DOCSLIB.ORG

Nr1(84)Rokxxissn 1506-9141

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Nr1(84)Rokxxissn 1506-9141 styczeń-marzec2019KWARTALNIK AKOWTV V 1 FC NR1(84)ROKXXISSN 1506-9141 ŚWIATOWY ZWIĄZEK ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ KOŁO W OPOLU AKOWIEC - Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK - Koło Opole Nrl /84/2019r. Szanowni Czytelnicy! Przekazujemy do Waszych rąk wiosenno-świąteczny pierwszy numer (2019 r.) „Biuletynu informacyjnego AK. W chronologicznym porządku pomieściliśmy w nim reminiscencje z tegorocz­ nego spotkania opłatkowego w siedzibie opolskiego Koła ŚZŻAK. Z artykułem dr. Piotra Śtanka pt. Polacy z armii carskiej w niewoli niemieckiej powróciliśmy jeszcze do minionej setnej rocznicy odzyskania niepodległości w 1918 r. Ważnym wyda­ rzeniem dla Koła jest pamięć o skazanym na śmierć w 1953 r. przez komunistycz­ ne władze gen. Emilu Fieldorfie, pseud. Nil. Działacze Koła spotykają się corocznie przed Jego pomnikiem w Parku im. AK. Dzień Niezłomnych 1 marca 2019 r. przy­ pominamy dokumentami archiwalnymi i tytułami książek prezentujących różne punkty widzenia związane z byłym żołnierzem AK, który rościł sobie prawo do ściągania kontrybucji i wydawania wyroków skazujących na współmieszkańców. Armia Krajowa podczas wojny ścigała pospolity bandytyzm. Nie tak dawno uczci­ liśmy 94. urodziny żołnierza AK ppor. w st. spocz. Heleny Kamerskiej - Powstań­ ca Warszawskiego. Wizytę potomków polskich kombatantów z Białorusi przypo­ mniał Przemysław Harupa, który także przygotował do druku wspomnienie Stani­ sława Adamskiego (Lwów) o ks. bp. Władysławie Kiernickim. Spotkanie z Dermo- temTuringiem (bratankiem genialnego matematyka i kryptologa Alana Turinga), który przypomniał sukces polskich matematyków i kryptologów zaprezentowała Barbara Dembińska. O nadaniu przed laty Szkole Podstawowej nr 11 imienia Or­ ląt Lwowskich - napisał Jerzy Duda. Potem Maria Smolińska przypomniała postać ks. ppłk. Józefa Zatora-Przytockiego. Biuletyn zamykają kombatanckie nekrologi. Informujemy, że sprawozdawczy serwis fotograficzny związany z 77. rocznicą powstania AK zamieścimy w drugim numerze„Biuletynu informacyjnego AK". Redakcja „Biuletynu informacyjnego AK" Wydawca: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu. Nakład: 400 egz. Światowy Związek Żołnierzy AK - Koło w Opolu, 45-068 Opole, 1 Maja 19 (w podwórzu), Dyżury: w czwartki 10.00-12.00., tel. Janusz Kwiatkowski 606702774, Krystyna Ejzerman 791517275, 691642100, Halina Borawska tel. 691 642 100, e-mail: [email protected]. Zespół redakcyjny: Danuta Schetyna - red. naczelna, Jerzy Duda, Krystyna Ejzerman, Halina Borawska, Przemysław Harupa. (Autorzy piszący do „Biuletynu informacyjnego AKOWIEC” nie otrzymują honorariów). Numer konta naszego Koła 96 2030 0045 1110 0000 0392 7750. Skład: Pracownia Komputerowa „Virtual” sc. Druk: Drukarnia Smolarski. Nakład: 400 egz. 2 styczeń-ma rzec 2019 AKOWIEC - Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK - Koło Opole WIELKANOC 2019 —'JLgrJy Kidtgruesiy nam djtys ruasht — tyczymy aty cfelrn ubsgy^Jdm duz& sfonca , i pGg&dy (tytycL3 ćbjjtt zcfosytiz i rad&sci z ka/tyeg® drucL s okuł Mhs-scL task, „ dana, źarsad fórfa i &syot fóżbakcyjny Źródło: Projekt graficzny życzeń - żołnierz Armii Krajowej i łagiernik kpt./mj Krzysztof Werner Źródło: Pocztówka sprzed 1918 r. - archiwum A.W. 3 AKOWIEC - Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK - Koło Opole Nrl /84/2019r. Spotkanie opłatkowe w Kole Opole ŚZŻAK Krystyna Ejzerman podczas rozmowy z ks. kapelanem AK Grzegorzem Renczem (z prawej Krystyna Kulpa, z lewej Ryszard Szram) 12 stycznia 2019 r. odbyło się spotka­ kę z napisem Wojsko Polskie Żelbet Kra­ nie opłatkowe kombatantów, członków ków. Pamiętam, jak dla AK robiłem ry­ i gości naszego Koła AK w Opolu. Spot­ sunek, na dużej mapie Niemiec miałem kanie