującymi się problemami bezpieczeństwa w różnych ujęciach. Pierwszy obszar, związany z działalnością o charakterze administracyjno‑ ‑prawnym, wypełniają cztery teksty. Jest to po pierwsze bardzo interesujący i inspirujący tekst profesorów: Jana Czerniakiewicza i Zdzisława Maślaka, o tym, jak widzą oni Polskę po 1989 roku w kontekście zapewniania bezpieczeństwa w wyniku demokratycznej transformacji, szeregu zmian ustrojowych, systemo‑ wych, prawnych i gospodarczych oraz społecznych. W ich widzeniu mankamentem tych zmian lub niedociągnięciem jest niski poziom zaufania do prawa, sądów oraz sędziów, a to dlatego, że system prawa po transformacji nie wyzbył się cha‑ rakteru biurokratycznego, upartyjnienia przez układy rządzące. Ponadto – jak konstatują – poszanowanie prawa, które jest modelem postępowania administra‑ cji państwowej, zderza się z konfliktowością upartyjnionej polityki i wytwarza funkcjonalne podziały w sferze demokratycznej natury państwa prawa. Inaczej, działania o charakterze administracyjnym w zapewnianiu bezpieczeństwa Polski w okresie po 1989 roku osłabiane są przez wadliwość przestrzegania prawa, postę‑ powań upartyjnionych sędziów i wyroków sądowych. Na inny, raczej pozytywny aspekt związany z stanem realizacji prawa i praworządności w Polsce zwraca uwagę Mariusz Macudziński, analizujący w swym tekście aktualny stan prawny w obszarze wykorzystywania jednego z wielu informatycznych narzędzi służących do uszczelniania systemu podatkowego, jakim jest system monitorowania przewozu drogowego i kolejowego niektórych towarów, zwany systemem SENT. W tym tek‑ ście mamy przedstawione główne założenia przepisów ustawy, w tym obowiązki uczestników obrotu „towarami wrażliwymi” oraz uprawnienia kontrolne organów Krajowej Administracji Skarbowej. Zdaniem Autora tego tekstu oczekiwane efekty funkcjonowania wprowadzonego instrumentu uszczelniania systemu podatkowego, Studia Administracji i Bezpieczeństwa nr 7/2019 jakim jest system SENT, pozwoli na budowanie dobrych relacji pomiędzy uczci‑ wymi podatnikami i aparatem administracji skarbowej, sprawozdawczości w formacie JPK do polskiego systemu podatkowego, aby umacniać przestrze‑ ganie prawa i praworządności w sferze administracji skarbowej. Z kolei Maciej Maciejewski w swoim tekście przybliża zadania i rolę Policji w czasie wystąpienia sytuacji kryzysowej, jaką była pandemia wysoce zjadliwego wirusa gryp ptasiej o podtypie H5N8 na terenie województwa lubuskiego. W przybliżeniu tym opisuje i analizuje działania Wojewódzkiego Inspektora Weterynarii, który zgodnie z obo‑ wiązującymi w Polsce regulacjami pełnił rolę wiodącą w województwie i którego wspomagały takie służby jak Straż Pożarna, Straż Graniczna, Państwowa Inspek‑ cja Sanitarna. Koszty poniesione na walkę z tą pandemią ptasiej grypy wyniosły 54 miliony złotych, a zadania postawione przed funkcjonariuszami Policji na prze‑ strzeni kilku miesięcy wymagały dynamicznego i elastycznego reagowania oraz zaangażowania znacznych sił i środków, które w przypadku operacji policyjnej były efektywne. Konkluzją z tego opisu i analizy jest stwierdzenie, że administra‑ cja państwowa i Policja w sytuacji kryzysowej działają sprawnie, adekwatnie do zagrożeń i odpowiedzialnie. Kwestiom odpowiedzialności, ale już w perspektywie międzynarodowej, poświęcony jest tekst Ewy Tamary Szuber‑Bednarza. Dotyczy on wyłuszczeniu odpowiedzialności państwa i jego administracji za własność pry‑ watną w sytuacjach zasiedzenia. A ponosi tę odpowiedzialność, gdy nie dochowuje należytej staranności w działaniu zmierzającym do wyeliminowania skutków dzia‑ łania bezprawnego na swym terytorium wbrew obowiązującemu prawu, w tym również prawu międzynarodowemu. Odpowiedzialność państwa powoduje powsta‑ nie po stronie państwa poszkodowanego obowiązku naprawienia szkody. Drugi obszar związany zasadniczo z problemami bezpieczeństwa naro‑ dowego Polski rozpoczyna tekst Leszka Lisieckiego poświęcony wkładowi wielce zasłużonego w budowaniu bezpieczeństwa Polski Eugeniuszowi Felicja‑ nowi Kwiatkowskiemu, który sprawował funkcje kolejno: ministra przemysłu i handlu, wicepremiera i ministra skarbu i wreszcie kierownika Departamentu Rządu do Spraw Wybrzeża. Sprawując te funkcje, kierował się zawsze – jak podkreśla autor tego tekstu – ideą zapewnienia Polsce warunków trwałego roz‑ woju gospodarczego i zachowania niepodległości oraz umocnienia jej pozycji na arenie międzynarodowej.