DOCSLIB.ORG

Czasopismo Humanistyczne Rocznik XXVII • 2020 • Nr 3 (71)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Czasopismo Humanistyczne Rocznik XXVII • 2020 • Nr 3 (71) Czasopismo humanistyczne Rocznik XXVII • 2020 • nr 3 (71) „Niepodległość i Pamięć” Czasopismo humanistyczne 2020 © copyright by Muzeum Niepodległości w Warszawie Rada naukowa prof. dr hab. Wiesław Caban (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz (Uniwersytet w Białymstoku), dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), ks. prof. dr hab. Waldemar Graczyk (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), dr hab. Arkadiusz Indrasz- czyk (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), prof. dr hab. Jarosław Kita (Uniwersytet Łódzki), prof. dr hab. Jacek Knopek (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w To- runiu), dr hab. Marek Władysław Kolasa, prof. UP (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie), dr hab. Radosław Lolo, prof. AFiB (Akademia Finansów i Biznesu Vistula, fi lia w Pułtusku), prof. dr Henryk Malewski (Stowarzyszenie Naukowców Polskich Litwy), dr hab. Janusz Mierzwa, prof. UJ (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie), prof. dr hab. Krzysztof Mikulski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), prof. dr hab. Stanisław Sławomir Nicieja (Uniwersytet Opolski), prof. dr hab. Beata K. Obsulewicz- Niewińska (Katolicki Uniwersytet Lubelski), prof. dr hab. Janusz Odziemkowski (Uniwer- sytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), dr hab. Grzegorz Pełczyński, prof. UWr (Uniwersytet Wrocławski), prof. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz (Uniwersytet Miko- łaja Kopernika w Toruniu), ks. prof. dr hab. Henryk Skorowski (Uniwersytet Kardynała Ste- fana Wyszyńskiego w Warszawie), prof. dr hab. Stanisław Sulowski (Uniwersytet Warszaw- ski), dr hab. Jacek Szczepański (Muzeum Historyczne w Legionowie), prof. dr hab. Janusz Szczepański (Akademia Finansów i Biznesu Vistula, fi lia w Pułtusku), prof. dr hab. Andrzej Szmyt (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie), dr hab. Maciej Szymczyk (Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju), prof. dr hab. Zbigniew Wawer (Muzeum Łazienki Kró- lewskie w Warszawie), dr hab. Rafał Wiśniewski, prof. UKSW (Narodowe Centrum Kultury) Kolegium redakcji Krzysztof Bąkała (muzealnictwo), Paweł Bezak (historia wojskowości), Jan Engelgard (historia), Grażyna Fall (redaktor językowy), Małgorzata Izdebska-Młot (redaktor języ- kowy), dr hab. Zbigniew Judycki, prof. PUNO (biografistyka), dr Beata Michalec (Varsa- viana), Halina Murawska (bibliologia), Dorota Panowek (sekretarz redakcji), dr Tadeusz Skoczek (redaktor naczelny), dr Endre László Varga (członek kolegium), ks. dr Jerzy Zając (członek kolegium), dr hab. Jolanta Załęczny, prof. AFiB (zastępca redaktora naczelnego), Łukasz Żywek (źródła) Recenzenci naukowi dr Adam Buława (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), prof. dr hab. Adam Czesław Dobroński (Uniwersytet w Białymstoku), dr hab. Radosław Domke, prof. UZ (Uniwersytet Zielonogórski), prof. dr hab. Marian Marek Drozdowski (Polskie Towarzy- stwo Historyczne), doc. dr Olga Gorbaczewa (Białoruski Uniwersytet Państwowy w Miń- sku), dr Ewa Jaska (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), prof. dr hab. Helena Kra- sowska (Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk), dr hab. Jerzy Mazurek (Uniwersytet Warszawski), dr hab. Grzegorz Nieć (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Naro- dowej w Krakowie), prof. dr hab. Henryk Żaliński (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie) ISSN 1427-1443 Spis treści Tadeusz Skoczek, Zachęta do czytania . 11 ARTYKUŁY Beata Michalec, Towarzystwa przyjaciół dzielnic Warszawy i ich rola w życiu społecznym Stolicy . 15 Janusz Gmitruk, Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie” – powstanie, działalność, myśl programowa niepodległościowej partii politycznej . 