modlitwą rozpoczął kapelan Śro­ nanieść obozy jenieckie. Dostałem ma­ dowiska AK ks. Grzegorz Rencz. Zebra­ teriały z AK. Miałem to nanieść z legen­ nych przywitał prezes Koła ŚZŻAK Janusz dą na mapę z opisami, gdzie jaki obóz Kwiatkowski, a także przedstawiciel woje­ się znajduje. Pracowałem nad tym póź­ wody opolskiego Ryszard Szram. Po zło­ nym wieczorem w domu. Wtedy chodzi­ żeniu życzeń noworocznych głos zabrał łem do technikum budowlanego. Otwo­ nestor opolskich architektów Andrzej rzyli już szkołę budowlaną, więc praco­ Hamada, żołnierz AK, który młodość i II wałem też nad rysunkiem szkolnym. De­ wojnę światową przetrwał w Krakowie. ska rysunkowa to była zwykła dykta. Nie Przy kawie opowiedział historię o naj­ było mnie stać na kupno lepszej, ale to trudniejszym momencie z czasów woj­ właśnie ta dykta uratowała mi życie. Mam ny: „W drugiej połowie wojny wstąpiłem ją do dziś. Na jednej stronie dykty mia­ do Armii Krajowej, do dzisiaj mam opas­ łem rysunek szkolny, a na drugiej pinez- Przywitanie Kombatantów i Gości przez prezesa Koła Opole Janusza Kwiatkowskiego 4 styczeń-marzec 2019 AKOWIEC - Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK - Koło Opole Zaproszeni goście z Zarządu Okręgu AK, Kombatanci, z prawej Andrzej Hamada kami przybity rysunek dla AK. Był późny chwalił mnie, poklepał po plecach. Ni­ wieczór, rodzice już spali, gdy nagle za gdy nie przyznałem się rodzicom do te­ drzwiami usłyszałem podniesione nie­ go, co robiłem. Za to groził nam Oświę­ mieckie głosy i pytanie: Was ist los? Gdy­ cim. To był najtrudniejszy moment, jaki by weszli cicho, nakryliby mnie z tą mapą. w życiu miałem w czasie wojny. Nie mo­ Szybko obróciłem deskę, pochowałem po głem spać do rana". kieszeniach resztę szpargałów. Wtedy ot­ Następnie obejrzeliśmy film pt. Pseudo­ worzyły się drzwi. Weszło trzech Niem­ nim <Czeremosz> dot. życia ks. płka Józefa ców w hełmach, z karabinami, i krzykiem: Zatora-Przytockiego kapelana AK z Gdań­ co tu się dzieje! Okazało się, że przyszli ska (Wicyniaka). Zapoznanie z fabułą było do nas, bo w mieście panował obowią­ możliwe dzięki hm. Rafałowi Janowskie­ zek zaciemnienia, a u nas prześwietlało mu, który zapewnił także sprzęt i obsłu­ światło przez szparę. Według nich Polak gą techniczną. Serdeczne podziękowania w nocy miał spać, bo jak nie spał, to przy­ należą się Przemysławowi i Krzysztofowi gotowywał napad na Niemca (śmiech). Harupom oraz pozostałym osobom z Za­ Struchlałem, rodzice się zbudzili, ojciec rządu Koła za pomoc w organizacji spot­ wytłumaczył, że syn chodzi do szkoły, ro­ kania. Uczestnicy dorocznego spotkania bi rysunki techniczne. Jeden z Niemców noworocznego przyczynili się do wspa­ zaczął mnie przepytywać, okazało się, że niałej, ciepłej atmosfery. zna się na tym, jest budowlańcem. Po­ Krystyna Ejzerman Poczęstunek i pokaz filmu pt. Pseudonim <Czeremosz> Źródło: Archiwum PrzemysławT. Harupa 5 AKOWIEC - Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK - Koło Opole Nrl /84/2019r. Od Redakcji W nawiązaniu do setnej rocznicy Odzyskania Niepodległości prezentujemy arty­ kuł dr. Piotra Stanka z Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych na temat Polaków służących w armii rosyjskiej i walczących w Wielkiej Wojnie 1914-1918, którzy do­ stali się do niemieckiej niewoli. Dr Piotr Stanek Centralne Muzeum Jeńców Wojennych Polacy z armii carskiej w niewoli niemieckiej W trakcie I wojny światowej Cesarstwo Niemieckie wzięło do niewoli nawet 2,5 min jeńców różnych armii, przede wszystkim carskiej. Ilu wśród nich było Po­ laków? Albo osób deklarujących polską przynależność narodową (lub uznanych za Polaków)? Szacuje się, że pod koniec wojny nawet ok. 100 tys., choć to liczba maksimum. Różnie przyjęte kryteria narodowościowe i terytorialne (np. teren tyl­ ko dziesięciu guberni Królestwa Polskiego) powodują jednak, że w literaturze wy­ stępują także