Jaarbericht 2020

Algemene Nederlandse Vrouwenvereniging “Tesselschade-Arbeid Adelt” Voorwoord van de voorzitter

Afscheid! Het nieuwe verjongde bestuur, onder leiding van Dorien In deze vreemde tijden loopt alles anders dan anders. Het Rookmaker, zal hier volop mee doorgaan, ik wens ze daar sociale aspect binnen onze vereniging zat de afgelopen heel veel succes mee. maanden ook in “lockdown”. Vandaar dat u dit jaarbericht wat later krijgt dan u gewend bent. Helaas hebben we dit jaar ook nog met groot verlies te maken gehad. Twee dierbare Ereleden, Marguerite Berg- Dit is alweer mijn 7e en tevens laatste voorwoord, de ja- hauser Pont en Margriet Schonk-van Thiel, zijn vlak na ren zijn voorbij gevlogen. We zijn enorm bezig geweest elkaar overleden. Niet alleen een groot verlies voor Tes- met het toekomstbestendig maken van Tesselschade. Dit selschade maar ook voor mij persoonlijk. Ik zal ze missen hebben we met het hele bestuur en met volle inzet ge- op de voorste rij bij de jaarvergadering. Verderop leest u daan. Zoiets lukt alleen maar als er volop vertrouwen naar meer over onze overleden Ereleden. elkaar toe is, en dat was er gelukkig. We zijn door woelige tijden gegaan en hebben de blik werkelijk op de toekomst De jaarvergadering is dit jaar niet in mei maar in septem- gericht, zonder daarbij de tradities uit het oog te verlie- ber gehouden, uiteraard met inachtneming van de RIVM- zen. De afgelopen 6 jaar heb ik deze mooie vereniging met richtlijnen. veel plezier als voorzitter mogen leiden. Er waren ups en downs maar altijd bleven we positief vooruitdenken. Iedereen die iets voor Tesselschade heeft gedaan wil ik heel hartelijk danken. Of het nou leden, bestuursleden, We hebben hulp ingeschakeld van een verandercoach die commissieleden of handwerksters zijn, we doen het al- ons voorhield om vooral met open vizier naar de toekomst lemaal samen, voor alle vrouwen die ons nog steeds nodig te kijken en niet te veel naar de korte-termijn oplossin- hebben! gen. Uit deze sessies zijn thema’s naar voren gekomen die door themateams vanuit de vereniging zijn opgepakt Volgend jaar is ons 150-jarig bestaan, geweldig om dat te en uitgewerkt. Het toekomstbestendig maken moet ook mogen vieren dankzij de steun van u allen. door vele handen gedragen worden anders creëer je geen draagvlak. Mieke van Leeuwen

Op weg naar de toekomst Mag ik me voorstellen? Ik ben Dorien Rook- Ik ken onze mooie vereniging eigenlijk mijn hele leven al. maker, 56 jaar geleden geboren in Petten, Net als vele anderen nam ook mijn moeder mij, toen ik Noord-Holland. Ik heb gestudeerd in Leiden jong was, vaak mee naar verkoopbijeenkomsten van Tes- en Groningen en woon in Hattem; ben ge- selschade. Later ben ik zelf lid geworden, ook actief lid. trouwd, en heb een zoon, een dochter en Sinds twee jaar ben ik penningmeester van de afdeling een kleinzoon. Zwolle, en nu een jaar lid van het landelijk bestuur met Ik heb mijn hele volwassen leven gewerkt; als verantwoordelijkheid de portefeuille Toekomst. voornamelijk als Risk Manager. Bij grote ﬁ - nanciële instellingen (Achmea Bank en Na- In september heb ik het voorzittersstokje van Mieke over- tionale Nederlanden), maar ook bij ProRail, genomen. Ik zie vooruit naar de bestuurstermijn die voor het bedrijf dat zorgt voor het spoorwegennet in ons land. ons ligt, volop kansen en mogelijkheden en veel werk te Hier heb ik directies geadviseerd over risico’s en de wijze doen. waarop je daarmee om kunt gaan. In 2018 ben ik gestopt met fulltime werken. Na een sabbatical maakte ik mijn De afgelopen jaren hebben we ons binnen de vereniging intrede in de politiek; eerst als lid van de Eerste Kamer, veel beziggehouden met bezinning op de toekomst. Velen nu als lid van het Europees Parlement. hebben zich ingezet in themateams en brainstormsessies, of anderszins hun gedachten over de toekomst van Tes- Als ik niet werk, wandel ik graag, maar ik houd ook zeer selschade laten gaan. Die gedachten, ideeën en plannen van lezen en pianospelen en het bezoeken van musea en zijn tegen het licht gehouden, en beoordeeld door extern concerten. adviseur Paul Postma, die er een omvattend rapport over

Betsy Perk Betsy Perk (Delft, 26-3-1833) groeide op in een groot, niet onbemiddeld burgerlijk gezin. Ze was de enige dochter uit het 2e huwelijk van haar vader. Zij had 3 broers. Haar moeder stierf toen Betsy 2 was. Uit het eerste en derde huwelijk van haar vader had zij 5 halfbroers en 3 halfzusjes. Alle zonen van vader Perk mochten studeren, de dochters kregen een ‘vrouwelijke’ opvoeding, gericht op het echtgenote- en moederschap.

2 schreef. Vragen over de relevantie van onze doelstelling, Ik ben zeer verheugd over de activiteiten van de lustrum- over hoe wij meer naar buiten kunnen treden, en wat te commissie, de nieuwe leden van de PR-commissie en de doen om onze toekomst veilig te stellen. In de antwoorden komst van de projectmanager toekomst. Maar ook het is heel veel input van veel van onze leden meegenomen. themateam handwerken en de Tesselschade Studiefonds- commissie (voorheen BPO) dragen zeer bij aan de komen- Met de publicatie van Postma’s rapport is een nieuwe fase de veranderingen bij Tesselschade. Zodat onze vereniging aangebroken. Waarin we met ideeën en plannen aan de veel meer bekendheid krijgt, en ook de nieuwe generaties slag gaan. zal aanspreken. In de eerste periode, volgend jaar al, zal de viering van We doen het allemaal samen, waarbij overigens elke afde- ons 150-jarig bestaan centraal staan, maar er zal ook vol- ling haar eigen tempo bepaalt en eigen prioriteiten stelt. op aandacht zijn voor zaken als de werving van nieuwe Samen werken we aan onze nobele, bijna 150 jaar oude bestuursleden en/of opvolgers, een vernieuwde website doelstelling: het bevorderen van de ﬁ nanciële onafhanke- en betere communicatie, zowel intern als extern. lijkheid van vrouwen! Met oog voor de huidige samenleving en respect voor onze tradities. Dorien Rookmaker, sinds 22 september voorzitter TAA

Ereleden A.E.G. Bos-van Epenhuysen TAA-Bestuur D. Rookmaker voorzitter J.A. Patijn-Bijl de Vroe W.L. Asjes-Tydeman 1e penningmeester en H.J.G. Hoogendijk-Bol vice-voorzitter C. de Kreuk-Schoemaker A.R. van der Elst 2e penningmeester R. Wouters-Rutgers van der Loeff I.D. Wagenaar 1e secretaris A.P. Termeulen 2e secretaris S. van der Meer communicatie en vrijwilligers D.H. Jeene-Rothuizen lid Uit het Jaarverslag TAA 2019

Bestuur vergaderingen waren geheel of voor het grootste deelge- Het Bestuur bestond in 2019 tijdelijk uit vier personen. wijd aan de toekomst van TAA, zie verder. Naast deze RvA- Vanaf de Algemene Vergadering (AV) in mei jl. bestond het vergaderingen is in januari een vergadering tussen Bestuur Bestuur niet meer uit het vereiste minimumaantal van vijf en alle Commissies/Bijzondere Functionarissen belegd. personen en dit levert-wanneer dit te lang voortduurt-een risico op voor wat betreft de ANBI-status van TAA. In mei werd in Ede de jaarlijkse Algemene Vergadering (AV) gehouden wordt, georganiseerd door de afdeling Ede. De uitgebreide aandacht die hier tijdens de AV aan werd Door de AV zijn een aantal wijzigingen in het Huishoude- besteed, resulteerde gelukkig in het feit dat in oktober, lijk Reglement goedgekeurd. Het Bestuur had hierover al tijdens een Buitengewone AV, Dorien Rookmaker tot be- tijdens de RvA-vergadering in oktober 2018 gecommuni- stuurslid PR/Toekomst kon worden benoemd. Hiermee be- ceerd. In 2018 is het Bestuur namelijk (voor het eerst, met stond het Bestuur weer uit vijf personen. De 2e secretaris goed gevolg) getoetst aan de Fin-Normen Goed Bestuur. verrichtte echter al sinds medio 2018 geen werkzaamheden meer en de vacature was aan het eind van 2019 nog Het bestuur kreeg als advies mee om het feit dat Bestuurs- steeds niet vervuld. leden geen vacatiegeld of andersoortige beloning voor hun werkzaamheden ontvangen (en er uitsluitend onkosten Het Bestuur heeft dit jaar achtmaal een ‘normale’ be- worden vergoed onder het indienen van een originele bon) stuursvergadering en in de zomer twee ‘heidagen’ gehou- op te nemen in het HH-reglement. den. Daarnaast heeft het Bestuur, ondersteund door een professionele kracht, voorbereidingsbijeenkomsten ge- Met de voorgestelde en geaccordeerde wijzigingen is dit houden ten behoeve van de RvA+ vergadering in februari gerealiseerd. Voor alle commissieleden en bijzondere en ten behoeve van de RvA-vergadering in oktober. Beide functionarissen zijn gelijkluidende artikelen opgenomen,

Betsy Perk had belangstelling voor kunst en kreeg privélessen in boetseren en schilderen. Ook schreef ze verhalen, gepubliceerd in het blad ‘Nederland’ en in 1864 kwam haar eerste roman: ‘Een kruis met rozen’ .

