Jongerenmonitor Parkstad Limburg Resultaten 2012
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Jongerenmonitor Parkstad Limburg Resultaten 2012 JONGERENMONITOR PARKSTAD LIMBURG 2012 Gemeente Heerlen Bureau Onderzoek & Statistiek Gemeente Heerlen Heerlen, juli 2012 Telefoon: 045 5604747 E-mail: o&[email protected] Internet: www.parkstadmonitor.nl Gegevens mogen worden overgenomen, mits met bronvermelding. Verveelvoudiging voor eigen of intern gebruik is toegestaan. INHOUDSOPGAVE INLEIDING 1 LEESWIJZER 2 SAMENVATTING 3 1. DEMOGRAFISCHE KENMERKEN JONGEREN IN PARKSTAD 7 1.1 Aantal jongeren 0-26 jaar 7 1.2 Eenoudergezinnen 8 1.3 Tienermoeders 9 2. JONGERENVOORZIENINGEN 11 2.1 Jongerenvoorzieningen in eigen woonplaats 11 2.2 Jongerenvoorzieningen in eigen buurt 12 2.3 Inspraak 13 3. INFORMATIEVOORZIENING ZORG EN WELZIJN 15 3.1 Bekendheid met het Centrum voor Jeugd en Gezin 15 3.2 Beschikbaarheid informatie en bekendheid met instellingen voor hulp/advies 16 3.3 Hulpvraag op gebied van school/studie, werk, gezondheid en privé-omstandigheden 17 4. VRIJE TIJDSBESTEDING 19 4.1 Sporten 19 4.2 Lidmaatschap sportvereniging 20 4.3 Lidmaatschap andere vereniging 21 4.4 Schoolzwemmen 23 5. VEILIGHEID 25 5.1 Subjectieve veiligheid 25 5.2 Jeugdige verdachten 27 5.2 Jeugdcriminaliteit: Halt-verwijzingen 29 6. GEZONDHEID 31 6.1 Ervaren gezondheid 31 6.2 (ernstig) Overgewicht 32 6.3 Alcoholgebruik 33 6.4 Rookgedrag 34 6.5 Softdrugsgebruik 35 6.6 Bewegen 36 6.7 Geïndiceerde jeugdzorg 37 7. ONDERWIJS EN WERK 39 7.1 Betaald werk 39 7.2 Jeugdwerkloosheid 40 7.3 Schoolverzuim 41 7.4 Schooluitval: Voortijdig schoolverlaters 42 7.5 Speciaal onderwijs 43 8. VRIJWILLIGERSWERK 45 8.1 Huidig en toekomstig vrijwilligerswerk 45 8.2 Soort vrijwilligerswerk 46 9. MENING JONGEREN OVER ANDERE ONDERWERPEN 47 9.1 Toekomstplannen wonen, werken en studeren 47 9.2 Baanverwachting en verhuisgeneigdheid 48 REFERENTIES 51 BIJLAGE 1: ONDERZOEKSVERANTWOORDING I 1 INLEIDING In het beleid van de gemeenten in Parkstad Limburg bestaat veel aandacht voor jongeren. Niet alleen in het reguliere jeugd- en jongerenbeleid maar ook op andere beleidsterreinen zoals veiligheid en sport wordt sterk ingezet op jongeren. De Parkstad-gemeenten werken samen in de jeugdketen van Parkstad Limburg en hebben samen een Jeugdagenda Parkstad 2012-2015 opgesteld: ‘Samenwerken voor de jeugd, zo doen we dat in Parkstad.’ Bij het ontwikkelen van een adequaat jongerenbeleid is het een noodzakelijke voorwaarde om te beschikken over toegesneden informatie over deze doelgroep. Dit rapport voorziet hierin. Het geeft inzicht in feiten, opvattingen, meningen en gedragingen van jongeren m.b.t. een groot aantal zaken die hen aangaan. De informatie in deze rapportage bevat een mix van zowel objectieve (m.n. registraties) als subjectieve (beleving) gegevens. De objectieve gegevens zijn afkomstig uit diverse bronnen, zoals de gemeentelijke basisadministratie (GBA), CBS, bureau Jeugdzorg, Politie-Zuid, en bureau Voortijdig Schoolverlaten. De subjectieve informatie komt voort uit een omvangrijk digitaal survey-onderzoek dat in februari 2012 onder een aselecte (gestratificeerde) steekproef gehouden is onder 12 t/m 26 jarigen in de acht gemeenten van Parkstad Limburg. De