ZAŁ ĄCZNIK NR 3 DO UCHWAŁY NR XXXVII/368/10 RADY MIEJSKIEJ W DZIERZGONIU Z DNIA 29 KWIETNIA 2010 R.

BURMISTRZ DZIERZGONIA

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY I MIASTA DZIERZGO Ń

CZ ĘŚĆ II: Kierunki Rozwoju Przestrzennego Gminy i Miasta Dzierzgo ń

Dzierzgo ń 2010

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

USTALENIA WST ĘPNE

„Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy i Miasta Dzierzgo ń” okre śla zasady polityki przestrzennej Rady Miejskiej w Dzierzgoniu w stosunku do obszaru gminy.

„Studium” składa si ę z dwóch integralnych cz ęś ci: Cz ęść I. „Uwarunkowania rozwoju gminy i miasta Dzierzgo ń ” wraz z czterema zał ącznikami: − Zał ącznik U1 - „Ekofizjograficzne uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń” w skali 1:25000; − Zał ącznik U2 - Ekofizjograficzne uwarunkowania rozwoju przestrzennego miasta Dzierzgo ń” w skali 1:15000, − Zał ącznik U3 - „Kulturowe uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń” skala 1:25 000 − Zał ącznik U4 - „Kulturowe uwarunkowania rozwoju przestrzennego miasta Dzierzgo ń” skala 1:5000

Cz ęść II – „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy i miasta Dzierzgo ń” wraz z dwoma zał ącznikami: − Zał ącznik nr 1. „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” w skali 1:10000: − Zał ącznik nr 2 „Kierunki rozwoju przestrzennego miasta Dzierzgo ń” w skali 1:5000

Cz ęść II „Studium” podlega uchwaleniu przez Rad ę Miejsk ą w Dzierzgoniu, a zał ączniki nr 1 i 2 s ą zał ącznikami do uchwały.

„Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Dzierzgo ń” zawiera uwarunkowania i kierunki polityki przestrzennej pa ństwa i regionu okre ślone w stanowisku Wojewody Pomorskiego oraz w obowi ązuj ących przepisach szczególnych.

„Studium” nie jest prawem lokalnym i nie mo Ŝe stanowi ć podstawy do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Jednak Ŝe wydawane decyzje na terenach nie posiadaj ących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nie mog ą by ć sprzeczne ze „studium”.

Opracowywane na obszarze gminy Dzierzgo ń miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego nie mog ą by ć sprzeczne z zasadami polityki przestrzennej okre ślonymi w „studium”.

2

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Podstawowe kierunki rozwoju przestrzennego gminy.

Bior ąc pod uwag ę zewn ętrzne oraz wewn ętrzne uwarunkowania rozwoju gminy, a w szczególno ści potencjał środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz zwi ązane z nim re Ŝimy w gospodarowaniu przestrzeni ą, a tak Ŝe uwarunkowania wynikaj ące ze studium oraz strategii województwa, na obszarze gminy i miasta Dzierzgo ń wydzielono nast ępuj ące jednostki strukturalno – przestrzenne:

• Strefa A – śuławska (aluwialna) – obszar gminy otaczaj ący wzgórza morenowe od zachodniej i wschodniej cz ęś ci. Strefa obejmuj ąca najni Ŝej poło Ŝone tereny w gminie, zako ńczenie obszaru śuław. Obszar zdecydowanie monofunkcyjny. Ze wzgl ędu na przewag ę trwałych uŜytków zielonych tereny predysponowane do rozwoju hodowli. Zakaz wprowadzania nowych form osadnictwa. Obszary zalewowe. Zakaz budowy farm wiatrowych.

• Strefa B – stokowa - obejmuj ąca obszar gminy pomi ędzy stref ą śuławsk ą a Stref ą Wierzchowinow ą w północno –wschodniej cz ęś ci gminy. Obszar o wysokich walorach rolniczych oraz krajobrazowych, bezle śny. Urozmaicona rze źba terenu porozcinana dolinami erozyjnymi. Obszar preferowany do farmerskiego sposobu zagospodarowania oraz wprowadzenia funkcji agroturystycznej jako wspomagaj ącej rolnictwo. Dopuszcza si ę lokalizacj ę farm wiatrowych wraz z infrastruktur ą.

• Strefa C – Wierzchowinowa – obejmuj ąca obszar południowo zachodniej cz ęś ci gminy pagórków morenowych Obszar predysponowany do intensywnej produkcji rolnej ze wzgl ędu na wysokie walory rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Brak przeciwwskaza ń do lokalizowania funkcji gospodarczych i przemysłowych. Dopuszcza si ę lokalizacj ę farm wiatrowych wraz z infrastruktur ą.

• Strefa D –Obszarów chronionego krajobrazu , do której zaliczony został Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Dzierzgo ń. Obszar o bogatej rze źbie terenu. Wysokie re Ŝimy gospodarowania. Preferowane rolnictwo ekologiczne i tereny wykorzystywane na cele turystyki i rekreacji. Zakaz lokalizacji farm wiatrowych.

• Strefa M – strefa miejska wraz z terenami rozwojowymi – zakaz stosowania elektrowni wiatrowych

• Strefa E – strefa moreny czołowej - poło Ŝona na najbardziej wysuni ętym na wschód kra ńcu gminy. Obszar predysponowany do intensywnej produkcji rolnej ze wzgl ędu na wysokie walory rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Brak przeciwwskaza ń do lokalizowania funkcji gospodarczych i przemysłowych. Dopuszcza si ę lokalizacj ę farm wiatrowych wraz z infrastruktur ą.

3

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

I. Środowisko przyrodnicze.

1. Obszary i obiekty chronione ze wzgl ędu na warto ści przyrodnicze. 1.1.Obszar chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgo ń. Podstawa prawna: Rozporz ądzenie Wojewody Pomorskiego nr 5/05 z dnia 24 marca 2005r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w woj. Pomorskim i Rozporz ądzenie nr 23/07 Wojewody Pomorskiego z dnia 6 lipca 2007r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim.

1) Uznaje si ę, Ŝe ustanowiony w granicach miasta i gminy obszar chronionego krajobrazu Rzeki Dzierzgo ń obejmuje najbardziej atrakcyjne przyrodniczo i krajobrazowo tereny. Ustala si ę zasadno ść wł ączenia tych warto ści do ogólnego potencjału rozwojowego miasta i gminy. 2) Przyjmuje si ę Ŝe korytarz ekologiczny pełni wa Ŝną funkcj ę o charakterze ł ącznika pomi ędzy obszarami w ęzłowymi o randze mi ędzynarodowej w sieci ekologicznej ECONET PL: Zachodniomazurskim i Uj ścia Wisły. Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgo ń ł ączy tak Ŝe elementy projektowanej paneuropejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000: Lasy Iławskie i Jezioro Dru Ŝno. Planowane funkcje na terenie korytarzy ekologicznych nie mog ą zakłóca ć ich funkcjonowania. 3) Przyjmuje si ę, Ŝe specyfika obszarów chronionych o dopuszczonej działalno ści gospodarczej (obszary chronionego krajobrazu,) stanowi przesłank ę do wprowadzania funkcji komplementarnych, takich jak: turystyka (w tym turystyka specjalistyczna), rekreacja, agroturystyka, rolnictwo przyjazne środowisku (rolnictwo ekologiczne), pszczelarstwo i inne. Obszary te b ędą kreowane jako obszary wielofunkcyjne. Z uwagi na mo Ŝliwo ść wprowadzania funkcji komplementarnych uznaje si ę, Ŝe istniej ą korzystne warunki do ofertowego zagospodarowania terenów chronionych. 4) Przyjmuje si ę w obr ębie obszarów chronionego krajobrazu za wiod ącą funkcj ę ochrony warto ści przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych, szczególnie ochrony ró Ŝnorodno ści siedliskowej i gatunkowej. Przyjmuje si ę za towarzysz ącą funkcj ę osłony ekologicznej dla ekosystemów wodnych. 5) W Obszarze Chronionego Krajobrazu zgodnie z Rozporz ądzeniem Wojewody 5/05 zabrania si ę: a) likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro Ŝnych i nadwodnych, je Ŝeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwwilgociowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub napraw urz ądze ń wodnych; b) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwuskowym lub

4

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

utrzymywaniem, budow ą, odbudow ą, napraw ą lub remontem urz ądze ń wodnych; c) dokonywania zmian stosunków wodnych, je Ŝeli słu Ŝą innym celom ni Ŝ ochrona przyrody lub zrównowa Ŝone wykorzystanie u Ŝytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; d) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych; e) zakaz wydobywania do celów gospodarczych skał za wyj ątkiem udokumentowanych złó Ŝ piasku i Ŝwiru, których eksploatacja nie będzie powodowała zmiany stosunków wodnych, zagro Ŝenia dla chronionych ekosystemów oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt; f) w odniesieniu do terenów znajduj ących si ę w pasie szeroko ści 100 od wód wyznaczonych pod zainwestowanie – zakaz lokalizowania nowych obiektów za wyj ątkiem urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu Ŝą cych prowadzeniu racjonalnej gospodarki wodnej, le śnej lub rybackiej, a tak Ŝe odst ępstwa od zakazu zawarte w paragrafie 2 ust. 4 pkt.2. Nie dopuszcza si ę powi ększenia zakresu zwartej zabudowy miejscowo ści poza dotychczasowo wyznaczony obszar; g) zakaz realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których sporz ądzenie raportu oddziaływania na środowisko jest obowi ązkowe, je Ŝeli przeprowadzona procedura oceny na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrod ę OCHK. 6) Rozwój turystyki i rekreacji uznaje si ę za wa Ŝną motywacj ę do podnoszenia standardu Ŝycia mieszka ńców. W takim uj ęciu wysoki standard Ŝycia postrzega si ę jako istotny element produktu turystycznego. 7) Uznaje si ę ograniczenia dla swobodnej gospodarki przestrzennej obowi ązuj ące na obszarach chronionych za korzystn ą prawn ą barier ę przed substandardowym gospodarowaniem, b ędącym przyczyn ą nieładu w przestrzeni. Przyjmuje si ę za wiod ące takie zasady gospodarowania, które nakierowane b ędą na kreowanie ładu ekologicznego i przestrzennego na obszarze miasta i gminy Dzierzgo ń. 8) Przyjmuje si ę do realizacji w zakresie kompetencji gminy ogólne zasady gospodarowania w obr ębie obszarów chronionego krajobrazu okre ślone w przytoczonym wy Ŝej akcie prawnym i w odpowiednich ustawach. 9) Przyjmuje si ę retencj ę naturaln ą jako wiod ące działanie w retencjonowaniu wody na obszarach chronionego krajobrazu w powi ązaniu z podobnymi działaniami na pozostałym obszarze gminy. 10) Za zasadnicze wyznaczniki standardów w gospodarce przestrzennej na obszarach chronionych przyjmuje si ę: a) priorytetow ą realizacj ę inwestycji infrastruktury ochrony środowiska (systemy oczyszczania ścieków i zbierania odpadów stałych), b) realizacj ę przedsi ęwzi ęć z uwzgl ędnieniem ochrony krajobrazu jako cało ści i jego poszczególnych elementów, w tym szczególnie zadrzewie ń, wn ętrz krajobrazowych, osi widokowych i harmonijnej zabudowy oraz dziedzictwa kulturowego,

5

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

c) zachowanie warunków równowagi środowiska przyrodniczego, d) przywracanie środowiska do wła ściwego stanu na terenach zdewastowanych i zdegradowanych (wyrobiska, wysypiska odpadów), e) wprowadzenie zalesie ń/zadrzewie ń na terenach najsłabszych gleb, terenach przywodnych i o znacznych nachyleniach stoków oraz w strefach zabudowy (tak Ŝe zadrzewie ń w formie komponowanej), f) uwzgl ędnienie mo Ŝliwych preferencji ekonomicznych w przygotowaniu ofert zagospodarowania obszarów i obiektów chronionych, g) uwzgl ędnianie w gospodarowaniu standardów unii europejskiej. 11) Uznaje si ę za warunkowo dopuszczaln ą eksploatacj ę surowców naturalnych na obszarach chronionego krajobrazu, za czym przemawiaj ą głównie wzgl ędy społeczne i ekonomiczne. Warunkami prowadzenia eksploatacji s ą: a) minimalizacja oddziaływania eksploatacji na walory przyrodnicze obszarów chronionych; b) eksploatacja małymi kwaterami rekultywowanymi sukcesywnie; c) ocena wpływu na środowisko potencjalnej eksploatacji. 12) Uznaje si ę za zasadne przygotowanie szerokiej oferty turystyczno – krajoznawczej i rekreacyjnej, której jednym z głównych atutów winny by ć lokalne walory środowiska przyrodniczego (w tym szczególnie walory krajobrazu przyrodniczo - kulturowego). 13) Uznaje si ę zasad ę równowa Ŝenia rozwoju za umo Ŝliwiaj ącą rozwój gospodarczy na obszarach chronionych na poziomie zadowalaj ącym dla mieszka ńców. 14) Uznaje si ę za wa Ŝną rol ę obszarów chronionych w edukacji ekologicznej społecze ństwa. Zobowi ązuje si ę Burmistrza Dzierzgonia do inicjowania, wspierania lub organizacji edukacji ekologicznej z wykorzystaniem lokalnego potencjału przyrodniczych obszarów chronionych.

6

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

1.2. Pomniki przyrody. Podstawa prawna: Uchwała Rady Miejskiej w Dzierzgoniu nr IV/25/97 z dnia 05 czerwca 1997 roku w sprawie uznania za pomniki przyrody. 1) Uznaje si ę za wa Ŝną ochron ę s ędziwych okazów drzew tak ze wzgl ędu na znaczenie przyrodnicze i krajobrazowe, jak teŜ ze wzgl ędu na znaczenie dla edukacji ekologicznej. 2) Uznaje si ę obowiązek ochrony ekspozycji cennych okazów drzew pomnikowych w promieniu nie mniejszym ni Ŝ 15 m i tak Ŝe ochron ę ich systemów korzeniowych w przypadku prowadzenia liniowych inwestycji infrastruktury podziemnej. Przyjmuje si ę, Ŝe zasi ęg systemów korzeniowych odpowiada w przybli Ŝeniu rzutowi korony na powierzchni ę terenu. 3) Wyra Ŝa si ę przekonanie, Ŝe ustanowienie na obszarze miasta i gminy Dzierzgo ń pomników przyrody (drzewa) nie wyczerpuje lokalnych zasobów okazów przyrody. Przyjmuje si ę za wa Ŝne działania zmierzaj ące do identyfikacji w przestrzeni gminy innych okazów przyrody kwalifikowanych do obj ęcia ochron ą prawn ą. Zobowi ązuje si ę odpowiednie słu Ŝby gminne do inicjowania działa ń w tym zakresie. Uznaje si ę za zasadne wł ączenie młodzie Ŝy szkolnej do takich działa ń.

2. Obszary i obiekty przewidziane do ochrony ze wzgl ędu na warto ści przyrodnicze. 2.1. Ustala si ę podj ęcie działa ń zmierzaj ących do realizacji koncepcji utworzenia rezerwatu „Koryto i Dolina Rzeki Dzierzgo ń” obejmuj ącego najbardziej cenne pod wzgl ędem przyrodniczym odcinki doliny. Koncepcja ta została przedstawiona przez prof. P. Ilnickiego w opracowaniu „Ekorozwój gminy Dzierzgo ń”). 2.2. Przewiduje si ę obj ęcie ochron ą prawn ą w formie u Ŝytków ekologicznych 9 wst ępnie rozpoznanych cennych ekosystemów na terenie gminy. Ich poło Ŝenie oznaczono na mapie. S ą to tereny podmokłe, w cz ęś ci zatorfione, pełni ące znacz ącą rol ę ekologiczn ą (lokalne ostoje przyrody, elementy korytarzy ekologicznych), hydrologiczn ą (lokalne rejony retencji i alimentacji wód) i krajobrazow ą . Uznaje si ę, Ŝe nie jest to propozycja wyczerpuj ąca bogactwo form przyrodniczych miasta i gminy Dzierzgo ń. 2.3. Podejmie si ę działania w celu obj ęcia ochron ą prawn ą w formie stanowiska dokumentacyjnego przyrody nieo Ŝywionej cz ęść wzgórza morenowego w południowej cz ęś ci miasta ze ścian ą nieczynnego wyrobiska, obrazuj ącą budow ę wewn ętrzn ą tej formy morfologicznej. Jego poło Ŝenie oznaczono na mapie. 2.4. Będzie si ę d ąŜ yć do sukcesywnego obejmowania ochron ą prawn ą cennych okazów drzew spełniaj ących warunki okre ślone dla pomników przyrody. Uznaje si ę, Ŝe działania ochronne pełni ą wa Ŝną rol ę przy realizacji przyj ętego celu jakim jest edukacja ekologiczna społecze ństwa 2.5. Ustala si ę ochron ę przed dysfunkcj ą główne korytarze ekologiczne (o charakterze ł ącznikowym) na obszarze miasta i gminy. Za

7

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

priorytetow ą uznaje si ę ochron ę struktury przyrodniczej tych terenów i ochron ę przed zabudow ą. Poło Ŝenie korytarzy ekologicznych oznaczono na mapach.

