ICE AGE EUROPE - Izotz Aroa Europan: Ekainberri Europarekin sarean 6 orrialdea

2015eko urria www.ekainberri.com Doako edizioa

MUN NIO DIA O L

IM L A R I

T A D

P N

W O

O M

R E L D IN H O E IM RI TR TA G E PA

Nork margotu zuen Ekain?

Nolakoa zen? 5 orrialdea

Ikastetxeentzako eskaintza Xabier Zubiri ikastetxea irabazle didaktikoak prest! Ekainberriko “Historiaurrearekin jolasean” Ekainberrik eta Lili Jauregiak maila guztietara egokitutako eskaintza leihaketara aurkeztutako lanen artean onena prest dute. 3 eta 7 orrialdeak izendatua izan zen. 4 orrialdea

das enta de entra lmenta | V Sarre ren s a L I N E O N berri.c om www.ekain Euskal K ulturaren sust raiak 1 943 8 6 8 8 1 Las ra íces de la Cultura Vasca NIO M O UN IM D TR I A A

P L

W

L

A O

2 I

R D

L D N

O H E M R I E TA IN G O Ekanberri > Eskaintza Didaktikoa E PATRIM

Eraman Ekain koba zure gelara!

Ekainberrik produktuak, kontzeptu nagusi da, eta museoaren eskaintza bizi baten inguruan: arkeologia es- dugun egoera sozioekonomiko- Historiaurrea perimentala. ra egokitzen jakin dute Arazi- ikastetxeetara Nolanahi ere, zentroaren kudea- Aranzadi ABEEko kudeatzaileek. eta edozein ketan zeresan handia dute Bisitari kopuruari dagokionez, ikastetxeek: 500 ikastetxe baino Gipuzkoako bosgarren museo- lekura eramateko gehiago egon dira Ekainbe- gunea da Ekainberri, eta urtero, aukerarekin jarraitzen rriko jardueretan parte hartzen. bataz beste 34.000 bisita jasotzen Gutxi gorabehera, Ekainberri- ditu. Horrez gain, Euskal Herriko du 2015-2016 ko bisita guztien herena esan arkeologiaren alorreko eta his- ikasturtean. nahi du horrek. Kontuan hartu toriaurreko ondare eta turismo behar da zentro gehienak behin baliabide garrantzitsuena dela baino gehiagotan joaten direla, esan daiteke. eta askok dagoeneko beren urte- Bisitariek balorazio altua ematen 2008ko irailaren 11n inauguratu roko ekintzen agendan daukatela diote Ekainberriri. Sei urteotan, zen Ekainberri ofizialki. Sei urte Ekainberri. etengabe zabaltzen eta osatzen hauetan, 200.000 bisitari jaso Erreplikari esker, UNESCOk joan da jarduera-kopuruak eta ditu museoak. Oro har, seme- Gizateriaren Munduko Ondare haien aniztasuna. Dagoeneko, alaba gazteak dituzten familiek izendatutako altxor hau, Euskal Ekainberriren eskaintza osoa eta eta eskolek osatu dute Ekainbe- Herrian dugun bakarrenetakoa, integrala da, eta adin guztietako Ehizatzeko abilezia frogatzeko aukera dago Ekainberrin. rriko bisitarien profila, nahiz eta gizarteratu da. Bisitariek Ekaingo bisitarientzako eskaintza bere- esan beharra dagoen oso anitza zaldi-multzoa, hartzak eta orei- ziak ditu, arkeologia esperimen- dela. Museoa Arazik eta Aran- nak ikusteko, eta Paleolitoko talean oinarrituta: erakustaldiak, Ekain en tu aula y en cualquier lugar zadik eratutako ABEE batekin ondare artistiko hori ikusi, eza- eskaintza didaktikoa, Ekainfest, Muchas veces l@s alumn@s no no viene a Ekainberri, es Ekain- kudeatzen da, eta arlo askotan gutu eta sentitzeko aukera dute. Kobazuloen Eguna, udako au- tienen oportunidad de acercarse berri la que se acercará al colegio. lizentziatutako langile gazte es- Munduan hiru erreplika besterik zolandegia, Ekain Abentura… a Ekainberri, pues la distancia y Un/a educador/a de Ekainberri karmentudunak ari dira bertan ez daude eta Ekain horietako bat Ekimen horiekin guztiekin Ekain el transporte se pueden convertir se acercará al centro y convertirá lanean. Guztien sormenarekin da. Horri esker, koba originala esperientzia osatzen ari dira: en un inconveniente. el aula en una cueva preparando eta ekarpenekin atontzen dira oso ondo kontserbatuta dago. bisita hutsetik haratago doan es- También tienen remedio para las actividades para una posible Ekainberriko eskaintza eta bere Oinarri sendoa duen proiektua perientzia. ello en Ekainberri. Si el/la alumn@ visita posterior.