29 Łukasz Żywek, Droga Wiktora Thomméego do niepodległej Polski . 47 Jan Wiktor Sienkiewicz, Twarze i pejzaże. Tadeusz Wojnarski – z „nieludzkiej ziemi” do Szwajcarii . 79 Grzegorz Pełczyński, Michała Kryspina Pawlikowskiego rozważania na temat dziejów najnowszych . 101 MUZEALNICTWO. Materiały, sprawozdania, omówienia Krzysztof Siemianowski, O bogatej tradycji profesji muzealnika i świadomym podejściu do wyzwań współczesnego świata . 117 Bartłomiej Kłusek, Funkcjonowanie Muzeum Niepodległości online w okresie lockdownu instytucji kultury . 131 Łukasz Żywek, Zapalniki do butelek z benzyną z warszawskiego getta . 151 Izabela Mościcka, Plakat propagandowy z wojny polsko-bolszewickiej pt. „Józef Piłsudski” . 159 Michał Cieślak, „Bolszewicy w Płocku”. Propagandowa ulotka z wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku w zbiorach Muzeum Niepodległości w Warszawie . 165 ŹRÓDŁA, RELACJE, WSPOMNIENIA Robert Hasselbusch, „Pamiętać będę do końca życia ich bohaterstwo” – wspomnienia lekarza Jerzego Hagmajera z okresu uwięzienia na Pawiaku, cz. II . 171 Paweł Bezak, Z legionowej kuchni . 197 Zbigniew Judycki, In Memoriam. Ks. Zenon kardynał Grocholewski (1939–2020) . 211 RECENZJE, NOTY, BIBLIOGRAFIE Stanisław Hadyna, Historia i patriotyzm w dziedzictwie Bitwy Warszawskiej 1920 roku (Bitwa Warszawska 1920: dzieła sztuki – fotografi e – odezwy. Album pod red. Tadeusza Skoczka) . 220 Jan Engelgard, Początki polskiej dyplomacji, przełomowy rok 1919 [Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1919 (czerwiec–grudzień), red. Sławomir Dębski] . 227 Tadeusz Samborski, Lektury na czas pandemii. Książki, do których warto wracać (Robert Hasselbusch, Maria Ciesielska, Taniec wśród mieczów. Polski personel medyczny na Pawiaku w okresie okupacji niemieckiej 1939–1944; Witold Żarnowski, Raczej zginąć, niż zdradzić sprawę. Areszt śledczy gestapo w al. Szucha 25) . 233 Jerzy S. Kowalski, Powstanie z workiem na plecach (Teresa Sułowska- Bojarska, Codzienność. Sierpień, wrzesień 1944) . 242 Tadeusz Skoczek, Kobieta widzi inaczej (Agnieszka Cubała, Kobiety 44. Prawdziwe historie kobiet w powstańczej Warszawie) . 246 Ewelina Pilawa-Soroka, W trosce o żołnierzy Armii Krajowej. Informacja o treści Biuletynów „Miesięcznika Światowego Związku Żołnierzy AK” [„Miesięcznik Światowego Związku Żołnierzy AK. Biuletyn informacyjny”, nr 03 (357); nr 04 (358); nr 5 (359)] . 249 Teresa Kołakowska, Wypocznij na Mazowszu [„Warszawski Magazyn Ilustrowany Stolica”, nr 7–8/2020 (2338-2339)] . 253 Andrzej Nowak-Arczewski, Pochwaleni niech będą ornamentatorzy. Polemika z tekstem Marka Jedynaka „Jak nie pisać wojennych biografi i, nawet w formie reportażu” [„Niepodległość i Pamięć” 2019, nr 3 (67)]. 257 Nasi Autorzy . 265 Table of contents Tadeusz Skoczek, Encouragement to read . 11 ARTICLES Beata Michalec, Societies of friends of Warsaw’s districts and their contribution to the social life of the Capital . 15 Janusz Gmitruk, Polish People’s Party “Liberation”: establishment, activity and manifesto of a political party . 29 Łukasz Żywek, Wiktor Thommé’s road to independent Poland . 47 Jan Wiktor Sienkiewicz, Faces and landscapes. Tadeusz Wojnarski: from “inhuman land” to Switzerland . 79 Grzegorz Pełczyński, Refl ections of Michał Kryspin Pawlikowski on the most recent historical developments . 101 MUSEOLOGY. Materials, reports, studies Krzysztof Siemianowski, On the deeply rooted tradition of the museologist profession and the informed approach to nowadays’ challenges . 117 Bartłomiej Kłusek, Operation of the Museum of Independence during the lockdown of cultural institutions . 131 Łukasz Żywek, Incendiary bottle fuses from the Warsaw ghetto . 151 Izabela Mościcka, A propaganda poster from the period of the Polish- Bolshevik war entitled “Józef Piłsudski” . 159 Michał Cieślak, “Bolszewicy w Płocku” (Bolsheviks in Płock). A propaganda leafl et from the period of the 1920 Polish-Bolshevik war in the collection of the Museum of Independence in Warsaw . 