3. Warto ści środowiska przyrodniczego istotne dla gospodarki przestrzennej i zrównowa Ŝonego rozwoju przestrzennego. 3.1.Uznaje si ę wag ę lokalnych warto ści środowiska dla rozwoju miasta i gminy Dzierzgo ń. Za warto ści takie uznaje si ę w szczególno ści: 1) wysokie walory krajobrazowe, szczególnie w strefie doliny rzeki Dzierzgo ń i w strefach wzgórz morenowych, 2) zasoby wodne ze szczególnym uwzgl ędnieniem zasobów wodnych rzeki Dzierzgo ń i zasobów u Ŝytkowych wód podziemnych, 3) wysok ą bioró Ŝnorodno ść , głównie na terenach rezerwatowych i obszarach chronionego krajobrazu oraz w strefach korytarzy ekologicznych o charakterze ł ącznikowym, 4) jako ść środowiska i walory przyrodnicze obszarów wiejskich, 5) potencjał agroekologiczny terenów rolnych, b ędący podstaw ą gospodarki na terenach gminy, 6) relatywnie czyste środowisko jako warto ść szczególnie istotn ą dla rozwoju. 3.2. Przyjmuje si ę wymóg szczególnej ochrony lokalnych warto ści środowiska na wszystkich etapach procesu planistyczno – inwestycyjnego. 3.3. Przyjmuje si ę wymóg szczególnej ochrony lokalnych warto ści środowiska w działalno ści gospodarczej, głownie poprzez stosowanie najlepszych dost ępnych technik i najlepszych praktyk ekologicznych. 3.4. Uznaje si ę plany działalno ści rolno środowiskowej za wa Ŝne działania kierunkowe słu Ŝą ce ochronie środowiska przyrodniczego. 3.5. Na zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego wsi. Bior ąc pod uwag ę motywacje ekonomiczne zawarte w programach rolno środowiskowych oraz ich aspekt edukacyjny b ędzie si ę prowadzi ć odpowiednie działania promuj ące te programy w śród rolników. 3.6. Uznaje si ę edukacj ę społeczno – ekologiczn ą mieszka ńców miasta i gminy za jedną z głównych metod kształtowania stosunku społecze ństwa do lokalnych warto ści środowiska.

4. Ochrona zasobów wodnych. 4.1. Uznaje si ę za jeden z priorytetów w kierunkach zagospodarowania przestrzennego ochron ę zasobów wodnych na obszarze miasta i gminy Dzierzgo ń – tak ich jako ści jak i ilo ści. Uznaje si ę za wa Ŝne dla ochrony jako ści zasobów wodnych stosowanie odpowiednio wysokich standardów w gospodarce przestrzennej. W polityce przestrzennej takie działania b ędą inicjowane i wspierane jako istotne dla ochrony wód. Stosowanie wysokich standardów zagospodarowania jest szczególnie wa Ŝne w strefach przywodnych, na terenach zabudowanych oraz w rejonach o

8

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

słabej izolacji wód podziemnych. Zwraca si ę uwag ę na rol ę programów rolno środowiskowych w tym zakresie. 4.2. Maj ąc na uwadze, Ŝe zanieczyszczenie wód powierzchniowych powodowane jest głównie znacznym dopływem biogenów (szczególnie z terenów rolnych) i uznaj ąc znaczenie osłony biologicznej (ro ślinnej) dla ochrony tych wód – ustala si ę zasadno ść realizacji stref ekotonowych (stref ochrony) wokół wód powierzchniowych. Realizacja takich stref winna by ć tak Ŝe uwzgl ędniona w gminnym programie ochrony środowiska a tak Ŝe w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 4.3. Uznaj ąc znacz ący wpływ ścieków i odpadów na zanieczyszczenie wód ustala si ę regulacj ę gospodarki ściekowej i gospodarki odpadami jako bardzo wa Ŝne zadania na rzecz ochrony zasobów wodnych. Zwraca si ę przy tym uwag ę na znacz ące kierunki działa ń: potrzeb ę powszechnego stosowania zasady traktowania wodoci ągu i kanalizacji jako jednej nierozdzielnej inwestycji, organizacj ę zbierania odpadów na całym obszarze i rekultywacj ę terenów dzikich wysypisk odpadów, konieczno ść powszechnej edukacji ekologicznej społecze ństwa miasta i gminy Dzierzgo ń. 4.4. Projektowane u Ŝytkowanie i zagospodarowanie terenu nie mo Ŝe stanowic źródła zanieczyszcze ń dla środowiska gruntowo- wodnego. 4.5. Przyjmuje si ę, Ŝe ochrona wód powierzchniowych jest warunkiem koniecznym rozwoju turystyki i rekreacji na obszarze miasta i gminy Dzierzgo ń.

5. Ochrona przed powodzi ą i przeciwdziałanie skutkom deficytu hydrologicznego. 5.1. Maj ąc na uwadze wyst ępowanie na cz ęś ci obszaru miasta i gminy Dzierzgo ń stałego zagro Ŝenia podtopieniami powodziowymi przyjmuje si ę kierunkowe działania w tym zakresie. Wyznacza si ę na rysunku Studium obszary bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą (ZZ). 5.2. Za podstawowe działania uznaje si ę tu: utrzymanie i wzmacnianie systemu osłony przeciwpowodziowej na terenach Ŝuławskich i w dolinie rzeki Dzierzgo ń oraz zachowanie i tworzenie systemów retencji naturalnej wód na terenach wysoczyznowych. 5.3. W zwi ązku z tym, Ŝe na obszarze miasta i gminy Dzierzgo ń istniej ą dogodne warunki do naturalnej retencji wód b ędzie si ę inicjowa ć i wspiera ć takie formy retencjonowania. 5.4. Za szczególnie wa Ŝne w zakresie retencji wód uznaje si ę zachowanie wszelkiego rodzaju naturalnych zbiorników (oczek) wodnych, zabagnie ń i terenów podmokłych, siedlisk wilgotnych ł ąk – głównie poprzez zapobieganie ich przesuszaniu i zwi ększanie ich pojemno ści retencyjnej zabiegami technicznymi. Uznaje si ę tak Ŝe zalesienia i zadrzewienia za działania sprzyjaj ące spowolnieniu odpływu wód ze zlewni. 5.5. Przyjmuje si ę stosowanie odpowiedniej polityki w zagospodarowaniu przestrzennym terenów zagro Ŝonych

9

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

podtopieniami powodziowymi, szczególnie w zakresie polityki lokalizacyjnej i u Ŝytkowania terenu. 5.6. Uznaje si ę działania w kierunku zwi ększania retencji wód tak Ŝe za podstawowe zabiegi w zakresie przeciwdziałania skutkom deficytu hydrologicznego. Podkre śla si ę du Ŝe znaczenie ekologiczne, hydrologiczne i gospodarcze tych zabiegów. 5.7. W celu regulacji stanu wód na rzece Dzierzgonce dopuszcza si ę budow ę zbiorników retencyjnych w miejscach, gdzie utworzenie takiego zbiornika zminimalizuje przekształcenia rzeźby terenu. 5.8. Wprowadza si ę konieczno ść ochrony, konserwacji i udro Ŝnienia wszelkich cieków, oczek wodnych, rowów melioracyjnych, z zapewnieniem nienaruszalnego przepływu. 5.9. Nale Ŝy zabezpieczy ć odpływ wód opadowych w sposób chroni ących teren przed erozj ą wodn ą oraz zaleganiem wód opadowych. 5.10. Na obszarze zagro Ŝonym erozj ą wodn ą w wyznaczonych strefach wysokich spadków wi ększych ni Ŝ 10% wskazane jest zachowanie istniej ącej pokrywy ro ślinnej i jej wzmocnienie poprzez zadrzewienia, zakrzewienia i trwałe zadarnienia.

6. Ochrona surowców naturalnych. 6.1. Na terenie gminy i miasta Dzierzgo ń zinwentaryzowane zostały zło Ŝa kruszyw naturalnych zgodnie z oznaczeniami na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy i miasta Dzierzgo ń”. 6.2. Mo Ŝliwo ść eksploatacji złó Ŝ nale Ŝy podporz ądkowa ć przepisom szczególnym dotycz ącym ochrony środowiska przyrodniczego i złó Ŝ naturalnych. 6.3. Uznaje si ę potrzeb ę okre ślenia dyspozycyjnych zasobów złó Ŝ na obszarach prognostycznych ich wyst ępowania, mi ędzy innymi w zwi ązku z poło Ŝeniem cz ęś ci tych obszarów na terenach chronionego krajobrazu. 6.4. Przyjmuje si ę zasad ę racjonalnego gospodarowania zasobami surowców jako obowi ązuj ącą. Powinno si ę w tym zakresie d ąŜ yć do kompleksowego i zorganizowanego wykorzystania kopalin (ł ącznie z kopalinami towarzysz ącymi). 6.5. Przyjmuje si ę zasad ę minimalizacji negatywnych skutków dla środowiska wynikaj ących z eksploatacji surowców, szczególnie w zakresie oddziaływania na powierzchni ę ziemi i zasoby wodne. Będzie si ę d ąŜ yć do prowadzenia eksploatacji systemem kwater obejmuj ących cz ęś ci złó Ŝ. 6.6. Będzie si ę d ąŜ yć do likwidacji i rekultywacji dzikich wyrobisk i punktów eksploatacji kopalin. Rekultywacj ę terenów powyrobiskowych przyjmuje si ę jako zasad ę w gospodarce surowcami na obszarze gminy Dzierzgo ń. 6.7. Zwraca si ę uwag ę wszelkie prace eksploatacyjne na terenie gminy winny by ć prowadzane zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami , tereny wyrobisk nale Ŝy bezwzgl ędnie podda ć rekultywacji; wyrobiska nale Ŝy zabezpieczy ć przed składowaniem odpadów; 6.8. Maj ąc na uwadze nieodnawialny charakter wyst ępuj ących surowców naturalnych ustala si ę priorytet zaspokojenia potrzeb

10

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

własnych. Uznaje si ę to za wa Ŝne działanie w celu ochrony zasobów surowcowych miasta i gminy Dzierzgo ń. Ocenia si ę, Ŝe zasoby te s ą bliskie wyczerpania, co powinno si ę uwzgl ędni ć w formułowaniu kierunkowych zasad polityki gospodarczej i przestrzennej. 6.9. Dopuszcza si ę eksploatacj ę tych złó Ŝ po spełnieniu ł ącznie nast ępuj ących warunków: - wykonanie i uchwalenie planu miejscowego; - uzyskanie koncesji na wydobycie; 6.9.Dopuszcza si ę eksploatacj ę złó Ŝ nie oznaczonych na zał ączniku lub będących poszerzeniem ju Ŝ istniej ących złó Ŝ, pod warunkiem wcze śniejszego zewidencjonowania tych obszarów w Wojewódzkim Zasobie Geologicznym, uzyskaniu koncesji poszukiwawczej i na wydobycie oraz po spełnieniu ł ączenie nast ępuj ących warunków: - wykonanie i uchwalenie planu miejscowego; - uzyskanie koncesji na wydobycie;

7. Ochrona bioró Ŝnorodno ści i krajobrazu. 7.1.Uznaje si ę wysokie znaczenie bioró Ŝnorodno ści dla wielko ści potencjału przyrodniczego miasta i gminy i tym samy dla potencjału rozwojowego. Ustala si ę ochron ę bioró Ŝnorodno ści jako jeden z kierunkowych wyznaczników jako ściowych w rozwoju miasta i gminy Dzierzgo ń. 7.2.Ustala si ę podstawowe kierunki w zakresie ochrony bioró Ŝnorodno ści i krajobrazu: 1) zachowanie cennych ekosystemów w mie ście i na terenie gminy – mi ędzy innymi poprzez obejmowanie ich ochron ą prawn ą, 2) ograniczenie wycinania drzew i krzewów oraz degradacji i likwidacji terenów zieleni wysokiej, tak tej towarzysz ącej terenom zabudowanym jak te Ŝ śródpolnej, ograniczenie zabudowy liniowej wzdłu Ŝ dróg w celu umo Ŝliwienia migracji gatunków, 3) wprowadzanie zadrzewie ń i urz ądzanie (piel ęgnacja) terenów zieleni, wprowadzanie zalesie ń, wsz ędzie tam gdzie dopuszcza takie działania ustawa z dnia 8.06.2001 roku o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia, 4) zalesienie gruntów rolnych powinno dotyczy ć głównie obszarów stanowi ących element wyznaczonych korytarzy ekologicznych oraz ich s ąsiedztwo, zaleca si ę wprowadzenie drzewostanu zgodnego siedliskowo i geograficznie; 5) wykluczenie z mo Ŝliwo ści zalesienia terenów poło Ŝonych w strefie śuławskiej (najwy Ŝszej jako ści gleby pochodzenia organicznego) ze wzgl ędu na ochron ę gruntów rolnych; 6) uwzgl ędnianie w mpzp śródpolnych u Ŝytków ekologicznych pojmowanych funkcjonalnie i prawnie, 7) zachowanie ci ągło ści korytarzy ekologicznych, wzmacnianie powi ąza ń przyrodniczych wszelkiego rodzaju, 8) chronienie lokalnych rzadkich odmian gatunków uprawnych,

11

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

7.3.Ustala si ę wymóg ochrony krajobrazu pojmowanego cało ściowo (elementy przyrodnicze i kulturowe, materialne i niematerialne) na wszystkich etapach procesu planistyczno – inwestycyjnego. 7.4. Kształtowanie optymalnej przyrodniczo - krajobrazowej struktury uŜytkowania terenu uznaje si ę za istotne dla kształtowania prawidłowych warunków Ŝycia mieszka ńców. 7.5. W przypadkach szczególnych (wobec braku mo Ŝliwo ści ochrony elementów przyrody) uznaje si ę zasad ę kompensacji przyrodniczej za obowi ązuj ącą.

8. Przeciwdziałanie zagro Ŝeniom środowiska. 8.1. Uznaje si ę zapobieganie powstawaniu zagro Ŝeń i zanieczyszcze ń za podstawowy, uzasadniony ekonomicznie i społecznie kierunek działa ń w tym zakresie. 8.2. Uznaje si ę potrzeb ę zintegrowanych działa ń w zakresie: 1) ochrony wód przed dopływem zanieczyszcze ń z terenów rolnych, mi ędzy innymi poprzez realizacj ę ochronnych stref ro ślinnych wzdłu Ŝ wód powierzchniowych, 2) przywracanie środowiska do wła ściwego stanu, głównie poprzez rekultywacj ę i renowacj ę terenów zdewastowanych, tak Ŝe poprzez tworzenie nowych przestrzennych zespołów przyrodniczo – rekreacyjnych na terenach po eksploatacji kruszyw, 3) odpowiedniej realizacji gospodarki ściekowej i gospodarki odpadami, 4) ochrony gleb przed erozj ą, głównie poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych i odpowiedniej struktury upraw, w tym wprowadzenie trwałych u Ŝytków zielonych; na stokach o du Ŝym nachyleniu – wprowadzanie zalesie ń. 8.3. Ustala si ę potrzeb ę odpowiedniego przygotowania technicznego i organizacyjnego w zakresie przeciwdziałania powa Ŝnym awariom i ich potencjalnym skutkom dla środowiska. 8.4. Ustala si ę potrzeb ę podj ęcia działa ń zmierzaj ących do optymalizacji efektów w zakresie ochrony środowiska.

9. Optymalne wykorzystanie zasobów środowiskowych. 9.1. Uznaje si ę za celowe opracowanie miejsko - gminnego programu ochrony i kształtowania Środowiska; 9.2. Zobowi ązuje si ę Burmistrza Dzierzgonia do przedsi ęwzi ęcia działa ń, których efektem b ędzie programowe uj ęcie priorytetowych zada ń z zakresu ochrony środowiska i jego komponentów – tak Ŝe poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i poprzez edukacj ę ekologiczn ą społecze ństwa miasta i gminy Dzierzgo ń. 9.3. Uznaje si ę za zasadne kreowanie nowej kultury turystycznej przyznaj ącej najwy Ŝszy priorytet ochronie środowiska, które stanowi fundament rozwoju zrównowa Ŝonej turystyki.

12

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

II. ZASOBY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO.

1. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

1.1. Rys historyczny Dzierzgo ń poło Ŝony jest na terenie historycznych Prus, w krainie zwanej Pomezani ą. W najstarszym okresie osadnictwa Prusy zasiedlone były przez koczownicz ą ludno ść trudni ącą si ę łowiectwem, my ślistwem i rybołówstwem – przedstawiciele kultury „grzebykowo-dołkowej”. Pocz ątki osadnictwa stałego tych terenów si ęgaj ą mezolitu i neolitu. W okresie od 2300-2100 lat p.n.e. zacz ęła na Pobrze Ŝe Pruskie napływa ć ludno ść pastersko-hodowlana z kr ęgu kultury ceramiki sznurowej. Kolejno pojawiali si ę tu przedstawiciele kultury pucharów lejkowatych i amfor kulistych. W dorzeczu Wisły powstaj ą pierwsze osady tzw. kultury łu Ŝyckiej, ogarniaj ącej z wolna całe Pomorze Słowia ńskie. Około 1000 r. p.n.e. nast ąpił odpływ ludno ści „łu Ŝyckiej”. Około VI – V w. p.n.e. rozpocz ęła si ę migracja Prabałtów na teren Prus. W stosunku do okresu poprzedniego nast ępuj ą znaczne przeobra Ŝenia ekonomiczne; powi ększa si ę zaludnienie, osadnictwo wchodzi na tereny le śne, upowszechnia si ę gospodarka rybacko-łowiecka. Obok nowych osad utrzymuje si ę stare osadnictwo z tradycyjnymi formami wytwórczo ści rękodzielniczej i rolniczej. Na przełomie dwu er doszło do bardzo wa Ŝnych przemian kulturowych i etnicznych. Na całe Pomorze zacz ęły przenika ć plemiona germa ńskie. Natomiast w samym uj ściu Wisły wyl ądowali Gepidowie, którzy w I i II w wytworzyli kultur ę zwana wielbarsk ą, której centrum mie ściło si ę miedzy Wisł ą a Pasł ęką. Odpłyn ęli z tych terenów w ci ągu III - IV w. , na ich miejsce powoli nasuwała si ę ludno ść bałtyjska. W VI w. ustał wiele wieków trwaj ący handel mi ędzy krajami nadbałtyckimi i śródziemnomorskimi. Ostatnie monety bizantyjskie, jakie dotarły na pomorskie wybrze Ŝe Bałtyku, zostały wybite w pocz ątkach VI stuleciu. O wa Ŝnej funkcji handlowej samej ziemi dzierzgo ńskiej w czasach Cesarstwa Rzymskiego i wczesnym średniowieczu świadcz ą tzw. „pomosty b ągardzkie” - trakty handlowe ł ącz ące Prusy z Pomorzem. Prawdopodobnie w X wieku nad rzek ą Sirgune (Dzierzgoni ą) w miejscu dzisiejszego Dzierzgonia istniała osada targowa. W roku 997 rozpocz ęła si ę misja chrystianizacyjna na ziemi pruskiej, podczas której pod B ągartem, został zamordowany św. Wojciech. Na lata 1233 - 1234 przypadła pierwsza wspólna wyprawa rycerzy niemieckich i polskich do Pomezanii. Zwyci ęstwo krucjaty podczas bitwy nad rzek ą Dzierzgo ń zostało upami ętnione malowidłem ściennym w sali refektarza na zamku w Malborku. W roku 1248 Zakon Krzy Ŝacki ustanowił Komturi ę Dzierzgo ńsk ą. Potwierdzenie istnienia osady znajduje si ę w zapisach kronikarskich. 7 lutego 1249 roku ma miejsce podpisanie na zamku w obecno ści legata papieskiego Jakuba z Leodium (pó źniejszego papie Ŝa Urbana IV) układu

