Sneller Tussen Huizen En Hilversum

Sneller tussen Huizen en Hilversum

Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Huizen-Hilversum Sneller tussen Huizen en Hilversum Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Huizen-Hilversum Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen 08 Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Huizen-Hilversum HOV-verbinding Haalbaarheidsstudie Colofon Kenmerk: Kenmerk: NHA127/Ppe/1861 Auteur: BV Coffeng Goudappel Opdrachtgevers: Noord-Holland Provincie Blaricum Gemeente Eemnes Gemeente Hilversum Gemeente Huizen Gemeente Laren Gemeente Datum: Datum: 1 juli 20 Sneller tussen Huizen en Hilversum en Huizen tussen Sneller Inhoud

1 Inleiding 4 Tracé en halten 1.1 Hoogwaardig openbaar vervoer in het Gooi 4 4.1 Tracévarianten 12 1.2 Keuze uit drie tracévarianten 5 4.2 Haltelocaties 13 1.3 Wat kunt u lezen in dit rapport? 5

5 Vergelijking tracévarianten 2 Proces tot nu toe 5.1 Deelonderzoeken 16 2.1 Wat vooraf ging: ‘Verkenning HOV Gooi’ 6 5.2 Vervoerwaarde en exploitatie 16 2.2 Wat moet deze studie opleveren? 6 5.3 Tracé en ruimtelijke inpassing 18 2.3 Welke randvoorwaarden golden 5.4 Natuur 19 voor deze studie? 6 5.5 Investeringen en beheer en onderhoud 21 2.4 Welke deelonderzoeken hebben plaatsgehad? 7 5.6 Procedures 21 2.5 Organisatie van het project 7

6 Conclusies 3 De opgave nader bekeken 3.1 Bereikbaarheid neemt af 8 3.2 Leefbaarheid en economie steden onder druk 9

Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen HOV-verbinding | Haalbaarheidsstudie Noord-Holland Provincie 3.3 Kwaliteitssprong openbaar vervoer nodig 9 3.4 Kwaliteitssprong nader gedeﬁnieerd 10 Vervolgtraject 3.5 Inpassing in omgeving: potentiële bedreigingen 11 7 3.6 Dé opgave: meerwaarde creëren 11

3 1 Inleiding

1.1 Hoogwaardig openbaar vervoer in het Gooi een complexe opgave. Reeds jaren wordt er gestudeerd, na- gedacht en gepraat, maar tot op heden is er nog geen hoog- Voor u ligt het document ‘Sneller tussen Huizen en Hilversum’, waardig openbaar vervoer gerealiseerd. een rapport over de verbetering van de openbaar-vervoerverbinding tussen Huizen en Hilversum. De provincie Noord-Hol- Dat er een HOV-verbinding moet komen, daar zijn betrokken Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen land, de betrokken gemeenten (Blaricum, Eemnes, Hilversum, partijen het inmiddels wel over eens. De economische groei Huizen, Laren), het Gewest Gooi en Vechtstreek en Rijkswa- en de ruimtelijke ontwikkelingen zorgen voor steeds nijpen- terstaat hebben de afgelopen tijd samen gewerkt aan dit plan der problemen met de bereikbaarheid en ook de negatieve omdat bij partijen de wens bestaat om het openbaar vervoer in het Gooi sterk te verbeteren en daarmee bij te dragen aan een betere bereikbaarheid en sterkere economische positie van de regio.

De gedachten gaan uit naar het realiseren van een hoogwaardige openbaar-vervoerverbinding (HOV): snel, hoogfrequent, comfortabel en herkenbaar. Om dit ambitieniveau te halen is het nodig om het openbaar vervoer zo veel mogelijk een eigen baan te geven. Het realiseren van deze HOV-verbinding blijkt

effecten van het sterk groeiende autoverkeer dwingen ons tot het ontwikkelen van goede vervoersalternatieven. Het grote dilemma schuilt in de wijze waarop dit gerealiseerd wordt. De historische kernen zijn niet berekend op grote verkeers- stromen en veel extra weginfrastructuur. Daarnaast is het Gooi een regio met veel kwetsbare natuurgebieden en deze moeten uiteraard behouden blijven. De uitdaging is om de HOV-baan op dusdanige wijze aan te leggen dat deze geen afbreuk doet aan de historische kernen en de natuurgebieden.

4 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen HOV Om meer duidelijkheid te krijgen over demanier waarop de a De volledige onderzoeksresultaten zijn alsachtergrondmateri- over Arenapark, dat eindigt ophet busstation van Hilversum. Figuur 1.1: detracévarianten voor deHOV-baan. n bij het Oosterspoorplein in Hilversum. Voor de corridor via Are en een tracé via de Weg over Anna’s Hoeve, beideeindigend twee tracévarianten in beeld: een tracé vlak langs het spoor Hilversum. Binnen de corridor ten noorden van het spoorzijn de spoorlijn in Hilversum en een HOV-corridor via Arenapark in brengen binnen twee corridors: een corridor ten noorden van en zijn onderling vergeleken. De drie varianten zijn onder te gegeven. De drie tracévarianten zijn onderzocht ophuneffect tracévarianten. Indit rapport wordt daarvan een samenvatting de betrokken partijen een studie laten uitvoeren naar drie . Keuze uit drie tracévarianten 1.2 al in een bijgevoegde CD-rom opgenomen. apark iseen tracé ontwikkeld via de Soestdijkerstraatweg en -verbinding het beste kan worden gerealiseerd, hebben - ee Het volgende hoofdstuk beschrijft kort welke verkenningen in ﬁnanciële en ruimtelijk procedures in gang gezet. provinciale staten van Noord-Holland. Pas dan worden verdere aangeboden aan de raden van debetrokken gemeenten en or bedrijven, maatschappelijke organisaties en consumenten- t provincie Noord-Holland, zijn vertegenwoordigd. Deze rappor- waarin allebetrokken gemeenten en deinitiatiefnemer, de De studie isuitgevoerd onder begeleiding van een stuurgroep v Vervolgens beschrijft hoofdstuk 4dedrie genoemde tracé- op het gebied van verkeer, economie en natuur en milieu. Hoofdstuk 3maakt duidelijk voor welke opgave de regio staat en gaat dieper in opdeaanpak die in destudie isgevolgd. rapport (hoofdstuk 7). pe met de conclusies (hoofdstuk 6)en een doorkijk naar destap- tracévarianten in beeld gebracht. Het rapport wordt afgerond deelonderzoeken deovereenkomsten en verschillen tussen de di . Wat kunt ulezen in dit rapport? 1.3 age, met daarin de conclusies van destuurgroep naar aanlei- arianten. Inhoofdstuk 5 worden opbasis van dediverse ganisaties van het gebied en daarna ter besluitvorming ng van het onderzoek, wordt voorgelegd aan deinwoners, n eerder stadium alhebben plaatsgevonden voor het HOV n die ondernomen moeten worden na het uitkomen van dit

5 2 Proces tot nu toe

2.1 Wat vooraf ging: ‘Verkenning HOV Gooi’ 2.2 Wat moet deze studie opleveren?

Dit onderzoek is een vervolg op een eerdere fase van het In het plan van aanpak is de volgende resultaatbeschrijving project ‘Verkenning HOV Gooi’, waarin is onderzocht of een geformuleerd: HOV-verbinding in het Gooi te realiseren is met waar moge- Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen lijk vrije infrastructuur. De verkenning is in 2006 afgerond. De Een haalbaarheidsstudie, geschikt voor bestuurlijke besluit- belangrijkste conclusies waren: vorming, naar de mogelijkheden voor realisatie van de be- - Een vrije busbaan tussen Huizen en Hilversum is kansrijk. oogde HOV-verbinding Huizen-Hilversum op basis van: Met vrije infrastructuur zal het aantal passagiers van de - het voorlopig ontwerp van het tracé; busverbinding drie- tot viermaal zo hoog zijn als in de - inzicht in de vervoerwaarde van de nieuwe lijn; huidige situatie (van 3.000 tot meer dan 10.000 reizigers - inzicht in effecten op het bestaande ontsluitende busnet; per dag). Er is in principe fysieke ruimte beschikbaar om - afspraken met grondeigenaren, waaronder het Goois Na- een busbaan aan te leggen. Wel zijn er vragen over de tuurreservaat, over het proces; inpassing in de ecologische hoofdstructuur en het stedelijk - globale kostenraming van de noodzakelijke investering; gebied van Hilversum en Huizen. - verwachte beheer- en onderhoudskosten; - Een HOV-verbinding met vrije infrastructuur op de route - inzicht in noodzakelijke planologische procedures en plan- Huizen - Bussum is niet haalbaar vanwege de verwachte ning en risico’s daarvan; te lage bezetting van de bussen en het gebrek aan ruimte - inzicht in risicofactoren van het project. voor een vrije busbaan.

