Parkstad Limburg Bijlage Bij Stedebouw & Ruimtelijke Ordening 2005/3 Colofon
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Parkstad Limburg Bijlage bij Stedebouw & Ruimtelijke Ordening 2005/3 Colofon Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het Vitruvianum, Centrum voor Architectuur in de Euregio Maas-Rijn te Heerlen en verschijnt als supplement bij S&RO 3/2005. De publicatie vormt Parkstad Limburg de afsluiting van de manifestatie ’Ontwerpen aan Parkstad Limburg’, georganiseerd door het Redactioneel Vitruvianum, Centrum voor Architectuur in de Euregio Maas-Rijn in samenwerking met het Nirov, die naast het injecteren van inspirerende voorbeel- den, inzichten, plannen en gedachten, als doel had een eye-opener en inspiratiebron te zijn voor de ver- dere ontwikkelingen in deze regio en het op te stel- len regionaal structuurplan. Zie voor nadere informatie en de deelnemers aan de manifestatie: www.oapl.org, www.vitruvianum.nl bijlage bij Stedebouw & Ruimtelijke Ordening – 2005/3 Uitgever inhoudsopgave Nirov – Den Haag Redactie Andrea Croé, Vitruvianum Paul Peters, Vitruvianum Anne Luijten, Fieldtrip 3 Parkstad Limburg | Denise Vrolijk, Nirov/eindredacteur S&RO Redactioneel Denise Vrolijk en Andrea Croé Grafische vormgeving 4 Verlaten idylle? | L5 concept design management Rotterdam Parkstad Limburg, de voormalige mijnregio in Zuid Limburg, is een De bestuurlijke eenheid van Parkstad Limburg wordt door iedere Denise Vrolijk Cor Wagenaar ruimtelijke lappendeken. Een stedelijk gebied met veel verschillende gemeente echter nog anders uitgelegd. Vooralsnog is de gezamen- en Andrea Croé Druk Respectievelijk eindredacteur 8 Kwalitatieve herontwikkeling | Grafisch Bedrijf Tuijtel kernen gescheiden door een netwerk van groene ruimtes en voor- lijke identiteit niet meer dan een optelsom van zeven individuele S&RO en hoofd Vitruvianum, Centrum voor Architectuur in de Bernd Borghoff Hardinxveld-Giessendam Stadsranden als drager van nieuwe identiteit malige industriecomplexen die tot woonwijk of bedrijventerrein zijn visies, daadkracht lijkt veelal te ontbreken. In dit supplement bij Euregio Maas-Rijn getransformeerd. Van de oude mijnbouw die de regio haar betekenis S&RO 3/2005 staat het spanningsveld tussen de wens naar bestuur- [email protected] 10 Heroriëntatie en ruimtelijke kwaliteit | Aan deze uitgave is uiterste zorg besteed: voor onvolledige [email protected] Naar een logische regionale infrastructuur Wim van den Bergh of onjuiste informatie aanvaarden auteur(s), redactie en gaf is tegenwoordig nog maar weinig terug te vinden. Zeven jaar lijke eenheid, gezamenlijke identiteit en de dagelijkse werkelijkheid uitgever geen aansprakelijkheid. Bij de keuze van het beeld- materiaal is zoveel mogelijk getracht de daarop berustende geleden hebben Heerlen en omliggende gemeenten (Brunssum, centraal. Cor Wagenaar laat zien welke kwaliteiten het zuidoostelijk 14 Zacharia's visioen | auteurs- en publiciteitsrechten te honoreren, de bron te vermelden en de bij de uitgever bekend zijnde rechthebben- Kerkrade, Landgraaf, Onderbanken, Simpelveld en Voerendaal) de deel van Limburg kent en hoe de vitaliteit uit de tijden van de mijn- Vormgeven aan een nieuw soort stedelijkheid Klaas Kerkstra den te informeren. Voor verbetering en onjuistheden houdt krachten gebundeld om de regio op termijn te voorzien van een bouw ten onder dreigt te gaan. Wim van den Bergh stelt dat ver- de redactie zich aanbevolen. 