165 SOURCES, ACCOUNTS, MEMORIES Robert Hasselbusch, “I shall remember their heroism until the end of my days”: memoirs of Jerzy Hagmajer, physician, from the period of his imprisonment in Pawiak. Part II . 171 Paweł Bezak, The Legions’ cuisine . 197 Zbigniew Judycki, In Memoriam. His Excellence Rev. Zenon Grocholewski (1939–2020) . 211 REVIEWS, NOTES, BIBLIOGRAPHIES Stanisław Hadyna, History and patriotism in the aftermath of the Battle of Warsaw 1920 (Battle of Warsaw 1920: works of art – photographs – calls to action. Album ed. by Tadeusz Skoczek) . 220 Jan Engelgard, Origins of Polish diplomacy, the breakthrough in 1919 [Polish Diplomatic Documents 1919 (June–December), ed. by Sławomir Dębski] . 227 Tadeusz Samborski, Readings for the time of the pandemic. The books worthy of rediscovery (Robert Hasselbusch, Maria Ciesielska, Dancing among the swords. Polish medical staff in the Pawiak prison during German occupation 1939–1944; Witold Żarnowski, Rather die than give up the fi ght. Gestapo detention unit at al. Szucha 25) . 233 Jerzy S. Kowalski, Uprising on the move (Teresa Sułowska-Bojarska, Everyday life. August, September 1944) . 242 Tadeusz Skoczek, Women see it diff erently (Agnieszka Cubała, Women 44. Fact-based stories of women in Warsaw during the uprising) . 246 Ewelina Pilawa-Soroka, Caring for the soldiers of the National Army. Information on the contens of the Bulletins of the “Monthly of the Global Association of the Soldiers of the National Army”. [“Miesięcznik Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Biuletyn informacyjny”, No. 03 (357), No. 04 (358); No. 5 (359)] . 249 Teresa Kołakowska, Relax in Masovia [“Warszawski Magazyn Ilustrowany Stolica”, No. 7–8/2020 (2338-2339)] . 253 Andrzej Nowak-Arczewski, Praise the ornamentists. A polemics with the text by Marek Jedynak “How one should not write war biographies, even as a documentary” [“Niepodległość i Pamięć” 2019, No. 3 (67)] . 257 Our Authors . 265 Inhaltsverzeichnis
Load more

Recommended publications
  • Political Visions and Historical Scores
    Founded in 1944, the Institute for Western Affairs is an interdis- Political visions ciplinary research centre carrying out research in history, political and historical scores science, sociology, and economics. The Institute’s projects are typi- cally related to German studies and international relations, focusing Political transformations on Polish-German and European issues and transatlantic relations. in the European Union by 2025 The Institute’s history and achievements make it one of the most German response to reform important Polish research institution well-known internationally. in the euro area Since the 1990s, the watchwords of research have been Poland– Ger- many – Europe and the main themes are: Crisis or a search for a new formula • political, social, economic and cultural changes in Germany; for the Humboldtian university • international role of the Federal Republic of Germany; The end of the Great War and Stanisław • past, present, and future of Polish-German relations; Hubert’s concept of postliminum • EU international relations (including transatlantic cooperation); American press reports on anti-Jewish • security policy; incidents in reborn Poland • borderlands: social, political and economic issues. The Institute’s research is both interdisciplinary and multidimension- Anthony J. Drexel Biddle on Poland’s al. Its multidimensionality can be seen in published papers and books situation in 1937-1939 on history, analyses of contemporary events, comparative studies, Memoirs Nasza Podróż (Our Journey) and the use of theoretical models to verify research results. by Ewelina Zaleska On the dispute over the status The Institute houses and participates in international research of the camp in occupied Konstantynów projects, symposia and conferences exploring key European questions and cooperates with many universities and academic research centres.