Zuen egonaldia luzatzeko aukera ezberdinak dituzue

Natura, Historiaurrea, baserria eta abenturak batzen dituzten hainbat ekintza egin daitezke Sastarrain Baserri Eskolan. Sastarrainek talde, elkarte, fami- ere aurki daitezke. Gainera, ber- erabilera anitzeko gela zabalak lia zein norbanakoentzako ater- tatik proposatzen dituzten jar- dituzte, eta bertako ikasgelak ere petxe zerbitzua eskaintzen du. duerak, sarri, txoko ikusgarriak taldeen zerbitzura jar ditzakete. Bere kokapenak, instalazioek eta ezagutzeko aitzakia polita izaten Ekainberrira datozen taldeek be- jarduera-eskaintzak, toki benetan dira. raien eguna edo egunak Sastarra- atsegina bilakatzen dute euskal Sastarrain Baserri Eskola, na- in Baserri Eskolak proposatzen baserri eskola hau. turan txertatutako ekipamendua dituen ekintzekin koordinatu di- Eraikinaren inguruan, ukuiluak eskaintzen duenez, taldeen jardu- tzakete. Horrela, bailaran sartzen eta zaldi-heztegiak, nekazaritza- era edota jardunaldi propioa(k) diren taldeek eremu bakar batean lurrak eta baratzeak dituzte, eta antolatu ahal izateko bilgune esperientzia anitzeko bizipenak horietan, noski, etxeko abereak aproposa izan daiteke. Bertan izan ditzakete.

Diferentes opciones para alargar vuestra estancia

Sastarrain ofrece servicio de naturaleza para el desarrollo de convirtiendo el valle en un lugar albergue para grupos, asocia- sus propias actividades, encuen- de experiencias complementarias. ciones, familias y particulares. tros o cumplimentar la visita de Por su ubicación, instalaciones y Ekainberri. Sastarrain cuenta con oferta de actividades, los grupos espaciosas salas polivalentes y pueden encontrar el lugar per- aulas individualizadas que ponen fecto para complementar uno o al servicio de los grupos que lo varios días. necesiten. Así, las visitas a Ekain- Sastarrain Baserri Eskola / Sastarrain es también el lugar berri se pueden coordinar con Granja Escuela de Sastarrain: perfecto si lo que necesitan los las actividades o la estancia en www.sastarrain.com grupos es un equipamiento en la la Granja Escuela de Sastarrain, 943 148 115 NIO M O UN IM D TR I A A

P L

W

L

A O

I 3

R D

L D N

O H E M R I E TA IN G O E PATRIM Ekanberri > Eskaintza Didaktikoa Ekainberriko ikastetxeentzako eskaintza didaktikoa prest!

Ekaingo familiak barruan. LH 1 eta 2ko ikasleak tzagailuak, arkuak eta geziak eta “arkeologoa naiz” eskaintza pro- “animaliei jarraika” ibiliko zarete, goazen janaria lortzera! posatzen die Peiok, ikasketa es- ikastetxeetatik hemen ikusiko dituzuen margoak Samai da etxeko benetako ehiz- pezializatuei ekin aurretik, arke- datozen bisitariak magikoak dira eta gero margo taria eta DBH 1 eta 2ko ikasleekin ologo lana probatzeko aukera historiaurrean berriak egiten lagundu beharko joango da “ehiza egun bat” bi- ematen die ikasleei! diozue amonari! Eskuak zikintze- zitzera! Ikasleak ere handiagoak murgiltzera ko prest? dira animalia handiagoak ehizatu Informaziorako eta erreserbetarako: www.ekainberri.com gonbidatzen ditu. Naira eta Narel gara eta ez gara behar dituztenez, Samaik erakutsiko ahizpak, ama eta alaba baizik! die bultzagailu eta azagaiekin ehi- [email protected] 943 868 811 Tribuan suaren ardura dugu, gure zatzen. Etxean gainontzekoak ere lan nagusia behar denean sua egin ez dira ehiztari makalak, baina ez eta piztuta mantentzea da. Sua dago Samai bezalakorik! Loane, Narel, Naira, Karel, Samai ezinbestekoa da Historiaurrean, Shaira amona margolari bikaina eta Shaira gara! Ekaingo familia! amonak kobazuloan gauzak ikusi da, baina beste artelan mota ba- Ikasturte honetan zehar ikaste- eta margoak egiteko behar du, tzuk ere egiten ditu. Asko pieza txeetatik datozen talde bakoi- La familia surik gabe hotzez hilko ginateke, izugarri hauskorrak dira eta tzari Ekaingo margoak eta gure edo piztiek erasota, ez genuke Loaneri ez dizkio uzten, oraindik. bizimodua ezagutzen lagunduko Ekain, janaririk prestatzerik izango… Baina DBH 3 eta 4an beste modu dizuegu. Baina askotan biok bakarrik larri batean egiten da lana eta bere preparada Haur Hezkuntzako ikasleen la- ibiltzen gara dena egiteko, beraz, helburua maila horietako ikas- guntzailea Loane izango da: para los escolares LH 3 eta 4ko ikasleek lagunduko leak benetako “Ekaingo artista” gure etxeko txikia eskolako txi- digute lan gogor hau burutzen! bihurtzea izango da. Prestatu arte kienekin! Berari izugarri gus- Kaelek familiako ehiztaria izan eramangarria lantzeko! Ekainberri tiene una oferta didác- tatzen zaio kobazuloko marraz- nahi du eta gogor ari da lanean. Ezin ahaztu Peio arkeologoaz, tica adaptada para cada ciclo edu- kiak ikusi eta eskuak zikintzeko Oraindik gaztea da eta indarra Aranzadi Zientzia Elkarteko cativo, la familia de Ekain, forma- beldurrik gabe lan egin ahal iza- falta du, baina animalia txikiak kidea da eta bere lana Ekaingo da por Loane, Narel, Kael, Naira, tea. Egun batez, kobazuloan bi- harrapatzerakoan, aitak beti be- familiak utzi zituen aztarnak az- Samai y Shaira, y el arqueólogo ziko zarete! rarekin eramaten du! LH 5 eta tertzea da garai bateko gizaki eta Peio acompañarán a las/los alum- Shaira da familiako artista, amona 6ko ikasleei “goazen ehizara” komunitateen bizimodua eza- nas/os durante toda su estancia en tribuko pertsonarik jakintsuena esaten die. Hartu azagaiak, bul- gutzeko. Batxilergoko ikasleei Ekainberri. da eta magia egiten du kobazulo NIO M O UN IM D TR I A A