znacznie mniejsze szacunki, np. nawet zaledwie ok. 25 tys. na prze­ łomie 1916 i 1917 r. Niewola Polaków z lat I wojny światowej z jednej strony była typowa, tzn. żoł­ nierzy tych spotkał standardowy wręcz los jeńca, od dostania się do niewoli na pla­ cu boju, przez codzienność obozową, przymieranie głodem, pracę, próby uciecz­ ki, zagospodarowywanie wolnego czasu itp. Z drugiej jednak strony była niety­ powa. Nietypowa, gdyż poddawano ich akcji propagandowej, by porzucili lojal­ ność wobec Rosji, w armii której dotychczas służyli i przeszli na stronę niemiecką. Chodziło o to, że wraz ze zwiększającymi się stratami na frontach, Niemcy rozwa­ żały użycie Polaków - jeńców, zakładając, całkiem słusznie, że to dobry materiał żołnierski. A sami Polacy uczestniczyli w tych działaniach patriotyczno-niepodle- głościowych, podejmowali próby stworzenia własnego polskiego wojska, bo ak­ cję zaborców chcieli wykorzystać do własnych, narodowych celów. Część Polaków chciała bowiem dalej walczyć, ale już tylko pod polskim sztandarem. 6 styczeń-marzec 2019 AKOWIEC - Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK - Koło Opole Początkowo jeńcy ci nie byli wydzieleni z tzw. obozów ogólnych (tj. wielonarodo­ wościowych obozów dla oficerów oraz dla żołnierzy szeregowych i podoficerów), w których przebywali w grupie jeńców rosyjskich, bo za takich byli przecież uzna­ wani. Znajdowali się w nich niekiedy również Polacy-osoby cywilne. W niektórych wyznaczano dla nich nawet specjalny, osobny sektor bądź barak, jak np. w obozie jenieckim Lamsdorf (Łambinowice) na Górnym Śląsku, gdzie w olbrzymiej masie w sumie 90 tys. jeńców różnych państw przebywali też Polacy-jeńcy. Byli to np. Polacy z Wileńszczyzny jak np. jeden z krewnych zasłużonego opolskiego działa­ cza Edmunda Osmańczyka. Oprócz tych typowych obozów jenieckich powstawały też specjalne, przezna­ czone dla mniejszości narodowych i religijnych, by poddawać je agitacji. Powstanie takich specjalnych obozów tylko dla Polaków wiązało się z planami ich wcielenia do tworzonego pod auspicjami Niemiec Polnische Wehrmacht (Polska Siła Zbroj­ na), by ich użyć przeciw Rosji. Podstawę prawną tego projektu stanowił ogłoszo­ ny przez Państwa
Load more

Recommended publications
  • Military History Anniversaries 01 Thru 14 Feb
    Military History Anniversaries 01 thru 14 Feb Events in History over the next 14 day period that had U.S. military involvement or impacted in some way on U.S military operations or American interests Feb 01 1781 – American Revolutionary War: Davidson College Namesake Killed at Cowan’s Ford » American Brigadier General William Lee Davidson dies in combat attempting to prevent General Charles Cornwallis’ army from crossing the Catawba River in Mecklenburg County, North Carolina. Davidson’s North Carolina militia, numbering between 600 and 800 men, set up camp on the far side of the river, hoping to thwart or at least slow Cornwallis’ crossing. The Patriots stayed back from the banks of the river in order to prevent Lieutenant Colonel Banastre Tartleton’s forces from fording the river at a different point and surprising the Patriots with a rear attack. At 1 a.m., Cornwallis began to move his troops toward the ford; by daybreak, they were crossing in a double-pronged formation–one prong for horses, the other for wagons. The noise of the rough crossing, during which the horses were forced to plunge in over their heads in the storm-swollen stream, woke the sleeping Patriot guard. The Patriots fired upon the Britons as they crossed and received heavy fire in return. Almost immediately upon his arrival at the river bank, General Davidson took a rifle ball to the heart and fell from his horse; his soaked corpse was found late that evening. Although Cornwallis’ troops took heavy casualties, the combat did little to slow their progress north toward Virginia.