onderwerpen die in het onderhavige rapport aan bod komen zijn in overleg met professionals van diverse beleidsafdelingen (o.a. Onderwijs, Veiligheid, Welzijn, Buurtgericht werken, Jeugd, Sport en Maatschappelijke opvang) tot stand gekomen. Door de beleidsafdelingen zoveel mogelijk te betrekken bij de keuze en afbakening van de onderwerpen hoopten we te bereiken dat de praktische toepasbaarheid verhoogd werd. De kloof tussen ‘onderzoek’ en ‘beleid’ zou hiermee kleiner moeten worden. Het huidige onderzoek kan beschouwd worden als een nulmeting op Parkstad-niveau. Door dit onderzoek frequent op hetzelfde tijdstip en in dezelfde vorm uit te voeren, kunnen in de toekomst trends en ontwikkelingen gemonitord worden. Het monitoren heeft tot doel inzicht te verschaffen in maatschappe- lijke trends en gevolgen voor de jeugd, in kansen voor en problemen van en met jongeren. Tevens kunnen effecten van het overheidsbeleid en interventiepraktijken die gericht zijn op jeugdigen in kaart gebracht en geëvalueerd worden. Het onderzoek is uitgevoerd door bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Heerlen in opdracht van de afzonderlijke gemeenten in Parkstad Limburg (veelal de afdelingen Welzijn). In de digitale vragenlijst is aan de jongeren een breed scala van thema’s voorgelegd, namelijk jongerenvoorzieningen, informatievoorziening zorg en welzijn, vrije tijdsbesteding, veiligheidsbeleving, onderwijs en werk, vrijwilligerswerk en toekomstplannen (werk en wonen). In onderhavig eindrapport wordt in de vorm van grafieken, tabellen en commentaren summier weergegeven hoe de jongeren in Parkstad Limburg op de vragen met betrekking tot deze thema’s gereageerd hebben. Daarbij worden de uitkomsten in een aantal gevallen (daar waar plausibel) niet alleen voor de 8 afzonderlijke gemeenten gepresenteerd, maar ook voor de afzonderlijke stadsdelen van de gemeenten. 2 LEESWIJZER Hieronder worden enkele punten toegelicht die van belang zijn bij het lezen en interpreteren van de onderzoeksuitkomsten die in dit rapport gepresenteerd zijn. Voor onderzoekstechnische achtergrondinformatie wordt verwezen naar de onderzoeksverantwoording die als bijlage bij dit rapport is opgenomen. Algemeen Een groot gedeelte van de in deze rapportage beschreven onderzoeksresultaten zijn gebaseerd op enquêteonderzoek waarin de jongeren over uiteenlopende onderwerpen zijn bevraagd. Waar het om het gedrag van jongeren gaat, dient men te beseffen dat het om gerapporteerd gedrag gaat. Met gerapporteerd gedrag wordt het gedrag bedoeld zoals opgegeven door de jongeren zelf. Dit gerappor- teerde gedrag hoeft niet overeen te komen met het feitelijke gedrag. Met name wanneer het maatschap- pelijke “gevoelige“ onderwerpen als leefstijl (roken, alcoholgebruik, gokken) of vandalisme betreft, is het een bekend verschijnsel dat enquête-deelnemers sociaal wenselijk antwoorden. Hiervan dient men zich in die gevallen bewust te zijn bij het interpreteren van de onderzoeksuitkomsten. Deze vertekening door sociaal wenselijk antwoorden is echter alleen bij de nulmeting (2012) een “probleem” omdat men niet weet hoe groot deze is; bij vervolgmetingen (en ook bij vergelijkingen met andere gebieden) kan de factor echter als een constante beschouwd