13

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

ko ńcz ącego pierwsze powstanie Prusów - Traktatu Dzierzgo ńskiego. Na rok 1288 datowany jest najstarszy przywilej lokacyjny Dzierzgonia na prawie chełmi ńskim z ustanowieniem funkcji wójta miejskiego. W roku 1316 miasto uzyskuje znacz ące udogodnienia w zakresie rzemiosła i handlu. W wyniku pokoju toru ńskiego w 1466 roku miasto zostało przył ączone do Polski. W dokumentach z tego czasu oficjalnie wyst ępowała nazwa Dzierzgo ń. Na podstawie konstytucji sejmowej (1611 r.) funkcja starosty dzierzgo ńskiego została poł ączona z funkcj ą wojewody malborskiego. Dzierzgo ń stał si ę starostwem grodzkim. W 1626 roku Dzierzgo ń został zaj ęty przez oddziały armii szwedzkiej pod wodz ą Gustawa Adolfa. W trakcie pierwszego rozbioru Polski 17 wrze śnia 1772 r. miasto zostało wcielone do Prus Ksi ąŜę cych. Do 1815 r. Dzierzgo ń był siedzib ą wielkiego powiatu dzierzgo ńskiego, w którym znalazły si ę cztery dawne starostwa polskie: malborskie, dzierzgo ńskie, sztumskie i tolkmickie. Podczas plebiscytu na Powi ślu, Warmii i Mazurach 11 lipca 1920 r. za polsk ą przynale Ŝno ści ą opowiedziało si ę jedynie 13 mieszka ńców (ł ączna liczba mieszka ńców narodowo ści polskiej w owym okresie wynosiła ponad 100 osób), za niemieck ą natomiast oddanych zostało a Ŝ 2571 głosów. 25 stycznia 1945 r. podczas przemarszu wojsk radzieckich w ramach II Frontu Białoruskiego, Dzierzgo ń powrócił do Polski. W mie ście powołana została radziecka komendantura. 7 lipca 1945 r. miasto administracyjnie weszło w skład powiatu sztumskiego w województwie gda ńskim. Wcze śniej nast ąpiło przekazanie władzy w r ęce administracji polskiej. Pierwszym komisarycznym burmistrzem Dzierzgonia został Mieczysław Węgrocki. 1 czerwca 1976 r. w wyniku reformy administracyjnej Dzierzgo ń wszedł w skład województwa elbl ąskiego. W latach 1994-1995 Dzierzgo ń nawi ązał współprac ę z miastami bli źniaczymi z Danii, Niemiec, Szwecji i Rumunii. Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego zaliczył Dzierzgo ń w 1996 roku do 20 najlepszych gmin w kraju. W wyniku kolejnej reformy administracyjnej od 1 stycznia 1999 r. Dzierzgo ń wszedł w skład w powiatu malborskiego w województwie pomorskim. Obecnie gmina jest cz ęś ci ą powiatu sztumskiego.

1.2. Charakterystyka zasobów kulturowych Prace nad ewidencj ą stanowisk archeologicznych na terenie gminy doprowadziły do ujawnienia 66 stanowisk w ewidencji, w tym jednego wpisanego do rejestru zabytków województwa pomorskiego (stanowiska oznaczono na zał ącznikach graficznych do cz ęś ci tekstowej). Stanowisko wpisane do rejestru zabytków to grodzisko na Górze Zamkowej w Dzierzgoniu, pozostałe stanowiska nie maj ą ekspozycji w terenie, s ą to najcz ęś ciej osady, ślad po osadnictwie czy punkty osadnicze, jedno cmentarzysko w Dzierzgoniu kultury oksywskiej z młodszego okresu

14

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 przedrzymskiego. Stanowiska posiadaj ą zró Ŝnicowan ą chronologi ę od epoki kamienia po średniowiecze i czasy nowo Ŝytne. Miasto Dzierzgo ń ma średniowieczn ą proweniencj ę. Układ urbanistyczny nie ma regularnej ortogonalnej siatki ulic z centralnie wytyczonym placem, przypomina bardziej plan mist lokowanych na prawie lubeckim z szeroki ą centraln ą ulic ą, wok όł kt όrej wytyczano mniejsze r όwnoległe lub prostopadłe uliczki, kt όra dopiero z czasem przybrała posta ć rynku. Samo ścisłe centrum zostało tu Ŝ po wojnie spalone, a historyczna zabudowa zast ąpiona cz ęś ciowo przez bezstylowe bloki mieszkalne. Z przykładów budownictwa z okresu średniowiecza zachował si ę w Dzierzgoniu jedynie ko ściół Trójcy Przenaj świ ętszej i św. Katarzyny z lat 1310-1320 oraz kaplica św. Anny datowana na XV wiek. Z XVIII w. pochodzi zespół poklasztorny oo. Reformatów przy ul. Krzywej. Zabudowa mieszkalna i gospodarcza o zachowanych warto ściach historycznych pochodzi w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci z ko ńca XIX w. i pocz ątku XX w. Ciekawym przykładem budownictwa mieszkalnego są kolonie dom όw z lat 30-tych XX w. przy ul. Pionierów i w okolicach ulicy Ogrodowej. Z obiektów techniki na terenie miasta zachował si ę zespół zabudowa ń zwiazanych z kolej ą: dawna stacja, budynki magazynowe stacji oraz budynki mieszkalne pracowników kolei. Szkoła wraz z sal ą gimnastyczn ą przy ul. Krzywej (dawne Pa ństwowe Liceum Rolnicze) stanowi ą ciekawy przykład archittektury okresu mi ędzywojennego. Obiektami o znacznej warto ści kulturowej s ą cmentarze rzymsko- katolickie i ewangelickie, które oprócz warto ści historycznej maj ą równie Ŝ du Ŝe walory krajobrazowe, dzi ęki drzewostanowi na ich terenie. Na terenie miasta istniej ą dwa cmentarze ewangelickie przy ul. Słowackiego, cmentarz lutera ński przy ul. Wojska Poslskiego oraz cmentarz katolicki na Górze Św. Anny przy ul. Elbl ąskiej. Wi ększo ść osad w gminie Dzierzgo ń posiada metryk ę średniowieczn ą. Charakterystyczn ą cech ą osadnictwa na tym terenie jest liczebna przewaga maj ątków ziemskich nad wsiami, co świadczy, i Ŝ znaczny areał gruntów nale Ŝał do wielkiej własno ści ziemskiej (dobra rycerskie). Struktura dawnej sieci osadniczej powoli zanika w terenie, przyczyniły si ę do tego reformy agrarne z 2 połowy XIX w., parcelacje z okresu działania Pruskiej Komisji Kolonizacyjnej (1886-1918) i z lat 30-tych XX wieku, a tak Ŝe powojenna reforma rolna. Ponadto silne przeobra Ŝenia przestrzenne wsi, głównie przejawiaj ące si ę poprzez rozproszenie zabudowy i rozdrobnienie areału, nast ępuje od pocz ątku lat 90-tych XX w. Wiele osad folwarcznych o średniowiecznej proweniencji straciło swoje historyczne walory przestrzenne i znaczne lub wszystkie, istniej ące jeszcze pod koniec ubiegłego stulecia, zasoby kulturowe. Na terenie gminy wyst ępuj ą wsie w typie: wsi ulicówki (Ankamaty, Budzisz), wsi ulicowo-placowej (B ągart, Jasna, Mini ęta, Tyw ęzy), wsi wielodro Ŝnicy (Morany, Poliksy, śuławka Sztumska), osady folwarcznej (Blunaki, Bruk, Jeziorno, Nowiny, Pachoły, Prakwice, Stanowo).

15

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Na omawianym obszarze zachowała si ę niewielka cz ęść z historycznych zespołów podworskich: w Bruku, Jeziornie, Nowinach, Prakwicach. Ka Ŝde z tych zało Ŝeń zatraciło cz ęś ciowo swój pierwotny układ, składaj ący si ę z trzech kompleksów, tworz ących powi ązan ą funkcjonalnie i przestrzennie cało ść , tj. dworu z przylegaj ącym do niego parkiem, zespołu zabudowań gospodarczych oraz zespołu budynków mieszkalnych - czworaków. W Bruku zachował si ę dwór, park, i czworak, natomiast budynki gospodarcze utraciły swoje historyczne walory. W Jeziornie zachował si ę dwór (w bardzo złym stanie), park i czworaki, zabudowania gospodarcze utraciły swoje historyczne walory. W Nowinach zachował si ę dwór, park, budynki gospodarcze, czworaki utraciły swoje historyczne walory. W Prakwicach zachował si ę park, zabudowania gospodarcze i czworaki, natomiast dwór popadł w ruin ę. Znikn ęły niemal całkowicie maj ątki: Blunaki, Andrzejewo, Chojty, Piaski Sztumskie oraz całkowicie: Kuksy, Litewki, Mini ęta – Sporowo, Pawłowo, Stanowo oraz Stara Wie ś. Pierwotny układ zało Ŝeń jest ju Ŝ dzi ś nieczytelny. W Stanowie park podworski, figuruj ący w rejestrze zabytków, nie istnieje, nie zachował si ę ani starodrzew, ani układ dro Ŝny czy wodny. W obr ębie gminy jest 10 cmentarzy, w tym 5 ewangelickich (Ankamaty, Bągart, Budzisz, Tyw ęzy, śuławka Sztumska), jeden Ŝydowski (Stanówko), 2 cmentarze dawnych wła ścicieli maj ątku (Jeziorno, Stanowo) oraz dwa cmentarze przyko ścielne (Jasna, śuławka Sztumska). Wszystkie nieczynne od 1945 r. Z obiektów techniki i kultury materialnej zachowały si ę: wiatraki w Ankamatach i Budziszu z 2 połowy i ko ńca XIX w., ku źnie w B ągarcie i Jasnej z pocz. XX w., komin d. tartaku w B ągarcie z pocz. XX w., stacje transformatorowe w Bruku, Jasnej, Litewkach, Piaskach oraz Poliksach (z ok. 1930 r.) oraz młyn wodny w Pachołach z pocz. XX w. Do grupy obiektów architektury i budownictwa o warto ściach kulturowych nale Ŝą równie Ŝ murowane budynki szkół w B ągarcie (1934 r.), Bruku (1914 r.), Mini ętach (pocz. XX w.), Nowinach (1921 r.), Tyw ęzach (l. 30- te XX w.) oraz śuławce Sztumskiej – dwa budynki szkół (1 ćw. XX w.).

16

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

1.3. Obiekty w rejestrze zabytków. tabela nr 1.Obiekty archeologiczne Lp. Miejscowo ść Obiekt Chronologia Data i nr decyzji o Nr stanowiska w wpisie do rejestru miejscowo ści/ na obszarze 1. Dzierzgo ń grodzisko okres decyzja z dnia AZP 3/4, obszar wczesno średnio- 5.03.1970 r., nr rej. 21-50 wieczny i 113/Archeol. średniowieczny tabela nr 2.Obiekty nieruchome Lp. Miejscowo Ulica Nr Obiekt Datowanie Rejestr zabytków ść

1. Bągart Ko ściół parafialny XIV w. Decyzja z dnia p.w. św. Jana 10.09.1962 r., nr rej. 325 Chrzciciela i św. (dawny rejestr woj. Michała Archanioła elbl ąskiego: 247)

2. Bągrat Cmentarz ewangelicki pocz. XIX w. Decyzja z dnia 17.08.1988 r., nr rej. 1247 (dawny rejestr woj.elbl ąskiego: 100/88)

3. Bągart 24/26 Dom 2 poł. XIX w. Decyzja z dnia 19.12.1991 r., nr rej. 1359 (dawny rej.zab.woj.elbl ąskiego - 207/91) 4. Bruk Dwór poł. XIX w. Decyzja z dnia 12.12.1980 r., nr rej. 882 (dawny rej.zab.woj.elbl ąskiego 57/80) 5. Bruk Park około poł. Decyzja z dnia 6.01.1978 XIX w. r., nr rej.zab. 882 (dawny rej.zab.woj.elbl ąskiego 11/77)

6. Dzierzgo ń ul. Kaplica cmentarna XV w. Decyzja z dnia Elbl ąsk św. Anny 29.03.1993 r., nr rej. a 1378 (dawny nr rejestru woj. elbl ąskiego: 256/93).

7. Dzierzgo ń ul. Cmentarz kon. XIX w. Decyzja z dnia Elbl ąsk 29.03.1993 r., nr rej. a 1378 (dawny nr rejestru woj. elbl ąskiego: 256/93).

8. Dzierzgo ń ul. 16 Dawny klasztor oo. kon. XVII w. Decyzja z dnia Krzywa Reformatów, z 19.12.1956 r., nr rej. 67 ko ściołem pw. Św. (dawny nr rejestru woj. Ducha oraz z murem i gda ńskiego - 50) bram ą

17

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

9. Dzierzgo ń ul. 4 Spichlerz pocz. XX w. Decyzja z dnia Odrodz 30.07.1993 r., nr rejestru enia 1398 (nr w dawnym rej. woj. elbl ąskiego 286/93)

10. Dzierzgo ń ul. 9 Dom pocz. XX w. Decyzja z dnia Odrodz 27.07.1993 r., nr rej. enia 1394 (nr w dawnym rej. woj. elbl ąskiego 287/93) 11. Dzierzgo ń ul. 13 Dom 1901 r. Decyzja z dnia Słowac 30.07.1993 r., nr rejestru kiego 1400 (dawny nr rejestru woj. elbl ąskiego 289/93) 12. Dzierzgo ń ul. 21 Dom pocz. XX w. Decyzja z dnia Traugut 30.07.1993 r., nr rejestru ta 1399 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 288/93) 13. Jasna Ko ściół p.w. Trójcy ok. 1325 r. Decyzja z dnia Przenaj świ ętszej i św. 13.08.1962 r., nr rej. 308 Katarzyny (dawny rejestr woj. gda ńskiego: 244) 14. Jeziorno Dwór 2 poł. XIX w. Decyzja z dnia 8.07.1996 r., nr rej. 1601 (dawny rejestr woj. elbl ąskiego: 510/96) 15. Jeziorno Park kon. XIX w. Decyzja z dnia 8.07.1996 r., nr rej. 1601 (dawny rejestr woj. elbl ąskiego: 510/96) 16. Jeziorno Cmentarz pocz. XX w. Decyzja z dnia 8.07.1996 r., nr rej. 1601 (dawny rejestr woj. elbl ąskiego: 510/96) 17. Mini ęta Park 1 poł. XIX w. Decyzja z dnia 26.01.1979 r., nr rej. 935 (dawny rejestr woj. elbl ąskiego: 34/79) 18. Mini ęta Park przełom Decyzja z dnia XVIII i XIX 30.12.1977 r., nr rejestru w. zabytków 879 (dawny numer rejestru woj. elbl ąskiego 9/77) 19. Nowiny Pałac kon. XVIII w. Decyzja z dnia 27.12.1994 r., nr rejestru 1502 (nr rej. woj. elbl ąskiego 409/94) 20. Nowiny Park poł. XIX w. Decyzja z dnia 20.07.1978 r., nr rejestru 920 (nr rej. woj. elbl ąskiego 33/78) 21. Piaski Ogród parkowy kon. XIX w. Decyzja z dnia 24.03.1978 r., nr rejestru 910 (dawny nr rejestru woj. elbl ąskiego 21/78) 22. Prakwice 1 Szkoła 1 ćw. XIX w. Decyzja z dnia 15.06.1993 r., nr rej. 1388 (d. nr rej. woj. elbl ąskiego 275/93).

18

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

23. Prakwice 2 Ku źnia 1926 r. Decyzja z dnia 14.06.1993 r., nr rej. 1386 (d. nr rej. woj. elbl ąskiego 274/93). 24. Prakwice Park 4 ćw. XIX w. Decyzja z dnia 15.02.1978 r., nr rej. 21 (d. rejestr woj. elbl ąskiego nr 20/78) 25. Stanówko Cmentarz Ŝydowski 1 poł. XIX w. Decyzja z dnia 15.08.1988 r., nr rejestru 1246 (dawny nr rej. woj. elbl ąskiego 48/78) 26. Stanowo Park 1 poł. XIX w. Decyzja z dnia 22.06.1978 r., nr rej. 916 (d. rejestr woj. elbl ąskiego nr 30/78) 27. śuławka Ko ściół parafialny pw. 1695 r. Decyzja z dnia Sztumska Św. Jana Chrzciciela 30.05.1957 r., nr rej. 75.