    [Show full text]
  • Helmut Reimitz, History, Frankish Identity and the Framing of Western Ethnicity, 550–850, Cambridge 2015, Cambridge University Press, Ss
    Kwartalnik Historyczny Rocznik CXXIV, 2017, 2 PL ISSN 0023-5903 Helmut Reimitz, History, Frankish Identity and the Framing of Western Ethnicity, 550–850, Cambridge 2015, Cambridge University Press, ss. XIV + 513, Cambridge Studies in Medieval Life and Thought. Fourth Series, vol. 101 Sądząc po ostrych polemikach między mediewistami, dwie monografi e były kamieniami milowymi w badaniach nad dziejami ludów barbarzyńskich wcze- snego średniowiecza. Pierwszą z nich jest dzieło niemieckiego badacza Rein- harda Wenskusa dotyczące problemów etniczności wczesnośredniowiecznych gentes1, drugą — praca Waltera Goff arta poświęcona dziełom historiografi cznym, które wyszły spod ręki czterech dziejopisów, Jordanesa, Grzegorza z Tours, Bedy Czcigodnego i Pawła Diakona2. Praca, którą chcemy zrecenzować, niejako łączy problemy analizowane w tych dwóch monografi ach, ponieważ zajmuje się pro- gramowo zarówno problemami etniczności Franków, jak i dziełami historiogra- fi cznymi powstałymi na terenie ich królestwa. Helmut Reimitz jest — jak sam z dumą podkreśla (s. xii) — uczniem dwóch wiedeńskich mediewistów, Waltera Pohla i Herwiga Wolframa. Podobnie jak w przypadku jego mistrzów, zainteresowania badawcze Reimitza koncentrują się wokół dwóch problemów — historiografi i wczesnego średniowiecza (głów- nie dzieł historiografi cznych powstałych na terenie Królestwa Franków) oraz etniczności i tożsamości (szczególnie etnicznych tożsamości grup zamieszkują- cych frankijskie królestwa). W sporze między „szkołą z Toronto” (Goff art i jego uczniowie), której członkowie uważają, że etniczność nie odgrywała większej roli w barbarzyńskich królestwach sukcesyjnych3, a „szkołą wiedeńską” (Wolfram i Pohl), którzy przypisują jej ważną rolę w przekształcaniu rzymskiego świata i tworzeniu „nowych” społeczności w tychże królestwach, Autor zajmuje oczy- wiście stanowisko bliskie tej drugiej szkole, stawiając przy tym dość oryginalną hipotezę4. Otóż twierdzi on, że frankijskie społeczności — lub społeczności, które 1 R.
    [Show full text]
  • Karl Popper and Conspiracy Theories in Polish Political Thought Joanna Diane Caytas, Columbia University
    Karl Popper and Conspiracy Theories in Polish Political Thought Joanna Diane Caytas, Columbia University Abstract: Over the last century, Polish national discourse and political culture have produced an uncommonly high incidence of conspiracy theories. A similar tendency can be shown to occur among expatriates, even those one or two generations removed from the home land. Two hundred fifty years of partitions between hostile neighbors resulting in deprivation of a national identity, along with systematic oppression by the occupants’ secret police, and a tradition of uprisings and mass emigration recurring generation after generation account for some of the propensity for conspiracy theories. Karl Raimund Popper recognized conspiracy theories as psychologically anamorphous phenomena based on flawed cognitive patterns and misguided axiomatic beliefs that the more consequential an event, the less likely it is to be random or unintended. This paper examines Polish evidence of Popper’s diagnosis of a widespread aversion to attributing significant events to good or bad luck and of an assumption of an underlying intentional order. Many conspiracy theories go wrong not by mistakenly assuming intentional actors but their identity, motives, or degree of coordination. The common denominator of all conspiracy theories is a misjudgment of the forces of randomness, invisible hand mechanisms, or accidentally disproportionate consequences of relatively minor causes and/or overestimation of the possibility of maintaining control and secrecy of conspiracies in open societies. While not a universal panacea, simple interest analysis can dispel the notion of conspiracy but it can also form part of the misleading theory itself. Keywords: Poland, Karl Popper, Conspiracy Theories, Politics, Rhetoric and Communication, Discourse.
