Vossenberg.Pdf

Een eindje om met Het Drentse Landschap Bertus Boivin / Eric van der Bilt 26 Wandelroute

Landgoed Vossenberg Jaap de Vries oto: f Landgoed Vossenberg

9 8

7 6 1 Het Landgoed Vossenberg werd aan het begin van de twintigste eeuw Start aangelegd. De NV Landmaatschappij Drenthe wilde hier geld verdienen 5 4 en men keek niet op een paar centen om de ontginning van meer dan 500 hectare heideveld tot een succes te maken. Een kleine honderd jaar later is er opnieuw ﬂink in de Vossenberg geïnvesteerd. Deze keer heeft de nieuwe eigenaar, Stichting ‘Het Drentse Landschap’, op grote schaal nieuwe natuur ontwikkeld. Onderweg zal het u beslist opval- len hoe snel de natuur, als ze de kans krijgt, het heft gewoon weer in handen neemt.

1 Neem het zandpad over de keileem die van het Reigerveen een 2 oostelijke kanaaldijk in zuidelijke enorme bak met een ondoorlatende richting (vanaf de parkeerplaats bodem gemaakt heeft. Het keileem op de losdijk gezien over de brug dat bij het graven van het kanaal op de rechts). oevers gegooid werd, vormde de voe- Links van het pad ziet u de resultaten dingsbodem voor het fraaie beukenbos 3 van het natuurontwikkelingspro- langs de kanaaldijk. ject Reigerveen dat ‘Het Drentse Dienst Emmen / No. 17B Beilen en 17 D Nieuw Balinge © Topografische Landschap’ in 2004 kon realiseren 2 Na verloop van tijd bereikt u dankzij financiële middelen van het de plaats waar het VAM-kanaal Natuuroffensief van het ministerie van op het Linthorst-Homankanaal Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. uitkomt. Een historische plek om Situatie Ao 1899 > Met deze ingreep krijgen de ont- even bij stil te staan… ginningsactiviteiten van de NV De Landmaatschappij Drenthe wist Landmaatschappij Drenthe uit het de Provincie Drenthe ervan te over- begin van de twintigste eeuw om op tuigen dat het voor de economische Landgoed Vossenberg lucratief aardap- pelland aan te maken en productiebos- sen aan te leggen letterlijk en figuurlijk een andere context. Zo probeert elke tijd de natuur op zijn eigen manier naar z’n hand te zetten. Hadden de ontgin- ners er indertijd alles aan gedaan om de oneffenheden in het terrein glad te strijken, ‘Het Drentse Landschap’ deed haar uiterste best de natte laagten en hoge koppen in het landschap terug te krijgen. In natte jaargetijden is goed te zien welke enorme hoeveelheden water het gebied kan vasthouden. Dat is voor een

