LIJST VAN ADVERTEERDERS Vrijheid en veertiendaagse uitgave van de Volkspartij voor Atelier 7, Groningen 1 Hotel Aux Mille Etoiles, Les Marécottes Democratie I Restaurant Bistroquet, Den Haag I Restaurant La Cloche, Lei­ Vrijheid en Democratie den I Hotel Edenhof, Zwammerdam I Kasteel Erenstein, Kerk­ rade I Stichting Internaat Ter Apel, Ter Apel I Jan Hamer en Co. b.v., Heerhugowaard IC. H. van der Have b.v., GoudriaanI Hypotheek Centrum voor Academici, Rotterdam I In 't Silver­ huys Juwelier Rikkoert, Schoonhoven I lnjection Nederland, Hagestein I Keesing B.V. Uitgeverij, Amsterdam I Klokkenfa­ briek v.d. Meulen, Scharsterbrug I Het Noorden, Groningen I NUMMER1295 Petit Hotel Restaurant Otten, Amsterdam I Randstad Bewaking 20 december 1983 b.v., Amsterdam I Het Kasteel van Rhoon, Rhoon I Uitgeverij Sassenhein, Haren I Wijnkoperij Hein Smeenk, Amsterdam I Stichting Internationaal Instituut Energiezaken, Zeist I There­ sia PC, Amsterdam I De Waaijer + Partners b.v., Arnhem Hoofdredacteur: Advertentie­ Reny Dijkman exploitatie Bureau Redacteur Buitenland: Van Vliet b.v. Victor Hafkamp Postbus 20 2040 AA Zandvoort Parlementair Tel.: 02507-14745 WINTERSPORTHOTEL EDENHOF redacteur: in het sneeuwzekere Lenzerheide (Zw.) Miehiel Krom heeft nog KAMERS VRIJ. Halfp. vanaf Zw.fr. 60,-. Vormgeving: Druk Siem Willems Ten Brink Meppel b.v. Vraag naar onze 12 pers. comfortabele hotelbusreizen. Inl. bij de Ned. Hotelier, B. de Geus, Vinkebuurt 6, 2471 XC Zwam­ Redactie-adres en merdam, tel.: 01726- 15520; b.g.g. Rest. De Watergeus- Noor­ Abonnementen­ Abonnementen den (Gem. Nieuwkoop), tel.: 01724-8398. administratie: voor niet-leden/ 16,50 Algemeen per jaar Secretariaat VVD Koninginnegracht 57 2514 AE brieven voor het 's-Gravenhage 24 januarinummer Telex33564 moeten uiterlijk r ~~ ~ t.n.v. VVD Den Haag 13 januari HOTELII KASTEEL Tel. 070-614121 binnen zijn RESTAURANT~-~~. ERENSTEIN DE NIEUWE TROTS VAN LIMBURG: EEN SCHITTEREND KASTEEL HOTEL! • 45 Luxe kamers met alle comfort • Ligging in Anstelvallei (300 ha) • Romantische Bar met open haard • Serre met uitzicht op rustieke hinnenplaats • Perfect uitgerust Sauna en Fitness centrum • Congresaccommodatie: 10-300 pers. • Restaurant Kasteel Erenstcin: festijn voorculinaire fijnproevers • Vlakbij Maastricht, Aken, Luik en Ardennen: ideale etappeplaats voor Uw vakantiercis • Gastronomisch-. Weekend-, Vakantie- en Rietkerk, de meest getergde minister in 1983 Vergader arrangement (Foto: Studio Kortlandt) • I-pers. kamer: fH0,00/2-pers. kamer: f90,00 • Memhre "'Les étapes du Bon Goût"" Oud Erensteinerweg 6, 6468 PC, Kerkrade/045-461333, Telex: 56348 ERENS Gesprek met minister Rietkerk \\:fRRAS.\f\Dlc C0.\181.\A 1IC. \A.\ UC\\L\DLIJI. ( IJFLLR F.\" WOfJFR\ ( 0.\IFOR~ Algemene Beschouwingen Senaat

Jaarvergadering JOVD

Anita Wagernakers over het Emancipatiethema op het congres

Jan te Veldhuis: Daarom zit ik niet RESTAURANT in de zaal

Kloksteeg 3 Leiden Telefoon 071 123053 Beschrijvingsbrief Jaarvergadering Duidelijkheid

"Twaalfeneenhalfprocent financieringstekort. 165 miljard staatsschuld. Dat zijn heel mooie woorden, maar het gros van de mensen zegt het weinig ofniets. We moeten rekening houden met het feit dat niet iedereen hogeschool ofuniversiteit heeft.Als een verkoper een technisch produkt verkoopt, dan is het bijzonder verleidelijk om de klant met een hele hoop vakjargon om de oren te slaan, maar hij zal niets verkopen ... " Aldus een brief van een onzer leden, die vergeefse pogingen deed door te dringen tijdens de telefonade van onze bewindslieden en kamerleden op 31 oktober.Alle lijnen waren voortdurend bezet. Hij vroeg om duidelijkheid. Dat is ook in 1983 het streven geweest van de VVD. Gelukt is het blijkbaar niet altijd, maar het was wél het uitgangspunt. Hoe meer communicatie­ mogelijkheden er komen, des te moeilijker wordt het om de kern eruit te halen: de essentie waar alles om draait. Voor de VVD-top is dit eerste re geringsjaar een slopende periode geweest. Men kon niet volstaan met het eenmalig presenteren van een voorgenomen beleid, maar men moest herhalen. Ook uitleggen waarom sommige zaken bijgesteld moesten worden ofgewoon niet doorgingen. Zo gaat dat nu eenmaal binnen eeh coalitiekabinet. Naast Vrijheid en Democratie ontstond voor het kader en de intens geïnteresseerde leden de VVD-Expresse, waarin' wekelijks het parlementair gebeuren wordt besproken. Als redactie van Vrijheid en Democratie hebben we in het afgelopen jaar getracht zo helder en duidelijk mogelijk te zijn, omdat wij u intens bij alle partij- en politieke zaken willen betrekken. Het is aan u om daar wel of niet op te reageren door activiteiten binnen de VVD te ontplooien. In 1984 zullen de Europese verkiezingen worden gehouden. Een schijnbaar "ver" gebeuren, maar waar onze Nederlands-Europese kamerleden tezamen met die van negen andere landen proberen tot een eenheid te komen. Een heel zware klus, maar we geloven erin! Ook ná het mislukken van de topconferentie vanAthene. Geen kind leert lopen zonder te vallen en geen mens haalt de volwassenheid zonder blunders te slaan. Het vereist een gigantisch groeiproces om tot een goed Europees parlement te komen met een behoorlijke zeggingskracht; om een soort Europese verenigde naties te bereiken. De geschiedenis heeft ons geleerd: vroegerwaren steden autonoom, daarna gewesten en nu nog- deels - landen. Maar de geschiedenis stopt niet. Wanneer u een globe pakt en u prikt een speld in Nederland, dan is Nederland totaal bedekt. Dat geeft relatief onze huidige zeggingskracht weer. Laten we in 1984 rustig doorgaan op de ingeslagen weg. Het is niet de makkelijkste. Het vraagt van ons allen inspanningen, maar er is - na een vredige Kerst -genoeg reden om door te knokken.

DOCUMENTA~ECENTRUM N6DERLANDSE POL\TIEKE PARTIJEN

1 20 december 1983 .., '

Hij siert de laatste cover van dit jaar: Koos Rietkerk, tegemoet te komen aan de centrales. Maar zij moeten ook de problemen minister van Binnenlandse Zaken. In de nog hektische van het kabinet inzien. Ik acht het periode van de novemberstakingen lukte het me hem even mogelijk dat we elkaar kunnen vinden. aan de telefoon te krijgen. "Ik wil alleen maar weten, hoe U Als we een contract voor een paar jaar deze maanden hebt bestáán," zeg ik hem. En dat zijn precies kunnen sluiten dan weten de de opmerkingen die je niét tegen mr. J. G. Rietkerk moet ambtenaren waaraan ze toe zijn. Men moet beseffen dat het kabinet dit maken. Het eerste wat hij zegt als we elkaar op 7 december beleid moet voeren om de - twee dagen voordat de stakingen officieel worden economische neergang te keren. beëindigd-: "Je moet het niet dramatiseren. Ik denk dat Van Wanneer nu de 3 % korting voor 1984 der Scheur het zwaarder heeft gehad." een feit zal zijn, betekent dit dat de Deze uitspraak is typerend voor minister Rietkerk. Geen kansen stijgen, dat een dergelijke korting in de komende periode niet fuss, geen ophef. Hij is ingehuurd voor deze zaken. nog eens hoeft. Het is nu de tijd waarin beide partijen eens rustig moeten nagaan wat mogelijk is. We zitten nu in een fase van informele contacten. Telefoontjes. En," zegt hij elke Rietkerk: volgende vraag in die richting afkappend, ,;informeel is informeel. ,,Het -gaat erom Dus geen mededelingen naar buiten." dat we samen Waardering Niet alleen inhoudelijke zaken vormden het verschil aan de verder moeten'' conferentietafel, ook karakterologisch zaten daar uitersten. Van De rust in het land is weer hersteld. De vakbondsleiders kan men niet post wordt weer bezorgd en de treinen _verwachten dat zij onderkoeld hun lopen weer. Het huisvuil verdwijnt achterban in het geweer brengen. Dat langzamerhand uit de twee grootste lukt niet. Minister Rietkerk steden. Geen kleumende passagiers daarentegen spreekt nimmer met meer bij bushalten, omdat bussen het grote gebaren en stemverheffing. Hij wegens "spontane" acties af lieten is geen toneelspeler. Wat hijzelf in een weten. Nederland ziet er weer redelijk weekbladartikel typeert als "een normaal uit na anderhalve maand gebrek aan charisma" zou wel eens loopgravenoorlog. Een oorlog, die door een geheel eigen aantrekkingskracht een groepje randfiguren, tot woede kunnen hebben. Zijn absolute zowel van de vakcentrales als van het eerlijkheid, zijn loyaliteit door dik en kabinet, werd toegespitst op de dun. Hij heeft dat al zo vaak bewezen. hoofdfiguren: Rietkerk en Van der Als fractieleider tijdens het kabinet­ Scheur. Van der Scheur moest met VanAgt I, toen de heel wat kleinere zijn gezin onderduiken en Rietkerk VVD-fractie heel wat heeft moeten kreeg thuis weer eens een ander slikken via haar fractievoorzitter. "Ik telefoonnummer- vanwege getreiter zat daar om het kabinet de rit uit te via een eveneens geheime lijn- en hij laten zitten. Dat is gelukt." Geluidloos werd omringd door persoonlijke trad hij terug toen Wiegel het beschermingsambtenaren. fractievoorzitterschap weer op zich Gaat dit het patroon worden voor elk nam. En nu minister ... najaar? Rietkerk: "Ik hoop van harte Koos Rietkerk is een van_de pilaren dat we elkaar vinden. Het gaat erom waar de éénbeid van qe VVD- waarop dat we samen verder moeten. Ik ben men in andere partijen zo jaloers 'is -op bereid om afspraken te maken, om rust. Dat vraagt méér dan het

2 ,_.,., ,, __ , wegcijferen van zichzelf. Dat vereist van 3';2 % naar 3 %. Bovendien lag in acties al na de 5de oktober begonnen. ook een heel grote politieke kennis; het die fase een voorstel op tafel om te Dat men al vóór het overleg van 2 aanvoelen van de ademhaling van de komen tot normering van de november zei: "Dit is een diktaat. We partij. Maar hij is zeker geen doetje. loonruimte voor ambtenaren. gaan aanzetten tot acties. Dat was op Alleen zijn zeldzame woede richt zich Daarnaast waren wijzigingen mogelijk zijn minst te vroeg. Ik had niet direct op de betrokkene en als de zaak in de arbeidstijdverkorting en bestond verwacht dat de acties deze intensiteit is uitgesproken is het over en uit. de mogelijkheid om te pratenover zouden krijgen. In werkgroep a - de Tijdens de onderhandelingen viel dan uitbreiding van de VUT-regelingen. financieel-economisch-sociale groep ook wel eens te beluisteren: "Waarom Dat had het kabinet een fors bedrag ter voorbereiding van het chargeert hij niet? Waarom heeft hij gekost. Ik betwist elk verhaal dat we regeerakkoord- waren deze lijnen al bijvoorbeeld geen vijf procent van de met dictaten zijn gekomen." uitgezet. ambtenaren gevraagd om bij drie Het lijkt wel of het het kabinet kwalijk procent de bonden het beeld van een wordt genomen, dat het probeert het overwinning te laten?'' Minister Verzet regeerakkoord waarop het zijn Rietkerk, zichtbaar geïrriteerd: "Ik mandaat heeft gekregen, uit te voeren. hou niet van dat soort spelletjes. Dat In de wandelgangen te Lunteren was doorgeprikt. Door zo'n bod tijdens het congres van de Staten- en verkeert een schijnbaar Raadsleden van de VVD waar Mogelijkbeden onderhandelingsvoordeel in het Rietkerk een gloedvol betoog hield op tegendeel. Wat me goed heeft gedaan 4 november hoorden we: "Die man is Minister Rietkerk benadrukt: "Als we is, dat we ondanks de heel zware, in een paar maanden vijf jaar ouder nu door de zure appel heenbij ten, moeilijke besprekingen met een geworden." Ter geruststelling: de neemt de mogelijkheid toe om de geweldige kloof tussen de opvattingen kettingrokende, vermoeid uitziende positie van de ambtenaren duidelijker de persoonlijke verhoudingen goed minister zag er tijdens dit interview te maken. Dat de ambtenaren bezwaar hebben kunnen houden. Ik heb alle stukken beter uit en rookt weer maken om als sluitpost van de respect voor de centralevoorzitters aan aanzienlijk minder. begroting te fungeren, vind ik terecht. de andere kant van de tafel." Het verzet, zoals dat uit de centrales Maar aan de andere kant wil dat niet Wél bestrijdt hij dat de kwam, is scherper geweest dan hij zeggen dat de ambtenaren het onderhandelingen begonnen met een verwacht had. "We hebben al met het standpunt kunnen innemen niets met dictaat van zijn kant. "Je kunt niet regeerakkoord laten weten wat de dit kabinet te maken te hebben." onderhandelen vanuit het geven dit fs koers moest zijn," zegt hij. "Dat wordt Als ambtenarenbaas zeg ik: het. Maar we zijn op drie punten nu al te makkelijk vergeten. Wat mij "Ambtenaren hebben recht op een tegemoet gekomen aan de centrales. gedurende de afgelopen maanden het reële beloning. Aan leegloop hebben De korting zou teruggebracht worden meest heeft teleurgesteld, is dat de we niets. We moeten ernaar streven om een gelijke loonontwikkeling met de particuliere sector te herstellen." Koos Rietkerk kreeg gedurende de laatste ledenvergadering een ovatie, die hem wél goed heeft gedaan, maar die hij- zittend in zijn stoel­ onderging. Verheugd over de trouw van "zijn" VVD-achterban, maar tegelijk met de hem aangeboren relativiteitszin zegt hij: "Binnen zeven maanden kreeg ik tweemaal zo'n applaus. Eérst omdat ik geen twee procent wilde korten - dat was omdat ik in januari een akkoord had gesloten voor het jaar 1983 dat ik niet wilde openbreken- en nu omdat ik drie procent kort." Het komt niet in hem op dat zijn standvastigheid en loyaliteit wel meer dan een ovatie waard zijn. Reny Dijkman • Foto's: Studio Kortlandt 3 20 december 1983 De LANDDAG Scholing en Vorming

Deze wordt gehouden op 4 februari 1983 in "Kobus aan de Poort" te Amersfoort. Aanvang 10.00 uur. Sluiting om ongeveer 16.00 uur.

Deze dag is bestemd voor alle functionarissen binnen de VVD die zich met scholingswerkzaamheden bezighouden. Zij zullen op die dag het nieuwe jaarprogramma gepresenteerd krijgen, onderling van gedachten kunnen wisselen en per regio met elkaar kunnen praten. Op deze dag zal: - Vice-voorzitter Liesbeth van Raalte­ zich om de tafels schaart zodat tijdens verzorgd door de heer J. van Lier. Hij Tuijnman een korte nabeschouwing de lunch nuttige en ellendige zal u nog enkele behartigenswaardige houden over de cursussen die in 1983 ervaringen kunnen worden zaken over het organiseren van werden gegeven. Het was een absoluut uitgewisseld. cursussen vertellen. Afsluiting plenair topjaar, maar daarover zal zij u zelf De middag is gereserveerd voor een met rondvraag. wel inlichten; scholings-en vormingsmarkt. Op Alle aanwezigen ontvangen gratis het - Hans van den Broek het verschillende plaatsen in het gebouw jaarprogramma. Degenen, die verstek jaarprogramma 1984 presenteren met kunnen de kamercentrales en de laten gaan, kunnen dit programma na de nodige toelichtingen. In bijgaand organisatie Vrouwen in de VVD plus 4 februari na storting van/ 4,50 thuis kader treft u alvast een aantal de jongerenorganisatie JOVD hun ontvangen. Onderstaande bon in een activiteiten die u in uw agenda 1984 in regionaal programma voor de eigen gefrankeerde envelop zenden naar kunt boeken; vormingsfunctionarissen presenteren. VVD, Koninginnegracht 57, Haya van - cursusleider Jan Jaap Wessel u Bovendien zijn de meeste trainers Somerenstichting, 2514 AE Den toespreken over: "Een nieuwe aanwezig om op directe vragen te Haag. cursus ... hoe kijk ik tegen de VVD antwoorden. Deze werkdag is een aan?" ideale gelegenheid voor oud­ gedienden om nieuwe Rond lunchtijd volgt dan een regionale vormingsfunctionarissen in te werken. opsplitsing, waarin men groepsgewijs De afsluiting van deze dag wordt

~-~,~;:~~---...~·,.:'"~#;~ .. ,,.)~it·~:.:, hierlangs afknippen s.v.p. blokletters ';: Data 1984 i' 18, 19 en 20 mei: Landelijke Vormingscursus-vervolg Ondergetekende: 6, 7 oktober/ 10, 11 november: Landelijke Vormingscursus Naam: ...... Landdag: presentatie jaar Adres: ...... programma 1984, 4 februari ii~ Postcode: ...... Woonplaats: ...... Landdag: presentatie jaar '"; Functie in de VVD: ...... programma 1985, 24 november zal op de landdag aanwezig zijn. Handtekening: Politieke Scholingscurus Vrouwen: 28 november Pensioen? Wat aan doen!

Wie iets doet om zijn pensioen op te vijzelen Voorbeelden bij een koopsom van mag - binnen bepaalde grenzen - de kosten f 15.339,- (tevens het maximum aftrekba­ daarvoor aftrekken van zijn inkomen. re bedrag). Deze voorbeelden zijn gebaseerd op tarieven Bij een belastbaar inkomen van f 54.000,­ van gerenommeerde Nederlandse verzeke­ komt op die manier ruim 50 % van de pen­ raars, voor u geselecteerd door het Assuran­ sioenkosten voor rekening van de Staat der tie Centrum voor Academici. Nederlanden (ca. 40 % besparing I. B., ca. 13 % besparing AOW I AWW-premie). leeftijd uitkerings- gegarandeerd goed voor een Bij een belastbaar inkomen van f 80.000,­ nu leeftijd kapitaal levenslang à f 90.000,- is er alleen nog sprake van pensioen* l.B.-voordeel, maar dan wel zo'n 60% en bij 69.945,- f 8.400,- inkomens boven de ton is al gauw sprake van 41 62 f 65 -69.032,- -8.800,- 65 % oplopend tot 72 % voor de topinko­ 45 60 -32.149,- -3.700,- mens. 50 50 65 -49.247,- -6.300,- -32.460,- -4.100,- Kort gezegd: kosten voor pensioenverbete­ 55 65 ring komen voor de helft of méér voor reke­ * Op basis van de huidige lijfrente-tarieven. ning van de fiscus. Het is ook mogelijk kapitaalaanspraken in Nu hebben veel vrije beroepsbeoefenaren U.S. $ te kopen, waarbij het gegarandeerde een voorzichtige instelling en een hekel aan rendement hoger zal zijn. langlopende premie-verplichtingen. Een hogere of lagere dollarkoers t.z.t. bete­ kent meer of minder ter beschikking krijgen. Welnu, voor hen is er een heel aantrekkelijke Nadere informàtie verstrekken wij gaarne. ad hoc-methode, die luidt: stort een koop­ som en "koop" daarmee een stuk inkomen Indien uw belangstelling is gewekt, bel even voor later. (De koopsom geeft recht op een 010-132 136, of schrijf een kaartje briefje gegarandeerd kapitaal na een aantal jaren. I aan Assurantie Centrum voor Academici, Dit kapitaal wordt alsdan gebruikt om op het Postbus 123, 3000 AC ROTTERDAM. leven van een dan te kiezen persoon een lijf­ (Gevestigd in het Bouwcentrum te rente- of pensioen, zo u wilt- voor een dan Rotterdam, als zusterorganisatie van het vast te stellen periode te nemen. Bij eerder Hypotheekcentrum voor Academici.) overlijden wordt de betaalde koopsom geres­ titueerd).

voor academici

010- 132136 POSTBUS 123 3000 AC ROTTERDAM

20 december 1983

~ Cl ------J zwijgende ambtenaren moesten leden en belangstellenden :s- middags naar de algemene ledenvergadering in Alkmaar op 2 en 3 december. foto2. Een gesprek tussen de VVD en de ambtenaren vond ter plekke plaats. foto3. .. NEE tegen de kortingen" meldt de ABVA/KABO. foto4 . .. JA voor het regeringsbeleid" meldt de VVD-vergadering. Minister Rietkerk kreegeen daverend applaus van enkele minuten voor zijn vasthoudendheid in het ambtenarenconf/ict. foto5. Een ouderwetse ledenvergadering bestaat niet meer. In de zaal zat een groepje uitkeringsgerechtigden. Zij probeerden de toespraak van Ed Nijpels te verstoren. De JaRA was zeer alert. foto6. Het rumoer van de demonstrerende uitkeringsgerechtigden ging op een gegeven moment echt te ver. Ed Nijpels verliet tijdens zijn toespraak·het,spreekgestoelte en stelde de aètlevoerdef8 voor om na zijn bet90g het woord te voeren. ,,Maar laat mij dan eerst uitspreken." Een van de elernqnstranten sprak later de ' za4/toe. . ' J:fi*I~.'/~Ji,> .. )~ laatlcQn iedere · ' ·' .· · ··' stellenaan Prof dr. G. Zoutendijk

Algemene Beschouwingen Senaat Op verzoek van de redactie maakte VVD-senator H. F. Heijmans een samenvatting van de rede die senaats­ Iractieleider van de VVD, prof dr. G. Zoutendijk, bij de algemene beschouwingen in de Eerste Kamer uitsprak. Deze Eerste Kamer zal, als anderen reeds lang met kerstreces zijn, doorvergaderen op het Binnenhof, om een aantal wetsontwerpen dat te elfder ure vanuit de Tweede Kamer kwam op tijd "klaar te stomen" voor het Staatsblad. Zoutendijk: Vorig jaar kregen de senatoren vlak voor de Kerst bijna een meter post in huis. ,,Pakketvergelijking Het ziet er naar uit dat dit ook nu weer het geval zal noodzakelijk'' zijn, zelfs zonder PTT­ staking. We kunnen de VVD-fractie in de Eerste "Het vorige jaar eindigde ik mijn Op deze wijze sprak de liberale Kamer alleen maar sterkte beschouwing met te wijzen op fractievoorzitter in de Eerste Kamer, wensen en hopen met hen dat ontluikende sneeuwklokjes na de dr. G. Zoutendijk, aan het einde van zij enige tijd overhouden om winter van de premier. Ik hoop nu, dat zijn tweede termijn nogmaals zijn met de feestdagen in ze niet bedolven worden onder het afkeuring uit over de acties van schuim (op het Binnenhof), want dan ambtenaren en uitkeringstrekkers. huiselijke kring te zijn (en scheppen we een nieuwe winter. Hij was zijn algemene beschouwing dan niet verscholen achter Daaraan hebben we geen behoefte". ook met dit onderwerp begonnen. Ze de stukken!I). zijn "een eenzijdige behartiging van het eigenbelang, en de grens van wat Reny Dijkman • uit democratisch oogpunt toelaatbaar is, is bereikt of reeds overschreden. Het kabinet kan niet anders doen dan volhouden".