In 1866 verbrak haar verloofde hun engagement en in 1867 stierf haar vader, dus moest ze in haar eigen onderhoud voorzien en ﬁ nancieel zelfstandig worden, wat lastig was omdat ze een geringe opleiding had.

3 Uit het Jaarverslag TAA 2019 (vervolg)

het HH-reglement is daarnaast aangepast aan de huidige met alle vacatures die binnen TAA landelijk te vervullen stand van zaken binnen TAA. zijn en het Jaarverslag van de vereniging.

Speerpunt voor 2019 (en verder) was wederom de toe- Bijna alle afdelingen organiseerden dit jaar verkopen komst van TAA. In februari is een RvA+ vergadering gehou- waar de artikelen, die door de handwerksters van TAA zijn den die uitsluitend was gewijd aan de toekomst van TAA. gemaakt, werden verkocht. Een deel van deze verkopen is door leden van het landelijke Bestuur bezocht. Alle afdelingen, commissies en bijzondere functionarissen hebben, na afl oop van deze bijeenkomst, een verslag met Financiën de opbrengsten van de brainstorm ontvangen. Iedereen TAA ontving dit jaar een bijzondere gift van het Van Gijn- werd in de gelegenheid gesteld verrijkingen aan te dra- Roodenburg Scholingsfonds. Dit fonds kent vergelijkbare gen, ook deze zijn in het verslag verwerkt. doelen als TAA. Het contact tussen deze stichting en TAA heeft geresulteerd in een kennismakingsgesprek tussen de Vervolgens zijn themateams geformeerd betreffende besturen om mogelijkheden op het gebied van samenwer- de onderwerpen die zó aanspraken dat tenminste twee king te verkennen. Omdat het Van Gijn-Roodenburg Scho- tot drie mensen bereid waren deel te nemen aan zo’n lingsfonds rechtstreeks aan scholen doneert (om bijvoor- themateam met als doel het Bestuur op dit onderwerp beeld een bepaalde opleiding te starten) en niet -zoals een advies te geven. TAA- aan studenten, is het tot op heden bij een verken- nend gesprek gebleven. Er zijn vier themateams geformeerd die zich hebben gebo- gen over de volgende onderwerpen: Dat TAA nog steeds een actuele missie heeft blijkt uit de • Stichting of vereniging, autonomie, centralisatie; vele aanvragen voor een gift die de BPO commissie ook in • Handwerken en verkoop; 2019 weer heeft ontvangen. En ook giften aan (oud) hand- • Professionalisering en betaalde krachten en werksters blijken nog steeds noodzakelijk. • BPO. 2019 was een buitengewoon goed fi nancieel jaar voor TAA. Het aanvankelijk opgerichte themateam PR heeft zich De beurs liet goede resultaten zien met een eindrende- kort na de oprichting weer opgeheven. Ieder themateam ment van 15,7%. Er werden meerdere giften ontvangen. had een lid van het Bestuur als ‘supporter’. Dit betekende dat dit jaar ook tijdens de zomer door the- Wat betreft de giften aan studenten en (oud) handwerk- mateams en Bestuur volop werd gewerkt aan de toekomst sters voldeden wij in 2019 ruimschoots aan de ANBI-eisen. van TAA. Per mail werd gecommuniceerd om iedereen van Ook de afdelingen worden jaarlijks geattendeerd op het de werkzaamheden en ideeën op de hoogte te houden en/ feit dat zij aan de ANBI-eisen moeten voldoen en dat zij of er werd vergaderd op centrale locaties in het land. in dit kader o.a. ieder jaar voor 1 juli een aantal stukken dienen te overleggen voor plaatsing op de website. De adviezen van de themateams zijn op 30 oktober gepre- senteerd tijdens de RvA-vergadering in Driebergen. Van de Het lidmaatschap van de FIN leverde ons veel informa- adviezen (inclusief de verrijkingen hierop die op 30 okto- tie op m.b.t. alle regelgeving in de fi lantropie, de FIN is ber door de aanwezigen naar voren zijn gebracht) is een voortdurend alert op nieuwe/extra wet-en regelgeving en uitgebreid verslag gemaakt dat op intranet is geplaatst. onderneemt hier direct actie op. Zij communiceren dit Hierna is een start gemaakt met het vertalen van de uit- goed naar de leden. Zo adviseerde de FIN ons o.a. zeer komsten in een concreet plan van aanpak. goed m.b.t. de overwegingen om TAA eventueel om te vor- men naar een Stichting. Hun advies om dit niet te doen is Naast alle communicatie betreffende de toekomst is in omarmd. 2019 vijfmaal een Bestuursnieuws verspreid. Ook ontvingen alle leden van TAA een Nieuwsbrief over de toekomst Voor de viering van het 150-jarig bestaan van TAA in 2021 van TAA, daarnaast ontvingen de leden een Nieuwsbrief wordt sinds 2018 jaarlijks een bedrag gereserveerd.

Betsy Perk werd zich bewust van de geringe opleidings- en arbeidsmogelijkheden voor vrouwen en ontwikkelde al snel een emancipatoir activisme.

In het blad ‘De Tijdspiegel’ pleitte ze in de jaren 1867-1868 voor gelijke opleidingsmogelijkheden voor mannen en vrouwen en gelijke kansen op de arbeidsmarkt, in het bijzonder voor vrouwen uit haar eigen stand.

4 Commissie voor het Zegers Veeckensfonds 2019

Het ZVF heeft te maken met een teruglopend aantal aan- geleidende schrijven van een bestuurslid zegt de commis- vragen (slechts één nieuwe aanvraag in 2019). De kandi- sie, na zorgvuldig overleg een bedrag toe. Wij zijn dan daten zijn zeer verschillend, qua leeftijd, aantal jaren dat ook heel blij met deze TAA commissieleden, die hun tijd ze voor TAA gewerkt hebben, fysieke gesteldheid..., maar en aandacht geven aan deze (oud) handwerksters. Zonder één ding hebben ze gemeen, ze kunnen allemaal het ﬁ - hun inzet, zouden wij dit niet kunnen doen. nanciële steuntje in de rug heel erg goed gebruiken. In 2019 keerde het ZVF een bedrag van € 31.750 uit, ten De commissie keert maximaal de belastingvrije vrijwilli- behoeve van 23 kandidaten. gersvergoeding uit. In 2019 was dat € 1.700 per jaar. Totaal aan 27 handwerksters uitgekeerd, inclusief bijdra- Op grond van een ingevuld aanvraagformulier en het be- gen van de afdelingen: € 35.200. In memoriam

Marguerite Berghauser Pont-Mulders 1947-2020

Op 10-02-2020 is Marguerite na een lang Amsterdam. Sinds 2007 heeft ze zich ook op landelijk niveau ziekbed helaas veel te jong overleden. enorm ingezet vooral voor de websitecommissie of eigenlijk Marguerite is altijd, zelfs tot op het laatst, wás ze zo’n beetje de websitecommissie! een zeer betrokken Tesselschade persoon geweest. Ze heeft het stokje van haar Ook voor en bij de bibliotheek toonde ze een grote inzet moeder, die 18 jaar lang voorzitter van en betrokkenheid. Ze had een meer dan actieve inzet. de afdeling Amsterdam is geweest, echt Ze voelde zich enorm verantwoordelijk en dacht in alles overgenomen. positief mee. Voordat we haar iets konden vragen om te doen was het al gebeurd, zelfs tijdens haar vakanties. Het begon allemaal in Venlo, waar ze ging wonen na een verblijf van 13 jaar in Duitsland. Er was daar geen Haar inspanningen voor Tesselschade waren zo groot dat Tesselschade-afdeling; daarom stelde ze jaarlijks haar huis we haar in 2017 tot erelid van onze vereniging benoemd open om er een verkoop te houden. Deze werd door haar hebben. Ze was hier enorm dankbaar voor. Wij zijn háár grote vriendin Margriet Schonk vanuit Tilburg geregeld. enorm dankbaar voor al haar inspanningen en vriendschap.

