NR (34) 2/2017 Partnerem Publikacji Jest IASK Publikację Wspiera Zakład Ubezpieczeń Społecznych

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA LUDZI W RÓŻNYM WIEKU

NR (34) 2/2017 Partnerem publikacji jest IASK Publikację wspiera Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Nr (35) 3/2017 ISSN 2299-744X ISBN 978-83-947731-2-0 arlrw.usz.edu.pl

Uniwersytet Szczeciński ADRES REDAKCJI: Al. Piastów 40b 71-065 Szczecin Zespół redakcyjny: Redaktor naczelna i redakcja naukowa: dr hab. Danuta Umiastowska, prof. US [email protected] tel. (91) 444 27 60 Sekretarz Redakcji: Milena Schefs [email protected] Współpraca - recenzenci: prof. dr hab. Leonard Nowak; dr hab. Ryszard Asienkiewicz, prof. UZ; dr hab. Małgorzata Bronikowska, prof. AWF; dr hab. Krystyna Górniak, prof. AWF; dr hab. Jan Konarski, prof. AWF; dr hab. Mariusz Lipowski, prof. AWFiS; dr hab. Tomasz Lisicki, prof. UZ; dr hab. Maria Nowak; dr hab. Tadeusz Rynkiewicz, prof. UW-M; dr hab. Marek Sawczuk, prof. US; dr hab. Wojciech Wiesner, prof. AWF; dr hab. Anna Zwierzchowska, prof. AWF; dr Robert Nowak; dr Piotr Zarzycki Korekta: Danuta Sepuco Redakcja techniczna: Natalia Mirowska Opracowanie graficzne, DTP:Maciej Umiastowski Wydawca: Agencja Wydawnicza koncertowo.pl Mieczysław Podsiadło [email protected] SPIS TREŚCI

TEORETYCZNE ASPEKTY AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ Arkadiusz Kaźmierczak Hierarchia wartości łódzkich gimnazjalistów aktywnych i nieaktywnych sportowo...... 5 Marta Kisiel Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej w gospodarstwach agroturystycznych północnej części województwa lubuskiego...... 15

FIZJOLOGICZNO-ZDROWOTNE PODSTAWY AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ Marta Choptiany Symetria i asymetria wzroku, słuchu i powonienia wśród młodzieży szkolnej w wieku 10-12 lat...... 23

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA DZIECI I MŁODZIEŻY Anna Maszorek-Szymala, Martin Dankowski Aktywność ruchowa w czasie wolnym uczniów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Łodzi...... 29 Marta Witek-Chabińska, Lukas Jakubec, Radim Zatka, Adam Simonek, Dorota Groffik Aktywność fizyczna młodzieży 16-letniej a ich samopoczucie...... 39 Danuta Zwolińska, Artur Krawiec Asymetria postawy ciała w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej oraz aktywność fizyczna u dzieci raciborskich w wieku 6-9 lat...... 49

TEORETYCZNE ASPKETY ASPKETY TEORETYCZNE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ Marta Kisiel Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej w gospodarstwach agroturystycznych północnej części województwa lubuskiego

Słowa kluczowe: rekreacja ruchowa, agroturystyka, województwo lubuskie.

Wstęp

Pomysł wyjazdu mieszkańców miasta na wieś od dawna cieszył się dużym zainteresowaniem. Świeże wiejskie powietrze było zbawienne dla osób chcących podreperować swoje wątłe zdrowie. Dzieci szlachciców w gospodarstwach wiejskich uczyły się czegoś o życiu i pracy w polu. Poeci i artyści szukali natchnienia i weny twórczej na łonie natury. W ostatnich czasach „wczasy pod gruszą”, szumnie nazywane agroturystyką, stały się coraz częściej wybieraną formą spędzania czasu wolnego, przede wszystkim dlatego, że dają możliwość łączenia różnych form aktywności fizycznej z ob- cowaniem ze środowiskiem przyrodniczym, z dala od miejskiego gwaru, zgiełku i hałasu. Wiele miejscowości, szczególnie w rejonach turystycznych, oferuje wczasy agroturystyczne, stąd każdy może mieć sposobność pokosztowania odrobiny „swojskiej egzotyki”. Mówiąc o agroturystyce należałoby najpierw wyjaśnić, co to pojęcie oznacza. Zgodnie z definicją zaproponowaną przez Drzewieckiego [1] agroturystyka jest for- mą wypoczynku realizowaną w gospodarstwach wiejskich, które prowadzą działal- ność rolniczą. Z kolei zgodnie z wytycznymi krajów Unii Europejskiej jest uważana za jedną z dziedzin rolnictwa [2].