En passant haalde Zoutendijk het gegeven boven water, dat de AOW er netto geen 3, maar slechts ongeveer 0,5 procent op zal achteruitgaan. Geen wonder dat hij het kabinet aanraadde de noodzaak en het effect van bepaalde maatregelen via goede voorlichtingduidelijk te maken. Herstel van goede verhoudingen met de organisaties is van groot belang. Het door de vakorganisaties in de

8 Stichting van de Arbeid aangedragen "Mijn fractie zal wetsvoorstellen en voor zichzelf blijven zorgen; alternatief noemde de liberale nauwkeurig toetsen op hun volledige gelijkwaardigheid en een fractievoorzitter ogenschijnlijk uiterst maatschappelijke gevolgen." Als individuele benadering; zinvolle redelijk, maar in feite met enorme voorbeeld dat ook bij bestaande deregulering; alles doen om weer negatieve gevolgen voor het te voeren regelgeving de overheid toch duurzame, milieu-vriendelijke beleid. Dit geldt trouwens voor alle efficiënter kan werken noemde hij een economische groei te bewerkstelligen. linkse alternatieven, ook allijken ze in goede automatisering van de Liberalen propageren niet dat ieder de eerstkomende jaren een beter bevolkingsboekhouding, die wellicht maar voor zichzelf moet opkomen, resultaat te geven. Hij wees er in de tot een besparing van 100 miljoen maar wel dat ieder zich optimaal inzet Senaat nogmaals op dat beheersing en gulden kan leiden. zodat ook anderen daar beter van inkrimping van de collectieve sector Vervolgens bereed de.liberale worden. "We gaan in de richting van en een verbetering van het fractievoorzitter zijn twee meer individuele ontplooiing, maar ondernemingsklimaat de enige stokpaardjes: informatiseringsbeleid individualisme mag niet ontaarden in methode is om uit de problemen te en onderwijs. De PTT­ atomisering van de samenleving." komen. In dit verband is de verlaging telecommunicatie dient Onder het no-nonsense kabinet vindt, van de Vennootschapsbelasting van bedrijfsmatiger te kunnen werken. De volgens Zoutendijk, op het eerste groot psychologisch belang. verantwoordelijke bewindspersoon gezicht nog veel nonsense plaats -hij moet de mogelijkheid hebben om door noemde tien voorbeelden- maar het De algemene korting op de salarissen de PTT voorbereide beslissingen door lijkt meer dan het in feite is. Het van ambtenaren en trendvolgers is onafhankelijke deskundigen te laten kabinet heeft de moed getoond om echter alleen acceptabel wegens de toetsen. En wat het onderwijs betreft: onaangename maatregelen te nemen, uitzonderlijk slechte financiële positie de kwaliteit hiervan laat te wensen en de maatschappelijke weerstanden van de overheid. Het wordt wel de over. Er is een toenemende behoefte zullen groot blijven. Niet opzij gaan, hoogste tijd voor pakketvergelijking aan talent, creativiteit en leiderschap; raadde de liberale fractievoorzitter met als consequentie herwaardering een uniforme middenschool als enig Lubbers en de zijnen aan, ook niet als van de salarissen voor dit personeel­ schooltype past niet in dit beleid. verkiezingsuitslagen wijzen op een mede rekening houdend met zekere vlucht in het extreem rechtse - veranderingen op de arbeidsmarkt. Centrumpartij -dat wellicht een Flexibiliteit is van het grootste belang Vredesdemonstratie tijdelijk verschijnsel is omdat het er en pas als deze is hersteld kunnen de nauwelijks een ideologie op na houdt salarissen in de collectieve sector weer Zoutendijk zei onder de indruk te zijn en geen voorbeelden buiten de grenzen beleidsmatig worden gekoppeld aan gekomen van de vredesdemonstratie in heeft. Tenslotte nog een raad aan de de ontwikkeling van het nationale Den Haag. Maar als Nederland zou premier: "Stelt u zich niet te veel als inkomen. Als er nu nieuwe weigeren om kernwapens te plaatsen partijman op, want dan voorzie ik koppelingen worden geïntroduceerd• zou dit een signaal naar de Sovjet­ grote problemen". En een mededeling: bijvoorbeeld tussen Unie zijn dat een desintegratie van het "De VVD zal een loyale ambtenarensalarissen en sociale beleid onder druk van de publieke oppositiepartner blijven en het CDA uitkeringen -leidt dit opnieuw tot opinie mogelijk is. Bovendien zouden zal moeten wennen aan een verstarring. Uitkeringsgerechtigden de Amerikanen meer hun eigen weg springlevende, creatieve en dienen, aldus Zoutendijk, kunnen gaan en zich minder om zelfverzekerde VVD, die zich niet rechtvaardig behandeld te worden, Europa bekommeren. Ons land mag wenst te gedragen als het kleine maar de uitkeringen moeten wèl zich niet onttrekken aan de solidariteit broertje in de coalitie". kunnen worden opgebracht. . binnen de NAVO, maar het moet zijn • bijdrage leveren aan de verdediging, zowel op conventioneel gebied, als wat Nieuwe wildgroei betreft nucleaire taken en óók waar het de eventuele opstelling van Het kabinet is voortvarend met kruisvluchtwapens betreft. deregulering aan het werk. Toch is het Sprekende over de rol van de overheid de vraag of een geslaagde zei Zoutendijk dat het niet de vraag is deregulering-" wellicht de of de overheid zal terugtreden, maar belangrijkste sociale innovatie voor de hoe ze dat zal moeten doen. Hij komende jaren" -een blijvende noemde een aantal uitgangspunten: oplossing is, omdat hakken, snoeien en ieder dient een menswaardig bestaan bijknippen wellicht een nieuwe te kunnen leiden; de mensen moeten wildgroei niet kunnen voorkomen. zo veel mogelijk op eigen benen staan

20 december 1983 Karren maar ... op weg naar de verkiezingen voor Europarlement Voorlich ,,Europa'' in het Autotron te Drunen

De gezamenlijke kamercentrales van Noord-Brabant en Zeeland organiseren op zaterdag 28 januari 1984 een voorlichtingsdag over Europa en het Europees Parlement J voor VVD-leden, waarbij ook partners .·. en kinderen van harte welkom zijn. Deelname beperkt zich niet tot het :·:: gebied van de kamercentrales: ook "van buiten" kan men inschrijven. ~ ft:::· Voor de cursisten aan de I. t::· voorlichtingsdag en voor hun .. Dat zit wel goed daar in Drunen" c::. "aanhang" zullen parallel Henny Schalkwijk (V en S.) en Wils van der Voorn (Prop.) van de Bossche ::: ...•·. afzonderlijke programma-onderdelen Kamercentrale tijdens hun voorbereidingen van deAutotron-Europadag. (Foto: ..... worden verzorgd. Het Autotron van Dries v. Bergeijk) Drunen (nabij Waalwijk) leent zich : namelijk bijzonder goed voor een alternatief programma. Met name Voor deelname wordt van alle Postrekeninghouders kunnen gebruik voor kinderen heeft het Autotron veel bezoekers, cursisten en aanhang, een maken van gironummer 179035 van te bieden, zodat er voor "elck wat bijdrage van f 6,25 per persoon de Nederlandse Middenstandsbank wils" kan worden geboden en niemand gevraagd; in dit bedrag zijn het entree (NMB) te Zierikzee onder zich zal vervelen. tot hetAutotronen de kosten voor een vermelding: t.g;v. rekening eenvoudige gemeenschappelijke 66.64.83.000 KC Zeeland VVD in de Aan het cursistenprogramma verlenen broodjeslunch inbegrepen. Drankjes kolom "mededelingen" op het o.a. Hendrik Jan Louwes en Koos je zijn voor eigen rekening. girobiljet. Bins hun medewerking. Inschrijving geschiedt door middel Er zal op de zelfwerkzaamheid van de van bijgaande bon, die voor 10 januari Er is plaats voor circa 120 cursisten; deelnemers een beroep worden gedaan 1984 moet zijn ontvangen door C. M. aan deelname van aanhang zijn geen door middel van een workshop. J. Pilaar- Wevershoek 33-4301 BM beperkingen gesteld. Inschrijving Voor de aanhang zijn er de attrakties Zierikzee (tel. 01110- 5046). geschiedt op volgorde van van het Autotron, alwaar naar gelang Gelijktijdig dient de verschuldigde binnenkomst. Na ontvangst van uw van leeftijd kan worden deelgenomen bijdrage per persoon binnen te komen overschrijving worden aan een speurtocht, men zich kan op bankrekening 66.64.83.000 ten toegangsbewijzen, lunchbonnen en het amuseren met het spannende mini­ name van Kamercentrale Zeeland volledige programma aan u racecircuit, er oude racefilms VVD, pja Weststraat 21 te Dreischor. toegezonden. • vertoond worden en voor de allerkleinsten een kleurwedstrijd op het programma staat. Voor de winnaars van wedstrijdonderdelen zijn er natuurlijk wat prijsjes. Als de weersomstandigheden het toelaten, zullen ook de Oldtimerbaan en de verkeerstuin buiten aftrek vinden, maar binnen is er al genoeg te beleven. Ook voor de cursisten is tijd ingeruimd om rond te kijken in het Autotron, waaraan Anton Pieck artistieke medewerking heeft verleend. U wordt verwacht tussen 10.00 en 10.30 uur. Voor de sluiting zal een lid van de ministerraad worden uitgenodigd. Het ligt in de bedoeling dat u voor 17.00 uur de thuisreis weer kunt aanvaarden.

10 - ambtenaren geen wetsbepaling is, die hen recht op staking toestaat, en Mogen ambtenaren evenmin een wetsbepaling, die hen deelname aan een staking verbiedt. Terwijl politiek het stakingsrecht voor staken? ambtenaren- als uiterste middel­ feitelijk erkend is, zijn de modaliteiten daarvan nog niet geregeld. Dat is de Lange tijd is het aan ambtenaren reden, dat tijdens de laatste acties van zonder meer verboden geweest om te verschillende zijden de rechter is staken. Om precies te zijn van 1903 tot benaderd (en dus niet vooral door de 1980 gold er voor hen strafrechtelijk regering, zoals een Amsterdamse stakingsverbod. Begin 1980 wordt het rechter suggereerde). betreffende_artikel van het wetboek van strafrecht ingetrokken. Duidelijkbeid gewenst Vlak daarna volgde een tweede ontwikkeling: Nederland ging over tot Gelukkig is hierbij weer eens duidelijk ratificatie van het Europees Sociaal geworden, dat de Nederlandse Handvest, waardoor het recht van rechterlijke macht in volstrekte werkstaking werd erkend. Maar daar onafhankelijkheid rechtspreekt. Maar moet wel iets bij verteld worden. Bij dat op haar in deze situatie van grote die ratificatie werd een voorbehoud maatschappelijke spanningen een De afgelopen weken heeft gemaakt met betrekking tot zware verantwoordelijkheid ligt, zal Nederland opnieuw in ruime werknemers in overheidsdienst. wel niemand ontkennen. De VVD is mate kennis gemaakt met . De bedoeling daarvan was niet om aan dan ook van mening, dat het het verschijnsel van ambtenaren het stakingsrecht te wetsontwerp nu spoedig moet komen, onthouden. Integendeel, het zodat de wetgever over de hoofdzaken stakende en actievoerende voorbehoud werd gemaakt met de rond ambtenarenacties duidelijke ambtenaren. Naarmate de uitdrukkelijke bedoeling hun recht op uitspraken kan doen. Wij denken acties langer duurden, en staking in een wet te regelen. Ook de hierbij bijvoorbeeld aan het bepalen hun gevolgen meer Tweede Kamer wilde dat. Zij welke ambtenaren in geen geval aan beklemtoonde de tijdelijkheid van het collectieve acties zullen mogen merkbaar werden, nam de voorbehoud door aanneming van een discussie over hun deelnemen, zoals politie-ambtenaren, motie van toenmalige VVD Tweede militairen, brandweerlieden en geoorloofdheid toe. Kamerlid De Voogd, waarin- kort mogelijke andere categorieën. Ook de Tweede­ gezegd - de regering werd uitgenodigd Daarenboven zal in verband met de Kamerfractie van de VVD om voor I januari 1981 nadere vaak verstrekkende gevolgen van kreeg veel brieven en voorstellen aan het parlement te doen ambtenarenacties de bevoegdheid van ter regeling van de uitoefening van het de regering om in te grijpen ingeval de telefoontjes over de stakingsrecht door openbare orde of de volksgezondheid ambtenarenacties, waarbij overheidspersoneel. Op dit punt nu is ernstig gevaar Jopen dienen te worden men om verduidelijking er een probleem ontstaan. Ondanks de geregeld, alsmede de positie van vroeg. Om die reden geven inspanningen van verschillende . werkwillige ambtenaren. En ook zal er de 2e Kamerleden Jan Kees ministers van Binnenlandse Zaken IS duidelijkheid moeten zijn over de bij tot nu toe nog geen wetsontwerp aan collectieve ambtenarenacties Wiebenga en Benk Korthals het parlement voorgelegd. Dat ligt toegestane methoden. Een van de hier een kort overzicht van mede aan de kabinetswisselingen. criteria, waaraan voldaan dient te de stand van zaken. Minister Van Thijn wilde het door zijn worden is, dat evenredigheid moet zijn voorganger Wiegel opgestelde tussen het doel dat beoogd wordt en wetsontwerp aanpassen, terwijl het actiemiddel, dat gehanteerd interim-minister Rood geheel afzag wordt. Dit mede in verband met van het indienen van een voorstel. eventuele schade, welke burgers, Minister Rietkerk heeft echter de bedrijfsleven en de overheid zelf draad weer opgepakt. Een concept­ kunnen lijden, vooral bij een lange wetsontwerp heeft medio 1983 de duur van een actie. Het gebruik van instemming van het kabinet gekregen overheidsmateriaal, zoals en ligt nu ter bespreking bij het dienstwagens, is daarbij georganiseerd overleg in vanzelfsprekend uit den boze. ambtenarenzaken. Daarna zal het opnieuw naar het kabinet en de Raad Al met al is te hopen dat er liefst van State moeten alvorens het bij de spoedig een grotere duidelijkheid Tweede Kamer kan worden ingediend. komt rond alles wat met het voeren van Kort gezegd komt de huidige situatie collectieve acties door ambtenaren in wezen erop neer, dat er voor samenhangt. •

20 december 1983 Jan van de Ven Buitenlandse Europa Mdeling te New York opgericht

regionaal beleid op een laag pitje blijft Het was op een regenachtige staan, dat er geen geld vrijkomt om namiddag dat op 12 oktober jl. het vervoersbeleid te ontwikkelen. te New York de afdeling Maar een niet vergroten van de eigen buitenland New York/USA inkomsten van de gemeenschap is niet werd opgericht. Moeten we ons laten ontmoedigen het einde daarvan. De oprichting werd eerst door een mislukken van de Europese De betekenis van een falen in Athene opportuun nadat met de top in Athene? Ja en nee. is dat de landbouw een zware claim grondwetswijziging van 17 Ja, omdat het bijzonder vervelend is blijft leggen op het budget, tenzij bij februari 1983 de mogelijkheid dat regeringsleiders voor de zoveelste een volgende-samenstelling van de werd geschapen voor maal niet in staat blijken elkaar te begroting van partners tot de Nederlanders woonachtig in het vinden in een beleid om de overeenkomst komen dat de landbouw buitenland om hun stem uit te gemeenschap verder te ontwikkelen. minder uit de algemene middelen brengen. Dit zal voor de eerste Nee, omdat een niet bereiken van een krijgt toegewezen. keer geschieden n.a.v. de akkoord niet tevens het einde van die Voor de gemeenschap zou het verkiezingen voor het Europees gemeenschap betekent. inderdaad beter zijn als andere Parlement in mei 1984. De instellingen, in het bijzonder aspecten van de Naast het mede helpen bepalen Commissie en Europees parlement, gemeenschappelijkheid aan de orde van VVD-standpunten, via gaan door met hun werk. Ze zouden komen. Ze heeft immers aangetoond medewerking aan opstelling van graag over meer geld beschikken om op het terrein van de landbouw verkiezingsprogramma's etc., de gemeenschap verder uit te bouwen, succesvol te kunnen zijn. hoopt de afdeling een nauw maar als regeringsleiders niet tot een Laten we het erop houden, dat wat nu contct te leggen tussen overeenstemming kunnen komen om niet aan bod komt over enige tijd wel bezoekende VVD­ de afdracht van de btw te verhogen, een kans krijgt. Ondertussen kunnen functionarissen en de leden van om andere facetten van de verdragen wij, als kiezers, achter het parlement de afdeling, door het aan te pakken dan zal met de huidige blijven staan. Mogelijk is steun vanuit organiseren van exclusieve inkomsten moeten worden volstaan. de basis aan het EP voor de bijeenkomsten. Zeker, het is bijzonder teleurstellend regeringsleiders een aansporing om Tot voorzitter van de afdeling dat het sociaal beleid niet tot het over niet te lange tijd wel met New York/USA werd mr. J. H. ontwikkeling kan komen, dat het elkaar eens te worden. • A. (Hylke) Vinkeles Melchers benoemd. De heer Melchers is lid van de Buitenlandse Dienst en is tijdens zijn verblijf in Brussel van 1978 tot 1981 actief "1 geweest in de afdeling Brussel, '! welke afdeling hem destijds voordroeg voor een verkiesbare plaats voor de afgelopen verkiezingen voor de Tweede Kamer. De afdeling New York staat niet alleen open voor hen die in of rond de stad New York wonen, maar voor alle VVD-leden, waar dan ook woonachtig in de Verenigde Staten. Belangstellenden kunnen zich wenden tot het secretariaat van de afdeling New York/USA: Mevrouw Lily Kranenburg, 209 Bast 56th Street, apt. 5j, New York, N.Y.10022. Naast bovengenoemden hebben in het bestuur zitting genomen: Ir. Frank W. van den Berg en mr. Jan van Eek.

12 Anita Wagernakers

Stap in de goede·richting

Met het aannemen door de algemene arbeidstijdverkorting, individuele ledenvergadering van een viertal inkomensbenadering en het realiseren Effecten van projecten stellingen ten aanzien van het van een evenwichtige verdeling van emancipatiebeleid is weer een stap betaald en onbetaald werkbinnens-en Minder fraai was in dit licht bezien de gezet in de gewenste richting. buitenshuis. Dat emancipatie niet mag discussie de dag erna over criteria die Allereerst was daar een belangrijke worden beschouwd als een gesteld zouden moeten worden aan vcrklaring tegen het maken van welvaartsverschijnsel kwam naar projecten in het kader van onderscheid tussen personen naar ras, voren in de formulering dat de ontwikkelingshulp met het oog op hun geslacht, relationele voorkeur, economische recessie mensen niet· doelmatigheid. burgerlijke staat of levensovertuiging mag terugdringen in de Voor menigeen was de verbetering van in het onderwijs en de uitoefening van achterstandssituatie waaruit ze de positie van de vrouw geen bedrijf, beroep of openbare functie. gekomen zijn. aanvaardbaar criterium. Men vreesde De vcrgadering onderschreef het Stelling vier ging over het nemen van de export van Westerse ideologieën en voorstel deze vormen van beslissingen in relatie tot emancipatie. het opleggen van de discriminatie met wettelijke middelen Het aangenomen amendement gaat emancipatiegedachte aan mensen in te bestrijden door het stellen van uit van het streven naar een de derde wereldlanden. Er werd zelfs sancties. De praktijk van alledag evenwichtige participatie van vrouwen gesproken van "modegevoeligheid". maakt dergelijke maatregelen en mannen in het beheer en bestuur Nadat uitvoerig duidelijk was noodzakelijk. van de samenleving en daarmee in de gemaakt dat van het eerste noch van De tweede stelling benadrukte het besluitvorming op alle niveaus. het laatste sprake was en dat het er belang van het wegnemen van Vrouwen en mannen zullen in louter en alleen om ging mede de opgelegde rolpatronen om de evenwichtige mate macht en invloed effecten te beoordelen die bepaalde zelfredzaamheid van mensen te moeten uitoefenen en projecten kunnen hebben op de toch al bevorderen. Om ieder daartoe in medeverantwoordelijkheid moeten slechte positie van de vrouw in een opvoeding, onderwijs en maatschappij dragen voor het beleid en de ontwikkelingsland werd ook dit aan te sporen, dient de overheid uitvoerende maatregelen. In de onderdeel aanvaard. Een verheugend voorwaardenscheppende en toelichting op deze stelling wordt feit omdat de positie van vrouwen in stimulerende maatregelen te treffen. verwezen naar de aanknopingspunten ontwikkelingslanden voortdurende In deze stelling werd ook de eigen voor b.eleid in het aandacht behoeft. Projecten gericht verantwoordelijkheid van mensen om Teldersstichtingrapport. "Naar op industrialisatie bijvoorbeeld aan dit proces mee te werken tot Maatschappelijke Zelfredzaamheid" kunnen voor vrouwen desastreuze uitdrukking gebracht. Later werd dat veellof kreeg toegezwaaid. gevolgen hebben. Het inkomen van hieraan nog toegevoegd de spoedige gezinnen en families is vaak realisering van een samenhangend De toelichting spreekt tevens van het afhankelijk van de opbrengsten van stelsel van voorzieningen op het stimuleren van vrouwen teneinde hun het werk dat vrouwen doen (bijv. terrein van de volwasseneneducatie achterstandspositie weg te nemen. landbouw op kleine schaal). Vrouwen waarin met name het Omdat de behoefte naar voren kwam kunnen eenvoudig niet over het hoofd beroepsonderwijs gestimuleerd moet aan een definitie van emancipatie zal gezien worden als het gaat om geld, worden. hierin redactioneel worden voorzien. werk, kinderen, gezondheidszorg, Tevens werd aangenomen de motie huisvesting, voeding en van de Vrouwen in de VVD om de geboortenregeling. Aan emancipatie concrete beleidsaanbevelingen in te in de betekenis die wij voor ogen Werk ondanks recessie passen in het beleid van de hebben is men in de Kamerfracties en hierover in de loop ontwikkelingslanden nog lang niet toe! Het recht van mannen en vrouwen op van 1984 te rapporteren. Een belofte van de VVD om het arbeid kwam aan de orde in stelling Al met al vormt hetgeen op 2 criterium van de positie van de vrouw drie waarin uitgesproken werd dat de december in Alkmaar is vastgelegd te laten meewegen in de mogelijkheden tot deelname van een belangrijk resultaat. Voor het eerst besluitvorming rond het opzetten van vrouwen aan betaald werk moeten is door de partij formeel duidelijk ontwikkelingsprojecten is dus alleszins worden verruimd. Van groot belang stelling genomen ten gunste van de verantwoord en opnieuw een stap in de was daarbij de directe koppeling aan emancipatie. goede richting! •