Na 21 jaar is ze in Amsterdam gaan wonen en is daar vele jaren Wat zullen we haar missen. op verschillende fronten actief geweest voor Tesselschade

Margriet Schonk-van Thiel 1943-2020

Tot onze verbijstering is op 04-04-2020 • Betsy Perk Opleidingsfonds Margriet Schonk na een kort maar hevig • Depotcommissie ziekbed overleden. Op 11 maart, vlak • Stoffencommissie voor de lockdown, heeft ze in Tilburg nog • Lustrumcommissie 1996 de jaarvergadering bijgewoond. Dit was • Mede-oprichter landelijke golfdag achteraf haar laatste Tesselschade activiteit. Om deze redenen, maar vooral om haar persoonlijke In 1976 werd Margriet bestuurslid in Tilburg betrokkenheid bij alles wat Tesselschade was, is haar in waar ze verschillende functies bekleedde waaronder 2001 het Erelidmaatschap van onze vereniging toegekend. het voorzitterschap. Haar hart lag bij de handwerksters en het laten produceren van artikelen. Door haar We verliezen in haar een positieve meedenkende “groothandelsvisie” raakte ze bekend in heel Tesselschade- Tesselschade persoonlijkheid. We zullen haar immer land. Bij haar “afscheid” in 2000 van het afdelingsbestuur opbeurende en aanmoedigde kaartjes gaan missen. werd ze Erelid van de Afdeling Tilburg. Dit mede door haar sociale bewogenheid t.a.v. de handwerksters die ze onder haar hoede had. Landelijk bekleedde ze ook verschillende Mieke van Leeuwen functies: oud-voorzitter Tesselschade

In 1869 richtte Betsy Perk het tijdschrift ‘Ons Streven’ op, een vrouwentijdschrift voor en door vrouwen. Dit werd al spoedig van alle emancipatorische lading beroofd toen de uitgever 2 mannelijk mederedacteuren naast haar aanstelde. Betsy trok zich terug uit vrees dat de heren de boventoon zouden voeren en ook anti-emancipatorische stukken zouden willen opnemen.

5 Commissie voor het Betsy Perk-opleidingsfonds

In 2019 bestond de commissie voor het BPO uit 8 leden en De opkomst was bijzonder goed. De commissie is heel blij een toegevoegd lid. met de enthousiaste inbreng van alle deelnemers. Er werden veel vragen gesteld en ervaringen uitgewisseld. Oost De BPO-commissie vergaderde in 2019 drie keer fysiek en en West Nederland staan voor 2020 in de planning. een keer telefonisch. Om de studentes en de afdelingen tegemoet te komen heeft de commissie besloten naast De BPO-commissie heeft een bijdrage geleverd aan het de fysieke vergaderingen in maart, juni en november een BPO themateam en heeft meegedacht over mogelijke toe- telefonische vergadering te organiseren om de aanvragen komstscenario’s. Wij zijn ervan overtuigd dat het studie- die te laat waren voor de fysieke vergadering te bespre- fonds belangrijk is en juist de persoonlijke begeleiding van ken. Zo kunnen zoveel mogelijk aanvragen zo snel moge- de studenten uniek is. lijk besproken en gehonoreerd worden. Er komen grote veranderingen op ons af. Vrouwen hebben minder tijd dan vroeger voor vrijwilligerswerk. Wij zoeken TAA kreeg in 2019 giften van Stichting De Helpende Zon, de naar een oplossing om de persoonlijke begeleiding ook in Fundatie van den Santheuvel, Sobbe en In Aere Salis waar- de toekomst voort te kunnen zetten, ook als afdelingen door BPO studenten (extra) gesteund konden worden. Ook ophouden te bestaan. dit jaar hebben enkele afdelingen aanvragen ingediend bij In Aere Salus voor studentes voor een korte vakantie. De commissie stelt de goede contacten en korte lijnen die tussen de commissie en degenen die de aanvragen voor- Een student kan maximaal een bedrag van € 2100,- ont- bereiden bijzonder op prijs en zal zich inzetten om die vangen. Er wordt zo nodig en voor zover mogelijk samen- de komende tijd verder te intensiveren. Het bijzondere werking gezocht met andere fondsen om een student te karakter van het studiefonds staat of valt met hun goede, steunen. Wij zijn verheugd dat dit steeds beter gaat. positieve begeleiding die vaak verder reikt dan alleen het indienen van een aanvraag voor ﬁ nanciële ondersteuning. Net als vorig jaar heeft het BPO het landelijk studiefond- senoverleg georganiseerd, dit keer in Den Haag. Daarbij In 2019 werden 67 aanvragen door de BPO-commissie ge- was een studentendecaan uit Leiden aanwezig die een honoreerd. Aan studentes is een bedrag van € €115.878,00 toelichting gaf op de werkwijze van de universiteit Leiden uitgekeerd, ruim €15.000,- meer dan vorige jaren. Daar- met betrekking tot studenten met een beperking. naast zijn er aanvragen doorgestuurd naar afdelingen die studenten uit eigen middelen ondersteunen. Dit is een goede gelegenheid om andere fondsen te spre- Van de in 2019 door het BPO gesteunde studenten volgden ken en te kijken waar mogelijkheden voor samenwerking 22 studenten een WO-opleiding, 32 een HBO-opleiding en zijn. 13 een MBO-opleiding. Een nieuw initiatief van de BPO-commissie is geweest om Totaal aan 137 studenten uitgekeerd, via BPO en via afde- de regionale bijeenkomsten voor BPO bestuursleden te or- lingen: € 227.831. ganiseren in zuid Nederland en de noordelijke provincies.

Voorbeelden van studenten die het BPO in 2019 heeft gesteund:

Studente HBO Verloskunde Als 1 van de 60 is zij uitgekozen om de opleiding verloskunde te gaan doen. Ze heeft een moeilijke jeugd gehad met geweld en een vader die alcoholist was. Zij heeft zich hieraan weten te ontworstelen en woont nu zelfstandig. Ze eet weinig en geeft zo min mogelijk geld uit. Ze kan niet werken naast haar studie. Verloskunde is een mooie maar zeer intensieve studie. Het Zegers Veeckens Fonds gaf haar een set hulpmiddelen voor haar studie. BPO steunt haar sinds 2019. De decaan is zeer positief over haar resultaten. In 2019 ontving zij € 2.100,- voor haar studie.

Studente HBO maatschappelijk werk en dienstverlening Een alleenstaande moeder met kinderen van 11 en 2 jaar. BPO steunt deze studente sinds 2017. Ze is nu toe aan het laatste stukje van haar opleiding en moet deze halen omdat de opleiding ophoudt te bestaan. Ze was slachtoffer van eerwraak en ondervindt daar nog steeds psychische problemen van. Het is voor haar heel ﬁ jn dat ze met de steun van BPO haar studie in relatieve rust kan afronden. Ze moet het halen en kan er geen baan bij hebben. Ze kreeg een gift van € 2.143,-

Een jaar later, in 1870, startte ze daarom een nieuw vrouwentijdschrift: ‘Onze roeping’.

Betsy Perk pleitte hierin voor betaalde arbeid voor gehuwde en ongehuwde vrouwen. Ook voor vrouwen gold dat arbeid een ‘vereiste tot geluk’ was. Werken voor geld, waar de verbroken verloving en de dood van haar vader Betsy toe gedwongen hadden, ging zij zien als wezenlijke bestemming van de moderne vrouw.