1.4. Obiekty w ewidencji konserwatorskiej. 1.4.1. OBIEKTY ARCHEOLOGICZNE 1) Ankamaty, osada, kult. pomorska, wczesna epoka Ŝelaza; osada, kultura wielbarska, okres pó źnych wpływów rzymskich; osada, XIII-XV w. (stan. AZP 6/23, obszar 21-50), 2) Ankamaty, osada, kultura pomorska, wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 3/20, obszar 21-50), 3) Ankamaty, osada, kultura pomorska, wczesna epoka Ŝelaza; osada, kult. pomorska, wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 5/22, obszar 21-50), 4) Ankamaty, osada/?/, kultura pomorska, wczesna epoka Ŝelaza, osada /?/, XIII-XV w. (stan. AZP 2/19, obszar 21-50), 5) Ankamaty, ślad osadnictwa, kultura pomorska, wczesna epoka Ŝelaza; ślad osadnictwa, XIII-XV w. (stan. AZP 4/21, obszar 21-50), 6) Bągart, osada, okres średniowieczno-nowo Ŝytny (stan. AZP 3/13, obszar 20-50), 7) Bągart, osada, okres wczesno średniowieczny, XII-XIII w.; osada, okres średniowieczny, XIV-XV w.; osada, okres nowo Ŝytny (stan. AZP 4/12, obszar 20- 50), 8) Chojty, osada /?/, kultura wielbarska, pó źny okres wpływów rzymskich (stan. AZP 1/6, obszar 20-50), 9) Chojty, osada, okres średniowieczny, XIII-XIV w. (stan. AZP 2/7, obszar 20-50), 10) Dzierzgo ń, Kolonia II, osada jednodworcza, okres średniowieczny, XIV – XV w., (stan. AZP 2/4, obszar 21-51), 11) Dzierzgo ń, Kolonia II, osada jednodworcza, okres średniowieczny, XIV – XV w., (stan. AZP 3/5, obszar 21-51), 12) Dzierzgo ń, Kolonia II, osada, okres średniowieczny, XIV – XV w., (stan. AZP 1/3, obszar 21-51), 13) Dzierzgo ń, grodzisko, okres wczesno średniowieczny i średniowieczny decyzja z dnia 5.03.1970 r., nr rej. 113/Archeol. (stan. AZP 3/4, obszar 21-50), 14) Dzierzgo ń, osada, kultura pomorska/?/, wczesna epoka Ŝelaza; cmentarzysko, kultura oksywska, młodszy okres przedrzymski; osada, kultura wielbarska, okres wpływów rzymskich (stan. AZP 8/28, obszar 21-50), 15) Dzierzgo ń, znalezisko lu źne, epoka kamienia; osada otwarta, okres średniowieczny; ślad osadnictwa, okres nowo Ŝytny (stan. AZP 1/2, obszar 21-50),

19

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

16) Dzierzgo ń, znalezisko lu źne, epoka kamienia; osada otwarta, okres średniowieczny; osada otwarta, okres nowo Ŝytny (stan. AZP 2/3, obszar 21-50), 17) Jasna, osada /?/, kultura wielbarska, okres wpływów rzymskich; osada, okres średniowieczny, XIV – XV w. (stan. AZP 1/3, obszar 19-50), 18) Jasna, osada /?/, kultura wschodniopomorska, wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 4/6, obszar 19-50), 19) Jasna, osada, kultura oksywska, pó źny okres late ński (stan. AZP 3/5, obszar 19- 50), 20) Jasna, osada, kultura wielbarska, okres wpływów rzymskich (stan. AZP 2/4, obszar 19-50), 21) Jasna, osada, kultura wielbarska, okres wpływów rzymskich (stan. AZP 5/7, obszar 19-50), 22) Jasna, osada, kultura wielbarska, okres wpływów rzymskich (stan. AZP 6/8, obszar 19-50), 23) Jasna, osada, kultura wielbarska, okres wpływów rzymskich (stan. AZP 7/9, obszar 19-50), 24) Jasna, osada, kultura wielbarska, okres wpływów rzymskich (stan. AZP 8/10, obszar 19-50), 25) Jasna, ślad osadnictwa, okres wczesno średniowieczny, XI-XII w. (stan. AZP 12/14, obszar 19-50), 26) Jasna, ślad osadnictwa, okres wczesno średniowieczny, XI-XII w.; ślad osadnictwa, okres pó źno średniowieczny, XV – poł. XVII w. (stan. AZP 11/13, obszar 19-50), 27) Kuksy, osada, kultura pomorska, wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 1/12, obszar 21-50), 28) Litewki, osada, kultura pomorska, okres halsztacki – wczesny okres late ński; osada /?/, okres średniowieczny, XIV – XV w.(stan. AZP 1/1, obszar 20-50), 29) Mini ęta, ślad osadnictwa, okres staro Ŝytny; ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze (stan. AZP 1/19, obszar 22-50), 30) Mini ęta, ślad osadnictwa, okres staro Ŝytny; ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze (stan. AZP 2/20, obszar 22-50), 31) Mini ęta, ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze (stan. AZP 3/22, obszar 22-50), 32) Morany, osada /?/, kultura pomorska, wczesna epoka Ŝelaza; osada /?/, kultura wielbarska, okres pó źny wpływów rzymskich; osada /?/, XIII-XV w. (stan. AZP 4/13, obszar 21-50), 33) Morany, osada /?/, kultura wielbarska, okres późny wpływów rzymskich (stan. AZP 2/10, obszar 21-50), 34) Morany, osada /?/, kultura wielbarska, okres późny wpływów rzymskich (stan. AZP 6/17, obszar 21-50), 35) Morany, osada, kultura polska /?/, XI – XII w., wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 8/27, obszar 21-50), 36) Morany, osada, kultura pomorska, wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 3/11, obszar 21-50), 37) Morany, ślad osadnictwa, kultura pomorska, wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 5/14, obszar 21-50), 38) Nowiec, obozowisko, średniowiecze, (stan. AZP 2/9, obszar 20-50), 39) Nowiec, osada, okres nowo Ŝytny, XVII-XVIII w., (stan. AZP 1/8, obszar 20-50), 40) Nowiec, ślad osadnictwa, kultura pomorska /?/, łu Ŝycka /?/, wczesna epoka Ŝelaza, (stan. AZP 3/11, obszar 20-50), 41) Nowiny, osada /?/, okres średniowieczny i nowo Ŝytny (stan. AZP 2/16, obszar

20

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

20-50), 42) Nowiny, osada, okres średniowieczny (stan. AZP 1/10, obszar 20-50), 43) Pachoły, ślady osadnicze, kultura pruska, XII-XIII w.; ślady osadnictwa, okres średniowieczny, XIV – XV w. (stan. AZP 1/6, obszar 21-51), 44) Poliksy, osada jednodworcza, okres średniowieczny, XIV – XV w. (stan. AZP 4/5, obszar 20-50), 45) Poliksy, osada jednodworcza, okres średniowieczny, XIV-XV w. (stan. AZP 1/2, obszar 20-50), 46) Poliksy, osada, kultura łu Ŝycka, okres halsztacki (stan. AZP 3/4, obszar 20-50), 47) Poliksy, osada, kultura pomorska, okres halsztacki i wczesny late ński; osada, okres średniowieczny, XIII-XIV w. (stan. AZP 2/3, obszar 20-50), 48) Prakwice, ślady osadnicze, okres średniowieczny, XIV – XV w. (stan AZP 1/1, obszar 21-51), 49) Prakwice, ślady osadnicze, okres średniowieczny, XIV – XV w. (stan AZP 2/2, obszar 21-51), 50) Tyw ęzy, osada, okres średniowieczny, XIV – XV w. (stan. AZP 2/4, obszar 22- 50), 51) Tyw ęzy, ślad osadnictwa /?/, neolit /?/ (stan. AZP 1/3, obszar 22-50), 52) Tyw ęzy, ślad osadniczy /?/, neolit /?/ (stan. AZP 3/5, obszar 22-50), 53) śuławka Sztumska, grodzisko /?/, wczesne średniowiecze (stan. AZP 9/14, obszar 19-49), 54) śuławka Sztumska, osada /?/, kultura pruska, XI – XII w.; ślad osadniczy, okres średniowieczny, XIV - XV w. (stan. AZP 5/8, obszar 19-49), 55) śuławka Sztumska, osada, kultura kurhanów zachodniobałtyjskich, wczesna epoka Ŝelaza; ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze, XII – XIII w.; ślad osadnictwa, średniowiecze, XV w. (stan. AZP 11/16, obszar 19-49), 56) śuławka Sztumska, osada, kultura kurhanów zachodniobałtyjskich, wczesna epoka Ŝelaza; ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze / okres nowo Ŝytny, XV – poł. XVII w. (stan. AZP 14/19, obszar 19-49), 57) śuławka Sztumska, ślad osadnictwa, kultura kurhanów zachodniobałtyjskich, wczesna epoka Ŝelaza; ślad osadnictwa, okres nowo Ŝytny, XVII – XVIII w. (stan. AZP 10/15, obszar 19-49), 58) śuławka Sztumska, ślad osadnictwa, kultura kurhanów zachodniobałtyjskich, wczesna epoka Ŝelaza, ślad osadnictwa, średniowiecze, XV w. (stan. AZP 12/17, obszar 19-49), 59) śuławka Sztumska, ślad osadnictwa, kultura kurhanów zachodniobałtyjskich, wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 16/21, obszar 19-49), 60) śuławka Sztumska, ślad osadnictwa, kultura kurhanów zachodniobałtyjskich, wczesna epoka Ŝelaza (stan. AZP 1722, obszar 19-49). 61) śuławka Sztumska, ślad osadnictwa, okres staro Ŝytny; ślad osadnictwa, okres nowo Ŝytny, XVI – XVII w. (stan. AZP 13/18, obszar 19-49), 62) śuławka Sztumska, ślad osadnictwa, okres staro Ŝytny; ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze / okres nowo Ŝytny, XV – poł. XVII w. (stan. AZP 15/20, obszar 19- 49), 63) śuławka Sztumska, ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze; ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze / okres nowo Ŝytny, XV w. – 1 poł. XVII w. (stan. AZP 8/13, obszar 19-49), 64) śuławka Sztumska, ślad osadniczy, kultura pruska, XII – XIII w.; ślad osadniczy, okres średniowieczny, XIV – XV w. (stan. AZP 6/9, obszar 19-49), 65) śuławka Sztumska, ślady osadnicze, okres średniowieczny, XIV – XV w. (stan.

21

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

AZP 7/10, obszar 19-49), 66) śuławka Sztumska, osada, kultura wielbarska, okres wpływów rzymskich (stan. AZP 2/2, obszar 19-50).

1.4.2. OBIEKTY NIERUCHOME tabela nr 3. Obiekty nieruchome obj ęte ochrona konserwatorsk ą. Lp. MIEJSCO ULICA NR OBIEKT DATOWANIE REJESTR WO ŚĆ ZABYTKÓW 1. Ankamaty 2 Dom l. 30-te XX w. 2. Ankamaty 8 Budynek 3 ćw. XIX w. mieszkalno - 3. Ankamaty 9 Dom 4 ćw. XIX w. 4. Ankamaty 10 Dom pocz. XX w. 5. Ankamaty 18 Dom l. 30-te XX w. 6. Ankamaty 19 Dom pocz. XX w. 7. Ankamaty 20 Dom pocz. XX w. 8. Ankamaty b.nr Wiatrak 2 poł. XIX w. 9. Ankamaty Cmentarz 2 poł. XIX w. ewangelicki 10. Bągart Ko ściół XIV w. Decyzja z dnia parafialny p.w. 10.09.1962 r., nr rej. św. Jana 325 (dawny rejestr woj. Chrzciciela i elbl ąskiego 247) 11. Bągart Cmentarzśw. Michała pocz. XIX w. Decyzja z dnia ewangelicki 17.08.1988 r., nr rej. 1247 (dawny nr w rej. woj.elbl ąskiego 12. Bągart Krzy Ŝ pocz. XX w. 13. Bągart Kapliczka l. 30-te XX w. 14. Bągart 1/1a Domprzydro Ŝna l. 30-te XX w. 15. Bągart 1/1a Budynek l. 30-te XX w. 16. Bągart 2 Domgospodarczy przełom XIX/XX w.

17. Bągart 2 Budynek 1 ćw. XX w. 18. Bągart 2 Budynekgospodarczy 1 l. 30-te XX w. 19. Bągart 3 Szkołagospodarczy 2 1934 r. Podstawowa 20. Bągart 5 Dom pocz. XX w. 21. Bągart 10 Dom 4 ćw. XIX w. 22. Bągart 14/16 Dwojak przełom XIX i XX w. 23. Bągart 15 Dom koniec XIX w. 24. Bągart 19 Dom pocz. XX w. 25. Bągart 21 Dom 1927 r. 26. Bągart 24/26 Dom 2 poł. XIX w. Decyzja z dnia 19.12.1991 r., nr rej. 1359 (dawny nr w rej. woj.elbl ąskiego 27. Bągart 24/26 Komin pocz. XX w. 207/91) 28. Bągart 27/29 Dwojakdawnego przełom XIX i XX w. 29. Bągart 30/32 Dom przełom XIX i XX w. 30. Bągart 31/1 Dom 1 ćw. XX w. 31. Bągart 31/1 Ku źnia pocz. XX w.

22

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

32. Bągart 31/1 Budynek pocz. XX w. 33. Bągart 36 Domgospodarczy przełom XIX i XX w. 34. Bągart 38 Dom l. 30-te XX w. 35. Bągart 38 Budynek l. 30-te XX w. 36. Bągart 42 Domgospodarczy kon. XIX w. 37. Bągart 55 Dom l. 30-te XX w. 38. Bągart 69 Dom ok. 1905 r. 39. Bągart 69 Obora 1927 r. 40. Bągart 69 Chlewnia 1927 r. 41. Blunaki b nr Dom pocz. XX w. 42. Blunaki b nr Dwór pocz. XX w. 43. Blunaki 16 Dom 1928 r. 44. Bruk Dwór poł. XIX w. Decyzja z dnia 12.12.1980 r., nr rej. 882 (dawny nr w rej. woj.elbl ąskiego 57/80) 45. Bruk Park około poł. XIX w. Decyzja z dnia 6.01.1978 r., nr rej. 882 (dawny nr w rej. woj.elbl ąskiego 11/77) 46. Bruk 1 Szkoła 1914 r. 47. Bruk 7 CzworakPodstawowa 1 ćw. XX w. 48. Bruk Stacja pocz. XX w. 49. Budzisz Cmentarztransformatoro kon. XIX w. 50. Budzisz 1 Domewangelicki 1 ćw. XX w. 51. Budzisz 5 Dom 1 ćw. XX w. 52. Budzisz b nr Dom pocz. XX w. 53. Budzisz 8 Dom 3 ćw. XIX w. 54. Budzisz 15 Dom l. 30-te XX w. 55. Budzisz Wiatrak kon. XIX w. 56. Chojty Dom l. 30-te XX w. 57. Dzierzgo ń Ruiny zamku 1 poł. XIII w. krzy Ŝackiego 58. Dzierzgo ń Park pocz. XX w. krajobrazowy na Wzgórzu Zamkowym 59. Dzierzgo ń Wie Ŝa ci śnie ń 1920 r. 60. Dzierzgo ń ul. Elbl ąska Kaplica XV w. Decyzja z dnia cmentarna św. 29.03.1993 r., nr rej. Anny 1378 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 256/93) 61. Dzierzgo ń ul. Elbl ąska Cmentarz kon. XIX w. Decyzja z dnia 29.03.1993 r., nr rej. 1378 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 256/93) 62. Dzierzgo ń ul. Elbl ąska Kapliczka pocz. XX w. 63. Dzierzgo ń ul. Elbl ąska 3 Domprzydro Ŝna kon. XIX w. 64. Dzierzgo ń ul. Ko ścielna 1 Dom 1 ćw. XX w. 65. Dzierzgo ń ul. Ko ścielna 1 Wspornik z 1 ćw. XX w. kielichem 66. Dzierzgo ń Pl. Ko ściuszki 1 Domlampy gazowej l. 30-te XX w. 67. Dzierzgo ń Pl. Ko ściuszki 2 Domwielorodzinny l. 30-te XX w. wielorodzinny

23

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

68. Dzierzgo ń Pl. Ko ściuszki 3 Dom l. 30-te XX w. wielorodzinny

69. Dzierzgo ń Pl. Ko ściuszki 4 Dom l. 30-te XX w. 70. Dzierzgo ń ul. Krzywa 10 Domwielorodzinny pocz. XX w. 71. Dzierzgo ń ul. Krzywa 16 Dawnywielorodzinny kon. XVII w. Decyzja z dnia klasztor oo. 19.12.1956 r., nr rej. Reformatów 67 (dawny nr rejestru woj. gda ńskiego - 50) 72. Dzierzgo ń ul. Krzywa 16 Ko ściół pw. kon. XVII w. Decyzja z dnia Św. Ducha w 19.12.1956 r., nr rej. zespole 67 (dawny nr rejestru dawnego woj. gda ńskiego - 50) 73. Dzierzgo ń ul. Krzywa 16 Murklasztoru z bram oo.ą z kon. XVII w. Decyzja z dnia zespołu 19.12.1956 r., nr rej. dawnego 67 (dawny nr rejestru klasztoru oo. woj. gda ńskiego - 50) Reformatów 74. Dzierzgo ń ul. Krzywa 17 Szkoła 1927 r. Podstawowa im. Tysi ąclecia Pa ństwa Polskiego 75. Dzierzgo ń ul. Krzywa 17 Hala sportowa l. 1941-1942 przy szkole podstawowej 76. Dzierzgo ń ul. Krzywa 12 Remiza OSP pocz. XX w. 77. Dzierzgo ń ul. Kwiatowa 5 Dom l. 30-te XX w. 78. Dzierzgo ń ul. Kwiatowa 18 Dom l. 30-te XX w. 79. Dzierzgo ń ul. 5 Dom pocz. XX w. 80. Dzierzgo ń ul.Limanowskiego 6 Domwielorodzinny XIX/XX w. 81. Dzierzgo ń ul.Limanowskiego 10 Dom pocz. XX w. 82. Dzierzgo ń ul.Limanowskiego 27 Domwielorodzinny pocz. XX w. 83. Dzierzgo ń ul.Limanowskiego Linki 1 Dom kon. XIX w. 84. Dzierzgo ń ul. Linki 3 Magazyn pocz. XX w. 85. Dzierzgo ń ul. Linki 5 Dom pocz. XX w. 86. Dzierzgo ń ul. Ł ączna 2 Dom l. 30-te XX w. 87. Dzierzgo ń ul. Ł ączna 4 Dom l. 30-te XX w. 88. Dzierzgo ń ul. 3-ego Maja 1 Dom l. 30-te XX w. 89. Dzierzgo ń ul. 3-ego Maja 5 Dom kon. XIX w. 90. Dzierzgo ń ul. 3-ego Maja 19 Dom pocz. XX w. 91. Dzierzgo ń ul. 3-ego Maja 27 Dom 3 ćw. XIX w. 92. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza Ko ściół l. 1310-1320 Decyzja z dnia parafialny pw. 18.12.1956 r., nr rej. Św. Trójcy 66 (nr w dawnym Przenaj świ ętsz rejestrze woj. ej i św. gda ńskiego: 49). Katarzyny 93. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza Krucyfiks na XVIII w. ko ściele parafialnym 94. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza Ogrodzenie kon. XIX w. przyko ścielne