15 Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku, nr (35) 3/2017

Parzych [3] wylicza wiele korzyści płynących z agroturystyki. Do najważniej- szych z nich należą: – możliwość wykorzystania wolnych środków materialnych i niematerialnych, – zwiększenie przychodu w gospodarstwie, – stworzenie nowych miejsc pracy, – usprawnienie infrastruktury wiejskiej, – pozytywny wpływ na integrowanie się społeczności wiejskiej, – utrzymanie dziedzictwa kulturowego wsi, na zmianę jej wizerunku oraz na kontakt z innymi wzorcami kulturowymi. Turyści odwiedzający gospodarstwa agroturystyczne mogą liczyć z jednej strony na aktywny wypoczynek, a z drugiej strony mają kontakt z codziennym ży- ciem w gospodarstwie i na wsi, często zupełnie odmiennym od tego, do którego jesteśmy przyzwyczajeni (Ryc. 1).

Obcowanie z naturą

Udział Daleko w prostych pracach od miejskiego gospodarczych gwaru

Poznanie Cisza życia na wsi

Poznanie Zmiana otoczenia tradycyjnego rzemiosła

Rycina 1. Zalety gospodarstwa agroturystycznego Źródło: opracowanie własne.

Celem pracy jest przedstawienie możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej w gospodarstwach agroturystycznych województwa lubuskiego. W ich najbliższym otoczeniu istnieje duże bogactwo krajobrazów przyrodniczych oraz różnorodność ukształtowania terenu, co sprzyja aktywnemu spędzaniu czasu wolnego na tych terenach.

16 Marta Kisiel – Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej...

Materiał i metody

Województwo lubuskie jest obszarem mocno zalesionym, poprzetykanym rzekami i jeziorami oraz z wieloma atrakcyjnymi przyrodniczo terenami objętymi ochroną prawną, stąd jest bardzo atrakcyjne dla turystów. Najczęściej odwiedza- nymi miejscami są na południowym zachodzie Pojezierze Sławskie i na północy Pojezierze Lubuskie. Agroturystyka jest coraz częściej wybieraną formą spędzania czasu wolnego, ale województwo lubuskie nie posiada dobrze rozwiniętej bazy tego rodzaju obiektów [4]. Zgodnie z opracowaniem Czapor i Sasa [5] w 2007 roku w województwie lubuskim funkcjonowały 164 gospodarstwa agroturystyczne, oferujące 1615 miejsc noclegowych. Obecnie, według danych Lubuskiego Stowa- rzyszenia Gospodarstw Agroturystycznych jest ich około 120.

DOM NAD VILLA STARE DANKÓW BRZEGIEM JEZIORA OSIECZNO

DRAWACLUB WZGÓRZE BZÓW

SUCHOWER AGRO

NAD RZECZKĄ GRECZYCHÓWKA

AMUREK DOLATÓWKA

Rycina 2. Rozmieszczenie wybranych gospodarstw agroturystycznych województwa lubuskiego Źródło: opracowanie własne.

Przedstawienie wszystkich gospodarstw agroturystycznych znajdujących się na obszarze województwa lubuskiego byłoby trudne do wykonania. Stąd ich

17 Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku, nr (35) 3/2017 wybór podyktowany był lokalizacją w czterech powiatach (strzelecko-drezde- neckiego, gorzowskiego, sulęcińskiego i międzyrzeckiego) w północnej części województwa. Starano się również, aby gminy danego powiatu reprezentowane były tylko przez jedno gospodarstwo. Kolejną determinantą był zakres dostęp- nych informacji, obejmujący: liczbę miejsc noclegowych, propozycje aktywne- go spędzania czasu wolnego oraz wykaz atrakcji związanych z codziennym ży- ciem na wsi. W pracy przedstawiono 10 wybranych gospodarstw agroturystycznych. Są one zróżnicowane przede wszystkim pod względem położenia (w pobliżu lasu, jeziora, rzek, pól uprawnych) oraz atrakcji przygotowanych dla turystów (np. ko- szenie zboża kosą, młócenie zboża, dojenie krów i kóz, produkcja masła i serów, robienie sieci wędkarskich itp.).