6 Studente HBO Verpleegkunde 34-jarige vrouw die na haar propedeuse behaald te hebben instortte. Zij kreeg langdurig therapie en ontving een Wajong-uitkering. Zij wilde dolgraag de studie weer oppakken en is in 2016 opnieuw gestart. Het gaat goed. Zij heeft het theoretisch gedeelte bijna afgerond met goede resultaten. Ze moet nog een stage lopen en een scriptie schrijven, dan is ze klaar. Van BPO kreeg ze € 2.143,-. Nieuws van de afdelingen

Twee afdelingen die in 2018 al in zwaar weer verkeer- Niet alleen het Betsy Perk-Opleidingsfonds maar ook de den zijn in 2019 daadwerkelijke gestopt namelijk Delft mogelijkheid om bij onze afdeling een aanvraag in te die- en Drenthe. De afdelingen Delft en Drenthe konden geen nen voor een bijdrage in de studiekosten. Decanen wer- nieuwe bestuursleden meer vinden ondanks herhaaldelij- den benaderd, bij de stichting Studentenhuisvesting werd ke oproepen bij de leden. Ook de verkoopomzetten liepen een gesprek gevoerd en ook studentes zelf gaan benaderd gestaag terug. De afdelingen Utrecht-Amersfoort e.o. en worden. Zo hopen wij op een toename van het aantal aan- Arnhem zijn gestopt met het produceren en verkopen van vragen! handgemaakte artikelen. Zij richten zich alleen nog op de studenten, niet meer op het handwerken. Tesselschade Tilburg-Eindhoven Als je gevraagd wordt een persoonlijk afscheid te schrij- TAA Het Gooi ven over mijn vriendin Margriet Schonk, vraag je je af De afdeling Het Gooi kwam ook in zwaar weer. waar te beginnen... In september werd nog gevierd dat de winkel in Naarden- Zo begon onze TAA-geschiedenis in 1998 met een briefje Vesting 25 jaar bestond, maar ook hier waren moeilijkhe- onder mijn ruitenwisser met het verzoek haar te bellen. den met het vinden van nieuwe bestuursleden, vrijwilli- Een week later zaten we aan de koffi e met haar vraag of gers voor de winkel en teruglopende omzetten. De winkel ik het bestuur van TAA Tilburg wilde komen versterken. En ligt ook niet in de loop, er waren dagen dat er niemand zo geschiedde... in de winkel kwam. Het bestuur van de afdeling heeft dan Alhoewel Margriet daarna nog maar een paar jaar offi cieel ook besloten de afdeling op te heffen. Hier is een bijzon- bestuurslid was, heeft ze eigenlijk haar activiteiten nooit dere ledenvergadering voor nodig. Door de coronacrisis neergelegd en bleef ze zich inzetten daar waar nodig. kon die pas eind september gehouden worden. De leden Mijn ‘opleiding’ door zo’n gemotiveerde en energieke hebben ingestemd met de opheffi ng van de afdeling en vrouw binnen Tesselschade-land is een grote eer en een het winkeltje is inmiddels verkocht. rollercoaster geweest. Margriet sprak bijv. over veel mensen met bijnamen en dan kende ik de echte naam eigen- TAA Utrecht-Amersfoort e.o. lijk niet, zeer verwarrend bij tijd en wijle!! Nadat onze afdeling had moeten besluiten om te stoppen met het houden van een depot en de verkoop van arti- De laatste Depotdag in het land, georganiseerd door een kelen organiseerden wij nog een feestelijke bijeenkomst afdeling, vond plaats in de Efteling en Margriet en ik or- van bestuur, oud-bestuursleden en handwerksters met een ganiseerden deze dag. Bij de ingang stond een zeer char- High-Tea en een interessante lezing over damast door de mante lakei die de meer dan 100 dames met veel arm- eeuwen heen in de Oranjerie van Huis Doorn. gezwaai, revérences en verbale égards ontving. Margriet Twee enthousiaste, jonge bestuursleden hebben besloten genoot van dit soort hilarische momenten! het bestuur aan te vullen en gaan zich vooral bezighou- Veel commissie- en bestuurservaring had Margriet inmid- den met het meer bekendmaken van het opleidingsfonds. dels opgedaan en zij deelde deze graag met anderen en vond eigenlijk wel een must: je inzetten voor TAA landelijk. Dit gebeurde dus redelijk snel bij mij ook en zoals voorgedaan door zakenvrouw Margriet, met een volle ach- terbak richting de vergadering, en ‘alles mag weg hoor Noot’ in mijn oren. Offi cieel werd er natuurlijk niks verkocht maar op de parkeerplaats verwisselde menig artikel van kofferbak, tot genoegen van ons erelid. De tulpenhanddoeken-actie via Vorsten was wel net voor mijn tijd maar tekende haar ongebreidelde inzet voor onze Vereniging. Dat de handdoekjes in Nederland, maar zeker ook daarbuiten zo verspreid zijn, kunnen we sowie- so op haar conto bijschrijven. De handwerkster met wie

Voor veel vrouwen van Betsy’s stand was werken voor geld taboe. Om dit te doorbreken richtte ze in 1871 de Algemene Nederlandse Vrouwenvereniging ‘Arbeid Adelt’ op.

Het doel was de arbeidszin onder vrouwen te bevorderen en het taboe op betaald werk door vrouwen te bestrijden. Hiertoe zou de vereniging tentoonstellingen van vrouwelijke handwerken organiseren en nijverheidsscholen oprichten.

7 Nieuws van de afdelingen

Margriet dit heeft gerealiseerd koestert nog zeer warme tief sturen op onze voorraad en verbinden met al onze gevoelens voor haar, samen met Margriet bezocht ik haar leden en belangstellenden. Dit is enorm gewaardeerd. nog zeer regelmatig. Hierbij is het van groot belang dat Margriet en ik blind van TAA Mondkapje elkaar alles konden overnemen, als een van ons vakantie had of bv door ziekte even niet actief, werd alles zonder woorden gecontinueerd door de ander. Dit maakte ons functioneren zo bijzonder en waardevol. Daarom kan ik bijna niet uitleggen hoeveel ik haar nu mis, binnen TAA een soort geamputeerd van mijn ‘partner in crime’, beter gezegd ‘partner in good’. Privé nog steeds ongeloofwaardig dat het zo is gelopen. Zoveel Depotdagen, verkopen, AV’s, inkopen, bezoekjes aan handwerksters en aan andere afdelingen. Ritten en eindeloze gesprekken, kofﬁ e, lunch bij haar of mij, staan gelukkig gegrift in mijn geheugen.

Elkaar aanvullen, ruimte geven, stimuleren, steunen en vooral niet oordelen, zo zag Margriet onze taak binnen onze mooie Vereniging. Moge haar goede voorbeeld ons nog lang inspireren en bijblijven!! Rust zacht Margrietje Je Noot Met de maatregel om een mondkapje per 1 juni in het TAA Apeldoorn in bijzondere tijden OV te verplichten, zagen we mondkapjes te kust en te De eerste corona persconferentie op 12 maart. Op de val- keur verschijnen. Overal worden ze te koop aangeboden, reep van de intelligente lockdown, hadden we nog net en eerlijk gezegd zit er een hoop verschil tussen. TAA onze ALV op diezelfde avond van 12 maart. Toen werd het Apeldoorn staat bekend om haar handwerk van kwalita- heel opeens heel stil en rustig bij TAA Apeldoorn. Maar tief hoog niveau in te zetten voor het goede doel. Nu het niet lang. Al heel snel hebben we in Apeldoorn de knop mondkapje in het OV verplicht is per 1 juni zit onze mail- omgezet. Juist nu was de tijd rijp was om onze maat- box vol met verzoeken voor een goed, deugdelijk, en hip schappelijke verantwoordelijkheid te nemen. Juist met mondkapje. Met het TAA Mondkapje voorzien we in deze onze mooie TAA-club. Van betekenis zijn voor kwetsbare behoefte, en steunen we direct ons BPO-studiefonds. Be- eenzame ouderen, en onze handwerksters. Zorgen voor stellingen voor een TAA Mondkapje komen binnen vanuit elkaar. Onze maatschappelijke rol invullen. Van beteke- het hele land. Zeker nu het corona virus weer oploopt en nis kunnen zijn. Binnen twee weken hadden we de TAA er lokale maatregelen zijn getroffen in oa. Rotterdam en Bibliotheek Hulplijn opgezet in samenwerking met onze Amsterdam, waar een mondkapje verplicht is op drukke TAA Bibliotheek in Amsterdam. Samenwerking met andere plekken. afdelingen, in deze bijzondere tijden. Het kan! Juist nu! Er kan nog steeds worden besteld op: apeldoorn@tesselschade-arbeidadelt.nl Wij besloten onze voorraad maatschappelijk verantwoord in te zetten, nu al onze verkopen opeens wegvielen en we Shoppen (fair) op afstand hebben verschillende acties opgezet. Door het wegvallen van onze Voorjaarsfair zijn we ons emailadres actief gaan posten op sociale media (oa. Face- Gastendoek- Handenwas actie book) als webwinkel. Onze artikelen kunnen worden be- Handen wassen, handen wassen en handen wassen. Met al steld via ons emailadres, of zijn op afspraak af te halen. Er dat handen wassen is een nieuw, fris gastendoekje meer kan een afspraak worden gemaakt voor private shopping. dan welkom. Zo hebben we een Gastendoek- Handenwas We hebben een Tuinfair georganiseerd op 10 juli jl. on- actie opgezet voor al onze leden en belangstellenden. In der restricties van de huidige corona maatregelen. Alleen totaal: 240 gastendoekjes. Twee vliegen in een klap. Ac- toegankelijk met aanmelding vooraf, een tijdslot en maxi-

Betsy Perk werd in de vereniging al snel het middelpunt van ruzies en ideeënstrijd.

