Në Cïït De Nhomic Luɔi De Kä Ke Guɔp̈ Ku Rɛɛ ̈R ̈ Ye Gam Biäk De 1

Në Cïït de Nhomic Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ ̈r ̈ ye gam Biäk de 1 .

Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Kë de Gäi de Piir

Ëë köölë ɣɛn cï daai në kä rir yic. Eë köölë ɣɛn cï kë de gäi tiŋ! Ɣɛn cï akɔl̈ tïŋ ke jɔt rɔt. Ɣɛn cï meth tïŋ ke dal. Ɣɛn cï kɔc ke baai tïŋ ke ke cim ke thook. Ɣɛn cï agurmiöök tïŋ dom diɛ.̈ Töŋ de kee kä kë ee ye kë de gäi, në ŋö ke ka ye kä ke gäi në pïïr diɛ ̈ yic. Ku në kööl thok ebɛn̈ në run ke dherou cï wan ɣɛn cï piɔü lɔ yum ku ɣɛn ye kɔc cï ɣɛn̈ yiɛn ̈ pïïr jöt në kä ke guɔp̈ cï ke cuɔm enɔŋ ɣɛn leec. Në nyïn de kɔc cï ke cuɔm̈ gup kedhiɛ,ɣɛn dhuk alɛɛc kɔc cï kä ke gup ku rɛɛ̈r ̈ ken Na ca piɔü wuɔ ̈u, ke yï gam bë ke cuɔm. Në nhiëër den de pïïr ku täŋ cï kek ye tak bïk kɔc kɔk̈ kony në thaa de thon den, dhiäckë ke kony kɔc kɔk.̈ bɛɛrë piɔndü tïŋ, Ku yin Wɔɔk ëya wɔ gɛm alɛɛc enɔŋ bɛï cï kä ke guɔp ̈ gam. Kɔc ë ke, në thɛɛ ke dhiën de bë yic de ŋëm, Yin dhiäc piɔü ku nhom liääp, nɔŋ riɛɛr ku käc de piɔü bïk dɛɛi tueŋ në thou kɔu;̈ kek mɛn cï täŋ de kɔc ken riëu ka loi kë täk në nyin denic; bïk kɔc cɔk pïïr ku bïk naŋ pïïr piɛth në kë cï ya piathdu. edë kën kë yök. Kahlil Gibran Në nyindhiɛ ɣɛn ye kɔc leec kerou mɛn eke nɔŋ nhiɛɛ̈r ̈ miɔc kek ɣɛn, në raan dɛ ̈ peei, piɔn̈ ye gut ke cïï kääc aguɔ akɔl̈ ya tiŋ ke jɔt rɔt;ɣɛn ye pa’t cenë ɣa paatic yök; ɣɛn ye ŋuäc de agurmiöök ŋöör; ɣɛn ye miɛt de nyin de tim yök;ku ɣɛn ye dɔl de meth piŋ. Kee kä kë aaye kä ke gäi në pïïric në nyindhiɛ ye kɔc ke däk ke nhïïm. Kë ye yic pial enɔŋ ŋɛk ee yic riɛɛr enɔŋ ŋɛk. Fiona Coote

© Organ & Tissue Authority 2014 Ëe buŋë ee gutë bei në akuut ke DonateLife ke ke ye dugɛɛr̈ ̈ tueeŋ. Telepuun: 02 6198 9800 Pak: 02 6198 9801 [email protected] www.donatelife.gov.au Yic thiɛkde Yic thieek de ye buŋë acï yïɛn̈ kɔc kedhia cï kä ke gup ken gam, në piäth de piɔɔtḧ ̈ ken bïk kɔc kɔk̈ luɔk̈ bïk lɔ pïïr në cum de guɔp.̈ Yen ëya kɔc cï kä ke guɔp̈ gam adhiäc ke ke bë lɔyum yök eya.

Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam 5 Kä tɔ ̈ thïn

1 Nyooth 3 Biäk de Tök – Dhiën de piɔü 4 Ye dhiën de piɔü ŋö? 4 Lëu bë dhiën de piɔü yï tiaam edë? 8 Mïth ku dhiën de piɔü 9 Lëu ba kä cï tuɔl̈ thɛɛr ye tak yic lëu në guɔm?̈ 11 Biäk de Rou – Kuɔɔny 12 Luɔï de Kony de Bɛï cï kä ke Guɔp̈ Gam 13 Kööl de lɛc̈ enɔŋ kɔc cï kä ke gup ku rɛɛr̈ ̈ ken gam 14 Akokööl ke bɛï cï kä ke guɔp̈ gam 17 R ɔ m̈ wël kenë kɔc ke bɛï cï ke cuɔm ̈ gup në kä guɔp̈ ye ke gäm ku kɔc cï lööm 18 Athöör ke kɔc ci cuɔm̈ gup 20 Wël ke man de raan cï kä ke guɔp̈ gam 21 Nambai 23 Biäk de Diäk - Kä ke guɔp ye gam̈ 24 Dhɔl̈ yenë kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ gam 24 Thon de nyith Nyooth Thon de piɔü 26 Eë buŋë ee gäär bë bɛï ku kɔc cïnë raan ke thou kuɔny. Wɔ 28 Wël ku kä ye ke ŋuɔ ̈thɛɛi ̈ ̈ në biäk de kä ke guɔp̈ ye cï wël ke kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam tääu thïn ago kë thiɛɛc̈ ̈ gam kuɔn̈ lëu bë yiɛn ̈ tɔ ̈ ne we dhuk mhïïm. 31 Wël ku kä ye ke ŋuɔ ̈thɛɛi ̈ ̈ në biäk de kä ye cuɔm Kɔc ci kä ke gup ken gam ku kɔc cï lööm aacï akökööl ken tääu në ye buŋë yic. Na cɔk ke cuɔk̈ kuen ebɛn ̈ në ye mɛɛn, Acknowledgements 34 ke yïn bë wël ke dhiën de piɔü ku wël ke duɔẗ de piɔu ̈ lëu bïk yi kony ago kë lëu bë ŋëi tuɔl̈ në thaa dɛ ̈ në pïïric yök thïn.

Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam 1 Dhiën de piɔü Biäk de 1. 3 ̈ u ̈ ̈ u ̈ ̈ r ye gam r ye ̈ ̈ ̈ ɛ ̈ p ku rɛ p ku Luɔi de kä ke guɔ ke kä Luɔi de Lëu ba kä cï tuɔl thɛɛr ye tak yic lëu në guɔm? Mïth ku dhiën de piɔ Ye dhiën de piɔu ŋö? Lëu bë dhiën de piɔu yï tiaam edë? Në Cïït de Nhomic— Dhiën de piɔ Dhiën 4 4 8 9 ̈ r ye gam r ye ̈ ɛ ̈ p ku rɛ p ku Luɔi de kä ke guɔ ke kä Luɔi de Në Cïït de Nhomic— 2 Dhiën de piɔü Biäk de 1. 5 u ̈ ̈ kenë kenë ̈ u. ̈ k cïï pieth. ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ r ye gam r ye ̈ ɛ ̈ ̈ p ku rɛ p ku ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ Luɔi de kä ke guɔ ke kä Luɔi de ̈ ̈ ̈ ̈ p Cɔk nyic kɔc e dhöl lëu bë ke yï kony – në kä wën lëu bë wën – në kä yï kony lëu bë ke kɔc e dhöl Cɔk nyic nhial në dhiëëu yic. kök yï jat ke kaam ku Yïn kɔɔr yïn kɔc bë yï kuɔny kaamic në tɔ lëu ba enɔŋ kɔc – cɔk kë Cɔk rɔt lääu yï tök. kɔɔr yïn en ba tɔ kë. kɔɔr nyic kä – duɔnë baaric looi në thaa tök ba yic riɛr bë alëu Yen looi në rɔtdu. juëc them ba ke bë në dhiëëu yic, alëu Yïn kuɔt de nhom naŋ täŋ lëu ba në yen na diɛrë erɔt looi, ku kenë nhom. Eë yï cɔk kaac lɔ enɔŋ kɔc bë yï lɔ riɔc yïn duɔnë jɔt, ke thaa lëu be ku kony. Na nɔŋ cït diir yïn keek në yï guɔp, ke yï kɔɔr kuɔɔny yï kɔɔr kuɔɔny ke në yï guɔp, Na nɔŋ cït diir yïn keek enɔŋ diktordu. Yen apiɛth ba nyic tïït në rɔtdu. Yïn tɔ në tɔɔk yic ku kä ku tïït në rɔtdu. yic në tɔɔk Yïn tɔ ba nyic apiɛth Yen ci yuïïk. bëc. Yïn niööp ku lëu bë yï yiɛn ke bë yök cɔk en cë lɔ në yï piɔ agut të apiɛth, cam Them ba ya naŋ thaa Them bë ya Nïndu cï mɛn thɛɛr. acie bɛɛr tɔ tökic. në kööl du yï tök të de lɔŋ kɔ ka wal në miääu, ka arëët dëk Duɔnë Biɛt ku täŋ yïn e tak lan cïn en kë cï rɔt looi ee tɔ cï rɔt lan cïn en kë yïn e tak täŋ Biɛt ku them ba rɔt du dhiëu – duɔnë Gamë rɔt lääu bïn raan m. në yï lɔɔ tɔ de kɔc cï bɛn cɔk rir në wɛt yïn në nïn ka wiik lik ke thuɔɔu. Duɔnë gäi të jiëlë ye jiëlë ye të gäi thuɔɔu. Duɔnë wiik lik ke ka yïn në nïn täŋë de dhiën de piɔ töŋ de piɔu tuɔc Döt lan yenë Në Cïït de Nhomic— Guɔ Täŋ de nhom de Täŋ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ r ye gam r ye ̈ ɛ ̈ ̈ ̈ ̈ p ku rɛ p ku ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ Luɔi de kä ke guɔ ke kä Luɔi de ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈

