A24 Impuls Archeologisch Erfgoedbewustzijn (AWN
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Z.169750/D.1166039 www.awn-archeologie.nl Gooi en Vechtstreek, 12 april 2021 Aan: College B&W en gemeenteraad Huizen, Van: Nederlandse Archeologievereniging AWN: afdeling Naerdincklant p/a Oude Amersfoortseweg 140 1212 AJ HILVERSUM [email protected] / 035-7723267 Betreft: Impuls archeologisch erfgoedbewustzijn bij gemeenten Bijlage: Aanbieding archeologisch magazine Schatrijk Gooi en Vechtstreek * Beste lezer, Aandacht voor ons ondergronds erfgoed is momenteel belangrijker dan ooit tevoren. Grootschalige trends zoals de energietransitie, de bouw van nieuwe woningen en de omvorming van landbouwgronden naar natuur hebben effect op de ondergrond en zorgen daarmee voor risico’s op het verstoren en vernietigen van archeologische, bodemkundige en geologische fenomenen. Gooi en Vechtstreek kunnen bogen op een rijk archeologisch verleden, dat het verdient om ook in de toekomst zorgvuldig behandeld te worden. In de Erfgoedwet en de Omgevingswet is het archeologisch belang binnen het brede ondergronds en bovengronds erfgoed goed gefundeerd. Maar, de daadwerkelijke operationalisering daarvan in Omgevingsvisies en ander gemeentelijk beleid, vraagt om voortdurende aandacht, kennis en bewuste keuzes van lokale ambtenaren en bestuurders. AWN Naerdincklant is onderdeel van de landelijke AWN – Nederlandse Archeologievereniging en heeft als missie “Het bevorderen en uitdragen van de regionale archeologie”. Vanuit deze missie zien wij het als onze taak om binnen de gemeenten van Gooi, Vechtstreek en Eemland en bij de provincies het archeologisch bewustzijn te vergroten. Recent is vanuit de provincie Noord-Holland een prachtige uitgave verschenen van het magazine Schatrijk over de archeologie van Gooi en de Vechtstreek. Namens het bestuur van AWN Naerdincklant bieden wij u graag deze uitgave aan, met als doel om u te informeren over de grote archeologische rijkdom van ons gebied én om duidelijk te maken dat archeologie zich niet aan gemeentegrenzen houdt en derhalve om intergemeentelijke afstemming en samenwerking vraagt. Wij hopen hiermee een bescheiden impuls te geven aan het archeologisch erfgoedbewustzijn bij de gemeenten, en wellicht een eerste stapje op weg naar een verdere – in onze ogen broodnodige – professionalisering van het archeologisch bestel binnen de regio Gooi en Vechtstreek, bijvoorbeeld door het faciliteren van professionele kennis bij gemeenten. Wij wensen u veel plezier met het doornemen van dit prachtige magazine. Moge het een stimulans zijn tot zorgvuldige omgang met, en langdurig behoud van ons archeologisch erfgoed. Met vriendelijke groet, Bestuur AWN afdeling Naerdincklant Sander Koopman, voorzitter Ton Kok Marja Krukziener Hetty Laverman-Berbée Marianne van der Weerd Mede ondersteund door de Stichting Tussen Vecht en Eem (TVE).TVE stimuleert de cultuurhistorische belangstelling voor het Gooi, Vechtstreek en Eemland. Binnen TVE werken ca.40 lokale en regionale organisaties samen. w.o.in Huizen ), Vereniging Vrienden v.h. Gooi, Vrienden v.d. Vecht, St. Stad en Lande van Gooiland. * De digitale versie van het magazine is via de onderstaande link te downloaden: https://www.steunpunterfgoednh.nl/inhoud/uploads/2020/11/Archeoglossy-SCHATRIJK-Gooi-en-Vechtstreek-Steunpunt- Monumenten-en-Archeologie-Noord-Holland-.pdf een uitgave van Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland SCHATRIJK Gooi en Vechtstreek 3 Colofon SCHATRIJK Gooi en Vechtstreek is een uitgave Gemeente Laren [64] Inhoudsopgave van het Steunpunt Monumenten en Archeo- Gemeente Wijdemeren [88] logie Noord-Holland en is een samenwerking Hans Splinter [26-27,34] tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF. J. van der Sar (1986) fotoarchief Historische Kring Loosdrecht [46] Voorwoord | Zita Pels 4 Het Steunpunt wordt mogelijk gemaakt door Mark Broekman [101] Interview | Rob van Eerden 8 de provincie Noord-Holland en de RCE. Modemuze.nl [48,49,50,51,52] Vondsten | Bewonderen 13 [email protected] Nationale Numismatische Collectie, De Nederlandsche Bank [90] Artikel | De ondergrond van ... 