Sommige leden wilden dat vrouwen op de tentoonstelling hun werk anoniem te koop mochten aanbieden. Betsy was hier fel op tegen. De dissidenten scheidden zich af en richtten in 1872 een nieuwe vereniging op: de Algemene Nederlandse Vrouwenvereniging ‘Tesselschade’. In ‘Arbeid Adelt’ werd Betsy Perk weggepromoveerd tot ‘erepresidente’.

8 Nieuws van de afdelingen

maal 10 personen per tijdslot. Helaas kon deze Tuinfair matie, aanmeldformulieren voor nieuwe leden, uitleg geen doorgang vinden in verband met het slechte weer over BPO en ZVF, het intranet voor intern gebruik, met (regen). In september hopen we alsnog voor een herkan- een database met bestuursleden voor gebruikersnamen sing te gaan. en wachtwoorden, foto’s van Typisch TAA, agenda met vergaderstukken, handleidingen, het bekende wie-is-wie Met al onze acties zien we dat onze opbrengsten ten op- boek, V&A (vraag en aanbod) de interne marktplaats voor zichte van 2019 in de eerste helft van 2020 nauwelijks zijn afdelingen, archief van de TessAlert (al sinds de 90er jaren teruggelopen. We zijn trots ook in deze bijzondere co- samengesteld door redacteur Emilie Smit), documentatie vid-19 tijd een bijdrage te kunnen leveren aan ons mooie voor PR van de toenmalige CIP (commissie voor Informatie doel; vrouwen op weg te helpen naar zelfstandigheid. en PR), Power Point PR presentaties voor extern gebruik, Vrouwen te verbinden en van betekenis te kunnen zijn in een door Marguerite samengesteld: TA-ABC voor nieuwe onze mooie maatschappij. Voorlopig is het corona virus bestuursleden, formulieren voor mutaties, alle lustrum nog onder ons, en gaan ook wij ons bezinnen op acties activiteiten rond het 140-jarig bestaan van TAA in 2011, voor komend najaar digitale aanvraagformulieren voor het BPO (toen jaarlijkse kopieer- en portokosten rond de € 800,-) en het beheer Websitecommissie van Novanews voor het verzenden van digitale nieuws- In februari overleed tot verdriet van velen Marguerite brieven en het interne Bestuursnieuws. Te veel om op te Berghauser Pont. Het is niet te bevatten dat Marguerite noemen. Na zes resp. zeven jaar intensieve samenwerking er niet meer is. Tijdens onze jarenlange samenwerking hebben Cornélie en ik de websitecommissie (voorheen voor Tesselschade, de vereniging die haar zo aan het ICT-commissie) verlaten. Anderen namen onze plaats in. hart lag, is Marguerite een dierbare vriendin geworden. Marguerite bleef en heeft tot het laatst deel uitgemaakt We leerden elkaar kennen rond 2006, de update van de van deze commissie. verenigingssoftware TessAA moest door een aantal Tes- selschade bestuursleden getest worden. Marguerite, pen- Marguerite heeft haar hobby fotograferen volop ingezet ningmeester van Amsterdam en verantwoordelijk voor de voor Tesselschade en vanaf het begin allerlei oude docu- ledenadministratie en contributie-inning, maar ook voor menten en foto’s digitaal toegankelijk gemaakt. Menig het voorraadbeheer van alle artikelen van de winkel van fotoalbum is door haar samengesteld van landelijke ver- Amsterdam, testte het onderdeel ‘Artikelen’ van TessAA. gaderingen en de TAA golfdag. Bestuurslid Cornélie Janus, afdeling Alkmaar, bekeek het onderdeel ‘Leden’ en ik, penningmeester van de afdeling Speciaal benoemen wil ik de inspanningen die Marguerite Almelo, het onderdeel ‘Financiën’. Zo is onze samenwer- heeft gedaan om de patronenbank, die gevestigd is bo- king begonnen. ven de winkel in Amsterdam, te digitaliseren. Na allerlei In 2007 werd de Tijdelijke commissie ICT van TAA nieuw pogingen is besloten om de patronen in een Access da- leven ingeblazen en wij drieën werden gevraagd voor deze tabase te zetten. Dit programma heeft een uitgebreide commissie. Het werd een tijdperk van zeer intensieve en zoekfunctie. Het is haar levenswerk geworden om met de inspirerende samenwerking waar wij als complementair vrijwilligsters van de TAA Mary Korthals Altesbibliotheek, drietal met veel plezier op terugkijken. de honderden patronen te fotograferen en te beschrijven voor deze database. Een knap stukje werk. In die tijd had Tesselschade nog een html website, Als blijk van waardering voor haar onvermoeibare inzet vergaderstukken en uitnodigingen werden per post ver- voor Tesselschade werd Marguerite in 2017 benoemd tot stuurd, onderling overleg ging vaak per telefoon. erelid van de vereniging. Met veel gedrevenheid en enthousiasme hebben wij een start gemaakt met de bouw van het digitale huis Tessel- Marguerite kon zich heel goed vinden in het motto ‘van schade. Een nieuwe website, met de benodigde speciﬁ ca- vrouwen, voor vrouwen’, zij heeft dit haar leven lang uit- ties, de keus voor techniek en de wens voor een intranet, gedragen. Een van de redenen waarom zij Tesselschade het was onontgonnen terrein en voor ons een zeer uitda- met hart en ziel ondersteunde. gende taak. Onze uitvoerige telefoontjes over het wel en wee van TAA en allerlei persoonlijke zaken mis ik. De website met openbaar deel met o.a. informatie over TAA, afdelingspagina’s, contactformulieren voor infor- Elsbeth Bosselaar-Sluimer

Publieke optredens en voordrachtsavonden vormden voor schrijvers in de 19e eeuw een goede bron van inkomsten. Betsy Perk en Mina Kruseman publiceerden beide in het weekblad ‘De Kunstbode’ en in 1873 gingen zij samen lezingen geven. Deze samenwerking duurde maar kort en was voor Betsy geen geweldig succes. Al tijdens hun tournee bleken de dames zeer verschillend: Mina ﬂ amboyant en een radicale feministe, Betsy bescheiden en veel gematigder in haar opvattingen. Hierna zou ze nooit meer als feministe optreden.

9 Uit de bibliotheek/archief

Zowel voor het archief als voor de bibliotheek krijgen we regelmatig schenkingen. Daar zitten vaak ongewone stukken tussen. Zo kregen we voorjaar 2019 een klein boekje uit 1912, Borduurpatronen van Margaretha Verwey.

Onze nieuwsgierigheid was gewekt. Wie was de maakster? Een kleine speurtocht op internet leverde informatie op. Na het overlijden van haar vader opende Margaretha Ver- wey (1867-1947) in 1888 een textielzaak in de Nieuwe Spiegelstraat in Amsterdam, om de familie te kunnen on- derhouden. Margaretha verkoopt allerlei “fabrieksgoed” uit Duitsland, maar wil eigenlijk iets meer met kunstnijverheid.

Door haar broers komt zij in contact met de architect Ber- lage. Hij adviseert haar om een ontwerpcursus te gaan volgen bij de Theosoﬁ sche Vereniging. Daar krijgt ze o.a. les van de architect De Bazel. Zij leert patronen ontwerpen en tekenen voor borduurwerk. De winkel wordt uitgebreid met een borduuratelier, waar ontwerpen worden uitgevoerd van Margaretha zelf en anderen onder wie Chris Lebeau. In 1902 wordt de winkel uitgebreid met een atelier onder de naam Margaretha Verwey Hollands Kunst- naaldwerk.

Een paar jaar later werken er meer dan twintig meisjes in het atelier. Behalve borduren wordt er ook geweven. In Den Haag en Utrecht worden ﬁ lialen geopend. In die jaren is kunstnijverheid erg in trek. Ongeveer in 1917 krijgt Margaretha contact met de Blari- Margaretha maakt verschillende boekjes over borduren cum kunstschilder Karel Schmidt (www.karelschmidt.nl). en weven. Enkele daarvan zijn in de TAA Bibliotheek te Zij maken plannen voor een broederschap van kunstenaars vinden. en ambachtslieden. Dit komt niet van de grond. Wel opent Margaretha een weefschool in het Gooi, Smeda, waar dames les kregen in weven en kantklossen.

In de jaren dertig neemt de belangstelling voor kunstnijverheid af en worden de winkels gesloten.

Margaretha zette zich in voor vernieuwing van het nijverheidsonderwijs. Er werd in 1920 een acte van bekwaam- heid tot het geven van nijverheidsonderwijs ingesteld. Margaretha zat jarenlang in de examencommissie.