Në Cïït de Nhomic— Lëu bë dhiën de piɔu yï tiaam edë? piɔu de tiaam yï dhiën bë Lëu dhiën de piɔu yenë töŋ en të lan cïn ba nyic athiɛkic Yen miɛt’ lëu bïn ‘piɔ’u ka Acïn thaa ci week ku ‘ruɔk thïn.’ muɔk wɔ röth ye ŋɛk të ŋɛk ye Ke cath. ke yen cïn ‘dhɔl’ kɔc looi enɔŋ röth ye wën anɔŋ kä thïn ee wɔɔc. Dɛ ëya, piny gät acuk ke kë kä ke cï thuɔu Kɔk ke dhiaau piɔɔth. piɔɔc në rɔt kɔk lëu bïn ke ku në rɔtdu, guɔ nyic ënë aba ke ye kä nade ke lan nyic tuɔl enɔŋ yïn ke kë kä Na ci ke rɔtdu. ebɛn. nɔŋ raan looi të röth Ye dhiën de piɔu de ŋö? dhiën Ye ebɛn dhiën de raan yenë kë de kɔc ee töŋ Thon de raan të e yic riɛr arëët Yen gël. rɔt lëu bë cie kë ka ku piɔu yök cïn bë thou ku kë në cïï nyic bɛc ka raan kën thonë yenë de- thaa lueelë wɛt – cïn yen juiir në kɔc röth thaa cenë täŋ. tiɛŋ piny yïn Yïn riääcë. Të lëu ba piɔu kɔɔc, liääpë nhom ku du në pïïrdu Gël de rɔt waar. thaa ëë alëu bë rɔt thïn në ye ‘pinyë de pïïr de ye de täu täŋ ku yääk, ekënë yic aaye de gäŋ ku de ŋeeny naŋ täŋ Aalëu bë nhom ee’ yï guɛɛr. raan dɛ në kë cï rɔt looi. rɔt cï dɛ në kë raan Kä juëc cït ke kä kë aaye yiɛn adiɛɛr në biäk de thon du. Ë adiɛɛr në biäk de thon yiɛn aaye kë kä juëc cït ke Kä kä anɔŋiic run ke dhiëëth, ceŋ kenë kɔc kɔk, raan cï thou cï raan kɔc kɔk, ceŋ kenë dhiëëth, anɔŋiic run ke kä thou. ë cɔk ye kë ku

Dhiën de piɔ de Dhiën u ̈

4 1 . . de Biäk Dhiën de piɔü Biäk de 1. 7 ̈ ̈

̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ r de raan pïïr lɔ pïïr raan r de ̈ ̈ ̈ ɛ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ r ye gam r ye ̈ ̈ ɛ ̈ ̈ p ku rɛ p ku ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ Luɔi de kä ke guɔ ke kä Luɔi de ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ enɔŋ raan cï nyin määr anɔŋ kony arëëtic. kony määr anɔŋ cï nyin raan enɔŋ Abundu alëu bë yï kuɔny arëët në ye biäkë ye në arëët yï kuɔny bë alëu Abundu nhiɛ jal de ke nadë lan aacï jam Kɔc kɔk yïn nɔŋ nïn juëc pieth ku cï kë ye nïn rac. ye cï kë ku yïn nɔŋ nïn juëc pieth riäk awär mit piɔu ecï thou ke de raan yïn lëu ba akökööl keek. kenë rɔm de piɔu de lɔ tueŋ. juiir pïïr duɔn cök yïn lëu ba pïïr kuany ̈ ̈ ̈

Në Cïït de Nhomic— Eë kaam laar ku ba rɔt jal cɔkpiny në biäk de raan duɔn në biäk de raan jal cɔkpiny rɔt ba laar ku kaam Eë yï dhuɔk ciɛɛn dak yï nhom aaye nhiaar ci jal. Kɔk lëu ba ke kurïthïk në yï nhom – dit de kët, määr tak cï nyin ba raan tɔc de guɔpde. ke ŋuäc de kä cïn yic raan, paan yï. Yïn ke bë kɔc lëu bë luuï ke në dön de kë Piɔɔc rɔt yic ku nhiaar en ba tɔ mɛɛth në cɔɔkdu ku duɔn yök dac Ye ŋö lëu bë ŋɛi bë lëu ŋö Ye kony? ba dhiën de piɔu de mɛnhkuui kuany cök në dhɔl dik kenë në dhɔl dik kenë cök kuany ba dhiën de piɔu de mɛnhkuui pïïrdu. Jam kenë kɔc kɔk në biäk de raan cï nyin määr ku määr ku cï nyin në biäk de raan kɔc kɔk Jam kenë pïïrdu. kɔk kɔc acie jam në Në thɛɛ ëya. ken akökööl rɔm cɔk keek yïn lëu bë lanade kë kɔc ci thou në riɔc riɔc kek ke akökööl en bïkë ke lan diik Alëu bïk dhiëëu. bɛɛr yiɛn yï tiit ba lɛk jam në keek. de piny – gɛɛr lëu bë yi kony yï tök rëërdu kë Alëu ba yök kä ye ke tak yic në wereek yic, lɛm de ɣän kɔk lëu bïk yï de ɣän yic, lɛm yic në wereek tak ke ye kä yï nhom në kä kɔk lëu bë yï cɔk tak ɣän cɔk lɔ piɔu yum ku piɛth thɛɛr,gäär de buŋ de cïït de nhom. Kä wääc aaye luuï aaye wääc de buŋ de cïït de nhom. Kä piɛth thɛɛr,gäär në yïn në thɛɛ wääc. dhiaau në dhiën de në në ŋɛk ke aaaye baai kedhiɛ Kɔc ke ŋɛk dïŋ guɔp në ye määr ku cï nyin raan ceŋ ë ceŋ en kenë tök. dhöl de ye kë tïŋ në thɛɛ kɔk cï ya ye cɔk kë të athɛɛr, acie atɔ täŋë Eë röth: geer ke ke tïŋ yïn bë käŋ mɛɛn, Eɛ cï dhuk wei. i ̈ në th. ̈ ̈ ɔ n caar ku caar n ɛ ̈ u. ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ r de raan cï nyin määr. cï nyin raan r de ̈ ̈ ɛ ̈ u në dhieeu yic dhieeu në u ŋ. Tɛkdɛ acï lëu bïk thiööŋ ka bïk acï lëu ka thiööŋ Tɛkdɛ ŋ. ̈ ɔ c në täŋ duɔn de nhom cïn rëër cïn nhom de duɔn c në täŋ ̈ ̈ ̈ ɔ ̈ ̈ r ye gam r ye ̈ ɛ ̈ c cï gääu. ̈ u ̈ ̈ p ku rɛ p ku ɛ ̈ ̈ rë keek thiɔ keek rë ̈ ̈ ̈ ̈ ɔ Luɔi de kä ke guɔ ke kä Luɔi de ̈ ̈ ̈ ̈ k de piɔu nhom lɔ biyic. nhom piɔu k de ̈ ̈ ̈ ɔ th ku kɔc ke baai aaye yï kuɔny arëët në thaa de në thaa arëët yï kuɔny baai aaye kɔc ke ku th th. ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ɛ ̈ ̈ ɔ ̈ kek. Ɣän ke miɛt de piɔu në nïn tueŋ ka wiik ke thuɔɔu acï thuɔɔu wiik ke ka nïn tueŋ në piɔu miɛt de ke Ɣän lɔ bɛ bɛɛr piɔu de wuɔu aaye ŋö në lɔ thïn ke bïn piɛth Duɔnë riɔc ba kuɔny kɔɔr të nɔŋ kɔc kɔk ye ke gam piɔ gam ke ye kɔc kɔk nɔŋ kɔɔr të kuɔny ba riɔc Duɔnë kä yuku ke gam yiic në biäk de të yenë pinynhom loi thïn ku loi thïn pinynhom yenë të de biäk yiic në gam ke yuku kä yic. raan de da në pïïr të ye määr në cï nyin da kai mɛnh de riɛɛr në luel nhïïm Wɔ ye thanë. piɔ ke ca kë ba kony Anɔŋ nhiɛ yic ku caar mɛnhkääidu wɔnë nhial. Them ba rɔt muk ku ye rëër wɔnë kɔc ye ke gam gam ke kɔc ye wɔnë rëër ye ku rɔt muk Them ba nhial. piɔ Në thaa de dhiën de piɔu acïn mäth lëu ba cak në ŋö lëu ba cak mäth acïn piɔu de dhiën de Në thaa apieth lëu ba deet mänh Acïn adik. thïn acie tɔ nhomdu në tääu bë lëu raan Acïn piɔu. yï dhiaau yïn ke dhïɛc të dɛn kɔc ci mɛn kenë rëër yic. Them bë cï liu raan de nyïn tɔ Kɔc kɔk aaye naŋ nyuɔth, ka jäŋ de guɔp, kä lɛm de raan cï raan de lɛm kä jäŋ de guɔp, ka nyuɔth, naŋ aaye Kɔc kɔk piɔ duut ye alëu bë ëkënë ku keek, enɔŋ thou Gäm de ŋɛk yenë ke ye duut piɔ duut ye ke ŋɛk yenë Gäm de Në dhiën de piɔu yic, ke wɔ ye wɔ nhïïn dhuɔk ciɛ dhuɔk wɔ nhïïn ye wɔ yic, ke piɔu de Në dhiën Duɔnë nɔŋ kä tak ke yic në ye kamë. Duɔnë them ba kä ke ke kä them ba Duɔnë kamë. yic në ye ke tak kä nɔŋ Duɔnë rir kë yen të ya ayiɛn de thuɔɔu tueŋ run yiic në tak pïïrdu yic. cï bë thaa agut piny wäi röth aaye kɔc juëc kedhiɛ, Në käŋ tɔ de Mɛ dhiëëu ku ye jal lɔ ke kë jiël të cïn në nïn lɔ. Apieth ba lɔ. Apieth nïn cïn në jiël të kë jal lɔ ke ye ku dhiëëu Duɔ bïk yï kuɔny. keek kɔɔr yïn të yök ke ye ke ke dhiac jal kë bɛn ke këriɛ ke bɛn jal kë ke tït bïk kë kɔ bïk tït ke