20 december 1983 Jubilerend Limburg vierde feest

De VVD in Limburg bestaat 25 jaar! Dat werd gevierd. In de Hanenhof te Geleen kwamenzo'n 700jonge, oude, bekende en onbekende VVD-ers bijeen. Aanwezig op de feestavond waren ook vertegenwoordigers van PvdA en D'66. Opvallende Samen met Sjeng Derks en Jan afwezige was het CDA. Kamminga bekijkt Leni de Haas de Vanuit historisch oogpunt zonet ontvangen Thorbeckepenning. misschien wel begrijpelijk. Het is immers nog niet zo lang geleden dat de toenmalige KVP in Limburg om de avond aan elkaar te praten. Hij deed dit werkelijk voortreffelijk! De zelfs voorkwam dat stemming zat er dan ook meteen in. liberalen bijeen konden Voor de enorme inzet als secretaris van komen. de KC-Limburg kreeg mevrouw Lenie de Haas de Thorbeckepenning uitgereikt. Jan Kamminga prees haar Dat is nu wel anders. Anno 1983 is de voor het vele werk, dat zij voor de VVD in Limburg een volwassen partij. VVD heeft verricht. Na de speeches Het aantalliberalen ligt weliswaar nog speelde een band. Al tijdens het eerste onder het landelijk gemiddelde, maar nummer was de dansvloer overvol. De bij iedere verkiezing groeit het aantal bar draaide op carnavalstem po. Er stemmen in Limburg. Geen werden formele en informele bijeenkomsten meer op besloten gesprekken gevoerd. De aanwezige achterkamertjes, maar openbare Kamerleden Max Tripels, Jos van Rey, vergaderingen. Openheid was dan ook Frans Feij, Dick Dees, JaapMetzen troef in de HanenhoL Een Ed Nijpels werden door praktisch alle aangekondigde bommelding mocht de aanwezigen even aangeschoten voor feeststemming niet drukken. een praatje. "Gewoon doorgaan", zei het VVD­ Het feest straalde een enorme kamercentralebestuur. positieve wilskracht uit van de liberale De feestavond begon met toespraken Limburgers. De groei van de partij in van onder meer VVD-voorzitter Jan Waarom ging je onder het bordje deze Bourgondische provincie zal zich Kamminga, VVD-politiek leider Ed "verkrijgbaar" staan Sjeng? We zijn ongetwijfeld voortzetten. zuinig op onze KC-voorzitters. Nijpels en de voorzitter van de VVD­ kamercentrale in Limburg Sjeng Derks. Miehiel Krom • Elseviers-journalist, cabaretier Pierre Huyskens had zich bereid verklaard Foto's: Carla Dijkstro

14 (Zie verder pag. 15) BESCHRIJVINGSBRIEF 6b. Voorstel afdeling/ondercentraio 4.rnhem Contributiebetaling in termijnen mogeliJ. . Met name wordt daarbij gedacht aan de mo~,_,;1 n••~IO van een gespreide betaling gepaard gaande met een machtiging tot 37ste JAARLIJKSE ALGEMENE automatische betaling. VERGADERING Advies hoofdbestuur: (68ste algemene vergadering) Het hoofdbestuur stelt zich in principe achter dit voorstel. Reeds thans wordt op kleine schaal van gespreide betaling gebruik gemaakt. Het De openbare jaarlijkse algemene vergadering van de VVD wordt gehouden op vrijdag 16 en zaterdag 17 maart 1984 in de hoofdbestuur zal termijnbetaling mogelijk maken als het desbetreffende lid daarvan mededeling doet aan de algemeen Buitensociëteit te Zwolle (zie kaartje). secretaris. De termijnen zullen worden gesteld op een kwartaal (dus vier maal per jaar). Het betrokken lid krijgt dan van het algemeen Door de ledenvergaderingen van de afdelingen, de secretariaat vier maal een accept-girokaart. centralevergaderingen van de ondercentrales en kamercentrales, de commissies van advies (art. 60 h.r.) en de bijzondere groepen (art. 78 h.r.) kunnen tot 6 februari 1984 amendementen c.q. moties bij de Voorshands zullen de extra administratie-kosten niet in rekening worden gebracht. algemeen secretaris worden ingediend op de voorstellen, zoals die in de beschrijvingsbrief zijn opgenomen. Deze amendementen c.q. moties worden gepubliceerd in Vrijheid en Democratie nr. 1298 van 28 6c. Voorstel afdeling Goirle (brief nr. 36612) februari 1984 (zie voor wijze van indiening: N .B. 11). De afdeling Goirle heeft geconstateerd dat er een economische achteruitgang is in het inkomen van vele Nederlanders, en zij vragen AGENDA hierbij de VVD hun contributie te willen verlagen om zo de drempel voor vele (nieuwe) leden te verlagen . . . .vrijdag 16 maart 1984 ·14.00 uur. Advies hoofdbestuur: 1. Opening door de voorzitter, J. Kamminga. Zie voorstel hoofdbestuur (6a) en voorts voorstel hoofdbestuur (7). 2. Jaarverslag van het hoofdbestuur over 1983 (36ste jaarverslag) ingevolge art. 18.3 statuten.*) 7. Voorstel van het hoofdbestuur tot wijziging van art. 64.2 h.r. Artikel 64.2 h.r. (thans) 3. Rekening en verantwoording en jaarverslag van de Op een daartoe strekkend verzoek aan de algemeen secretaris worden penningmeester over 1983 ingevolge art. 18.3 statuten.*) gewone leden, vallende in leeftijdsgroep 2 als genoemd in artikel64.1 (gewone leden van 27 tot 65 jaar) opgenomen in groep 3 (gewone 4. Verslag van de commissie van drie leden leden van 65 jaar en ouder) indien daartoe naar hun mening in verband ter voorlichting van de algemene vergadering bij de behandeling van de met vervroegde uittreding of pensionering aanleiding is. rekening en verantwoording van de penningmeester over het jaar 1983. De commissie bestaat ·in alfabetische volgorde- uit: J. A. Souwens te Amstelveen, drs. C. E. Etty te Amsterdam en J. Fortuin te 's-Gravenhage; plaatsvervangende leden: A. F. van Kooten te Goor, mr. F. Martin te Routekaart Delft en J. F. Meijeraan te Naarden. genodigden Benoeming van een commissie van drie leden ter voorlichting van de algemene vergadering bij de behandeling van de rekening en verantwoording van de penningmeester over het jaar 1984 (art. 30.2 statuten). Voorgesteld worden de volgende leden: J.A. Souwens te Amstelveen, drs. C. E. Etty te Amsterdam en J. Fortuin te 's-Gravenhage; plaatsvervangende leden: G. Kapelle te Haren (Gr.), A. F. van Kooten te Goor en J. F. Meijeraan te Naarden. Namen van overige kandidaten kunnen tot 6 februari 1984 ter kennis van de algemeen secretaris worden gebracht, mits deze kandidaten zijn gesteld door de ledenvergadering van de afdeling.

*)wordt toegezonden aan de besturen van afdelingen en centrales.

6a. Voorstel van het hoofdbestuur tot voorwaardelijke verhoging van de contributie met ingang van 1 januari 1985 voor de contributiegroepen 92, 93 en 94 (leden van 18 tot 27 jaar, leden van 27 tot 65 jaar en leden van 65 jaar en ouder) van respectievelijk f 35,-totf 37,50, vanf 70,-totf 75,-en vanf 35,-totf 37,50.

Toelichting: De 33ste jaarlijkse algemene vergadering 1980 heeft de wens uitgesproken de contributie regelmatig te herzien; de eerste herziening in dit kader (ca. 7 %) werd door de 34ste jaarlijkse algemene vergadering 1981 voor het jaar 1982 goedgekeurd. Aangezien in 1983 geen contributieverhoging plaatsvond en het hoofdbestuur geen gebruik heeft gemaakt van de door de 36ste jaarlijkse algemene vergadering gegeven machtiging tot voorwaardelijke contributieverhoging in 1984, zou het hoofdbestuur gaarne opnieuw door de algemene vergadering in de gelegenheid worden gesteld de mogelijkheid te hebben ·zo de omstandigheden dit noodzakelijk maken ·de contributie met ingang van 1 januari 1985 te verhogen. Het hoofdbestuur zal van deze machtiging overigens alleen in uiterste noodzaak gebruik maken.

1 Wijzigingsvoorstel: Toelichting: Steeds weer wordt de klacht ontvangen dat kandidaten na een .. .indien daartoe naar het oordeel van het dagelijks bestuur in kandidaatstellingsvergadering via echtgenoot, familie of vrienden verband met arbeidsongeschiktheid, vervroegde uittreding, moeten vernemen wat er over hen tijdens de vergadering gezegd is. pensionering of een andere aanmerkelijke vermindering van inkomsten Afdeling en ondercentrale Arnhem zijn van mening dat een liberale aanleiding is. partij als de VVD een dergelijke beslotenheid niet past. In het laatste geval zal de mogelijkheid tot het betalen van een lagere contributie voortduren zolang de financiële omstandigheden van de Advies hoofdbestuur: betrokken leden dezelfde blijven. Hoewel in de 35ste jaarlijkse algemène vergadering (1982) werd toegezegd uiterlijk in de jaarlijkse algemene vergadering 1984 te Toelichting: komen met alternatieven waar het gaat om deelneming van kandidaten aan de besluitvorming in de kandidaatstellingsvergaderingen (in het Bij besluit van de 36ste jaarlijkse algemene vergadering (1983) werd bijzonder bij raadsverkiezingen), acht het hoofdbestuur het juist de het hoofdbestuur verzocht aan de 37ste jaarlijkse algemene commissie Kandidaatstelling en Technisch Advies niet voor de voeten vergadering een voorstel tot wijziging van art. 64.2 h.r.voor te leggen. te lopen en de adviezen van deze commissie ten aanzien van dit punt af Deze algemene vergadering gaf aan dat wellicht één van de criteria om te wachten. Het hoofdbestuur ontraadt derhalve dit voorstel. De geplaatst te worden in groep 3 (gewone leden van 65 jaar en ouder) het commissie streeft er naar in de tweede helft van 1984 de adviezen ten genieten van een sociale uitkering zou dienen te zijn, naast vervroegde aanzien van de kandidaatstelling GR af te ronden waarna een uittreding of pensionering. algemene vergadering zich zal uitspreken, zodat vervolgens de Bij verdere bestudering van de problematiek is het hoofdbestuur concepten van o.a. Tweede Kamer, Eerste Kamer en gemeenteraden gebleken darhet genieten van een sociale uitkering niet alléén aan de jaarlijkse algemene vergadering 1985 kunnen worden maatgevend kan zijn om vermindering van contributie te verkrijgen, voorgelegd, zodat het reglement GR in werking kan treden ten behoeve hetgeen overigens ook geldt voor alléén vervroegde uittreding of alléén van de raadsverkiezingen 1986. pensionering. Het hoofdbestuur acht in wezen maatgevend een B. Afdelingjondercentrale Arnhem zodanige aanmerkelijke vermindering van het netto-inkomen, waarbij I alle elementen van het inkomen te zamen, dus met inbegrip van een sociale uitkering, een pensioen of een VUT-uitkering, aanleiding dienen Voorstel: Het zorgdragen voor een betere tijdsplanning tussen het tijdstip van te zijn om deze beslissing te nemen. verschijnen van beschrijvingsbrieven en de uiterste datum waarop amendementen bij het hoofdbestuur moeten zijn ingediend. 8. Benoeming leden en plaatsvervangende leden commissie van Beroep Toelichting: (art. 32 statuten). Ter voorbereiding van amendementen voor de 67ste algemene vergadering waren minder dan 4 weken beschikbaar; dit wordt als Wegens periodiek aftreden van de leden en plaatsvervangende leden volstrekt onvoldoende ervaren. van de commissie van Beroep heeft het hoofdbestuur krachtens zijn bevoegdheid, vervat in artikel54.3 h.r., kandidaat gesteld voor het Advies hoofdbestuur: lidmaatschap: In het algemeen wordt, gelet op het activiteitenschema dat steeds vóór de zomervakantie wordt gepubliceerd in Vrijheid en Democratie, voorzitter: rekening gehouden met een ruime tijdsplanning, o.a. ter voorbereiding prof. mr. J. M. Polak te Ede (herbenoeming) van algemene vergaderingen. Het hoofdbestuur acht de kritiek op de leden: tijdsplanning dan ook niet terecht. mevr. mr. A. Nieuwenhuis-Nagtglas Boot te Haren (Gr.) (benoeming) Ter voorbereiding van de 67ste algemene vergadering moest de ir. T. Thaihamroer te Son (benoeming) algemeen secretaris helaas rekening houden met een late inbreng van stukken ten behoeve van deze vergadering en voorts met het congres voor het plaatsvervangend lidmaatschap: van deELDen andere activiteiten in het najaar, zodat alleen het minder gelukkige weekend van 2/3 december voor het houden van A. Bos te Apeldoorn (benoeming) een vergadering overbleef. Nog later of nog eerder was onmogelijk. Zo G. K. J. M. Hamm te Amsterdam (benoeming) de vergadering op 9/ 10 december had kunnen plaatsvinden, dan zou mr. H.C. G. L. Polak te Rotterdam (benoeming) de tijdsplanning veel beter zijn geweest. Het hoofdbestuur blijft ernaar streven de afdelingen zoveel mogelijk de tijd te geven om tot Naast het hoofdbestuur is ook elke ledenvergadering van een afdeling besluitvorming ten aanzien van in te dienen amendementen c.q. moties krachtens artikel54.3 h.r.bevoegd voor elke te voorziene plaats één te komen. kandidaat te stellen. Van een door een ledenvergadering van een afdeling te stellen C. Afdelingen 's-Grauenhage en Groningen kandidaat dienen naam, woonplaats, afdeling en een schriftelijke (brieven nrs. 36719 en 36764) bereidverklaring de kandidatuur te aanvaarden vóór 6 februari 1984 ter kennis van de algemeen secretaris te worden gebracht (art. 54.4 Voorstel: h.r.) De afdelingen 's-Gravenhage en Groningen verzoeken het hoofdbestuur een statutenwijziging voor te bereiden en aan de algemene vergadering voor te stellen op een zodanige wijze, dat naast 9. Definitieve vaststelling kandidatenlijst Europese Parlement (ingevolge art. 11 voorlopig reglement kandidaatstelling EP). de voorzitters van de VVD-fracties in de Eerste en Tweede Kamer de voorzitter van de subfractie van de Nederlandse Europese liberalen als Toelichting: lid met adviserende stem in het hoofdbestuur zitting kan nemen. Op 11 februari 1984 stelt de verkiezingsraad de kandidatenlijst voor het Europese Parlement op. De algemene vergadering stelt ingevolge Toelichting: De afstand tussen de Euro-liberalen in het Europese Parlement en de art. 11.6 (EP), aan de hand van deze van de verkiezingsraad ontvangen kandidatenlijst, uit de groslijst de in te dienen kandidatenlijst naar liberale achterban in Nederland wordt door velen te groot geacht. Via volgorde van voorkeur definitief vast, met dien verstande evenwel dat het partijbestuur zou de informatiestroom vanuit het Europese Parlement naar de leden gestalte kunnen krijgen. voor een wijziging een meerderheid van twee derden van de uitgebrachte geldige stemmen vereist is. Daartoe zou de lijstaanvoerder van de Nederlandse liberalen in het Europese Parlement op analoge wijze als de voorzitters van de Eerste­ De door de verkiezingsraad opgestelde lijst wordt gepubliceerd in en Tweede-Kamerfractie van de VVD binnen het partijbestuur als lid Vrijheid en Democratie nr. 1298 van 28 februari 1984. moeten kunnen functioneren.

10. Voorstellen van afdelingen en centrales. Advies hoofdbestuur: A. Afdeling/ondercentrale Arnhem Het hoofdbestuur stemt van ganser harte met dit voorstel in. Op welke wijze een en ander in statuten en reglementen gerealiseerd dient te Voorstel: worden, zal door het hoofdbestuur na aanneming van dit voorstel nader Openbaarheid van vergaderingen waar het kandidaatstellingen betreft. worden bekeken, waarbij noodzakelijke wijzigingsvoorstellen van de

2 reglementen zullen worden ingediend op de najaarsbijeenkomst van de 1 7 jaar de mogelijkheid moeten hebben zich actief binnen de VVD met algemene vergadering 1984. politiek bezig te kunnen houden. Juist met het oog daarop kent de Vooruitlopend op deze najaarsvergadering zal het hoofdbestuur VVD het instituut van aspirant-leden. Aspirant-leden bezitten overigens onmiddellijk na de jaarlijkse algemene vergadering een weliswaar geen stemrecht, maar zijn voor de rest gelijkwaardig aan alle vertegenwoordiger van de VVD-leden in de liberaal-democratische overige leden. Het stemrecht is gebonden aan de grens van 18 jaar fractie van het Europese Parlement uitnodigen de vergaderingen van omdat dit de leeftijd is, waarop het kiesrecht kan worden uitgeoefend. dagelijks bestuur c.q. hoofdbestuur bij te wonen. Dit is in de lijn met ons gedrag in het verleden. Bovendien zou elke andere leeftijdsgrens arbitrair zijn. D. Afdeling Papendrecht Het hoofdbestuur onderkent echter de ondertoon in het voorstel van Zoetermeer, om vooral ook de jongeren volledig de kans te bieden zich Voorstel: in de VVD te manifesteren en zal bij zijn beleid dit voortdurend De afdeling Papendrecht, op 13 oktober 1983 in vergadering bijeen, betrekken. verzoekt het hoofdbestuur het contact tussen het hoofdbestuur en de Het voorstel als door Zoetermeer verwoord meent het hoofdbestuur te Tweede-Kamerfractie enerzijds en de individuele leden en moeten ontraden. afdelingsbesturen anderzijds te intensiveren en te structureren. F. Afdeling Zoetermeer Toelichting: (brief nr. 36507) Dit contact wordt vooral gemist als het gaat om het betrekken van de leden en de afdelingen bij de meningsvorming over algemene Voorstel: onderwerpen en daarover verschenen (belangrijke) nota's, Wijziging van artikel25 van de statuten. wetsvoorstellen e.d., die voor het gehele land of delen daarvan van Art. 25.1 wijzigen in: rechtstreeks belang zijn. Voorbeelden: de verstedelijkingsnota, de Art. 25. Onverenigbaar met elkaar is: het lidmaatschap van het minderhedennota, de nota mediabeleid enz. enz., en zeker ook nota's hoofdbestuur met het lidmaatschap van een Kamerfractie met op onderwijsgebied. uitzondering van het lidmaatschap krachtens artikel23.1 onder 4. Als het hoofdbestuur een uittreksel uit zo'n nota met belangrijke Art. 25.2 vervalt. punten aan de afdelingen zou zenden, dan kan discussie daarover Art. 25.3 vervalt. plaatsvinden en commentaar worden geleverd, dat dan door de N.B. Art. 43 van het huishoudelijk reglement dient hiermee Tweede-Kamerfractie in haar uiteindelijke reactie zou kunnen worden tegelijkertijd te vervallen. betrokken. Hetzelfde zou gelden op provinciaal niveau. Toelichting: Advies hoofdbestuur: De communicatie tussen hoofdbestuur/ dagelijks bestuur en de Op 25 april 1981 heeft de partijraad een regeling met betrekking tot Kamerfracties is voldoende gewaarborgd door het lidmaatschap (met de behandeling van de rapporten van de Teldersstichting aanvaard. adviserende stem) van de voorzitters van de Kamerfracties of degenen Deze regeling is gepubliceerd in het Jaarboek '83, blz. 349. Uit die die hen vervangen. Het is ongewenst dat nog eens maximaal vier leden regeling blijkt dat aan dergelijke nota's (publicaties) door de gehele van de Kamerfracties zitting zouden kunnen hebben in het partij ruime aandacht kan worden gegeven zodat afdelingen, en hoofdbestuur, resp. twee leden in het dagelijks bestuur. daarmee dus ook de leden individueel, via hun vertegenwoordigers bij standpuntbepaling ter zake betrokken zijn. Vaak worden ook nota's Advies hoofdbestuur: van partijcommissies in de gehele partij ter discussie gesteld, zoals o.a. Gelet op de beraadslagingen tijdens de 36ste jaarlijkse algemene plaats heeft gevonden op de 67ste algemene vergadering van 2 en 3 vergadering over de vraag of binnen de partij behoefte bestaat aan een december j.l. Ook daar hebben de afdelingen ruimschoots de regeling inzake cumulatie van functies, acht het hoofdbestuur het gelegenheid gehad om hun invloed te doen gelden. minder zinvol thans partiële besluitvorming inzake cumulatie van Of uitspraken van de partij bij de behandeling van nota's voor de functies in behandeling te nemen. Met het eventueel aanvaarden van Tweede-Kamerfractie aanleiding zijn deze in haar eindoordeel te dit voorstel zou de jaarlijkse algemene vergadering 1984 een aanvang betrekken, is ter competentie van deze fractie zelf. Wèl is de Tweede­ maken met aan de beraadslagingen in de jaarlijkse" algemene Kamerfractie-gehouden aan uitspraken, in het verkiezingsprogramma vergadering 1983 hun waarde te ontnemen. gedaan. Aan een verkiezingsprogramma liggen meestal mede nota's van partijcommissies ten grondslag. 11. Voorstellen commissie Bijzondere De algemene vergadering stelt uiteindelijk het programma vast en dus Besluitvormingsprocedure hebben de afgevaardigden van afdelingen weer alle kansen namens (zie bijlage I) hun afdeling een inbreng te leveren bij de uiteindelijke standpuntbepaling. 12. Bespreking van het beleid van het hoofdbestuur. Het hoofdbestuur meent reeds in ruime mate aan het verzoek, zoals Het hoofdbestuur stelt zich voor dat de bespreking van het gevoerde vervat in het voorstel, te voldoen. beleid o.a. de volgende punten zal betreffen: 1. het jongeren beleid; E. Afdeling Zoetermeer 2. het beleid ten aanzien van de Organisatie Vrouwen in de VVD; (brief nr. 36507) 3. het beleid ten aanzien van vorming en scholing; 4. het beleid inzake propaganda en voorlichting; Voorstel: 5. het beleid ten aanzien van de status van Vrijheid en Democratie (zie Wijziging van de artikelen 8 en 9 van de statuten. bijlage 11) Art. 8 wijzigen in: Als gewoon lid kunnen tot de VVD worden toegelaten zij die de leeftijd van 16 jaar hebben bereikt, die niet ten 13. Rondvraag. gevolge van een gerechtelijk gewijsde het actief enjof passief kiesrecht hebben verloren en van wie kan worden verwacht dat zij de liberale .. . urijdag 16 maart 1984.20.00 uur. begin~elen zijn toegedaan. (men wordt verzocht om 19.45 uur in de zaal aanwezig te zijn met het Art. 9.1 wijzigen in: Als aspirant-lid kunnen tot de VVD worden oog op eventuele televisie-opnamen) toegelaten zij die nog niet de leeftijd van 16 jaar hebben bereikt en die overigens voldoen aan de in artikel 8 gestelde vereisten. 14. Rede d,oor de voorzitter, J. Kamminga. Art. 9.2 behoeft geen wijziging. Art. 9.3 wijzigen in: Op de dag dat een aspirant-lid de leeftijd van 16 15. Rede door de vice-minister-president, drs. G. M. V. van jaar bereikt, wordt een aspirant-lid gewoon lid. Aardenne.