    [Show full text]
  • Andrzej Izdebski (1925–2008)
    Andrzej Izdebski (1925–2008) Czerwiec-Grudzie 2011 PÓROCZNIK Nr 38/39 Redakcja: ADAM ROLISKI LUDOMIR OLKUNIK Kolegium Redakcyjne: Jerzy Bukowski, Andrzej Fischer, Grzegorz Gill Tomasz Gsowski, Adam Roliski Rada Naukowa: Prof. dr hab. Tomasz Gsowski, prof. dr hab. Andrzej Nowak, dr hab. Grzegorz Ostasz, prof. dr hab. Wojciech Rojek Redakcja: Magdalena Mnikowska Projekt okadki: Jan Szczurek Skad i zamanie: Magorzata Manterys-Rachwa ISSN 1425-1965 Publikacja dofinansowana przez: Wojewódzki Komitet Ochrony Pamici Walk i Mczestwa KOMITET OPIEKI NAD KOPCEM JÓZEFA PISUDSKIEGO przy TOWARZYSTWIE MIONIKÓW HISTORII I ZABYTKÓW KRAKOWA 31-018 Kraków, ul. w. Jana 12 tel.: +48 (12) 421-27-83; faks: +48 (12) 423-10-74 e-mail: [email protected] www.tmhzk.kraków.pl konto: PKO BP I/O Kraków, 46 1020 2892 0000 5602 0156 8211 „dla Komitetu JP” FUNDACJA CENTRUM DOKUMENTACJI CZYNU NIEPODLEGOCIOWEGO BIBLIOTEKA JAGIELLOSKA 30-059 Kraków, al. Mickiewicza 22 (biuro: ul. Syrokomli 21) tel./faks: +48 (12) 421-20-78 e-mail: [email protected] www.sowiniec.com.pl konto: Bank lski SA Oddzia w Krakowie, 34 1050 1445 1000 0012 0322 1674 Zamówienia (równie numerów wczeniejszych): KSIGARNIA AKADEMICKA 31-008 Kraków, ul. w. Anny 6 e-mail: [email protected] ksigarnia internetowa: www.akademicka.pl SPIS TRECI Rozprawy Adam witek, Pisudski w Winnicy. Epizod z dziejów polsko-ukraiskiego sojuszu .... 5 Tadeusz Kopy, W sprawie wgierskiej pomocy w okresie wojny polsko-bolszewickiej .............................................................................................. 19 Justyna Roliska, Poezja z „doów mierci”. Wojna i tsknota w twórczoci poetyckiej polskich jeców wojennych, winiów obozów NKWD z lat 1939-1940 ............... 33 Szymon Fedorowicz, Walka kardynaa Wojtyy o katedraln procesj Boego Ciaa na Rynek krakowski (w wietle materiaów Suby Bezpieczestwa) ...................
    [Show full text]
  • Generał August Emil Fieldorf Biografia Wojskowa
    Paweł Sztama Generał August Emil Fieldorf biografia wojskowa Warszawa Współpraca: Tadeusz Zawadzki Współpraca redakcyjna i korekta: Iwona Dominik Projekt graficzny serii i okładki: Teresa Oleszczuk DTP: Dorota Dobrzyńska, Tadeusz Zawadzki Fotoedycja: Tadeusz Zawadzki Indeksy: Łukasz Przybyło Copyright © 2016 by Paweł Sztama Copyright © 2016 by Tetragon sp. z o.o. Fotografia na okładce i stronie tytułowej: Oddziały 1 Pułku Piechoty Legionów w czasie odpoczynku podczas marszu na Wilno. Na rowerze Emil August Fieldorf. 1919 r. (CAW) Wszelkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wydawca: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o. 00-836 Warszawa, ul. Żelazna 41 lok. 21 e-mail: [email protected] Książki można zamówić na: www.tetraerica.pl Druk i oprawa: Print Group Sp. z o.o. booksfactory.pl ISBN 978-83-63374-30-3 Spis treści Wstęp . 7 Strzelec, legionista, alpejczyk . 13 (grudzień 1912–październik 1918) 1.1. Lata dzieciństwa i młodości . .13 1.2. W szeregach krakowskiego Towarzystwa Sportowego „Strzelec” . 14 1.3. Żołnierz I brygady Legionów . 17 1.4. Służba w II brygadzie strzelców cesarskich . .33 1.5. Służba w krakowskim oddziale Polskiej Organizacji Wojskowej . 34 Służba w Wojsku Polskim . .35 (listopad 1918–lipiec 1939) 2.1. Uczestnik wojny polsko-ukraińskiej 1918–1919 i wojny polsko-sowieckiej 1918–1920. 35 2.2. Żołnierz 1. pułku piechoty Legionów oraz oficer do spraw Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego . .61 2.3. Oficer Korpusu Ochrony Pogranicza i dowódca 51.