Në Cïït de Nhomic— Kä ke Wëi ke Kä Wëu Kä ke miɛt de piɔ miɛt de ke Kä

Dhiën de piɔ de Dhiën u ̈

6 1 . . de Biäk Dhiën de piɔü Biäk de 1. 9 në ̈

̈ ̈ nhkuuï cï nhkuuï ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ i. ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ r ye gam r ye ̈ ɛ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ p ku rɛ p ku ̈ ̈ ̈ ̈ Luɔi de kä ke guɔ ke kä Luɔi de ̈ m? ̈ ̈ ̈ ̈ Luel kä yïn ke mɛnhkuui cï nyin määr tak – aaye ke muk ke – aaye määr tak cï nyin mɛnhkuui yïn ke Luel kä në nyindhiɛ. në yï piɔu Mïth alëu bïk thura thuur ka gäär waragɛk de raan cï de raan waragɛk gäär thuur ka Mïth alëu bïk thura thou në luɔ lëu röth Muŋ rɔt apiɛth– loi kä Loi ajuiirdu tueŋ –jam ke paan duɔn në ye kööl be bɛ kööl ye në paan duɔn –jam ke tueŋ Loi ajuiirdu ŋɛŋ. kë kɔɔr ku wääc – ŋɛk abë naŋ kë cï ‘raan ke në keek ken kɔc Mïth naŋ cïnë tɔ abë piɔɔth lëu. cï lëu ben rɔt määr nyin’ kɔc lëu ku piɔɔth gam ke kɔc ye kenë köölë Rɔmë në ye në yïn adik bïk rëër cie të ku käär Yïn du looi bïn e köölë kɔɔr piɔn lëu ba dɛt i thin. luɔɔ ye pan duɔn thɛɛr yenë piɛth. kööl cɔk ye köölë Them ba ye kööl lan yen nyic dhiac ke ku ajuiɛɛr, yïn në kony Cɔk kɔk nɔŋ yïn. thiɛkic të në yïn– kɔc tɔ dhiëu kenë kɔc ku Cɔk rɔt rɔm dɔl kenë thïn ëya. den tääu bïk täŋ alëu bë kony piɛth lëu bïn mɛ apiɛth në të tak yï nhom Ye tim de yiit ɣɔɔë mänh de camadaal, – cuäny thou tak nhiaar. ke paan duɔn ke bë kɔc kä riau, ɣɔɔc lɔriau kɔu kä Në Cïït de Nhomic— Yë ŋö lëu bë kony? bë lëu ŋö Yë Lëu ba kä cï tuɔl thɛɛr ye tak yic lëu yic tak tuɔl ye cï kä ba Lëu thɛɛr në guɔ de cïn täŋ dik të yic acie kan tak ke cï tuɔl thɛɛr ye Kä arëët. töök du ee jal de raan cï liu. Run tueŋ de mɛnhkuui lëu cɔk dït në të cɔk täŋdu ku kë aköl Enaŋ ‘thiääk ‘ në kee yen.’ thïn në bïn ‘tëëk ̈ ̈ th ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ u ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ r ye gam r ye ̈ ɛ ̈ ̈ ̈ ̈ p ku rɛ p ku ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ ̈ Luɔi de kä ke guɔ ke kä Luɔi de ̈ ̈ ̈ dupiööc cɔk nyic të lëu bïk kek mïth kuɔny thïn të leer thïn të mïth kuɔny bïk lëu kek të dupiööc cɔk nyic yic. në thukul dhuk kek arëët. wun de mïth athiekic yïn ye ke kë kä de ke Nyïny jai në lɔ yï duɔnë mɛnhdu, ke tɔ në tɔ na diɛrë Dɛt ëya, bë yï lɔ kuɔny. enɔŋ diktoor Cɔk rɔt lääu ku ye ke jääm në yic – juiɛrë ke kë loi rɔt në kë ke jääm në yic – juiɛrë ke ye Cɔk rɔt lääu ku piŋ. ye dhöl bïk kek määr nyin cï raan luï kë thïn – alëu bë naŋ kë tɔ Cɔk ke cïk leer de kë – luɔi de dom de, cum de agur miöökde, kë. nhom. Täk looi në raŋ ee Ekenë ci rɔt looi në lantöŋtɛi. kë nyic Cɔk thukul Mïth aaye jam në pol den yic. Löm tha bïn pol kenë den yic. Löm tha bïn pol kenë jam në pol Mïth aaye loikë. bïkkë yï lɛk ke thiɛc ku keek alëu bïk rëër në yï lɔɔm ku riɔc kë bïkm. jal në yï lɔɔ kë riɔc ku lɔɔm në yï alëu bïk rëër lëu bïk naŋ nyuɔ ka riɛr ku nïn den alëu bë yic th. nyuɔɔ

de ke mïth, wereŋ kɔc ke mïth ku ke Anɔŋ buɔk pieth ku yithet ke DonateLife ke enɔŋ akuut alëu bë yök buɔk kë territori. Në Cïït de Nhomic— Ye ŋö lëu bë kony? bë lëu ŋö Ye acuk ke kek kɔk ke ku looi lëu bïk kony lëu ba ke Anɔŋ kä enë: piny gät Mïth ku dhiën de piɔ de dhiën ku Mïth dït. ke kɛn enɔŋ kɔc në run de thuɔɔu ee wɔɔc Dɛt de yic cïï riɛr de ka ke määr nyin lan cenë raan nyic Na cɔk meth yic de nyic. nhïïm Aaye yök. de yen gël yen ke nyic ka den yenë Paan eyic Yen jɔt. gɛɛi röth kek den e ye cïï raan mum në kë ke adik. tïŋ nhiɛɛr ku nyuɔth thiɛk bë ke Yïn bë mïth tïŋ ke cï röth waar. Aalëu bïk röth loi cï mïth thi röth loi Aalëu bïk waar. röth ke cï Yïn bë mïth tïŋ Cït man de: kor.

Dhiën de piɔ de Dhiën u ̈

8 1 . . de Biäk Kuɔɔny

12 Luɔi de Kony de Bɛi cï kä ke Guɔp Gam̈ ̈ ̈ 13 Kööl de lɛc enɔŋ kɔc cï kä ke gup ku ̈ rɛɛ̈r ken gam ̈ 14 Akokööl ke bɛi cï kä ke guɔp gam̈ ̈ 17 R ɔ m wël kenë kɔc ke bɛi cï ke cuɔm gup në kä ̈ ̈ ̈ guɔp ye ke gäm ku kɔc cï lööm̈

18 Athöör ke kɔc ci cuɔm gup̈ Kuɔɔny 20 Wël ke man de raan cï kä ke guɔp gam̈ 21 Nambai Biäk de 2 . 11

10 Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Luɔ̈i de Kony de Bɛï cï kä ke Guɔp ̈ Gam Kööl de lɛc̈ enɔŋ kɔc cï kä ke gup ku rɛɛr̈ ̈ Akut de baai de Luɔi de Kony de Bɛï cï kä ke Guɔp̈ Gam acï juiir bë ken gam bɛï cï kä guɔp ̈ gam kuɔny në thaa kën ke ye guɔ looi, ku thaa gɛm kek kë de kä ke guɔp.̈ Kuɔny aaye yiɛn̈ keek në dhɔl̈ wääc ke wɔɔc̈ ̈ Në run cï kut, akuut ke kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam në Australia acï të ye ŋɛk ye kaar thïn në ye mɛɛn ku në thɛɛ kɔk̈ ke pïïr tɔ ̈ tueŋ. dhɔl̈ yenë ke kɔc cï kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ gam ya leec ku bɛï ken. Ke ye biäk töŋ de Kony de Bɛï cï ke kä guɔp̈ gam ke Bëny ke ye luɔinë aatɔ ̈ në yitheet ku territorith në Akut de DonateLife. Bëny de Kony de Bɛï cï kä ke guɔp̈ Gam atɔ ̈ bë yï kuɔny ku paandu në DonateLife Luɔ̈i de Täŋ de Kä cï röth looi thaa de duɔɔt yiɛn̈ yïn. Aaye tɔ ̈ɛtɛ ̈ɛn ̈ ̈ bïk piŋ; bïk we lɛk̈ wël ku Yic thiɛk de Luɔi de Täŋ de kä cï röth looi thɛɛr de DonateLife ee weei kë week ku dhuk kë thiɛc̈ nhïïm thiɛc ̈ lëu ba ke thiɛc̈ ke. Yen bë kɔc cɔk kuut ke nhïïm ku leec kë kɔc cï kä ke gup ken gam ku aba yök lan dik en ëya ba jam ke raan cie raan de pan duɔn.̈ Lon bɛï ken. Eë ya etë yenë kɔc cï piɔɔtḧ ̈ miɛt në kä ke guɔp̈ cï gäm den anɔŋic jiëëm de nhom ka tooc enɔŋ kɔc ye kɔc nɔŋ dhiën de keek rɔm̈ piny kenë kɔc cenë pïïr den ke rɔt waar në kuɔny cï yiɛn̈ piɔü jääm nhïïm të ye kek ye gam. keek. Në waragɛɛk bë ke ya tuɔc̈ yïn në Akut de DonateLife ke ka ba nyic ye kɔc yïdë ke ci ke kuɔny në cum de kä ke guɔp̈ ku lekë tueŋ yï dë. Bɛï ke kɔc ci kä ke guɔp̈ gam ku kɔc cï cuɔm̈ gup aaye niööp

Pin de Kony de Bɛï cï ke kä guɔp ̈ gam Kuɔɔny kedhiɛ ku ka ye thaa de dɛɛm kɔɔr ku bïk röth cökpiny në pïïr den yic. Eë pin në acï looi ke ye kë de bɛï ke kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ cï gam. Na cɔk ya mɛn cïnë rin ke raan ye nyuɔɔth, ke Bëny de Kony de Bɛï cï kä ke guɔp̈ Gam ee nyin tïït bë yï tuɔc̈ waragɛɛk të yïn ke

Kuɔɔny kɔɔr. Ku yen e tän de, yïn bë warragɛk tuɔɔc enɔŋ kɔc ci cuɔm̈ gup DonateLife Buŋ de Pïïr në ye dhɔlkë.̈ Yen DonateLife Book of Life anɔŋic akökööl ke kɔc cï yiɛn̈ kä ke Na ye yök ke yenë kë ba looi , ke Bëny de Kony de Bɛï cï kä ke guɔp̈ ku rɛɛr. ̈ ̈ Akökol aluel käc de piɔü ci kɔc nyuɔɔth në thon guɔp̈ gam alëu bë yï kuɔny në yen. den yic. Yen Book of Life e gɔl cäth de në Australia në wik de DonateLife , pɛi de rou 2011. Në kë cenë ye nhiaar ë ka cï ya Në thɛɛ bɔ ̈ tueŋ ku kɔɔr ba bɛɛr piŋ enɔŋ kɔc cï cuɔm̈ gup ke yï biäk de DonateLife nɔŋic kä juëc ku ɣän yenë akökööl ke kä ke dhiac ke yï kuany ke ke dhɔlkë̈ yic. Acïn kä juëc ye bɛɛr̈ ̈ tic në biäk guɔp̈ ci gam ku cum lueel thïn. Yen Book of Life alëu bë yök në de kɔc ci thou, në kë cene bɛï ke dhiɛ ke ye kɔɔr bïk naŋ nyic në DonateLife website (www.donatelife.gov.au). kä cï röth waar në run yiic Na kɔɔr̈ ̈ ba nag nyic në biäk de kee kä tɔ ̈ nhiäl kë, ke yök keek në akut de DonateLife në yithet du ka territori Biäk de 2 . 12 2 . 13