Toelichting: 16. Begroeting van de gasten. Het is wenselijk dat jonge mensen van 16 en 17 jaar de mogelijkheid hebben volledig lid te worden van de VVD. Ook bij de JOVD kent men 17. Rede door de lijsttrekker bij de Europese verkiezingen. gewone leden vanaf 16 jaar. Eenzelfde leeftijdsgrens vereenvoudigt ook nog een samenwerking in welke vorm dan ook. 18. Rede door de voorzitter van de Tweede-Kamerfractie, drs. E. H. T. M. Nijpels. Advies hoofdbestuur: Het hoofdbestuur is met de afdeling van mening dat jongeren van 16 en ... zaterdag 17 maart 1984 - 9.30 uur.

3 19. Zo nodig voortzetting van de vergadering met betrekking tot 26. Korte toespraak door de voorzitter van de JOVD, H. de onderwerpen, genoemd onder 10 t/m 13 van deze Vermeer. beschrijvingsbrief. 27. Rede door de voorzitter van de Eerste-Kamerfractie, prof. dr. G. Zoutendijk. 20. Bespreking van het beleid ten aanzien van Vrijheid en Democratie. 29. Sluiting door de voorzitter.

21. Benoeming van vier leden van het dagelijks bestuur. Het hoofdbestuur van de VVD: · Benoeming van een ondervoorzitter. J. Kammin ga, voorzitter. Wegens periodiek aftreden van mevrouw E. van Raalte-Tuijnman te W. J. A. van den Berg, algemeen secretaris. Leusden moet in de vacature van ondervoorzitter worden voorzien. Het hoofdbestuur heeft in zijn vergadering vart 19 september 1983 NotaBene voor deze vacature kandidaat gesteld: 1. De aandacht van de afdelingen wordt gevestigd op art. 20 van de mevrouw E. van Raalte-Tuijnman te Leusden. statuten en op art. 49.1 tjm 49.4 van het huishoudelijk reglement, die luiden als volgt: - Benoeming van een penningmeester. Wegens periodiek aftreden van mr. J. de Monchy te Rhoon moet in de 20.1 Het stemrecht in de algemene vergadering wordt uitgeoefend vacature van penningmeester worden voorzien. door afgevaardigden van de afdelingen. Het hoofdbestuur heeft in zijn vergadering van 19 september 1983 voor deze vacature kandidaat gesteld: 20.2 Voor iedere vijftig leden van een afdeling per één januari mr. J. de Monchy te Rhoon. onderscheidenlijk één juli van het lopende jaar wordt één stem uitgebracht; daarbij wordt het aantalleden van elke afdeling naar - Benoeming van een secretaris voor de voorlichting. boven afgerond tot vijftig of een veelvoud daarvan. Wegens periodiek aftreden van drs. B. J. M. Verwaayen te Wateringen moet in de vacature van secretaris voor de voorlichting worden 20.3 Voor afdelingen die na één januari onderscheidenlijk één juli van voorzien. het lopende jaar zijn opgericht of waarvan de grenzen na die data zijn Het hoofdbestuur heeft in zijn vergadering van 19 september 1983 gewijzigd, wordt het aantal stemmen op de in artikel 20.2 bepaalde voor deze vacature kandidaat gesteld: wijze vastgesteld op grondslag van het aantalleden dat één week voor drs. B. J. M. Verwaayen te Wateringen. de dag van de vergadering tot de afdeling behoort.

- Benoeming van een secretaris voor de internationale betrekkkingen. 20.4 De aspirant-leden worden voor de bepaling van het ledental van Wegens periodiek aftreden van A.M. van Bernmelen te 's-Gravenhage een afdeling als bedoeld in artikel20.2 en 20.3 buiten beschouwing moet in de vacature van secretaris voor de internationale betrekkingen gelaten. worden voorzien. · Het hoofdbestuur heeft in zijn vergadering van 19 september 1983 20.5 De afgevaardigden van een afdeling worden benoemd door de voor deze vacature kandidaat gesteld: ledenvergadering van die afdeling. A.M. van Bernmelen te 's-Gravenhage. 20.6 Iedere afgevaardigde stemt in de algemene vergadering zonder Voor de levensbeschrijving van deze kandidaten wordt verwezen naar last, naar vrije overtuiging. Vrijheid en Democratie nr. 1289 van 27 september 1983, blz. 7. 49.1 Bij benoeming van afgevaardigden als bedoeld in artikel20.5 (Zo spoedig mogelijk na de datum (31 december 1983), waarop van de statuten, benoemt de ledenvergadering één of meer overige kandidaten uiterlijk gesteld kunnen worden, zal door middel plaatsvervangers, al dan niet per afgevaardigde. van publicatie in Vrijheid en Democratie worden medegedeeld of de reeds gestelde kandidaten benoemd zullen worden verklaard­ 49.2 Indien de ledenvergadering meer dan één afgevaardigde ingevolge art. 73 h.r.-of dat een verkiezing tijdens de algemene benoemt, kan zij tevens vaststellen hoeveel stemmen iedere vergadering noodzakelijk zal zijn.) afgevaardigde met inachtneming van het in artikel 20 van de statuten bepaalde aantal stemmen ter algemene vergadering zal uitbrengen; toezicht op de naleving van zodanig besluit berust bij de 22. Afscheid van de hoofdbestuursleden die in het afgelopen jaar afgevaardigden van de afdeling zelf. zijn afgetreden en welkom aan de nieuwe leden van het hoofdbestuur. 49.3 Afgevaardigden kunnen hun vertegenwoordiging overdragen aan andere afgevaardigden van dezelfde of van een andere afdeling. 23. Adviezen commissie Kandidaatstelling en Technisch Advies inzake reglement Eerste Kamer (zie bijlage 111). 49.4 De voorzitter kan van iedere afgevaardigde verlangen dat deze zijn bevoegdheid aantoont, bij gebreke waarvan de betrokken 24. Bespreking van het beleid van de Kamerfracties en van de afgevaardigde geen stemmen meer mag uitbrengen. VVD-leden in het Europese Parlement. Voorts wordt de afdelingen verzocht, indien zij bij de punten 12 (beleid hoofdbestuur), 13 (rondvraag) en 20 (beleid ten aanzien van Vrijheid en Aan de hand van een door de Tweede-Kamerfractie op te stellen Democratie) speciale onderwerpen ter sprake willen brengen, hiervan notitie zal een aantal punten ter bespreking aan de algemene vóór 6 februari 1984 mededeling te doen aan het algemeen vergadering worden voorgelegd. In deze notitie zullen o.a. d.e secretariaat, zodat hoofdbe~tuur en hoofredacteur Vrijheid en voorstellen met betrekking tot dit beleid, door afdelingen c.q. centrales Democratie de gelegenheid hebben zich hierop voor te bereiden. ingediend, worden verwerkt. Bovendien is het noodzakelijk dat de sprekers zich steeds tijdig voor Voorts zal aan de kamercentrales worden gevraagd om vóór 15 januari het betreffende agendapunt aan de orde komt, hebben aangemeld bij a.s. onderwerpen ten behoeve van de notitie bij de algemeen secretaris de algemeen secretaris, opdat een evenredige verdeling van de in te dienen. beschikbare spreektijd kan worden vastgesteld. De notitie zal worden gepubliceerd in een uitgave van Vrijheid en Democratie, bij voorkeur in nr. 1298 van 28 februari 1984. II. Ingevolge besluit van het hoofdbestuur mag ten behoeve van de indiening van amendementen en moties voor de jaarlijkse algemene .. .zaterdag 17 maart 1984 - 14.00 uur. vergadering uitsluitend gebruik worden gemaakt van formulieren, die door het algemeen secretariaat zo spoedig mogelijk zullen worden 25. Zo nodig voortzetting van de vergadering met betrekking tot toegezonden aan de secretarissen van afdelingen, centrales, bijzondere de onderwerpen onder 20 t/ m 24 van deze beschrijvingsbrief. groepen en commissies (art. 60 h.r.).

4 bepalen hoeveel amendementen door de PR kunnen worden ' ·o BIJLAGE I doorgelaten; · e. de besluitvorming ten aanzien van amendementen "niet bespreken in AV" plaats te vinden binnen het HB; bij die besluitvorming wordt aangegeven welke amendementen van redactionele aard worden Voorstellen commissie Bijzondere geacht en die ter verwerking dienen te worden voorgelegd aan de Besluitvormingsprocedure. redactiecommissie. 5. De procedure zal zodanig moeten worden opgezet dat de Inleiding (ver)werkbaarheid op het algemeen secretariaat niet in gevaar komt. Daarom dient: Reeds tijdens de 34ste jaarlijkse algemene vergadering van 1981 is a. daar waar de democratie zoveel als mogelijk is in stand wordt gesproken over de bijzondere besluitvormingsprocedure (art. 48 h.r.) gehouden door de mening te vragen van en het oordeel te leggen bij de zoals die door het hoofdbestuur kan worden toegepast bij de basis, i.c. de afdelingsvergadering en opvolgende niveaux, eveneens de behandeling door de partij van verkiezingsprogramma's e.d. Na verantwoordelijkheid voor de verwerking bij die basis te worden aanvaarding van een amendement van de afdeling Groningen zegde gelegd; . het hoofdbestuur toe zich nader over deze procedure te zullen buigen. b. aanbieding van amendementen, adviezen etc. aan het naast hogere Dit heeft geleid tot de instelling van een commissie onder niveau te geschieden door het algemeen secretariaat, alwaar voor voorzitterschap van de heer P. L. van den Bossche. vermenigvuldiging van de aangeboden amendementen zal worden Tijdens de 35ste jaarlijkse algemene vergadering van 1982 kw~m ~en zorggedragen; een copie daarvan zal in dit stadium eveneens worden voorstel van de ondercentrale Gouda aan de orde; elementen hieruit aangeboden aan het daarop volgend niveau; zijn, zoals destijds toegezegd, eveneens door de commissie Van den c. overschrijding van de tijdslimiet op welk niveau dan ook, te leiden Bossche in beschouwing genomen. tot onmiddellijke en onherroepelijke diskwalificatie van de ingezonden Bijgaand treft u, analoog aan de werkwijze van de commissie amendementen. Kandidaatstelling en Technisch Advies, de globale opzet van de voorgestelde procedure aan. Alvorens deze procedure in 6. Het democratisch gehalte van de besluitvorming wordt uiteraard reglementsartikelen te vertalen zou de commissie graag vernemen of mede beïnvloed door de samenstelling van de PR. Ter waarborging van de voorgestelde procedure insteming vindt. het democratisch gehalte zou de PR bij voorkeur dienen te bestaan uit De vrijwel onmogelijke taak waarvoor de commissie zich gesteld zag afgevaardigden van de onderscheiden KC's, uit de besturen van de was enerzijds het vinden van een compromis tussen het waarborgen resp. KC's te benoemen. Deze afgevaardigden worden overigens van het democratisch karakter van de procedure, en dus de garantie benoemd door de centrale vergadering van de KC. dat alle leden van de partij aan de besluitvorming kunnen deelnemen, Per KC heeft één vertegenwoordiger zitting in de PR. Voor de en anderzijds de noodzaak om binnen een betrekkelijk korte periode de werkbaarheid binnen de PR doch tevens om wille van de tijd dient procedure af te ronden en de papierlawine die een en ander met zich advisering en besluitvorming in één dag te worden afgerond. meebrengt hanteerbaar te houden voor het algemeen secretariaat. De PR wordt voor de uitoefening van zijn taak bijgestaan door per hoofdstuk te benoemen werkgroepen. Deze werkgroepen bestaan uit De door de commissie Bijzondere Besluitvormingsprocedure gekozen vertegenwoordigers uit de onderscheiden KC's, te benoemen door het uitgangspunten zijn: kamercentrale bestuur. ledere werkgroep benoemt uit haar midden een voorzitter en een secretaris. 1. Het democratisch gehalte van de besluitvorming dient zo hoog Besluiten worden genomen met gewone meerderheid van stemmen. mogelijk te zijn. Elke vertegenwoordiger beschikt over één stem. Per KC wordt per Daarom dient: werkgroep één vertegenwoordiger benoemd. PR en werkgroep a. aan afdelingen geen beperking te worden opgelegd ten aanzien van vergaderen op dezelfde dag (zaterdag). Een lid van de PR kan lid zijn het aantal in te dienen amendementen; van een werkgroep. b. besluitvorming op elk niveau in de procedure plaats te vinden bij De voorzitter van de programmaraad is de voorzitter van de partij of gewone meerderheid van het aantal geldig uitgebrachte stemmen. (1:1 degene die hem vervangt. resp. 1:50). De secretaris van de programmaraad is de algemeen secretaris van de partij of degene die hem vervangt. 2. De ondercentrale (OC) dient structureel een taak te krijgen in de Besluiten in de PR worden genomen met gewone meerderheid van besluitvorming. Als bestuurslaag binnen de partijstructuur van de VVD stemmen. dient de oe daar waar mogelijk bij de partij·aangelegenheden te Elk lid van de PR beschikt over één stem. worden betrokken. Bovendien is de OC een bestuurslaag betrekkelijk dicht bij de basis, vaak op de hoogte van plaatselijke situaties met Voor de goede orde worden onderstaand de meest essentiële directe contacten met afdelingsbesturen, zodat van de invloed van de verschillen weergegeven met de huidige procedure. OC een "zuiverende" werking mag worden verwacht ten aanzien van 1. Op elk niveau vindt besluitvorming plaats bij gewone meerderheid het aantal aangeboden amendementen. van stemmen. 2. OC's krijgen structureel een plaats en kunnen besluiten 3. De totale procedure wordt bij periodieke verkiezingen voor de amendementen niet door te laten. Tevens krijgen zij een Tweede Kamer enerzijds begrensd door de zomervakantiemaanden en adviesbevoegdheid aan de KC-besturen omtrent het al dan niet aan de anderzijds door de kandidaatstelling. Daarom dient het programma in algemene vergadering voorleggen van de aandeKC's doorgezonden ontwerp aan het hoofdbestuur (HB) in de maand september te worden amendementen. aangeboden. Binnen 21 weken dient de totale procedure te zijn 3. OokdeKC's krijgen de bevoegdheid bij de aan de PR door te doorlopen en vaststelling te zijn geschied, zodat de kandidatenlijsten zenden amendementen adviezen te geven over het al dan niet kunnen worden vastgesteld na totstandkoming van een behandelen in de algemene vergadering. verkiezingsprogramma. 4. Nieuw is voorts de PR die als politiek orgaan in de plaats komt van het in de huidige procedure aanwezige overleg van HB met de 4. Het aantal aan de algemene vergadeing (AV) voor te leggen secretarissen vandeKC's en de voorzitters van de partijcommissies. amendementen moet niet groter zijn dan een werkbare hoeveelheid. Daarom dient: · a. in de procedure een geïnstitutionaliseerde (laatste, extra) zeef te worden ingebouwd alvorens het conceptprogramma met amendementen, toelichting en adviezen wordt voorgelegd aan het HB; deze "zeef", te noemen programmaraad (PR), ware eveneens de bevoegdheid toe te kennen amendementen niet door te laten; b. zowel aandeOC's als de kamercentrales (KC) de bevoegdheid te worden toegekend om amendementen niet door te laten; c. zowel aan centrales als aan programmaraad de bevoegdheid te worden toegekend om amendementen te vervangen dan wel samen te voegen; d. aan het HB bevoegdheid te worden toegekend facultatief te

5 BIJLAGEli BIJLAGElil

Beleid hoofdbestuur inzake Vrijheid Adviezen commissie en Democratie. Kandidaatstelling en Technisch

Op de 36ste jaarlijkse algemene vergadering werd aanvaard een motie Advies inzake reglement op de van de kamercentrale Dordrecht met betrekking tot het toen voorliggende concept-redactiestatuut, waarbij werd uitgesproken: kandidaatstelling voor leden van de "1. dat de huidige hoofdredacteur en de situatie van dit moment geen enkele aanleiding geven tot enige kritiek; Eerste Kamer 2. dat Vrijheid en Democratie het officiële partij-orgaan van de VVD dient te zijn; 3. dat gewaarborgd dient te zijn dat de redactionele inhoud van Vrijheid en Democratie in overeenstemming is met de I. Algemene inleiding partij standpunten; 4. dat, met respect voor de journalistieke vrijheid van de Naar aanleiding van ter zake ingediende voorstellen besloot de 34ste hoofdredacteur, de eindverantwoordelijkheid bij het hoofdbestuur jaarlijkse algemene vergadering 22 mei 1981 tot het volgende: behoort te liggen en het dan ook mogelijk moet zijn dat het "Het hoofdbestuur zal een commissie instellen om de systematiek van hoofdbestuur namens de partij in uitzonderlijke gevallen zijn invloed de technische inrichting van de kandidatenlijsten en de mogelijkheden laat gelden; en de onmogelijkheden daarvan, alsmede het reglement op de 5. dat het thans ter tafelliggende ontwerp-redactiestatuut strijdig is kandidaatstelling voor leden van de Tweede Kamer aan een nader met bovenstaande gedachte en derhalve dient te worden herzien". onderzoek te onderwerpen en daarover te rapporteren aan de 35ste (Zie Vrijheid en Democratie nr. 1285 van 10 mei 1983, blz. 5.) jaarlijkse algemene vergadering."

Het hoofdbestuur heeft zich nadien over de uitvoering van de motie Bij de instelling van deze commissie, volgens besluit van 24 augustus gebogen. Daarbij werd het geconfronteerd met het feit dat er sinds 2 1981, heeft het hoofdbestuur meegedeeld dat, zeker na de maart 1948 een Stichting Vrijheid en Democratie bestaat, ontwikkelingen rond de toen recente verkiezing van leden van de ingeschreven in het stichtingenregister van de Kamer van Koophandel Eerste Kamer, het reglement op de kandidaatstelling (met het te 's-Gravenhage onder nr. 150813, die ten doel heeft het doen "technisch advies") voor leden van de Eerste Kamer eveneens tot het uitgeven van het partij-orgaan zoals omschreven in artikel61. 1 h.r. studieterrein van de commissie moest behoren. Deze stichting is door het hoofdbestuur van de VVD op 14 februari Vervolgens is in de 35ste jaarijkse algemene vergadering 19 maart 1948 in het leven geroepen om zowel organisatorische als ideële 1982 toegezegd, dat de commissie Kandidaatstelling en Technisch redenen. De leden van het bestuur van de stichting worden benoemd Advies ook met voorstellen betreffende de kandidaatstelling voor door het hoofdbestuur. Voorts onderhoudt het hoofdbestuur de leden van de gemeenteraden zou komen, alsmede in haar formele betrekkingen met deze stichting, zoals omschreven in art. 39.2 beschouwingen de problematiek bij kandidaatstelling voor leden van onder 2 h.r., zodat formeel aan de stichting de bevoegdheden van het de provinciale staten zou betrekken. hoofdbestuur zijn gedelegeerd. Nadat de 36ste jaarlijkse algemene vergadering zich 16 april1983 had Dit alles overwegende heeft het hoofdbestull[ na ampele beraadslaging uitgesproken over de adviezen van de commissie met betrekking tot in zijn vergadering van 29 augustus 1983 besloten de stichting te toekomstige wijzigingen in het reglement op de kandidaatstelling voor reactiveren met als uiteindelijk doel dat een redactiestatuut overbodig leden van de Tweede Kamer, heeft de commissie gemeend eerst inzake zou worden mits richtlijnen voor de redactie door het bestuur van de de Eerste-Kamerprocedure adviezen te moeten uitbrengen, zoals deze stichting zouden worden opgesteld. hierbij zijn gevoegd. Vervolgens zal advies worden uitgebracht inzake De redactieraad, waarvan de leden worden benoemd door het bestuur de GR-procedure en ten slotte inzake PS. van de stichting, heeft in zijn bijeenkomst van 5 september 1983 deze concept-richtlijnen goedgekeurd, waarna het hoofdbestuur zich in zijn De commissie streeft ernaar de werkzaamheden, zowel met betrekking vergadering van 31 oktober 1983 met deze gang van zaken accoord tot uit te brengen adviezen als te concipiëren reglementswijzigingen in heeft verklaard. 1986 te beëindigen. Het hoofdbestuur meent dat daarmee is gehandeld in de geest van de motie-Dordrecht, waarbij de eindverantwoordelijkheid blijft bij de De door het hoofdbestuur benoemde commissie bestaat uit: algemene vergadering (art. 61.2 h.r.) en, zo de algemene vergadering J. den Ouden, voorzitter; niet bijeen is, bij het hoofdbestuur dat op zijn beurt :leze gedelegeerd mevr. B.A.H.M. Lok-Knap, secretaresse; heeft aan de Stichting Vrijheid en Democratie. In uitzonderlijke W.J.A. van den Berg, algemeen secretaris van de VVD, in april1982 gevallen is de invloed van het hoofdbestuur op het beleid van de op haar verzoek aan de commissie toegevoegd; redactie derhalve zowel in de statuten van de stichting als in de P.L. van den Bossche, sedert december 1981; richtlijnen voor de redactie gewaarborgd. mr. ir. H. Heijne Makkreel; J.F. Meijeraan RA; mevr. mr. P.H.E. van Nierop-Kiers; Sch. Overwater; mevr. H.J. Sengers-van Gijn. In verband met drukke werkzaamheden heeft mr. F.H.G. de Grave (die drs. E.H.T.M. Nijpels als lid der commissie was opgevolgd, nadat deze voorzitter van de Tweede- Kamerfractie was geworden) het lidmaatschap van de commissie in november 1983 moeten beëindigen.

