Intergemeentelijke Structuurvisie PARKSTAD 2030 ‘ruimte voor park & stad’

Intergemeentelijke Structuurvisie PARKSTAD LIMBURG 2030 ‘ruimte voor park & stad’

1 Een kwaliteitsslag voor Parkstad Limburg

Parkstad Limburg pakt haar regio aan. De jongeren en een te langzame groei van startende samenwerkende gemeenten , , ondernemingen. Daarnaast is Parkstad Limburg de , ,, regio in Nederland met een grotere bevolkingsdaling en hebben in 2005 unaniem besloten dan elders in het land. De zeven gemeenten gaan om een duurzame economische toekomst voor de op het gebied van Economie, Ruimte, Mobiliteit en inwoners van de regio te realiseren. Parkstad blijft Wonen intensief samenwerken en zorgen voor een namelijk op een aantal belangrijke gebieden achter economisch, sociaalkrachtig Parkstad Limburg. De op haar omgeving. De regio kampt met sociale ruimtelijke ontwikkelingsvisie wordt nu vastgelegd in problematiek, hoge werkloosheid, een te laag de Structuurvisie Parkstad Limburg 2030. regionaal inkomen, wegtrekkende hoger opgeleide

 Aanpak

We zullen in onze aanpak prioriteiten stellen en De Structuurvisie schetst die ambities en kansen zetten ons in om herkenbare en unieke pluspunten en nodigt uit om mee te denken, mee te doen van de regio te versterken. Denk daarbij bijvoorbeeld en te ontwikkelen. Want de lijnen die deze visie aan het vele groen in de directe omgeving van uitzet vormen géén strak keurslijf, maar biedt veel woongebieden, de landschappelijke rijkdom, sterke meer een aanzet om met alle partijen - markt, natuurlijke beekdalen, een rijke culturele en sociale overheden en bewoners - samen te werken, ideeën historie, de goede bereikbaarheid en de hoge te genereren en kansrijke initiatieven met veel dichtheid aan kennisinstellingen en hoogwaardige draagvlak op te starten. bedrijventerreinen. Die prioriteiten zijn ook bepaald in de strategische Agenda Parkstad Limburg. De vijf In de Structuurvisie worden de vier grote opgaven topprioriteiten zijn: - Ruimte, Mobiliteit, Economie en Wonen - vertaald 1. Actieprogramma Nieuwe Energie in ruimtelijke opgaven. Dit zijn de belangrijkste 2. Visie Parkstadcentrum (Heerlen) thema’s voor de komende decennia. Wij ontwikkelen 3. Integrale gebiedsontwikkeling Parkstadring de ruimte in onze regio met de natuur als goede 4. Grensoverschrijdend openbaar vervoer buur en creëren meer vitaliteit vanuit historische 5. Stedelijke herstructurering. en (huidige) economische kracht. Wij gaan bij een veranderende bevolking in onze regio voor meer De uitvoering van de strategische agenda bepaalt kwaliteit op de woningmarkt en zullen zorgen voor in belangrijke mate ook het uitvoeringsprogramma meer samenhang en een betere bereikbaarheid van van de Structuurvisie voor de komende jaren. Parkstad Limburg.

 Zes pijlers vormen het ‘geweten’

De keuze van zes pijlers kwam al in een vroeger stadium van het planproces naar voren. Deze pijlers vormen namelijk het fundament van de inhoudelijke keuzes en zullen steeds als toetssteen gebruikt worden bij ontwikkelingen en initiatieven van de vier grote opgaven: Ruimte, Mobiliteit, Economie en Wonen. De zes pijlers zijn:

Landschap leidt Eén Sterke ruimtelijke kwaliteit en identiteit, robuuste hoofdcentrum landschappelijke structuren, grensoverschrijdend Een agglomeratie met 40.000 landschap en watersystemen geven een inwoners verdient een kern duurzaam houvast met euregionale uitstraling. bij verantwoorde ontwikkeling van kwaliteit.

Energie als fundament Economisch waardevol, maar ook de cultuurgeschiedenis krijgt weer waarde voor innovatie en duurzaamheid. Letterlijk en fi guurlijk Nieuwe Energie in een oude energie-regio. 4 Netwerk van Park en Stad De combinatie van natuurwaarden en stedelijk gebied (de hoofdkern met subkernen) en goede verkeersverbindingen op lokaal en regionaal niveau vormen een uniek netwerk van Park en Stad.

Buitenring = Parkstadring Stevige verankering van Parkstad Limburg in het internationale wegennetwerk om nog beter de economische mogelijkheden van het gebied te kunnen benutten en een maximale ontsluiting te bereiken.

Economische slagader N281 De hoofdas van de economie in Parkstad met een zichtbare identiteit.