17 Inspiratie voor regionale identiteit | nieuwe identiteit. Het postindustriële imago van werkloosheid en keerskundige maatregelen in Parkstad Limburg vooral op het lokale Ontwerpen aan Parkstad Limburg Andrea Croé fotografie omslag drugoverlast moest plaatsmaken voor een positieve benadering. schaalniveau hebben geleid tot een grote mate van desoriëntatie. Muzikant van harmonie orkest Door gebruik te maken van de aanwezige kwaliteiten, door Parkstad Bernd Borghoff ziet de stadsranden, de restruimtes tussen de afzon- 24 Wensbeelden en dagelijkse realiteit | in Zuid Limburg, Interviews met drie professionals uit de praktijk Anne Luijten Hollandse Hoogte/Marcel van den Bergh Limburg ook echt te positioneren en organiseren als één stad. derlijke kernen in Parkstad Limburg, als hét aanknopingspunt om de ruimtelijke lappendeken van een gezamenlijke identiteit te voorzien. 28 Out of the box | Betrokkenen bij de manifestatie ‘Ontwerpen aan Parkstad Limburg’: Een lastige opgave in een gebied dat door vergrijzing en de uittocht En volgens Klaas Kerkstra zouden we een voorbeeld moeten nemen KAN-voorzitter Jaap Modder over toekomststrategieën voor Parkstad Limburg Anne Luijten Externe adviseurs: Cor Wagenaar (architectuurhistoricus, Rotterdam), Jan Houwen (provincie Limburg), Ton van van hoogopgeleide jongeren te maken heeft met een snel afnemend aan de oude stad Jeruzalem, om het marketingconcept Parkstad ook Mastrigt (stadsbouwmeester Heerlen), Martin van den Borst (bureau Ruimte en Vorm, Eindhoven), Bernd Borghoff bevolkingsaantal. Parkstad Limburg is daarmee de eerste regio in daadwerkelijk uit te werken tot een nieuw soort stedelijkheid. (Architekturfabrik, Aken), Niek Bisscheroux (Architect, Nederland die behoefte heeft aan een nieuw scenario voor de ruim- Tot een stad met de kwaliteiten van een park. De thema’s mobiliteit, Maastricht), Marinke Steenhuis (architectuurhistoricus), John van Veelen (Taken Landschapsplanning, Roermond), telijke ontwikkeling. Een scenario dat weet om te gaan met krimp. infrastructuur, stadsranden (-poorten) en krimp staan centraal bij Ron Stapel (toenmalig hoofd sector leefomgeving, Parkstad Limburg,), Michiel Sluijsmans (toenmalig projectleider Voortbouwen op bestaande kwaliteiten stelt de planners, ontwer- de (ontwerp)oplossingen die vijfenvijftig studenten van tien hoge- woonmilieus, Parkstad Limburg). pers en bestuurders voor een complexe opgave: die kwaliteiten zijn scholen hebben bedacht. Klankbordgroep: Dieudonné Akkermans (toenmalig wethou- der gemeente Brunssum), Frans Hol (wethouder gemeente tegelijkertijd de sterkte én zwakte van de regio. Zo kent de historisch Heerlen), Frans Krasovec (wethouder gemeente Kerkrade), Elly Fransen-Muijtjens (wethouder gemeente Voerendaal), gegroeide nederzettingenstructuur geen heldere ruimtelijke op- Naast alle plannenmakerij en analyses van aanwezige kwaliteiten R. Palmen (wethouder gemeente Simpelveld), H. Ubachs bouw. En dreigen de overgangen tussen stad en land dicht te slibben biedt dit supplement ook