De colleges van B&W van Hilversum, Huizen en Blaricum, Laren 2.3 Welke randvoorwaarden golden voor deze studie? en Eemnes hebben zich eind 2006/begin 2007, gehoord de betrokken raadscommissies, uitgesproken voor verder onder- Voor het onderzoek zijn enkele algemene randvoorwaarden zoek naar een HOV-busbaan tussen Huizen en Hilversum onder geformuleerd. Daarnaast hebben alle gemeenten en Rijkswa- regie van de provincie. Ook Rijkswaterstaat heeft zich bereid terstaat de wensen/randvoorwaarden kunnen aangeven die verklaard mee te werken aan het verdere onderzoek vanwege voor hen van belang waren om in het proces mee te nemen. de ligging van de HOV-baan langs de A27. Gedeputeerde Staten Algemene randvoorwaarden: hebben vervolgens besloten dit onderzoek daadwerkelijk uit - participatie door alle betrokken gemeenten; te voeren en hiervoor ﬁnanciële middelen aan te vragen bij - technische randvoorwaarden; het Fonds voor de bereikbaarheid van de Noordelijke Randstad - rekening houden met de mogelijkheid van latere aanslui- (Fonds BONRoute). ting op een HOV-tracé van/naar Almere; - zo nodig tijdelijke routes programmeren, indien de volledig vrije infrastructuur in 2011 niet gereed kan zijn;

6 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen v de basis hiervan heeft onder andere een quickscan plaatsgevon- leden: wethouders verkeer en vervoer van degemeenten - voorzitter: gedeputeerde verkeer en vervoer Provincie - In debestuurlijke stuurgroep hebben zitting: projectgroep. g gebruik van deHOV-verbinding en dedaarmee samenhan- z wordt geen onderzoek gedaan. Bovendien beperkt het onder- busverbinding. Naar een tram-, lightrail- of treinverbinding Uitgesproken isdat wordt uitgegaan van een hoogwaardige Daarnaast isdestudie opeen aantal punten afgebakend. rekening mogelijke houden A27. met uitbreiding - Ruimtelijke Wet Ordening zoals kaders, alle wettelijke - Alle In destudie zijn verschillende deelonderzoeken uitgevoerd. gis ne g meegenomen. Vervolgens isuitgebreid gekeken naar demo- stand houden van deHOV-verbinding, deexploitatiekosten, t st Voor debegeleiding iseen projectorganisatie opgezet be- HOV-baan geschat. moeten worden. Tot slot zijn dekosten voor deaanleg van de . Welke deelonderzoeken hebben plaatsgehad? 2.4 . Organisatie van het project 2.5 uur. Tevens isin beeld gebracht welke juridische en planolo- oek zich in deze studie uitsluitend tot het traject Huizen-Hil- ersum. elijkheden voor inpassing van het tracé van deHOV-baan. Op ende keuze voor halten en onderliggend openbaar-vervoer- aande uit een bestuurlijke stuurgroep en een ambtelijke n naar de consequenties van detracévarianten voor dena- t. In dezet. studie zijn ook dekosten voor het uitvoeren en in che procedures voor deaanleg van deHOV-baan doorlopen verkeer en vervoer van het gewest Gooien Vechtstreek. Blaricum, Eemnes, Hilversum, Huizen, Laren; gedelegeerde Noord-Holland; en vervoer; en vervoer; geluidhinder, en fauna, ﬂora verkeer luchtkwaliteit, (WRO), reerst iser een studie uitgevoerd naar het te verwachten m instanties/organisaties heeft informeel afstemming of infor de betrokkenheid bijhet natuurgebied. Met een aantal andere Natuurreservaat en met de Vereniging Anna’s Hoeve vanwege geweest met ProRail over detechnische zaken, met het Goois Daarnaast iser tijdens destudie meerdere malen overleg adhocleden: projectleiders van voor deelonderzoeken - leden: ambtenaren van Blaricum, Eemnes, Laren (sinds 1 - voorzitter: projectleider provincie Noord-Holland; - De ambtelijke projectgroep bestaat uit: consumentenorganisaties openbaar vervoer Gooi (via regu - Rijkswaterstaat Utrecht; - provincie Flevoland en gemeente Almere; - diverse organisaties ophet gebied van natuur en milieu; - overige gemeenten in het Gooi; - provincie Utrecht i.v.m. streekplan, reservering Stichtse lijn - Project Superbus. - Connexxion; - atieoverdracht plaatsgehad. We noemen daarbij: ingezette adviesbureaus. Gooi en Vechtstreek, Rijkswaterstaat Noord-Holland; januari 2008 BEL-combinatie), Hilversum, Huizen, gewest en pakketstudies A1-A27-A28; li ere overleggen); - -

7 3 De opgave nader bekeken

3.1 Bereikbaarheid neemt af

3.1.1 Randstad De bereikbaarheid van de Randstad staat onder druk. De OESO concludeert in haar rapport ‘Territorial review Randstad Hol- Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen land’ uit 2007 dat het wegennet zwaar verstopt is en dat de ﬁ- levorming erger is dan in vergelijkbare verstedelijkte gebieden, zoals de Vlaamse Diamant in België en het Rijn-Roergebied in Duitsland. Het aantal uren dat mensen in Nederland in de ﬁle staan is de afgelopen tien jaar met ruim 70% toegenomen.

Met de alternatieven voor de auto is het al evenmin goed gesteld: het ontbreekt volgens de OESO aan een goed open- baarvervoersysteem. Het spoorwegnet in de Randstad heeft in vergelijking met andere grootstedelijke gebieden in West- Europa een te beperkte capaciteit en is daardoor zwaar belast. De verschillende vormen van openbaar vervoer zijn onvoldoende met elkaar verbonden en vormen geen samenhangend netwerk. 3.1.2 Het Gooi Op de schaal van het Gooi is de verslechterende bereikbaar- Om te voorkomen dat de economische concurrentiepositie van heid ook steeds duidelijker merkbaar. Tekenend zijn onder de Randstad verder onder druk komt te staan en de leefbaar- meer de dagelijkse ﬁles op de snelwegen A1 en A27 rond het heid in stedelijke gebieden verslechtert, moet de bereikbaar- knooppunt Eemnes en op de invalswegen van Hilversum. Uit heid structureel worden verbeterd. Volgens de OESO is het de ‘Analyse regionale verkeerseffecten van gemeentelijke ver- noodzakelijk om frequentere en snelle openbaar-vervoerver- keersplannen’, die eind 2006 is uitgevoerd in opdracht van het bindingen tussen de steden in de Randstad te realiseren. Gewest Gooi en Vechtstreek, blijkt dat in 2020 de congestie op de genoemde wegen aanzienlijk ernstiger is dan nu. Op grote Ook de in 2006 uitgevoerde regionale netwerkanalyses en de delen van de route van Huizen naar Hilversum is in de och- in 2007 uitgevoerde Landelijke Markt- en Capaciteitsanalyse tendspits de wegcapaciteit onvoldoende om al het autoverkeer regionaal openbaar vervoer (LMCA) geven aan dat het open- te verwerken. En dit ondanks het feit dat in de analyse reeds baar vervoer een belangrijke rol kan en moet spelen in het op rekening is gehouden met geplande capaciteitsuitbreidingen peil houden van de bereikbaarheid van de stedelijke gebieden op het wegennet, zoals extra spitsstroken op de snelwegen (A1 in Nederland en de Randstad in het bijzonder. Bussum - Eemnes v.v., A27 Utrecht-Noord - Eemnes, A1 Eemnes - Eembrugge) en doorstromingsmaatregelen op de ringweg van Hilversum.

