The Land of the Sky
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
fyo0v'2kh The Land of the Sky ຂຽນໂດຍ ນັກຂຽນ””ໜຸ່ມແຫ່ງດິນແດນລ້ານຊ້າງ Written by Young writers from the Land of a Million Elephants. Din khong Fa (English-Lao).indd 1 10/25/12 7:52:10 PM ຊື່ປຶ້ມ ດິນຂອງຟ້າ ສາລະບານ ຂຽນໂດຍ ນັກຂຽນໜຸ່ມແຫ່ງດິນແດນລ້ານຊ້າງ ແຕ້ມຮູບປະກອບໂດຍ ສົມພອນ ທອງເພັດ Contents ບັນນາທິການໂດຍ ບຸນທັນ ພົງພິຈິດ, ເມໂລດີ ແຄັມ, ເປີຊີ ອາຣອນ ແລະ ຊາໂລຕ ເອ ຊິລເວີມານ ພິສູດອັກສອນໂດຍ ມາເຊຍ ວັນນີທອນ, ຈອນ ດັສແທນ, ມາກາເຣັດ ແອລ໌ດຼີຈ, ຄຳຈາລຶກບຸນຄຸນ Acknowledgments .........................................................................................v ດຣ. ຈິມ ຊີຣິນີ, ດາວວຽງ ນໍຣາດ ອອກແບບໜ້າປົກແລະຈັດໜ້າໂດຍ ສຸພັດສອນ ພົງພິຈິດ ຄຳນຳ ເລກທະບຽນພິມຈຳໜ່າຍ: 426/ພຈ22102012 Introduction ....................................................................................................ix 895.91913 --dc21 ສີດາ ແສນຫລວງ ໄມ້ຂະຍຸງ ISB� 978-9932-01-052-3 Sida Saenluang Khayung Tree ..................................................................1 ຈັດພິມໂດຍ ກຸ່ມນັກຂຽນສ້າງສັນ ສີພັນດອນ ແສງອາລຸນ ຄູນອກໂຮງຮຽນ ພິມທີ່ໂຮງພິມ ລາວຢູ່ນິພຣິນ ຈຳກັດ Siphandon Seng Aloun The Teacher without a School .................. 14 ພິມຄັ້ງທີ 1 ເດືອນຕຸລາ 2012 ວຽງຈັນ, ສ. ປ. ປ ລາວ ພອນວີໄຊ ເພັດສະ”ໝອນ ປາຫາຍໄປ Phonevixay Phetsamone The Fish Are Gone ..................................... 28 The Land of the Sky ທິດສະຫວັນ ສະໄໝຄຳ ສາຍນໍ້າປ່ຽນແລວ Thitsavanh Samaykham The Creek Changed Its Course.............. 41 Written by young writers from the Land of a Million Elephants. Illustrations by Somphone Thongphet ຄານສະ”ໝຸດ ເດດແກ່ນສານ ທາດຂອງແມ່ Edited by Bounthanh Phongphichid, Melody Kemp, Khansamoud Dethkensarn My Mother’s Stupa ............................... 54 Percy Aaron and Charlotte A. Silverman. ສີລິຄານ ແກ້ວພູທອງ ຄ່າຂອງດິນ Proofread by Marcia Vannithone, John Dunstan, Margareth Eldridge, Sylikhan Keophouthong The Price of Land ........................................ 71 Dr. Jim Cerini and Daovieng Norath. Cover and Page layout by Souphatsone Phongphichid ໄຊຍະພອນ ວົງຄຳສາ ຄືນຊີວິດໃຫ້ສາຍນໍ້າ Registration number: 426/ພຈ22102012 Xaignaphone Vongkhamsa Return Life to the River ...................... 83 895.91913 --dc21 ແສງມະນີ ສໍທະໂນໄຊ ຄ່າປຸຍ ISBN 978-9932-01-052-3 Sengmany Sorthanoxay The Cost of Fertilizer ................................. 