Willem Mengelberg En Zijn Tijd
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
106 September 2013 Willem MengelbergWillem zijntijden WM Max Bruch W Weerzien met de Chasa M Mengelberg gefilmd in Budapest Inhoud Van de redactie 1 Van het bestuur 1 Verslag ALV en brainstormsessie 3 Vooraankondiging ledenvergaderingen 5 Aarnout Coster In memoriam Otto Hamburg 6 Aarnout Coster Herinneringen aan Ab van Kapel 8 Rudolf Mengelberg Max Bruch 10 Concertrecensies Bruch 12 Willem Boissevain Weerzien met de Chasa 30 Eric Derom Mengelberg gefilmd in Budapest 32 Interview met Cornelis Dopper (1928) 35 Interview met Louis Zimmermann (1938) 37 Johan Maarsingh Een onbevredigend eerbetoon aan Haitink 41 Ronald de Vet Mengelbergs Philips-opnamen op Decca 42 Mengelberg in de provincie: Middelburg 44 Colofon Redactie Johan Maarsingh, Ronald de Vet Website www.willemmengelberg.nl Bestuur Voorzitter mr Frederik Heemskerk Vice-voorzitter dr Eveline A. Nikkels Secretaris Olga de Kort Penningmeester mr Jan C. Reinoud Lid dr Frits W. Zwart Eresecretaris mr A.A. Meurer Contributie Minimaal € 30 binnen Europa, € 35 daarbuiten. Gezinslid: € 10. Voor 1 april over te maken op rekening 155 802 t.n.v. Willem Mengelberg Vereniging, Amsterdam. IBAN: NL97INGB0000155802. BIC: INGBNL2A. Het lidmaatschap loopt gelijk met het kalenderjaar. Opzeggingen dienen schriftelijk voor 1 december door de secretaris te zijn ontvangen. Erelid Riccardo Chailly Van de redactie Om ons blad er wat aantrekkelijker en Onlangs zijn twee korte filmfragmen- wervender uit te laten zien, heeft WM van- ten van Mengelberg in Hongarije op inter- af nu een kaft in kleur. Tegelijkertijd is dit net geplaatst. Eric Derom, die ons als een nummer met een dubbele rouwrand: eerste op het belangrijkste fragment atten- In de afgelopen maanden zijn ons twee deerde, schreef een toelichting. leden van het eerste uur ontvallen, die bei- U vindt twee interviews: een met den zeer veel voor de vereniging betekend Cornelis Dopper, ter gelegenheid van het hebben: Otto Hamburg en Ab van Kapel. veertigjarig jubileum van het Concert- Aarnout Coster heeft beiden heel goed ge- gebouw in 1928, en een met Louis kend en schreef voor elk een in memoriam. Zimmermann uit 1938, toen hij 65 werd. Omdat Max Bruch 175 jaar geleden We bespreken twee nieuwe CD-boxen. werd geboren, zijn de concertrecensies dit Voor de rubriek ‘Mengelberg in de keer aan uitvoeringen van zijn werken provincie’ tenslotte gaan we naar gewijd. Middelburg, dat werd aangedaan tijdens de Willem Boissevain bezocht onlangs de jubileumtournee van 1938. Chasa en haalt herinneringen op aan de Wij hopen dat u dit nummer met tijd dat hij daar door zijn peetoom Onkel belangstelling zult lezen. Hausfrau werd ontvangen. Van het bestuur Op 4 juli jongstleden in het Nederlands jaar verschijnend blad en twee bijeenkomsten voor Muziek Instituut in Den Haag wisselden leden en geïnteresseerden. Daar komt zeer binnen- twaalf leden met het bestuur vrijelijk en kort het onderhoud van de nieuwe website nog bij. informeel van gedachten over de vraag of Het werven van nieuwe leden blijkt bovendien een wij niet beter met ons werk kunnen door- weerbarstige aangelegenheid: lid worden van onze gaan als stichting dan als vereniging. De vereniging levert ook voor mensen die belangstelling pro’s en contra’s van een dergelijke over- hebben getoond voor onze activiteiten (en deze her- gang hadden wij in de juni-aflevering van