8 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen D zonder niet gevolgen. blijft bereikbaarheid teruglopende De n komen 23.000 Dagelijks werk- in de spits. vervoersstromen grote voor zorgen Hilversum buiten van werknemers door ingenomen wordt daarvan dat (57%) percentage hoge relatief en het in Hilversum arbeidsplaatsen aantal grote is. Het veel 80.000), (ruim relatief inwoners aantal het in tot vergelijking k (groen= goede doorstroming, geel/oranje/rood= doorstromingsproblemen) Figuur 3.1: Belasting wegennet in het Gooiin 2020 banen (bron: CBS) en circa 136.000 en circa m CBS) banen (bron: 20.000 buiten de stad. 20.000 de stad. buiten werkener circa Hilversum van Vangemeenten. de inwoners l scho- pendel werknemers, van regionale Gooi, sterke een binnen het haar door centrumfunctie kent, Hilversum Vooral ontplooien. activiteiten sociaal-recreatieve opleidinghun of werk kunnen gaan en willen in privé-tijd . Leefbaarheid eneconomie steden onder druk 3.2 ieren en binnenstadbezoekers. Hilversum telt circa 47.500 circa telt Hilversum enieren binnenstadbezoekers. elijk van een goede bereikbaarheid. Mensen moeten naar bereikbaarheid.elijk Mensen moeten goede een van e gemeenten in het Gooi zijn voor hun functioneren afhan- hun zijn functioneren Gooi voor in het e gemeenten emers naar Hilversum, vooral mensen uit de omringende uit mensen naar vooral Hilversum, emers 2 winkeloppervlak, wat wat winkeloppervlak, r De aanleg van meer of bredere wegen iskostbaar en heeft toe, vooral voor ﬁetsers en voetgangers. veiligheidsrisico’s bijhet oversteken van deze drukke wegen interactie tussen buurten belemmeren. Daarnaast nemen de D om nog meer verkeer opte nemen en om extra parkeervoor- het verkeer uiteindelijk naartoe moet, onvoldoende ruimte b v de regionale mobiliteitsontwikkeling in het Gooiblijkt bij- te voorzien. Uit dein paragraaf 3.1.2 genoemde analyse van het steeds lastiger worden om in aldeze mobiliteitsbehoeften Zonder maatregelen om debereikbaarheid te verbeteren, zal at voor inwoners (minder arbeidsplaatsen en winkel- en recre- van debedrijven in het Gooien tot een kleinere actieradius zal dit leiden tot een minder gunstige concurrentiepositie naar Hilversum vanaf de A1 en A27 overbelast raken. Optermijn de stadscentra, waardoor deze centra minder aantrekkelijk wor- leidt uiteraard ook tot een steeds grotere ‘verstopping’ van de v ondervinden inwoners hinder van verkeersgeluid en lucht- . Kwaliteitssprong openbaar vervoer nodig 3.3 uimtelijke beperkingen. Vaak isimmers in desteden, waar erontreiniging en vormen wegen barrières in destad die de oorbeeld dat in 2020 in deochtendspits detoegangswegen aarheid in destedelijke gebieden. Intoenemende mate e groeiende mobiliteit heeft ook zijn weerslag opdeleef- iemogelijkheden binnen bereik). Het toenemende verkeer n voor bezoekers.

9 zieningen te realiseren. Daarnaast leidt het faciliteren van meer verkeer tot meer luchtverontreiniging en toenemende problemen met de leefbaarheid in de steden. Het faciliteren van autoverkeer is daarom slechts een deeloplossing van het bereikbaarheidsvraagstuk. Om automobilisten een alternatief te bieden en met name dichtbevolkte gebieden bereikbaar en leefbaar te houden, is goed openbaar vervoer onontbeerlijk.

Daarom hebben de overheden in de Noordvleugel van de Randstad een gezamenlijk plan ontwikkeld voor de verbetering van het openbaar vervoer. Gestreefd wordt naar de realisatie van een netwerk van hoogwaardig openbaar vervoer, De Zuidtangent is een HOV-verbinding tussen Haarlem, Hoofdorp, Schiphol, Amstelveen en Am- Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen dat reizigers op afstanden tussen 10 en 40 kilometer, waar het sterdam-zuidoost, die op het traject Haarlem - Schiphol op een volledig eigen baan rijdt (met openbaar vervoer nu nog onvoldoende concurreert met de uitzondering van het centrum van Haarlem). Het is de bedoeling om op termijn de eigen baan auto, een goed alternatief moet bieden. door te trekken naar Amsterdam-zuidoost. Op de lijn rijden comfortabele 18-meterbussen met dynamische reisinformatie aan boord. De bussen rijden overdag iedere 6 minuten en ’s avonds Dat er een markt is voor dergelijke verbindingen blijkt wel uit iedere 10 minuten. Langs de HOV-baan zijn ruime, hoogwaardige haltes met toegankelijke perrons het feit dat het aantal reizigers op de regionale buslijn 100 aangelegd, eveneens voorzien van dynamische reisinformatie. Voor de komst van de Zuidtangent tussen Bussum, Huizen en Hilversum (de beoogde HOV-lijn) in reden op het genoemde traject ieder kwartier ‘gewone’ bussen; deze bussen hadden geen eigen de afgelopen twee jaar met 10% is gegroeid. Ook de Zuidtan- baan en kampten daardoor regelmatig met vertragingen door het overige verkeer. gent, de HOV-verbinding tussen Haarlem en Amsterdam-zuidoost, groeit hard (sinds de start in 2002 gemiddeld elk jaar Door de sterk toegenomen kwaliteit groeit sinds de start van de Zuidtangent in 2002 het vervoer met zo’n 10%) en trekt zelfs veel meer reizigers aan dan van op deze verbinding hard: gemiddeld zo’n 10% per jaar (zowel in aantal reizigers als in aantal tevoren verwacht (zie kadertekst). reizigerskilometers). In 2007 was de groei zelfs 14%. In 2002 werden op delen van het traject de prognoses voor 2005 reeds ruim overtroffen. Op dit moment maken circa 33.000 reizigers per dag gebruik van de Zuidtangent. Uit onderzoek blijkt dat reizigers de Zuidtangent vooral waarderen 3.4 Kwaliteitssprong nader gedeﬁnieerd om zijn hoge snelheid, hoge frequentie en grote betrouwbaarheid (bron: Jaarverslag concessie Zuidtangent 2007, provincie Noord-Holland). Wat wil de term ‘hoogwaardig’ nu eigenlijk zeggen en hoe past dit in het totale openbaar-vervoerplaatje van de regio? Hoogwaardig wil zeggen dat er sprake is van een snelle en ongestoorde verbinding met een grote stiptheid en betrouwbaarheid en een hoge frequentie. Daarnaast worden er eisen gesteld aan het comfort en de informatievoorziening. Om te benadrukken dat er sprake is van een hoogwaardige verbinding is een herkenbare identiteit ten opzichte van de ‘gewone’ bussen belangrijk.

Om een snelle en ongestoorde verbinding te kunnen realiseren zijn soms grote ingrepen in met name de infrastructuur nodig. De bus mag immers niet in de ﬁle komen te staan. Dat betekent in de praktijk vaak het realiseren van busbanen en voorrang op kruispunten.

10 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen - het HOV volgt een zo direct mogelijke route tussen debelangrijkste bestemmingen; - haltes zijn goed bereikbaar en goed toegankelijk en zijn voorzien van dynamische reisinfor- - Minimaal 99% van de ritten komt minder dan 2minuten te laat aan. bussen zijn comfortabel: goede vering, voldoende (been)ruimte, stil, goede klimaatbeheersing - deHOV-baan is vlak en kent zo min mogelijk bochten en kruisingen met ander verkeer; - Directheid route en aantal haltes: m Kwaliteit van reizen: Uitgangspunten HOV h De gemiddelde snelheid over het hele traject isminimaal 30 km/u (inclusief stoppen bij Snelheid: het aantal haltes isbeperkt: er wordt alleen gestopt oplocaties met veel in- en uitstappers. bedi Een HOV-verbinding rijdt minimaal vier keer per uurin beide richtingen gedurende dehele Frequentie: Stiptheid en betrouwbaarheid: en goed toegankelijk. altes en kruispunten). atie en van voldoende overdekte ﬁetsenstallingen; eningsperiode. De bedieningsperiode is van 5.30 uurtot 0.30 uur. ni De aanleg van nieuwe infrastructuur voor het HOV isechter Een concrete bedreiging voor denatuur in het Gooi vormt natuurwaarden van debos– en heidegebieden zijn hoog. Het Gooimaakt deel uit van deNoordelijke Heuvelrug en de de omgeving. baan leidt tot een aantasting van de ruimtelijke kwaliteit van Gooi, bestaat het risico dat deaanleg van een volledig eigen op peilhouden van debereikbaarheid en leefbaarheid in het Huizen en Hilversum een goede bijdrage kan leveren aan het ruimte voor nieuwe infrastructuur. Hoewel het HOV tussen natuurgebieden en deels doorstedelijk gebied met weinig . Inpassing in omgeving: potentiële bedreigingen 3.5 et zonder risico’s. De HOV-route voert deels doorkwetsbare b bijdrage te leveren aan het oppeilhouden van debereik- openbaar vervoer isdaarmee aanzienlijk beter in staat om een de de rust van het gebied. Die waarde kan mogelijk nadelig wor- g Een HOV-verbinding tussen Huizen en Hilversum biedt reizi- een afname van de ruimtelijke kwaliteit. (niet gebruikte) treinsporen. Ook hier bestaat het risico van andere functies, zoals groenvoorzieningen, parkeerruimte of en gaat deaanleg van deHOV-baan ten koste van ruimte voor beschikbare verkeersruimte. Opsommige locaties kan dat niet In destad wordt deHOV-baan in beginsel aangelegd in de betere binnenstedelijke milieukwaliteit. t het HOV-project demogelijkheid om verbeteringen voor na autogebruik hier minder noodzakelijk wordt. Bovendien biedt natuur beter ontsloten wordt per openbaar vervoer, waardoor En een goede inpassing in denatuur kan ertoe leiden dat deze worden die sociaal-economische ontwikkelingen stimuleren. binnen destad kunnen strategische, ruimtelijke knooppunten zowel het openbaar vervoer alshaar omgeving. De HOV-haltes HOV-baan zo in te passen dat een meerwaarde ontstaat voor su zoals betaald rijden, kan een HOV-verbinding Huizen-Hilver- van degrond komen. In combinatie met andere maatregelen, le Dit is vooral nadelig voor dieren die trekken tussen verschil- natuurgebieden steeds vaker doorsneden doorinfrastructuur. verstedelijking van Nederland en vooral deRandstad worden de versnippering van het landschap. Doordetoenemende s worden jaarlijks 70.000 bezoeken afgelegd, vooral doormen- recreatieve waarde voor velen. Aan het gebied Anna’s Hoeve Daarnaast heeft denatuur in het Gooiook een belangrijke lijk ingrijpen in denatuur- en groengebieden en in destede- eigen HOV-baan tussen Huizen en Hilversum betekent echter t . Déopgave: meerwaarde creëren 3.6 er, kamsalamander, padden en zandhagedis. uur en milieu te realiseren die zonder het HOV-project niet en uit dedirecte omgeving. Deze bezoekers waarderen vooral ers opdeze route een serieus alternatief voor deauto. Het aarheid en leefbaarheid in de regio. Aanleg van een volledig nde gebieden en ecologische zones, zoals dedas, boommar- m ook zorgen voor minder groei van het autoverkeer en een n beïnvloed doordeaanleg van een HOV-baan. e gebieden van Huizen en Hilversum. De uitdaging isde -

11 4 Tracé en halten

4.1 Tracévarianten grens van Hilversum buigt het HOV af richting spoor om alsnog het laatste stuk parallel aan het spoor over een eigen baan Voor het tracé zijn twee corridors in beeld: ten noorden naar station Hilversum te rijden. In ﬁguur 4.1 is deze route van het spoor Hilversum-Amersfoort en ten zuiden van het weergegeven. spoor via de Soestdijkerstraatweg. Ten noorden van het spoor Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen zijn twee varianten onderzocht: de variant Spoor en de variant 4.1.3 Variant Arenapark Anna’s Hoeve. Ten zuiden van het spoor is één tracévariant Een alternatief voor de tracés ten noorden van het spoor vormt bekeken, namelijk via de Soestdijkerstraatweg en het het tracé via Arenapark. De route is vanaf busstation Huizen Arenapark.

De drie tracévarianten zijn dus in Huizen en op het traject langs de A27 identiek. De varianten verschillen van elkaar op het traject A27 - Hilversum.

De varianten Spoor en Arenapark zijn afkomstig uit de eerdere verkenning. De meest kansrijke oplossingsrichting uit de verkenning was de variant Spoor. De gemeenteraad van Hilversum heeft gevraagd om ook de variant Arenapark in het haalbaarheidsonderzoek te betrekken. De variant Anna’s Hoeve is lopende het haalbaarheidsonderzoek ontstaan, tijdens discus- sies over de inpassing van de variant Spoor in de ecologische hoofdstructuur. Hij is als alternatief voor de variant Spoor meegenomen in het onderzoek.

4.1.1 Variant spoor Deze variant gaat uit van een tracé dat in Huizen via de Hui- zermaatweg gaat, vervolgens langs de A27 loopt en vanaf het knooppunt A1/A27 ten noorden van de spoorlijn naar station Hilversum. Figuur 4.1 toont het tracé.

4.1.2 Variant Anna’s Hoeve In de variant Anna’s Hoeve rijdt het HOV grotendeels dezelfde route. Het verschil met de variant spoor zit in het feit dat de Figuur 4.1: HOV-baan vanaf de A27 niet direct naast het spoor ligt, maar de tracévarianten dat het HOV over de Weg over Anna’s Hoeve gaat rijden (hier voor de HOV-baan. heeft het HOV dus geen eigen baan). Bij de bebouwde- kom-

12 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen di gecombineerde bus-trambanen komen in depraktijk veelvul- Almere van dezelfde baan gebruik te laten maken. Dergelijke de HOV-bussen van/naar Huizen en de railvoertuigen van/naar s verbinding deeen van Blaricummermeent gereali- hoogte maken de van HOV-baan. maken mogelijk dit te ter Om zal de hand dezelijn dat voor gebruikgaat dan erg ook ook ligt w Realisatie van deHOV-baan maakt in ruimtelijke zin een nieu- railverbinding tussen Hilversum en Almere, parallel aan de A27. Voor delange termijn bestaan er ideeën voor een nieuwe d s naarHuizen en de de in) A27.de ruimtelijke studie inpas- Uit ne In ﬁguur4.1 isdeHOV-route in rood aangeduid. HOV Snelheid iseen belangrijke kwaliteit van openbaar vervoer en en draagkracht van viaducten. de eisen die een dergelijke railverbinding stelt aan dehoogte m buslijn –Al- ook 156 Hilversum maakt In de huidige situatie p en Hilversum. Gelet opdebeperkte mogelijkheden voor in- Dit isdehuidige route van delijnen 100 en 103 tussen Huizen en gaat vanaf daar via het Arenapark naar station Hilversum. vanaf dat punt de A27 tot aan deN415 (Soestdijkerstraatweg) de variant Spoor. De HOV-route in de variant Arenapark volgt tot aan despoorlijn Hilversum-Amersfoort hetzelfde alsbij heid ise rol, zeker alshet om dagelijkse verplaatsingen gaat. Snel- openbaar vervoer en auto speelt immers reistijd een zeer grote waar het HOV een halte moet krijgen. Welke plekken zijn goed (H)OV-verbinding. Daarom isgoed gekeken naar delocaties juiste haltelocaties is van groot belang voor het succes van een .. Verbinding naar Almere 4.1.4 . Haltelocaties 4.2 ing is gebleken erzijn dat mogelijkheden dezeverbin- om eerd moeten worden tussen de HOV-baan (die daar afbuigt de HOV-baan (diedaar tussen worden afbuigt moeten eerd assing van een HOV-baan heeft het HOV in deze variant bin- ing aan te leggen. ing leggen. aan te e railverbinding niet onmogelijk; het isgoed mogelijk om ere gebruik van de A27 tussen Hilversum en Huizen. Hilversum Het tussen de gebruikvan A27 ere g voor. Indeze studie isnog geen rekening gehouden met n Hilversum slechts over beperkte afstand een eigen baan. in het bijzonder. Bij deafweging tussen het gebruik van chter niet alles bepalend. Ook het bedienen van de de verdere uitwerking. berekenen. Ze liggen nog niet deﬁnitief vast, dat gebeurt bij voorlopig alleen gebruikt om het verwachte aantal reizigers te ontsluiten. Overigens zijn dehierna beschreven haltelocaties vooral defunctie om herkomst- en bestemmingsgebieden te worden opander openbaar vervoer. De overige haltes hebben Knooppunthaltes zijn degrotere haltes waar overgestapt kan onderscheid gemaakt in knooppunthaltes en overige haltes. b bij elkaar liggen, anders ishet geen hoogwaardig open- bediend met HOV?Bovendien moeten dehaltes niet te dicht om vanuit oogpunt van stedelijke ontwikkeling te worden bereikbaar voor een grote groep reizigers en zijn interessant aar vervoer meer. Bij debeschrijving van dehaltelocaties is