P L

W

L

A O

4 I

R D

L D N

O H E M R I E TA IN G O Ekainfest E PATRIM

Ikasturte amaierako jaialdia Zubiriko Xabier Zubiri Ikastetxe Publikoko ikasleak. Ekainberrik Ekainfest egunean irabazleek fest egunean gurekin izan ziren ikastetxeetan hainbat sari eskuratuko zituzte- saria jasotzen. Sastarrain baserri larik. eskolan egonaldiak edo eta Ekain- historiaurrearekin Lehiaketari jarraipena eman berriko produktuak ere irabazi Ekainfest, la fiesta de final de curso jolasteko genion 2014/2015 ikasturtean. ditzakete parte-hartzaileek. Para la edición del 2014 de Ekain- Zubiri. El día de Ekainfest reci- proposamena Ikastetxe asko eta asko izan ziren 2016. urteko edizioan ere lehia- fest se creó el concurso Jugando bieron su regalo, consistente en ikasturtean zehar egindako lanak ketan parte hartzera gonbidatu con la Prehistoria. Los colegios un día actividades en Ekainberri. luzatzen du. bidaliz parte hartu zutenak. Jaso nahi ditugu ikastetxe guztiak. participantes debían mandar un Para el curso escolar 2105/2016 genituen lanen artean, batzuk Ikasturtean zehar historiaurre- trabajo relacionado con la Prehis- queremos volver a invitar a todos kobazulo bat eraiki eta honen arekin zerikusia duten lanak toria realizado durante el curso los colegios a participar en este Asko eta asko dira gurera ger- hormetan marrazkiak egin zituz- Ekainberrira bidali eta Ekainfest escolar. concurso y a formar parte de ese turatzen zaizkigun ikastetxeak, ten; beste batzuk armak egin egunean Zestoara gonbidatuko En la edición del 2015, el cole- día tan especial que es para no- labar arteari eta lehen gizakiari zituzten; talde batek, lehen gi- ditugu ondo pasatzera eta sariak gio ganador fue Xabier Zubiri de sotros el día de Ekainfest. buruz gehiago ikasi eta bizitzeko zakiz mozorrotuta, antzerki bat jasotzera. asmoz. Hori dela eta, 2014. urtean aurkeztu zuen... Historiaurre- lehen aldiz beraiei zuzendutako arekin erlazionatutako edozerk Oinarriak lehiaketa batean parte hartzea balio du! - 6 eta 16 urte bitarteko ikasleek epe muga baino lehen honako - Lanen originaltasuna, lana eta proposatu genien. Historiau- 2015. edizioko irabazlea Zubiriko hartu ahal izango dute parte. helbide honetara: partaideen adina izango dira rrearekin jolasean izeneko lehia- Xabier Zubiri Ikastetxe Publikoa - 5-6 partaidez osaturiko taldeak [email protected] kontutan, eta batez ere, lanak ketan, ikastetxe bakoitzak His- izan zen eta talde osoarentzat izan beharko dute. - Epaimahaia irabazleekin Historiaurrearekin duen lotura. toriaurrearekin erlazionatutako Ekainberrin egiteko ekintza ez- - Lanak posta elektronikoz harremanetan jarriko da lanen bat aurkeztu behar zuen, berdinak irabazi zituzten. Ekain- bidali beharko dira ezarriko den xehetasunak zehazteko.