Bronnen: Opgravingen. Dita van Wieren. Van winkelier naar textiel- kunstenaar: Margaretha Verwey www.karelschmidt.nl/margarethaverwey.nl

Na dit avontuur met Mina Kruseman trok Betsy zich terug in Valkenburg. Daar schreef ze in 1874 haar autobiograﬁ e: ‘Mijn ezeltje en ik’. Ze hoopte met dat boek haar plaats in de letteren en de vrouwenbeweging terug te veroveren, maar het kwam haar slechts op verachting te staan.

10 Op naar volgend jaar...

Bij een korte terugblik en een blik naar volgend jaar kun- we zijn intern gericht, zitten niet op één lijn, de afdelin- nen we niet anders dan stilstaan bij de gevolgen van de gen zijn autonoom (en het landelijk bestuur heeft daarom coronapandemie. Verkoopbijeenkomsten zijn afgezegd, weinig mandaat) en we hebben onvoldoende uitvoerende vergaderingen verschoven. Meer in de persoonlijke sfeer capaciteit. Dat maakt veranderen lastig, maar niet minder heeft een aantal van onze leden de gevolgen van corona noodzakelijk. Uit het onderzoek kwam ook dat het ons zelf ondervonden, of hebben afscheid moeten nemen van ontbreekt aan professionaliteit om alle taken goed uit te vrienden en geliefden. voeren, dat we relatief klein van omvang zijn en zeer te- Ten tijde van dit schrijven is het allerminst zeker hoe de rughoudend en dat we opereren als een ‘stil fonds’. pandemie zich zal ontwikkelen. Worden we getroffen door Dit gezegd hebbende, zijn ook kansen gesignaleerd. De een tweede golf? Wat zal de toekomst brengen? belangrijkste: onze doelstelling (het ondersteunen van Eén ding is zeker: in 2021 zullen we het 150-jarig bestaan vrouwen ten behoeve van fi nancieel-economische onaf- van onze mooie vereniging vieren. Op gezette tijden en hankelijkheid) is nog steeds actueel. En misschien nog gepaste wijze zullen we het hele jaar stilstaan bij deze belangrijker: we hebben de drive om door te gaan; aan mijlpaal. Tesselschade is de eerste, en dus oudste vrou- motivatie ontbreekt het ons niet. We hebben bovendien wenvereniging van Nederland; en dat is heel bijzonder! de beschikking over fi nanciële middelen, en er is potentie Daarmee willen we graag volgend jaar naar buiten treden om meer middelen te verwerven. en werken aan een grotere naamsbekendheid van onze De conclusie: we moeten om te kunnen blijven voortbe- vereniging. Om nieuwe leden en vrijwilligers te werven staan professionaliseren, veel meer naar buiten treden, en daarmee slagkracht om de hoognodige veranderingen vrijwilligers, leden en donateurs werven en blijvend ver- door te voeren. nieuwen zodat we relevant en aantrekkelijk blijven voor een grote doelgroep van vrouwen. Zowel voor hen die al Tesselschade is van oudsher een vereniging die tot doel fi nancieel-economisch zelfstandig zijn als voor hen die dat heeft om de fi nancieel/economische onafhankelijkheid willen worden. van vrouwen te bevorderen. Dat gebeurt in de eerste De eerste stap is gezet: om beter bekend te raken en plaats door de opleiding van vrouwen fi nancieel mogelijk onze ‘externe gerichtheid’ te vergroten, zijn nieuwe be- te maken. Maar ook om door middel van het verkopen van stuursleden voor het landelijk bestuur aangetrokken. De eigen producten (handwerk) een inkomen te verwerven. samenstelling van het landelijk bestuur is gericht op de Het verkopen van handwerkproducten is door de tijd heen veranderingen die we, gezien ons risicoprofi el en onze een zeer belangrijke factor geweest. kansen, graag doorvoeren. Voor de ‘groeiende regeldruk’ Zozeer zelfs, dat toen door emancipatie en industrialisatie is Ilona Wagenaar als secretaris geworven. Voor PR en de afschaffi ng van handwerken uit het curriculum van de communicatie nemen Sonja van der Meer en Ariane Ter- Nederlandse opleiding verdween, de toekomst van onze meulen plaats in het bestuur. Sonja zal ook op de interne vereniging ter discussie werd gesteld. Is onze doelstelling communicatie in de gaten houden, en zich richten op een nog wel relevant? Moeten wij niet reorganiseren? Waarom betere band met vrijwilligers. We kunnen voor het eerst zijn wij een vereniging? Hoe komen wij nog aan voldoende sinds jaren bouwen op adviezen van een goed bemenste, goede bestuursleden? Kunnen we iets doen tegen de te- en met ervaring geschoolde PR- en Communicatiecommis- rugloop van het aantal leden? Zijn er in de toekomst nog sie. Op professionele wijze worden PR en communicatie handwerksters? Hoe komen wij zonder handwerksters aan intern en extern ter hand genomen. Inclusief het gebruik fondsen voor de bekostiging van opleidingen voor onze van sociale media en een nieuwe website. kandidaten? Zomaar een greep uit de vragen waarmee we We horen graag van alle afdelingen hoe zij hun toekomst een aantal jaren hebben gezeten. zien. Daarom zullen we elkaar veel en vaak ontmoeten. Het afgelopen decennium is een periode van bezinning Het liefst in-levende-lijve, maar als het niet anders kan geweest. Een aantal afdelingen heeft zelfstandig een via skype, zoom of anderszins. antwoord geformuleerd op kwesties zoals hierboven ge- Maar bovenal staat volgend jaar in het teken van het noemd. De afgelopen jaren hebben we een serieuze po- 150-jarig bestaan van de eerste en oudste vrouwenvereniging gedaan om gezamenlijk een structureel antwoord op ging van Nederland. actuele vraagstukken te vinden. Ik hoop jullie allen volgend jaar persoonlijk te ontmoeten Een door het landelijk bestuur ingeschakeld extern advies- en te feliciteren met ons unieke jubileum! bureau heeft het afgelopen jaar de balans op gemaakt. Ri- sico’s en kansen zijn helder geformuleerd. Daaruit bleek: Hartelijke groet, Dorien Rookmaker

In 1880 trok Betsy zich terug in België. Ze schreef daar een aantal historische romans waarin ze haar feministische denkbeelden verweefde. Maar niet langer stonden de arbeidsmogelijkheden voor vrouwen centraal maar ze richtte zich nu meer op hun intellectuele en politieke capaciteiten. Ook proﬁ leerde ze zich in deze tijd als tante van haar begaafde neef Jacques Perk, ze wilde bemiddelen in zijn literaire carrière en ze probeerde na zijn vroegtijdige dood (1881) de herinneringen aan Jacques Perk te monopoliseren.

11 Nieuwe leden Tesselschadebestuur

Onze nieuwe voorzitter heeft 4 vrouwen bereid gevonden om het landelijk Tesselschadebestuur te versterken.