24

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

95. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza Kapliczka kon. XIX w. Naj świ ętszej Maryi Panny w ogrodzeniu przyko ścielny 96. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza Kapliczka Św. kon. XIX w. Nepomucena w ogrodzeniu przyko ścielny 97. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza 1 Plebaniam pocz. XX w. 98. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza 1 Budynek pocz. XX w. 99. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza 3 Domgospodarczy pocz. XX w. 100. Dzierzgo ń ul. Mickiewicza 5 Dom 1 ćw. XX w. 101. Dzierzgo ń ul. Gustawa 2 Dom pocz. XX w. Morcinka

102. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia 2 Dom pocz. XX w. 103. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia 4 Spichlerz pocz. XX w. Decyzja z dnia 30.07.1993 r., nr rejestru 1398 (nr w dawnym rej. woj. elbl ąskiego 286/93) 104. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia 9 Dom pocz. XX w. Decyzja z dnia 27.07.1993 r., nr rej. 1394 (nr w dawnym rej. woj. elbl ąskiego 287/93) 105. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia 11 Dom przełom XIX/XX w. 106. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia 13 Dom pocz. XX w. 107. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia 14 Dom pocz. XX w. 108. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia b.nr Dom pocz. XX w. 109. Dzierzgo ń ul. Ogrodowa 7 Dom l. 30-te XX w. 110. Dzierzgo ń ul. Ogrodowa 18 Dom l. 30-te XX w. 111. Dzierzgo ń ul. Okrzei 9 Dom kon. XIX w. 112. Dzierzgo ń ul. Pionierska 5 Dom ok. 1930 r. 113. Dzierzgo ń ul. Pionierska 6 Dom ok. 1930 r. 114. Dzierzgo ń ul. Pionierska 8 Dom ok. 1930 r. 115. Dzierzgo ń ul. Pionierska 10 Dom ok. 1930 r. 116. Dzierzgo ń ul. Pionierska 13 Dom ok. 1930 r. 117. Dzierzgo ń ul. Pogodna 9 Dom pocz. XX w. 118. Dzierzgo ń ul. Porzeczkowa 1 Dom ok. 1930 r. 119. Dzierzgo ń ul. Przemysłowa 1 Dom l. 30-te XX w. 120. Dzierzgo ń ul. Przytulna 13 Dom ok. 1930 r. 121. Dzierzgo ń ul. Ró Ŝana 1 Dom ok. 1930 r. 122. Dzierzgo ń ul. Ró Ŝana 12 Dom ok. 1930 r. 123. Dzierzgo ń ul. Ró Ŝana 14 Dom ok. 1930 r. 124. Dzierzgo ń ul. Słowackiego 1 Dom pocz. XX w. 125. Dzierzgo ń ul. Słowackiego 3 Dom pocz. XX w. 126. Dzierzgo ń ul. Słowackiego 6 Dom pocz. XX w. 127. Dzierzgo ń ul. Słowackiego 8 Dom pocz. XX w.

25

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

128. Dzierzgo ń ul. Słowackiego 13 Dom 1901 r. Decyzja z dnia 30.07.1993 r., nr rej. 1400 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 289/93) 129. Dzierzgo ń ul. Słowackiego 17 Dom 1 ćw. XX w. 130. Dzierzgo ń ul. Słowackiego 21 Domwielorodzinny 1 ćw. XX w. 131. Dzierzgo ń ul. Słowackiego Cmentarz 2 poł. XIX w. 132. Dzierzgo ń ul. Słowackiego Cmentarzewangelicki kon. XIX w. 133. Dzierzgo ń ul. Traugutta 7 Domewangelicki pocz. XX w. 134. Dzierzgo ń ul. Traugutta 9 Dom pocz. XX w. 135. Dzierzgo ń ul. Traugutta 11 Dom pocz. XX w. 136. Dzierzgo ń ul. Traugutta 13 Szkoła pocz. XX w. 137. Dzierzgo ń ul. Traugutta 21 Dom pocz. XX w. Decyzja z dnia 30.07.1993 r., nr rej. 1399 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 288/93) 138. Dzierzgo ń ul. Westerplatte 44 Dom l. 30-te XX w. 139. Dzierzgo ń ul. Wojska 2 Dom kon. XIX w. 140. Dzierzgo ń ul.Polskiego Wojska 3 Dom ok. 1930 r. 141. Dzierzgo ń ul.Polskiego Wojska 5 Domwielorodzinny pocz. XX w. 142. Dzierzgo ń ul.Polskiego Wojska 6 Dom pocz. XX w. 143. Dzierzgo ń ul.Polskiego Wojska 7 Dom pocz. XX w. 144. Dzierzgo ń ul.Polskiego Wojska 8 Dom pocz. XX w. 145. Dzierzgo ń ul.Polskie Wojskago 10 Dom pocz. XX w. 146. Dzierzgo ń ul.Polskiego Wojska 13 Dom pocz. XX w. 147. Dzierzgo ń ul.Polskiego Wojska 24 Biuro pocz. XX w. Polskiego Pogotowia Gazowego 148. Dzierzgo ń ul. Wojska 26 Dom 1903 r. 149. Dzierzgo ń ul.Polskiego Wojska Cmentarz pocz. XIX w. Decyzja z dnia Polskiego lutera ński 29.03.1993 r., nr rej. 1248 (nr w dawnym rejestrze woj. elbl ąskiego: 256/93). 150. Dzierzgo ń Pl. Wolno ści 5 Kamienica 1884 r. 151. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 2 Dom / Sklep 1 ćw. XX w. 152. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 6 Dom pocz. XX w. 153. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 7 Dom kon. XIX w. 154. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 11 Dom l. 30-te XX w. 155. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 13 Dom pocz. XX w. 156. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 21 Dom ok. 1930 r. 157. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 21 Domwielorodzinny 1 ćw. XX w. 158. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 23 Dom ok. 1930 r. 159. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 23 Gara Ŝ ok. 1930 r. 160. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 30 Dom ok. 1930 r. 161. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 31 Dom ok. 1930 r. 162. Dzierzgoń ul. Zawadzkiego 32 Dom ok. 1930 r. 163. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 32 Dom ok. 1930 r. 164. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 34 Dom ok. 1930 r. 165. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 43 Domwielorodzinny ok. 1930 r. 166. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 45 Dom ok. 1930 r. 167. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 59 Magazyn ok. 1930 r. 168. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 61 Dom ok. 1930 r.

26

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

169. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 65 Dwojak pocz. XX w. 170. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 67 Dom pocz. XX w. 171. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 67 Budynek pocz. XX w. 172. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 69 Dwojakgospodarczy pocz. XX w. 173. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 69 Budynek pocz. XX w. 174. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 80 Domgospodarczy pocz. XX w. 175. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 82 Dom pocz. XX w. 176. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 82 Budynek pocz. XX w. 177. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 84 Domgospodarcz y pocz. XX w. 178. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 84 Budynek pocz. XX w. 179. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 85 Domgospodarczy pocz. XX w. 180. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 85 Budynek pocz. XX w. 181. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 85 Magazyngospodarczy pocz. XX w. 182. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 86 Dom pocz. XX w. 183. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 87 Dom pocz. XX w. 184. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego Wiadukt pocz. XX w. 185. Dzierzgo ń ul. śeromskiego 10 Domkolejowy pocz. XX w. 186. Dzierzgo ń ul. śurawia 4 Dom pocz. XX w. 187. Dzierzgo ń ul. śurawia 11 Dom pocz. XX w. 188. Dzierzgo ń ul. śurawia 12 Dom 1907 r. 189. Dzierzgo ń Wiadukt l. 30-te XX w. 190. Dzierzgo ń Mostdrogowy kolejowy kon. XIX w. na 191. Jasna KoDzierzgonceściół p.w. ok. 1325 r. Decyzja z dnia Trójcy 13.08.1962 r., nr rej. Przenaj świ ętsz 308 (dawny nr w rej. ej i św. woj. gda ńskiego 244) 192. Jasna BramaKatarzyny wraz z pocz. XX w. ogrodzeniem przyko ścielny 193. Jasna Cmentarzm kon. XIX w. 194. Jasna 5 Czworakprzyko ścielny pocz. XX w. 195. Jasna 7 Budynek 1 ćw. XX w. mieszkalno- 196. Jasna 7 Budynekgospodarczy 1 ćw. XX w. 197. Jasna 8 Szkołagospodarczy 1 ćw. XX w. 198. Jasna 9 Dom poł. XIX w. 199. Jasna 9 Spichlerz pocz. XX w. 200. Jasna 9 Budynek pocz. XX w. 201. Jasna 9 Chlewniagospodarczy pocz. XX w. 202. Jasna 10 Budynek 1912 r. 203. Jasna 12 Domgospodarczy około 1930 r. 204. Jasna 13 Dom 1 ćw. XX w. 205. Jasna 18 Dom 1927 r. 206. Jasna 20 Czworak pocz. XX w. 207. Jasna 23 Dom 3 ćw. XIX w. 208. Jasna b.nr Dom 3 ćw. XIX w. 209. Jasna 30 Ku źnia pocz. XX w. 210. Jasna 30 Budynek pocz. XX w. 211. Jasna 31 Domgospodarczy l. 40-te XX w. 212. Jasna 32 Szkoła ok. 1920 r. 213. Jasna 34 Budynek pocz. XX w. 214. Jasna 35 Domgospodarczy 4 ćw. XIX w.

27

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

215. Jasna 36 Dom 2 poł. XIX w. 216. Jasna 37 Dom 1 ćw. XX w. 217. Jasna 37 Budynek 1 ćw. XX w. 218. Jasna 37 Stodołagospodarczy 1 ćw. XX w. 219. Jasna 37 Stodoła 1 ćw. XX w. 220. Jasna 38 Dom kon. XIX w. 221. Jasna 38 Budynek kon. XIX w. 222. Jasna 40 Domgospodarczy kon. XIX w. 223. Jasna Remiza pocz. XX w. 224. Jasna Stacjastra Ŝacka ok. 1925 r. 225. Jasna 44 Domtransformatoro kon. XIX w. 226. Jasna Dom pocz. XX w. 227. Jasna 48 Dom ok. 1920 r. 228. Jasna Most l. 30-te XX w. 229. Jasna Dwór l. 20-te XX w. 230. Jasna Rz ądcówka kon. XIX w. 231. Jasna Spichlerz kon. XIX w. 232. Jasna Obora - stajnia kon. XIX w. 233. Jasna Stacja l. 20-te XX w. 234. Jasna 8 Domtransformatoro z 4 ćw. XIXw. Kolonia budynkiem 235. Jasna - 2 Dom 4 ćw. XIXw. Kamienna 236. Jasna – 2 Stodoła 4 ćw. XIXw. Kamienna 237. Jasna – 3 Dom ok. 1930 r. Kamienna Góra 238. Jasna – 4 Dom kon. XIX w. Kamienna Góra 239. Jasna – 4 Budynek kon. XIX w. Kamenna gospodarczy Góra 240. Jeziorno Dwór 2 poł. XIX w. Decyzja z dnia 8.07.1996 r., nr rej. 1601 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 510/96) 241. Jeziorno Park kon. XIX w. Decyzja z dnia 8.07.1996 r., nr rej. 1601 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 510/96) 242. Jeziorno Cmentarz pocz. XX w. Decyzja z dnia 8.07.1996 r., nr rej. 1601 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 510/96) 243. Jeziorno 4 Rz ądcówka pocz. XX w. 244. Jeziorno 6 Czworak kon. XIX w. 245. Jeziorno 8 Czworak pocz. XX w. 246. Jeziorno 10 Budynek 1905 r. 247. Jeziorno 12 Czworakgospodarczy pocz. XX w. 248. Litewki Stacja pocz. XX w. 249. Mini ęta Mosttransformatoro pocz. XX w. 250. Mini ęta Kapliczka pocz. XX w. przydro Ŝna

28

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

251. Mini ęta 4 Stodoła pocz. XX w. 252. Mini ęta 9 Dom pocz. XX w. 253. Mini ęta 13 Szkoła pocz. XX w. 254. Mini ęta 13 Budynek pocz. XX w. gospodarczy przy szkole 255. Mini ęta Kapliczka przy pocz. XX w. 256. Mini ęta - Parkszkole przełom XVIII i XIX Decyzja z dnia Sporowo w. 30.12.1977 r., nr rej. 879 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 9/77) 257. Morany Kapliczka 1879 r. 258. Morany 31 Chlewniaprzydro Ŝna kon. XIX w. 259. Morany 32 Budynek ok. 1930 r. mieszkalno- 260. Morany 33 Domgos podarczy około 1930 r. 261. Nowiec 1 Dom 1925 r. 262. Nowiec 1 Budynek pocz. XX w. 263. Nowiec b.nr Domgospodarczy pocz. XX w. 264. Nowiec b.nr Budynek pocz. XX w. 265. Nowiny Pałacgospodarczy kon. XVIII w. Decyzja z dnia 27.12.1994 r., nr rej. 1502 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 409/94) 266. Nowiny Park poł. XIX w. Decyzja z dnia 20.07.1978 r., nr rej. 920 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 33/78) 267. Nowiny 1 Spichlerz pocz. XX w.

268. Nowiny 1 Chlewnia (1) 1938 r. 269. Nowiny 1 Chlewnia (2) pocz. XX w. 270. Nowiny 6 Szkoła 1921 r. 271. Nowiny 6 Budynek l. 20-te XX w. 272. Nowiny 10 Domgospodarczy 4 ćw. XIX w. 273. Pachoły b. nr Młyn wodny pocz. XX w. 274. Pachoły 4 Czworak 1912 r. 275. Pachoły b. nr Budynek pocz. XX w. 276. Pawłowo Kaplicagospodarczy pocz. XX w. 277. Piaski Ogród kon. XIX w. Decyzja z dnia parkowy 24.03.1978 r., nr rej. 910 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 21/78) 278. Piaski Stacja l. 30-te XX w. 279. Poliksy 1 Domtransformatoro 3 ćw. XIX w. 280. Poliksy 2 Dom l. 30-te XX w. 281. Poliksy 2 Budynek l. 30-te XX w. 282. Poliksy 7 Domgospodarczy 4 ćw. XIX w. 283. Poliksy 8 Dom 4 ćw. XIX w. 284. Poliksy 10 Dom pocz. XX w. 285. Poliksy 12 Dom lata 80-te XIX w. 286. Poliksy 14 Dwojak ok. 1930 r. 287. Poliksy 14 Budynek ok. 1930 r. 288. Poliksy 14 Budynekgospodarczy 1 ćw. XX w. gospodarczy 29

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

289. Poliksy 15 Dwojak l. 30-te XX w. 290. Poliksy 15 Stodoła l. 30-te XX w. 291. Poliksy 15 Budynek 1 ćw. XX w. 292. Poliksy 16 Domgospodarczy 1936 r. 293. Poliksy 17 Dom 3 ćw. XIX w. 294. Poliksy 17 Stodoła 1 ćw. XX w. 295. Poliksy 17 Stacja ok. 1930 r. 296. Poliksy 18 Domtransformatoro 4 ćw. XIX w. 297. Poliksy 18 Stajnia kon. XIX w. 298. Prakwice 1 Szkoła 1 ćw. XIX w. Decyzja z dnia 15.06.1993 r., nr rej. 1388 (d. nr rej. woj. elbl ąskiego 275/93). 299. Prakwice 2 Ku źnia 1926 r. Decyzja z dnia 14.06.1993 r., nr rej. 1386 (d. nr w rej. woj. elbl ąskiego 274/93). 300. Prakwice Park 4 ćw. XIX w. Decyzja z dnia 15.02.1978 r., nr rej. 21 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 20/78) 301. Prakwice 2 Budynek 1916 r. 302. Prakwice Budynekgospodarczy pocz. XX w. gospodarczy z d. zespołu 303. Prakwice 6 Budynekfolwarcznego pocz. XX w. 304. Stanowo Parkgospodarczy 1 poł. XIX w. Decyzja z dnia 22.06.1978 r., nr rej. 916 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 30/78) 305. Stanowo Aleja lipowa kon. XIX w. 306. Stanowo Cmentarz kon XIX w.

307. Stanówko Cmentarz 1 poł. XIX w. Decyzja z dnia Ŝydowski 15.08.1988 r., nr rej. 1246 (dawny nr w rej. woj. elbl ąskiego 48/78) 308. Stanówko 1 Dom przy 4 ćw. XIX w. młynie 309. Tyw ęzy Szkoławodnym lata 30-te XX w. 310. Tyw ęzy Budynek pocz. XX w. gospodarczy 311. Tyw ęzy 3 Domprzy d. szkole 4 ćw. XIX w. 312. Tyw ęzy 9 Dom kon. XIX w. 313. Tyw ęzy 13 Dom ok. 1930 r. 314. Tyw ęzy 14 Dom pocz. XX w. 315. Tyw ęzy 14 Budynek pocz. XX w. 316. Tyw ęzy 14 Stodołagospodarczy pocz. XX w. 317. Tyw ęzy Cmentarz kon. XIX w. 318. śuławka Koewangelickiściół 1695 r. Decyzja z dnia Sztumska parafialny pw. 30.05.1957 r., nr rej. Św. Jana 75 (dawny nr w rej. Chrzciciela woj. gda ńskiego 65) 319. śuławka Cmentarz 2 poł. XIX w. 320. śSztumskauławka 2 Domprzyko ścielny ok. 1930 r. 321. śSztumskauławka 3 Dom ok. 1930 r. Sztumska 30

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

322. śuławka 4 Dom ok. 1930 r. 323. śSztumskauławka 6 Dom ok. 1930 r. 324. śSztumskauławka 7 Dom 1 ćw. XX w. 325. śSztumskauławka 7 Budynek 1 ćw. XX w. 326. śSztumskauławka 9 Domgospodarczy ok. 1930 r. 327. śSztumskauławka 10 Dom ok. 1930 r. 328. śSztumskauławka 20 Poczta 1 ćw. XX w. 329. śSztumskauławka 21 Dom 1906 r. 330. śSztumskauławka 24 Szkoła 1 ćw. XX w. 331. śSztumskauławka 25 Szkoła 1 ćw. XX w. 332. śSztumskauławka 28 Organistówka kon. XIX w. 333. śSztumskauławka 35 Dom ok. 1920 r. 334. śSztumskauławka 35 Budynek kon. XIX w. 335. śSztumskauławka 39 Domgospodarczy poł. XIX w. 336. śSztumskauławka 39 Budynek kon. XIX w. Sztumska gospodarczy 337. śuławka 39 Obora(wozownia) poł. XIX w. 338. śSztumskauławka 41 Dom pocz. XX w. 339. śSztumskauławka 42 Dom 1 ćw. XX w. 340. śSztumskauławka 44 Dom 1 ćw. XX w. 341. śSztumskauławka 72 Dom 4 ćw. XIX w. 342. śSztumskauławka 75 Plebania ok. 1920 r. 343. śSztumskauławka 75 Budynek pocz. XX w. 344. śSztumskauławka 75 Stodołagospodarczy pocz. XX w. 345. śSztumskauławka 76 Dom pocz. XX w. 346. śSztumskauławka 76 Budynek 1904 r. 347. śSztumskauławka 76 Budynekgospodarczy pocz. XX w. 348. śSztumskauławka 79 Budynekgospodarczy 1902 r. 349. śSztumskauławka 80 Domgospodarczy poł. XIX w. 350. śSztumskauławka 83 Dom 1 ćw. XX w. 351. śSztumskauławka 83 Budynek ok. 1920 r. 352. śSztumskauławka 84 Domgospodarczy ok. 1930 r. 353. śSztumskauławka 85 Dom ok. 1930 r. 354. śSztumskauławka 86 Dom ok. 1930 r. 355. śSztumskauławka 87 Dom ok. 1930 r. 356. śSztumskauławka 54 Budynek pocz. XX w. 357. śSztumskauławka 54 Budynekgospodarczy pocz. XX w. 358. śSztumskauławka Cmentarzgospodarczy 2 poł. XIX w. Sztumska mennonicki

1.5.Układy ruralistyczne oraz zało Ŝenia dworsko-parkowe - analiza przekształce ń.