Zestoako historiaurreko Olimpiadas prehistóricas de olinpiadak Zestoa Lau urtetik behin, mundu osoko bat froga gainditu behar dituzte dea agertu zen. Tal vez la incorporación más kirolariak hiri batean biltzen dira dominak lortzeko: sua egitea, 2015eko Historiaurreko Olin- exitosa a Ekainfest hayan sido las dominak irabazi nahirik; kirol ehiza txapelketa, pisuak mu- piadetarako lehian talde gehiago Olimpiadas Prehistóricas, dónde diziplina oso desberdinetan le- gitzea… 2014ko Ekainfest egu- egongo direla aurreikusten dute diferentes grupos compiten para hiatzen dira. nean ospatu zen lehendabiziko antolatzaileek. Beraz, urtebeteko conseguir el oro en supervivencia 2014ko ekainetik, historiaurreko Historiaurreko Olinpiada eta epea dute lehia gogor honetan prehistórica y jugosos premios. zaletuek euren Olinpiada pro- bertan hainbat koadrilek parte irabazteko entrenatu nahi du- Los vencedores, por segundo año pioak dituzte Zestoan. Jai giroan, hartu zuten. Lehia bizia izan zen, ten taldeek. Informazio gehiago consecutivo, fueron los del equi- baina sari bikainak lortzeko gogorra, momentuetan oso ba- nahi izatekotan, Ekainberriko po LGHBT. helburuarekin, historiaurreko rregarria, eta azkenean urrezko Informazio Bulegoan detaile guz- 2015eko historiaurreko olinpia- bizimoduarekin loturiko hain- ikurra irabaztea merezi zuen tal- tiak argitzen dituzte. detako inaugurazio desfilea.

Peio dute. Ziur nago hemen egon den bizi nahi ditut. Urteetan gordeta- pegietan ikusteko aukera dugu Lagin arkeologa txikiren bat arkeologoa izan na- ko altxorrak aurkitzea eta hauek Gipuzkoako kultur baliabide hiko duela etorkizunean. izaten dituzten historiak argitzea garrantzitsu honetan. Biziki go- Ba jakin, arkeologo baten lana maite dut. Zorionez, behin baino mendatzen dizuet zuen aurrei- batetik… ez dela pelikulek erakusten di- gehiagotan gertatu zait. ritzi guztiak albo batera uztea gutena. Nik ez ditut izugarrizko Ekainberrin antzeko sentsazioak eta haur txikiak izango bazi- Aranzadi Zientzia Elkarteko Peio Ekainberri bizirik dagoela eta abenturak bizitzen eta ez naiz lortzen dira. Erreplikara sartzen naten bezala, gauzak lehenda- nauzue. Arkeologoa lanbidez. handitzen doala denborarekin. latigo batekin ibiltzen. Nahiko naizen bakoitzean oilo ipurdia biziko aldiz bizitzeko aukeraz Ekainberri hasiera hasieratik Erreplika ezagutzera etorri diren lasaia da nire bizitza, eta zue- jartzen zait eta hona hurbiltzen gozatzea. ezagutu dut, proiektu bat izate- askok mundu berri bat ezagutu tako askok esango duzue asper- diren bisitariekin batera margo tik gaur egungo errealitatea izan ahal izan dute, berria baina oso garria dela ere. Baina nik Rafaek izugarri horietaz gozatzen dut. arte. Beldur asko zeuden 2008ko zaharra: historiaurrea. Pelikulek Rezabalek eta Andoni Albizurik Historiari eta zehazki historiau- lehendabiziko egun haietan, ez erakusten dizkiguten topikoak 1969ko ekainak 8an Ekaingo rreari bizia ematen zaio Ekain- genekien zer-nola aterako zen hautsi eta garai haietako kultura margoak aurkitu zituzten mo- berrin. Arkeologoek gure lanak dena, baina datuek erakutsi dute eta bizitza ezagutu ahal izan mentuko zirrara eta emozioak duen “abentura” bisitarien aur- NIO M O UN IM D TR I A A

P L

W

L

A O

I 5

R D

L D N

O H E M R I E TA IN G O E PATRIM Ekanberri Nork margotu zuen Ekain? Nolakoa zen?