met haltelocaties tracévarianten Figuur 4.2: 13 Station Hilversum Station Hilversum is het eindpunt van de HOV-baan. Evenals het busstation in Huizen heeft station Hilversum een belangrijke dubbelfunctie. Enerzijds kunnen reizigers naar het centrum van Hilversum vanaf dit punt te voet hun bestemming bereiken: het zwaartepunt van het centrum is slechts 400 meter (hemelsbreed) van het station verwijderd. Uit onderzoek blijkt dat circa 2/3 van de reizigers van lijn 100 een bestemming op loopafstand van het station heeft. Daarnaast is station Hilversum een belangrijk knooppunt voor het openbaar vervoer: hier kunnen reizigers overstappen op treinen richting Amsterdam, Schiphol, Almere, Amersfoort en Utrecht (20% Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen van de reizigers) en kan worden overgestapt op stadsbussen en andere regionale busverbindingen (10%). Sinds kort heeft treinstation Hilversum weer intercitystatus en het is zaak deze te behouden.

4.2.1 Knooppunthaltes 4.2.2 Overige haltelocaties Naast de knooppunten zijn de volgende haltelocaties be- Busstation Huizen noemd: Beginpunt van de HOV-baan is het busstation in Huizen. In - Huizen, Huizermaatweg; de eerder uitgevoerde ’Verkenning HOV Gooi’ is geconstateerd - Huizen, Bovenmaatweg (=huidige halte Drie in één); dat een HOV-verbinding op eigen infrastructuur tussen Huizen - Blaricum, Bijvanck; en Bussum te weinig kans van slagen heeft. Het busstation - Blaricum, Stachouwerweg; is centraal gelegen in Huizen op ongeveer 600 meter (he- - Eemnes, Laarderweg; melsbreed) van het zwaartepunt van het centrum. Door deze - Hilversum Arenapark (alleen in variant Arenapark); ligging is het busstation een belangrijke in- en uitstaphalte voor reizigers. Daarnaast vormt het busstation een belangrijk knooppunt van buslijnen, waar reizigers kunnen overstappen. De huidige busdienstregeling zit zo in elkaar dat de meeste bussen op het busstation onderling aansluiting geven. Ook met de komst van de HOV-verbinding zal dat het geval zijn.

Stichtse Hoek (= huidige halte Carpoolplaats Blaricum) De Stichtse Hoek met de huidige carpoolplaats en bushalte ligt vlakbij de aansluiting Huizen van de A27. De halte Stichtse Hoek heeft vooral een overstapfunctie, zowel tussen auto en openbaar vervoer als tussen buslijnen onderling. Met de komst van de HOV-verbinding zal deze overstapfunctie in belang toenemen: voor veel reizigers vanuit het noordelijk en ooste- lijk deel van Huizen wordt de Stichtse Hoek dé overstaphalte op het HOV van/naar Hilversum. Daarnaast kan op deze locatie worden overgestapt richting Almere. (zie ook ﬁguur 5.1).

14 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen

h ontwikkelingsmogelijk- goede met knooppunt stedelijk een tot groeien lenen te uit om zich Twee dezehaltelocaties van een functie voor reizigers naar het centrum van Hilversum. De halte Groest in Hilversum heeft evenals station Hilversum slot Het is van belang dat de regio goed opdeze locatie isaange- (boven)regionale locatie voor werk, hoger onderwijs en sport. Het Arenapark ontwikkelt zich tot een belangrijke Hilversum Mussenstraat (alleen in varianten Spoor en - door de noorden van deze halte isnog volop in ontwikkeling, waar- zoals bijdehalte Bijvanck: de wijk Blaricummermeent ten werkgebieden. Deels zijn deze gebieden nog in ontwikkeling, Dit zijn veelal haltes ter ontsluiting van omliggende woon- en Hilversum, Groest (=huidige halte Schapenkamp, alleen in - beeld: Arenapark en Sportpark. komen. Voor Arenapark zijn twee plekken voor een halte in vanaf station Hilversum makkelijker bijhet Arenapark kunnen di Hilversum Arenapark eden: ng Huizen - Arenapark maar zorgt er ook voor dat reizigers Ann variant Arenapark). en; bediening met het HOV verbetert niet alleen de verbin- a’s Hoeve); vervoerpotentie in de toekomst nog verder toeneemt. st locaties minder aantrekkelijk isdoordat geen snelle, recht- kunnen bereiken. Het zal duidelijk zijn dat de reis naar deze de regio met een overstap opstation Hilversum deze halte wel niet doorhet HOV bediend; ook hiervoor geldt dat reizigers uit variant Arenapark wordt dehalte Mussenstraat in Hilversum h dat werknemers, patiënten en bezoekers snel bijhet zieken- de omgeving. Een HOV-halte bijdeMussenstraat zorgt ervoor bereikbaar te zijn vanuit Hilversum en vanuit deplaatsen in v Deze halte ligt in denabijheid van het ziekenhuis van Hil- pe met het HOV naar station Hilversum reizen en daar overstap- Reizigers vanuit bijvoorbeeld Huizen naar deze haltes kunnen (binnenstad) in Hilversum niet doorhet HOV aangedaan. Hoeve worden dehaltes ophet Arenapark en dehalte Groest zijn een paar uitzonderingen. Inde variant Spoor en Anna’s voor het HOV in alletracévarianten doorhet HOV bediend. Er Zoals in ﬁguur4.2te zien is, worden vrijwel allehaltelocaties Huizen, Blaricum, Laren en Eemnes. Hilversum Mussenstraat .. Bediening haltes 4.2.3 ersum. Voor het ziekenhuis ishet van groot belang om goed uis kunnen komen, zowel vanaf station Hilversum als vanuit reekse verbinding wordt aangeboden. n opeen ‘gewone’ busdie deze haltes wel bedient. Inde

15 5 Vergelijking tracévarianten

5.1 Deelonderzoeken behoeft of dat een enkele lijn geheel kan vervallen. Figuur 5.1 toont hoe het busnetwerk in het Gooi er in de toekomst uit Om een goede afweging te kunnen maken tussen de drie zou kunnen zien. tracévarianten is een overzicht gemaakt van een groot aantal overeenkomsten en verschillen tussen de tracévarianten. Er is Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen onderzocht hoe de varianten ‘scoren’ op de volgende aspec- ten: - vervoerwaarde en exploitatie, waaronder het verwachte aantal reizigers en de reistijden; - tracé en ruimtelijke inpassing; - natuur en milieu; - investeringen; - procedures.