2e secretaris/PR commissie politie in Rotterdam Rijnmond na haar oplei- Ariane Termeulen werkt al ruim 25 jaar in ding tot Ingenieur aan de Hogeschool Rotter- het vakgebied marketing & communicatie dam. Naast haar werk bij de politie heeft zij en heeft specifi eke ervaring op het gebied Rechten gestudeerd aan de Erasmus Univer- van positionering, branding en vormgeving. siteit in Rotterdam. Zij is momenteel werkzaam als hoofd marketing en com- In 2006 maakte zij de overstap naar de bouwwereld en municatie bij Voerman Group in Den Haag. Zij woont in werkte achtereenvolgens bij grote technische onderne- het mooie Drentsche Aa gebied in Drenthe vanwege haar mingen zoals HSM offshore, ProRail en de BAM. Ze was passie, het fokken en opleiden van dressuurpaarden. voorzitter bij het Koninklijk Instituut van Ingenieurs in de Vanuit de omgang met paarden ziet zij grote parallellen regio Zuid Holland. Tegenwoordig werkt ze als contract- met het vakgebied communicatie. Duidelijkheid, een- manager bij Vialis. Naast haar werk golft zij graag en voud, consistentie en een logische volgorde in de bood- vaak. Ze is daarbij ook voorzitter van de Wassenaarse Golf schap resulteert in begrip en positieve respons. Groendael. Altijd werkzaam geweest in een door mannen gedomineerde werkomgeving is zij zich zeer bewust van Tesselschade heeft haar sympathie vanwege de mooie de ‘extra mile’ die veel vrouwen moeten afl eggen om hun roots, de creativiteit en het sociale aspect in de vorm van dromen te verwezenlijken. ‘Bij de BAM heb ik mij extra support aan vrouwen met een droom. ingezet om meisjes kennis te laten maken met techniek door het organiseren van de ‘Girls Day’’. Een dag waar alle 1e secretaris grote Nederlandse Tech-bedrijven aan meedoen. Ilona Wagenaar is werkzaam als directeur van haar eigen Tesselschade biedt vrouwen de mogelijkheid om een op- bedrijf I.Dea Flow dat al 20 jaar bestaat. I.Dea Flow ver- leiding te volgen als ze in een situatie verkeren dat dat zorgt interim management op juridisch en compliance ge- zonder fi nanciële steun niet echt goed mogelijk is. Dat is bied en juridisch advies. belangrijk, omdat het zonde is als talent en potentie on- Dit deed zij voor onder meer Achmea, ASML, ANBI’s waar- nodig verloren gaat!” onder de stichtingen DOB Foundation en De Nijensteen, De Nederlandsche Bank, GEA Food Solutions, In Tense B.V, Communicatie en vrijwilligers Robeco Direct, Tele2 (nu onderdeel T-Mobile), TenneT Sonja van der Meer is werkzaam als direc- TSO BV en Wehkamp (Finance). Momenteel is Ilona vooral teur/bestuurder bij Stichting Het Drentse werkzaam voor private equity als directeur Legal & Com- Landschap. Deze organisatie zet zich in voor pliance. Ilona heeft Nederlands recht gestudeerd aan de het behoud van natuur, landschap en erfgoed Radboud Universiteit in Nijmegen en daarna vele opleidin- in Drenthe. De stichting beheert ruim 9000 hectare na- gen gevolgd o.a. mediation bij de Lime Tree, toepassingen tuurgebieden en meer dan 380 gebouwen in Drenthe. van Block Chain in FinTech bij Nijenrode Business Univer- Sonja heeft bedrijfscommunicatie gestudeerd aan de RUG sity en Fotografi e bij de FotoAcademie te Amsterdam. in Groningen en was voor haar directeurschap 17 jaar hoofd van de afdeling communicatie/marketing van deze Rechtvaardigheid en kansen voor iedereen is haar motto, stichting. waarbij niet noodzakelijk er positieve discriminatie moet zijn ten behoeve van de vrouw, maar waarbij de meest De doelstelling van Tesselschade Arbeid Adelt spreekt haar geschikte kandidaat een baan krijgt. aan omdat ze zelf is opgegroeid in een arbeidersgezin En als dat een vrouw is, moet zij natuurlijk wel hetzelfde waar studeren niet vanzelfsprekend was. salaris verdienen als een man was aangesteld. Daar schort Toch heeft ze het voorrecht gehad om door te leren en het helaas nog aan in de maatschappij. Ilona hoopt dat dat heeft geleid, vindt ze zelf, tot de mooiste baan van instellingen als Tesselschade Arbeid Adelt bijdragen aan Nederland! Het is daarom zo belangrijk dat vrouwen een gelijke behandeling van vrouwen en mannen. kans krijgen om een opleiding te gaan volgen. Enerzijds omdat hun persoonlijke situatie sterker wordt en ander- 2e penningmeester zijds omdat het de kans vergroot dat ze werk kunnen gaan Anne Roos van der Elst startte haar carrière bij de regio doen waar hun hart naar uit gaat.

In 1890 keerde Betsy Perk terug naar Nederland, eerst naar Ubbergen en al snel daarna naar Arnhem. In 1894 werd zij lid van de net opgerichte ‘Vereniging voor Vrouwenkiesrecht’ en schreef ze een kiesrechtnovelle, die het in de vereniging goed deed. Toch lukte het haar niet meer aansluiting te krijgen bij de vrouwenbeweging. Men vergat zelfs haar uit te nodigen voor de ‘Nationale tentoonstelling voor vrouwenarbeid’ in 1898.

12 Financiën 2019

toelagen opleidingen door:

afdeling BPO ZVF

stu- stu- giften aan den- den- alg.kas, aantal afdeling leden contrib ten bedrag ten bedrag fondsen* handw. omzet kand bedrag

€ € € € € €

Alkmaar 155 2.718 10 3.717

Almelo 174 3.045 3 3.085 13 10.487

Amsterdam 278 2.748 8 16.170 10.000 38 62.253 4 5.500

Apeldoorn 139 2.287 2 1.619 2.000 15 8.926

Arnhem e.O. 276 4.517 3 4.737 1 2.083 6 4.774 1 500

Breda 184 3.290 1 1.909 3 5.256 12 7.868 2 2.300

Delft 140 15.000 25

Deventer e.O. 105 2.020 1 2.083 7 5.878

Drenthe 70 1 2.006 18.500 1.325

Ede e.O. 82 1.705 22.500 9 10.750

Friesland 311 4.930 1 80 7 13.620 2.000 11 12.192 3 4.150

Het Gooi 400 7.825 1 500 3 5.355 3.000 6 28.210 1 1.500

’s-Gravenhage 235 2.970 20 33.254 16 35.173 1 1.650

Groningen 88 1.478 2 2.315 2.863

Haarlem 345 7.434 3 5.092 20 24.859 2 2.250

’s-Hertogenbosch 188 2.357 1.000 8 4.949 2 2.850

Leiden 230 4.065 2 1.245 6 8.480 20 7.421 2 3.950

Lochem-Zutphen 235 1.288 1 1.655 8 3.520

Nijmegen 241 3.920 1 2.060 2 3.202 12 10.589 2 3.350

Rotterdam 158 2.007 7 12.106 11 18.122

Tilburg-Eindhoven 261 3.900 3 3.710 3 6.172 1.000 7 16.629

Twente 215 1.880 3 4.160 1 1.705

Utrecht, Amersfoort e.O. 258 3.870 6 9.765 11 16.907 8.560 3.988 3 3.750

W-Friesland e.O. 89 1.360 11 5.700

Zeeland 108 2.360 2 4.326 2 3.360 6 6.669

Zuid-Limburg 180 1.200 4 9.555 8 15.642 1.500 8 9.055

Zwolle 127 1.815 5 8.200 2.000 2.740

Totaal 5.062 77.199 72 117.272 65 110.559 87.060 244 292.265 23 31.750

Rotterdam heeft 3 dames gesteund met een bijdrage uit het afdelings ZVF, met een bedrag van € 3.350 - Utrecht heeft 1 dame gesteund met een bijdrage uit het afdelings ZVF, met een bedrag van € 100 - * Gevolgtrekkingen uit de gegeven getallen mogen slechts onder voorbehoud worden gemaakt.

Eind 1903 verhuisde Betsy Perk naar Nijmegen. Net als in Arnhem was ook hier haar huis een centrum van literaire activiteiten. Ze hield lezingen, las voor uit eigen werk en vooral uit ongepubliceerd werk van haar neef. Ook publiceerde ze gedichten in de ‘Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant’. In maart 1906 begon Betsy in deze krant met de publicatie van autobiograﬁ sche stukjes. Na de eerste en enige aﬂ evering stierf Betsy Perk op 30 maart 1906. Ze is begraven op Rustoord in Nijmegen.

13 Overzicht Jaarrekening 2019

Verkorte gecombineerde rekening van baten en lasten over 2019

€ € € € Baten Lasten Rente en dividenden 13.005 Kosten Koersresultaat effecten 352.572 Jaarbericht 5.249 Afdracht afdelingen 14.179 Vergaderingen 10.943 Kosten Effecten 18.171 Giften Kostprijs Voorraadbeheer 3.824 Algemene Kas 17.246 Kostprijs Voorraadbeheer webshop 1.561 Betsy Perk-Opleidingsfonds 128.330 Overige Kosten 62.383 Zegers Veeckensfonds 0 102.131 Opbrengst overige Besteed aan doelstelling Advertenties 125 Uitkeringen Helpende Zon 1.030 Omzet webshop 1.733 Toelagen Betsy Perk-Opleidingsfonds 117.223 Omzet Voorraadbeheer 1.645 Uitkeringen Zegers Veeckensfonds 29.250 147.503

Totale baten 528.835 Totale lasten 249.633

Voordelig saldo voor reserveringen 279.202

Grondslagen: De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor ﬁ nanciële verslaggeving, in het bijzonder RJ 640 ‘Organisaties zonder winststreven’.

De gezamenlijke algemene reserves en kapitalen bedroegen per 31 december 2019 € 2.525.405 tegenover € 2.246.203 per 31 december 2018.

Rekeningnummer van de Vereniging Contributie

NL72 INGB 0000 0330 62 t.n.v. Tesselschade-Arbeid Adelt Vanaf 1 januari 2018 bedraagt de contributie € 15,00 per te Zwolle voor giften aan de Algemene Kas, het Betsy Perk jaar. Wilt u meer storten? Dat kan altijd! Opleidingsfonds en het Zegers Veeckens Fonds. De contributie kunt u voldoen aan de penningmeester van de afdeling waar u lid bent. TAA zou graag nog veel meer Ingeschreven bij de Kamer van vrouwen via haar fondsen ﬁ nancieel willen steunen. De Koophandel onder nummer 40532237 fondsen worden gevoed door giften van de afdelingen, giften van derden, legaten en door een groot deel van de contributiegelden.