Ekaingo gizakiak Paleolitoko biztanleak, zer itxura gehiago, eskulan izugarri finak zuen: txikia, iletsua, kokots ir- egiteko gai ziren. ez ziren tximinoak, tenarekin, sudur zabala eta oker- Ekaingo gizakiak ez ziren txi- Homo sapiensak tuta ibiltzen zena, besteak beste. minoak, Homo sapiensak ziren, ziren, gizaki Batzuen ustez, erdi biluzik ibi- gizaki modernoak, gaur egun- liko ziren, beste batzuek larruz go edozein gizakik duen garun modernoak, gaur egindako jantziekin imajinatzen gaitasunarekin. egungo edozein dituzte. Zatarrak ziren edo politak ziren? Gauza horietako batzuk egia Ile asko al zuten edo ez? Arkeolo- gizakik duen garun dira: oso indartsuak ziren, gaur giak hori ezin du frogatu; batetik, gaitasunarekin. egungo gizakiok baino muskulu edertasuna zerbait subjektiboa eta hezurdura handiagoak zituz- delako, batentzat polita den hura ten, baita hortz-hagin handiagoak beste batentzat zatarra izan daite- Ekainberrira datozen askok oso ere, baina zutik ibiltzen ziren eta keelako. Bestetik, ilea edo azala argi dute Ekaingo gizakiak, Goi eskuak lanerako libre zituzten; are denborarekin desegin egiten dira eta, oso baldintza berezietan gutzen zituzten, eta bazekiten ani- aurkitutako aztarnak ez badira malia batzuk noiz ziren ahulenak (zingira batean aurkitu diren az- eta harrapatzen errazenak. Ez tarnak, basamortu batean, izoz- zuten etxeko abererik hazten edo tuta, momifikatuta…), ezinezkoa landarerik landatzen, ehiztariak, da datu horiek ezagutzea. arrantzaleak eta biltzaileak ziren. Baina hezurdurei esker, gauza jakina da Ekaingo gizakiak zutik ibiltzen zirela eta atzamar garatu- ak zituztela. Horrez gain, garezur ¿Cómo eran los bat aurkitzen den momentuan, bere barruak gordetzen zuenaren habitantes de tamaina ezagutu daiteke eta Goi Paleolitoko gizakien garezurra Ekain? gaur egungo gizakienaren ber- dina da. La gente se imagina a los habi- Hortik aurrera, hezurdura horien tantes del Paleolítico Superior gaineko giharrak, azala, ilea… como simios, pequeños, cami- jartzea edo imajinatzea norbe- nando a cuatro patas, muy pe- raren lana izango da. ludos, con gran barbilla… La Beraiek utzitako “hondakinek” arqueología nos demuestra que euren bizimoduari buruzko datu caminaban erguidos y que su garrantzitsuak ematen dizkigute: capacidad craneal era la misma badakigu ibiltariak zirela eta ga- que la de cualquier humano mo- rai konkretu batzuetan bizi zirela derno; eran Homo sapiens, eran zenbait lekutan. Urtaroak eza- iguales que nosotr@s. NIO M O UN IM D TR I A A

P L

W

L

A O

6 I

R D

L D N

O H E M R I E TA IN G O Ice Age Europe | Basque E PATRIM

Izotz Aroa Europan: La Edad de Hielo en Europa: Una red de Ekainberri Europarekin sarean museos

2013an, Izotz Aroko Europa lurraldez txikia den a- europarren bizimodua baldin- rrian elkarteko kide diren beste bi Varios sitios-patrimonio muse- rren, bere Historiaurreak aniz- tzatu zuen. lekuak honakoak dira: Isturitze- alizados de toda Europa se han aztarna arkeologikoak tasun handia gordetzen du, Faktore hori ardatz hartuta, Eu- Oxozelhaia-Erberua haitzuloak, reunido en un grupo de trabajo Errusiatik hasi eta Iberiar Penin- ropan zehar ondare arkeologikoa Behe Nafarroan; eta Santima- que tiene la glaciación como hilo dituzten hainbat tsularaino, Eskandinaviatik Me- duten zenbait leku musealizatuk miñe-Bizkaiko Arkeologia Mu- conductor. En 2013 nace Ice Age diterraneoraino, hainbat garai eta indarrak batzea erabaki zuten, seoa, Bizkaian. Europe, una red que actualmente lekuk Ice Age Europe kulturaren bizileku izan ziren eta eta bisitariei produktu bateratu- Elkartearen ekimen bereziene- tiene 18 miembros y recibe al- lan-sarea sortu zuten. euren aztarnak dituzten milaka ak eskaintzea; horrela sortu zen tako bat kide diren lekuetako ba- rededor de 1.3 millones de visi- leku desberdin daude. Ice Age Europe elkartea 2013an, koitzean aurki daitekeen pantaila tantes al año. Europar Paleolitoa markatu eta eta poliki-poliki kide berriak interaktiboa da. Haren bidez, Ekainberri forma parte de Ice batzen duen faktore bat baldin elkartzen doaz. Gaur egun, lan Europako Historiaurrean zehar Age Europe desde 2014, los otros Historiaurrea gizakia Lurrean badago, hori klima hotza da. sarea 18 ondare-gunek osatzen ibilbide zabal bat burutu daiteke, dos miembros de la red en el País agertu zenetik idazkera mota Europako Paleolitoa izotz aroen dute eta urtean 1,3 milioi bisitari gure aurrekoei buruz asko ikasi Vasco son las cuevas de Isturitz- desberdinak asmatu ziren ar- garaia da; milaka eta milaka ur- inguru jasotzen dituzte kide guz- edo Europaren beste muturrean Oxocelhaia-Erberua en Baja Na- teko denbora epea da. Leku ba- teetan zehar, Europaren parterik tien artean. aurkitzen diren pertsonekin txat varra y Santimamiñe-Museo Ar- koitzean bere hasiera eta bukaera handiena izotzak estalita egon 2014tik, Ekainberri Ice Age Eu- bidez komunikatu. queológico de Bizkaia en Bizkaia. datak aldatzen joan daitezke. zen, eta horrek garai bakoitzeko roperen partaidea da. Euskal He-