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Akokööl ke bɛï cï kä ke guɔ ̈p gam Akökööl de rou Pïïr, cï mɛn nyic wɔ yen, e rɔt waar enɔŋ wɔɔk në run cï lɔ. Ɣɔn Bɛï ke rou acï akökööl ken rɔm kenë wɔ në yic ɣɛɛr. miäk duur në miäk tök. Ke ɣɛn ëë pääc naŋ nhom ajuiɛɛr̈ ̈ de ye köölë guɔ rör de dhiëu piŋ ɣön dɛtë.̈ Ee ye nyan diɛn̈ kor. Jiɛm enɔŋ ɣɛn ye “maa, ɣɛn dur nhom lööm wei. Cɔl dïktoor. Anɔŋ kë Akököl tueŋ loi rɔt!” Në pɛɛi de dherou- ciɛl yic në run diääk cï lɔ, ekee ca piŋ në Në digiik ke thiɛɛr̈ ̈ ku dhiëc go thiöök. Ɣɛn dhiac ke ɣɛn cɔl telepuun lan cenë wën dïït dië nyin määr në kë cene nhom kuɛm. ambulance go wëëi de kɔɔc,̈ ̈ guɔ ya kuɔtḧ yic agut bë ambulance Eë riäth ke ka ke deeny ke nhïïm në bɛn̈ de bei tënë luɔi.̈ de pan de akïm bɛn.̈ Acï bɛn ̈ tɔ ̈ paan de akïm në digiik ke thiɛɛr̈ ̈ ŋuan yiic e ke caal ɣɛn ke diktoor në lan ë piɛŋ ɣɛn dhiëëu. Alääny Tiŋ dɛn mɛn edhiaau piɔü ee cï thiɛɛc ̈ ̈ në Bëny de Kä ke guɔp̈ lan de man de mëth erɔt gɔl. ben kä ke guɔp̈ ke mony de gam, go cuɔk̈ lëu në täk cï mɛn kɔɔrë yen. Acï thɛɛ juëc bɛn̈ laar ke wɔ kuc kë cï rɔt looi. Ɣɔn cenë CT looi go yök ke rim cï kuëër në nyith yic. Në thɛɛ ke ŋuan yic go laar ɣön Ke kuɔc̈ lan ecenë rɔt gät piny ke bë kä ke guɔp̈ de gam të cen de kɔc Tuany arëët ye wɔ ye leem thïn. Ee yuku tïŋ cï ke dik kenë thou, ku nyïny nyiɛc ɣɛn yen ke ye raan ëë nhiaar kɔc, ku ye raan cak nïn. Yen e tuc guɔp.̈ Piɔn ̈ de ee ye lɔ nhial ku ler piny. Acïn kë de wëi, guɔ cök lueel ye lɔm̈ kë kä ke guɔp̈ de ku rɛɛr ̈ ̈ kaar kë keek ye ye nyuɔɔth lan yen kë lëu bë ye nɔk.̈ Wɔ kën kä cï röth looi në cï mɛn kɔɔr we keek. Luɛɛl ya të yen piɔn̈ de , ke ka cïi lëu buk pɛl̈ thɛɛ ci lɔ ya duɔr̈ gam. Kuɔɔny kë de piɔn̈ de, të cï thaa de thon de rɔt tɛɛm.̈ ̈ Dïktoor acï mat bɛn̈ looi kenë wɔ në thɛɛ wën cï wɔ kan lɔ enɔŋ Wën cïnë rɛɛr̈ ̈ kɛn cï gam bɛï bei, go ku dhiac ke ŋëm ku ci mɛn en të kɔc Tuany arëët. Lëk kë wɔɔk lan kuc kek kë cɔk rim kuëër thɛɛr den yen nin. Në nïn kɔk̈ kë, guɔ waragɛk yök ke cï tuɔc̈ ɣɛn në nyith yic ku luel kë lan cïn kek ŋɔtḧ lëu ben pial. Ɣɔn piɛŋ ɣɛn në bëny de kä ke guɔp̈ ye gam ke leec ɣɛn̈ në kë can en gäm rɛɛr̈ ̈ ekënë, guɔ thɔɔŋ̈ ̈ lan ben wun ku nyan kënë dït tiit ke dhiac ke ‘ Kuɔɔny ke wën dië. pïïr’, mɛn ë ke tɔ ̈ në yïtheet kɔk̈ yiic të cï kek lɔ luuï thïn, bïk bɛn̈ Ɣɛn mit piɔü ba rɔm kë kɔc lan nadë ke wën dië ecï nyin de, rɛɛr̈ ̈ tiɛŋ̈ piny ku jɔl ŋɛï jal. Dɛt, ̈ ë ca lueel ya ka bë kä ke guɔp̈ de gam. ke piɔn̈ de, yom ke diɛɛr ku yɛɛr de guɔpic̈ gam. Ɣɛn lɔ piɔü yum Go dïktor guɔ lɛk̈ ɣɛn ye ekënë cïnë go jam thïn agut cï nyith kan ba lɛk̈ week lan cenë ke kä kë moc ku tik kony në run kɛɛn ke thou ku ka bë them në thɛɛ yiic ke thiɛɛr-kü ̈ ŋuan. dït kee thiɛɛrdiäk,̈ ̈ cenë nyïn ken dhuɔk̈ ken, kɔc kɔk̈ ke thiɛɛr ̈ ̈ ku Wɔ ke cï jam në thaa e ler en laithel dɛn de gɛɛr̈ ̈ bɛi ̈ bei ku kee cï dherou acï rɛɛr̈ ̈ ke yom ken yök,- dhiëc ke kɔc cï lööm aaye mïth. lueel ye piɛtḧ bë kä ke guɔp̈ de gam. Eë nyiɛc lan cene lueel, ɣɛn e Wën dië e thou ke kën naŋ meth ku ɣɛn cï lëu ba rɔt leec në yen. cïn lɔ gakgak ba kä ke gam.Ëe ya gam në nyindhiɛ lan nadë ke kä Në thou yic, në miɔc̈ kuɔtic ̈ de, acï pïïr de kɔc juëc cökpiny-acie ke guɔp̈ ye gam në dhɔl̈ cït ke kä kë ku kee ca jɔl nyic lan ben tuɔl̈ kɔc cï rɛɛr̈ ̈ ke lööm ke pɛc,̈ agut cï bɛi ̈ ken ku kɔc riääi kenë keek enɔŋ wɔɔk. Wun ku nyan kënë acï bɛn̈ guɔ bɛn ̈ në lantöŋtɛï ku ëya. Acɔk̈ nyic lan mit kek piɔɔtḧ ̈ kedhiɛ në pïïr de kɔc ken cï rɔt rëërku wɔdhiɛ në yen. Nyan kënë koor ee cï Walkman de bɛï ku cökpiny në ye mɛɛn. tɛɛü ̈ ku diɛt ̈ kɛn ke CDs nhiɛɛr keek. Mony dɛn de gɔk̈ ecï ye jääm lëk ajuiir kɛn bë röth looi. Ɣɛn ecï nyuc në ye lɔɔm̈ ̈ ke muɔk ̈ cin Ëë nyïnyë eya kë de duɔẗ de piɔu ̈ enɔŋ paan diɛ ̈ ku ɣɛn në rɔt diɛ.̈ ku ŋäth ku läŋ lan “ dhiɛc” en ke wɔ aka lëu bë wɔ piŋ në nhiɛɛr̈ ̈ nhiɛɛr̈ ̈ wɔ yen ku dɛk bë wɔ jal de dak. Biäk de 2 . 14 2 . 15

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Thëm de nyith në kööl dɛ ̈ të acï wɔ bë yiɛn̈ lääny ku cïn ŋäth go luɔi de kä ke guɔp̈ ye gam rɔt gɔl. Anɔŋ thaa ëë ye ɣɛn ɣa piɔü gɔk Rɔ̈m wël kenë kɔc ke bɛï cï ke cuɔ ̈m gup lan cï ‘ wɔ ye guɔ ̈ pal wei-në kë yenë kɔc kɔk̈ röth jɔt ke ke cïnë në kä guɔp̈ ye ke gäm ku kɔc cï lööm nyith ke duɔr̈ thou ku piɔl̈ kë.’ Ke ɣɛn bɛɛr rɔt dhuɔk̈ dïktoor ku tak lan cïɛn̈ en kë dë cï ye cɔk pïïr cï mɛn ecenë thëm de nhom ye nyuɔɔth na cï cɔk bɛɛr̈ ̈ rëër në karaba yic ë ke dë kën rɔt jɔt. Tïŋ de liënh de bap leerë ye ɣöt të bïn në kä ke guɔp̈ lɔ bɛi ̈ bei eye Yïn ca leec në wël ke käc de piɔ̈u kaam de dhiëëu arëët. Ku wɔ cï wɔ yiic ben duut lan yen kan yic ye cuku looi. Ke në wɔ cɔk tɔ ̈në tɔɔk ̈ ̈ dït yic, ee ye kë de miɛt de ku tïït de nyin- acï kä wääc luɔɔ̈ ̈i piɔü në kë nyic wɔ yen ke nɔŋ kɔc kɔk̈ mit piɔɔth ̈ ̈ në kuny ben kä ke mɛnhdä kɔc ken lɔ kony ku yiɛn̈ ke pïïr jöt. Bɛï ke kɔc cï kä ke guɔp̈ gam Kɔc juëc acï piɔɔtḧ ̈ jɛth në thon de nyanda, na cɔk ya mɛn cïn e piath de në kë cen tɔ ̈ në wɔ yiic bë pïïr de kuany cök tueŋ, kë piɛth cï looi aayenë ye tak. Acïn kë lëu ku në luɔï bë ye pɛl ̈ thou, ku kä ke guɔp̈ de cï gam acï thon de nyuɔɔth ke cie ciɛɛlic abac. Kɔc cï kä ke guɔp̈ de lööm acïï ye nyic lan yen ŋa, ku ka cuɔk̈ nyic Nyïny ye wɔ ye nyic lan cenë raan lan ben ye ya tak në kɔc kuc en mɛn cï ke yiɛn̈ pïïr jöt në ‘ miɔc̈ de dɛn cï nyin määr kɔc kɔk̈ kony në pïïrde.’ Kuɔɔny cum de kä ke guɔpdë aaye wɔ piɔɔ̈th ̈ lɔyum. Miɛt de piɔü ke keek Bɛï ke kɔc cï kä ke guɔp̈ gam Kuɔɔny

Kuɔny cuku yök enɔŋ week acï wɔ cɔk rir buk guɔm̈ de raan da lëu ku nyooth tïït de nyinduɔn̈ në wɔɔk. Bɛï ke kɔc cï kä ke guɔp̈ gam

Luel ‘ wu yïn ca leec’ acï ke koor... ̈ ̈ Biäk de Na kɔɔr ba akökööl ke kuny de pïïr ku wɛɛ r de Raan lɔpiɔu yum cï miɔɔc

2 . 16 pïïr enɔŋ kɔc cï ke yiɛ̈ n kä ke guɔp ku rɛɛ̈ ̈ ̈ r, lɔ në: www.donatelife.gov.au/resources/book-of-life. 2 . 17