    [Show full text]
  • Zagadnienia Informacji Naukowej Nr 2
    STOWARZYSZENIE BIBLIOTEKARZY POLSKICH INSTYTUT INFORMACJI NAUKOWEJ I STUDIÓW BIBLIOLOGICZNYCH UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO ZAGADNIENIA INFORMACJI NAUKOWEJ WARSZAWA 2011 NR 2 (98) RADA REDAKCYJNA Wiesław BABIK, Jerzy FRANKE, Halina GANIŃSKA, Anna GRZECZNOWSKA, Ewa KOBIERSKA-MACIUSZKO, Stanisława KUREK-KOKOCIŃSKA, Dariusz KUŹMINA (Przewodniczący), Hanna POROWSKA, Jadwiga SADOWSKA, Marta SKALSKA-ZLAT, Barbara SOSIŃSKA-KALATA, Jadwiga WOŹNIAK-KASPEREK, Elżbieta Barbara ZYBERT Dofinansowano przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego REDAKCJA Bożenna BOJAR, redaktor naczelny Anna STANIS (e-mail: [email protected]), sekretarz redakcji Recenzent numeru Jadwiga WOŹNIAK-KASPEREK Tłumaczenie tekstów Małgorzata KISILOWSKA Korekta Jadwiga KRĘŻLEWICZ PL ISSN 0324-8194 Dyrektor Dariusz KOZŁOWSKI Zawartość tego czasopisma Jest dokumentowana m.in. w „Library and Information Science Abstracts” oraz „Knowledge Organization” Adres Wydawnictwa ul. Konopczyńskiego 5/7 00-335 Warszawa, tel. 22 827-52-96 PRENUMERATA I SPRZEDAŻ Dział Promocji i Kolportażu SBP Al Niepodległości 213, 02-086 Warszawa, tel. 22 825-50-24 Wydawnictwo SBP - Warszawa 2011. Nakład 350 egz. Ark. wyd. 7,5. Ark. druk. 8,5 Skład i łamanie: Renard Hawryszko Druk i oprawa: Zakład Poligraficzny PRIMUM s.c., Kozerki, ul. Marsa 20, 05-825 Grodzisk Mazowiecki Od redakcji Numer, który oddajemy do rąk Czytelników, zamyka pięćdziesiąt lat życia czasopisma towarzyszącego rozwojowi informacji naukowej, albowiem „Za­ gadnienia Informacji Naukowej” są kontynuacją wydawanego przez Ośrodek Dokumentacji i Informacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk „Biuletynu ODIN PAN”, którego pierwszy numer ukazał się w 1962 r. Historię czasopisma przypomina artykuł wstępny, przygotowany przez Annę Stanis, sekretarza redakcji ZIN. „Zagadnienia Informacji Naukowej” zawsze starały się dostarczać Czy­ telnikom aktualną wiedzę o informacji naukowej, prezentować najważniejsze problemy teoretyczne informacji, praktyczne problemy budowania i działania systemów informacyjnych oraz potrzeb ich użytkowników.
    [Show full text]
  • Contents I-Xcix to View the Contents of the Issue Select Its Number
    contents i-xcix www.rcin.org.pl To view the contents of the issue select its number 1, 1958 34, 1976 68, 1993 2, 1959 35, 1977 69, 1994 3, 1960 36, 1977 70, 1994 4, 1961 37, 1978 71, 1995 5, 1962 38, 1978 72, 1995 6, 1962 39, 1979 73, 1996 7, 1962 40, 1979 74, 1996 8, 1963 41, 1980 75, 1997 9, 1963 42, 1980 76, 1997 10, 1964 43, 1981 77, 1998 11, 1965 44, 1981 78, 1998 12, 1965 45, 1982 79, 1999 13, 1966 46, 1982 80, 1999 14, 1966 47, 1983 81, 2000 15, 1967 48, 1983 82, 2000 16, 1967 49, 1984 83, 2001 17, 1968 50, 1984 84, 2001 18, 1968 51, 1985 85, 2002 19, 1968 52, 1985 86, 2002 20, 1969 53, 1986 87, 2003 21, 1970 54, 1986 88, 2003 22, 1971 55, 1987 89, 2004 23, 1971 56, 1988 90, 2004 24, 1971 57, 1988 91, 2005 25, 1972 58, 1988 92, 2005 26, 1972 59, 1985 93, 2005 27, 1973 60, 1989 94, 2006 28, 1973 61, 1990 95, 2007 29, 1974 62, 1990 96, 2007 30, 1974 63–64, 1991 97, 2008 31, 1975 65, 1992 98, 2008 32, 1975 66, 1992 99, 2009 33, 1976 67, 1993 www.rcin.org.pl Acta Poloniae Historica Numéro 1, 1958 SOMMAIRE Avant–propos . .7 ARTICLES Kazimierz Tymieniecki, Quelques paralleles d’histoire agraire du moyen âge . .9 Antoni Mączak, Polnische Forschungen auf dem Gebiete der Agrargeschichte des 16 . und 17 . Jahrhunderts (1945–1957) . 33 Stefan Kieniewicz, Les récentes études historiques sur la Pologne au temps des partages .