11. Kandidaatstellingsprocedure Eerste Kamer

Het thans vigerende reglement EK is door de 53ste algemene vergadering op 17 november 1979 vastgesteld; het betrof toen echter slechts een technische "herschrijving" van het in 1975 na ampele discussies (44ste en 45ste algemene vergadering) tot stand gekomen herziene reglement. Bij die herziening heeft de VVD het wenselijk geoordeeld dat organen

6 van de partij meer bij de kandidaatstelling zouden worden betrokken 3_ Inrichting van de groslijst dan voordien het geval was, waartegenover de invloed en (art- 6.1 onder 1 EK) betrokkenheid van de statenleden werden verminderd. Volgens de ter zake in de Kieswet voorkomende bepalingen blijft de kandidaatstelling De groslijst, voor zover het de voorlopige kandidaten voor een (en de stemming!) formeel echter voorbehouden aan de leden van de verkiesbare plaats betreft, niet meer als voorheen uitsluitend provinciale staten, hetgeen de laatste jaren enkele malen aanleiding alfabetisch in te delen, doch deze te doen bestaan uit twee gedeelten, heeft gegeven tot enige discrepantie tussen de mening van slatenleden elk in alfabetische volgorde: enerzijds en van de betrokken VVD-organen anderzijds. - een lijst van de "zittende leden" die de in art. 3 EK bedoelde vraag De commissie heeft zich dan ook in het bijzonder gebogen over de bevestigend hebben beantwoord; positie van de sta tenleden in de kandidaatstellingsprocedure. Daarbij - een !·ijst van de overige voorlopige kandidaten. heeft zij het zinvol geacht een hearing te organiseren (op 3 maart 1983) voor vertegenwoordigers van de verschillende statenftacties. Als Toelichting: belangrijkste resultaat van de bijeenkomst kan worden vermeld dat de De commissie is tot de conclusie gekomen dater-mede gezien het statenleden de behoefte gevoelen in een eerder stadium bij de betrekkelijk geringe aantal "overige voorlopige kandidaten" dat pleegt kandidaatstelling te worden betrokken dan thans het geval is; nu is dat te worden voorgedragen -geen aanleiding is om ook in de EK­ op een in hun ogen veel te laat tijdstip, waarop zij voor een vrijwel procedure de in de toekomst voor de Tweede Kamer voorziene voldongen feit worden geplaatst. splitsing van de groslijst toe te passen. (Rangschikking van de overige De commissie deelt deze zienswijze en heeft getracht daaraan gestalte voorlopige kandidaten naar de rijkskieskringen waarin zij woonachtig te geven, met name in de adviezen 2, 4 en 5. zijn, in de volgorde van voorlopige voorkeur die door een speciale Overigens hebben ook de adviezen 1, 3 en 6 in het bijzonder betrekking centralevergadering van de betrokken kamercentrale is bepaald.) op de EK-procedure, terwijl de overige thans voorliggende adviezen (7 Vermelding in een afzonderlijke lijst van de bewindslieden en Eerste­ tjm 18) zijn gebaseerd op uitspraken, die de 36ste jaarlijkse algemene Kamerleden die bereid waren zich wederom voor een kandidatuur vergadering heeft gedaan bij de behandeling van de adviezen ten beschikbaar te stellen, vloeit voort uit de in de 36ste jaarlijkse aanzien van de TK-procedure. Daarbij heeft de commissie gemeend nu algemene vergadering ondersteunde suggestie om de "Modderman­ te kunnen volstaan met een beknopte toelichting, dan wel toelichting lijst" in twee delen te splitsen (zie advies nr. 14). achterwege te mogen laten. Niet bij alle adviezen was sprake van unanimiteit. 4. Voorbereiding centralevergaderingen (art. 7.2 EK) Recente wijzigingen in Grondwet en Kieswet maken het noodzakelijk om uit het huidige reglement de verwijzingen naar "groepen" van Ten behoeve van het opstellen van het advies voor de provincies en naar "aan de beurt van aftreden zijn" te verwijderen; dit centralevergadering van de kamercentrale zal een commissie worden betreft artikelen 1.1 onder 5, 9. 4 en 11.2 onder 3, resp. 3.1, 9.2 en gevormd die bestaat uit een aantalleden van het bestuur van de 11.1. Voorts zal het tijdschema van de kandidaatstellingsprocedure kamercentrale, dat ten minste 3 en ten hoogste 5 bedraagt, en uit een moeten worden aangepast. gelijk aantalleden van de desbetreffende statenfractie, te benoemen resp. door en uit het kamercentralebestuur en door en uit de statenfractie van de provincie waartoe de kamercentrale behoort. In deze commissie kan de statenfractie leden benoemen die, als er in een provincie meer dan één kamercentrale voorkomt, niet woonachtig 111. A. Adviezen inzake Eerste zijn in het gebied van de desbetreffende kamercentrale.

Kamer Toelichting: Onder verwijzing naar de inleiding heeft de commissie gemeend dat er 1. "Oude" en "nieuwe" sta tenleden duidelijke motieven zijn om de statenfracties op een vroeg tijdstip bij de voorbereiding van de kandidaatstelling te betrekken. De commissie De commissie adviseert om de "nieuwe" stalenleden in de meent dat deze invloed zich dient uit te strekken tot het mede opstellen kandidaatstellingsprocedure van de VVD te doen optreden zodra zij van het advies, aan de hand waarvan de besluitvorming in de door het betrokken hoofdstembureau benoemd zijn verklaard en de centralevergadering moet geschieden. benoeming hebben aanvaard. 5. Samenstelling van en stemrecht in de kandidaatstellingsraad Toelichting: (art. 9.2 EK juncto art. 50.1 h.r.) Een bijzondere omstandigheid is dat de verkiezing voor de Eerste Kamer voortaan korte tijd na de verkiezingen voor de provinciale De commissie adviseert de kandidaatstellingsraad te doen bestaan uit: staten wordt gehouden. Derhalve zijn bij het eerste deel van de - de leden van de partijraad, met uitzondering van de leden van de kandidaatstellingsprocedure EK diè stalenleden betrokken die vóór de Eerste Kamer (art. 50.1 onder 3 h.r.) en van de afgevaardigden van de slatenverkiezingen deel uitmaken van een VVD-statenfractie, terwijl kamercentrales (art. 50.1 onder 6 h.r.); na die verkiezingen de "nieuwe" stalenleden later verantwoordelijk - de leden van de statenfracties; zijn voor de indiening van de uiteindelijke kandidatenlijsten EK en voor - afgevaardigden van de kamercentrales (te benoemen door de de stemming. centralevergaderingen, met benoeming van plaatsvervangers), met De commissie acht dit overigens geen bezwaar omdat (fracties uit) dien verstande dat het stemrecht alleen toekomt aan de statenleden, provinciale staten vóór en nà de slatenverkiezingen één en hetzelfde de voorzitters van de kamercentrales of hun plaatsvervangers (art. 50.1 orgaan vormen. Er is dus in formele zin sprake van continuïteit, ook al onder 5 h.r.) en aan vorengenoemde afgevaardigden van de zijn er verschillende personen bij betrokken. kamercentrales of hun plaatsvervangers. 2_ Voordracht van voorlopige kandidaten (art. 5 EK) Toelichting: Gezien het streven om de invloed van de leden van de VVD (c.q. die Het recht van voordracht van voorlopige kandidaten, dat thans van afdelingen en centrales) zoveel mogelijk tot zijn recht te doen toekomt aan ledenvergaderingen van afdelingen (art. 5.2 EK) en aan komen, zou het een anachronisme zijn om het stemrecht in de het hoofdbestuur (5.6 EK), ook toe te kennen aan leden van kandidaatstellingsraad ook te blijven toekennen aan de in art. 50.1 h.r. statenfracties. onder 1, 3, 4 en 7 genoemde leden van de partijraad. Ook leden van het hoofdbestuur (art. 50.1 onder 2 h.r.) dienen niet als zodanig mee te Toelichting: stemmen, evenmin als zulks bijvoorbeeld met bestuursleden van een Het komt de commissie gewenst voor om de - wettelijk uiteindelijk met centrale in centralevergaderingen het geval is. het indienen van de kandidatenlijsten belaste -sta tenleden de bevoegdheid te geven zelf rechtstreeks voorlopige kandidaten voor te 6. Bevoegdheid kandidaatstellingsraad dragen, zonder dat daarvoor een besluit nodig is van de (art. 9 EK juncto art. 12.4/5 EK) ledenvergadering van de afdeling waartoe het statenlid behoort. Statenleden kunnen van zodanige bevoegdheid natuurlijk ook gebruik Aan de kandidaatstellingsraad blijft de (huidige) bevoegdheid tot maken door gezamenlijk, als fractie, voorlopige kandidaten voor te vaststelling van de lijst( en), in overeenstemming waarmee de dragen. definitieve kandidatenlijsten zullen worden opgemaakt en ingediend.

7 Toelichting: Toelichting: De commissie meent dat, gelet op de noodzaak om ook de statenleden In hoofdlijnen overeenkomstig besluit 36ste jaarlijkse algemene bij de vaststelling van de kandidatenlijsten te betrekken, het meest vergadering met betrekking tot procedure TK. gerede orgaan de kandidaatstellingsraad dient te blijven. Immers, in die raad beslissen èn benoemde afgevaardigden van de kamercentrales c. In het technisch advies ingevolge art. 6.3 onder 7 EK de èn de sta tenleden gezamenlijk op basis van het principe "one man one kamercentralevergaderingen expliciet voor te schrijven een bepaald vote". aantal namen op de advieslijst te plaatsen; dit aantal dient van verkiezing tot verkiezing te worden vastgesteld en dient niet veel hoger te zijn dan het aantal kandidaten van wie met redelijke waarschijnlijkheid te verwachten is dat zij in de Kamer zullen worden 111. B. Adviezen, reeds in grote benoemd, eventueel door plaatsvervulling. lijnen door de 36ste jaarlijkse Toelichting: Gelijke aantallen namen op de advieslijsten bevorderen de algemene vergadering aanvaard. vergelijkbaarheid daarvan. De lengte van de advieslijst dient te worden beperkt om de kans te verminderen dat centrales gedwongen worden De adviezen 7 t/m 18 zijn gelijkluidend aan of komen in grote lijnen onbekende kandidaten op te voeren ten einde het vereiste aantal te overeen met die, welke de 36ste jaarlijkse algemene vergadering 16 bereiken. april1983 met betrekking tot de kandidaatstellingsprocedure Tweede Kamer heeft aanvaard. 9. Gegevensformuller. (art. 5.5 EK juncto 6.1 onder 1 EK) 7. Zittende leden (art. 3 EK) Systematisering van de te verstrekken gegevens; volledige invulling, niet meer en niet minder. De aan de leden van de VVD, die minister, staatssecretaris of lid van de Bijvoorbeeld op te nemen: aanvang van het huidige lidmaatschap van Eerste Kamer zijn, voor te leggen vraag of zij bereid zijn een de VVD; aparte vermelding van functies in de VVD en van die in kandidatuur in overweging te nemen, te doen stellen door de algemeen vertegenwoordigende lichamen; maximum voor aantal gegevens dat secretaris in plaats van door het hoofdbestuur. Ook de kennisgeving mag worden ingevuld voor opleiding - werkkring - functies in de VVD van de ontvangen antwoorden aan de secretarissen van de - andere maatschappelijke activiteiten- vertegenwoordigende kamercentrales en afdelingen c.q. de algemene bekendmaking lichamen. Dit alles- behalve de opleiding- alleen uit de laatste 10 jaren, daarvan, op te dragen aan de algemeen secretaris. met vermelding van begin- en eindjaar. (Door een maximum te stellen moet de voorlopige kandidaat voor elke groep een keuze maken welke Toelichting: functie(s) hij het belangrijkste vindt om te vermelden. Jaartallen maken De commissie wil op deze manier, evenals bij de adviezen Tweede duidelijk of men een bepaalde functie in het verleden heeft bekleed of Kamer, duidelijk maken dat de vraag aan bovenvermelde leden slechts nu nog vervult c.q. nog moet gaan vervullen.) een administratieve handeling is. Voorts een maximum te stellen aan het aantal "onderwerpen die de voorlopige kandidaat naar zijn/haar mening het beste liggen". 8. Technisch advies (art. 6.3 juncto art. l.I. onder 8 EK) Toelichting: Een zekere stroomlijning van de vermeldingen in de groslijst kan a. Het technisch advies niet in januari door het hoofdbestuur te doen bevorderlijk zijn voor het vormen vaneen enigermate vergelijkend vaststellen, maar op een zoveel eerder tijdstip dat dit advies kan oordeel. worden opgenomen in de beschrijvingsbrief voor de algemene vergadering die aan de verkiezingsprocedure voorafgaat. 10. Gezamenlijke kamercentrale Gelderland. Toelichting: De gezamenlijke kamercentrale Gelderland voor wat de Momenteel schrijft art. 7 EK wel voor dat de centralevergaderingen kandidaatstellingsprocedure voor de Eerste Kamer betreft te splitsen "beraadslagen en besluiten over technisch advies", maar ook indien in een centrale Arnhem en een centrale Nijmegen. een dergelijke vergadering een afwijkend "besluit" heeft genomen, dient zij bij de samenstelling van haar advieslijst het technisch advies Toelichting: . van het hoofdbestuur te volgen. Dat advies drukt aldus zijn stempel op Overeenkomstig adviezen Tweede Kamer, overgenomen door de de gehele procedure tot aan de hoofdbestuursvergadering van art. 8 36ste jaarlijkse algemene vergadering. EK en is bijzonder moeilijk voor wijziging vatbaar. De commissie acht het van belang dat het technisch advies vóór het begin van de 11. Centralevergaderingen. procedure voor de kandidaatstelling op voorhand wordt vastgesteld (art. 7.1 EK) door de algemene vergadering na onderlinge beraadslaging. De commissie adviseert de centralevergaderingen van de Kamercentrales moeten zich dan uiteraard daaraan houden. (Wijziging kamercentrales alle op dezelfde zaterdag te doen plaatsvinden, zoals in later stadium alleen dan, wanneer bijzondere onvoorziene thans gebruikelijk is. omstandigheden zulks gewenst zouden maken: zie advies 15.) b. Het ontwerp-technisch advies dient zo beknopt er duidelijk Toelichting: mogelijk te zijn, liefst in een beschrijvende vorm die logischerwijs leidt Deze ook voor de Tweede Kamer aanvaarde procedure heeft reeds tot een aantal conclusies; deze conclusies dan in een geschikte volgorde enkele malen haar praktische voordelen voor wat betreft de snelle en te plaatsen voor behandeling in de algemene vergadering. volledige verwerking van alle te zelfdertijd bekend wordende Voorbeeld met betrekking tot de te bespreken punten (art. 6.3 EK): uitkomsten bewezen. Bovendien wordt bemoeilijkt dat - aantal in te dienen lijsten; ' kamercentralebesturen enjof centralevergaderingen "gebruik" - te verwachten aantal zetels in de Eerste Kamer (art. 6.3 onder 1 EK); maken van reeds in een andere kamercentrale samengestelde - aantal in elke provincie te stellen kandidaten (aantal plaatsen op de advieslijst. lijsten -art. 6.3 onder 2 EK); - aantal ten minste op elke lijst te plaatsen kandidaten die een 12. Stemrecht in centralevergaderingen. kandidatuur voor een verkiesbare plaats in overweging willen nemen (art. 24.1 h.r.juncto art. 20 stat. en 49 h.r .) (art. 6.3 onder 3 EK); - totaal aantal kandidaten dat naar landelijke voorkeur zal worden Het stemrecht per afgevaardigde (art. 49.1 t/m .3 h.r.) in dier voege gerangschikt; beperken dat een afgevaardigde nooit meer dan bijvoorbeeld tien - al dan niet één lijstaanvoerder; stemmen mag uitbrengen namens ten hoogste vier verschillende - al dan niet een landelijke kopgroep van een bepaald aantal afdelingen. kandidaten; - al dan niet een bepaald aantal kandidaten in een vaste volgorde op Toelichting: bepaalde plaatsen van alle lijsten ("ijzeren ring"); Grote afdelingen zullen dus verschillende personen naar de - wijze van spreiding van de (overige) landelijke kandidaten over de centralevergaderingen moeten afvaardigen. Aan de ongebreidelde lijsten. overdracht van stemmen volgens art. 49.3 h.r.worden grenzen gesteld.

8 13. Verloop van de centralevergaderingen en de vastgestelde technisch advies (zie advies 8a) niet meer wijzigen. kandidaatstellingsraad. Er is echter wel nader advies nodig met betrekking tot: (art. 7.3. t/m 6 EK en art. 9.8 t/m 11 EK) · eventuele combinaties van provincies waarbinnen op bepaalde plaatsen dezelfde kandidaten zullen worden gesteld, al dan niet in Voorgeschreven dient te worden dat over het advies zoals omschreven dezelfde of in wisselende volgorde (art. 6.3 onder 5/6 EK); in 4 en de daaraan ten grondslag liggende gegevens, benevens over · eventuele lijstencombinaties, overeenkomstig art. 6.1 onder 8 TK. eventueel ingekomen stukken e.d., eerst algemene beschouwingen worden gehouden alvorens de samenstelling van de advieslijst plaats 16. Ontwerp van het hoofdbestuur. voor plaats aan bod komt. Voorts te bepalen dat tijdens de stemmingen (art. 8.1 onder 3 EK) over een bepaalde plaats niet meer wordt beraadslaagd. Verplichting om het ontwerp deugdelijk te motiveren met betrekking Toelichting: tot: Het advies, genoemd in 4, is belangrijk omdat op basis van dit advies · de samenvoeging van de beide in advies nr. 14a van de commissie de stemmingen in de centralevergadering worden gehouden. bedoelde lijsten; Algemene beraadslaging over het advies, in samenhang met de overige · mogelijk in bijzondere gevallen opgenomen namen van leden van de gegevens en omstandigheden, kan bevorderlijk zijn voor (de VVD die niet in de groslijst zijn vermeld; voorbereiding van) een goede besluitvorming. · eventuele afwijkingen van de "Modderman-volgorde".

14. Splitsing "Modderman-lijst"; wegingsfactoren. Toelichting: (art. 8.1 onder ! EK juncto art. 50.1 onder 6 h.r.) Het lijkt nuttig om de thans aan het slot van art. 8.1 onder 3 EK genoemde bevoegdheid te blijven verlenen voor het geval zich in de vrij a. De "Modderman-lijst" te splitsen in twee delen, waarbij in het ene geruime tijd die na het samenstellen van de groslijst is verstreken, deel de gemiddelde rangorde wordt aangegeven die de bewindslieden bijzondere omstandigheden mochten voordoen. en de "zittende leden" hebben verkregen en in het andere deel de gemiddelde rangorde van de "nieuwkomers". 17. Reacties op het ontwerp van het hoofdbestuur. (art. 8.4 EK) Toelichting: Conform de door de commissie in de 36ste jaarlijkse algemene De termijn van iets meer dan een week die thans beschikbaar is voor vergadering gedane toezegging om de mogelijkheid te onderzoeken de mogelijke reacties van besturen van kamercentrales en statenfracties, gewogen gemiddelden voor twee groepen afzonderlijk te berekenen. te verlengen tot drie weken. Voor zover kamercentrales "hun" nieuwe kandidaat alleen maar boven zittende leden plaatsen om zoveel mogelijk punten te vergaren, Toelichting: wordt de invloed weer uitgeschakeld. Aldus wordt het duidelijker De voorgestelde langere termijn maakt het mogelijk eventuele reacties welke "nieuwkomer" in feite de meeste waardering geniet. beter te overwegen en beter tot hun recht te doen komen. b. Bij de berekening van de gewogen gemiddelde rangorde blijven 18. Afwijkingen van de procedure. uitgaan van de aantallen leden per kamercentrale per 1 januari van het (zie art. 16 PS en art. 15 GR) jaar waarin de procedure plaatsvindt. Het verdient aanbeveling om ook voor de kandidaatstelling van leden Toelichting: van de Eerste Kamer een, naar omstandigheden gewijzigde, klachten­ De 36ste jaarlijkse algemene vergadering heeft besloten de TK­ en beroepsregeling in te voeren, zoals reeds bij andere procedure hieraan te doen aanpassen. kandidaatstellingsprocedures voorkomt.

15. Nader technisch advies Toelichting: (art. 8.1 onder 2 EK juncto art. 6.3 EK) Overeenkomstig besluit van de 36ste jaarlijkse algemene vergadering ten behoeve van de procedure Tweede Kamer. Afgezien van eventueel inmiddels opgetreden bijzondere omstandigheden het oorspronkelijk door de algemene vergadering Vastgesteld door de commissie op 6 december 1983

U HEBT UW LEVEN LANG IN DE LIFT GEZETEN! u bouwde een carrière op. u leidde misschien een onderneming of u had de verantwoordelijkheid voor een turbulent gezin. Nu zijn er die lichamelijke ongemakken, waardoor u de trap niet meer kunt nemen zoals vroeger. u denkt nu misschien aan een bejaardentehuis of een aangepaste woning. Toch is • er nog een andere oplossing die u kunt kiezen! .. U KUNT IN DE LIFT BLIJVEN ZITTEN .," Een lift aangepast aan Uw woonhuis en uw specifieke wensen. Een traplift of een zg. woonhuislift, er zijn Marconistraat 16, mogelijkheden genoeg. 1704 RG, Heerhugowaard, Interesse? vraag vrijblij­ tel. 02207 - 12944. vend inlichtingen bij Jan Hamer. Dát zijn ~JAN HAMER de specialisten die u helpen. ~&CO. 9 KENNISGEVING

Als Trustee van de Limited Partnership "Rice County Program" deelt de STICHTING INTERNA­ TIONAAL INSTITUUT ENERGIEZAKEN mee dat de boring van de Pallister 8-2 bron ten be­ hoeve van deze Limited Partnership op 4 december jl. met succes werd afgesloten.

De produktie wordt in januari 1984 verwacht en zal tevens via dit blad worden bekend gemaakt.

De gelegenheid tot vrijblijvende (voor)intekening op het volgende project "Stirling Petroleum Program" (waar in het zelfde gebied twee oliebronnen en een waterafvoerbron zullen worden ge­ boord) gaat per heden in.

Na ontvangst van de door u ingezonden coupon, ontvangt u nadere bijzonderheden omtrent het komende programma.

naam: ...... adres: ...... plaats: ...... postcode: ...... telefoon: ......

Inzenden aan: Postbus 214 3700 AE Zeist.