� Europe‘s coastline today � IceAg e coastline NETW ORK OF HERITA GE SITES maximum ice coverage

BELGIU M 1.PRÉH ISTO MUSEUM ·Flé malle

CROATIA 2. KRAPINA NEANDERTHALUSEUM M · rapiK na

FRANCE 3. PREHISTORY MUSEUM OF SOLUTRESolut · ré-Pouilly 4. INTERNATIONAL CENTER OF PREHISTORY · Les ies-Eyzde-Tayac 5.I STURITZ,OX OCELHAYA AND ERBERUA CAVES ·Sai nt-Martin’Arbe d roue 6. THEU SEUMM OF NEANDERTHAL MAN · La Chapellents aux Sai

GERM ANY 7. UMSEUM OF PREHISTORY BLAUBEUREN ·Blaubeu ren BASQUE 8. NEANDERTHALUSEUM M ·M ettmann 9.PA LÄ ON - RESEARCH AND EXPERIENCE CENTREHÖNINGEN SC SPEARSSc h·öni ngen 10.ARCH ÄOPARK VOGELHERD · iNederstotzingen-Stetten

ITALY 11. FUMANEA VEC ·Fu mane

SPAIN 12. UMSEUM OF HUMAN EVOLUTION · Burgos 13. ATNIONAL MUSEUM AND RESEARCH CENTERLT AMIRAOF A ·Sa ntillana delMa r 14. ACVES OFSANTIMAMIÑE AND BIZKAIAUSEUM M OF ARCHAEOLOGY ka· iaBiz 15. TITO BUSTILLOA VEC AND RUPESTRIAN ART CENTRERibadesella · 16.EKAINBERRI - THEI CAREPL OF THE EKAINAVE C·Z estoa

UNITED KING DOM 17. THE GIBRALTAR MUSEUM ·Gib raltar 18. KENTS CAVERN PREHISTO RIC CAVES ·To rquay ww w .ice-age-europe.eu

Izotz Aroak Euskal Herriaren historia luzean utzi zuen aztarna garrantzitsua da. Isturitz, Ekain eta Santi- mamiñeko museoak horren lekuko dira. Hiruren artean ondare baliotsua gordetzen dute, bakoitza bere ezaugarri propioekin. Bizkaiko Golkoaren erpin honetatik plan bat iradokitzen dizugu, milaka urtetan gorderik egon den edertasunaz goza dezazun.Hiru kontzeptu. Ondarea ezagutzeko hiru aukera: - Isturitz: Gizakiak eginiko lehenengo artelanak ezagutu itzazu benetako kobazulo batetan. - Ekainberri: Benetako kobazuloaren faksimile/erreplika zehatz baten magia senti ezazu. - Santimamiñe: Kobazulo honen detalle guztiak ezagutuko dituzu 3D aurkezpen baten bitartez.