    [Show full text]
  • Miniaturowe Okręty Podwodne Kmdr Ppor
    KWARTALNIK gRudzIeń 2012 przegląd NR 03 (060) morski ISSN 1897-8436 (w tym 5% VAT) 5% tym (w Cena 18 zł 18 Cena str. 60 Miniaturowe okręty podwodne Jednostki tego typu były i są groźną bronią. Są także stałym elementem wyposażenia głównie słabszych flot wojennych. Zakładka: Magazyn/Wydawnictwa Specjalistyczne na portalu: www.polska-zbrojna.pl Bosman Sławomir Sierecki wudziestego siódmego września 2012 ro- obrona portów – opublikował w 1948 roku. Dku na wieczną wachtę odszedł bosman Później powstało ich jeszcze kilka, głównie na w st. spocz. Sławomir Sierecki. Osiem- temat historii morskiej sztuki wojennej. dziesięcioośmioletni mieszkaniec Sopotu, dzien- Od 1945 roku jako dziennikarz pracował nikarz, publicysta, krytyk filmowy i teatralny, pi- w wielu redakcjach, między innymi w „Morzu”, sarz. Pochowano go z honorami wojskowymi na „Młodym Żeglarzu”, później w Wydawnictwie gdańskim cmentarzu na Salwatorze. MON. W latach 1952–1954 pełnił funkcję re- Był drugim powojennym redaktorem naczel- daktora w Oddziale Morskim Wydawnictw nym „Przeglądu Morskiego”, kierownikiem Komunikacyjnych. Następnie pracował działu kulturalnego „Głosu Wybrzeża”, dzien- w „Głosie Wybrzeża”, a po utworzeniu w 1956 nikarzem „Wieczoru Wybrzeża” oraz redak- roku „Wieczoru Wybrzeża” został w nim kie- torem naczelnym Wydawnictw Morskich. rownikiem działu kulturalnego. Z tym ostatnim Urodził się w 1924 roku w Miedzeszynie czasopismem był związany aż do emerytury koło Warszawy. W trakcie drugiej wojny w 1986 roku. Pisał przede wszystkim recenzje, światowej ochotniczo wstąpił do Wojska ale także felietony teatralne i filmowe. Polskiego i z 2 Armią dotarł nad Nysę. Współpracował również z radiem i telewizją. W czasach tych powstało jego pierwsze opo- Jako pisarz zadebiutował w 1951 roku zbio- wiadanie – Głos ojczyzny, które w 1945 ro- rem szkiców historycznych Strażnicy morza, ku opublikowano w „Polsce Zbrojnej”.
    [Show full text]
  • Poland (1974·1986)
    Ie Contents Connecting and Evaluating Thesauri: Issues and Cases History of Book Numbers Depth Colon Classification Schedule for Anaesthesiology: Constmction and Test Application Classification and Indexing Languages in Poland (1974·1986). Pt.2. International Classification Vol. 14 (1987) Nr. 2 UDC025.4+ 168+001.4(05) INTERNATIONAL CLASSIFICATION Devoted to Concept Theory, Systematic Ter­ minology and Organization of Knowledge Editors Dr. phil. Ingetraut Dahlberg, D-6000 Frankfurt 50, Woogstr. 36a, Editor-in-chief Prof. Dr. med, Dr. phil. Alwin Diemer t, Philo­ sophisches Institut der UniversiUit Dusseldorf, D-4000 Dusseldorf 1, UniversitiHsstr. 1, FRO. Prof. Jean M. Perreault, University Library, University of Alabama, P.O. B, 2600 Huntsville, Contents Alabama 35807, USA Prof. Arashanipalai Neelameghan, clo Unesco POL 7, Place de Fontenoy, F-75700 Paris co-sponsored by - FID/CR (Federation Internationale de Do­ cumentation , Committee on Classification Re­ search, address see Dr. I. Dahlberg Consulting Editors Mrs. Jean Aitchison, 12, Sollershott West, Articles Letchworth, Herts., SG6 3PX, England Rada, Roy: Connecting and evaluating thesauri: Issues and cases 63 Prof. Asterio T. Campos, Departemento de Bi­ Satija, M.P. : History of book numbers ........... 70 blioteconomia, Universidade de Brasilia, Bra­ Raj, Padmini: Depth Colon Classification schedule for anaesthesiology: siliy DF, Brazil Construction and test application . , . .. , . ..... 77 Bielicka, L.A., Paciejewski, J., Seibor, E. : Classification and Dr. A.1. Chernyi, VINITI, Moscow A-2I9 Bal­ indexing languages in Poland (1974-1986). Pt.2 85 tijskaja uL 14, USSR Dip!. Math, Hermann Fangmeyer, Euratom Reports and Communications CCR C.E.T.I.S. (European Scientific Informa­ Ninth European Meeting on Cyb ernetics and Systems Research (84) - tion Processing Centre), 1-21020 Ispra, Italy Draft Proposal "Vocabulary of Terminology" (84) - Society for Dip!.