ruimte aan de geluiden vanuit de praktijk. Wonen (wethouder gemeente Onderbanken), Wiel Heinrichs (wet- houder gemeente Landgraaf), Eduard Prickartz (wethouder met bebouwing. Bovendien: hoe ontwerp je een gezamenlijke identi- Anne Luijten sprak met Dieudonné Akkermans (voormalig lid Industrie stadsontwikkeling Heerlen), Hans Laudy (woningcorporatie Toekomstige industrie Weller, Heerlen), Jacques Vincken (woningcorporatie Hestia teit voor een krimpende regio en wat betekent dit voor de (aanleg Dagelijks Bestuur Parkstad Limburg), Kees Werkhoven (afdelings- Water Groep, Landgraaf), Ron Stapel (hoofd sector Leefomgeving Parkstad Parkstad Limburg), Tjibbe van der Valk (beleidsmedewerker van nieuwe) infrastructuur? Breidt het stedelijk gebied verder uit tot hoofd stadsontwikkeling en projectleider regionaal structuurplan) en Regio, Parkstad Limburg), Michiel Sluijsmans (toenmalig Bos/natuur projectleider woonmilieus, Parkstad Limburg), René Seijben een amorf stadslandschap en gaat dit ten koste van het groen? Hans Laudy (voorzitter van het Regionaal Orgaan Woningcorporaties) (projectleider Euregio, Parkstad Limburg), Jan Houwen Wonen buiten Parkstad (beleidsmedewerker Ruimtelijk Beleid, Provincie Limburg), Of moeten er grenzen aan de groei worden gesteld? En hoe ontwik- over hun beeld van Parkstad Limburg. Jaap Modder, voorzitter van Lambert Tijssen (medewerker Ruimtelijk Beleid, Provincie Werken Limburg), Ton van Mastrigt (stadsbouwmeester Heerlen), kelt de regio zich op sociaal en economisch gebied? Sinds de sluiting het regionale samenwerkingsverband in de KAN-regio, tenslotte Autoweg Kees Werkhoven (afdelingshoofd stedelijke ontwikkeling Heerlen) van de mijnen, zo’n veertig jaar geleden, is de economische basis geeft enkele aanbevelingen voor de organisatie van het proces dat Ontsluitingswegen Stadsautoweg onder dit gedeelte van Zuid Limburg weggevallen, een nieuwe basis moet leiden tot samenwerking op het hogere schaalniveau. Zodat Spoor is nog niet gevonden. Daardoor blijft Parkstad Limburg achter bij Parkstad Limburg als nieuwe stad, als regio, daadwerkelijk op de Rijksgrens Rivieren/beken omliggende gebieden. Wil Parkstad Limburg zich als regio profileren, kaart gezet kan worden. Om dat voor elkaar te krijgen zijn visionaire Parkstadgrenzen dan moeten er nog belangrijke ruimtelijke, sociale, economische en leiders nodig, mensen die de ontwikkeling van de regio ook daadwer- bestuurlijke keuzes gemaakt worden. kelijk op het schaalniveau van de regio tot stand kunnen brengen. | Van oudsher kent Parkstad Limburg een grote mate van vitaliteit en welvaart. De mijnbouw Wisseling van de ploeg bij 1 die inmiddels compleet uit het streekbeeld is verdwenen was hier verantwoordelijk voor. Staatsmijn Hendrik te Brunssum Die vitaliteit dreigt nu ten onder te gaan. De regio heeft te maken met steeds hogere Foto: Cas Oorthuys Nederlands Fotomuseum, werkloosheidscijfers, leegloop van dorpen en steden en een strikte scheiding tussen rood Rotterdam en groen. Cor Wagenaar legt uit hoe dit proces in zijn werk is gegaan en hoe de bestuurlijke en landschappelijke barrières die zich door de jaren heen hebben gevormd opgeheven kunnen worden. Bestuurlijke daadkracht is hierbij van groot belang. Verlaten idylle?