    [Show full text]
  • Alexander Glasberg
    Nick Lampert ALEXANDER GLASBERG (1902-1981) Résistant, social pioneer, maverick priest Contents Preface Comment on sources Acknowledgements Chronology of events 1. The Glasberg family : the early years 2. Settling in France and ordination (1932-1938) 3. To the rescue of refugees : the ‘Juggler of Notre Dame » (1940-1942) 4. From assistance to resistance : Direction des Centres d'Accueil (1941-1942) 5. The round-ups, Amitié Chrétienne and the drama of Vénissieux (summer 1942) 6. The Centres d'Accueil in crisis (1942-1943) 7. Curé and résistant in Honor-de-Cos (1943-1944) 8. Centre d’Orientation Sociale 9. The abbé, Palestine et Israël 10. The quest for French nationality 11. France Terre d’Asile 12. The brothers Glasberg : Righteous among the Nations 13. The enigma of Alexandre Glasberg ? Bibliography Sources of photos 1 “We fail through ignorance, through laziness of mind, through opportunism; we succeed when we take as our point of departure respect for the human being.” Alexandre Glasberg, A la recherche d’une patrie (1946), Preface “Do everthing you can for people, but never act in their place.” Alexandre Glasberg “To be a man is, precisely, to be responsible. It is to feel shame at the sight of what seems an unmerited misery. It is to take pride in a victory won by one's comrades. It is to feel, when you lay down your stone, that you are contributing to building the world.” Antoine de Saint-Exupéry, Terre des Hommes. (A quotation prominently displayed among the papers of Alexander Glasberg in the COS archive) “I said that Abbé Glasberg
    [Show full text]
  • Odnosi Med Armio Krajowo in Armio Ludowo Ob Koncu Druge Svetovne Vojne
    Univerza v Ljubljani Filozofska fakulteta Oddelek za zgodovino Marko Petan ODNOSI MED ARMIO KRAJOWO IN ARMIO LUDOWO OB KONCU DRUGE SVETOVNE VOJNE Diplomsko delo Mentor: red. prof. dr. Dušan Ne ćak Ljubljana 2010 Zahvaljujem se prof. dr. Dušanu Ne ćaku in Mihu Slugi za razumevanje in pomo č pri nastajanju diplomskega dela. Hvala učitelju prof. Stanislavu Medvedu za široko in poglobljeno spoznavanje zgodovine ter Samu za kritiško ljubezen do Poljske in poljskega jezika. Hvala Katji, Matiji in Maksu za moralno podporo in pomo č pri literaturi. Hvala mojim staršem, ker razumejo, da razmišljam druga če. »Chcieli śmy by ć wolni i wolno ść sobie zawdzi ęcza ć.« (»Hoteli smo biti svobodni in si svobodo dolgovati«) Jan Stanisław Jankowski, po Varšavski vstaji »Ne Nem čija, ampak Poljska je naš najve čji vojni plen.« Stalin (1945) »Uvedba komunizma na Poljskem bi bila podobna položitvi sedla na kravo.« Stalin »Raz zdobytej władzy nie oddamy nigdy!« (»Enkrat pridobljene oblasti ne predamo nikoli!«) Władysław Gomułka (1945) 1 KAZALO 1. UVOD .................................................................................................................................... 5 2. POLJSKA V DRUGI SVETOVNI VOJNI ........................................................................ 8 2.1 Od za četka vojne do konca leta 1944 ............................................................................ 8 2.2 Poljska od za četka leta 1944 do konca vojne ............................................................. 18 3. DOMOVINSKA ARMADA (AK) ....................................................................................