Andrzejewo – pierwotnie niewielka osada folwarczna, zabudowa rozproszona, o nieregularnym układzie przy drodze z Moran do Ankamat. Folwark składał si ę z budynku mieszkalnego, zabudowa ń gospodarczych usytuowanych na rzucie kwadratu wokół podwórza gospodarczego. Dom prawdopodobnie znajdował si ę na wschód od budynków gospodarczych, po przeciwległej stronie drogi, otoczony zieleni ą. Na południe od folwarku istniały zabudowania mieszkalne najprawdopodobniej dla pracowników folwarku. Historyczna zabudowa mieszkalna folwarku nie zachowała si ę,

31

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 zabudowa gospodarcza uległa przebudowie lub modernizacji. Obecnie Andrzejewo nale Ŝy do wsi Morany (bez wyodr ębnionej nazwy). Ankamaty - ulicówka. Pierwotny układ przestrzenny zachowany. Z zabudowy historycznej zachowały si ę pojedyncze przykłady budynków mieszkalnych. Bągart - wie ś ulicowo-placowa. Historyczny układ wsi zachowany. Zachowana historyczna zabudowa wsi. Blunaki - osada folwarczna, zabudowa skupiona w typie ulicówki. Z dawnego folwarku zachował si ę tylko dawny dwór oraz pojedyncze przykłady zabudowy mieszkaniowej z ko ńca XIX w., historyczne zabudowania gospodarcze folwarku nie zachowały si ę. Analizuj ąc map ę topograficzn ą z 1910 r. wi ększa cz ęść zabudowy z tamtego okresu ju Ŝ nie istnieje, nie zast ąpiono jej do tej pory współczesn ą zabudow ą. Bruk – osada folwarczna z maj ątkiem ziemskim. Historyczny układ przestrzenny zachowany. Maj ątek zło Ŝony z dworu, parku, zabudowa ń gospodarczych oraz czworaków, usytuowanych po południowej stronie głównej drogi. Historyczny układ przestrzenny zachowany. W drugiej połowie XX w. w południowo-wschodniej i południowo-zachodniej cz ęś ci wsi pojawiła si ę współczesna zabudowa. Budzisz - niewielka ulicówka z kilkoma lu źno rozrzuconymi zagrodami (przysiółkami). Historyczny układ przestrzenny zachowany. Chojty – pierwotnie maj ątek ziemski z osad ą folwarczn ą. Historyczny układ przestrzenny nie zachował si ę. Dzierzgo ń - pomimo faktycznej lokacji na prawie chełmi ńskim rozplanowanie miasta nigdy nie przypominało regularnej ortogonalnej siatki ulic z centralnie wytyczonym placem, charakterystycznej dla tego typu jednostek osadniczych. Układ urbanistyczny najstarszej cz ęś ci miasta przypomina bardziej plan mist lokowanych na lubeckim z szeroki ą centraln ą ulic ą, wok όł kt όrej wytyczano mniejsze r όwnoległe lub prostopadłe uliczki, kt όra dopiero z czasem przybrała posta ć rynku. Najprawdopodobniej przyczyn ą było ukształtowanie terenu oraz fakt, Ŝe gł όwna siła osadnicza Dzierzgonia pochodziła z Elbl ąga, lokowanego na prawie lubeckim. Najstarsze ślady osadnictwa (sprzed XI w.) znale źć mo Ŝna na G όrze Zamkowej oraz G όrze św. Anny. Zachowany średniowieczny układ urbanistyczny: siatka ulic, bloki zabudowy, nie zachowała si ę średniowieczna zabudowa, jedynie nieliczne budynki z ko ńca XIX i pocz ątku XX w. Rozw όj przestrzenny miasta w oparciu o koryto rzeki Dzierzgo ń dokonywał si ę w kierunku wschodnim i południowo-wschodnim wzdłu Ŝ gł όwnych ulic wiod ących w kierunku Pasł ęka, Starego Dzierzgonia, Malborka i wsi lokowanych wok όł miasta o funkcji słu Ŝebnej (Prakwice, Morany, Nowiny, Judyty). Najintensywniejszy okres rozwoju przestrzennego przypada na przełom XIX i XX w., wraz z ze znacznym uprzemysłowieniem miasta oraz doprowadzeniem linii kolejowej i elektryfikacj ą. Widoczna jest wtedy wyra źna ju Ŝ tendencja rozwoju przestrzennego miasta w kierunku wschodnim (Prakwice) i południowym (Stary Dzierzgo ń). Jasna - wie ś ulicowo-placowa, cz ęść wsi (d. Bärenwinkel) - osada folwarczna. Historyczny układ przestrzenny zachowany. Osada folwarczna

32

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 zło Ŝona z dworu, rz ądcówki, zabudowa ń gospodarczych oraz czworaków. Historyczny układ przestrzenny osady zachowany. Czworaki zostały przebudowane oraz zmodernizowane, w zwi ązku z czym utraciły historyczny charakter. Jeziorno - maj ątek ziemski z osad ą folwarczn ą. Historyczny układ przestrzenny zachowany. Maj ątek zło Ŝony z dworu, parku, zabudowa ń gospodarczych oraz czworaków. Budynki gospodarcze przebudowane lub zast ąpione przez współczesn ą zabudow ę na miejscu starych. Kuksy - maj ątek ziemski z osad ą folwarczn ą. Historyczny układ przestrzenny i zabudowa historyczna nie zachowały si ę Litewki - folwark. historyczny układ przestrzenny i zabudowa historyczna nie zachowały si ę. Mini ęta - wie ś ulicowo-placowa. Sporowo: maj ątek ziemski. historyczny układ przestrzenny wsi Mini ęta zachowany. Maj ątek ziemski Sporowo nie zachował si ę, z wyj ątkiem parku, który jest mocno zaniedbany, jego pierwotny układ jest nieczytelny. Morany - wielodro Ŝnica. Historyczny układ przestrzenny oraz historyczna zabudowa nie zachowane. Nowa Karczma - przysiółek. Historyczny układ i zabudowa nie zachowały si ę. Nowiec - przysiółek. Historyczny układ przestrzenny nie zachował si ę. Nowiny - maj ątek ziemski z osad ą folwarczn ą skupion ą w formie ulicówki. Historyczny układ przestrzenny zachowany. Maj ątek zło Ŝony z dworu, parku, z dwóch budynków inwentarskich oraz chlewni. Czworaki z budynkami gospodarczymi przebudowane i zmodernizowane przez co utraciły warto ści historyczne. Pachoły - maj ątek ziemski z osad ą folwarczn ą i młynem. Układ przestrzenny zachowany; zachowane budynki inwentarskie, dwór mocno przebudowany (utracił warto ści historyczne), zachowany jeden czworak. Pawłowo - maj ątek ziemski. Historyczny układ przestrzenny nie zachował si ę. Piaski Sztumskie - maj ątek ziemski. Historyczny układ przestrzenny nie zachował si ę, z wyj ątkiem parku, który jest mocno zaniedbany, jego pierwotny układ jest nieczytelny. Poliksy - wielodro Ŝnica z przysiółkami. Historyczny układ przestrzenny zachowany, wie ś przecina obecnie droga wojewódzka skracaj ąca historyczny trakt. Prakwice - maj ątek ziemski z osad ą folwarczn ą. Historyczny układ przestrzenny zachowany, budynek dworu w ruinie. Stanowo - maj ątek ziemski z osad ą folwarczn ą. Historyczny układ przestrzenny, park oraz zabudowa historyczna nie zachowały si ę. Stanówko - osada mły ńska. Historyczny układ przestrzenny nie zachował si ę.

33

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Stara Wie ś - osada folwarczna. Układ historyczny ani historyczna zabudowa nie zachowały si ę. Tyw ęzy - wie ś ulicowo-placowa. Historyczny układ przestrzenny zachowany. śuławka Sztumska - wielodro Ŝnica. Na północ od wsi kolonia w formie ulicówki z lat 30-tych XX w. Historyczny układ przestrzenny zachowany.

2. K I E R U N K I - ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

2.1.STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE Stanowiska archeologiczne dziel ą si ę na dwie grupy z uwagi na zró Ŝnicowane warunki ochrony konserwatorskiej: a) w strefie „W” ścisłej ochrony archeologicznej znajduje si ę stanowisko posiadaj ące własn ą ekspozycj ę terenow ą – grodzisko wczesno średniowieczne na Górze Zamkowej w Dzierzgoniu (decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gda ńsku z dnia 5.12.1970 r., nr rejestru 113/A), podlega ono bezwzgl ędnej ochronie z zakazem jakichkolwiek ingerencji w substancj ę stanowiska; b) w strefie „OW” obserwacji archeologicznej znajduj ą si ę stanowiska archeologiczne w ewidencji archeologicznej: tereny przez nie zajmowane s ą dost ępne na cele inwestycyjne pod warunkiem albo uprzedniego przeprowadzenia ratowniczych bada ń archeologicznych albo prowadzenia wszelkich prac ziemnych, wchodz ących w skład inwestycji, pod nadzorem archeologicznym. Charakter prac badawczych zale Ŝny jest od warto ści poznawczej stanowiska. Wszelkie inwestycje na terenie gminy, w których skład wchodz ą roboty ziemne, na terenie oraz w pobli Ŝu stanowisk archeologicznych wymagaj ą uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

2.2. MIASTO DZIERZGO Ń – UKŁAD URBANISTYCZNY

1) W celu ochrony historycznego układu urbanistycznego miasta Dzierzgo ń wyznacza si ę nast ępuj ące strefy ochrony konserwatorskiej: - stref ę „W” ścisłej ochrony archeologicznej, - stref ę „OW” obserwacji archeologicznej, - stref ę pełnej ochrony konserwatorskiej, - stref ę po średniej ochrony konserwatorskiej, - stref ę ochrony ekspozycji, - stref ę ochrony krajobrazu.

2) Strefa „W” ścisłej ochrony archeologicznej obejmuje grodzisko wczesno średniowieczne na górze Zamkowej w Dzierzgoniu (dec. z

34

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

5.12.1970, nr rej. 113/A). Na terenie grodziska wszelkie prace ziemne wymagaj ą zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, który okre śli szczegółowe warunki prowadzenia robót (np. ratownicze badania archeologiczne lub nadzór archeologa przy wykopach); zakazuje si ę działalno ści budowlanej bez zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, dopuszcza si ę ograniczon ą działalno ść inwestycyjn ą.

3) Strefa „OW” obserwacji archeologicznej obejmuje stanowiska archeologiczne, znajduj ące si ę w ewidencji archeologicznej: tereny przez nie zajmowane s ą dost ępne na cele inwestycyjne pod warunkiem albo uprzedniego przeprowadzenia ratowniczych bada ń archeologicznych albo prowadzenia wszelkich prac ziemnych, wchodz ących w skład inwestycji, pod nadzorem archeologicznym. Charakter prac badawczych zale Ŝny jest od warto ści poznawczej stanowiska. Wszelkie inwestycje na terenie oraz w pobli Ŝu stanowisk archeologicznych, w których skład wchodz ą roboty ziemne, wymagaj ą uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków

4) Strefa pełnej ochrony konserwatorskiej obejmuje swym zasi ęgiem ścisłe centrum historyczne miasta wraz z G όrą Zamkow ą i Gór ą św. Anny (zgodnie z zał ącznikiem graficznym). W strefie tej obowi ązuje pełna ochrona konserwatorska. Wszelkie zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym, wszelkie prace budowlane wymagaj ą uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Celem ochrony w strefie jest: a) zachowanie historycznych proporcji wysoko ściowych kształtuj ących sylwet ę zespołu, wraz z dominantami, b) zachowanie i odtworzenie historycznych cech charakteru wn ętrz urbanistycznych, c) zachowanie i odtworzenie historycznego układu ulic i placów z zachowaniem ich przebiegu, przekrojów, dawnych linii rozgraniczaj ących i linii zabudowy, d) utrzymanie i odtworzenie historycznej dyspozycji terenu, tj.: historycznych podziałów parcelacyjnych w postaci podziałów geodezyjnych lub poprzez ich uczytelnienie w terenie, e) utrzymanie istniej ącej zabudowy o warto ściach historycznych i kulturowych oraz zachowanie elementów zagospodarowania terenu we wła ściwym stanie technicznym i funkcjonalnym, f) utrzymanie historycznej kompozycji obiektów z ograniczeniem zakresu dopuszczalnych przekształce ń i dostosowaniem elementów nowych do kompozycji istniej ącej, g) nawi ązanie w nowej zabudowie do zasad historycznej kompozycji zespołu charakteru zabudowy s ąsiaduj ącej (historyczna dyspozycja terenu i typ zabudowy).

Z uwagi na niejednolity stan zachowania zasobów zawartych w strefie pełnej ochrony konserwatorskiej i wynikaj ący st ąd

35

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

zró Ŝnicowany zakres koniecznych działa ń oraz sposoby ich realizacji, w ramach strefy wyró Ŝnia si ę nast ępuj ące podstrefy: A. supremacji : obejmuj ącą zespoły i obiekty kulturowe o najwy Ŝszych i wysokich warto ściach, zachowane w układzie i substancji (Góra Zamkowa, Góra Św. Anny, Ko ściół Trójcy Przenaj świ ętszej i św. Katarzyny z zespołem zabudowy przyko ścielnej). Głównymi działaniami jest ekspozycja i ochrona zasobów. Występuje ograniczona mo Ŝliwo ść nowych kreacji architektonicznych - podporz ądkowanych układowi urbanistycznemu i lokalnemu kontekstowi zabytkowemu.

B. strefa integracji (rewitalizacji ) – obejmuj ącą historyczny obszar miasta w znacznym stopniu zdegradowany pod wzgl ędem przestrzennym (Pl. Wolno ści, Przemysłowa, Ko ścielna i cz ęść ul. 1- ego Maja). Głównymi działaniami jest ochrona zachowanych historycznych elementów, restrukturyzacja funkcjonalna i formalna oraz dekompozycja przestrzenna. W śród kierunków działa ń wymieni ć nale Ŝy konserwacj ę, remonty i adaptacje istniej ącej substancji oraz kształtowanie zespołów i układów z wprowadzeniem nowych elementów, respektuj ących i asymiluj ących istniej ące warto ści urbanistyczne i architektoniczne oraz przekształcanie ahistorycznej zabudowy w celu przywrócenia historycznego charakteru tej cz ęś ci miasta, podniesienia jego warto ści estetycznych i kulturowych.

C. rewaloryzacji: obejmuj ącą zespoły i obiekty kulturowe o przewadze zachowanych warto ści w układzie i substancji (ul. Krzywa - klasztor, szkoła, ul. śurawia, ul. Mickiewicza , ul. Ko ścielna, ul. 3-ego Maja, ul. Wojska Polskiego, północn ą cz ęść ul. Odrodzenia). Głównymi działaniami jest ochrona, rehabilitacja a tak Ŝe wzbogacenie funkcjonalne i estetyczne przestrzeni publicznych oraz dalsze uzupełnianie struktury. W śród kierunków działa ń nale Ŝy wymieni ć konserwacje, remonty i odtworzenia cz ęś ci obiektów a tak Ŝe mo Ŝliwo ść nowych kreacji architektonicznych z zachowaniem i uzupełnieniem układu urbanistycznego, przy utrzymaniu równowagi i spójno ści zabytkowych i współczesnych elementów.

5) Strefa po średniej ochrony konserwatorskiej obejmuje zabudow ę powstał ą w drodze narastania tkanki miejskiej do lat 40-tych XX w. W strefie tej obowi ązuje po średnia ochrona konserwatorska. Wszelkie prace budowlane wymagaj ą uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

Celem ochrony w strefie jest utrzymanie wybranych elementów istniej ących oraz cz ęś ciowe ograniczenie swobody kształtowania nowych elementów, poprzez: a) utrzymanie zasadniczego układu ulic i placów, b) utrzymanie historycznej zasady podziałów parcelacyjnych, c) utrzymanie istniej ącej zabudowy o warto ściach historycznych, d) utrzymanie istniej ącej kompozycji wybranych obiektów z dostosowaniem elementów nowych do kompozycji istniej ącej,

36

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

e) zachowanie kompozycji układów zieleni, f) nawi ązanie w nowej zabudowie do zasad historycznej kompozycji zespołu i typu zabudowy s ąsiaduj ącej.