In dit hoofdstuk worden de resultaten van de deelonderzoeken samengevat. Zoals gezegd zijn de volledige rapporten van de deelonderzoeken als bijlage bij dit rapport opgenomen (zie CD-rom).

5.2 Vervoerwaarde en exploitatie

Belangrijke criteria in de afweging tussen de tracévarianten zijn de vervoerwaarde (hoeveel reizigers gebruiken de HOV- verbinding?) en de exploitatiekosten en –opbrengsten (wat kost het om de HOV-lijn te laten rijden en wat levert het op?). Adviesbureau Goudappel Coffeng heeft dit onderzoek uitgevoerd in opdracht van de provincie Noord-Holland; de volledige resultaten zijn opgenomen in het rapport ‘Vervoerwaarde Figuur 5.1: denkbaar toekomstig busnetwerk in het Gooi. HOV-verbinding Huizen-Hilversum’ (zie CD-rom).

Na ingebruikname van de snelle HOV-verbinding zullen reis- In deze studie is ervan uit gegaan dat de busverbinding tussen patronen in het Gooi veranderen. Op basis hiervan kan het Hilversum en Almere in zijn huidige vorm blijft bestaan, even- onderliggende busnetwerk worden verbeterd: het valt te ver- tueel met medegebruik van de HOV-baan tussen Huizen en wachten dat de frequentie van andere buslijnen aanpassing Laren/Eemnes. Voor de lange termijn bestaan er ideeën bij de

16 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen route via spoorlijn huidige situatie route via Arenapark route via Anna’s Hoeve route via spoorlijn huidige 8.200 situatie route via Arenapark route via Anna’s Hoeve t verwachten aantal reizigers opdeHOV-lijn. De volgende aan- adviesbureau Grontmij iseen prognose opgesteld voor het te Op grond van deze berekening en deeerdere verkenning door Ook isde reizigerspotentie van deHOV-verbinding berekend. is de winst beperkter (bijna 30%). tabel 5.1. t Bij een tracé aan denoordzijde van despoorlijn isduseen rij- ne mogelijk ook Huizen kan bedienen. Pas wanneer deze plan- tussen Hilversum en Almere langs de A27 (de Stichtse lijn), die provincies Utrecht en Flevoland voor een nieuwe railverbinding v Realisatie van deHOV-baan leidt tot een forse verkorting HOV-verbinding tussen Huizen en Hilversum. deze betekenen voor debuslijn Hilversum – Almere en voor de Hilv Tabel 5.1: verwachte reistijd tussen busstation Huizen en busstation (i Tabel 5.2: verwacht aantal reizigers per werkdag opdeHOV-verbinding allen reizigers zijn te verwachten: ijdwinst mogelijk van 40 tot 50%, bijhet tracé via Arenapark an de reistijd tussen Huizen en Hilversum, zoals blijkt uit n 2020). n concreter uitgewerkt zijn, kan worden aangegeven wat ersum met HOV-verbinding. werkdag 9 2.800 6.900 .600 ochtendspits 2.240 2.640 750 1.980 40 minuten 29 minuten 23 minuten 21 minuten ot i polj 1 route via spoorlijn ot i rnpr 2bse e u(eee50 iue)6bussen per uur(iedere 10minuten) 12bussen per uur(iedere 5,00 minuten) 8bussen per uur(iedere 7,5 minuten) route via Arenapark 14bussen per uur(iedere 4,25 minuten) route via Anna’s Hoeve le laat zien hoeveel bussen er per uurgaan rijden in de verschil- invloed opdefrequentie van deHOV-verbinding. Tabel 5.3 is dan via Arenapark. Het aantal reizigers heeft uiteraard ook met het feit dat de route via despoorlijn aanzienlijk sneller variant Arenapark. Voor een belangrijk deel heeft dit te maken De variant Anna’s Hoeve scoort lager, maar wel beter dan de De variant Spoor trekt dusduidelijk demeeste reizigers aan. Tabel 5.3: benodigde frequentie en interval HOV-verbinding. nde varianten. frequentie drukste uur usnpruridr ,5mntn 8bussen per uur(iedere 7,5 minuten) 6 bussen per uur(iedere 3,75 minuten) frequentie buiten spits

17 In het onderzoek is als uitgangspunt gehanteerd dat op de HOV-verbinding gelede bussen van 18 meter lang gaan rijden in een hoge frequentie, zoals op de Zuidtangent tussen Haar- lem, Schiphol en Amsterdam. De vraag kan gesteld worden in hoeverre een tram op de HOV-lijn haalbaar zou zijn. De ervaring leert dat voor een gezonde tramexploitatie met ‘HOV- waardige’ frequenties minimaal 15.000 reizigers per dag nodig zijn. Zoveel reizigers worden op deze verbinding niet verwacht.

De jaarlijkse kosten en opbrengsten voor de exploitatie van de HOV-verbinding worden als volgt ingeschat (prijspeil 2008): Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen

opbrengsten kosten bijdrage provincie Variant Spoor ¤ 2,6 miljoen ¤ 2,8 miljoen ¤ 0,2 miljoen Variant Anna’s Hoeve ¤ 2,2 miljoen ¤ 3,0 miljoen ¤ 0,8 miljoen Variant Arenapark ¤ 1,9 miljoen ¤ 3,2 miljoen ¤ 1,3 miljoen

Tabel 5.4: jaarlijkse kosten en opbrengsten exploitatie HOV-verbinding (prijspeil 2008).

Duidelijk is dat de variant Spoor niet alleen de meeste reizigers aantrekt, maar ook tot de gunstigste exploitatie leidt. In deze variant wordt een aanzienlijk groter deel van de jaarlijkse exploitatiekosten afgedekt door de opbrengsten dan in de andere varianten. Hierdoor kan de jaarlijkse bijdrage van de provincie aan de busvervoerder voor de exploitatie van de HOV-lijn bij de variant Spoor ruim ¤ 1 miljoen lager zijn dan bij de variant Arenapark en ¤ 0,6 miljoen lager dan bij de variant Anna’s Hoeve.

5.3 Tracé en ruimtelijke inpassing Figuur 5.2: belangrijkste elementen van inpassing HOV-tracé. In ﬁguur 5.2 zijn de belangrijkste elementen ten aanzien van de ruimtelijke inpassing van het tracé weergegeven. Voor de tracévarianten is nagegaan welke infrastructurele voorzienin- Ook is onderzocht of in Hilversum een ongelijkvloerse kruising gen nodig zijn, zoals ongelijkvloerse kruisingen. Deze bepalen van de Oosterengweg met spoor en HOV technisch mogelijk is. voor een belangrijk deel de kosten van de HOV-verbinding. Gebleken is dat een ongelijkvloerse kruising haalbaar is. Wel is Met name langs de A27 zijn veel ongelijkvloerse kruisingen het een complexe inpassingsopgave, die integraal en in goed met wegen en moeten de open afritten van de A27 gekruist overleg met ProRail (beheerder spoorwegen) moet worden worden. opgepakt.