    [Show full text]
  • I) Enhanced Interrogation (Torture
    Secret Intelligence Service Room No. 15 Notes (I) Enhanced Interrogation (Torture) (C-IV) 28012017CIVR15tyxz Position : Overcome with intelligence, NOT via appeal to bestiality Table of Interrogation Techniques Apparently Recommended/Approved by U.S. Officials OK’d by Haynes Status Proposed Legal Approved Approved Proposed Approved 11/27/02; after by per by by Technique Category by Phifer by Hill Approved Rumsfeld’s Working Beaver Dunlavey Rumsfeld 10/11/02 10/25/02 by 1/15/03 Group 10/11/02 10/11/02 4/16/03 Rumsfeld Order 4/4/03 12/02/02 Direct, straightforward — — — — — — — Yes Yes questions Approved for Yelling at detainee I Yes Yes Yes Yes OK Yes Yes discretionary use Approved Deception: multiple for I Yes Yes Yes Yes OK Yes Yes interrogators discretionary use Deception: Approved Interrogator is from for country with discretionary reputation for I Yes Yes Yes Yes use OK Yes Yes harsh treatment of detainees; “False Flag” Incentive or removal of — — — — — — — Yes Yes, incentive Playing on a detainee’s love for — — — — — — — Yes Yes a particular group Playing on a detainee’s hate for — — — — — — — Yes Yes a particular group Significantly/ or moderately — — — — — — — Yes Yes increasing fear level of detainee Reducing fear level — — — — — — — Yes Yes of detainee Boosting the ego of — — — — — — — Yes Yes detainee Insulting the ego of detainee, not beyond the limits — — — — — — — Yes Yes that would apply to a POW Invoking feelings of — — — — — — — Yes Yes futility in detainee Convincing detainee — — — — — — — Yes Yes interrogator knows all
    [Show full text]
  • 1 Sławomir Maślikowski Instytut Pamięci Narodowej Częstochowa
    Sławomir Maślikowski Instytut Pamięci Narodowej Częstochowa/Katowice Ostatnia wojenna stolica Formuła niniejszej prezentacji z pewnością nie wyczerpie zagadnienia, jednak ze względu na jego aspekt ponadregionalny, wydaje się, że nawet tak syntetyczne ujęcie pozwoli potencjalnemu odbiorcy na zapoznanie się z ciekawymi, a jednocześnie pomijanymi przez historyków faktami z najnowszych dziejów, i to nie tylko Częstochowy. Bez wątpienia jednym z najbardziej charakterystycznych polskich bohaterów II wojny światowej jest gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”1. Co interesujące, w zawierusze wojennej, zarówno w jego życiu, jak i w dziejach Polskiego Państwa Podziemnego, znacząca rolę odegrała Częstochowa. W żaden sposób nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć ewentualnych wątpliwości i sporów historyków, czy można rzeczywiście podjasnogórską metropolię uznać za ostatnią „wojenną stolicę”, jednak bez wątpienia zarówno fakt pobytu generała Okulickiego, jak i praktycznie całej Komendy Głównej Armii Krajowej (KG AK) w Częstochowie oraz rola i znaczenie miasta u schyłku okupacji niemieckiej, przemawiają za tym, aby ten stan rzeczy przynajmniej zaakceptować2. Generał „Niedźwiadek”, bo to chyba najbardziej znany pseudonim Okulickiego, przybył do Częstochowy prawdopodobnie 8 października 1944 roku, a opuścił miasto po wydaniu rozkazu rozwiązującego największą armię okupowanej Europy tj. 19 stycznia 1945 roku3. Okulicki i jego podkomendni opuścili Warszawę, już po kapitulacji, 3 października 1944 r., by spod Jasnej Góry kierować strukturami wojskowego podziemia oraz uczestnicząc w exodusie warszawiaków, doświadczyć losu cywili w ostatnich miesiącach wojny4. Oprócz generała swoje miejsce w Częstochowie znaleźli między innymi: szef sztabu AK – płk dypl. Janusz Bokszczanin „Sęk”, „Wir”, delegat Sił Zbrojnych w Kraju (od 13 maja 1945 r.) - płk dypl. Jan Rzepecki „Ślusarczyk”, dowódca oddziału VI KG AK (Biuro Informacji i Propagandy) – kpt.
    [Show full text]
  • Polska Zbrojna
    NIEZBĘDNIK PORADY PRAWNE INDEKS 337 374 ISSN 0867-4523 www.polska-zbrojna.pl NR 2 (850) LUTY 2017 CENA 6,50 ZŁ (W TYM 8% VAT) WITAMY WELCOME Wzmocnienie wschodniej flanki NATO stało się faktem. Do Polski przyjechało kilka tysięcy żołnierzy ze Stanów Zjednoczonych. ISSN 08674523 POLSKA ZBROJNA PRENUME- RATA: 10 WYDAŃ (OD NR.3 DO 12) ZAMÓW PRENUMERATĘ NA 2017 ROK e-mailem: [email protected] listownie: Wojskowy Instytut Wydawniczy, 00-909 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 97 telefonicznie: +48 261 840 400 Warunkiem rozpoczęcia wysyłki jest wpłata 65 zł na konto: 23 1130 1017 0020 1217 3820 0002 Z SZEREGU WYSTĄP IZABELA BORAŃSKA- -CHMIELEWSKA AMERYKAŃSKA PANCERNA BRYGADOWA GRUPA BOJOWA JEST JUŻ W POLSCE. Goście sprawdzili sprzęt, odbyły się pierwsze wspólne ćwiczenia, trwają inten- sywne szkolenia. Solidarność i jedność państw sojuszu została tym samym przy- pieczętowana, a realizacja postanowień szczytu NATO w Warszawie rozpoczęta. W stronę Żagania, Świętoszowa i Bolesławca zwrócone są dziś oczy nie tylko Po- laków, lecz także mieszkańców innych krajów bałtyckich i Rumunii, gdzie zosta- nie przerzucona część amerykańskich wojsk. Od kwietnia w Polsce będzie sta- cjonować również wielonarodowa batalionowa grupa bojowa podlegająca do- wództwu NATO. Szkolą się też proobronni i uczniowie klas mundurowych. Zostały sformowane pierwsze trzy brygady wojsk obrony terytorialnej – w Białymstoku, Lublinie i Rze- szowie. Trwają także rozmowy z kandydatami na terytorialsów – bazy danych w sztabach wojskowych pękają w szwach od zgłoszeń, tak duże jest zaintereso- wanie służbą w nowym rodzaju sił zbrojnych. Minister obrony narodowej Antoni Macierewicz osobiście otworzył pierwszy punkt informacyjny OT w Białymstoku, wkrótce w innych miastach powstaną kolejne. Chętni będą mogli się tam zarejestrować i uzy- skać wszelkie informacje.