    [Show full text]
  • Zeszyt Historyczny 3/2006
    Zeszyty Historyczne Wydawca: Stowarzyszenie Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari Al. Niepodległości 141, pok. 521, 522, 523 tel. (0-22) 684-26-08 Dyżury redakcyjne: wtorki, w godz. 10 – 12 Konto bankowe: 45 1020 1013 0000 0802 0122 5747 Zespół redakcyjny: Zdzisław Piłatowicz – redaktor naczelny Andrzej Gładkowski – z-ca redaktora naczelnego Monika Rogowicz – redakcja, korekta i skład komputerowy Stała współpraca: cichociemny płk Stefan Bałuk („Starba”) Okładka wg projektu: Dorota M. Kloc – Isajew Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian i skrótów w nadesłanych materiałach. SPIS TREŚCI: 1. Zadania polskiego wywiadu i kontrwywiadu...............................str. 3-17 2. Działania oficerów polskiego wywiadu.......................................str. 17-19 3. Władysław Ważny – cichociemny na tropach wyrzutni bomb latających........................................................................................str. 20-24 4. Krystyna Skarbek-Giżycka, as wywiadu angielsko-polskiego w czasie II Wojny Światowej..........................................................str. 25-29 5. Dama orderu VM V Kl. - cichociemna, emisariuszka - Elżbieta Zawacka, ps. „Zo”........................................................................str. 30-32 6. Płk inż. Kazimierz Leski – as polskiego wywiadu.......................str. 33-38 7. Cichociemny Stefan Jasieński – ps. „Urban”..............................str. 39-42 8. Od czytelników................................................................................str. 41-42 ZESZYTY HISTORYCZNE
    [Show full text]
  • 50 Oskar Borzęcki Wał
    DZIEJE NAJNOWSZE, ROCZNIK XLVII — 2015, 3 PL ISSN 0419–8824 Oskar Borzęcki Stalowa Wola Brygada Korwina w szeregach ZWZ–AK w latach 1941–1943 W latach 1941–1943 Brygada Korwina była jednym z oddziałów kontrwywiadu ZWZ– AK działającym na terenie Warszawy. Specjalizowała się w wywiadzie antykomunistycz- nym i odniosła wiele spektakularnych sukcesów w infiltracji współpracującego z wywia- dem sowieckim Wydziału Informacji Sztabu Głównego Gwardii Ludowej. Niestety, do tej pory jej działania nie cieszyły się zainteresowaniem badaczy zajmujących się historią Polskiego Państwa Podziemnego. Jeśli pisano o brygadzie oraz jej założycielu ppłk. Wiktorze Boczkowskim, to tylko fragmentarycznie, przy okazji innych rozważań1. Wyjątek stanowi artykuł Janusza Marszalca Brygada „Korwina”. Przyczynek do dziejów kontrwywiadu AK, który jednak zawiera wiele nieścisłości i błędów2. Niemniej autor ten słusznie podkreśla, że Brygada Korwina zajmowała się nie tylko walką z agenturą sowiecką. Dostarczała również cennych informacji o mniejszościach narodowych oraz agenturze gestapo. Celem tego arty- kułu jest przybliżenie działalności Brygady Korwina w latach 1941–1943. Brygada Korwina została utworzona we wrześniu 1941 r. przez byłego oficera wywiadu WP ppłk. rez. Wiktora Boczkowskiego3. Od drugiej połowy 1941 r. ppłk Boczkowski współpraco- 1 S. Bojemski, Narodowe Siły Zbrojne w Powstaniu Warszawskim (1 VIII–2 X 1944), Warszawa 2009, s. 106; idem, Centrala wywiadu przeciwkomunistycznego Narodowych Sił Zbrojnych w latach 1942– 1944. Instrukcje, personalia, w: Proch zamknięty w Narodowej Urnie, Warszawa 2012, s. 116. 2 J. Marszalec, Brygada „Korwina”. Przyczynek do dziejów kontrwywiadu AK, w: Polska Partia Robotni- cza — Gwardia Ludowa/Armia Ludowa na ziemiach polskich 1942–1944/1945, Rzeszów 2013, s. 316–326. 3 Wiktor Franciszek Boczkowski–Boćkowski (1885–1967), ps.
    [Show full text]
  • Taniec Wśród Mieczów Dance Among Swords
    ROBERT HASSELBUSCH MARIA CIESIELSKA Publikacja to interesujący, dobrze udokumentowany oraz obiektywny zapis działalności konspiracji w szpitalach więziennych na Pawiaku, skierowany do Czytelników, zainteresowanych II wojną światową, a szczególnie ruchem oporu w Polsce oraz tak jego specyficzną formą, jaką ukazano w pracy pt. Taniec wśród mieczów… Praca obejmuje całokształt podjętej problematyki oraz kompetentnie i interesująco przybliża działalność konspira- cyjną polskiego personelu medycznego w szpitalach więziennych na Pawiaku w latach okupacji niemieckiej. Obok tego upamiętnia zasługi ludzi w białych fartuchach, ich postawę i ofiarność w misji niesienia pomocy więźniom Pawiaka. The publication is a very interesting, well-documented and objective record of underground activities at hospitals of DANCE AMONG SWORDS the Pawiak Prison. It is directed to Readers who are interested in World War II, especially resistance movement in Poland and its highly specific form which was presented in the work titled “Taniec wśród mieczów …” (“Dance among the swords”). The work comprises all issues related to the topic and competently and interestingly presents the underground activities of Polish medical personnel at hospitals of the Pawiak Prison during German occupation. Moreover, it commem- orates the merits of healthcare staff, their attitude and dedication to the mission of helping Pawiak prisoners. TANIEC WŚRÓD MIECZÓW POLSKI PERSONEL MEDYCZNY NA PAWIAKU W OKRESIE OKUPACJI NIEMIECKIEJ 1939-1944 prof. dr hab. Wojciech Włodarkiewicz ORGANIZATORZY
    [Show full text]
  • Autorska Promocja Książki K. Leszczyńskiego "Polskie Szyfry 1919-1945..."