93 Published by Creative Writer's Group (CWG) Printed by Lao Uniprint Press Co.,Ltd. ນ້ອຍຜາສຸກ ພົມມະຫານ ເພື່ອນຄົນນັ້ນ Noiphasouk Phommahane That Friend of Ours ............................104 1st edition. October 2012 Vientiane, Lao PDR ອາລຸນນີ ໝື່ນຫລວງ ດິນຂອງຟ້າ Alounny Meunluang The Land of the Sky ........................................122 Din khong Fa (English-Lao).indd 2-3 10/25/12 7:52:11 PM ອາລິສາ ໝື່ນລາດ ຖິ່ນເດີມ Alisa Meunlaad The Old Home Village .............................................137 ຄຳຈາລຶກບຸນຄຸນ ອຸໄລລັກ ໝື່ນຫລວງ ສວນໝາກເຊີ່ເວີ່ Oulaylack Meunluang Choko Farms ..................................................148 Acknowledgments ວັນລະດີ ພະພິມພາ ຈີ່ລໍ່ Vanlady Phaphimpha Chilo ..................................................................161 ດຳລົງໄຊ ລົ້ນສາຍທານ ໃບຕາດິນ This edition of Land of the ປຶ້ມ “ດິນຂອງຟ້າ” ຫົວນີ້ບໍ່ສາມາດເກີດ Damlongsay Lonhsaithane Title Deed ..............................................171 Sky would not have been possi- ຂຶ້ນໄດ້ ຖ້າປາສະຈາກການຮ່ວມແຮງຮ່ວມ ນຸ້ຍ ເພັດທະວົງ ຄວາມຫວັງໃໝ່ ble without the contribution of ໃຈຈາກຜູ້ຄົນຫລາຍພາກສ່ວນ ຜູ້ມີຈິດໃຈ Neuy Phetthavong New Hope .............................................................186 numerous people committed ອັນແຮງກ້າທີ່ຈະສົ່ງເສີມການຂີດຂຽນລັກ ຈຸນລະມະນີ ສາຍບົວແກ້ວ ຄົນດີຂອງບ້ານ to bringing Lao creative writing ສະນະສ້າງສັນຂອງຄົນລາວ ອອກເຜີຍແຜ່ Choulamany Saybouakeo The Good Man of the Village ............194 to the attention of an interna- ໃນເວທີສາກົນ. ໄພວັນ ແພງພັນ ຊັບໃນດິນ tional audience. Phayvanh Phengphanh Natural Resources .....................................211 This project started when ໂຄງການນີ້ເລີ່ມຂຶ້ນເມື່ອນາງ ເມໂລດີ Melody Kemp approached ອໍລິສາ ຄຳວົງສາ ລຸງໂກະ ແຄັມ ຕິດຕໍ່ຂໍທຶນກັບດາວວຽງ ນໍຣາດ ເພື່ອ Olisa Khamvongsa Uncle Ko ................................................................224 Daovieng Norath for funds ແປເລື່ອງສັ້ນເຫລົ່ານີ້ເປັນພາສາອັງກິດ. to translate these stories into ເກດມະນີ ແກ້ວດວງດີ ຍາດເອົາດິນ ນາງ ເຫັນຣີ ແອດ ນໍຣາດ ພັນລະຍາຂອງດາວ Ketmany Keoduangdee Land Grab .....................................................241 English. Daovieng’s wife, Hen- ວຽງແນະນໍາໃຫ້ຊອກຫາຜູ້ອາສາສະໝັກແປ riette Norath, suggested that ນຸກສະໄໝ ແກ້ວກັນຫາ ຊີວິດລິຂິດໄດ້ ດັ່ງນັ້ນໂຄງການນີ້ຈຶ່ງໄດ້ກໍາເນີດເກີດຂຶ້ນ. Nouksamai Keokunha Struggle to Challenge Destiny ................254 volunteers be used to help. This project took off from there. ຄົງສະຫວັດ ລິນທະລາດ ບ້ານຫລັກຊາວເອັດ Khongsavath Linthalath Lak Sao Et Village .....................................270 Lao expatriates, whose ຄົນລາວທີ່ອາໄສຢູ່ຕ່າງປະເທດ ຊຶ່ງມີ names appear below, then ບົວແກ້ວ ແສນມົນຕີ ໜອງໃສ ລາຍຊື່ຢູ່ຂ້າງລຸ່ມນີ້ ລ້ວນແລ້ວແຕ່ເປັນຜູ້ປະ Bouakeo Senemonty Crystal Lake .......................................................292 translated these short stories ກອບສ່ວນໃນການແປເລື່ອງສັ້ນຂອງພວກ into English. They are Boun- ເຮົາ ໄດ້ແກ່ ບຸນຫລວງ ວັນນີທອນ, ບໍລິວົງ luang Vannithone, Bolyvong ທະໂນວັນ, ນຸກສະໄໝ ແກ້ວຂຸນຕາ, ໄພວັນ Tanovan, Nouksamai Keokunta, ພູມມິນ, ສົມສີ ຣາຊະວົງ, ທອງຣິດ ພູມີຣັດ, Phivanh Phoumin, Somsy Ra- ວຽງແກ້ວ, ວິໄຊ ວື, ວົງເດືອນ ນັນໂຕ ແລະ savong, Thongrith Phoumirath, ຄົນອື່ນໆ. v Din khong Fa (English-Lao).indd 4-5 10/25/12 7:52:11 PM Viengkeo, Vixay Vue, Vong- A special thanks to the Land ຂໍຂອບໃຈຢ່າງຍິ່ງມາຍັງກຸ່ມເຄືອຂ່າຍ deuan Nanteau, and others who Issues Working Group (LIWG) ທີ່ດິນ (LIWG) ທີ່ໄດ້ສະໜັບສະໜູນທາງ were happy just to participate. who made a significant finan- ດ້ານການເງິນສ່ວນໜຶ່ງໃນການພິມປຶ້ມຫົວ Bounluang Vannithone, Na- ບຸນຫລວງ ວັນນີທອນ, ນາດຣືດີ ໄຊ cial contribution. ນີ້. trudy Saykao, Daovieng Norath ກາວ, ດາວວຽງ ນໍຣາດແລະນາງ ເມໂລດີ Credit to Bounthanh ການປະກອບສ່ວນຢ່າງບໍ່ຮູ້ອິດເມື່ອຍ and Melody Kemp were mem- ແຄັມ ແມ່ນສະມາຊິກສໍາຄັນໃນການປະ Phongphichid, Melody Kemp, ທັງສະຕິປັນຍາແລະເວລາຢ່າງຫລວງຫລາຍ bers of the core group which ກອບສ່ວນເຮັດໃຫ້ໂຄງການນີ້ປະກົດຜົນ Percy Aaron and Charlotte A. ໃນດ້ານບັນນາທິການນັ້ນແມ່ນ ບຸນທັນ ພົງ gave this project impetus. ເປັນຈິງຂຶ້ນມາໄດ້. Silverman, for patiently editing ພິຈິດ, ເມໂລດີ ແຄັມ, ເປີຊີ ອາຣອນ ແລະ A website was created to fa- ທ່ານສາມາດເຂົ້າໄປເບິ່ງເວັບໄຊດ໌ຂອງ and re-editing the stories, while ຊາໂລຕ ເອ ຊິລເວີມານ ຊຶ່ງມີຄວາມພະຍາ cilitate and manage the transla- ພວກເຮົາໄດ້ ກ່ຽວກັບການແປເລື່ອງແລະ always striving to remain faith- ຍາມຢ່າງຍິ່ງໃນການຮັກສາທ່ວງທໍານອງນໍ້າ tions and fundraising for print- ການລະດົມທຶນເພື່ອມາພິມປ້ຶມຫົວນີ້. ful to the voice of the individual ສຽງໃນທ້ອງເລື່ອງຂອງຜູ້ແຕ່ງເອົາໄວ້. ນອກ ing the book. See web link... writer. Marcia Vannithone, John ຈາກນີ້ກໍແມ່ນ ມາເຊຍ ວັນນີທອນ, ຈອນ Dunstan, Margareth Eldridge, ດັສແທນ, ມາກາເຣັດ ແອລ໌ດຼີຈ, ດຣ. ຈິມ https://sites.google.com/ https://sites.google.com/ Dr. Jim Cerini, and Daovieng ຊີຣິນີ, ດາວວຽງ ນໍຣາດ ທີ່ທໍາໜ້າທີ່ພິສູດ site/criticalandcreativewrit- site/criticalandcreativewrit- Norath proofread the original ອັກສອນໃຫ້ພວກເຮົາໄດ້ເປັນຢ່າງດີ. inglao/the-land-of-heaven inglao/the-land-of-heaven edits. A big thank you to Soupath- ຂອບໃຈເປັນພິເສດແກ່ ສຸພັດສອນ A number of people con- ສໍາລັບລາຍຊື່ຜູ້ທີ່ມີຈິດໃຈເອື້ອເຟື້ອ ບໍ sone Phongphichid