18 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen noordelijke Heuvelrug. verbindingen in de Figuur 5.3: ecologische (zie figuur5.3). s landschapsorganisaties in het gebied hebben het gemeen- De provincies Utrecht en Noord-Holland en denatuur- en .. Inleiding 5.4.1 Natuur 5.4 chappelijke doel om deecologische samenhang te versterken lijk effecten van een HOV, maar ook randvoorwaarden en moge- ‘De Groene Schakel’ opgesteld, dat niet alleen ingaat opde Noord-Holland en Utrecht dooradviesbureau DHV een rapport de A27: dit iseen harde barrière, waar wel enkele faunap- - volgende infrastructuren een barrière (zie figuur5.4): In het gebied waar het HOV-tracé isgeprojecteerd vormen de dragen zo bijaan het duurzaam voortbestaan van desoorten. le t Heuvelrug en desamenhang met aangrenzende gebieden gro- Door deze barrières isdeecologische samenhang binnen de vormen voor veel dieren en planten onneembare barrières. deel van deHeuvelrug en omgeving. Deze infrastructuurlijnen en gemeentelijke wegen iseen kenmerk van het noordelijk worden de resultaten samengevat. op deCD-rom staat isderhalve nog een concept. Onderstaand Dit rapport isnog niet definitief vastgesteld. Het rapport dat en bijandere ruimtelijke en infrastructurele ontwikkelingen. di maatregelen noodzakelijk. Het doel van ecologische verbin- g bedreigingen in het gebied de versnippering van denatuur- Zoals in hoofdstuk 3aangegeven, iseen van debelangrijke het spoor tussen Hilversum en Amersfoort: het spoor vormt - r nauw overleg met natuurorganisaties (zoals het GooisNatuur stadium effecten opdenatuur in beeld te brengen en dit in Daarom isdoordegemeenten gevraagd om alin een vroeg Hoeve en Monnikenberg, afhankelijk van dete kiezen variant. de natuur in het Gooi,met name opdegebieden Anna’s Realisatie van een HOV-verbinding zal effecten hebben op t de waarvoor Noord-Holland een (inter)nationale verantwoor- .. Barrières voor flora en fauna 5.4.2 eservaat) te doen. Hiervoor isin opdracht van deprovincies endeels verdwenen. Om deze eenheid te herstellen is de aan- uurlijnen (snelwegen en spoorlijnen) en de vele provinciale ebieden. De bestaande doorsnijding doorgrote infrastruc- g van verbindingszones en het treffen van ontsnipperende ngen isimmers om versnipperde leefgebieden van soorten, lijkheid heeft,onderling te verbinden. Deze verbindingen heden aangeeft voor het verbeteren van dehuidige natuur a hekwerken die eromheen staan; op zichzelf nauwelijks een barrière voor dieren, wel de de N415 (Soestdijkerstraatweg); met deHeidelaan, de Weg over Anna’s Hoeve, het spooren ssages in liggen: van noord naar zuidbijdekruisingen -

19 5.4.4 Passeerbaarheid in Anna’s Hoeve en Monnikenberg als gevolg van HOV De variant Spoor zorgt voor een versterking van de barrière- werking langs het spoor. Verder wordt zonder voorzieningen bij de kruising van de A27 met het spoor, waar de HOV afbuigt, de faunapassage langs het spoor onder de A27 belemmerd. De variant Anna’s Hoeve, waarin het HOV meerijdt op de bestaande weg, heeft geen invloed op de barrièrewerking van de Weg over Anna’s Hoeve, omdat de intensiteit van een HOV-lijn zeer klein is in verhouding tot het huidige autoverkeer. De variant Arenapark zal evenmin voor een vergroting van de barrière- werking zorgen, doordat het HOV meerijdt met het overige ver- Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen keer op de N415. Wel zijn voorzieningen nodig bij de afrit van de A27, waar een faunapassage langs de N415 wordt gekruist. Alle effecten overziend is, zonder extra ecologische voorzieningen, de impact van de HOV-baan bij de route langs het spoor het grootst en bij de route via Anna’s Hoeve het kleinst.

Variant Spoor --- Variant Anna’s Hoeve - Variant Arenapark --

Tabel 5.5: effecten HOV op natuur, zonder compenserende maatregelen.

Figuur 5.4: huidige infrastructuur met faunapassages. 5.4.5 Inrichtingsplan - de Weg over Anna’s Hoeve: deze wordt intensief gebruikt DHV doet een aantal suggesties om de barrièrewerking van een en kan qua barrière op een lijn gezet worden met een pro- HOV-baan te verminderen. Deze zullen in een latere fase in vinciale weg. Er zijn geen faunapassages nauwe samenwerking met de betrokken partijen nader uitge- - de N415 (Soestdijkerstraatweg): In deze provinciale weg lig- werkt worden, ook afhankelijk van de te kiezen variant: gen enkele faunapassages rondom de kruising met de A27. - verbetering van de faunapassage Heidelaan; - aanleg van ecostroken parallel aan de A27 bij de kruising 5.4.3 Passeerbaarheid langs A27 als gevolg van HOV van het HOV met het spoor; De drie tracévarianten (Spoor, Anna’s Hoeve en Arenapark) - verbreding van de ecostroken langs het spoor onder de A27; volgen allen de A27, ze buigen wel op verschillende plaatsen - hoge ligging van de HOV-baan bij de afbuiging bij het hiervan af. Bij verbreding van de infrastructuurbundel van de spoor, zodat dieren eronderdoor kunnen; A27 met een HOV-baan moet ervoor worden gezorgd dat de - faunapassages over/onder het spoor en HOV-baan samen, huidige faunapassages voldoende ruim blijven en er voldoen- ten westen van de A27; de lichtinval blijft. De variant Anna’s Hoeve heeft het minst - faunapassages over/onder de weg over Anna’s Hoeve; ongunstige effect, omdat deze het eerst afbuigt van de A27. De - meer faunapassages over/onder de N415. variant Arenapark heeft het meeste effect op het vergroten van de barrièrewerking van de A27.

20 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen Variant Arenapark Variant Anna’s Hoeve Variant Spoor ¤ 6mil van materialen waarmee deHOV-baan wordt uitgevoerd. de a De benodigde investeringen (inclusief BTW, prijspeil 2007) voor an Ann In debovenstaande raming is voor de varianten Spoor en t Arenapark. Deze kosten zijn echter moeilijk alin nu te schat- voor de variant Anna’s Hoeve en ¤1,7 miljoen voor de variant onderhoudskosten ¤2,4 miljoen voor de variant Spoor, ¤2,2 investeringskosten te hanteren; bij1,5%bedragen dejaarlijkse houd me HOV-baan ook extra jaarlijkse kosten voor beheer en onder- Naast eenmalige investeringskosten brengt realisatie van de toegedeeld. deel van deze kostenposten aan het HOV-project moet worden opgenomen van circa ¤1miljoen. Nog niet is vastgesteld welk gis het Integraal Bereikbaarheidsplan Hilversum (IBP). Voor ecolo onder deOosterengweg staat momenteel opde reservelijst van ring van Hilversum te verbeteren. Het plan voor een tunnel voor het HOV maar ook om dedoorstroming opdeoostelijke Oosterengweg. Een tunnel Oosterengweg isniet alleen bedoeld de aanleg van een autotunnel en een ﬁetstunnel onder de i Tabel 5.6: benodigde investeringen (inclusief BTW). Deze bedragen zijn . Investeringen enbeheer enonderhoud 5.5 nclusief grondverwerving. en, omdat zijzeer sterk afhangen van deuiteindelijke keuze t Arenapark is voor ecologische maatregelen een bedrag che maatregelen iseen bedrag opgenomen van circa a’s Hoeve een bedrag van ¤20miljoen opgenomen voor anleg van deHOV-baan zijn opgenomen in tabel 5.6. joen voor de variant Spoor. Inde raming voor de vari- t zich mee. Gangbaar is om hiervoor 1à2% van de ¤ 110miljoen ¤ 145 miljoen ¤ 160 miljoen - pl voor de variant Anna’s Hoeve isaanpassing van destreek- het streekplan een structuurvisie. treden van denieuwe Wet Ruimtelijke Ordening (WRO) wordt streekplan gewijzigd worden. Op1juli2008, bijhet in werking c Voor deaanleg van debusbaan moeten verschillende pro- mee delen van de route liggen in deprovincie Noord-Holland (ge- van kracht worden. De nieuwe WRO biedt demogelijkheid om Per 1juli 2008 zal deNieuwe Wet Ruimtelijke Ordening (WRO) en in Hilversum (alleen variant Spoor). geen HOV-baan toe. Dit geldt vooral voor het deel langs de A27 Het merendeel van dehuidige bestemmingsplannen staat t de aanleg van deHOV-baan een Besluit-milieueffectrappor- Ongeacht dekeuze voor het tracé ishet noodzakelijk om voor dee Het tracé van deHOV ligt voor het deel langs de A27, groten- si Hilversum-Amersfoort. Voor de variant Spoor iseen aanpas- langs de A27 en in Hilversum langs denoordkant van het spoor houden rekening met een tracé voor een HOV-verbinding Zowel het streekplan van Noord-Holland alsdat van Utrecht resultaten. relevant zijn. Hierna volgt een overzicht van debelangrijkste Grontmij heeft onderzocht welke wetten, regels en procedures lij de variant Arenapark moet voor het gedeelte van despoor- HOV over reeds bestaande wegen. Indien gekozen wordt voor passen binnen destreekplannen en bij Anna’s Hoeve rijdt het worden gebracht. alternatieven en degevolgen hiervan voor het milieu in beeld gebied. De gedachte achter een m.e.r. isdat de verschillende busbaan van meer dan 5kilometer betreft doorgevoelig . Procedures 5.6 .. Bestemmingsplannen 5.6.3 Milieueffectrapportage 5.6.2 Provinciale Structuurvisie 5.6.1 age (m.e.r.) te doorlopen omdat het traject een vrijliggende edures worden doorlopen. Ingenieurs- en adviesbureau ng van beidestreekplannen dan ook niet noodzakelijk. Ook n tot aan de rode contour van degemeente Hilversum het annen niet nodig; detrajectdelen met volledig eigen baan ls in deprovincie Utrecht (gemeente Eemnes). De overige nten Huizen, Blaricum, Laren en Hilversum).