Dit jaarbericht kwam mede tot stand door de zeer plezierige samenwerking met drukkerij de Gans te Amersfoort www.drukkerijdegans.nl

In haar leven en na haar dood werden meestal haar persoonlijke tekorten in de schijnwerpers geplaatst. Maar als pionier van de vrouwenbeweging is Betsy Perk van grote betekenis geweest. Haar talent lag bij het initiatief. Ze was vooral een wegbereidster die vasthield aan haar ideeën, ook als ze zich daarmee isoleerde. Betsy Perk zal altijd het Boegbeeld van onze vereniging blijven. Zonder haar zou er geen Vereniging Tesselschade-Arbeid Adelt zijn.

14 Algemene Vergadering 22 september 2020, via Zoom

Vanwege het coronavirus is 2020 een vreemd jaar waarin nen andere zaken via dat programma eenvoudiger worden alles anders gaat dan normaal. De AV was hierop geen geregeld zoals het innen van de contributie. uitzondering. Vanwege de strenge maatregelingen in mei werd het verplaatst van mei naar 22 september. De PR-commissie heeft inmiddels stappen gezet om Uiteindelijk moest het bestuur alsnog besluiten om de de naam van het BPO te veranderen in Tesselschade vergadering digitaal te laten plaatsvinden. Dagvoorzitter Studiefonds. Dit doen we om beter aansluiting te krijgen Alix Royer leidde de vergadering, samen met 2 profes- met de naam van de vereniging Tesselschade Arbeid Adelt. sionele medewerkers. Op deze manier was de vergadering Veel mensen kennen Tesselschade van het handwerken grotendeels goed te volgen voor iedereen. maar hebben geen idee dat er ook een studiefonds bij hoort en omgekeerd hebben veel mensen die het BPO ken- Het verslag van de 1e penningmeester was duidelijk en nen geen weet van de vrouwenvereniging waar dat onder- het jaar 2019 is afgesloten met een zeer goed resultaat, deel van is. Door de naamswijziging wordt dat verbeterd. voor een groot deel te danken aan het mooie beursjaar. Verder is de commissie voor het Tesselschade Studiefonds Het laat zich aanzien dat dit in 2020 niet zo het geval zal druk bezig om de afdelingen en het Studiefonds nog beter zijn, tot nu toe is er sprake van een klein koersverlies. op een lijn te krijgen wat betreft criteria en werkwijze van toekenning studietoelagen. Maar de persoonlijk bege- Vanwege een besparing op de accountantkosten moest er leiding blijft bestaan! een wijziging in de statuten worden aangebracht. Onze jaarrekening kan door een accountant-administratiecon- Het handwerkteam is nog druk bezig ideeën uit te werken sulent (AA) worden behandeld en dat scheelt de vereni- voor modernisering van het handwerk en dat onder de ging € 5.000 per jaar. Daarnaast gaat de Vereniging zich aandacht brengen via moderne media. in het maatschappelijk verkeer bedienen van de naam Tesselschade en niet meer TAA. Hierover moest ook worden gestemd. De 2 wijzigingen zijn goedgekeurd.

Stand van zaken 4 themateams Vorig jaar zijn er 4 themateams van start gegaan en er zijn al heel wat adviezen van die teams opgepakt. Er is al besloten een vereniging te blijven en niet te veranderen in een stichting. Dat bleek weinig voordelen te hebben. De afdelingen blijven wel autonoom. Betaalde krachten hebben we nog niet maar de professionalisering is in gang gezet door het bestuur te versterken met 4 dames , van wie er 2 een communicatieachtergrond hebben. Ook heeft Aan het eind van de vergadering was het tijd voor de zich een projectmanager gemeld, Inge Straatman. Zij bestuurswisselingen. Mieke van Leeuwen nam afscheid als heeft altijd als projectmanager gewerkt en meldde zich voorzitter, Dorien Rookmaker volgt haar op. Ook Karin van na terugkeer uit het buitenland als vrijwilliger. Zij gaat Dam stopt als 1e secretaris en wordt opgevolgd door Ilona het veranderingstraject begeleiden. Verder is er een pilot Wagenaar. Benoemd werden verder Ariane Termeulen als gestart met 3 afdelingen die de ledenadministratie laten 2e secretaris, Anne Roos van der Elst als 2e penningmees- doen door onze nieuwe ledenadministrateur Loes van ter en Sonja van der Meer als bestuurslid communicatie Harinxma-Buiter via een speciaal ledenadministratiepro- en vrijwilligers. Lian Jeene blijft nog een jaar als lid in gramma. Alle afdelingen kunnen zich aansluiten. Ook kun- het bestuur.

Veel van onze mooie Tesselschade producten kunt u ook bestellen via onze na de AV 2021 is de functie van e webwinkel. Deze is gemakkelijk te vinden de 1 penningmeester vacant, wie wil Wijnanda Asjes via onze website: opvolgen? www.tesselschade-arbeidadelt.nl

Om kosten te besparen willen we graag zo veel mogelijk per e-mail BPO heet voortaan communiceren. Wilt u uw e-mail adres Tesselschade Welke afdeling wil Studiefonds doorgeven aan uw eigen afdeling? de AV van 2021 organiseren?

15 TAA Secretariaat TAA Winkels

Alkmaar [email protected] Vanwege de corona zijn de TAA winkels enige maanden Almelo [email protected] gesloten geweest. Nu zijn ze weer open, maar wel met Amsterdam [email protected] gewijzigde openingstijden. Arnhem [email protected] Apeldoorn [email protected] AMSTERDAM Breda [email protected] Leidseplein 33, 1017 PS, T 020-6236665 Deventer e.o. [email protected] Email: [email protected] Ede e.o. [email protected] vrijdag van 11.00-17.30 uur Friesland [email protected] zaterdag van 10.00-17.00 uur ‘s-Gravenhage [email protected] Een aantal artikelen is ook te koop via www.needles4all.nl Groningen [email protected] Haarlem [email protected] BREDA ‘s-Hertogenbosch [email protected] Okeghemlaan 29, 4837 AS Breda Leiden [email protected] Email: [email protected] Lochem-Zutphen [email protected] www.tesselschadebreda.nl Nijmegen [email protected] verkoop op afspraak Rotterdam [email protected] Elke tweede vrijdagmiddag van de maand van Tilburg-Eindhoven [email protected] 13.00-18.00 uur bij boekhandel van Kemenade en Hollaers, Twente [email protected] muv juli en augustus, Ginnekenweg 52-54 te Breda Utrecht-A’foort e.o. [email protected] West-Friesland e.o. [email protected] DEN HAAG Zeeland [email protected] Noordeinde 92, 2514 GM, T 070-3463211 Zuid-Limburg [email protected] Email: [email protected] Zwolle [email protected] donderdag, vrijdag en zaterdag van 11.00-16.00 uur

HAARLEM Grote Houtstraat 119, 2011 SJ, T 023-5311626 Email: [email protected] Doelstellingen Vereniging donderdag, vrijdag en zaterdag van 12.00-16.00 uur Deze winkels worden bemand door bestuursleden en Tesselschade-Arbeid Adelt vrijwilligers en hebben daarom afwijkende openingstijden. Zie ook onze website.

Contactgegevens 1 De Vereniging geeft vrouwen een bijdrage in de opleidings- of studiekosten en stelt hen in staat een Algemene informatie vak- of beroepsopleiding te volgen. [email protected]

TAA Bestuur - secretariaat 2 De Vereniging biedt vrouwen de mogelijkheid tot het [email protected] vervaardigen van handgemaakte artikelen die door Soerenseweg 61 TAA zonder winstoogmerk en voor rekening en risico 7314 JE Apeldoorn van TAA worden verkocht. Rekeningnummer NL72 INGB 0000 0330 62 t.n.v. Bestuur Tesselschade-Arbeid Adelt

3 De Vereniging geeft haar (oud-)depothoudsters van Tesselschade Studiefonds winkelhoudende afdelingen en (oud-)handwerksters [email protected] extra ﬁ nanciële ondersteuning als zij die nodig heb- Ledenadministratie ben en aan kandidaten van het opleidingsfonds, [email protected] indien zij extra ondersteuning behoeven. Websiteredactie [email protected] PR commissie 4 De Vereniging stelt zich voorts ten doel te bevorde- [email protected] ren dat handwerktechnieken worden bewaard. Archief TAA [email protected] Lustrumcommissie [email protected]