10 HETNOORDEN ONDERSCHEIDT ZICH DOOR KWALITEIT EN PRIJS. Ziektekostenverzekeringen: keuze genoeg, prijzen genoeg. Bent u echter de ziekenfondsgrens gepasseerd dan is het zaak zo goed èn zo voordelig mogelijk verzekerd te zijn. De kracht van Het Noorden is het opmerkelijke en uitgebreide pakket èn de uiterst lage kosten omdat winst maken niet hoeft. Plezierig is ook dat u nooit zelf uw rekeningen eerst hoeft te betalen. En extra voordelige premie indien u huisarts- en apothekerskosten voor lief neemt. Ook een forse premie-verlaging bii een eigen risiko van f 500,- (alleen­ GÉÉN ZORGEN OVER staande) of f 1000,- (gezin). ZIEKTEKOSTEN VAN MORGEN. De dokumentatie van In open, ongefrankeerde enve- 1 Het Noorden is beknopt loppe zenden aan Het Noorden, en helder! antwoordnummer 1039, < I VK Groningen. a ____ ,I ----1 _____ I I Ts ______l

TELEFOON ______,

LEEFTIJD I I Onderlinge Ziektekostenverzekering I 1 Maatschappij Het Noorden Hoornsediep 131, 9727 GH Groningen I BetNoorden .______~elefoonOS0-262858 ____ 1

11 Voor economische opzet en kwaliteitscontrole van NIEUWBOUW - VERBOUWPLANNEN Adviesbureau C.H. van der Have B.V. specialisten in funderings-, beton-, staal- en houtconstructies voor utiliteits-, woningbouw en waterbouwkundige werken. Noordzijde 67b, 2977 XB Goudriaan, tel.: 01838- 1765.

SPECIALITEITEN RESTAURANTcA "Het Kasteel van Rhoon" . à la carte Restaurant ' -. Tevens z~len voor recepties, diners, . ~~"- \i l vergadenngen .. , • tr~ , -...·

S.G. Abel- Dorpsdijk 63, Rhoon- Tel. (01890)8896- 8884

Een Dagje Uit in Amsterdam of voor Zaken

Logeren in Amsterdam hoeft niet duur te zijn. Blijf slapen in eenvoudig, maar schoon hotel. 1 en 2 persoons kamers f 35,- p.p. Modern comfort, tv, cv, douche.

Petit-Hotel-Restaurant Utrechtsedwarsstr. 79 Huize Otten 1017 VJ Amsterdam Centrum. Telefoon 020- 250345.

40 tot 50 modellen handgemaakte zilveren broodmanden altijd in voorraad Schoonhavens Silverhuys RIKKOERT's JUWELIERS BEDRIJVEN Haven 1 + 5- Schoonhoven Tel.: 01823-2651 (Ook restaureren en verzilveren van cassettes e.a. artikelen) Voor antiek Nederlands zilver kunt u een bezoek brengen aan Haven 13

Wintervakantie in het Wallis (Zw.) met gezelligheid en comfort Als u dat zoekt, zult u zich bij ons in Les Marécottes zeker thuis voelen. Het familieskigebied ( 1100-2300 m) is gezellig en sneeuwzeker. Cabi­ nebaan vanaf en pistes tot aan ons hotel. SkischooL Bovendien bieden wij u een zeer persoonlijke verzorging, uitstekende keuken, veel verblijfs- en speelruimten, groot overdekt zwembad (28°). sauna, huisbioscoop, intieme dancing, diverse aktiviteiten en aantrekkelijke condities voor uw kinderen (o.a. tot 6 jaar in ouderkamer gratis), alsmede kinderoppas. U vindt ons op 10 km afstand van Martigny. Bereikbaar over goede weg of per trein. In januari kunt u profiteren van zeer gunstige laagsei­ zoen-prijzen.

Belt u nu meteen met Elly en Jan Mol (Ned.) en wij zenden u omgaand vrij­ blijvend een offerte en onze folder toe. Lid Club Kindervriendelijke Hotels in Zwitserland.

CH- 1923 Les Marécottes (Wallis) Tel.: 09.4126.61666

12 Europese verkiezingsprogramma 1984-1989 vastgesteld

Gedurende het ELD-congres van 9-12 december in Het Grieks/Duitse amendement dat München werd het nieuwe gezamenlijke Europese de vorming van één Europees leger binnen I 0 jaar beoogde, werd na veel verkiezingsprogramma voor de periode '84-'89 vastgesteld. discussie als voorbarig afgewezen. Evenals nu het geval is, zal ook in de volgende Mogelijk dat een Europese zittingsperiode van het Europees Parlement dit- door alle strijdmacht t.z.t. tot de liberale partijen onderschreven - document richtsnoer zijn wenselijkheden gaat behoren, doch voor politiek handelen door de liberale fractie in verdere voortgang op de moeilijke weg naar standaardisatie van militaire Straatsburg. apparatuur verdient vooralsnog de Tot heden zijn daarmede de liberale partijen in Europa de aandacht. eerste en nog altijd de enige, die binnen Europa hun Aangenomen werd voorts het politieke idealen verenigd weten uit te dragen. Nederlands amendement dat de Europese Gemeenschap haar buitenlands beleid, het veiligheidsbeleid en haar De VVD was in München gesprekspartner bij onderhandelingen ontwapeningspolitiek in toenemende vertegenwoordigd door een delegatie in het M.O. Namens de VVD stelde mate dient te coördineren en grotere van 25 personen. O.m. waren buitenlandspecialist Joris Voorhoeve eigen verantwoordelijkheden dient te aanwezig minister J.C. Rietkerk, dat deze terreurorganisatie géén steun dragen binnen de NAVO en de Oost­ partijvoorzitter Jan Kamminga en de verdient van liberale zijde omdat het West verhouding. fractievoorzitters Guus Zoutendijk en optreden daarvan volstrekt in strijd is Ed Nijpels. Gelukkig mag worden met de liberale opvattingen van geconstateerd dat bijna alle VVD­ vreedzame en rechtvaardige regeling Economisch beleid amendementen op het concept­ van conflicten. programma werden aangenomen. Een VVD-amendement dat Over de aanpak van de economische Enkele van onze amendementen uitdrukkelijk iedere vorm van problemen en de bestrijding van de werden ter vergadering teruggenomen terrorisme veroordeelt, werd aan de werkloosheid zijn de Europese ten gunste van amendementen met M.O.-paragraaf toegevoegd. liberalen het volledig met elkaar eens. bijna gelijke strekking. Tevens mag worden opgemerkt dat de VVD­ delegatie zich zeer actief toonde in discussie en besluitvorming, waardoor ook een aantal minder gewenste amendementen de eindstreep niet haalden.

Buitenlands beleid Wol.fheze nogmaals Maarten Heineken

Naast een verdere uitbouw en Op de zaterdagen 5 en 12 moeilijkheidsgraad en juist versterking van de economische november troffen de daarom zo geschikt voor een gemeenschap werd sterk de nadruk deelnemers van de training, het gaat er per slot om gelegd op verbetering van het topkadercursus elkaar in twee onder moeilijke ondernemingsklimaat, het scheppen groepen nogmaals. Dagen, omstandigheden goed te van meer ruimte voor het particuliere bedoeld om het geleerde in reageren. A/Ie andere situaties initiatief door het terugdringen van de praktijk te brengen, om de kunnen daarna alleen nog rol van de overheid, verkleining van de eigen presentatie wat bij te meevallen! begrotingstekorten, verlaging van de punten. innovatie in het bedrijfsleven. Een Een trainer kan slechts een Nederlands amendement om binnen Ongeveer tweederde van de algemene indruk geven en zeker het overheidsbudget een verschuiving Wolfhezegangers is naar . niet over individuele prestaties van de consumptieve uitgaven naar de Utrecht gekomen, waardoor de spreken, immers trainen en overheidsinvesteringen in de beide groepen tot omstreeks 15 beoordelen zijn strijdige zaken. produktiesfeer tot stand te brengen deelnemers waren beperkt. Op In het algemeen wil ik wel kwijt werd breed ondersteund. zich gafdat wat meer ruimte, dat er binnen de liberale Geconstateerd werd voorts dat want 15 speeches houden, en ná gelederen heel veel talent arbeidstijdverkorting wel een de video analyseren tussen aanwezig is, dat overigens mogelijk instrument is, maar zeker JO. 00 uur en 16.00 uur is geen nadrukkelijk scholing behoeft. geen oplossing van het geringe opgave. Anderzijds rijst Opmerkelijk was dat de niet­ werkloosheidsprobleem biedt. de vraag hoe een zo groot kandidaten overwegend meer Belangrijker is het de arbeidskosten absenteisme mogelijk is, opvielen en dat in diezelfde terug te dringen. bedenkend hoeveel kosten voor categorie de vrouwen uitermate Overigens werd erkend, dat een deze cursus zijn gemaakt. sterk waren. verschil in uitgangssituatie tot Wellicht dat van de vrouwen nuanceringen in het economisch Op de vijfde november waren de alleen de sterksten voor het beleid van de lidstaten kan leiden. meeste kandidaten aanwezig. voetlicht durven treden. Eerlijk Met name in Engeland, waar er sprake Bijzonderopmerkelijk was dat gezegd denk ik dat ze meer is van een gering begrotingstekort, nl. de sfeer van begin tot einde gericht zijn op een minder 3 % t.o.v. 13 % in Nederland, en van goed was en bleef Maar ook dat gemakkelijk begrijpend een achterstand in infrastructuur, is het moeilijk is meer bagage publiek en daarnaast vaak een wat expansiever beleid mogelijk goed te verkopen. De neiging te uitermate praktisch gericht. dan in de overige lidstaten. veel feiten in een verhaal te stoppen blijkt Dit is ook niet de eerste keer onweerstaanbaar. dat dit beeld naar voren komt. Landbouw ,4/ jaren is het een vrij opvallend De twaalfde november gaf signaal in zeer gevarieerde originelere aanpakken te zien, WD-groepen. Zou het niet De Europese landbouwpolitiek dient met gemakkelijker te aanbeveling verdienen om - in zorg te dragen voor zowel een beluisteren speeches, die het belang van de partij- de acceptabel inkomen uit het overigens strikt tot 5 minuten ontwikkeling van zoveel boerenbedrijf als voor de werden beperkt. Dat op zich is sluimerend talent wat gerichter voedselvoorziening voor de 260 een zeer hoge ter hand te nemen? • miljoen consumenten van de Gemeenschap tegen redelijke en tamelijk stabiele prijzen. Het landbouwbeleid mag niet meer inhouden, datonbeperktland-en tuin bouwers. Deze garantieprijzen Het nieuwe programma zal na tuinbouwprodukten worden dienen slechts te worden gegeven voor verwerking van de resultaten uit het voortgebracht op kosten van de beperkte hoeveelheden. Congres te München over enige Europese belastingbetalers. Agrarische produktie moet op maanden in druk verschijnen. Ingrijpende wijzigingen in het zodanige wijze plaatsvinden dat Uiteraard in alle talen van de landbouwbeleid zijn beslist rekening wordt gehouden met aangesloten partijen. noodzakelijk. Een op afzet bepalingen en vooral zorg voor milieu, georiënteerde agrarische produktie welzijn van dieren en behoud van Tom van Bernmelen • dient opbrengsten voor land- en landschap en natuur. secretaris buitenland

16 i'/.c''·•'·,· •,•,••,•,','N,'/'' fX<~:: Waarom zztten• JU• //'ze zo W weinig in de algemene \- vergaderzaal? Deze vraag kreeg het Zeeuwse kamerlid Jan te Veldhuis zo vaak OPt zijn bordje, dat hij op een gegeven ogenblik de redactie vroeg daar eens op in te gaan. Wij, op onze beurt, vonden het een typisch onderwerp voor een kamerlid om zelf uit te leggen waar hij ofzij tijdens die vergaderingen uithangt. Op ons verzoek hield Jan te Veldhuis dat tien dagen nauwkeurig voor u bij. Een "ademloos"-verslag. Het resultaat:

~- .I . ij

Dinsdag, 15 november 1983 industriële activiteiten. Vergelijk dat 17.40 uur toch maar weer eens eens met dagelijkse gebeurtenissen op midweeks naar huis gegaan. Een andere gebieden ... Nog veel zeldzaamheid, de laatste maanden. In Om 07.00 uur de bus en om 07.30 uur voorlichting op dit punt nodig! De de trein bijgepraat met o.m. Statenlid de trein in, van Middelburg naar Den ambtenarenbonden lijken na vandaag Gert van Zwieten over de Zeeuwse Haag; Binnenhof vol met metershoog minder boos op Koos. Na de kranten Omroep (ZEOM luctat et emergit?!) schuim: "ludiek" (?) protest van de om 01.00 uur naar mijn bed in Den en met Staatsraad Rien Verburg over Amsterdamse brandweer. Wie betaalt Haag. Saldo groene bankjes: bijna 2 enkele recente KB's. Om 20.00 uur die "grap" met gemeenscha ps- uren. thuis. Reny, mijn echtgenote, helpt goederen? Ondanks ergernis, besluiten vanavond Sinterklaas op school bij we als fractie (nog) niet te reageren. zijn voorbereidingen. Dochter Na de fractievergadering ( 10.30- Marieke ( 10 jaar) speelt piano. Zelf 13.45 uur) bijna 2 uur stemmingen in Woensdag, 16 november 1983 de groene bankjes. Vervolgens vele werk ik de "huis-post" af, en kijk nog zakelijke telefoongesprekken (o.a. Vroeg op; kranten; om 10.15 uur met even naar de 2e helft van Nederland­ gedeputeerden Michel Lodewijks en Piet Blauw de OCV­ Spanje; leuk succes voor die kleine .Brabander (Rijvers); de Henri van Lieshout uit Limburg resp. Waterhuishouding (Schepelzaal). Brabant), en de definitieve tekst voor Neelie Smit-Kroes reageert positief op prestatiedrang lijkt het Ned. elftal de OCV-Waterhuishouding (16/11) mijn suggesties om de hoge gelukkig weer binnen te sluipen ... opgesteld. "Bijpraten" met de Haagse waterzuiveringslasten te drukken, om Saldo groene bankjes: - redacteuren van de PZC en De Stem. lozingseisen realistisch te benaderen 's Avonds, in de partijcommissie (:rekening houden met ontvangend Milieu (van 19.30- 22.30 uur), water), en om betere Donderdag, 17 november 1983 indringende discussies over o.a. het té overheidscontrole in plaats van zucht ambitieuze niveau van de Wet naar perfectionisme in de Om 06.45 uur met zoon Job (6 jaar) Geluidhinder en de relatie met vergunningverleningsfase. In de een moeilijke legoconstructie Ruimtelijke Ordening, alsmede over pauze: Statenlid Ruurd Maarhuis besproken. Om 07.30 uur de bus en de "big bang"; zelfs een kleine (Drenthe) over diens inbreng bij de om 08.00 uur de trein in naar Den ongevalskans van I keer per x-miljoen begroting '84 (o.a. milieu-planning). Haag. Van de dagbladen heeft alleen jaar met enkele tientallen doden Prima zaak, die verticale de Telegraaf enige aandacht voor de schrikt psychologisch kennelijk nog communicatie! Mede op advies van UCV van gisteren (i.h.a. trouwens niet zeer af als het gaat om sommige mijn medewerkster Saskia Jutte om veel aandacht in landelijke dagbladen

17 20 december 1983 voor milieu, ruimtelijke ordening, kleine 40 toehoorders( -st ers). Vooral huiselijke achterban; in het weekend natuurbehoud; tenzij het om de kille cijfers over de huidige fin.­ achterstanden wegwerken). schandalen gaat). Onderweg met econ. situatie slaan aan. (Vraag in de deskundigen gesproken over de zaal: waarom krijgen we die niet of Oostersehelde-werken en de perikelen nauwelijks via de media?). Na een Maandag, 21 november 1983 rond Winterswijk (proefgebied). Van borrel aan de stamtafel naar huis en 11.00- 12.00 uur gesprek met klassen bed (01.00 uur); nuttige en plezierige 3 en 4 MEAO-Utrecht. Tussen 12.00- avond geweest. Om 07.00 uur de bus en om 07.30 uur 15.00 uur gesprekken met twee de trein in: werkbezoek Limburg, hengelsportorganisaties, Ad Ploeg, samen met Jos van Rey, Huub Jacobse, Max Tripels en Broos van Piet van der Sanden (CDA), en de Zaterdag, 19 november 1983 Zeeuwen Jaap Hennekey en Cees van Erp. Bij Laura en Vereeniging Liere, met het oog op de UCV visserij (Eygelshoven) gesproken over Onder 't scheren, V. d. Scheur op de energiezaken en milieu (recycling). van 23/11/83. radio: "regering voor miljonairs" ... Verder de Spreekbeurt van 18/ 11 Flexibel bedrijf! 's Middags bij DSM: Hij lijkt nu echt wat doorgeslagen; over de bijzondere regionale toeslag, voorbereid. Daarna de LPG-circulaire moet zijn snor gaan drukken of privatisering DSM, energiezaken en van Overijssel(: minimale afstanden scheren! Om 08.30 uur de bus en om de milieuproblematiek aldaar. tussen woonbebouwing en LPG­ 09.00 uur de trein in naar Roosendaal: Zonneklaar blijkt dat onze stations) besproken met o.a. Reinier liberaal platform. Voorzitter Ben v.d. gesprekspartners (waaronder Braams, gedeputeerde Ankersmit Klis leidt de OC-Bergen op Zoom, president-directeur Bogers) een CDA­ (Overijssel) en raadslid Mulder Dick Dees, gedeputeerde Henri van bolwerk representeren. 't Wordt hoog (Enschede): een geheel renovatieplan Lieshout en mijzelf soepellangs de tijd dat de groot gegroeide VVD ook in dreigt door de circulaire de mist in te onderwerpen:Woensdrechten dit soort verbanden een duidelijker gaan. Moet e.e.a. nader met Pieter Geertsema; rapport Christiaanse over stem in het kapittel krijgt; een Winsemius bespreken. Na de OGB; en de inzameling en verwerking uitdaging en opdracht voor álle stemmingen (van 21.15-22.00 uur) van afvalstoffen(: zoveel mogelijk te VVD'ers. Onderweg in de trein naar haal ik per taxi nog net de laatste privatiseren). huis voorbereidingen getroffen voor trein. Thuis met Reny nog even Om 15.00 uur weer thuis. Abva-Kabo het gesprek met Geelhoed en onze gezellig bijgepraat. Om 01.00 uur verliest het kort geding over de staking fractiecommissie "deregulering" naar bed. Saldo groene bankjes: %uur. Westerscheldeveren. Terecht: nl. de (sinds kort ben ik fractiecoördinator enige binnenlandse verbinding voor deregulering). Eerste aanzetten Zeeuws-Vlaanderen. Leuk succes voor gemaakt voor de behandeling van het Vrijdag, 18 november 1983 vlootvoogd (VVD-gedeputeerde) Jan Structuurschema Zaahavens; met de Voogd. Johan Rempkes (gedeputeerde Vanaf 9.30 uur: tekst inbreng U CV­ Groningen) en Amsterdam al Visserij opgesteld: Sportvisserij (o.a. 2 afspraken gemaakt; de overige (w.o. miljoen sportvissers); kustvisserij (o.a. Zondag, 20 november 1983 Rotterdam) nog nader in te vullen. mosselen, oesters en garnalen); Om 21.00 uur thuis. Reny analyseert met haar literatuurclub ( 12 dames) beroepsbinnenvisserij (o.a. paling). Kiezen tussen uitslapen en een vroege het werk van de auteur Brakman. Om Iedere sector heeft zo zijn eigen wandeling. Het laatste gekozen. Piet 01.00 uur naar bed, na een afsluitende problemen. Rijken (dé Zeeuwse kunstschilder) borrel met enkele dames van de In de namiddag 7 km trimmen tussen heeft opnieuw een trip langs één van literatuurclub. de net gegierde Zeeuwse weilanden en de mooiste Walcherse plekjes uitgezet; akkers (toch liever dan in de 20 km langs het Veerse Meer. uitlaatgassen). In bad met dochter Onderweg koffie in de sfeervolle Juultje (5 jaar) de actuele Campveersche Toren te Veere. Dinsdag, 22 november 1983 kleuterschool-zaken besproken: juf Tijdens de tocht opnieuw interessante Yolan en de poppenhoek nog steeds gesprekken over vele onderwerpen Om 06.30 uur op radio: overleg favoriet bij haar. (theatergroep ONK, behoud bonden-Koos mislukt (gisteravond v.d. Reny en Joan van Dijk vergezellen me gymnasium, de oude Grieken en Scheur al weggelopen). Jammer! Alle naar een spreekbeurt in Kappelle voor Romeinen, optie-beurs; enz.). Een bonden weer boos op Koos. de VVD. Onderwerpen: actuele aanbeveling voor de zondagochtend! Op 07.00 uur de bus en 07.30 uur de politiek, tweeverdieners, en Daarna: het gezin Te Veldhuis! trein in. Tijdens de fractievergadering mediabeleid. Ondanks een staking op (Midweeks niet altijd of veel besluiten we om de VVD-visie over de de Westersehelde-veren -schande!- een gelegenheid voor contact met de ambtenarenacties nu wél duidelijk te '

18 mak~n. Ed spreekt in de loop van de Tijdens de UCV nog gelegenheid nevenwerkzaamheden, zoals: dag duidelijke taal. Terecht! Na de gehad om voor Harry Waalkens een voorbereiding verhaal voor congres fractie en vóór de stemmingen stukje over vlasteelt te schrijven (t.b.v. "Met groen sparen", en spreekbeurt verzoekt Joop den Uyl om een de begroting landbouw). Na het Terneuzen (o.a. over deregulering); Kamerdebat over het mislukte overleg avondeten aan de VVD-stamtafel, een interview met ROZ over vervolging in de Stichting van de Arbeid; wordt receptie op het kantoor van de Audet­ DSM, en met dagblad "De Stem"; a.s. donderdag. N.b. voor de derde bladen; diverse VVD-collega's gesprekmet Pieter Winsemius over keer dezelfde materiële discussie, zij aanwezig; met diverse journalisten LPG. Om 20.30 uur samen met het n.a.v. telkens andere allerlei onderwerpen "doorgenomen". Martin Beinema en HuibEversdijk aanleidingen ... Met Ria Oomen en Frans Wolters (CDA) naar Zeeland afgereisd. Om (beiden CDA) op de vroege donderdag 22.45 uur thuis. In de krant blijkt dat Na de stemmingen en na slotoverleg naar mijn kamer in het de VVD-fractie in Provinciale Staten met Harry Waalkens, Wim Keja enG. Benoordenhout gereden. Toch een goed heeft geboerd bij de begroting Braks kan de definitieve U CV-tekst klein wereldje: parlement en pers. 1984; leuk voor fractieleider Louis voor morgen worden uitgetypt. Saldo groene bankjes: - El en baas. 's Avonds, tijdens het diner, met o.m. Na een kleine week afwezigheid uit Annelien Kappeyne v.d. Coppello, huis een extra glas wijn met Reny Eegje,Schoo en Annemarie Lucassen gedronken. ( 100 % moeder en gesproken over o.a. het functioneren Donderdag, 24 november 1983 echtgenote; 30% vaderfunctie) van het parlement en de relatie Saldo groene bankjes: ± 6 uren. Kabinet-parlement. Boeiend. T.z.t. Bijna de hele dag in de groene nader uitpraten. De avond verder bankjes: debat over- opnieuw- de besteed aan post en correspondentie, salarissen van ambtenaren en de het opstellen van een bijdrage voor het uitkeringen. Ed Nijpels laat de VVD­ Slotoverzicht kwartaalblad van de Kamercentrale gedachte weer onverbloemd over het Tilburg, aan het IMP­ voetlicht komen: de maat is vol. En - 10 dagen kamerwerk leveren totaal Bodembescherming, en de terecht: de maatschappelijke "slechts" 91~ uren groene bankjes op; Structuurschets Stedelijke Gebieden. ontwrichting heeft lang genoeg niet erg veel; en i.h.a. toch redelijk Om 01.00 uur in bed. Saldo groene geduurd. bezig geweest; bankjes: %uur. Bedrijfsleven en burgers hebben - in die 10 dagen de meeste van mijn voldoende geduld gehad. Ook bij de portefeuilles aan de orde geweest; stemmingen om 19.15 uur blijkt de milieu.(bodem, water, WABM), Woensdag, 23 november 1983 ruime steun van de regeringspartijen ruimtelijke ordening (o.a. voor het Kabinetsbeleid (m.u.v. het Verstedelijking) verkeer en waterstaat Vanaf 10.15 uur de UCV-Visserij in duo DS'83- Dijkman en Scholten). (o.a. Oosterschelde, waterkwaliteit en waterkwantiteit, LPG) Visserij, (schepelzaal). Staatssecretaris Ad Tijdens het debat toch nog deregulering, landbouw. Ploeg loopt soepel door de materie gelegenheid voor een aantal heen. Heel opmerkelijk is de • handelwijze van vice-fractievoorzitter HuibEversdijk van het CDA. Rechts ... van mij zittend, vraagt hij voorzitter Bram Stemerdink (PvdA) om een .:.::::~:: derde termijn om alsnog een motie in te dienen. Op zich niets vreemds. Echter: de motie is zojuist geschreven door de links van mij zittende Rob Tazelaar van oppositiepartij PvdA, op naam van HuibEversdijk (sic). Om het allemaal wat échter, wat "authentieker" te laten lijken, schrijft Eversdijk de motie eerst met eigen pen over. Mijn verontwaardiging ter zake, beantwoordt hij met de woorden: "Jan, dat is politiek". Ja, CDA­ ::--;0::.·: politiek! Over loyaliteit en coalitie­ tj• sfeer gesproken ... 19. 20 december 1983 ; ;; cc Cl cc; c ~ '""''""Y"""""IY'""""~ I Na een artikel met minister Eegje Schoo in het vorige nummer van Vrijheid en Democratie nu een interview met het VVD- Tweede Kamerlid Frans We is glas over ontwikkelingssamenwerking.