groot deel te danken aan de dikke laag Vries de Jaap foto: foto: Jaap de Vries de Jaap foto: Landgoed Vossenberg Startpunt Brug over het Honden Alleen aangelijnd Linthorst-Homankanaal aan de toegestaan vanwege de weg van Wijster naar Bruntinge, Hooglanders. parkeren op de oude losplaats op de westoever van het kanaal (de Openbaar vervoer Buslijn kant van Wijster). Hoogeveen-Frederiksoord, uit- stappen halte School in Wijster Lengte route 6 km. (zie www.9292ov.nl). Vanaf halte ontwikkeling van dit deel van Midden- sprake kan zijn. U ziet bij de brug dan ruim 2 kilometer naar het start- Drenthe van groot belang was dat er ook de stuw die het Oude Diep voor- Benodigde tijd 2 uur. punt. een scheepvaartverbinding tussen de alsnog keurig in het gelid moet houden. Beilervaart en de Hoogeveensche Vaart De laan met soms twee rijen beuken Begaanbaarheid paden Goed zou komen. Mede mogelijk gemaakt en soms twee rijen eiken werd destijds te belopen (In natte jaargetijden door de goedkope arbeid van de werk- door de Landmaatschappij Drenthe zijn de kanaaldijk en het verschafﬁng kwam tussen 1923 en 1926 aangelegd om dit deel van het landgoed pad over het Hamveld het Linthorst-Homankanaal tot stand. te ontsluiten. Wie zich afvraagt waarom nat en modderig). Het kanaal werd vrijwel geheel ‘op de de laan die schijnbaar naar niets leidde, schop’ gegraven door zo’n 500 werk- zo’n monumentaal karakter kreeg, moet loze mannen uit Zuidoost-Drenthe die bedenken dat het ook zo’n ontgin- door de week in grote keten op het ningsmaatschappij niet alleen om het veld gehuisvest waren. gewin ging; ook toen wilde het oog Het Linthorst-Homankanaal was een al wat. van de wapens die de Provincie korte Links en rechts van de laan krijgt u een tijd later succesvol in de strijd wierp om goede indruk van wat ‘Het Drentse de Vuil Afvoer Maatschappij in 1929 Landschap’ op Landgoed Vossenberg naar Drenthe te lokken. In 1931 werd voor ogen heeft: een afwisselend land- het drie kilometer lange VAM-kanaal schap met veentjes en natte laagtes en gegraven, maar voor de aanvoer van hogere stukken waar zich heideveldjes het huisvuil werd eigenlijk alleen de en fraaie bosjes ontwikkelen. Om de trein gebruikt. Wel voeren schepen met jonge boompjes een eerlijke kans te compost jarenlang door het kanaal naar geven zijn de bospercelen (tijdelijk)

foto: Sipke van der Veen der van Sipke foto: Zuidoost-Drenthe. omrasterd om de Hooglanders buiten te sluiten. In een paar uur tijd kunnen de 3 In de kanaaldijk ligt een brug- jonge Hooglanders van de Vossenberg getje over het gereconstrueerde zo’n pril bosje stoeienderwijs met de Oude Diep. Ga even verderop grond gelijk maken. linksaf de beukenlaan in. In het kader van het Oude Diep-pro- 4 De laan komt uit bij de weg ject is ook de bovenloop van de beek Wijster-Bruntinge. Daar gaat u grondig aangepakt. Deze liep vóór de linksaf. ruilverkaveling langs het Reigerveen Links van de weg ziet u een stuw- en deze situatie kon in 2004 worden tje dat nog gesloten is. ‘Het Drentse hersteld. Sindsdien doorsnijdt het Oude Landschap’ hoopt dat hier over enige Diep het Linthorst-Homankanaal in tijd verandering in kan komen en plaats van erop dood te lopen. Jammer dat hierlangs water in noordelijke genoeg moet er verderop richting richting via de Eekmaten naar de St. Drijber vanwege de landbouw nog zo’n Niklaasbeek gaat stromen. Hiermee zal laag grondwaterpeil worden aangehou- het herstel van het tweede afwaterings- den, dat er van een natuurlijke afwa- systeem van Landgoed Vossenberg een tering van het Reigerveen (nog) geen feit zijn. Er loopt namelijk een oude Landgoed Vossenberg waterscheiding over het landgoed: het en natuurlijker te krijgen. U loopt door zuidelijke deel watert af op het Oude wat men vroeger de Kwekerij noemde. Diep, het noordelijke deel via de St. Hier werden uit zaad allerlei boom- Niklaasbeek op de Beilerstroom. soorten gekweekt. Proefondervindelijk bepaalde men dan welke soorten het 5 Neem aan de overkant van de hier goed deden. Het verklaart de grote weg voorbij de Evelinehoeve het verscheidenheid aan soorten. Behalve bospad bij de pilaartjes van veld- eiken en beuken ziet u er fraaie exem- keitjes. plaren van Amerikaanse eik, Fijnspar,