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Athöör ke kɔc ci cuɔ̈m gup

Yïn paan diɛn̈ cï ɣa gam kä ke guɔp,̈ Ɣɛn ye man de meth ku në pɛï ke thiɛɛr ̈ ̈ ku bɛt ̈ cï lɔ e ɣɛn ̈ ecï nyindiɛ ̈ yök ke riääk. Në thaa de yiit, ɣɛn ëë ɣa pääc ku cä piny tïŋ apiɛth, ku riɛɛc̈ ̈ ɣɛn arëët. Guɔ dïktordiɛ̈ yuɔp ̈ Të nɔŋ bɛï kuɔɔn ‘thieekiic’ cï kä ke guɔp̈ gam, telepuun go ɣɛn tuɔc̈ dïktor de nyin mɛn cï ɣɛn bɛn̈ lɔ caar Wɔ cï lëu buk kë ca luɔï wɔ lëu në luɛl ku mɛnhthiin̈ dɛn cï nyin go yök ke nyin nɔŋ kä cï riääk thïn kɔɔr kä bë cuɔm̈ në naŋ run ke ŋuan. Ee cï yiɛn̈ wik töŋ ben pïïr ku benë cuäny nyin yiic kedhiɛ. Dhuɔk̈ ɣa nhom ciɛɛn̈ ̈ guɔ nyin diɛ ̈ yök kee de löny ke kuc cë kë riäk en. Ee ye kë de kɔɔc̈ ̈ de piɔu ̈ enɔŋ ̈ cï riääk emɛɛtḧ ̈ ku tak thaa ë ɣɛn kuen wɔnë nyan diɛ ̈ go wɔɔk, në kë yen tɔ ̈ kenë wɔ ke piɔl guɔp.̈ Në kaam thïn tet yic ya riɛr, agut ba mac ya muɔk̈ nhial ba werek tïŋic apiɛth ecenë ye tääc paan de akïm go cuɔm̈ yic cuäny ben pïïr. Nä ku ca kuɛn̈ lëu të cïn mac. Baba diɛ ̈ enɔŋ tuany de nyin cït cie yïn, ke ke dë cïï pïïr. Ekënë ecï wɔ yiɛn̈ piɔɔth ̈ ̈ lɔjeth, ke ëkënë ku ka cï bɛn̈ cuɔm ̈ nyin, ɣɛn ɛnɔŋ nyïny thïn tet në wɔ läŋ bë naŋ raan bë kä ke guɔp̈ yiɛn ̈ mɛnhda, ̈ ee nyic ku ye kënë, ku ɣɛn edhiac ke diɛɛr ku riääc. Telepuun acïnë ɣa ke nɔŋ raan benë raan de nyin määr. bɛn̈ cɔɔl ke ɣɛn nɔŋ pɛï ke ŋuan ka tït, ke ɣɛn cɔk diɛɛr ee ya ŋɔɔtḧ ̈ kë bë nɔŋ kööl ban bɛɛr daai apiɛth ku kuɛn̈ wɔnë Mɛnḧ piɛth, thiinda atɔ ̈ në ye mɛɛm ke piɔl guɔp̈ ku ka pïïr Kuɔɔny nyandiɛ’. cï mïth kɔk̈ nɔŋ run ke ŋuan. Wɔɔk ku bɛï kuɔ aaleec yïn arëëtic. Acï ya pɛï ke bɛt ̈ elan ë cumë ɣa nyin ku ka cïn kööl töŋ elɔ ke ɣɛn cï alɛɛc yiɛn̈ raan e gäm ɣa nyin, mɛn cï ɣa yiɛn̈ pïïr Aŋääth ke ye athöörë bë yï yiɛn̈ piɔu ̈ duɔt ̈ de piɔu ̈ në dhiën jöt ba bɛɛr daai. Na në paanë kën ɣa gäm nyin, ke ke dë duɔn̈ de piɔu ̈ yic. Acie wënda ye tök yen ca kony, yïn cï Kuɔɔny cïn kë ɣɛn yï leec ku yiɛn̈ yï lɛc në kë ca yiɛn̈ ɣɛn. wänmuuth kony, yïn cï mɛnḧ de mɛnhdu ̈ kony, mɛnḧ de wunlën ka mɛnḧ de wënkuuï. Ɣɛn ye kuen wɔnë nyandiɛn̈ nɔŋ run ke dhetem ku kuɔny në kuɛn.̈ Në wik wäär cï lɔ ɣɛn ecï tiɔp̈ tïŋ në ye wum në në kööl tueŋ. Aca lëu ba nyuɔɔth yen yic thiɛk de kä ke gɛï kë ke pïïr. Nhiɛɛr̈ ̈ ku alɛɛc ̈ ̈ ya yök enɔŋ paanë aca ye lëu në wau. Käc de piɔn̈ den ku ciɛn ̈ kok de rɔt den acï ɣɛn bɛɛr cɔk daai ba nyan diɛ ̈ ŋëm. Aaca kë lëu në lɛc,̈ aaye nyic ke keek etɛɛn,̈ ̈ aci ɣɛn cɔk ye man de meth nɔŋ kony në piny nhom. Të cïn ran cï kä ke guɔp̈ de gam, ke ke dë kenë waragɛŋë lëu në gäär. Në akër de piɔn̈ diɛ, ̈ wɔ ca leec. We caleec në miɔc̈ de daai ca yiɛn̈ ɣa. Na cɔk ku cuɔk̈ yök në wɔ gup, ke we paanë we bë ya tɔ ̈në täŋ dɛ ̈ku lɔŋ ̈ diɛ ̈ yic në nyindhiɛ... WE CA LEEC! Biäk de 2 . 18 2 . 19

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Wël ke man de raan cï kä ke guɔ̈p gam

DonateLife QLD Nambai Building 1, Level 4, Yïn raan diɛn̈ cï lööm në kä ke guɔp̈ Princess Alexandra Hospital 199 Ipswich Road, Ke thɛnÿ rɔt lon diɛ ̈ ɣɛn ye cɛɛth në ɣän mec, mɛn ye ɣa Woolloongabba QLD 4102 yiɛn̈ tha ban ka juëc tak yiic. Ke ɣɛn dhuk baai wäär akɔü Organ and Tissue Authority Phone: 07 3176 2350 guɔ ɣa nhonm ciɛɛẗ ̈ ya ye kɔc cï kä ke guɔp̈ ke kɔc ken röth Level 6, 221 London Circuit Fax: 07 3176 2999 yök yï dë. Thɔɔŋë̈ ̈ yï nhom, në miɛt de piɔü wën yök ɣɛn Canberra City ACT 2600 [email protected] athöördu. Në dhuŋ de yen nhom ecï ɣa yiɛn̈ miɛt de piɔü Phone: 02 6198 9800 Fax: 02 6198 9801 DonateLife SA bä naŋ ŋäth de pïïr pieth tɔ ̈ tueeŋ. [email protected] Level 6, 45 Grenfell Street, Adelaide SA 5000 Aaya tak ke biäk töŋ de wëi ke miɛthdiɛ̈ ̈tɔ ̈ kenë yin. Yen Phone: 08 8207 7117 raan e gɛm kä ke guɔp̈ ee ye raan; tiɛẗ nyin, cï mɛɛth ̈ ̈ ke Fax: 08 8207 7102 yök, nɔŋ piɔn̈ kɛc, ̈ ku ye de piɛth de kura nhiaar kë riëëc ye [email protected] looi biyic. Ke wɔ cï piɔɔtḧ ̈ wuɔu ̈ në thon cekic, kä ye ku ke Kuɔɔny DonateLife ACT DonateLife TAS tak në yen apiɛth arëët. Canberra Hospital, Building 6, Level 1 Hobart Corporate Centre Yamba Drive, Garran ACT 2605 Level 3, 85 Macquarie Street Lëu ba yï lim? Lɛk̈ kë paandu kenë mɛɛtḧ ̈ thiɔk ̈ në yiɛn ̈ Phone: 02 6174 5625 Hobart TAS 7000 lan nadë ke ka nhiaar keek. Ɣɛn enɔŋ piɔü ba piŋ ke ɣɛn Fax: 02 6244 2405 Phone: 03 6270 2209 [email protected] Kuɔɔny ye yɔɔk̈ ̈ ya yïn “ nhiaar mama” tëëk rɔt, të ca nyic në thaa Fax: 03 6270 2223 [email protected] thin tet cï lɔ ku töŋ lɔyum bë takic. DonateLife NSW Tïŋ rɔt ku Nhialic abë yi thieei. Level 6, 4 Belgrave Street, DonateLife VIC Kogarah NSW 2217 Level 2, 19–21 Argyle Place South, Phone: 02 8566 1700 Carlton VIC 3053 Fax: 02 8566 1755 Phone: 03 8317 7400 [email protected]. Fax: 03 9349 2730 gov.au [email protected]

DonateLife NT 1st Floor, Royal Darwin Hospital DonateLife WA Rocklands Drive, Tiwi NT 0810 Suite 3, 311 Wellington Street, Phone: 08 8922 8349 Perth WA 6000 Fax: 08 8944 8096 Phone: 08 9222 0222 [email protected] Fax: 08 9222 0220 [email protected]

Na kɔɔr ba wël kɔk̈ nyic ke yï lɔ në Kä cï gɔ̈ɔ ̈r ku wereek ye Kony ye

yök enɔŋ Akut de DonateLife de yithet ku territori. Biäk de 2 . 20 2 . 21

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Kä ke guɔp̈ ye gam

24 Dhɔl yenë kä ke guɔp ku rɛ̈ ̈ ɛ̈r gam ̈ 24 Thon de nyith

26 Thon de piɔü Kä ke guɔ 28 Wël ku kä ye ke ŋuɔ thɛ̈ ɛ̈i ̈ në biäk de kä ke guɔp ye gam̈ 31 Wël ku kä ye ke ŋuɔ thɛ̈ ɛ̈i ̈ në biäk de kä ye cuɔm p ye gam ̈ Biäk de 3 . 23

Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam kee nyith thany piny të but en. Ëkënë awääc kenë biɔk̈ ke guɔp, ̈ cït mɛn Kä ke guɔ̈p ye gam de yï jiɛr, mɛn lëu bë but ku cïn kë thɛny ye nhom piny. Na ye nyith dhiac Në thaa gamë kä ke guɔp̈ ke yin ku paandu we ye naŋ wël juëc ye ke lɛk̈ ke but, ke kee riɛr laar enɔŋ nhom ku cɔk nyith riääk. we ke we tɔ ̈ në dhiëëu yic ku täŋ de nhom. Të cïnë kaam lɔ, ke kɔc aaye ɣän cï but aye atuɔc̈ dït laar enɔŋ kɔn̈ de rɛr ̈ ke nyith, të yenë rɛr̈ ke nyith ke nhïïm tak ciɛɛn̈ ̈ bïk kä kë cï tuɔl̈ deetiic ku ka lëu bïk wël juëc wïc në rɔm̈ piny thïn në yeth thär. Kɔn̈ de rɛr ̈ ke nyith ee loilooi juëc ke nyith gël ye biäknë ka tɛɛü ̈ kë adölden thïn në të eluuï rɔt. Apɛɛm̈ ̈ tɔ ̈ piiny kë aaye mɛn ye ya pïïr de raan nɔŋic wëëi, gut de piɔu,̈ piɔɔr ̈ ̈ de rim, ku tuɔc̈ de ke wël kë nyuɔɔth ku dhuk thiɛc̈ ye bɛi ̈ ku mɛɛth ̈ ̈ ke thiɛɛc ̈ ̈ në biäk de kä guɔp.̈ ke guɔp̈ ye gam. Na lɔ ke nyith but në nhomic agut bë rim tɔ ̈në rɛr ̈ yiic cɔk lɔ bë rɛɛr̈ ̈ ke nyith lɔ kuɔthic.̈ Ke rim, nɔŋ yiic aliir, akääc cï kë beer lɔ në nyithic (tïŋ cï mɛn cenë ye nyuɔɔtḧ ̈ në atiɛpa ̈ de1 ). Të cïn rim ku aliir, ke rɛr̈ ke nyith aaye thou. Ke cïï thöŋ ke rɛr̈ kɔk ̈ ke guɔp, ̈ rɛr ̈ ke nyith acïï ke ye com ka Dhɔ̈l yenë kä ke guɔp̈ ku rɛɛ ̈ ̈r gam berë ke cɔk pïïr. Na cï rɛr̈ ke nyith thou, ke nyinh de ye raanë acï lëu bë bɛɛr luuï, ku raan aci thou, mɛn ye cɔl ‘thon de nyith’.