21 Figuur 5.5: 5.6.4 Procedures integraal bekeken en aanvullend bestemmingsplannen onderzoek langs tracé HOV-baan In het belang van een korte doorlooptijd van het project heeft het voordelen de verschillende procedures zo veel mogelijk gelijktijdig te doorlopen en goed op elkaar af te stemmen. Het milieueffectrapport en de daarvoor te doorlopen Besluit-m.e.r. is leidend in het proces. Op basis hiervan kunnen de gemeentelijke planologische procedures worden opgestart en de eventuele wijziging van de structuurvisie voor het alternatieve tracé. Voor het alternatieve tracé moet ook een Plan-m.e.r. worden uitgevoerd. De Plan-m.e.r. kan worden geïntegreerd in de Besluit-m.e.r. of apart worden uitgevoerd. Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen

De resultaten uit de m.e.r. kunnen worden gebruikt bij de wijziging van de structuurvisie, de wijziging van de bestemmingsplannen en de ruimtelijke onderbouwingen voor de vrijstellingsprocedures. Hierbij moeten de volgende themaonderzoeken worden uitgevoerd: archeologie/cultuurhistorie, bodem, water, natuur, geluid, luchtkwaliteit en externe veilig- heid. Geadviseerd wordt om de themaonderzoeken zo uit te voeren dat deze tot op het bestemmingsplanniveau bruikbaar zijn, om te komen tot een optimale efﬁciency.

5.6.5 Doorlooptijd Hoeveel tijd er nodig is voor de voorbereiding en aanleg van de HOV-baan is sterk afhankelijk van het exacte tracé dat de HOV-baan gaat volgen. Om de doorlooptijd precies te kunnen bepalen is dus nodig dat het deﬁnitieve tracé bekend is. Zoals het er nu naar uitziet lijkt de proceduretijd in de drie tracéva- rianten ongeveer gelijk.

Gelet op alle procedures zal het niet haalbaar zijn om de HOV-baan medio 2011, wanneer de nieuwe openbaar vervoer- concessie voor het Gooi ingaat, in zijn geheel in gebruik te nemen. Wel kunnen delen in de uitvoering vooruit lopen. Het een inpassingsplan op te stellen. Vanwege de vele betrokken gaat om die delen waar in de bestemmingsplannen al reke- partijen en de vele bestaande bestemmingsplannen (zie ﬁguur ning is gehouden met een HOV-baan, zoals in de Blaricum- 5.5) heeft het de voorkeur dat de provincies Noord-Holland en mermeent. De verwachting is dat de HOV-baan op zijn vroegst Utrecht samen een inpassingsplan opstellen. Een inpassings- in 2012 à 2013 gereed kan zijn. plan heeft dezelfde status als een bestemmingsplan, maar wordt door een provincie vastgesteld. Dit lijkt in deze situatie de meest efﬁciënte oplossing met het oog op afstemming, kostenoverwegingen en capaciteit.

22 Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen 6 Conclusies an De variant Spoor is vervoerkundig en exploitatief debeste vari- gegeven ontstaat het volgende beeld: Wanneer de resultaten van de vergelijking van detracévarianten zoveel mogelijk cijfermatig worden weer- kleine jaarlijkse exploitatietekorten. bijvoorbeeld de variant Spoor worden gecompenseerd doorde scoren de varianten vrijwel gelijk; de grote investeringen van en opdestedelijke omgeving in Hilversum. In ﬁnanciële zin variant Spoor heeft echter ook degrootste impact opdenatuur B Ja - avond - daluren - spitsuren Frequentie (aantal bussen per uurper richting): Effecten opnatuur P In Vervoerwaarde (aantal reizigers per werkdag) Reistijd (Huizen-Hilversum) Doorlooptijd (procedures en aanleg) rocedures etrouwbaarheid dienstregeling HOV arlijks exploitatietekort vesteringen t, met de variant Anna’s Hoeve alstweede alternatief. De rjpi 07(nlse T) ergnx1mlon * inclusief tunnel Oosterengweg (¤20miljoen) prijspeil 2007 (inclusief BTW), bedragen x 1miljoen * ¤ 4 8 16 --- 9 21 minuten pl m.e.r. +bestemmings- oldgvieba gemengd verkeersluw volledig vrije baan ¤ 160 * ¤ 0,2 Spoor neutraal .600 an 4 8 14 - 23 minuten trajectdeel ¤ 145 * ¤ 0,8 Anna’s Hoeve neutraal pl m.e.r. +bestemmings- 8.200 an over Anna’s Hoeve, Arenapark). consultatieronde te houden over dedrie tracés (Spoor, Weg De stuurgroep heeft besloten dekomende maanden een brede opbasis van de vervoerwaarde, inpassingsmogelijkhe - een HOV-verbinding tussen Huizen en Hilversum ishaalbaar - volgende conclusies getrokken: De stuurgroep heeft in haar vergadering van 11 april 2008 de Anna´s Hoeve beter dan de variant Arenapark; technische mogelijkheden en de ruimtelijke inpasbaarheid; op grond van de verwachte groei in het aantal reizigers, de n en procedures scoren de varianten Spoor en Weg over 4 6 12 -- 29 minuten trajectdeel gemengd druk centrum ¤ 110 ¤ 1,3 Arena neutraal 6.900 pl m.e.r. +bestemmings- an +streekplan Figuur 6.1: tracévarianten met haltelocaties -

23 7 Vervolgtraject

De stuurgroep voor het HOV heeft aangegeven dat de resulta- Op grond van de resultaten van de maatschappelijke consulta- ten van het haalbaarheidsonderzoek een goed beeld geven tie en van de ﬁnancieringsmogelijkheden doet de stuurgroep van de inhoudelijke verschillen tussen de drie tracévarianten. een voorstel voor een te realiseren variant. Aan de gemeen- In hoofdzaak is nu bekend welke sterke en zwakke punten de teraden en provinciale staten wordt vervolgens gevraagd een varianten hebben, welke kansen ze bieden en welke risico’s ze besluit te nemen over de aanleg van de HOV-baan. Provincie Noord-Holland | Haalbaarheidsstudie HOV-verbinding Hilversum-Huizen met zich meedragen. Bij een positieve uitkomst kan er daarna een samenwerkings- De stuurgroep legt de resultaten van het haalbaarheidson- overeenkomst worden gesloten tussen alle betrokken partijen. derzoek nu voor aan maatschappelijke groeperingen. Aan In deze overeenkomst worden bevoegdheden, verantwoorde- hen wordt gevraagd of zij het belang van een HOV-verbinding lijkheden en taakverdeling vastgelegd om een goede samen- onderschrijven en welke variant hun voorkeur heeft. werking en vlotte realisatie van de HOV-baan te bewerkstel- ligen. Na het afsluiten van de samenwerkingsovereenkomst De komende maanden worden ook de ﬁnancieringsmogelijk- kunnen de ruimtelijke procedures en de m.e.r.-procedure heden van een HOV-baan nader onderzocht. starten.