6) Strefa ochrony ekspozycji obejmuje obszary stanowi ące zabezpieczenie wła ściwego eksponowania zespołów lub obiektów zabytkowych. Ochrona odbywa si ę głównie poprzez wyznaczenie terenów, na których obowi ązuj ą ograniczenia gabarytów zabudowy. W obr ębie strefy znajduj ą si ę przedpola ekspozycji sylwety miasta. Celem ochrony strefy ”E” jest utrzymanie i ochrona ekspozycji warto ściowych zespołów i obiektów.

7) Strefa ochrony krajobrazu obejmuje obszar historycznie ukształtowanych form pokrycia terenu w szczególno ści ziele ń o warto ściach przyrodniczych wraz z rzek ą Dzierzgonk ą wraz z obiektami architektonicznymi, podlegaj ących ochronie poprzez utrzymanie ukształtowania oraz ograniczenia swobody przekształce ń obszaru, tj.: zesp όł wn ętrz krajobrazowych rzeki Dzierzgo ń po zachodniej i wschodniej stronie miasta. Obowi ązuje ochrona charakterystycznych cech krajobrazu urz ądzonego i naturalnego o walorach kulturowych, kt όra obejmuje mi ędzy innymi: eksponowane stoki, pofałdowanie terenu, ewentualnie inne charakterystyczne elementy rze źby terenu, wody otwarte, historyczny układ dr όg, rozłog όw p όl, tradycyjne cechy zabudowy, panoramy, punkty, osie, otwarcia widokowe. W obr ębie strefy obowi ązuj ą nast ępujace rygory konserwatorskie: − zakazuje si ę wprowadzania element όw dysharmonizuj ących w stosunku do wy Ŝej wymienionych cech krajobrazu w tym: − zakazuje si ę zmiany rze źby terenu, przy czym dopuszcza si ę nieznaczne niwelacje w zakresie niezb ędnym dla wykorzystania teren όw, − nakłada si ę obowi ązek dostosowania charakteru i skali nowych budynk όw do warunk όw okre ślonych powy Ŝej, przy jednoczesnym zakazie lokalizacji budynk όw wy Ŝszych i wi ększych ni Ŝ istniej ące w sąsiedztwie obiekty tradycyjne i zakazie stosowania obcych kulturowo form przestrzennych, − zakazuje si ę zg ęszczenia zabudowy wi ększego ni Ŝ w układach historycznych, − obowi ązuje opinowanie projekt όw inwestycji przez Wojew όdzkiego Konserwatora Zabytk όw w zakresie jak wy Ŝej.

8) Czynna ochrona sylwety zabytkowego układu urbanistycznego obejmuje widok na panoram ę miasta od strony p όłnocnej (z trasy nr 527) oraz otwarcie widokowe na G όrę Zamkow ą wraz z ko ściołem Trójcy Przenaj świ ętszej i zespołem zabudowy przyko ścielnej od strony ulicy Słowackiego. Ochrona polega na wyznaczeniu terenów wył ączonych spod zabudowy lub okre śleniu jej nieprzekraczalnych gabarytów.

37

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

2.3. WSIE O ZACHOWANYM UKŁADZIE HISTORYCZNYM I ZABUDOWIE O WARTO ŚCIACH KULTUROWYCH

Na terenie gminy nast ępuj ące wsie posiadaj ą zachowany układ historyczny i zabudow ę o warto ściach kulturowych: a) Ankamaty, b) Bągart, c) Bruk, d) Jasna, e) Jeziorno, f) Poliksy, g) Prakwice, h) Tyw ęzy, i) śuławka Sztumska.

Wokół wsi, a tak Ŝe wokół obiektów i zespołów zabudowy o zachowanych warto ściach historycznych wyznacza si ę nast ępuj ące strefy ochrony konserwatorskiej: - stref ę ochrony konserwatorskiej, - stref ę ochrony ekspozycji. - czynna ochrona sylwety zabytkowego układu ruralistycznego 1) Strefa ochrony konserwatorskiej: ochronie podlegaj ą elementy historycznej struktury przestrzennej: układ przestrzenny, zabudowa o cechach tradycyjnych, sposób zabudowy działek siedliskowych, historyczne zachowane linie zabudowy, sposób zagospodarowania terenów publicznych, historyczne zachowane formy zabudowy, budowle sakralne, tereny cmentarzy oraz charakterystyczne elementy naturalnego krajobrazu, tworz ące z wy Ŝej wymienionymi kompozycj ę architektoniczno - krajobrazow ą. Dla wsi, w których przewidziana jest budowa obiektów lub zespołów obiektów budowlanych nale Ŝy opracowa ć plany zagospodarowania przestrzennego w celu zapewnienia wła ściwej integracji przestrzennej i funkcjonalnej projektowanych i istniej ących, o warto ści kulturowej, elementów zagospodarowania, a zdewastowane elementy zagospodarowania podda ć rewaloryzacji. Nowe obiekty budowlane i zwi ązane z nimi urz ądzenia powinny by ć zaprojektowane w formach architektonicznych dostosowanych do krajobrazu i zabudowy, a projekty uzgodnione z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Postuluje si ę opracowanie gminnego lub regionalnego (we współdziałaniu z s ąsiednimi gminami) katalogu – wzornika dla współczesnej zabudowy mieszkalnej i gospodarczej. Dla wszystkich wy Ŝej wymienionych wsi postuluje si ę opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w oparciu o które odbywa ć si ę b ędzie wszelka działalno ść budowlana.

2) Strefa ochrony ekspozycji: ochronie podlega teren stanowi ący zabezpieczenie widoku na zabytek. W strefie tej obowi ązuje

38

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

ograniczenie gabarytów nowej zabudowy, nale Ŝy stosowa ć historyczn ą kolorystyk ę dachów i elewacji, elementy budownictwa regionalnego oraz lokalne materiały budowlane (drewno, miejscowy kamie ń, ceramika itp.).

3) Czynna ochrona sylwety zabytkowego układu ruralistycznego obejmuje widok na panoram ę historycznych wsi: Ankamaty, Jasna, Jeziorno, Pachoły, śuławka Sztumska. Ochrona polega na wyznaczeniu terenów wył ączonych spod zabudowy lub okre śleniu jej nieprzekraczalnych gabarytów

Postuluje si ę obj ęcie ochron ą prawna na podstawie wpisu do rejestru zabytków województwa pomorskiego nast ępuj ących historycznych układów ruralistycznych: B ągart, Jasna oraz śuławka Sztumska w granicach zachowanych historycznych układów przestrzennych (zgodnie z zał ącznikiem graficznym).

2.4. KRAJOBRAZ KULTUROWY

Gmina Dzierzgo ń, ze wzgl ędu na poło Ŝenie na styku dwóch jednostek fizycznogeograficznych Pobrze Ŝa Gda ńskiego i Pojezierza Wschodniopomorskiego, posiada krajobraz charakterystyczny i dla śuław (w cz ęś ci północnej) i dla Pojezierza Iławskiego (w cz ęś ci środkowej i południowej). Przewa Ŝaj ąca cz ęść gminy posiada bardzo dobrze zachowany, w swej historycznej formie, i najmniej zdegradowany przez działalno ść człowieka krajobraz. Prawie całe terytorium gminy znajduje si ę w zasi ęgu wyst ępowania historycznych zało Ŝeń dworsko-parkowych, przy czym stan ich zachowania ocenia się jako bardzo zły i wymaga pilnych działa ń zaradczych. Charakterystyczne cechy kompozycyjne widoczne w panoramach tj. grupy zieleni z widocznymi dachami zabudowa ń, w tle maj ące otwarte przestrzenie upraw rolnych, zachowane s ą we wsiach: Bągart, Bruk, Jasna, Jeziorno, Prakwice, śuławka Sztumska. Wsie zlokalizowane w otwartym, rozmaicie ukształtowanym krajobrazie, w areale rolnym (rozłogi pól) to Ankamaty, Poliksy i Pachoły. Do ść dobrze zachowana jest historyczna sie ć dro Ŝna tej cz ęś ci ziemi sztumskiej z licznymi alejami i zadrzewieniami dróg ł ącz ących poszczególne jednostki osadnicze z zało Ŝeniami dworsko- parkowymi. Pomimo tego, i Ŝ znaczna cz ęść gminy odznacza si ę harmonijnym krajobrazem kulturowym, spotykamy tutaj równie Ŝ zjawiska negatywne, maj ące bardzo du Ŝy wpływ na ochron ę krajobrazu kulturowego tj. zanik architektonicznej kultury ludowej, zanik zadrzewie ń śródpolnych i wzdłu Ŝ dróg.

39

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Ochrona, a miejscami rewaloryzacja krajobrazu kulturowego w gminie Dzierzgo ń powinna nast ępowa ć poprzez stosowanie historycznej kolorystyki dachów i elewacji; wykorzystywanie elementów budownictwa regionalnego w budownictwie współczesnym, sytuowanie i komponowanie bryły zgodnie z ukształtowaniem terenu, ograniczeni gabarytów budynków oraz uŜycie lokalnych materiałów budowlanych (drewno, miejscowy kamie ń, ceramika).

2.5. OBIEKTY ARCHITEKTURY SAKRALNEJ (W TYM CMENTARZE) NA TERENIE MIASTA I GMINY

Ko ścioły, kaplice, zespół poklasztorny oraz cmentarze wszystkich wspólnot wyznaniowych, czynne i zamkni ęte, wpisane do rejestru zabytków - jako obiekty o wybitnej warto ści zabytkowej i walorach krajobrazowych, jako dominanty architektoniczne, a cmentarze jako miejsca pami ęci i pomniki historii - podlegaj ą bezwzgl ędnej ochronie. Wszelkie poczynania w obr ębie i s ąsiedztwie tych obiektów musz ą by ć uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Bez zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków nie wolno obiektu zabytkowego przerabia ć, odnawia ć, rekonstruowa ć, konserwowa ć, zabudowywa ć, odbudowywa ć, zdobi ć, uzupełnia ć ani dokonywa ć Ŝadnych innych zmian. Na terenie cmentarzy obowi ązuje zakaz wycinania drzew, usuwania nagrobków, pochodz ących sprzed 1945 r., rozbiórki ogrodze ń murowanych oraz remontów wszelkich obiektów sepulkralnych bez uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Cmentarze nieczynne musz ą by ć chronione przed dewastacj ą oraz porz ądkowane i piel ęgnowane (drzewostan) w oparciu o wytyczne WKZ. Cmentarze nie obj ęte ochron ą na podstawie wpisu do rejestru, a figuruj ące w ewidencji konserwatorskiej nale Ŝy otoczy ć ochron ą poprzez wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

2.6. OBIEKTY ARCHITEKTURY I BUDOWNICTWA NA TERENIE MIASTA I GMINY

Obiekty architektury i budownictwa tj. dwory, budynki mieszkalne, budynki gospodarcze, szkoły i inne, wpisane do rejestru zabytków - podlegaj ą ochronie. Winny by ć utrzymywane w dobrym stanie. Zmiany u Ŝytkowania, powoduj ące konieczno ść przystosowania do

40

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

nowej funkcji, wszelkie prace budowlane, modernizacje i remonty wymagaj ą uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Ochronie podlega równie Ŝ starodrzew rosn ący w s ąsiedztwie obiektów wpisanych do rejestru zabytków - na terenach wpisanych do rejestru zabytków obowi ązuje zakaz wycinki drzew bez uzyskania zgody Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Obiekty w ewidencji konserwatorskiej powinny zostać obj ęte ochron ą na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zabudowa mieszkalna, drewniana i murowana, o cechach tradycyjnych charakterystycznych dla miejsca i regionu, winna by ć zachowana i stanowi ć inspiracj ę do kształtowania nowej zabudowy. Dopuszcza si ę wymian ę zabudowy, której stan techniczny zagra Ŝa bezpiecze ństwu ludzi i mienia pod warunkiem uprzedniego uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Przy odtwarzaniu zabudowy nale Ŝy si ę kierowa ć zasad ą, Ŝe nowy budynek powinien usytuowaniem, gabarytem, kształtem i pokryciem dachu nawi ązywa ć do poprzedniego. W lokalizacji nowej zabudowy nale Ŝy uwzgl ędnia ć s ąsiedztwo obiektów o warto ści kulturowej - nowe budynki nie mog ą by ć sytuowane w sposób degraduj ący istniej ącą, tradycyjn ą zabudow ę, a ich forma architektoniczna winna by ć dostosowana do otaczaj ącej zabudowy i krajobrazu, u Ŝyte materiały wyko ńczeniowe powinny by ć tradycyjne tj. drewno, cegła, tynk, pokrycie dachu ceramiczne. Na terenach wsi o zachowanym, historycznym układzie przestrzennym wyklucza si ę realizacj ę budynków typu bloki, z płaskimi dachami oraz budynków jednorodzinnych typu miejskiego o zunifikowanej formie i detalu architektonicznym.

2.7. ZESPOŁY I OBIEKTY TECHNIKI I KULTURY MATERIALNEJ NA TERENIE MIASTA I GMINY

Zespoły i obiekty techniki i kultury materialnej (ku źnie w B ągarcie, Jasnej, wiatraki w Ankamatach i Budziszu, komin d. tartaku w Bągarcie, stacje transformatorowe w Bruku, Jasnej, Litewkach, Piaskach oraz Poliksach, młyn wodny w Pachołach), obiekty kolejnictwa tj. zespół stacji kolejowej, mosty i wiadukty (Dzierzgo ń), figuruj ące w ewidencji konserwatorskiej – powinny zosta ć obj ęte ochron ą na podstawie miejscowych planów zagospodarowani przestrzennego. Obiekty te winny by ć zachowane w dobrym stanie przez wła ścicieli lub u Ŝytkowników, a wszelkie remonty, adaptacje i modernizacje musz ą by ć uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

2.8. ZESPOŁY DWORSKO-PARKOWE, ALEJE ZABYTKOWE NA TERENIE MIASTA I GMINY

41

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Zespoły dworsko-parkowe wpisane do rejestru zabytków podlegaj ą ochronie jako kompleksy o warto ści zabytkowej oraz du Ŝych walorach krajobrazowych, za ś parki równie Ŝ przyrodniczej i ekologicznej. Ochron ą obj ęte s ą wszelkie zachowane elementy historycznej struktury przestrzennej tj. dwór, park, a tak Ŝe figuruj ące w ewidencji konserwatorskiej zabudowania gospodarcze czy zespoły czworaków. Zespoły dworsko-parkowe, dwory i parki w ewidencji konserwatorskiej powinny zosta ć obj ęte ochron ą na podstawie miejscowych planów zagospodarowani przestrzennego. Obowi ązuje zakaz parcelacji b ądź innego dzielenia parków, a w przypadku wyst ępowania ró Ŝnych u Ŝytkowników - powinno si ę d ąŜ yć do scalenia i ustanowienia jednego zarz ądcy. Niedopuszczalne jest lokalizowanie na terenie zespołów pałacowo-parkowych budynków, wprowadzanie infrastruktury technicznej (urz ądze ń podziemnych, jak i napowietrznych, składowisk odpadów itp.), niwelacje ziemne b ądź zmiana warunków środowiska np. melioracje. Zlokalizowane na terenach parków budynki, budowle lub urz ądzenia koliduj ące z funkcj ą parku, nale Ŝy przewidzie ć do likwidacji, dyslokacji poza teren parku, b ądź adaptacji do śmierci technicznej. Linie przesyłowe sieci uzbrojenia terenu nie powinny by ć prowadzone przez teren historycznego zespołu, ani te Ŝ obszar zespołu nie powinien podlega ć podziałom czy uszczupleniom, lokalizacja nowych obiektów powinna uwzgl ędnia ć rozmieszczenie dawnych budynków podworskich. Prace porz ądkowe i piel ęgnacyjne oraz wycink ę drzew w parkach i w otoczeniu obiektów zabytkowych nale Ŝy bezwzgl ędnie uzgadnia ć z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Zało Ŝenia parkowe w Mini ętach – Sporowie, w Piaskach oraz na Górze Zamkowej w Dzierzgoniu wymagaj ą rewaloryzacji. Ze wzgl ędu na brak historycznego drzewostanu oraz jakichkolwiek śladów po historycznym układzie dro Ŝnym w parku w Stanowie – park ten wskazany jest do wykre ślenia z rejestru zabytków. Aleje zabytkowe wzdłu Ŝ tras: droga nr 515, droga nr 527, droga Dzierzgo ń-śuławka Sztumska, Dzierzgo ń-Tyw ęzy, Dzierzgo ń- Prakwice, Tywęzy – Blunaki – Stanowo – Morany, Ankamaty – Jeziorno – Chojty, Nowiec – Kolonia B ągart, Budzisz – Jasna, postuluje si ę obj ąć ochron ą konserwatorsk ą.