Gerichte hulp is noodzakelijk uiteindelijk helpen wij elkaar

Nederland geeft 11-1 procent van het 4. Ontwikkelingshulp is niet alleen netto nationaal inkomen uit aan een zaak van de rijksoverheid. Ook op ontwikkelingssamenwerking. Op de lokaal niveau kan men veel doen. De algemene ledenvergadering in VVD steunt gemeenten die zelf Alkmaar bleek weer eens dat ook de projecten opzetten. Gerichte hulp van VVD-kiezer dit percentage een goede gemeenten kan de mensen veel meer Frans Weisg/as zaak vindt. Juist in een tijd waarin het bewust maken van de problemen in de met ons land economisch minder goed arme landen. Verschillende afdelingen geconcentreerd op minder landen. Het gaat, moeten we niet vergeten dat er hebben zich op het congres in aantal concentratielanden moet zo'n 800 miljoen mensen in de wereld Alkmaar positief uitgelaten over deze minder worden dan de huidige zijn die proberen te overleven beneden vorm van samenwerking. dertien. Welke landen af zullen vallen de absolute armoedegrens. De Overigens vond men op de is nog niet bekend. Frans Weisglas vergadering in Alkmaar keurde de ledenvergadering dat er ook voldoende geeft wel alvast een aantal criteria aan hoofdlijnen van het huidige liberale aandacht moet worden geschonken waar volgens hem de beleid van Eegje Schoo goed. Dit aan de positie van de vrouw in concentratielanden op moeten worden beleid is gebaseerd op een viertal ontwikkelingslanden. Bij een snelle geselecteerd. accenten. maatschappelijke verandering zouden Op de eerste plaats is het sociaal­ 1. De bedrijven moeten meer bij de vrouwen wel eens achtergesteld economisch beleid van het ontwikkelingssamenwerking worden kunnen worden. ontwikkelingsland van belang. De betrokken. Frans Weisglas: hulp moet ten goede komen aan een "Ontwikkelingssamenwerking kan brede laag van de bevolking. niet alleen een zaak zijn van overheid Concentratielanden "Op de tweede plaats is het van belang naar overheid. Bedrijven zijn of andere Westerse landen aan zo'n bepalend voor het economisch Zo'n 70 tot 100 landen krijgen land hulp verlenen. Het stelselmatig verkeer. Het bedrijfsleven zal zich momenteel Nederlandse hulp. Daarbij schenden van de mensenrechten is een moeten aanpassen aan de behoeften in zijn dertien landen waarop de hulp derde punt waarop moet worden ontwikkelingslanden. Een speciaal is gericht. Frans Weisglas wil, geselecteerd. Als Nederland een onderneming die met België handel net als minister Schoo, de dergelijk land hulp biedt, geef je het wil drijven houdt toch ook eerst een Nederlandse hulp nog gerichter gaan regime een steuntje in de rug. Een marktonderzoek. Innovatie (bedrijfs­ geven. randcriterium is de mate van en produktvernieuwing) is een liberaal "Wij zijn een vrij klein land. Als wij bewapening. Elk land heeft recht op punt. Ook bij ontwikkelings­ een klein aantallanden echt goed een legitieme verdediging. Een samenwerking." helpen kunnen we werkelijk iets doen. normaal defensiebudget vind ik dan 2. Er moet voldoende ruimte zijn voor Hulp is niet alleen de zorg voor ook geen probleem. Maar het is particulieren om aan primaire levensbehoeften zoals natuurlijk niet de bedoeling dat ontwikkelingshulp te doen. Een voedsel, maar ook het helpen opzetten Nederland indirect een overmatig organisatie als Unicef moet dan ook van scholen, huizen, wegen, landbouw, defensie-apparaat subsidieert. Neem alle ruimte ktijgen. Ook de fabrieken etc.... Ik denk dat het heel Vietnam. Dat land geeft enorm veel zogenaamde medefinancierings­ goed is om een langdurige relatie met geld uit aan militaire activiteiten. De organisaties NOVIB, HIVOS, een beperkt aantallanden op te VVD-fractie is van mening dat je dit CEBEMO en ICCO zijn van groot bouwen. Wij zullen met andere land geen geld meer moet geven. belang. De minister wil de subsidie Westerse landen goede afspraken Nederland zou alleen pure noodhulp aan deze instanties verhogen van zes moeten maken om de financiële steun kunnen bieden, zoals naar zeven procent van de officiële zo goed mogelijk te verdelen." voedselverstrekking en ontwikkelingshulp. De VVD-fractie Op het Ministerie van gezondheidshulp. staat hier helemaal achter. Ontwikkelingssamenwerking wordt Voordat wij met een klein aantal 3. Voorlichting over momenteel een beleid voorbereid concentratielanden verder gaan, ontwikkelingssamenwerking. waarbij de Nederlandse hulp wordt moeten we de huidige projecten wel

20

::::::;:;:;:::::;::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::;:;:;:;:;:::;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;: ,~·.

afmaken. Een goede vooraanstaande mensen in Suriname. overgangsregeling is zeker gewenst." Dat zegt misschien genoeg." Frans Weisglas is er wel van overtuigd dat het huidige regime in Suriname Voorlichting het veld zal moeten ruimen. "Het is van het grootste belang dat de Voorlichting over ons buitenlands Nederlandse politieke partijen beleid en over ontwikkelings­ vasthouden aan ons huidige standpunt samenwerking is van het allergrootste ten opzichte van Suriname. Als er een . belang. "De Nederlanders moeten nieuw tijdperk aanbreekt zal weten aan welke landen we hulp Nederland en zullen andere landen en bieden en aan wat voor projecten we organisaties weer hulp moeten bieden. meewerken. We moeten ook niet Het zou niet goed zijn als Suriname zwijgen over projecten die mislukken. straks afhankelijk blijft van zijn oude, Wat heel belangrijk is, is dat we goed koloniale partner." Frans Weisglas duidelijk maken dat vindt dat niet alleen Nederland ontwikkelingssamenwerking ook in momenteel aan de huidige opstelling ons eigen belang is. tegenover Suriname moet vasthouden. Wij hoeven ons er echt niet voor te Toen op Europees niveau bekend werd schamen als we zeggen dat daar een dat Suriname geld zou krijgen stelde gigantisch potentieel voor afzet van de commissie is opgericht, dan twijfelt hij hier onmiddellijk vragen over in de onze produkten ligt. de fractie op de lange termijn aan de Tweede Kamer. Ontwikkelingssamenwerking is niet NCO." alleen het leveren van waterpompen of huisvesting, maar het zijn ook gewone Hulpin blik harde internationale economische Suriname belangen. Op de lange duur is handel In Nederland wordt enorm veel belangrijker dan hulp. Het congres in Emotioneel zegt Frans Weisglas over groente en fruit doorgedraaid. Valt dat Alkmaar zei niet voor niets: 'Blijf bij Suriname. "Het is werkelijk in en in te rijmen met 800 miljoen mensen die ontwikkelingssamenwerking hameren triest wat daar gebeurt. Ik ben er zelf nauwelijks te eten hebben? op vrijhandel. Het dicht houden van twee keer geweest in de tijd dat "Het is onvoorstelbaar dat er in grenzen bij de invoer van produkten Bouterseen de zijnen nog niet aan de sommige landen een groot overschot is (protectionisme) is niet goed.' " macht waren. Dit laatste 'hadden we en in andere landen een enorm tekort. Voorlichting is een belangrijke taak vroeger nooit gedacht." Over dit probleem is veel nagedacht. van regering, van particuliere organen Suriname krijgt geen geld meer van Uiteindelijk stuit men op een en van de Nationale Commissie Nederland. praktische muur van onmogelijkheid. Voorlichting en "Terecht, de Nederlandse regering en Een groot probleem is de snelle Ontwikkelingssamenwerking (NCO). het parlement besloten de normale distributie van het voedsel. Wij Bij de begrotingsbehandeling voor relaties niet voort te zetten. De moeten wel alles op alles zetten om het ontwikkelingssamenwerking in 1984 mensenrechten worden in dit land voedsel in de wereld te verdelen. Maar heeft Erica Terpstra gezegd dat de zwaar overtreden. De democratie in wat veel belangrijker is, is dat NCO zich moet beperken tot het Suriname is volledig verdwenen. ontwikkelingslanden zelf kunnen geven van voorlichting over de Bestuurlijk is het een grote puinhoop. produceren en exporteren. Als het problematiek van Men kan ons geen enkele garantie mogelijk zou worden gemaakt om ontwikkeEngslanden. Momenteel geven waar het geld terecht komt. Het bijvoorbeeld ingeblikte tomaten te bemoeit de NCO zich ook met heel Nederlandse geld blijft wel verzenden, zou dat alleen maar een andere zaken. Zo geeft de commissie gereserveerd voor de toekomst. Je korte termijn oplossing zijn. Je lost het een eenzijdige visie op onze moet daar nu ook niet aan gaan voedselprobleem op de lange termijn buitenlandse politiek en houdt zij zich knabbelen. Dat zou politiek niet op. Gerichte hulp op alle gebied bezig met problemen in ons land, zoals onverstandig zijn." aan een beperkt aantal wijkgebouwen voor minderheden. Bouterse wil geen onafhankelijke ontwikkelingslanden is de enige goede "Over de NCO zou ik daarom willen onderzoekscommissie in Suriname oplossing en daarom noodzakelijk. zeggen: 'Schoenmaker houd je bij je toelaten. "Uit zeer betrouwbare Uiteindelijk zal blijken dat wij elkaar leest'. De VVD-fractie is bereid om de bronnen heb ik begrepen dat Bouterse helpen." NCO voorlopig te steunen. Houdt zij persoonlijk betrokken is geweest bij de zich niet aan de doelstelling waarvoor zogenaamde december-moorden op Miehiel Krom •

20 december 1983 i. ' . ·~ Najaarscongres JOVD

De JOVD hield in het leggen. Wel moet duidelijk zijn dat uiteindelijk het parlement beslist. Het weekend van 12 en 13 besluit tot plaatsing moet worden november haar traditionele genomen, waneer de plaatsing volgens najaarscongres. Op dit het schema aan de orde is. Echter, Jongeren Organisatie Vrijheid en congres stond centraal de wanneer de SU de onderhandelingen Democratie behandeling van de resolutie in Genève afbreekt, dan moet het NZ Voorburgwal 288 parlement onmiddellijk tot plaatsing 1012 RTAmsterdam over Jeugdwerkloosheid. besluiten. Het congres sprak zich ook Telefoon: 020-242000 Ook stond dit congres in het uit tegen enige vorm van militaire teken van vernieuwing. interventie door de VS in Centraal­ Wat biedt het lidmaatschap? Naast de nieuwe voorzitter, Amerika. De Europese landen kunnen * Tien maal per jaar het landelijke Herman Vermeer, mochten met economische middelen de 1JOVD-opinieblad Driemaster aanzetten tot democratisering in dit * Een afdelingsblad (verreweg de IJ nieuwe mensen achter de gebied ondersteunen. meeste afdelingen hebben een eigen bestuurstafel plaats nemen. orgaan voor leden en donateurs) * Politieke avonden (in de vorm van Ambtenarenacties een spreker, een debat, een Actueel mogen we het forumavond, o.i.d.) congresonderwerp zeker noemen. De Excursies naar bijvoorbeeld het In twee actuele moties ging de JOVD * economische crisis slaat in ons land Nederlandse of Europese parlement, in op de ambtenarenacties en de hard toe. Velen hebben reeds hun naar de NAVO en vele andere plannen van staatssecretaris arbeidsplaats verloren of men wordt, bestemmingen Hoekzema. Het congres veroordeelde zoals vele jongeren, geconfronteerd * Drie maal per jaar organiseert de de wijze van actie voeren van de met het feit dat na de JOVD een congres dat elke keer in een ambtenaren. Deze acties worden beroepsopleiding geen werk te vinden andere gemeente plaatsvindt. Uit het ervaren als misbruik van de is. De werkloosheid onder jongeren hele land komen JOVD-ers dan bijeen monopolie-positie die de overheid heeft ondertussen een onaanvaardbaar om met elkaar het standpunt van de heeft op vele terreinen van het niveau bereikt, voor deze groep kan JOVD te bepalen over actuele zaken. dagelijks leven. Het congres bepleitte het wachten op economisch herstel De mogelijkheid om zitting te wel dat de pakketvergelijking tussen * catastrofale gevolgen hebben. nemen in diverse commissies, die ambtenaren en werknemers in het Werkloze jongeren dreigen te landelijk of op afdelingsniveau bedrijfsleven zo spoedig mogelijk vervreemden van de maatschappij en georganiseerd worden. Men kan lid plaats vindt en afgerond wordt. Veel zij verliezen het vertrouwen in de worden van een commissie over positiever oordeelde het congres over politiek. Zij vervallen in apathie en gemeentepolitiek, een commissie die de plannen van de heer Hoekzema. De agressie. Het korte termijn beleid dat zich bezighoudt met internationale JOVD ondersteunt de gedachte om de JOVD bepleit, stoelt op politiek, ontwikkelingssamenwerking, een variabele dienstplicht in te voeren. vereenvoudiging van het e.v.a. Overigens vindt de JOVD wel dat de vergunningenstelsel, * Uiteraard zijn er ook regelmatig beloningsstructuur voor inkomensgarantie voor jonge avonden, waarop er niet of nauwelijks dienstplichtigen dezelfde moet zijn als "starters", werken met behoud van over politiek wordt gesproken, en die van vrijwilligers in gelijke functies. uitkering en arbeidstijdverkorting. gehouden worden om de leden wat Verlaging van de minimumjeugdlonen informeler met elkaar te laten .·.·. Naar buiten toe doet de JOVD het acht de JOVD onaanvaardbaar. kennismaken. ·.·.· goed, de internationaal-secretaris, .·.·. Jules Maaten, werd gekozen als voorzitter van de International Bewapening Federation of Liberal and Radical Youth (IFLRY). Ook mocht dit Î Het JOVD-congres nam een motie aan congres zich verheugen in grote waarin zij zich uitsprak dat de belangstelling van de media. Voor ons regering en het parlement de op 29 het teken dat wij alsliberale jongeren serieus worden genomen. I::::: oktober wederom duidelijk geworden ~ onvrede tegen de voortgaande ~ ~ nucleaire bewapening zeker niet zonder meer naast zich neer kan Cees Fluit • i~ i~ 20 december 1983 22 BON

Naam: ...... Adres: ...... Postcode en Woonplaats: ...... Telefoonnr.: ...... verzoekt hierbij voor hem/haar te reserveren ...... exemplaren van de in maart 1984 te verschijnen JOVD-LUSTRUM-ALMANAK (j I 0,­ ~xclusief verzendkosten).

Te zenden naar: Algemeen Secretariaat JOVD N.Z. Voorburgwal288 I 012 RT Amsterdam

23a 20 december 1983 NIWöiSli~öiSliQi1Sl!Qi1Sl!iHi1!l!i1!l!li1!l!i1!l!OOW00WOWO"""" ....""""""""""KM<>U'W·•wi,;>iiMW'W· ·w• w··w• w• ·~--~~ ...... ••• •• ·------Werkgelegenheid

De zekerheid van het hebben en houden van een baan is voor veel mensen het onderwerp van gesprek. Op dit moment zijn er al meer dan een miljoen werklozen (inclusief verborgen werkloosheid) en het aantal niet-werkenden stijgt nog steeds. Ook in het parlement is werkgelegenheid een van de belangrijkste punten van discussie. In een uitgebreide commissievergadering van de Tweede Kamer werd de werkgelegenheidsnota 1983-1984 behandeld. VVD-woordvoerders waren Rudolfde Korte, Len Rempt en Bouke van der Kooy.

'De werkgelegenheidsnota staat helemaal in het teken van een werkloosheid, die we sinds de jaren dertig niet meer hebben gekend. Rudolf de Korte: "Talloze werklozen staan onder grote psychische druk. Het verlies aan menselijke kennis en ervaring is enorm. Met de duur van de werkloosheid verliezen de werklozen hun maatschappelijke erkenning, ontplooiingsmogelijkheden en levensritme. Daarmee groeien de frustraties. Dit zal de samenleving op termijn ernstig ontwrichten.

Drie herstelpunten

Er zijn drie hoofdsporen waarlangs de Regering de economie en de werkgelegenheid wil herstellen.

1. Het weer beheersbaar maken van de overheids( collectieve )uitgaven'. De VVD wil een terughoudende overheid. Dat betekent van "minder overheid

24 ·:ï·',.

naar meer markt", oftewel woningen, die anders verder arbeidstijdverkorting. Zeker als hier privatisering. De overheid geeft veel verwaarloosd zouden worden. strafmaatregelen, zoals heffingen voor meer geld uit dan er binnenkomt. bedrijven die niet meedoen, op staan." Bovendien is het overheidsapparaat veel te groot en veel te log. Er zijn Arbeidstijdverkorting genoeg taken die het bedrijfsleven ook Deeltijdfuncties kan verrichten. Op het eerste gezicht lijkt arbeidstijdverkorting een goede zaak Deeltijdbanen bieden, waar mogelijk, 2. De bedrijven (marktsector) moeten om anderen aan het werk te helpen. oplossingen. "Voor jonge nieuwkomers weer gezond worden gemaakt. Bouke De Partij van de Arbeid is er een op de arbeidsmarkt, gehuwde van der Kooy zei hier over: "De voorstander van om iedereen in 1986 vrouwen, ouderen tegen de VUT­ belasting- en premiedruk voor verplicht 36 uur te laten werken. leeftijd en geestelijk gehandicapten is bedrijven moet omlaag. Deregulering uitbreiding van deeltijdfuncties hun ( wettenvermindering en Rudolf de Korte zei hierover: "Onder enige kans." -vereenvoudiging) en de meest gunstige omstandigheden lastenverzwaring zijn noodzakelijk om levert dit plan op papier zo'n 200.000 De VVD-woordvoerders willen het de bedrijven meer lucht, licht en extra banen op. In de praktijk lukt dat vergroten van het aantal ruimte te geven." nooit en zal in het gunstigste geval deeltijdfuncties dan ook stimuleren. slechts 50 procent van het aantal Daarbij moet wel opgemerkt worden 3. Het weer inschakelen van mensen vrijgekomen uren door nieuwe mensen dat deeltijdarbeiders natuurlijk niet zonder werk. Er zijn verschillende worden bezet. Als dit geforceerde plan nog meer uren inleveren als bijdrage manieren om werklozen weer aan de ooit zou lukken gaat de werkloosheid voor arbeidsduurverkorting. Zij slag te helpen. In oktober 1981 kwam nog maar met éénvijfde omlaag. hebben immers al vrijwillig de VVD-fractie met een Bovendien gaat de herbezetting van arbeidsuren ingeleverd. jeugdwerkplan. Langdurig werkloze een algemene arbeidstijdverkorting jongeren zouden met behoud van een aan de langdurig werklozen voorbij. Eén ding werd in dit debat heel uitkering moeten kunnen werken om Om de huidige werkloosheid met duidelijk. Voorlopig stijgt de zo onder leiding van een ervaren arbeidstijdverkorting geheel op te werkloosheid nog steeds. Het kabinet werknemer ook zelf praktijkervaring lossen zou (op papier) een werkweek is aan de moeilijke taak begonnen om op te doen. Het huidige kabinet brengt van 24 uur en 40 procent inlevering hier verandering in te brengen. dit voorstel in de praktijk. Dat gebeurt van loon door iedereen nodig zijn. In Iedereen in Nederland zal nog een door middel van zogenaamde korte tijd is dat eenvoudig paar stapjes terug moeten. praktijkervaringsplaatsen (PEP). Len ondenkbaar. Het inkomen van de Uiteindelijk zullen de doelstellingen Rempt stond dan ook (buiten wat werknemers zou veel te sterk dalen, er van het kabinet en van de VVD organisatorische vraagtekens) kleven grote organisatorische (financieringstekort omlaag, ruimte helemaal achter de problemen aan zo'n plan en de voor het bedrijfsleven, weer praktijkervaringsplaatsen. concurrentiepositie tegenover landen inschakelen van mensen zonder werk) met een normale werkweek zou er vruchten gaan afwerpen. De VVD vindt dus dat werken met scherp op achteruitgaan. behoud van uitkering mogelijk moet We kunnen de gezondmaking van de Miehiel Krom • worden. Er moeJen dan wel spelregels marktsector dan wel vergeten." De aan verbonden zijn. Ru dolf de Korte VVD-woordvoerders vonden wel dat vond dat het werk niet werknemers in drukke tijden langer en concurrentievervalsend moet zijn, in slappe tijden korter moeten kunnen werkneme:·s mogen daarvoor niet van werken. "Deze grotere flexibiliteit hun plaats worden verdrongen, de geeft flinke concurrentievoordelen." kosten mogen niet ten koste gaan van De VVD wijst arbeidstijdverkorting de normale begroting en het mag de niet af, maar zij vindt dat per bedrijf overheidsuitgaven niet verhogen. en per situatie bekeken moet worden Mensen met behoud van uitkering of korter werken mogelijk is. Rudolf kunnen bijvoorbeeld worden ingezet de Korte zei in de bij het opknappen van monumenten en commissievergadering: "De VVD is bij het herstellen van vooroorlogse tegen afgedwongen uniforme 25a In deze ingezonden brievenrubriek worden reacties van ten hoogste I 00 woorden opgenomen. Langere brieven worden door de redactie ingekort. Aanval/en op personen ofafschriften van correspondentie komen niet voor plaatsing in aanmerking. De rubriek is alleen voor leden bestemd. Plaatsing betekent niet dat de redactie het met de inhoud eens is.