    [Show full text]
  • Żołnierze Wyklęci, Żołnierze Niezłomni
    OD PIERWSZEGO USŁYSZENIA - Bożena Szara (wyemitowane 3 marca 2019 - posłuchaj) ŻOŁNIERZE WYKLĘCI, ŻOŁNIERZE NIEZŁOMNI To ci, których historia dawno wyklęła. Przed laty ich groby zalewano asfaltem by zniknęły. Jesteśmy winni im pamięd. Żołnierze wyklęci to ci, którzy po II wojnie światowej nie złożyli broni stawiając opór sowietyzacji Polski. Żołnierze Wyklęci to setki torturowanych i nieludzko maltretowanych ludzi tylko za to, że walczyli o wolną Polskę. Jednak wśród nich byli też i tacy o których wiele rodzin chciałoby zapomnied i których czyny IPN nazywa ludobójstwem. Nikomu nie wolno wszystkich oceniad jedną miarą, generalnie oskarżad lub generalnie gloryfikowad. Historia Polski nie jest prosta, z jednej strony bogata w bohaterów, a z drugiej.... są w niej karty na których zapisano czyny haniebne. - Żołnierz wyklęty to był żołnierz Armii Krajowej, tylko nie miał wyjścia i musiał dalej walczyd z komunizmem - powiedział bardzo wiekowy już, były żołnierz AK podczas rozmowy z dziennikarką stacji TVN 24. W wielu miastach w całym kraju 1 marca odbywały się spotkania, masze pamięci i apele poległych. Zorganizowano szereg oficjalnych uroczystości ku czci żołnierzy niezłomnych. - Nie pogodzili się z pół-wolnością, nie pogodzili się z zakłamaniem, nie pogodzili się z niby niepodległością i niby suwerennością - mówił o nich w piątek podczas oficjalnych uroczystości prezydent Andrzej Duda. Były prezydent - Bronisław Komorowski powiedział, że.... "pamiętad, to także rozumied i byd mądrzejszym o ich doświadczenie. Taka była idea dnia pamięci o żołnierzach powojennego podziemia zbrojnego. To, że ktoś to wypacza i zamienia w hucpę polityczną, to druga sprawa". Ta hucpa to min. organizowane od lat marsze pamięci w Hajnówce przez Młodzież Wszechpolską i gloryfikacja przez nich Romualda Rajsa - "Burego", którego IPN uznał za zbrodniarza.
    [Show full text]
  • Military History Anniversaries 0201 Thru 021420
    Military History Anniversaries 01 thru 14 Feb Events in History over the next 14 day period that had U.S. military involvement or impacted in some way on U.S military operations or American interests Feb 01 1781 – American Revolutionary War: Davidson College Namesake Killed at Cowan’s Ford » American Brigadier General William Lee Davidson dies in combat attempting to prevent General Charles Cornwallis’ army from crossing the Catawba River in Mecklenburg County, North Carolina. Davidson’s North Carolina militia, numbering between 600 and 800 men, set up camp on the far side of the river, hoping to thwart or at least slow Cornwallis’ crossing. The Patriots stayed back from the banks of the river in order to prevent Lieutenant Colonel Banastre Tartleton’s forces from fording the river at a different point and surprising the Patriots with a rear attack. At 1 a.m., Cornwallis began to move his troops toward the ford; by daybreak, they were crossing in a double-pronged formation–one prong for horses, the other for wagons. The noise of the rough crossing, during which the horses were forced to plunge in over their heads in the storm-swollen stream, woke the sleeping Patriot guard. The Patriots fired upon the Britons as they crossed and received heavy fire in return. Almost immediately upon his arrival at the river bank, General Davidson took a rifle ball to the heart and fell from his horse; his soaked corpse was found late that evening. Although Cornwallis’ troops took heavy casualties, the combat did little to slow their progress north toward Virginia.
    [Show full text]