haaldelijk hebben bijgewoond) menigmaal een te WM uiteengezet. Ter opfrissing van het hoge (psychologische) barrière op. Men sympathi- geheugen (en om u allerlei gezoek te be- seert met wat wij doen en waar we voor staan, sparen) herhaal ik hierbij in het kort wat maar zich echt aansluiten lijkt voor velen net een wij toen schreven. Waarbij ik aanteken dat, brug te ver. Het gevolg van deze betrekkelijke zoals de zaken nu staan, we op 1 januari stagnatie is dat de gemiddelde leeftijd van onze a.s. 90 leden zullen tellen. leden bedenkelijk stijgt. En dat levert een regel- rechte bedreiging op voor onze continuïteit. Als we „Welke toekomstperspectieven heeft een vereniging niets doen, vrezen wij dat binnen afzienbare ter- met 100 leden? De huidige financiële basis waarop mijn het ledental weer zal afnemen en zal het bo- wij moeten opereren is eigenlijk nu al te smal voor vendien moeilijk worden verse krachten te vinden onze bescheiden ‘exploitatie’: een viermaal per voor het dan nog noodzakelijke verenigingswerk. 1 Het bestuur wil die ontwikkelingen vóór zijn Over dit onderwerp werd op 4 juli jongst- en denkt dat onze organisatie tegen deze ontwik- leden levendig gediscussieerd. In meerder- kelingen beter zal zijn opgewassen als stichting heid konden de aanwezige leden zich goed dan als vereniging (voor goed begrip: een stichting met een overgang naar de stichtingsvorm heeft geen leden maar donateurs). Eén reden voor verenigen. Enkelen waren beducht voor die eventuele koerswijziging stipten we al aan: wij een onaanvaardbaar groot leden- (dona- denken dat het lidmaatschap van een vereniging teurs-) verlies. Ook kwam het voorstel ter een hoogdrempeliger aangelegenheid is dan het tafel naast de bestaande vereniging een donateurschap van een stichting. Het doen van een nieuwe stichting op te richten en daarin jaarlijkse gift aan organisaties als Artsen zonder bepaalde activiteiten onder te brengen. Zie Grenzen, Amnesty International of Greenpeace is verder het verslag van deze vergadering toch een gemakkelijker te zetten stap dan lid elders in deze WM. Het bestuur heeft het worden daarvan. Anders gezegd: het lidmaatschap een en ander op zich laten inwerken en is een ultiemere vorm van identificatie met de orga- ziet daarin aanleiding de leden formeel nisatie-doelstelling dan het donateurschap. Daarbij voor te stellen de activiteiten van de vere- komt nog dat het als stichting mogelijk is onmid- niging voort te zetten als stichting. Wij dellijk de Anbi-status te verkrijgen, waardoor het gaven u over de procedurele kant van een fiscaal aantrekkelijk wordt schenkingen te doen. dergelijk voorstel al de nodige informatie. Voor een vereniging geldt dat helaas niet. Er is Voor de overzichtelijkheid wordt die hier- nog een bijkomstig voordeel dat, zeker op termijn, onder nog eens herhaald. belangrijke vruchten zou kunnen afwerpen. Het zal de frequente internet gebruikers onder u niet „Het is mogelijk een vereniging om te vormen tot onbekend zijn: er is een wereldwijde ‘community’ een stichting. De organisatie verandert dan van van talrijke (ook jeugdige!) Mengelberg-fans. Gaat rechtsvorm, maar blijft als zodanig wel bestaan. u, als u een facebook account heeft, bijvoorbeeld Dat is een verhoudingsgewijs kostbare procedure eens naar The ‘Willem Mengelberg forever’ Me- omdat daarvoor de tussenkomst van een rechter morial Fan Club. En dat is nog maar één voor- noodzakelijk is. Een goedkopere methode