Luɔï de kä ke guɔp̈ ye gam alëu bë lueel në dhɔl̈ ke rou yenë ke kä ke Kä ke guɔ guɔp̈ gam të cenë raan nyin määr. Yen nyith ku kɔn̈ de rɛr ̈ ke nyith ke kä ye biɔk̈ ke raan thiekiic gël,nɔŋic wëëi. Na cï kɔc naŋ tɔɔk̈ ̈ diit de nyith, ke ka ye rɛk nhïïm në makana cɔl Aaye kan nyic apiɛth lan cenë raan thou ku jɔl̈ ajuiɛɛr ̈ ̈ de kä ke guɔp̈ ye ventilator yic, mɛn ye nhom ku gɔyɔɔk̈ ̈ ̈ miɔc yic në aliir. Aaliirë e lɔ në gam bɛn̈ looi. Thou aye nyic në dhɔl̈ ke rou: guɔpic̈ ebɛn ̈ në dhöl de piɔu.̈ Yen piɔu ̈ acï rɔt ye gɛɛi në nyith, ku ka ye Thon de nyith e rɔt looi të cenë nyith kɔɔc̈ ̈ ke cïi beer luuï. gël në kë tɔ ̈në piɔuic ̈ cɔl pacemaker mɛn ye luuï të lööm en aliir. Thon de piɔü erɔt looi të cenë piɔü kɔɔc ̈ ̈ ke cïï beer gut. ̈ p ye gam p ye Ke ventilator cɔk guɔp̈ miɔc yic në aliir, ke pɛɛm de raan ee dhiac ke lɔ p ye gam ̈ Yen athiɛkic ba wɔɔc̈ ̈ de thon de nyith ku thon de piɔü deet në ŋö dhöl nhial ku ler piny cɔk tɔ ̈cï ke wɛɛi, ̈ ̈ piɔɔth ̈ ̈ ken aaye dhiac eke gut ku ye kë ë thou ë raan yenë kee kë bë bɛï në ye guɔp ̈ bë gam ku të lëu bïn në ye atuɔc̈ yök. Eë cït cït ë kä kë aaye thon de nyith cɔk cïï lɔ në kɔc nhïïm. Dɛ ̈ bɛï bei thïn cɔk nyic apiɛth. Tɛdɛ̈ ̈kë duɔn ̈ nyic në bï bei de kä ke guɔp̈ ye ëya, na cɔk tɔ ̈ në makana de ventilation yic, ke piɔü acïï lëu bë dhiac ke gam awääc kenë të cenë kë de ranndu luɔɔï ̈ thïn në kaam ecënë nyith ka gut athɛɛr ku kee dhil kɔɔc̈ ̈ ke cïï luï. piɔü thou.

Kä ke guɔ ke Kä Lëu dïktoor ë nyic ëdë lan cenë nyinh de raan thou? Kɔc ye tɔ ̈ paan de akïm ke ke mɔl̈ wëi aaye dïktoor keek cääth në tha thok Thon de nyith ebɛn̈ ku tïŋ kä ye röth waar në tɔɔ̈k ̈ den yic. Anɔŋ kä ye ŋëm në kɔc nyin e ke loi röth në thaa thouë nyith. Kä kë anɔŋ yï jäl de ɣɛɛr, jäl de wëëi të cɔk Thon de nyith kë makana de ventilator tɔ,̈ ku lɔ piny de gut de piɔu,̈ piɔɔ ̈r ̈ de rim ku tuɔc̈ Thon de nyith e tuɔl̈ të nɔŋ en kë kë cï nyith de raan riɔɔc̈ ̈ acïï beer luuï. de guɔp.̈ Eë kënë alëu bë rɔt looi të nɔŋ kë cï raan yup nhom arëët, ka kuëër rim Na cï diktoor ke pan de akïm ke kä kë tïŋ ke ka ye nyith them bïk nyic lan në nyithic ci mɛn de tɛɛm de kɔü de rɛr ̈ ke nyith, ka të nɔŋ en kë cam luuï en ka cï kɔɔ̈c. ̈ nyith ka kë cï cil në nyithic, ka cïn aliir në nyithic. Cït mɛn de biɔk̈ kɔk ̈ në guɔpic, ̈ na nɔŋ kë cï nyith yup, ke kee but. Yen nyith atɔ ̈ në kë cït aduɔkic, yen ë nhom, mɛn ye ye gël në kë näk e ku Biäk de 3 . 24 3 . 25

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Diktoor dït kerou abenë ŋɛk në keek nyith them në agen lɔɔm.̈ ̈ Kek Në kee kä kë yiic,ke kɔɔc̈ ̈ de akïm ke wɛl e rɔt looi të cen cïn ŋäth de pïïr dïktoor them thon de nyith abë kee kä kë tïŋ lan tɔ̈ kek në raan: de raan, thou e thiɔk̈ ku raan bec e döŋ në nïn lik ke pïïrde. Kë ye ya kë tueeŋ ebë kɔc nyin tïït në yen cïï berë cɔk mɔl̈ wëi arëët ku cɔk pïïr de dëŋ de tɔɔk̈ ̈ thök. Kɔɔc̈ ̈ de akim kenë wɛl aaye lɛk̈ kɔc ke raan në nyindhiɛ (ku ran bec tïŋ de ɣɛɛr në nyin të lëu en rɔt). Etë cïnë ye kënë looi yenë ka yenë jal jam në biäk de kä ke lɔdiu de nyin të jɛk kë ye guɔp̈ ye gam në thon de piɔu.̈ cäth de nyin të cenë pïu liir tääu në yïcic ɣɔɔl të cenë ye dɔm rör wëëi të cenë bɛï bei në ventilator yic. Ye ŋö ye tuɔl̈ të cenë dïktor ye lueel ye piɔn̈ de raan bec Na cïn raan kë nyoŋ en rɔt në kee kä cï them kë, ke luɛlde elan nadë abë kɔɔ̈c ̈ ku cïï gut? ke nyïth ken acï kɔɔc̈ ̈ ku raan acï thou të cɔk kë piɔü dhiac ke gut në kë Na cï dïktoor tïŋ ke cïn ke’ bɛɛr raan kony aɣet cï ventilator, ke kee jam ŋootë aliir ke ye lɔ në piɔuic̈ në kuɔny de ventilator. kenë kɔc ke raan në dɛẗ lëu bë looi, nɔŋic bïbei de kä cïï ye bɛɛr lëu në Anɔŋ thɛɛ kɔk̈ cenë ke tɔɔk ̈ ̈ de nhom de kɔc ye bɛɛr them. Cit mɛn de, na kuny bë pïïr cït man de ventilator. Na cï ventilator nyaai, ke wëi de raan Kä ke guɔ cï nhom kuɛm arëëtic ke ka cïn të yökë nyin ka yïth. Në kee kä kë yiic, ke acï lëu bë aliir laar në piɔuic.̈ Yen piɔu ̈ abë kɔɔc ̈ ̈ ku cïï beer llööm në aliir thura de nyiith yenë ka ye them bë tïŋ lan cenë rim lɔ në nyithic. Ekënë ku kaŋ kedhiɛ ke guɔp̈ abë kɔɔc ̈ ̈ në luɔi, ̈ nɔŋic nyith ku raan e thou. alëu bë yic naŋ them ye cɔl dye de rim ke rɛr̈ në nyithic (a cerebral Na ye dïktoor thɔɔŋ̈ ̈ ke raan cï be wëëi ku bë thou në digiik kee 90 e ke angiogram or cerebral perfusion scan). jɔtë ke ventilator, ke yenë kaam lëu benë jam në biäk de kä ke guɔp̈ ku Na cï yök ke cï thou, ke kɔc ke paan de akïm aye jam në kɔc ke raan bïk rɛɛr̈ ̈ ye gam. ̈ p ye gam p ye kë lɔ në ye kënë cök tïŋ, nɔŋic bï bei de ventilator. p ye gam Gɛm de kä ke guɔp̈ ye gam në thon de piɔü ee rɔt looi në digiik yiic kee ̈ Bɛï alëu bïk wɔɔc ̈ ̈ emɛɛth ̈ ̈ në ye biäknë, ku ye thaa cït ye thanë yen yenë 90 , në ŋö na cï ventilator nyaai, ke aliir ku rim aaye kɔɔc̈ ̈ në cäth në kɔc ke paan de akïm jam gɔl kenë yïn ku kɔc ke paan duɔn̈ në lëu benë guɔpic.̈ Kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam aaye riääk në kë ye kek aliir ku rim kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam roth lëu në luɔi. kɔɔr ago kë röth gam e ke lui. Na kɔɔrë paannë bë kä ke guɔp̈ gam, ke keriëc lëu ben rɔt lëu alëu be looi ago kë piɛth e cï tak lɔ të de. Dɛ ̈ ëya, yen arir në nyic yen thaa lëu

Kä ke guɔ ke Kä benë raan thou pacɔk̈ elan ëbïë makana ventilator bei ku kɔk̈ eke kony Thon de piɔ̈u pïïrde. Kɔc kɔk̈ aaye thou në digiik ke e 10 ka 20 , ku bïë kä ke guɔp̈ bei të yen rɔt lëu. Kɔk̈ acïï yiic ye dac thou agut cï thɛɛ diëëŋ kɔk.̈ Na cï ekënë rɔt looi, ke kä ke guɔp̈ accï röth beer looi aaye nyin yen gam rɔt, Ye thon de piɔü ŋö? piɔu,̈ yuɔm ku rɛr̈ ke dɛl ̈ ka lëu bï röth lëu. Thon de piɔü ee tuɔl ̈ të cenë raan beer wëëi ku cï piɔü kɔɔc ̈ ̈ në gut. Na cï gɛm de kä ke guɔp̈ jäi në kɔc ke baai, ke dïktor edhiac ke jam ke Eëkënë alëu bë rɔt looi në kaam kooric de tuaany ka deeny de nhom de keek bë ventilator nyaai. Na cï entilator nyaai, ke piɔn̈ de raan ye gut ee riäth, ka ka lëu bë ya thök de tuaany cï yic bɛɛr.̈ ̈ Alëu bë rɔt looi ëya të kɔɔc̈ ̈ në cïɛn ̈ aliir, ku guɔp̈ ee liɛɛr ku kääc rim në rɛɛric̈ ̈ në kë cïï kek beer cenë raan naŋ tɔɔk̈ ̈ de nhom cïï lëu bë nyith cɔk thou, ku dhiɛɛc ke tɔɔk̈ ̈ cäth në guɔpic.̈ arëët abë raan cuɔk̈ ye wëëi apiɛth ago piɔü gut cï mɛn de. Në thaa cït ëkënë, ke ventilator aaye tääu benë ya wëëi ku cɔk aliir lɔ në guɔpic.̈ Biäk de 3 . 26 3 . 27