    Wprowadzenie Krzysztof Leszczyński, autor niniejszej książki, podjął problem ważny i dotąd przez historyków nie do końca wyjaśniony. Jego sposób prezentacji osób i wydarzeń jest nacechowany emocjonalnie, bo jako inżynier i specjalista w dziedzinie szyfrów oraz wieloletni ich użytkownik i twórca nowych szyfrów (b. starszy inspektor w Państwowym Biurze Szyfrów, a także szyfrant na placówkach MSZ w krajach zachodnich, który dogłębnie poznał tę specyficzną pracę), jest gorącym entuzjastą dziejów tej problematyki. Jego spojrzenie na stulecie szyfrów Polski niepodległej będzie musiało być uwzględnione przez polskich historyków międzywojnia i II wojny światowej. Praca mgr. inż. Krzysztofa Leszczyńskiego ma charakter unikalny i jest pierwszą propozycją całościowego przedstawienia dziejów polskich szyfrów. Przez umowny termin polskie szyfry rozumie on tutaj nasze systemy szyfrowania używane zarówno w dyplomacji, jak i w Wojsku Polskim, broniące naszych istotnych tajemnic. Opublikowana niedawno bibliografia służb specjalnych II Rzeczpospolitej ukazuje niezbicie, że poza dziejami radiowywiadu w ogólności, a Enigmy w szczególności, rzadko jest podejmowany problem naszych własnych polskich szyfrów.[1] Dlatego z dużym zainteresowaniem przyjąłem propozycję wydania niniejszej książki. Na marginesie badań historii polskiej Enigmy i osób z nią związanych zebrałem bowiem dość znaczny zbiór dokumentów na omawiany temat z archiwów: brytyjskiego w Kew, francuskiego w Vincennes i polskich w Londynie, nie pomijając oczywiście CAW w Rembertowie. Pozwoliło to, jak ocenia sam autor, powiększyć bazę źródłową dotyczącą archiwów, jak również nieznanych mu lub niedostępnych publikacji. Dzięki wysiłkowi K. Leszczyńskiego powstała, może jeszcze nie ostateczna synteza, ale z pewnością cenna publikacja zawierająca fragmenty, które wejdą do profesjonalnej historycznej monografii na temat szyfrów polskich. Szyfry to niezwykle ciekawa, ale bardzo silnie utajniana dziedzina. Nadal na przykład nie ma dostępu do źródeł strony rosyjskiej.
    [Show full text]
  • Kontrwywiad Ii Rp (1914) 1918–1945 (1948)
    KONTRWYWIAD II RP (1914) 1918–1945 (1948) Tom VI pod redakcją Jacka Biernackiego i Bogusława Kubisza Warszawa 2019 Zespół redakcyjny: Elżbieta Dąbrowska („Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”) Bogusław Kubisz (Wydawnictwo Bellona, redaktor prowadzący) Jacek Biernacki (Wydawnictwo Bellona, redaktor merytoryczny) Bogusława Jędrasik (korekta) Recenzent: prof. dr hab. Wojciech Włodarkiewicz Projekt okładki: Katarzyna Głowacka Skład i łamanie: Plus 2 Witold Kuśmierczyk © Copyright by Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralny Ośrodek Szkolenia i Edukacji im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota” Emów 2019 ISBN 978-83-953038-3-8 Wszystkie artykuły zamieszczone w publikacji wyrażają poglądy autorów Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralny Ośrodek Szkolenia i Edukacji im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota” w Emowie 05-462 Wiązowna, ul. Nadwiślańczyków 2 Redakcja tel. (+48) 22 58 58 613 fax. (+48) 22 58 58 645 e-mail: [email protected] www.abw.gov.pl Przygotowanie publikacji do druku: Dressler Dublin sp. z o.o. ul. Poznańska 91, 05-850 Ożarów Mazowiecki Wydawnictwo Bellona ul. Hankiewicza 2 02-103 Warszawa Zamknięto i oddano do druku we wrześniu 2019 r. Druk: DRUK-INTRO ul. Świętokrzyska 32 88-100 Inowrocław Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości Kontrwywiad II RP 3 Spis treści Słowo wstępne Szefa ABW . 5 Od Redakcji . 7 Wojciech Giermaziak Generał Bolesław Wieniawa-Długoszowski – tajemnica życia i śmierci . 9 Andrzej Krzak Defensywa II Rzeczypospolitej – powstanie i kształtowanie się kontrwywiadu wojskowego po odzyskaniu niepodległości (1918–1923) . 26 Marek Świerczek Zdrada POW z 1920 roku . Próba dekonstrukcji mitu politycznego . 41 Andrzej Chmielarz Organizacja obiegu przechwyconych depesz sowieckich w 1919 r . 51 Wojciech Skóra Trudne początki polskiego wywiadu płytkiego .