Douglasspar, Zilverspar en Schijncypres, foto: Jaap de Vries 6 Neem het eerste pad rechts ofwel Chamaecyparis. De laatste ken- Succesvolle inburgering dat voorlangs het weiland naar nen we als conifeer in de tuin, maar De Canadese gans is grootste gans die in Nederland voorkomt. Het dier heeft een zwarte kop met een links loopt. ook deze boomsoort was voor de bos- witte keel en wangen, een lange, zwarte hals en een grijs lichaam. De naam laat weinig te raden over Links van het pad ziet u door het bos bouwers toen kennelijk de moeite van zijn oorspronkelijke woonplaats en de dieren zijn dan ook zeer goed vertegenwoordigd in grote delen aan een prachtig ven omgeven door het proberen waard… van Canada waar de ganzen de zomer doorbrengen en hun jongen grootbrengen. In het najaar zoe- enorme Rododendrons het landhuis Dankzij het beheer van ‘Het Drentse ken ze warmere streken op en vliegen ze in grote groepen richting Golf van Mexico. Vossenberg liggen. Huis en landgoed Landschap’ is dit deel van het landgoed De Canadese ganzen die u onderweg op de vele waterplassen van Landgoed Vossenberg beslist zult werden na de Tweede Wereldoorlog zich van ‘bomenakker’ aan het ontwik- zien, zijn geen verdwaalde trekvogels uit Canada die hier zijn blijven hangen. De ganzen zijn vanaf de door de Landmaatschappij Drenthe aan kelen tot een echt ‘grote-bomenbos’ dat achttiende eeuw met name in Engeland ingevoerd ter versiering van grote vijvers en hebben vervol- de Twentse textielfabrikant Doedens zich op een natuurlijke manier kan ver- gens zelf daarvandaan op eigen houtje Europa verder verkend. Hun nakomelingen vestigden zich ook met succes op de Drentse vennen. De behoefte om in het najaar en masse naar het zuiden te trekken, B.H. Bruining ten Cate verkocht. Een jongen en waar je als beheerder eigen- zoals de familie aan de overkant van de oceaan gewend is te doen, hebben de meeste van hen in nazaat van de familie bewoont het huis lijk geen omkijken meer naar hebt. onze streken niet. Het bevalt hen hier kennelijk prima op Landgoed Vossenberg. nog steeds. Het landgoed zelf is sinds Kijkt u maar eens op de bosbodem. Er de eerste aankopen in 1974 grotendeels komt inmiddels voldoende zonlicht op in het bezit van Stichting ‘Het Drentse de grond om jonge boompjes weer een Landschap’. kans te gunnen. voert rechts om het ven heen en dingen in staat mits ze een beetje gehol- Het ‘bergje’ achter het huis is een pre- daarna schuin het veld over naar pen wordt. Een belangrijke rol daarbij historische grafheuvel. Stelt u zich de 8 Het pad leidt naar een door- het restant van een oude laan die spelen de Hooglanders die het Hamveld heuvel voor in een kaal heideveld zo gang in het raster dat u op het u terugbrengt naar het Linthorst- het jaar rond begrazen en zelfs jonge ver het oog reikt. En u begrijpt waarom Hamveld brengt. Vanaf hier Homankanaal. pollen Pitrus niet versmaden. men het in Wijster vroeger over de volgt u de paaltjesroute van ‘Het Wandelend over het Hamveld kunt u Vossenberg had. Drentse Landschap’ over het veld eigenlijk een beetje in de toekomst kij- 9 Bij het kanaal aangekomen in omgekeerde richting. Hou dus ken. Grote delen van het veld met zijn loopt u linksaf terug naar de brug 7 Ga aan het eind van het pad de paarse koppen van de paaltjes vennen, heideveldjes en bosstruwelen en het startpunt. rechtsaf. aan. zagen er nog niet zo lang geleden net ‘Het Drentse Landschap’ probeert de Het pad over het veld is niet zo uit als het Reigerveen nu. In tien, bossen van Landgoed Vossenberg ouder altijd even goed herkenbaar. Het twintig jaar tijd is de natuur tot grote

foto: Jaap de Vries Tel. (0592) 31 35 52 – e-mail: [email protected]