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Tïït de nyin ku riëu aaye yiɛn̈ kɔc në thaa thöökë piir den, të cɔk en ciɛn̈ Ye thiäŋ de raan riɔɔ̈ ̈k? kä ke guɔp̈ gam ka nɔŋ kaŋ. Kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam acïï thiäŋ de raan ye riɔɔk.̈ ̈ Tïŋ de guɔp̈ de Bɛï alëu bïk wɔɔc ̈ ̈ emɛɛth ̈ ̈ në ye biäknë, ku ye thaa cït ye thanë yen yenë raan ku leer de raan luɛɛk aye röth looi. Na nɔŋ kë kuany cök në thon de kɔc ke paan de akïm jam gɔl kenë yïn ku kɔc ke paan duɔn̈ në lëu benë ranic, ke kënë yenë kee ajuiɛr̈ de thiäk gɔɔu. ̈ ̈ kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam roth lëu në luɔi.

Ye na yenë Coroner nyin määr de raan thiɛɛ̈c ̈ yic? Wël ku kä ye ke ŋuɔ̈ thɛ ̈ɛ ̈i në biäk de kä ke Thou thou kɔk,̈ cït mɛn de thou ye bɛn̈ të cïn bëc ku kuc kë ë nak raan, aaye löŋ ke cɔk kɔn në thiɛɛc̈ ̈ yiic në raan ye Coroner de yithet ka guɔ̈p ye gam territori. Në ye kä kë yiic, ke waragɛk de kë näk raan aaye lööm enɔŋ ke akïm. Ye ŋö ye tɔ̈ në rëët bei ka tɛɛ̈u ̈ thïn de kä ke guɔp̈ ye Mɛktɛɛm ke kɔc ye Coroner në yithet ku territori aaye kɔc ke raan cï nyin gam? määr cɔk jiɛɛmë̈ ̈ nhïïm në kaam kɔɔr ë kë näk raan cök. Kä ke guɔ Rëët bei ka tɛɛü ̈ thïn de kä ke guɔp̈ ye gam aye looi ci mɛn de kɔk̈ ke guɔp̈ ye ke rɛɛt ̈ ̈ bei ka tɛɛu ̈ ̈ ë ke në guɔpc,̈ ku guɔp ̈ de raan ayenë nyin tïït ku luïë në riɛɛu.̈ ̈ Yen rëët bei ka tɛɛü ̈ thïn känë aaye looi në kɔc cï piɔɔc̈ ̈ Lëu bë kɔc ke baai ke nhïïm waar në täk në kä ke guɔp̈ cï arëët në ye lonë ye cɔl surgeon. Dïktor ku kɔc luï në keek aaye ke cɔɔl në akïïm kɔk̈ yiic bïk kë rëët bei ka tɛɛü ̈ kaŋ thïn. ke gam? ̈ p ye gam p ye p ye gam Eyic. Kɔc alëu bë ke nhïïm waar në täk de kä ke guɔp̈ ye gam agut cï thaa ̈ Cï mɛn de rëët bei ka tɛɛü ̈ de kaŋ thïn ye looi, raan aaye reetic ago kä ke cenë raan laar ɣöt de rëët de kä ke guɔp.̈ guɔp̈ bɛibei, ̈ ku të cï reet aye dutic. Cɔɔk̈ ̈ de de kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ci gam, luɔi de rëët bei ka tɛɛü ̈ de käŋ thïn alëu bë thɛɛ jɔt kee 3 lɔ 8 ku jɔl thök. Ye ŋö ye duɔɔ̈r ̈ lueel në biäk de kä ke guɔp̈ ye gam?

Kä ke guɔ ke Kä Ye ŋö tuɔl̈ të cenë rëët bei ka tɛɛ̈u ̈ de käŋ thïn looi? Akutnhïïm ke duɔɔr̈ ̈ aa nhiaar ajuiɛr de kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam. Na nɔŋ kɔc ke baai thiɛc̈ në ye biäknë, ke kɔc ke paan de akïm alëu bë ke Të cïnë rëët bei kä tɛɛü ̈ thïn de kä ke guɔp̈ thök, ke kä ke guɔp̈ ci gam cɔk yök wël lëu ke në kuny, ku kony kë keek bïk rɔm̈ piny në abun den ka aaye ke laar e ke muk në thanduŋ de rëët bei ka tɛɛü ̈ thïn de kä ke guɔp̈ raan de kä ke duɔr̈ den. paan de akïm të benë lɔ cuɔm thïn.

Ye raan tïŋ ke cï rɔt wääc? Nɔŋ ciin de wëu ye kɔɔr enɔŋ kɔc ke raan në kä ke guɔp̈ ye gam? Të cïnë raan thou, ke kä ye yök ke liirë dɛl̈ , në kë cïnë rim ku allir beer cäth në guɔpic.̈ Kä ke guɔp̈ cï rɛɛt ̈ ̈ bei ka tɛɛu ̈ ̈ thïn acïï raan ye waar Acie yen. Acïn ciin de wëu ye kɔɔr të cenë raam thou. Na nɔŋ raan thiɛc̈ raan edhiac ke tɔ ̈ ci mɛn thɛɛr de. Ɣän cï reet aaye ke kum yic cït mɛn yïn në ciin de weu në biäk de kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam, ke them arëët

yenë looi në rëët bei ka tɛɛü ̈ thïn de kɔk ̈ ye ke looi ku kaa cï ke ye tïŋ në ba akut de yithet ka territori ka bëny de kä ke guɔp̈ ye gam yuɔp.̈ Biäk de alathic. 3 . 28 3 . 29

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Ye biɔɔ̈ ̈k yïdë ke kä ke guɔp̈ ku rɛɛ ̈r ̈ ke ye gam? Nɔŋ wɛẗ de raan cï cuɔm̈ guɔp ̈ ye cɔk piŋ paan de raan cï Aaye kɔc ke paan de akïm jäämic kenë kɔc ke raan lan yen ɣän yïdë ke kä ke guɔp̈ gam? guɔp̈ ke bë röth lëu bë ke gam. Run ke raan ëya aaye ke tïŋ, akököl de Löŋ de Australia ee wël gël në kaam de bɛï cï kä ke guɔp̈ gam ku bɛi ̈ cï tuaanyde, ku kë ë cɔk ye thou. Kɔc ke baai ke raan aaye thiɛc̈ lan ye lööm. Dɛ ̈ ëya, kɔc luï në biäk de kä ke guɔp̈ ye gam aye naŋ nyic në ɣän biɔɔk̈ ̈ yïdë ke kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ke lëu bë ke gam. Keek aaye thiɛɛc̈ ̈ bïk ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ku të cenë ke lɔ cuɔm thïn,ku lɔ tueŋ de kɔc cï cuɔm̈ ke cin thaany në wɛẗ cï lueel. gup. Bɛï cï ke kä ke guɔp̈ gam kenë kɔc ci ke cuɔm̈ gup alëu bë röth ya Wël kɔk̈ ke kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam aaye yök në ke apɛɛm̈ ̈ kë. tuɔc̈ athöör cïn nhom rin ne akut de Kä ke guɔp̈ ye gam tɔ ̈ në yithet ka territori yic.

Nɔŋ kɔc ke raan ci nyin määr jam në raan bë yiɛn̈ kä ke guɔp̈ ku rɛɛ ̈r? ̈ Wël ku kä ye ke ŋuɔ̈ thɛɛ ̈ ̈i në biäk de

Acie yen. Kɔc ye ke yiɛn̈ kä ke guɔp ̈ ku rɛɛr ̈ ̈ aaye akut de com de käŋ Kä ke guɔ ke kuany ci mɛn de löŋ de miirï de baai. Ëkä kë aaye looi në dhɔl̈ ci ke kä ye cuɔm bɛibei,̈ nɔŋic kɔc tït ku ŋɛk lëu bë piɛtḧ kenë kë bë cuɔm̈ en, ago kä ke Kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam aye pïïr de kɔc bɛc ka kɔc thou cök piny. Të guɔp̈ cɔk tïŋ röth ci mɛn cenë ke gam. nɔŋ en kɔc cenë bëc ke dït ka cï kä ke guɔp̈ riääk, ke cum de kä ke guɔp̈ yenë kee ya ŋɔthden̈ ye tök. Ke apɛɛm̈ ̈ tɔ ̈ piny kë abë we lɛk̈ wël ke kä wääc ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ ye gam, ku kë ye kɔc cɔk kɔɔr cuɔm de kä ke guɔp.̈ ̈ p ye gam p ye p ye gam Ye kä ke guɔp̈ ke raan ci ke gam cuɔm̈ në lantöŋtɛ̈i? ̈ Na cï kɔc ke raan thook mat bïk kä ke guɔp̈ gam, ke këriëc ebɛn̈ ye ëkënë cɔk piɛth aaye looi ago kë cï lueel rɔt dhiɛɛn. Dɛẗ ëya, në thaa de yënë Piɔn̈ ye gam kaŋ gam ëka lëu bë yök në thɛɛ kɔk̈ lan cenë kä ke guɔp̈ beer piath bë ke Piɔü yenë kee rim tɛk̈ në guɔpic, ̈ ku rim aaye aliir laar në ɣän kɔk̈ ke cuɔm. Ëkënë aaye jäämic kenë kɔc ke raan të cene bɛn nhial. guɔpic.̈ Na cïï piɔü rim ye tɛk në ɣän ke guɔp̈ apiɛth, ke biɔk̈ ke guɔp ̈ aaye bɛc ku niɔp kë në thaa cïn gääu. Kɔc cenë piɔü ke kɔɔc, ̈ ̈ ka ci cam në kɔm,̈ Kä ke guɔ ke Kä ka nɔŋ kë cï ye dhiɔm kɔu,̈ aye kör në pïɔn̈ bë cuɔm ago kë pïïr. Piɔü aye Ye com de kä ke guɔp̈ dïk në tha thok ebɛn?̈ cuɔm të cenë dhɔl̈ ke paam de akïm nhïïm guut. Australia atɔ ̈ nyin nhial arëët në piath de kä ke guɔp̈ ye cuɔm ku pïïr Piɔn̈ de lathïk alëu bë cɔk lök ke luï kenë raan agut cï bë piɔn̈ de raan bääric yenë kɔc cï cuɔn̈ gup pïïr. Cï mɛn de kɔk̈ ye ke rɛɛt ̈ ̈ bei ka tɛɛu ̈ ̈ ë ke yök. Na cie piɔü ebɛn ̈ yen kɔɔr bë cuɔm, ke rɛr̈ ke piɔuic ̈ alëu bë dhiac thïn, enaŋ kë thi ye röth wɔɔc̈ ̈ në cum de kä ke guɔp,̈ dɛt ̈ ëya, kɔc juëc ci eke gamë ke. cuɔm̈ gup aaye lɔ ɣääi yök ku cök pïïr den rɔt piny në luɔi de ye kënë.