Wyniki

Gospodarstwo agroturystyczne Villa Stare Osieczno (gmina Dobiegniew) położone jest w otulinie Drawieńskiego Parku Narodowego, na terenie bogatym w lasy i jeziora o czystej wodzie. W swej ofercie posiada 12 miejsc noclegowych. Osoby preferujące aktywny sposób spędzania czasu wolnego mają możliwość skorzystania z form turystyki pieszej i rowerowej, a także z nordic walking, spływów kajakowych, wędkarstwa i jesiennego grzybobrania [6]. Gospodarstwo agroturystyczne Danków (gmina Strzelce Krajeńskie) położo- ne jest w malowniczej okolicy nad dwoma Jeziorami: Dankowskim (Wielgim) i Ki- nołęka (Dankowskim Małym). Oferta noclegowa przygotowana jest dla 10 osób. Przyjezdni bez problemu mogą uprawiać turystykę rowerową, pieszą i wędkar- stwo, a w głuszy leśnej przyjemnie spędzać czas na grzybobraniu [7]. Gospodarstwo agroturystyczne Drawaclub (wieś Przeborowo, gmina Drez- denko) leży na skraju Puszczy Drawskiej, wśród lasów i jezior o łącznej powierzchni 750 ha. Spośród wszystkich omawianych gospodarstw na terenie Drawaclub znajduje się najwięcej miejsc noclegowych, w liczbie 20. Również formy spędzania czasu wolnego charakteryzują się tutaj największą różnorodnością – począwszy od turystyki pieszej, rowerowej i konnej, przez spływy kajakowe rzeką Drawą, a kończąc na wędkarstwie i grzybobraniu [8]. Gospodarstwo agroturystyczne Suchower Agro (gmina Stare Kurowo) po- łożone jest na skraju Puszczy Drawskiej, wewnątrz ogromnego kompleksu leśne- go. Posiada 8 miejsc noclegowych. Spośród różnych form turystyki gospodarstwo oferuje uczestnictwo w rajdach pieszych i rowerowych oraz spływach kajakowych, a także w wędkarstwie i grzybobraniu [9]. Gospodarstwo agroturystyczne Dom nad brzegiem jeziora (gmina Kłodawa) znajduje się nad brzegiem Jeziora Kłodawskiego, mającego czystą wodę. Oferta

18 Marta Kisiel – Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej... noclegowa przygotowana jest dla 16 osób. Wody jeziora sprzyjają organizowaniu spływów kajakowych oraz wędkarstwu, a pobliskie lasy – wycieczkom pieszym, ro- werowym i grzybobraniu [10]. Gospodarstwo agroturystyczne Wzgórze Bzów (wieś Świerkocin, gmina Wit- nica) znajduje się na trasie polsko-niemieckiego szlaku konnego, w pobliżu Parku Narodowego Ujście Warty. Posiada 20 miejsc noclegowych. Pobliskie tereny są do- skonałym miejscem dla amatorów turystyki pieszej, rowerowej i konnej oraz nordic walking, a osoby preferujące mniej aktywne formy rekreacji mogą spędzić czas na wędkarstwie lub wybrać się na grzybobranie [11]. Gospodarstwo agroturystyczne Nad Rzeczką (wieś gminna Słońsk) położone jest w Ujściu Warty, niedaleko rozlewisk, na których można spotkać ponad sto ga- tunków rzadkich ptaków. Oferta noclegowa przygotowana jest dla 11 osób. Wybie- rając się na jedną z wielu tras pieszych, rowerowych lub nordic walking nie można zapomnieć o zabraniu ze sobą lornetki, dzięki której łatwiejsze będzie dostrzeżenie ciekawego przedstawiciela ze świata ptaków [12] Gospodarstwo agroturystyczne Amurek (wieś Świerczów, gmina Lubniewi- ce) leży wśród lasów sosnowych, a na swojej posesji posiada niewielkie jeziorko i dwa stawy rybne. Oferta noclegowa przygotowana jest dla 12 osób. Osoby pre- ferujące aktywny sposób spędzania czasu wolnego mają możliwość skorzystania z form turystyki pieszej i rowerowej, a także z wędkarstwa i jesiennego grzybobrania [13]. Gospodarstwo agroturystyczne Dolatówka (gmina Bledzew) położone jest przy Zalewie Bledzewskim, niedaleko czynnej, zabytkowej elektrowni wodnej z 1911 roku. Jest to najmniejsze z omawianych gospodarstw, bo posiada tylko 6 miejsc noclegowych. Pobliskie lasy sprzyjają uprawianiu turystyki pieszej, rowerowej i grzybobraniu, a wody Zalewu – spływom kajakowym i wędkarstwu [14]. Gospodarstwo agroturystyczne Greczychówka (wieś Nowy Dwór, gmina Skwierczyna) znajduje się wśród lasów Puszczy Noteckiej, nad rzeką Wartą, z dala od innych gospodarstw. Oferta noclegowa przygotowana jest dla 8 osób. Dla aktywnych przygotowane są wycieczki piesze, rowerowe i spływy kajakowe, a mniej aktywni mogą odpocząć podczas łowienia ryb i grzybobrania [15]. W większości badanych gospodarstw agroturystycznych istnieje szeroki wachlarz możliwości realizowania wielu form rekreacji ruchowej (Ryc. 3), nieza- leżnie od wieku, kondycji fizycznej, czy pory roku. Wśród najczęściej oferowa- nych propozycji znajduje się turystyka rowerowa, proponowana przez wszyst- kie dziesięć gospodarstw agroturystycznych. Na kolejnych miejscach są spływy kajakowe (6 gospodarstw) i turystyka piesza (5 gospodarstw). W związku z bo- gactwem terenów leśnych i obszarów wodnych (rzeka Drawa, liczne jeziora) bardzo powszechne, choć już dużo mniej aktywne, jest odpowiednio grzybobranie i wędkarstwo.