worden, waardoor dan gemeten verschillen duiden op werkelijke verschillen. Bovendien bestaat de mogelijkheid om de subjectieve enquête-uitkomsten af te zetten tegen overeenkomstige objectieve gegevens uit registratiebronnen van bijvoorbeeld overheidsor- ganisaties en maatschappelijke instellingen. Op die manier kan getoetst worden in hoeverre de maatschappelijke realiteit zoals vastgelegd in registraties overeenkomt met het gerapporteerde gedrag van de jongeren. Deze matching van subjectieve en objectieve informatie valt echter buiten het kader van dit rapport. Bij een groot aantal thema’s worden, indien beschikbaar, referentiecijfers gebruikt (regionaal, provinciaal en/of landelijk). Opbouw rapport Dit rapport is als volgt opgebouwd: - Objectieve cijfers worden weergegeven in: hoofdstuk 1 (demografische kenmerken van jongeren in Parkstad Limburg), hoofdstuk 5 (Halt-verwijzingen, jeugdige verdachten), hoofdstuk 6 (geïndiceerde jeugdzorg) en hoofdstuk 7 (jeugdwerkloosheid, schoolverzuim, schooluitval en speciaal onderwijs). - Subjectieve cijfers worden weergegeven in: hoofdstuk 2 (jongerenvoorzieningen), hoofdstuk 3 (informatievoorziening zorg en welzijn), hoofdstuk 4 (vrije tijdsbesteding), hoofdstuk 5 (subjectieve veiligheid), hoofdstuk 6 (GGD-cijfers over gezondheid), hoofdstuk 7 (betaald werk), hoofdstuk 8 (vrijwilligerswerk) en hoofdstuk 9 (mening van jongeren over andere onderwerpen). In deze hoofdstukken worden de thema’s uit het Jongerenonderzoek in de volgorde van de vragenlijst inhoudelijk behandeld. Daarbij worden de uitkomsten gepresenteerd in de vorm van grafieken, tabellen en aanvullende commentaren. Afhankelijk van de inhoudelijke relevantie worden de uitkom- sten al dan niet uitgesplitst naar de afzonderlijke stadsdelen. Als bijlage is een onderzoeksverantwoording (bijlage 1) toegevoegd. In de onderzoeksverantwoording wordt nadere informatie gegeven over onderzoekstechnische zaken als onderzoeksmethode, respons, representativiteit, en betrouwbaarheid en nauwkeurigheid. 3 SAMENVATTING In het onderhavige rapport wordt verslag gedaan van een grootschalig onderzoek onder jongeren in de leeftijd van 12 t/m 26 jaar in Parkstad Limburg. In concreto gaat het hierbij om de beleving van hun buurt en omgeving en hun gedrag (zoals onderwijsdeelname, verhuisintentie, sporten). Deze aspecten zijn in kaart gebracht middels zowel subjectieve cijfers uit survey-onderzoek als objectieve cijfers (registraties, afkomstig uit diverse bronnen). Het survey-onderzoek betreft een nulmeting en is verricht onder ca. 15.000 jongeren in Parkstad Limburg. Bijna 3.700 jongeren hebben aan het onderzoek geparticipeerd, hetgeen een respons van 25% oplevert. Op basis van de achtergrondkenmerken leeftijd, geslacht en stadsdeel/kern kan geconcludeerd worden dat de resultaten voldoende representatief zijn voor de jongeren van 12 t/m 26 jaar. Demografie In Parkstad Limburg behoort in 2012 16% van de bevolking tot de 12 t/m 26 jarigen. In Heerlen is dit aandeel met 17% iets groter. Hiermee wijkt het nauwelijks af van het landelijke gemiddelde (18%). Het aandeel eenoudergezinnen bedraagt in Parkstad Limburg in 2011 7,6%. Heerlen heeft met 8,2% relatief het hoogste aandeel eenoudergezinnen. Ten opzichte