Liberale vakverenigingen?

Afdeling Luxemburg opgericht Wat in Nederland op politiek gebied Hetjubileum van de kamercentrale Limburg kreeg een extra feestelijk tintje vanzelfsprekend wordt geacht, namelijk het bestaan van drie grote .. stromingen": de door de oprichting van de veertigste afdeling van de VVD-Limburg, nl. de Christen-democratische. de socialistische en afdeling Luxemburg. Luxemburg is tevens ondercentrale. de liberale, schijnt op vakhondsgebied nog Op de foto reikt kc-voorzitter Sjeng Derks de afdelingsvlag uit aan (links) Jan steeds niet mogelijk te zijn. Ik kan mij Julius Groenendaal en (rechts) de voorzitter van de afdeling Luxemburg Lizette echter heel moeilijk voorstellen dat er, zeker Kok-de Graaf. Links op de voorgrond: Koos je Bins (Foto: Carla Dijkstra). gezien de gebeurtenissen van de laatste weken. in ons land nog één VVD-stemmer te vinden is, die zich in de gelederen van de heren Kok en Van der Meuten wensen te scharen. Wordt het daarom niet hoog tijd dat er, evenals in België, ook in Nederland een liberaal vakverbond wordt opgericht?

C. L. Broekerf Andelst Demonstratie

De heer Evenhuis noemde de vredesdemonstratie .,een mager netto­ resultaat". Wat is de aanleiding geweest tot deze opmerking. Zou het niet raadzaam zijn geweest zich van dergelijke, weinig genuanceerde commentaren te onthouden? Ten aanzien van de opmerkingen betreffende het optreden van Prinses Irene kost het mij aanzienlijk meer moeite om zakelijk beleefd te blijven. De heer Evenhuis heeft zich in dit verband, naar mijn oordeel, buitengewoon ongelukkig uitgedrukt. Een politicus van zijnformaat dient, wetende wat dit soort reacties los kan maken, zich wel drie keer te Uiterste consequentie bedenken voordat hij dergelijke uitspraken Het VVD-Tweede-Kamerlid Frank de Grave trouwde met zijn collega­ doet. juriste Dorienke. De huwelijksceremonie van ditAmsterdamse Natuurlijk is het hoogst ongebruikelijk voor bruidspaar werd voltrokken door burgemeester Ed van Thijn. een prinses zich op deze wijze te uiten, maar dat is nog geen vrijbriefom dan op deze Voor Frank was dit huwelijk de uiterste consequentie na zijn behandeling wijze te reageren. in de Tweede Kamer van de fiscale wetgeving die betrekking heeft op de Voor een lid van een andere partij was het twee-verdieners. wellicht aanleiding geweest dit De VVD- Tweede Kamerfractie was uitbundig getuige. lidmaatschap ongedaan te maken. Ik volsta met deze reactie in te sturen. (Foto: Telegraaf. Frits van Goens) (ingekort) R. E. van Wijk Rotterdam

26 .·>.•.Nv·.:·.·.c:c:·~.;-·.,,,0.'0-l«~~

~ Kerntaken Vrijheid in Nederland ~

Mijn opinie is dat G. J. van de Griendt de Wij zijn reeds bij de gehuwde man gekomen plank in V & D van 8 november (Nucleaire om hem te vertellen dat als hij kinderbijslag escalatie) volledig misslaat. Rechtzetting wil hebben. hij de handtekening van zijn zou teveel ruimte vragen. Daarom alleen een vrouw moet vragen.Als de misdadiger nu reactie op de eerste zin: .. Nederlandse ook nog een vrouw heeft die werkt, dan moet kerntaken worden pas effectiefin hij dit zijn werkgever gaan vertellen. zodat ANLOO oorlogstijd". Een eerste kennismaking met de overheid hem nog meer kan uitkleden. Of Op 11 januari spreekt de heer P. M. Blauw de door de landen van de NAVO aanvaarde de twee werkenden nu een werkdag van 12 in café de Dambeern te Anderen. Aanvang: strategie leert het tegendeel. In het kort (en uur hebben. doet niet ter zake. In ons gezin is 20.30 uur. Onderwerp: landbouw. afziende van de strategie in geval van een altijd gewerkt. Ook extra naast de normale gewapend conflict): doel van de NAVO­ werkkring. Als de VVD met dit voorstel APELDOORN strategie is het voorkomen van oorlog, akkoord gaat. komt dit ongeloofwaardig Op 24 januari spreekt de heer ondermeer door het afschrikken van de over. J. KAMMINGA in 't Hofvan Gelre. tegenstander. Een afschrikking die, wil zij LdeJong Aanvang: 19.45 uur. Onderwerp: actuele haar doel bereiken. geloofwaardig moet Zaandam politiek; opleving van de economie. zijn: het ontketenen van een conflict kan (Naschrift: uw brief kruiste door de PTT­ leiden tot niet-aanvaardbare gevolgen en staking het laatste partij-orgaan van 6 ARNHEM wordt daarom achterwege gelaten. Voor deze december, waarin de hele twee­ Op 20 januari spreekt de heer A. PLOEG geloofwaardige afschrikking zijn verdienersmaterie is uitgelegd. Redactie) in hotel Haarhuis. Aanvang: 20.00 uur. kernwapens (thans nog) essentieei.Andere Onderwerp: actuele politiek. elementen, van gelijk belang. zijn de wil tot verdediging en een goede defensie. Zolang de Tweeverdieners vrede op deze wijze in stand blijft, vervullen ASSEN Op 10 januari spreekt de heer de kernwapens een functie. In vredestijd Men wil ons laten geloven dat de belasting­ J. KAMMIN GA in de Stadsherberg. derhalve. tweeverdieners bevorderlijk is voorde Aanvang: 20.00 uur. H.A.Kamman emancipatie van de vrouw. Dit is onjuist. Vossem (België) Neem een echtpaar waarvan de vrouw BUSSUM f 800,- minder belasting gaat betalen en Op 16 januari neemt de heer J. Franssen Afweer haar manf I 500.- meer. Een realistische plaats in een forum op het Willem de veronderstelling bij een geraamde opbrengst Zwijgercollege over de HOS-nota. van 500 miljoen. Aanvang: 14.00 uur. Een officier van marine publiceerde een Nu heeft de vrouw dezelfde belastingvrije artikel over afweer van raketten gericht op voet als haar man. Dat lijkt mooi, maar het DEVENTER oorlogsschepen. Een systeem van snelvuren gezinsinkomen isf 700,- kleiner geworden. Op 23 januari spreekt de heer R. L. 0. gericht door middel van radar, trefzeker Ik voorzie dan ook dat de animo van de Linschoten in het Postiljon Motel. (zonder zenuwen). gehuwde vrouw om de arbeidsmarkt te Aanvang: 20.00 uur. Onderwerp: actuele Nu de SS 20-raket ons bedreigt, zouden wij betreden, zal afnemen, dus het tegendeel van politiek. onze verdediging op een dergelijk systeem emancipatie. kunnen bouwen. Zelf doen! F. van Heulen DEURNE De apparatuur van een kernwapen moet een DenHaag Op 30 januari spreekt de heer R. L. 0. hoeveelheidfijn verdeeld, hoog radio-actieve Linschoten in café 't Vat. Aanvang: 20.30 splijtstofcomprimeren tot een compacte uur. Onderwerp: motivatie voor liberale massa om tot de kettingreactie te komen, die Ontvoerders jongeren. tot de rampflits leidt. De apparatuur is dus kwetsbaar. Met mij zijn velen van mening dat voor de FRANEKERADEEL J.Sondern ontvoerders van Caransa. mevrouw Jim der Op 20 januari spreekt de heer J. Franssen Wageningen Valk en de heren Heineken en Doderer de in het verenigingsgebouw. Aanvang: 20.00 doodstraf moet worden ingevoerd. Ik teken uur. Onderwerp: onderwijs. Veiligheidsraad hierbij nog aan dat veel misdrijven veel te licht worden bestraft. Wat betreft de FRANEKER Op 1 februari neemt de heer Ik heb nogal wat moeite gehad met de ontvoering van laatstgenoemde personen zou ik de justitie willen voorstellen om twee van J. KAMMIN GA plaats in een forum beslissing welke de VVD in de georganiseerd door Belangenvereniging Veiligheidsraad heeft genomen m.b.t. Zuid­ de in hechtenis zijnde personen voor onbepaalde tijd op dezelfde wijze als de Arbeidsongeschikten N.W. Friesland in R.K. Afrika. Verenigingsgebouw. Aanvang: 19.30 uur. Onze partij vindt het een stap in de goede heren Heineken en Dodererop te sluiten in Onderwerp: sociale zekerheid nu en in de richting. maar m.i. escaleert het conflict zich dezelfde cellen en omstandigheden. Dit net toekomst. door deze actie. We hebben allemaal zo lang tot de drie nog niet gepakte personen zich komen melden met het geld. hetzelfde doel, echter de wijze waarop dat STATENCENTRALEFRANEKER gerealiseerd moet worden, is bij een ieder (ingekort) (naam bekend) Op 6 februari spreekt mevr. E. Terpstra in anders. Desalniettemin moet ieder mens in Bilthoven R.K. Verenigingsgebouw. Aanvang: 20.00 zijn waarde worden gelaten. In Zuid-Afrika uur. Onderwerp: gehandicapten en gebeurt dit absoluut niet. Wellicht zouden ouderen beleid. wij ook op een effectieve wijze een steentje tot de oplossing kunnen bijdragen. GELDROP H.A. C. Komproe Op 20 januari spreekt de heer dr. R. DenHaag Braamsin de Gouden Leeuw. Aanvang:

27." ' 0 20.00 uur. Onderwerp: economie, Geertsema in hotel café-rest. Worst. Hotel Spoorzicht te St. Pancras. Aanvang: werkgelegenheid en energie. Aanvang: 20.00 uur. 20.30uur.

GIESSENBURG NIJMEGEN WASSENAAR Op 9 januari spreekt mevr. DRS. N. Op 6 februari spreekt de heer dr. R. W. de Op 3 februari spreekt mr. A. J. te Veldhuis SMIT-KROES in gemeenschapshuis "De Korte in Hotel Belvoir. Aanvang: 20.00 in de Jachthaven. Aanvang: 21.00 uur. Til". Aanvang: 20.00 uur. Onderwerp: uur. Onderwerp: financiën en Onderwerp: milieu en deregulering. algemeen onderdeel waterschappen. werkgelegenheid. WESTERBORK KAPELLE/WEMELDINGE ROLDE Op 6 februari spreekt de heer R. L. 0. Op 6 februari spreekt de heer H. F. Dijkstal Op 27 januari spreekt de heer A. J. Linschoten in petit rest. Slomp. Aanvang: in hotel de Zwaan te Kapelle. Aanvang: Evenhuis in hotel Erkelens. Aanvang: 20.00 uur. Onderwerp: sociaal-economisch 20.00 uur. Onderwerp: minderhedenbeleid. 20.00 uur. Onderwerp: algemene politiek. beleid. oe WINTERSWIJK VROUWEN IN DE VVD VROUWEN IN DE VVD Op 16 januari spreekt de heer dr. R. KENNEMERLAND SOEST/SOESTERBERG Braamsin hotel Reyerink te Lievelde. Op 16 januari spreekt mevr. A. Lucassen­ Op 30 januari spreekt mevr. E. Terpstra in Aanvang: 20.00 uur. Onderwerp: actuele Stauttener in Lion d'or te rest. Soesterduinen. Aanvang: 20.00 uur. politiek. Haarlemmermeer. Aanvang: 20.00 uur. Onderwerp: alternatieve geneeswijze en Onderwerp: drugs- en alcoholgebruik bij gehandicapten. ZOETERMEER jongeren. Op 30 januari spreekt mevr. drs. N. VLEUTEN-DE MEERN Rempt-Halmmans de Jongh in theater "de LEEUWARDEN Op 23 januari spreekt de heer A. A. M. E. Graanschuur". Aanvang: 20.00 uur. Op 27 januari spreekt de heer mr. F. H. G. van Erp in rest. Rhenomare te De Meern. Onderwerp: milieu. de Grave in het Oranje Hotel. Aanvang: Aanvang: 20.30 uur. Onderwerp: midden­ 20.00 uur. Onderwerp: actuele politiek. en kleinbedrijf. JOVDZWOLLE Op 30 januari spreekt de heer drs. L. M. L. MEPPEL oe WAARLANDEN H.A. Hermans in zaal "Suisse". Aanvang: Op 12 januari spreekt de heer mr. W. J. Op 16 januari spreekt de heer J. J. Metz in 20.00uur.

EXCLUSIEF

BELASTINGVRIJ BELEGGEN ATELIER 7 MAAKT HET WARE MAATCOSTUUM Een jong, uniek kleermakersbedrijf, dat voortbouwt op de tradities van Groningen als het herenmodecentrum van Nederland. is Atelier 7. Looptijd Vz jaar Eén telefoontje (050- 185186) naar Atelier 7 is voldoende om één van de Opbrengst ± 20% op jaarbasis kleermakers, waar ook in Nederland, geheel vrijblijvend, naar u töe te laten Referentielijst aanwezig komen. Hij bespreekt met u dan de wensen wat betreft de stof, het model en uw speciale wensen. Pas dan besluit u of u een costuum laat maken. Hij neemt u de maat, komt bij u passen en na Inlichtingen: 4 tot 6 weken is uw costuum gereed. Nederland: Atelier 7 heeft de meest uitgebreide en mooi­ De Waaijer + Partners B.V., Willemsplein 44, 6811 KD Arn­ ste stoffencollectie in Nederland. hem, tel.: 085- 456866, telex 45788 WAPAR NL. Atelier 7. Zwitserland: Spilsluizen 5. 9712 NR Groningen Chamerstrasse 52 Zug, tel.: 09.41.42216764, telex Tel. 050- 185186 862263 COWA CH. Referenties beschikbaar.

.. Het begin van de ondergang" ROMAN SAMUEL RAM ORIGINELE FRIESE KLOKKEN worden bij ons reeds jaren op ambachtelijke wiJze gemaakt. De ontwikkeling van een arbeiderskind in de tweede wereld­ zowel uurwerken als mass1ef eiken kasten. oorlog. U kunt bij ons uw eigen klok samenstellen door b v. kast en Kunnen "gewone" mensen "gewoon" doorleven? wijzerplaat zelf uit te zoeken of een besch1ldenng naar eigen Hoe krijg je te eten, als je geen vuilen handen wilt? keuze. Komt u eens geheel ~riJbiiJvend onze collectie bezich­ Wanneer collaboreer je wel, wanneer niet? tigen of vraag even een folder aan De armsten kenden de vijand reeds van voor de oorlog. Vanzelfsprekend kunnen WiJ ook uw ant1eke klok restaureren. Prijs f 19,50 Verkrijgbaar bij de boekhandel of rechtstreeks bij de uitge­ ver. Klokkenmakerij V.d. GMeuJeTL ~ _j Uitgeverij Sassenhein Roazebosk 13. 8517 HA Scharsterbrug. tel. 05138-2751 vanaf rotonde Jou re richting Scharsterbrug antwoordnummer 33, 9750 VX Haren Gn .. Zaterdags tot 17. 00 uur open. tel.: 050-349360

28 Couture, Fourrures, Haute Confection

EE1HUISJE & WijNPROEVER{}

-~~e~ Huys met de Gaper Wrjnkoperij Hein Smeenk • Gravenstraat 20 •1012 NM Amsterdam • Tel.020-239333

INTERNAAT TER APEL

HET INTERNAAT: - waar iedere leerling een eigen kamer heeft; - waar opleidingsmogelijkheden zijn voor alle vormen van voortgezet onderwijs; - waar jonge, enthousiaste, bevoegde assistenten, voor zover nodig, in­ dividuele studiebegeleiding geven, welke bij de prijs is inbegrepen; - waar kwaliteit in opvoeding en opleiding de hoogste prioriteit geniet; Een 25-jarige traditie van - waar veel aan sport gedaan kan worden en goede recreatiemogelijkhe- den zijn; verfijnde mode voor de vrouw - waar, en dat is o.i. het belangrijkste, ook uw zoon of dochter zich .thuis van deze tijd. zal voelen. Inlichtingen omtrent plaatsingsmogelijkheden en prospectus bij de di­ rectrice, M. A. Boerma, Sellingerstraat 75, 9561 TA Ter Apel, tel.: Amsterdam PC Hooftstraal 55. Tel (020) 79 62 25 · 71 9104 05995 - 1642 .

•Yl(J.)Iaff ia nl "._)J-Jr:)tifJr"(Jl" randstad

eerlijke franse keuken in bistro atmosfeer bewaking bv Lange Voorhout 98 's-Gravenhage 070- 601170 portiers-receptiediensten bedrijfsbewaking stil alarm nachtcontrole scheepsbewaking brandwachten winkelsurveillance Houden we 't droog? mobiele surveillance koeriersdiensten Er zijn huizenbezitters die bij de eerste de beste flinke regen­ bui de kelder zien vollopen. Anderen ontdekken plotseling vochtplekken waar die er eerst niet waren. Optrekkend vocht, doorslaande muren, lekkage ... een konstante bron van irritatie en overlast. andreas schelfhoutstraat 48 lnjection BV gaat dat probleem te lijf. Effektief. Met poly­ meriserende harsen en kennis van zaken. 1058 HV amsterdam Vraag uitgebreide informatie. Ook over het injekteren van telefoon 020-173622 steen- en betonkonstrukties, grondstabilisering en herstel van aangetaste muren. lid van de vereniging van INJECTION BV. POSTBUS 230. 4130 EE VIANEN particuliere beveiligingsorganisaties TEL 03473-75774, TELEX 70559 Keesings Historisch Archief Méér weten over het wereldnieuws in minder tijd Aktueel Elke twee weken Op de hoogte blijven van het wereldgebeuren is voor veel De 26 twee-wekelijkse afleveringen kunnen worden mensen een "must". Informatiebronnen zijn er genoeg, opgeborgen in een praktische, fraaie opbergband. Al die maar voor het wekelijks doorwerken van stapels kranten geïllustreerde afleveringen vormen samen een waardevol en tijdschriften uit binnen- en buitenland is veel tijd nodig. en levend overzicht van de huidige wereldsituatie. De Tijd die vaak niet beschikbaar is. periodiek verschijnende, steeds bijgewerkte index, vormt Objectief de sleutel tot deze unieke informatieverzameling. Keesings Historisch Archief "zeeft" het belangrijkste Uw informatiebron nieuws uit binnen- en buitenland en presenteert dat in Voor iedereen die op de hoogte wil zijn van de heden­ afleveringen van 32 pagina's, iedere 14 dagen. Daarin daagse wereld is Keesings Historisch Archief onontbeer­ wordt beknopt, feitelijk en overzichtelijk weergegeven wat lijk, reeds 50 jaar. Ook voor bibliotheken, leeszalen en zich vooral op politiek en economisch terrein afspeelt documentatieafdelingen is dit archief een dankbare en Keesings Historisch Archief streeft naar een objectieve veelomvattende informatiebron. Door zijn beknoptheid, berichtgeving. Waar mogelijk worden de teksten van objectiviteit en gemakkelijke toegankelijkheid. verklaringen, redevoeringen, rapporten, verdragen e.d. letterlijk weergegeven, aangevuld met de nodige Een greep uit de jaargang 1983 achtergrondinformatie. Opec-conferentie mislukt Iran start "Dageraad" offensief. De aanbiedingen 1n deze advertentie gelden alleen voor CDU/CSU wint Westduitse verkiezingen. Opecverlaagt nieuwe abonnementen. prijs ruwe olie. Versobering in Frankrijk Israëlisch­ Libanees akkoord getekend. Rebellie tegen Arafat Craxi eerste socialistische premier Italië. Blank Zuid-Afrika voor Botha' s grondwet Machtsovername op Grenada. Plaatsing

r------7-~~~ Bon voor een complete kijk op het wereldnieuws 1 Jt' • 1 Speciaal Onderstaande bon in enveloppe zonder postzegel opsturen naar: /~ Uitgeverij Keesing. Antwoordnummer 2199, I 000 PB Amsterdam KEESING aanbod Naam Mevr.; HrL_l___L_l__l l_l_j _j_____l_; _ _L __l__l__L_j_J~_Lj____l__j Wanneer u zich nu abonneert op de jaargang '84 van straat Ll__U__ I I I I I I I I I I I I I I Keesings Historisch Archief Postcode, Woonplaats L_L ]_j_j U J Ll__l_ L_l__l_l_j_l_j c kunt u bovendien de complete jaargang Beroep Onderwijsinstelling LL Ll___L I I 1. _l_____Lj ~ 1983 ontvangen, c inclusief de Datum .J Handtekening: ______~------~ LL_L U_j fraaie opberg­ V1 Wenst tot wederopzegging een jaarabonnement op Keesings Historisch Archief. inclusief een g' band voor fraaie opbergband, die ik ter kennismaking als kado ontvang. .-"' Qj slechts {70; Ik betaal per: I L; jaar. ad 1 190 .. inclusief BTW Dat betekent een voordeel van I 18.· op de normale abonnementsprijs van I 208. , inclusief BTW. [~ half jaar. ad. I 98.50, inclusief BTW LJ Omdat ik student ben, maak ik gebruik van het studenten-abonnement en betaal per jaar slechts I 177.75 ~Î Bovendien wil ik gebruik maken van het aanbod om de gehele jaargang '83 aan te schaffen voor de speciale prijs van I 70.-. inclusief opbergband. Keesings Historisch Archief. Johan Muyskenweg 22. I 096 CJ Amsterdam. L_!~f~~~~8~~~~------~--~~===~~~~~~~~~~~