19 Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku, nr (35) 3/2017

12 10 10 9 9

8 6

4 3 2

0 turystyka turystyka turystyka nordic spływy wędkarstwo grzybobranie rowerowa piesza konna walking kajakowe

Rycina 3. Formy rekreacji ruchowej proponowane przez gospodarstwa agroturystyczne Źródło: opracowanie własne.

Gospodarstwami agroturystycznym o największych możliwościach aktywne- go spędzania czasu wolnego są Villa Stare Osieczno, niedysponujące końmi, Wzgó- rze Bzów w Świerkocinie, niemające w swej ofercie spływów kajakowych oraz Dra- waclub w Przeborowie, nieposiadające kijów do nordic walking. Niewiele gorzej prezentują się Suchower Agro w Starym Kurowie, Dolatówka w Bledzewie i Greczy- nówka w Nowym Dworze, które nie posiadają kijów do nordic walking i koni.

Podsumowanie

1. Na wszystkich badanych obszarach, istnieje możliwość realizowania wielu form rekreacji ruchowej. 2. Spośród form lądowych najczęściej proponowanymi są jazda na rowerze, wycieczki piesze i nordic walking. 3. Wśród form wodnych dominują spływy kajakowe i wędkarstwo. 4. Liczne atrakcje ruchowe są zróżnicowane w zależności od wieku, kondycji fizycznej i pory roku.

Piśmiennictwo

1. Drzewiecki M., Agroturystyka. Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, Bydgoszcz 1997 2. Dębniewska M., Tkaczuk M. Agroturystyka, koszty, ceny, efekty. Poltext, Warszawa 1997. 3. Parzych K., Funkcjonowanie agroturystyki w powiecie lęborskim. „Słupskie Prace Geogra- ficzne” 2010, nr 7. 4. Jagusiewicz A., Legienis H. Zasoby bazy noclegowej indywidualnego zakwaterowania w Polsce w 2007 roku, Praca wykonana na zlecenie Departamentu Turystyki w Minister- stwie Sportu i Turystyki, Warszawa 2007. 5. Czapor A., Sas P., Rolnictwo w województwie lubuskim, Urząd Marszałkowski Wojewódz- twa Lubuskiego, Zielona Góra 2015.

20 Marta Kisiel – Możliwości realizowania różnych form rekreacji ruchowej...

6. e-turysta.pl/villa-stare-osieczno-stare-osieczno-147299.html?idw=15857822-9t7 (data dostępu: 21.09.2017) 7. www.agrodankow.pl/index-1.html (data dostępu: 21.09.2017) 8. www.drawaclub.prv.pl/ (data dostępu: 21.09.2017) 9. www.suchoweragro.republika.pl (data dostępu: 21.09.2017) 10. agroturystyka.lodr.pl/?p=123 (data dostępu: 21.09.2017) 11. www.swierkocin12.pl/oferta.php (data dostępu: 21.09.2017) 12. www.wrotalubuskie.eu/PL/nocleg/szczegoly/439/113/Gospodarstwo_Agroturystycz- ne____Nad_Rzeczka/ (data dostępu: 21.09.2017) 13. www.wakacje.agro.pl/oferty/index.php?option=pokaz&oferta=1338 (data dostępu: 21.09.2017) 14. agroturystyka.lodr.pl/?p=70 (data dostępu: 21.09.2017) 15. www.greczychowka-nowy-dwor.noclegiw.pl/ (data dostępu: 21.09.2017)

POSSIBILITY TO PURSUE VARIOUS FORMS OF PHYSICAL RECREATION IN AGRITOURISM FARMS IN THE LUBUSKIE DISTRICT

Summary

Keywords: physical recreation, agritourism, Lubuskie district

In recent times, agritourism turns into increasingly popular form of leisure activities. It is possible mainly due to combination various forms of physical activity with experiencing the nature. And all these away from the hustle and bustle. The paper presents selected agritourism farms, out of all 170 located in the Lubuskie district. They vary primarily in terms of location (near the forest, lakes, rivers, farmlands), and attractions offered to tourists (eg. threshing, milking cows, production of butter etc.). Most of agritourism farms provide a wide range of opportunities for many forms of physical recreation - regardless of age, physical condition or season. Among the most com- monly offered forms of recreation are: hiking, biking, horseback riding and those water re- lated (kayaking, fishing).

Translated by Marta Kisiel