is dat beeld. Het moet als stichting, zeker met behulp de bestaande vereniging wordt opgeheven en dat alle van onze nieuwe website, mogelijk zijn dit interna- activiteiten en financiële middelen worden overge- tionale potentieel meer te betrekken bij ons doel en dragen aan een nieuw opgerichte stichting. Die streven, ook financieel. laatste methode heeft om financiële redenen onze We moeten natuurlijk ook bedacht zijn op de voorkeur. gevaren. De band donateur-stichting is, zoals uit Het besluit tot opheffing van de vereniging zal het bovenstaande blijkt, per definitie losser dan die door de leden op een algemene ledenvergadering welke het lid met zijn vereniging verbindt. Het moeten worden genomen. Uiteraard zal in ons ge- ‘clubgevoel’ zou daardoor, als we niet oppassen, het val die goedkeuring moeten geschieden onder de kind van de rekening kunnen worden, met als voorwaarde dat alle activiteiten van de vereniging gevolg een noodlottige uitloop van bestaande leden zullen worden voortgezet door de nieuwe stichting. die zich in de nieuwe organisatie niet meer herken- In onze statuten (artikelen 24 in samenhang met nen. Dat clubgevoel zullen wij daarom met extra 23) staat dat het besluit tot opheffing moet worden kracht in ere moeten houden. Het proefondervinde- goedgekeurd op een algemene ledenvergadering door lijk bewijs dat zoiets heel goed mogelijk is, wordt twee derde van de aanwezige leden. Op die verga- geleverd door de Gustav Mahler stichting.” dering moeten tevens twee derde van alle leden aanwezig zijn of zijn vertegenwoordigd. Aan die 2 laatste eis zal in de praktijk waarschijnlijk niet gesteld dat het vereiste quorum aan stem- worden voldaan. In dat geval moet er niet eerder gerechtigde leden niet aanwezig of verte- dan 15 dagen en niet later dan 30 dagen na de genwoordigd is (bij het huidige ledenaan- eerste vergadering opnieuw een vergadering worden tal: minimaal 66), is besluitvorming over gehouden. Voor die tweede vergadering is een twee het onderwerp onmogelijk. Dat betekent derde meerderheid van de uitgebrachte stemmen dat de definitieve beslissing over deze voldoende om tot opheffing te komen.” gewichtige aangelegenheid zal worden genomen op 7 december. De ledenverga- De data van de twee statutair noodzakelij- dering op die dag zal worden gevolgd door ke vergaderingen hebben wij inmiddels onze traditionele najaarsbijeenkomst. Ook vastgesteld. Dat zijn achtereenvolgens 9 daarover vindt u hieronder meer informa- november en 7 december a.s. U zult voor tie. Wij verheugen ons op een levendige deze vergaderingen nog een aparte uitno- vergadering en een goed bezochte bijeen- diging ontvangen. Ook verwijs ik naar de komst! vooraankondiging in deze WM. Wij schre- ven het al: aan de dubbele eis die wordt Mocht u naar aanleiding van het boven- gesteld aan de eerste vergadering (die van 9 staande nog vragen of opmerkingen heb- november) zal in onze verwachting niet ben, dan sta ik graag tot uw beschikking. worden voldaan. U bent die dag natuurlijk Ik ben bereikbaar op frederik.heemskerk@ van harte welkom, maar de bijeenkomst gmail.com. zal naar alle waarschijnlijkheid een hoog Frederik Heemskerk pro forma-karakter hebben: zodra is vast- Verslag Algemene Ledenvergadering en brainstormsessie Gehouden op 4 juli 2013 bij het NMI te Den Haag Aanwezig: de dames Nikkels, De Kort haar activiteiten niet beter kan voortzetten (notulen), en de heren Broekhuijsen, Van als stichting.