    [Show full text]
  • Studia Administracji I Bezpieczeństwa Nr 7
    Studia Administracji i Bezpieczeństwa Public Administration and Security Studies 2019 nr 7 Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim Gorzów Wielkopolski 2019 Honorowy patronat – Rektor Akademii im. Jakuba z Paradyża prof. dr hab. Elżbieta Skorupska ‑Raczyńska Redakcja prof. dr hab. Bogusław Jagusiak (redaktor naczelny), dr Anna Chabasińska (zastępca redaktora naczelnego), dr Joanna Lubimow (sekretarz) Rada naukowa Członkowie: Członkowie goście: prof. dr hab. Zbigniew Czachór prof. Veysel Dinler prof. dr hab. Janusz Faryś prof. dr hab. Franciszek Gołembski prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk prof. Cristina Hermida del Llano prof. dr hab. Andrzej Pepłoński prof. dr hab. Ryszard Ławniczak prof. dr hab. Roman Sowiński prof. dr hab. Piotr Mickiewicz prof. AJP dr hab. Paweł Leszczyński prof. Olegas Prentkovskis prof. nadzw. dr hab. Alicja Młynarczyk prof. Miruna Tudorascu prof. AJP dr hab. Jerzy Rossa prof. dr hab. Wołodymar Welykoczyj prof. nadzw. dr hab. Bartosz Kołaczkowski prof. dr hab. Wojciech Włodarkiewicz dr hab. prof. nadzw. Joachim von Wedel prof. dr hab. Marek Żmigrodzki dr Jacek Jaśkiewicz dr hab. prof. UG Tadeusz Dmochowski dr Robert Maciejczyk dr hab. prof. WAT Adam Kołodziejczyk dr Aleksandra Szczerba‑Zawada dr hab. prof. WAT Piotr Kwiatkiewicz dr Andrzej Skwarski dr hab. prof. UG Jarosław Nicoń dr Piotr Lizakowski dr hab. inż. prof. WAT Gabriel Nowacki dr hab. inż. prof. WAT Janusz Rybiński prof. nadzw. UŁ dr hab. Tomasz Tulejski dr hab. prof. WAT Jerzy Zalewski dr hab. Marek Ilnicki kmdr. dr hab. Grzegorz Krasnodębski dr hab. Jerzy Stańczyk kmdr. dr hab. Jarosław Teska Recenzent prof. WAT dr hab. Marek Adamkiewicz prof. dr hab. Waldemar Kaczmarek Adiustacja: Agata Libelt Skład: Agata Libelt Projekt okładki: Jacek Lauda © Copyright by Akademia im.
    [Show full text]
  • Żołnierze Niezłomni W Polskiej Prasie Niepodległościowej W Wielkiej Brytanii Z Lat 1945-1956 Ze Zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Żołnierze Niezłomni w polskiej prasie niepodległościowej w Wielkiej Brytanii z lat 1945-1956 ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Żołnierze Niezłomni w polskiej prasie niepodległościowej w Wielkiej Brytanii z lat 1945-1956 ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej Tom 3 bibliografia selektywna do 2018 roku Warszawa 2018 Wstęp: dr Jan Tarczyński Dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Wybór i przygotowanie materiałów pod nadzorem merytorycznym dr. Jana Tarczyńskiego: Elżbieta Barańska, dr Piotr Dobrowolski, Robert Kopacki, Magdalena Masłowska-Szczerba, Irena Sawicka, Maksymilian Sokół-Potocki, Lidia Tokarska Skład i łamanie bibliografii: Elżbieta Barańska Opracowanie graficzne: Beata Dymczyk Projekt okładki: Daniel Czarnecki, Anna Szacoń © Copyright by Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego ISBN 978-83-63050-64-1 Druk i oprawa: Agencja Reklamowa „Czarno na Białym” Wstęp Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w 2016 roku wydała pierwszy tom publikacji Żołnierze Niezłomni w polskiej prasie niepodległościowej w Wielkiej Brytanii z lat 1945-1956 ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej. T. 1, Lata 1945-1947. Rok później ukazał się tom drugi, obejmujący artykuły opublikowane w latach 1948-1956. Wydawnictwa zawierały wybór najważniejszych tekstów zamieszczonych na łamach następujących tytułów prasowych: „Dzien- nik Polski i Dziennik Żołnierza” (obecnie „Tydzień Polski”), „Polska Walcząca.
    [Show full text]