Gɔ̈yɔɔ ̈ ̈k ye gam Kek gɔyɔɔk̈ ̈ ̈ kë ka ye aliir cɔk lɔ në rimiic ku bï alliir cï kɔü thök bei (carbon dioxide). Gɔyɔɔk̈ ̈ ̈ aye ke kɔɔr në kɔc cenë gɔyɔɔk̈ ̈ ̈ ken allir cuɔk̈ ye

laar në guɔpic.̈ Gɔyɔɔk ̈ ̈ ̈ ke rou alëu bë com në raan tökic ka tek ke yiic ku Biäk de comë keek në kɔc kee rou yiic. 3 . 30 3 . 31

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Aaye kɔc juëc lueel ye cïï gɔyɔɔk̈ ̈ ̈ ke raan ye math në tap ye gam bë ke Rɛr̈ thi (Islets) ke taŋ de guɔp̈ ye gam cuɔm. Dɛẗ ëya, ëkënë acie yic. Anɔŋ thëm theem ke akïm ye looi benë ye nyic lan piɛthë gɔyɔɔk̈ ̈ ̈ ku ë thëmë yenë ke ke jal cɔk comë cï mɛn Anɔŋ thɛɛ kɔk̈ cenë ke taŋ de guɔp̈ ebɛn ̈ ye cuɔm. Dɛẗ ëya, thär de rɛr̈ thi cenë ke gam. ke taŋ de guɔp̈ alëu bë cuɔm̈ ke pɛc ̈ konyë bëny de thukar.

Rou ye gam Rɛɛ̈r ̈ ke nyin ye gam Luɔï de rou ee bë kä guɔp̈ cɔk lɔ yiic car bë ka rac nyaai në rimiic. Na Gɛm de rɛɛr̈ ̈ ke nyin ee cum de dɛl̈ de nyin kɔu ̈ ku rär ke waŋ yic cɔk lëu ci guɔp̈ kë kɔɔr lööm ci mɛn de kuïn, kë kä cï riääk aaye ke tuɔɔc̈ ̈ në rɔt. Yen dɛl̈ de nyin kɔu ̈ yenë kee rär de wagic yen ye nyin cɔk daai. Yenë rimiic, dhim kë yiic në rou, ku jɔl ke tuɔc̈ wei në guɔpic ̈ ke ke ye lac. Na ke ɣɛɛr cɔk tëk në ruɔŋic, ku cɔk piny tïŋ. Cum de dɛl̈ de nyin kɔu ̈ ku rär ci rou riääk ka bec ke ku cïkë beer kä cï riäk ke guɔp̈ beer dhim në rimiic ke wag yic ee kɔc ci cɔɔr në bëc ka nɔŋ kë kë ci ke riɔɔk̈ ̈ nyin, cɔk beer yïn apiɛth, ke kä cï riääk aaye rim yïkiic ku riäk kë guɔp.̈ ka daai kë. Kek rär ke wag yic aaye biäk töŋ ye nyin gɔɔl̈ ̈ piny. Ke rär ke wag yic aaye looi bë raan cuɔk̈ cɔɔr të nɔŋ kɔc cenë nyïn ke riääk ka kɔc Kɔc cenë rou ke riääk, aaye ke yiɛn̈ dialysis, mɛn ye kä cï riääk dhiɛm wei

nɔŋ kanthar në ke nyïn. Kä ke guɔ në rimiic tënë cïnë luï. Dɛẗ ëya, kɔc juëc ke kɔc kë aaye kör në rou bë cuɔm ago kë pïïr. Kek rou ke rou alëu bë ke cuɔm̈ në raan tökic ka tek ke yiic ku comë ke në kɔc ke rou yiic. Yuɔm de guɔp̈ ye gam Rɛɛr̈ ̈ de yuɔm ye gam ayen tääu në nyin de rɛɛr ke yuɔɔm cï riääk në Cuäny ye gam tuaany ka cï ke bɛlibei në wɛẗ de tuaany. Keek ëya, ayenë yom cï yiic ̈ p ye gam p ye p ye gam ɣaar cɔk dem, cök piny ɣöi ku rëk de nhiɔl, ku luɔï de yom ke mïth thi cï ̈ Cuäny e töŋ de guɔp̈ nɔŋ loilooi kuɔt.̈ Lon dïït de ee bë riir ye yök në dhuɔɔŋ ye ke cɔl (scoliosis). Yen ëya kɔc kee thiɛɛr̈ ̈ alëu bë ke luɔɔï ̈ në mïïthiic thɔɔŋ̈ ̈ (cït kë cɔl golokoothl, bëtamin ku piaat), ku nyiɛɛi kä riääk rɛɛr̈ ̈ ke yom ke raan tök cï ke gam. në guɔpic̈ ku cɔk rim cath apiɛth në guɔpic.̈ Kɔc nɔŋ tuany de cuany cɔl metabolic, Hepatitis B kar C, ku bëny de cuäny cɔl Biliary Atresia alëu bïk come de cuäny kɔɔr ago kë pïïr. Dɛ̈l de guɔp ̈ ye gam

Kä ke guɔ ke Kä Yen cuäny awääc nyin kenë biɔk̈ kɔk ̈ ke guɔp ̈ në ŋö ee bɛɛr cil. Luɛl de e lan nadë ke cuäny de raandït alëu be cɔk koor ku tɛɛü ̈ ë në mɛnh thiin Kɔc cï gum arëët , nɔŋ ke riäk dɛl den, ka cï kë ŋɛï nyop aaye kör bë ke koor yac ku leer dhiäc ke cil kenë meth në dït de yic. Ayadɛ,̈ yen cuäny yiɛn̈ dɛl ̈ dɛt ̈ peei ago ke gup bɛɛr lɔ yum. alëu bë tekic në rou ku com në kɔc ke rou yiic. Na ye dɛl̈ gam, ke kee dɛl̈ ye tɔ ̈ nhiäl yenë ye kɔɔr, kä cï mɛn de dɛl̈ ye akɔl̈ cam. Dɛl ̈ yenë wïc e dɛl̈ de kɔu ̈ ka dɛl ̈ de diɛɛr kɔu. ̈ Në amatic, dɛl̈ de kɔc kee diäk aaye bɔɔp̈ ̈ në raan tök guɔp.̈ Taŋ de guɔp̈ ye gam Yen taŋ de guɔp̈ anɔŋic rɛr ̈ thi cɔl yithelet (Islets) keek aaye thukar de riimic thɔɔŋ̈ ̈ nhom. Të nɔŋ kɔc nɔŋ bëny de Thukar ye kë de-1 , ke taŋ de Rɛɛ̈r ̈ de piɔu ̈ ye gam guɔp̈ e luui emɛɛth ̈ ̈ ka cïn ke looi, ku ke yic riɛr bë thukar de riɛmic rɔt Kë piɔü ye gam ebɛn̈ bë cuɔm,rɛɛr̈ ̈ ke piɔu ̈ aye agam ëya në gɛm den. thäny piny të cɔl wäl wum. Në ye mɛɛn, tɛk ke guɔp̈ aaye ke cuɔm̈ kɔc Rɛɛr̈ ̈ ke piɔu ̈ ye gam cït mɛn de rɛɛr̈ ̈ ciɛl ke piɔu ̈ ayenë ke ɣɔn̈ ke piɔu ̈ cï

nɔŋ bëny de Thukar de-1 mɛn ye rou cɔk riääk. Në ye kënë, tke taŋ de riääk enɔŋ mïth thi cuɔm̈ thïn. Kee rɛɛr̈ ̈ kë ayenë ɣɔm̈ cï tuany ke riɔɔk̈ ̈ Biäk de guɔp̈ aaye com kenë rou eke gɛmë raan tök keek. enɔŋ dït ëya piith. 3 . 32 3 . 33

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam

Nyiɛ̈c nyooth de kä cï röth looi Wɔ kɔɔr buku kee kɔc kë leec në lon cï looi në bɛn̈ bei de ye buŋë. Bɛï ke kɔc cï kä ke guɔp̈ ku rɛɛr ̈ ̈ gam ku riɛr den de piɔü bïk wël ken rɔm kenë wɔ. Kɔc ci cuɔm̈ gup në kä ke guɔp̈ në rɔm ̈ cï kek akökööl ken rɔm kenë wɔɔk ku wël kɛn ke miɛt de piɔ̈u. Nyin ke akuut ke kä ke Guɔp̈ ku Rɛɛr ̈ ̈ ye Gam mɛn ke cenë luɔï dɛn de ciin tök bɛï ke kɔc cï kä ke guɔp̈ Kony bïk ye buŋë cɔk bɔ̈ bei. Ku yen ëjik wɔ tak lon pieth de Teresa Spencer Plane – mɛn e gɔl eluɔinë̈ në Australia, kɔc ke jiɛɛm̈ ̈ de nhom ku dupiööc. Nyïny dɛn de luɔï de kä ke guɔp̈ ye gam acï ye kan cɔk gäär buŋ dɛn tuen gɛẗ bɛ ̈i cï kä ke guɔp̈ cɔl Tïït de nyin në Kɔc-Kuc keek. Luɔidë acï wɔ ɣɛɛr̈ ̈ buk ku Acïn wɛẗ tɔ ̈ në buŋ Kä ke guɔ lon de muɔk̈ tueŋ. Në nyin de yen luɔɔï ̈ rek de DonateLife , kɔc ke paanda ku kɔc cï ke de wël yiic wɛẗ rir lëu kony we cuk ke leec në piɔn̈ ɣɛɛr duɔn ̈ enɔŋ kɔc kɔ̈k. bë miɛt de piɔü tɔ kenë ɣɛn lɛk̈ kɔc cï ɣa ̈ p ye gam p ye p ye gam miɔɔc ku paan den. ̈ Alɛɛc aya yök ke koor ba lɛk keek.”

Man de raan cï lööm në rɛ̈ɛ ̈r ke kɔc cï liu. Kä ke guɔ ke Kä Biäk de 3 . 34 3 . 35

Biäk de Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Në Cïït de Nhomic—Luɔi de kä ke guɔp̈ ku rɛɛ̈ r̈ ye gam Dinka

Në cïït de nhomic Telepuun: 02 6198 9800 Pak: 02 6198 9801 [email protected] www.donatelife.gov.au