Biarritz

5 14

GR OT T ES ISTURITZ & OX OCELH AY A

ARKEOLOGI MUSEOA 16 SANTIMAMIÑE . BIZKAI A Donostia San Sebastian Bilbao

EKAINBERR I

Vitoria Iruña Gasteiz Pamplona NIO M O UN IM D TR I A A

P L

W

L

A O

I 7

R D

L D N

O H E M R I E TA IN G O E PATRIM Lili Jauregia Etor zaitez Euskal Herriko XVII. mendea bertatik bertara bizitzera “Lilitarren ohorea” bertan Magdalena Amilibia eta Bigarren zikloan, ikasleek Maizter Elkaraetak Lili Jauregian pasa edo nagusi? galderari erantzun antzezlan berrian zuen azken eguna kontatzen zien beharko diote bi ordutan zehar, bisitariei. Gero “Lilitarren oho- Zestoan Lili familiarekin zeriku- parte hartzeko aukera rea” etorri zen, Lili Jauregian pasa sia duten lekuak aurkitu, ezagutu zen errepresentazio dramatikoa. eta aztertu beharko dituzte eta eskaintzeaz gain, Lili Lili Jauregian bestelako bisitak ikasitakoa Lili Jauregian prak- Jauregiak eskaintza ere burutzen dira dira ordea, Erdi tikara eraman. Kontutan eduki Aroko gizartea eta bizimodua az- edonork ez zuela izaten maizter didaktiko propioa du. tertzen ari ziren ikasleei zuzen- edo nagusi izan nahi zuen erabak- duta, hezkuntza ziklo bakoitzera itzeko aukerarik! egokituriko eskaintza didaktiko Hirugarren zikloko ikasleak bur- 2013an Lili Jauregi zaharberri- bat garatu da, ziklo bakoitzeko din eta egur merkatari bihurtuko tua publikoarentzat zabaldu zen ikasleak Erdi Arora eta Aro Mod- dira Ikerlari-merkatari eskaint- Ekain Fundazioaren eskutik. Or- ernora bidaiatu eta garai hartako zarekin. Lilitarrak merkatari sut- dutik, bertako eskaintza batez ere pertsonaia bihurtzera gonbi- suak ziren, ikasleek saltzaile edo familiei eta asteburuetako pub- datzen dira. erosle papera hartu beharko dute likoari zuzenduta egon da, baina Lehen Hezkuntzako lehen zik- kasuaren arabera, baina produk- hasieratik garbi ikusi zen horren loan, Lili eta ni jardueraren bi- tuak norbaitek ekoiztu behar zit- eraikin garrantzitsuak eskoletako tartez, ordubetean zehar ikasleak uen… publikoarentzat eskaintza didak- Erdi Aroko andere eta zaldun DBH, Batxilergo eta Goi Mailako tiko propio bat izan behar zuela. dotore bihurtu nahian ibiltzen Heziketa Zikloetako ikasleentzat Orain arte bisita antzeztuak izan dira, familia on orok bere armarri “Lilitarren ohorea” antzezlanean dira nagusi Lili Jauregian, “Agur propioa behar du eta ikasleen lana parte hartzeko aukera eskaintzen Lili” arrakastatsua lehendabizi, izango da bakoitzak bere armarria da, XVII. mendeko bizimodua sortzea. ezagutu eta garai hartako kezka eta pozez ohartzeko aukera par- egabea da. Ikastetxe guztietako ikasle guz- tiak Lili Jauregia ezagutzera eta Gipuzkoako lurraldearen ondare elementu garrantzitsuenetako bat ezagutzera gonbidatzen ditugu, beti ez delako izaten aukera hor- relako eraikin baten barruan ibiltzeko aukerarik. Lili Jauregiko edozein eskaintzari buruzko informazioa lortzeko edo “Lilitarren ohorea” antzerk- ian parte hartu ahal izateko, sarre- rak Zestoako Informazio Puntuan hartu behar dira. Gehienez ere 20 pertsonako jarduerak izaten direnez, aurretik erreserba egitea komeni izaten da, 943 868811 telefono zenbakian edo www. lilijauregia.com web orriaren bi- dez. Ikastetxeek aurrez eskatu be- har dute Lili Jauregia bisitatzeko aukera, batez ere talde handiak direnean. Andre Madalen jauregiko lehioetatik begira.

Ven a conocer de primera mano el siglo XVII del País Vasco

Además de la nueva obra teatral informarse sobre la oferta didác- número de teléfono 943 868811 “El honor de los Lili”, en el Pala- tica del Palacio Lili o reservar o a través de la página web www. cio Lili se ha desarrollado una las actividades, hay que ponerse lilijauregia.com. completa oferta didáctica adap- en contacto con el Punto de In- tada a cada ciclo educativo. Para formación de Zestoa a través del *Gomendagarria da aldez aurretik erreserba egitea telefono zenbaki honetara deitzen: *Es recomendable hacer una reserva previa llamando a este número de teléfono: 943 86 88 11

Donosti a San Sebastian Frantzi a Zaraut z Franci a Salmenta puntua A8 www.ekainberri.com www.lilijauregia.com Zestoa Punto de venta Gastei z [email protected] [email protected] Vi tori a Portale kalea 1 Iruñ a Pamplona 20740 Zestoa [Gipuzkoa] Ekainberri Ekaingo Lili Jauregia-Palacio Lili Madri l Kobaren Erreplika Madrid @ekainberri @AndreMadalen

Ekainberrin gertatu da... Ocurrió en Ekainberri...

nimaliak. Nola ez? Be- ko lehen bisitariei atea irekitzera nimales. ¿Cómo no? de la mañana cuando escuchó un raiek dira protagonistak zihoanean zaratatxo bat entzun ¡Ellos son los protago- sonido se provenía de la papelera. Ekainberrin! Baina ez zuen zakarrontzitik zetorrela. nistas en Ekainberri! Se acercó para ver qué era y de Asoilik erreplikako paretetan; baita Zer ote zen begiratzera hurbildu, APero no solo en las paredes de la repente se encontró con algo que gure Sastarraingo bailara eder ho- eta bat-batean joan zitzaizkion réplica, también en nuestro bello despejó su somnolencia maña- netan ere. Hiru orein eder. Etorri goizeko lehen orduko logurak: valle de Sastarrain. Tres preciosas nera de golpe: ¡¡¡una serpiente bezain pronto jaso zuten denon metro t’erdiko suge bat! Ai ama! ciervas. Nada más llegar, estos no de metro y medio!!! ¡Madre mía! arreta animaliatxo ez hain lotsati Hura izan zen “show”-a! Bisi- tan tímidos animalitos captaron ¡Vaya “show”! Los visitantes es- hauek. Hasieran beldurti, urduri, tariak zain eta bitartean barruan la atención de todos los pre- perando a entrar y mientras, en el mesfidantza osoz begiratzen zi- narrastia eta gidaren arteko lehia sentes. Al principio eran miedo- interior, ¡una lucha feroz entre el guten, duela milaka urte udaberri ikusgarria! sas, estaban nerviosas, desconfia- reptil y el guía! partean bailara hontara oreinak Ia egunero entzuten dugun gal- ban, como si vieran en nosotros Una pregunta que oímos casi a ehizatzera etortzen ziren gizakiak dera da ea Ekainberrin sagu- los cazadores que hace miles de diario en Ekainberri es si tene- bagina bezala. Baina pixkanaka, zarrik badugun, eta bai, ekaineko años venían en primavera a este mos murciélagos, y sí, desde una egunero hurbilduaz, eta oreinek goiz batetik aurrera ofizialki esan mismo valle a cazar ciervos. Pero mañana de junio ¡podemos decir oso atsegin duten aperitiboa es- dezakegu baietz! Ekainberri ireki poco a poco, mediante el contac- oficialmente que sí! Dos guías kainiaz, lagunak izaten amaitu zuten bi gidek erakusketa gelako to diario y ofreciéndoles un ex- que abrían Ekainberri lo encon- dugu. eskaileretan aurkitu zuten. Or- quisito aperitivo, hemos acabado traron en las escaleras de la sala Baina hau ez da izan dugun dutik hona, gezurrik esan gabe haciéndonos amigos. de exposiciones. Desde entonces, animali jatorriko bisita bakarra. baieztatu dezakegu Ekainberrin O MUN Pero esta no es la única visita ani- podemos afirmar sin mentir que NI DIA