14 www.steunpunterfgoednh.nl M. Eybers [90 links] Vondsten | Bewonderen 23 Openlucht Museum collectie [48-52] Interview | Gooise Meren 24 Tekst en redactie Monica Dütting, Margot de Provincie Noord-Holland [5,9] Artikel | De vroege middeleeuwen 26 Haan en Linda Verniers, Stichting NMF Provinciaal Depot voor Archeologie Noord-Holland [10,13,30 onder,31 Recept | Middeleeuwen 32 Ontwerp en opmaak Lonneke Beukenholdt, boven,45,47,53,58,59 boven-midden,60,61,62,65,69 rechts,72-73,77 Artikel | Varen op de Angstel en de Vecht 34 BLKVLD Uitgevers | Gelegenheidsboeken onder,81,86,87,94-95] Artikel | Doodwegen op de heide 37 Projectbureau De Blaricummermeent [108-109] Interview | Hilversum 40 Met dank aan Anton Cruysheer, AWN Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort [37] Artikel | Paleolithicum, de oude steentijd 42 Naerdincklant, Rob van Eerden, Rijksmuseum [68, 87] Artikel | Het palingzwaard van Loosdrecht 46 Rob Hoksbergen, Sander Koopman R. van Minnen [44] Vondsten | Bewonderen 47 Rob van Eerden [19 onder] Artikel | Klederdracht 48 Met een bijdrage van Gemeente Huizen Roy Tanck [103] Artikel | Nieuwe landschappen 53 R. Wortelboer [99] Artikel | Elburga's raadselrijm 54 Beeldverantwoording Simon Klein [102] Artikel | Gooise grafheuvels 56 ADC ArcheoProjecten [69,87] Topotijdreis [38] Inspiratie | Kortenhoef 63 André Russcher/Stichting NMF [voorzijde Karsten Wentink [56-57] Interview | Laren 64 onder,6-7,14,15,18 onder,22,25,36 onder, Artikel | Trompenburgh 66 39,55,63,66,74,77,78,79,80,82,84-85,92-93,98 Artikel | Latijnse krassen 70 onder, 104-105,110-111,achterzijde] Zorgvuldigheid is betracht om van elke foto de eigenaar c.q. fotograaf te Artikel | Een 'haarstedenaffaire' 72 Anton Cruysheer [23,70,97] vermelden. Organisaties en personen die menen dat bepaalde rechten bij Artikel | Zomerse buitenplaatsen 74 ARGEOGraph en PICA Archeologie [107] hen liggen, kunnen contact opnemen met de redactie. Artikel | Conflict, linies en stellingen 76 Blikveld Uitgevers/ CC Wikipedia [Voorkant, Artikel | Toponiemen 82 8, 11,16,17,18,19 boven,20,21,26,28,29,30 Artikel | Opgraven in Ankeveen 84 boven en midden,31 onder, Interview | Wijdemeren 88 32,33,35,36,42,46,53,59,71,75 boven en Artikel | De schat van Bikbergen 90 onder,76,77,83,96,98,100,106] Artikel | Laarder Wasmeer 92 Gemeente Gooise Meren [24] Artikel | Hoorneboegse Heide 94 Gemeente Hilversum [ 40] Oktober 2020 Artikel | Van Huussem naar Huizen 100 Artikel | De Blaricummermeent 104 Vondsten in de tijd 110 4 Voorwoord | Zita Pels SCHATRIJK Gooi en Vechtstreek 5 De vroegere bewoners van het Gooi en de Vechtstreek kregen “De vroegere bewoners te maken met ontwikkelingen en thema’s waar wij ook mee te maken hebben. Zoals klimaatverandering, immigratie, nieuwe technologie (denk aan de ontwikkeling van de van deze streken landbouw bijvoorbeeld), oorlog en handel, nieuwe religies, zeespiegelstijging. Hoe dat destijds ging, én hoe archeologen al meer dan honderd jaar die verhalen proberen te achterhalen, kregen te maken leest u in deze uitgave van SCHATRIJK. In deze tijden waarbij velen van ons noodgedwongen dicht met ontwikkelingen bij huis blijven, merk ik dat er veel moois te ontdekken is in eigen land, en zeker ook binnen onze eigen provincie. Laat u daarom inspireren en informeren door de archeologieverhalen waar wij ook mee in deze glossy, of u nu toerist bent, inwoner, natuurbeheerder, bestuurder of projectontwikkelaar. te maken hebben” Ik wens u veel plezier met deze SCHATRIJK Gooi en Vechtstreek! Zita Pels Gedeputeerde Cultuur In Noord-Holland liggen prachtige gebieden. Het Gooi en de provincie Noord-Holland Vechtstreek zijn er daar twee van. Deze twee provinciale archeologiegebieden zijn niet alleen mooi maar ook bijzonder door hun geologische opbouw én doordat er al meer dan honderdduizend jaar mensen wonen. Ze bevatten de sporen en verhalen van de neanderthalers tot en met het jongste archeologische erfgoed van de Tweede Wereldoorlog. Veel van die sporen zijn ook in het landschap zichtbaar. Wie meer wil weten over de archeologie, kan terecht in de lokale musea en erfgoedinstellingen en bij verenigingen. Maar ook gewoon lekker op de fiets langs de Vecht of wandelend over de heide, valt er veel te ontdekken. En zelfs in nieuwbouw- ontwikkelingen als de Blaricummermeent, is het verleden dichtbij. 6 SCHATRIJK Gooi en Vechtstreek 7 Gooi en Vechtstreek 8 Interview | Rob van Eerden SCHATRIJK Gooi en Vechtstreek 9 Archeologiebeleid het Gooi en de Vechtstreek Provincie Noord-Holland ziet in tien gebieden in Noord-Holland een taak voor zichzelf weggelegd in de relatie tussen archeologie Rob van Eerden en ruimtelijke ordening. In die tien gebieden is sprake van een is beleidsadviseur ‘provinciaal belang’. De archeologische waarden zijn er van een bij de provincie dermate grote betekenis dat extra aandacht op provinciaal niveau Noord-Holland gerechtvaardigd is. De reden hiervoor kan zijn dat de gebieden liggen in meerdere gemeenten en dat de archeologie soms van nationale of zelfs internationale betekenis is. Samen vormen de gebieden een min of meer complete set aan archeologische data voor de provincie. De inspanning van de provincie ligt niet zo zeer via de weg van het direct sturen of controleren van gemeenten, maar wel door hen te ‘informeren en inspireren’. Want gemeenten hebben in hoge mate hun eigen verantwoordelijkheid in de plek die ze archeologie geven in hun ruimtelijke beleid. Vaak is het zo dat gemeenten zich niet bewust zijn van de oudste sporen op hun grondgebied maar daar eigenlijk best belangstelling