5 Ontwikkelingsbeeld per opgave

Toetsing van de zes pijlers per opgave levert meer veerkracht. Wij moeten onze historische en een ontwikkelingsbeeld op. Die ontwikke- archeologische waarden koesteren en zorgen voor lingen worden hieronder per opgave beschre- een goede inpassing van nieuwe infrastructuren die ven. In de Intergemeentelijke Structuurvisie ons landschap doorkruisen. Door de verbetering 2030 gaan we dieper in op de benodigde van de ringstructuur en de aansluiting op oude instrumenten en beheer- en sturingslijn. wegen krijgt het verkeer een betere doorstroming dat meteen bevorderlijk is voor de milieukwaliteit in Ruimtelijke identiteit het stedelijk gebied. Bij het aantrekken van meer recreatie moeten we wel rekening houden met een grotere milieudruk.

Mobiliteit

Parkstad is rijk aan natuur en landschap. Samen met het rijke erfgoed, beek- en rivierdalen vormt dit de basis voor een duurzame versterking van identiteit en vitaliteit. Het groen in het landelijk gebied groeit tot samenhangende, robuuste structuren, met water als rode draad. Wij koesteren de landschappelijke en ecologische waarden van De ambitie is een betere bereikbaarheid via weg onze regio in samenhang met de eisen van wonen, en spoor, zowel regionaal als internationaal. De werken en mobiliteit. Voor de structuurvisie Parkstad nieuwe ringstructuur (Parkstadring) ontlast de oude Limburg is een plan MER (Milieu-Effect-Rapportage) radiale wegenstructuur, met een positief effect op opgesteld waarin op hoofdlijnen belangrijke de economie en leefbaarheid. Ook ontsluit deze conclusies zijn getrokken. De beekdalen moeten structuur Parkstad Limburg beter van buitenaf en meer ruimte krijgen en waardevolle landschappen zorgt voor een snellere verkeersafwikkeling. Dit moeten worden versterkt. Ook water krijgt meer komt de economische positie van Parkstad Limburg 6 ruimte en het watersysteem heeft in de toekomst ten goede. De Parkstadring sluit fysiek goed aan op de A76 en de stadsautoweg N1. Langzaam ziekenhuizen van Aken en Maastricht op het vlak van verkeer krijgt de ruimte via de aanleg van een medische technologie kan ontstaan. Dit biedt nieuwe volwaardig fi etspadennet en het instellen van een kansen voor Parkstad Limburg. Belangrijk speerpunt 30-km regime in verblijfsgebieden. Via het spoor zijn hierbij is dat de regio ervoor moet zorgen dat Avantis er in de toekomst goede euregionale verbindingen. bereikbaar is via het openbaar vervoer. Ook zetten Gemeenten zoals Maastricht, Aken, Hasselt, Heerlen wij in op samenwerking van onderwijs, onderzoek en Luik zien een Openbaar Vervoer (OV)-ontsluiting en ondernemers in de regio en over de grens. Zo van de Euregio als topprioriteit. De ontwikkeling van creëren wij optimale voorwaarden voor marktpartijen bedrijventerrein Avantis is een belangrijk onderdeel om beide kansen verder te ontwikkelen. van de Technologische Topregio Eindhoven- Leuven-Aken en maakt het optimaliseren van het Wonen grensoverschrijdend Openbaar Vervoer tot een absoluut speerpunt.

Economie

Het plan Lekker thuis in Parkstad Limburg benoemt drie ambities voor de noodzakelijke opwaardering van de woningmarkt. Er is lef voor nodig om zoveel mogelijk te realiseren via integrale Hoofdambitie is economische structuurversterking gebiedsontwikkeling. Daarbij plaats te bieden aan met als strategie ruimtelijke concentratie en bestaande én nieuwe, kansrijke bewonersgroepen revitaliseren van locaties die niet aan moderne en te zorgen dat inbedding en uitstraling van de eisen voldoen. Het landelijk gebied biedt nog woongebieden bijdragen aan het nieuwe ‘Parkstad- enige ontwikkelingsruimte. Economisch gezien zal imago’. Met de realisatie van een unieke afwisseling het grensoverschrijdend bedrijventerrein Avantis van contrastrijk groen en rood, met veel groen in het kristallisatiepunt zijn voor nieuwe energie en de stad, vinden wij betekenisvolle aansluiting bij de medische technologie. Avantis is het aangewezen cultuurhistorische waarden van Parkstad Limburg. gebied waar samenwerking tussen de academische 7 Zeven ontwikkelingszones

Binnen de zes genoemde pijlers zijn er zeven ontwikkelingszones in Parkstad Limburg, waarin tal van grote en kleinere projecten worden uitgewerkt. De zeven ontwikkelingszones zijn de projectgebieden Noordflank, Oostflank, Zuidflank, Westflank, Gravenrode,Via Belgica en Herstructurering stedelijk gebied.