Putzuetako igelak eta inguruko saguzarrak badirela! O L mal que hemos tenido. Las ranas, Ekainberri hay murciélagos.

IM L

R A txori, armiarma, burruntzi edo Baina ez zaituztegu beldurtu T I aves, arañas, libélulas o topos son Pero no os queremos asustar. La A

P D sorgin-orratz, sator nahiz amua- nahi. Koba, iluntasuna, sagu- N el pan de cada día, pero de vez en cueva, la oscuridad, los murciéla-

W rrainak eguneroko kontua dira, zarrak… eszena nahiko tetrikoa O cuando algún visitante sorpresa gos… forman una escena un tan- O M

R baina noizean behin bisitari sor- dirudi, baina egia esan oso leku E nos coge desprevenidos… ¡y nos to tétrica, pero la verdad es que L D N presaren batek ustekabean harra- lasaia da, eta koban ez da sekula I da algún que otro susto! Así pues, nos encontramos en un paraje H O patzen gaitu … eta baita sustoren inor galdu… guk dakigula be- ER IM un típico día de entre semana, un muy tranquilo, y nunca se nos ha ITA TR bat eman ere! Hala zen, astegun hintzat! G E PA compañero se disponía a abrir la perdido nadie en la cueva… ¡al xume batean lankide bat egune- puerta a los primeros visitantes menos que nosotros sepamos! Ekainberritik... Ekainberriko hezitzaileak Zazpi urte dagoeneko Ekainbe- adarrak norabide desberdinetan hezkuntza ziklo desberdinetara da Ekainberri Paleolitoko Ekain- bisitarien nahiak oraindik eta ze- rrik bere ateak ireki zituenetik! zabaltzen, proiektu berriak ga- egokituriko eskaintza didaktiko go biztanleen dietaren oinarria hazkiago betetzen ahalegintzeko. Pertsona bat balitz, oraindik ratzen eta bide berriak urratzen! zabal batera eta arkeologia es- ziren oreinen bidez… Baina gure erronka nagusia gure haur bat izango litzateke. Kultur Proiektu heldua bai, baita sen- perimentaleko tailerren gero eta Etorkizunerako erronka handiak bisitarien asebetetzea da zalan- eta hezkuntza azpiegitura bezala, dotua ere, baina ez estatikoa eta presentzia handiagora pasa gi- ditu Ekainberrik. Ekainfesteko tzarik gabe, hasieratik oso ba- bere heldutasunera iritsi den konformista, etengabe burutzen nen. Gero Lili Jauregia batu zen esperientzia oinarritzat hartuta, lorazio onak jaso ditugun arren, proiektu bat dela esan daiteke. baitira berrikuntzak Ekainbe- gure eskaintzara, Ekaingo familia arkeologia esperimentala ekital- hori hobetzeko egiten dugu lan Zazpi urte Historiaurrea eta la- rrin, hazten jarraitzeko helburu- iritsi zen bisitaria Historiaurrean di desberdinetara hurbiltzea izan egunero eta horrela jarraitu nahi bar artea ezagutzera ematen! arekin. murgiltzea errazteko, benetako daiteke bat edo eskaintza didak- dugu beste urte askoan! Zazpi urte etengabe hazten eta Hasierako bisita gidatuetatik animalien bizileku ere bihurtu tikoa zabaldu eta indartzea, gure

Ekain Fundazioko kideak Ekainberri eta Lili Jauregiko kudeaketa Miembros de la Fundación Ekain Gestión de Ekainberri y el Palacio Lili

NIO M O UN IM D TR I A A

P L

W

L

A

O I

R D

arazi L D N

O ideiak H E M R borobiltzen I E ZESTOAKO UDALA TA IN G O E PATRIM

Argitaratzailea: Arazi IKT S.L. | www.arazi.eus | [email protected] | 943 833 641