for setting ພົງພິຈິດ ທີ່ໄດ້ຈັດໜ້າແລະອອກແບບປຶ້ມ tributed generously towards ລິຈາກທຶນຮອນສໍາລັບການພິມປຶ້ມໂດຍບໍ່ the gorgeous layout of the ຫົວນີ້ໄດ້ເປັນຢ່າງດີ. the printing and publishing of ຫາຜົນກໍາໄລນີ້ ທ່ານສາມາດເບິ່ງຢູ່ໃນເວັບ book. this not-for-profit collection of ໄຊດ໌. Without the driving force ບຸກຄົນທີ່ມີຄວາມອຸດສາຫະໃນການ short stories. For a complete list and untiring efforts of Boun- ຂັບເຄື່ອນເລື່ອງນີ້ ແມ່ນ ບຸນທັນ ພົງພິຈິດ of donors refer to web link... thanh Phongphichid, who re- ຜູ້ທີ່ມີຄວາມໝາຍໝັ້ນຕັ້ງໃຈທີ່ຈະສົ່ງເສີມ mains so strongly committed to ການຂີດຂຽນລັກສະນະສ້າງສັນຂອງຄົນ https://docs.google.com/ https://docs.google.com/ raising awareness of Lao writ- ລາວໃຫ້ກ້າວສູ່ເວທີສາກົນ. ຖ້າປາສະຈາກ spreadsheet/ccc?key=0AvBZ4Y spreadsheet/ccc?key=0AvBZ4Y ing, this project would not have ບຸກຄົນຜູ້ນີ້ ໂຄງການນີ້ກໍບໍ່ອາດເກີດຂຶ້ນໄດ້. tiufwRdGpEWVViX3FuYk1TRGl tiufwRdGpEWVViX3FuYk1TRGl been possible. A special debt of pdzBkQnEwN0E pdzBkQnEwN0E gratitude is owed to him. And finally this book would ສຸດທ້າຍ ປຶ້ມຫົວນີ້ເກີດຂຶ້ນໄດ້ກໍຍ້ອນ vii Din khong Fa (English-Lao).indd 6-7 10/25/12 7:52:11 PM not have been possible with- ບັນດານັກຮຽນມັດທະຍົມປາຍເມືອງປາກ out the individual storytellers, ຊ່ອງແຂວງຈໍາປາສັກ ຊຶ່ງເປັນຜູ້ທີ່ມີຄວາມ ຄຳນຳ who dared to dream and dared ໄຝ່ຝັນ ແລະມີຈິດໃຈອັນແຮງກ້າໃນການ Introduction to write. One day, Lao creative ຖ່າຍທອດເລື່ອງລາວຕ່າງໆທີ່ເກີດຂຶ້ນຢູ່ໃນ writing will be greatly indebted ບ້ານຂອງຕົນໃຫ້ຄົນອື່ນໄດ້ຮັບຮູ້ນໍາ. ວັນໜຶ່ງ to them. ຂ້າງໜ້າຄົນຮຸ່ນຫລັງຈະຕ້ອງຈາລຶກຄຸນງາມ ຄວາມດີທາງດ້ານການຂີດຂຽນຂອງພວກ Nature created the earth, ດິນ ແມ່ນໍ້າແລະປ່າໄມ້ ແມ່ນສິ່ງທີ່ທໍາ ເຂົາເຈົ້າໄວ້ໃນສ່ວນເລິກຂອງຫົວໃຈຢ່າງບໍ່ rivers and forests to be com- ມະຊາດສັນສ້າງຂຶ້ນມາໃຫ້ຢູ່ຄູ່ກັບມະນຸດ. ມີວັນລືມ. panions to the world’s peoples. ຖ້າຂາດສິ່ງເຫລົ່ານີ້ ມະນຸດກໍບໍ່ມີອາຫານມາ If we are devoid of any of these, ຫລໍ່ລ້ຽງຊີວິດຂອງຕົນເອງໄດ້. we will have no way of growing food or sustaining ourselves. Rural people are most close- ປະຊາຊົນຢູ່ຊົນນະບົດມີຊີວິດທີ່ຜູກ ly connected to Nature. Their ພັນກັບທໍາມະຊາດຫລາຍທີ່ສຸດ. ຖ້າຂາດດິນ breath will be cut short if the ຂາດນໍ້າແລະປ່າໄມ້ແລ້ວ ລົມຫາຍໃຈຂອງ earth is wounded, the rivers dry ຄົນພວກນີ້ກໍຂາດສະບັ້ນລົງຢ່າງແນ່ນອນ. up, or the forests are destroyed. Country folks, some would ປະຊາຊົນຢູ່ເຂດຊົນນະບົດ ຄືກະດູກ argue, are the real backbone of ສັນຫລັງທີ່ແທ້ຈິງຂອງປະເທດຊາດ ເປັນຜູ້ the nation. They are the ones on ທີ່ຂັບເຄື່ອນເສດຖະກິດດ້ວຍການຜະລິດ whom we rely for our daily sus-