Noordflank glooiend landschap wordt door het reliëf versterkt Elk projectgebied heeft zijn eigen identiteit en en herkenbaar gemaakt. de zones worden met behoud van die eigenheid aangepakt. Zo zal bijvoorbeeld in de Noordflank, Oostflank de Parkstadring ingepast worden als ‘parklane’. Aan de Oostflank wordt het landschap versterkt Dat betekent dat er een herkenbare groene ingang tot het grootste openbare groen-areaal van ontstaat voor automobilisten en treinreizigers vanuit Parkstad Limburg. Dit toeristisch recreatief gebied het noorden. Accenten op water, landschappelijk legt de focus op kwaliteitsverhoging van de reliëf en passende kunst nodigen uit om het rijke Brunssummerheide, Natuur- en Landschapspark landschap te beleven. Het omliggende open en Rodebach-Roode Beek en Tevenerheide. U

 bent straks te gast in de natuur van Parkstad Westflank Limburg waar de unieke samenhang met het Oftewel westcorridor, is een groot project gekoppeld heide- en natuurgebied mooi aansluit waarbinnen vier ontwikkelingen spelen. Wij op Duitsland. Ook zal het Zandgroevengebied zich versterken en verbinden de twee gebieden Terworm als een blauw hart ontwikkelen met een aantal en Imstenrade met de Geleenbeek als rode draad. grote waterplassen, waarvan sommige een meer Een belangrijke verbinding tussen het stedelijk recreatieve functie krijgen en andere natuurgericht gebied en het landelijk gebied vindt plaats in zijn. Simpelveld en Voerendaal. En langs de N281 komt ruimte voor grootschalige detailhandel, onderwijs, Zuidflank bedrijven en een zorgvallei. Daarbij verhogen wij De zuidflank vormt de overgang van het Mergelland/ de beeldkwaliteit waarbij de N281 en de Buitenring Horbacher Börde naar de stad en de grote als één Parkstadring wordt gezien. Met betere toeristische trekkers in Park Gravenrode. Hier ligt de zichtlocaties dan wij nu gewend zijn. kans om bezoekers meer te oriënteren op het oosten Parkstad Centrum binnen het Westflank project krijgt en het culturele mijnerfgoed (dorpen, mijnschachten een hoogwaardige stedelijke uitstraling en zal het en treinverbindingen). De stoomtrein is een visitekaartje zijn voor een aantrekkelijk vestigings- belangrijke toeristische attractie naast ruimte voor en verblijfsklimaat, gewaagde architectuur en wandel-, fiets- en paardrijroutes. zorgvuldig ingerichte publieke ruimten.

 Gravenrode Herstructurering stedelijk gebied De ‘binnentuin’ Gravenrode vormt hét grootschalig De herstructurering van het stedelijk gebied is toeristisch gebied van onze regio. Een breed aanbod het zevende project dat zijn uitwerking vindt in van topattracties met een grensoverschrijdend het project ‘Krimp als Kans’. Door het dalende karakter en met goede verblijfsmogelijkheden. inwonersaantal, de ontgroening en de vergrijzing moeten wij stevige keuzes maken om leefbaarheid, Via Belgica economie en voorzieningen te versterken en af De Romeinse heirbaan ‘Via Belgica’ van Keulen naar te stemmen op nieuwe wensen. Zo willen wij in Boulogne sur Mer doorkruist Parkstad Limburg van Parkstad-centrum realiseren dat er meer woningen, oost naar west en staat model voor een culturele as. meer variatie en hoogstedelijke voorzieningen Dat betekent dat cultuurhistorische attracties zoals worden getroffen om het centrum ook in de het Thermenmuseum, Archeologisch Landschapspark avonduren aantrekkelijk te houden. Jongere in Voerendaal en het Romeinse straatdorp in bewoners zullen enthousiast zijn om naar de stad te Rimburg als toeristische trekker fungeren om trekken, waardoor meteen een levendiger stadshart de Romeinse geschiedenis, in samenhang met ontstaat. buitenlandse onderdelen, te beleven.

10 Tot slot

De vijf topprioriteiten uit de strategische agenda als gevolg van de demografische ontwikkeling. van Parkstad Limburg zien we terug in deze Deze opgave onderscheidt ons van andere regio’s Intergemeentelijke Structuurvisie Parkstad Limburg in Nederland. En die demografische ontwikkeling 2030. Daarin geven wij ruimtelijke spelregels mee, moeten wij accepteren, maar wij leggen ons er niet waar wij ons, met het oog op het ontwikkelen van bij neer. We anticiperen nu en pakken de opgave ruimtelijke kwaliteit, aan moeten houden. Het zijn integraal aan,waarbij wij investeren in een duurzame de uitgangspunten voor veranderingen in de ruimte. economische structuurversterking van de regio. Verder zien we in de visie dat de zeven gemeenten De Intergemeentelijke Structuurvisie Parkstad van Parkstad Limburg zich realiseren dat essentiële Limburg 2030 is een ruimtelijke ontwikkelingsvisie voorwaarden moeten worden geboden om tot een die recht doet aan een veranderende samenleving evenwichtige ontwikkeling van de landelijke en en die meegroeit met de tijd. Een visie die in stedelijke gebieden binnen Parkstad Limburg te gezamenlijkheid tot stand is gekomen. komen. Parkstad Limburg maakt samen ruimte voor Parkstad Limburg staat voor een enorme opgave de toekomst!

11 Colofon

Voor details en achtergronden verwijzen wij u naar het originele document: Intergemeentelijke Structuurvisie Parkstad Limburg ‘ruimte voor park & stad’.

Postadres: Postbus 00 6400 AE HEERLEN Bezoekadres: CBS-weg 641 EZ Heerlen Telefoon: 045 - 570 01 3 E-mail: [email protected]

Maart 00

1