42

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

2.9. OBIEKTY PROPONOWANE DO WPISU DO REJESTRU ZABYTKÓW tabela nr 4. Obiekty proponowane do wpisu do rejestru zabytków. Lp. Miejscowo ść Ulica Nr Obiekt Datowanie 1. Ankamaty b.nr Wiatrak 2 poł. XIX w. 2. Ankamaty Cmentarz ewangelicki 2 poł. XIX w. 3. Bągart układ ruralistyczny 4. Bągart 2 Dom przełom 5. Budzisz Wiatrak kon.XIX/XX XIX w. w. 6. Dzierzgo ń Ruiny zamku krzy Ŝackiego 1 poł. XIII w. na Wzgórzu Zamkowym 7. Dzierzgo ń Park krajobrazowy na pocz. XX w. Wzgórzu Zamkowym 8. Dzierzgo ń ul. Elbl ąska Kapliczka przydro Ŝna pocz. XX w. 9. Dzierzgo ń ul. 3-ego Maja 1 Dom l. 30-te XX w. 10. Dzierzgo ń ul. 3-ego Maja 5 Dom kon. XIX w. 11. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia 2 Dom pocz. XX w. 12. Dzierzgo ń ul. Odrodzenia 14 Dom pocz. XX w. 13. Dzierzgo ń ul. Pionierska 5 Dom ok. 1930 r. 14. Dzierzgo ń ul. Słowackiego 3 Dom pocz. XX w. 15. Dzierzgo ń ul. Zawadzkiego 3 Dom pocz. XX w. 16. Jasna układ ruralistyczny 17. Jasna Cmentarz przyko ścielny kon. XIX w. 18. Jasna 7 Budynek mieszkalno- 1 ćw. XX w. gospodarczy 19. Jasna 9 Spichlerz pocz. XX w. 20. Jasna 12 Dom około 1930 r. 21. Jasna 37 Dom 1 ćw. XX w. 22. Jasna Kolonia 8 Dom z budynkiem 4 ćw. XIX w. (Chartowo) gospodarczym 23. Jasna – 4 Dom kon. XIX w. Kamienna Góra 24. Nowiny 1 Spichlerz pocz. XX w. 25. Nowiny 1 Chlewnia (2) pocz. XX w. 26. Stanowo Aleja lipowa do cmentarza kon. XIX w. d. wła ścicieli maj ątku 27. Stanowo Cmentarz d. wła ścicieli kon XIX w. maj ątku 28. Stanówko 1 Dom przy młynie wodnym 4 ćw. XIX w. 29. Tyw ęzy Cmentarz ewangelicki kon. XIX w. 30. śuławka układ ruralistyczny 31. śSztumskauławka 35 Dom ok. 1920 r. 32. śSztumskauławka 35 Budynek gospodarczy kon. XIX w. 33. śSztumskauławka 39 Obora poł. XIX w. 34. śSztumskauławka 75 Plebania ok. 1920 r. 35. śSztumskauławka 75 Budynek gospodarczy pocz. XX w. 36. śSztumskauławka 80 Dom poł. XIX w. Sztumska

43

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

III. ROLNICZA PRZESTRZE Ń PRODUKCYJNA.

1. Ustalenia ogólne.

1.2. Działania gminy powinny mie ć charakter selektywny maj ący na celu promowanie gospodarstw o du Ŝym potencjale rozwojowym (posiadaj ących zasoby czynników produkcji, powi ązania z rynkiem, plany rozwoju itp.). Jednocze śnie na obszarach utrwalonej struktury własno ści indywidualnej (niska średnia powierzchnia gospodarstwa) nale Ŝy rozpocz ąć wdra Ŝanie programu dywersyfikacji, tzn. ł ączenia kilku źródeł dochodu (z ró Ŝnej działalno ści gospodarczej) w ramach jednego gospodarstwa. 1.3. Nale Ŝy wspiera ć (np. poprzez ulgi w podatkach) powstawanie gospodarstw specjalistycznych produkcji rolnej, a w szczególno ści: ogrodnictwa i warzywnictwa, stawów hodowlanych. W tym celu zaleca si ę tworzenie oraz wspieranie grup producenckich. 1.4. Obszary produkcji rolnej le Ŝą ce w granicach administracyjnych miasta Dzierzgo ń w zale Ŝno ści od kierunków polityki przestrzennej rozwoju miasta b ędą przeznaczone na ró Ŝne funkcje i wył ączane z u Ŝytkowania rolnego w miar ę potrzeb w procedurze miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ogóln ą zasad ą jest zachowanie zwartych areałów szczególnie cennych pod produkcj ę rolnicz ą i pozostawieni ich jako u Ŝytków rolnych.

2. Zalecenia dla poszczególnych stref.

Ze wzgl ędu na uwarunkowania przyrodnicze oraz jako ść rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla obszaru gminy nale Ŝy wprowadzi ć nast ępuj ące zasady ogólne działalno ści rolniczej: 2.1. W strefie A, obejmuj ącej najni Ŝej poło Ŝone tereny gminy zaleca si ę rozwój rolnictwa zintegrowanego opartego na przewa Ŝaj ącym udziale trwałych u Ŝytków zielonych. Nale Ŝy ogranicza ć dopływ substancji biogennych do wód powierzchniowych i gruntu poprzez zakaz lokalizacji du Ŝych ferm hodowlanych, a w szczególno ści technologii bez ściołowych. Zakaz lokalizacji farm wiatrowych. 2.2. W strefie B zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” zaleca si ę prowadzenie produkcji rolnej o charakterze zintegrowanym ze szczególnym uwzgl ędnieniem ekologicznych aspektów gospodarki rolnej oraz mo Ŝliwo ści alternatywnego wykorzystania gruntów (rekreacja, zalesienia). NaleŜy ogranicza ć dopływ substancji biogennych do wód powierzchniowych i gruntu poprzez zakaz lokalizacji du Ŝych ferm hodowlanych, a w szczególno ści technologii bez ściołowych. Docelow ą form ą strukturalnych przekształce ń własno ściowych powinny by ć gospodarstwa typu farmerskiego o powierzchni 50 ÷100 ha.

44

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Dopuszcza si ę wykorzystanie terenów rolniczych pod lokalizacj ę elektrowni wiatrowych wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą. Obszary na których dopuszcza si ę lokalizacje elektrowni zostały zaznaczone na zał ączniku nr 1 pt. Kierunki rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń. Dla terenów na których planuje si ę lokalizacj ę elektrowni wiatrowych nale Ŝy sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w celu wskazania miejsc ich posadowienia oraz dopuszczalno ść realizacji mo Ŝliwe b ędzie dopiero po przeprowadzeniu rocznego monitoringu przedrealizacyjnego ornitologicznego, chiropterologicznego oraz w zakresie rozprzestrzeniania si ę hałasu na granicy istniej ącej i projektowanej zabudowy.

2.3. Dla stref C i E, zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” zaleca si ę intensywny charakter produkcji rolnej. Docelow ą form ą strukturalnych przekształce ń własno ściowych na tym obszarze powinny by ć gospodarstwa wielkotowarowe utworzone w wyniku prywatyzacji dawnych gospodarstw PGR oraz gospodarstwa typu farmerskiego. Nale Ŝy ogranicza ć dopływ substancji biogennych do wód powierzchniowych. Dopuszcza si ę wykorzystanie terenów rolniczych pod lokalizacj ę elektrowni wiatrowych wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą. Obszary na których dopuszcza si ę lokalizacje elektrowni zostały zaznaczone na zał ączniku nr 1 pt. Kierunki rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń. Dla terenów na których planuje si ę lokalizacj ę elektrowni wiatrowych nale Ŝy sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w celu wskazania miejsc ich posadowienia oraz dopuszczalno ść realizacji mo Ŝliwe b ędzie dopiero po przeprowadzeniu orcznego monitoringu przedrealizacyjnego ornitologicznego, chiropterologicznego oraz w zakresie rozprzestrzeniania si ę hałasu na granicy istniej ącej i projektowanej zabudowy.

2.4. W strefie D zgonie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” zaleca si ę wprowadzanie produkcji rolnej o charakterze ekologicznym oparte na zintegrowanych rodzinnych lub farmerskich gospodarstwach. Ze wzgl ędu na predyspozycje obszaru w kierunku zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego wnosi si ę o odej ście od intensywnej i specjalistycznej gospodarki rolnej w szczególno ści od ferm hodowlanych. Wskazuje si ę te Ŝ na predyspozycj ę obszaru w kierunku dolesie ń, szczególnie w strefie dolny rzeki Dzierzgo ń oraz na stokach o wysokich spadkach. Zakaz lokalizowania farm wiatrowych.

45

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

2.5. W strefie M – w granicach miasta znajduj ą si ę tereny rolne, które stanowi ą rezerw ę rozwoju zabudowy miasta , sukcesywnie zostan ą przekształcane na funkcje miejskie

IV. GOSPODARKA LE ŚNA.

1. Zaleca si ę zwi ększenie lesisto ści terenów zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” w skali 1:10000 2. Zaleca si ę zalesienia terenów poło Ŝonych w s ąsiedztwie istniej ących kompleksów le śnych. Obszar i zakres proponowanych zalesie ń powinien obejmowa ć jedynie grunty najsłabsze, zagro Ŝone erozj ą lub zdegradowane zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” w skali 1:10000. 3. Na terenie całej gminy zaleca si ę zachowanie i ochron ę układu istniej ących drobnych płatów le śnych. Nale Ŝy d ąŜ yć do ustanowienia poł ącze ń mi ędzy nimi (ci ągło ści przestrzennej), stanowi ących sie ć poł ącze ń przyrodniczych (korytarze ekologiczne). 4. Zaleca si ę zachowanie oraz wzbogacanie naturalnych form zadrzewie ń śródpolnych, w szczególno ści wzdłu Ŝ miedz, dróg, oraz cieków wodnych. 5. Nie dopuszcza si ę zalesiania gleb o wysokich klasach zlokalizowanych w strefie A – śuławskiej . 6. Nale Ŝy ustanowić lasy ochronne według projektu zawartego na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy i miasta” w skali 1:10000. 7. W celu ochrony walorów krajobrazu zaleca si ę zachowanie naturalnej granicy rolno - le śnej oraz niezalesianie stref ochrony ekspozycji „E” i otoczenia punktów widokowych.

46

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

V. ROZWÓJ FUNKCJI TURYSTYCZNYCH.

1. Ustalenia ogólne. 1.1. Zaleca si ę zró Ŝnicowane formy rekreacji uzale Ŝnione od podatno ści przestrzeni na antropopresj ę: tereny zabudowy letniskowej indywidualnej, tereny zabudowy pensjonatowej i rezydencjonalnej (z mo Ŝliwo ści ą pobytu stałego obsługi i wła ściciela), przestrzenie publiczne, kemping, pole namiotowe, tereny aktywnej rekreacji, obiekty obsługi turystów, tereny zieleni. 1.2. Lokalizowanie nowej zabudowy na obszarach kierunkowego rozwoju funkcji rekreacyjnej i turystycznej wymaga sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 1.3.W przypadku opracowywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotycz ącego tylko cz ęś ci obszaru wymienionego w punkcie 2. nale Ŝy zabezpieczy ć powi ązania funkcjonalno – przestrzenne z pozostał ą cz ęś ci ą obszaru, w szczególno ści w zakresie powi ąza ń komunikacyjnych oraz infrastruktury technicznej. 1.4.Nie wyklucza si ę mo Ŝliwo ści lokalizowania funkcji rekreacyjnej na pozostałych obszarach pod warunkiem sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

2. Kierunkowe obszary rozwoju funkcji rekreacyjnej na obszarze gminy. 2.1.Projektuje si ę kierunkowe obszary rozwoju funkcji rekreacyjnej i turystycznej zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”: 1) T1 – na północno zachodnim brzegu jeziora Kuksy w wraz z miejscowo ści ą Kuksy - jako teren rozwoju turystyki o charakterze indywidualnym: a. dominuj ąca forma zagospodarowania: zabudowa letniskowa indywidualna b. lokalizacja nowej zabudowy uwarunkowana odprowadzenia ścieków kolektorem do oczyszczalni w Dzierzgoniu, c. zaleca si ę zachowanie 70% powierzchni działek jako biologicznie czynnej d. zaleca si ę okre ślenie wzorców zabudowy zarówno dla pojedynczych obiektów jak i dla zespołów zabudowy e. wysoki re Ŝim budowlany, nowa zabudowa powinna skal ą i form ą nawi ązywa ć do cech zabudowy regionalnej. f. dopuszcza si ę wcze śniejsz ą eksploatacj ę udokumentowanego zło Ŝa oraz pó źniejsz ą rekultywacj ę w kierunku rekreacji.

2) T2 – obszar na południe od miejscowo ści Litewki a Ŝ do drogi do miejscowo ści Poliksy wraz z obszarami górniczymi – tereny przeznaczone przede wszystkim na turystyk ę kwalifikowan ą po rekultywacji terenów górniczych, po zako ńczeniu eksploatacji. a. obszar o wysokich walorach krajobrazowo-kulturowych wymaga wysokich re Ŝimów gospodarowania przestrzeni ą,

47

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

b. zaleca si ę okre ślenie wzorców zabudowy zarówno dla pojedynczych obiektów jak i dla zespołów zabudowy c. obszar wył ączony z zabudowy indywidualnej letniskowej, d. tereny podł ączone od oczyszczalni w Dzierzgoniu.

3) T3 – obszar zlokalizowany w pobli Ŝu miejscowo ści Tyw ęzy od miejscowo ści wzdłu Ŝ brzegu jeziora w stron ę Mikołajek Pomorskich i miejscowo ści Blunaki. a. dominuj ąca forma zagospodarowania: zabudowa letniskowa indywidualna b. lokalizacja nowej zabudowy uwarunkowana odprowadzenia ścieków kolektorem do oczyszczalni w Dzierzgoniu, c. zaleca si ę zachowanie 70% powierzchni działek jako biologicznie czynnej d. zaleca si ę okre ślenie wzorców zabudowy zarówno dla pojedynczych obiektów jak i dla zespołów zabudowy e. wysoki re Ŝim budowlany, nowa zabudowa powinna skal ą i form ą nawi ązywa ć do cech zabudowy regionalnej.

4) T4 – obszar powyrobiskowy zlokalizowany przy drodze powiatowej z Dzierzgonia do Mikołajek Pomorskich – tereny przeznaczone na turystyk ę kwalifikowan ą po rekultywacji terenów górniczych . proponowane formy to turystyka i rekreacja kwalifikowana w oparciu o ukształtowanie terenu – tory do jazdy rowerów górskich, kładów , inne tory przeszkód, obszary do gry w paint-ball inne formy rekreacji aktywnej. a. dopuszcza si ę lokalizacje obiektów turystycznych obsługuj ących cały teren, b. zakaz podziału na mniejsze działki.

3. Przystanie wodne i k ąpieliska.

3.1. W celu zapewnienia dost ępu do jezior okolicznym mieszka ńcom oraz obsługi ruchu turystycznego projektuje si ę tereny publicznych pla Ŝ i k ąpielisk zgodnie z oznaczeniami na planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy”. 3.2. W celu zapewnienia obsługi ruchu turystycznego zgodnie z kierunkami rozwoju szlaków wodnych projektuje si ę powstanie przystani i stanic wodnych zgodnie z plansz ą „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy”.

4. Biwaki i pola namiotowe.

Zaleca si ę lokalizacj ę pól biwakowych i namiotowych zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”.

48

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

5. Trasy rowerowe.

V.1. Przez teren gminy Dzierzgo ń przebiega ście Ŝka rowerowa o znaczeniu miedzynarodowym EuroRout R1 – której trasę pokazano na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”; V.2. Przez tereny gminy Dzierzgo ń przebiega regionalna trasa rowerowa nr 121 (Dzierzgo ń – Stary Dzierzgo ń – Iława) – której tras ę pokazano na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń) V.3. Projektuje si ę powstanie i rozwój nast ępuj ących tras rowerowych oznaczonych na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”: Tabela nr 5. Projektowane trasy rowerowy na terenie gminy. TR1 : Dzierzgo ń – Pachoły – Prakwice – Dzierzgo ń TR2: Dzierzgo ń – Mini ęta – Stara Wie ś – Tyw ęzy – Blunaki – Morany – Kuksy – Nowa Karczma - Dzierzgo ń TR3: Dzierzgo ń – Nowiny – Bągart – Jasna – Budzisz – Chojty – Jeziorno – Poliksy – Ankamaty – Morany Dzierzgo ń

a. Nale Ŝy skoordynowa ć działania z gminami s ąsiednimi w celu wytyczenia, oznakowania, oraz ulepszenia nawierzchni projektowanych tras rowerowych. b. Zaleca si ę odpowiednie oznakowanie cennych dla rozwoju turystyki zabytków dziedzictwa kulturowego, pomników przyrody, punktów widokowych oraz miejsc o szczególnej warto ści krajobrazowej, przyrodniczej i architektonicznej (miejsca szczególne).

6. Kierunkowe obszary rozwoju turystyki i rekreacji miasta Dzierzgo ń.

6.1. Rozwój turystyki i rekreacji w mie ście Dzierzgo ń powinien opiera ć si ę na naturalnych walorach poło Ŝenia w oparciu o dolin ę rzeki Dzierzgo ń. Dlatego proponuje si ę działania w celach rewaloryzacji doliny rzeki Dzierzgo ń, i wykorzystania jej w celach rekreacyjnych ogólnodost ępnych. 6.2.Przeznacza si ę jako tereny rekreacyjne obszary dawnych wyrobisk górniczych z konieczno ści ą ich rekultywacji i z wykorzystaniem ukształtowania terenu i zalesie ń na aktywne formy rekreacji : ście Ŝki zdrowia, ście Ŝki rowerowe itp. 6.3.Wykorzystanie wzgórz morenowych biegn ących wzdłu Ŝ ulicy Odrodzenia jako obszarów rekreacji i turystyki pieszej oraz ście Ŝek edukacyjnych dla dzieci i młodzie Ŝy. Wskazane dolesienia i zagospodarowanie rekreacyjne obszaru zgodnie z wytycznymi zawartymi w zapisach szczegółowych w rozdziale VI.2. 6.4.Rewitalizacj ę Wzgórza Zamkowego na cele parku wraz z elementami rekreacji i organizacji imprez masowych.

49

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

VI. Kierunki rozwoju zabudowy.

1. Główne funkcje rozwoju zabudowy dla gminy i miasta Dzierzgo ń. 1.1.Miasto Dzierzgo ń jest o środkiem lokalnym skupiaj ącym usługi i instytucje o charakterze podstawowym i ogólnogminnym z obsług ą administracji, o światy i zdrowia, a oprócz tego usług i handlu. Podstawowe funkcje to : - handel, - transport, - komunikacja , - telekomunikacja, - edukacji i kultury, opieki społecznej i zdrowia, - administracji, - bezpiecze ństwa, finansowych i ubezpiecze ń, - produkcji i baz składowych. 1.2.Proponuje si ę ogólne podtrzymanie lokalnego znaczenia miasta Dzierzgo ń jednocze śnie wykorzystuj ąc jego walory turystyczne w celu obsługi ruchu turystycznego i tranzytowego. Niezb ędne jest poprawienie jako ści przestrzeni mieszkaniowej zarówno w zwi ększeniu ilo ści budowanych mieszka ń jak i jako ści zabudowy i przestrzeni znajduj ącej si ę wokół poprzez humanizacj ę obszarów osiedli szczególnie tych budowanych w systemach wielkopłytowych. 1.3 .Jako priorytet wskazuje si ę uporz ądkowanie koryta rzeki Dzierzgo ń i wykorzystanie jego w celach rekreacyjnych ł ącz ąc cały system obszarów zielonych na terenie miasta w tzw. osnow ę ekologiczn ą miasta. 1.5. Proponuje si ę w kierunkach rozwoju gminy wykorzystanie dobrych warunków glebowych jednocze śnie wykorzystuj ąc tereny o słabszych glebach na cele rozwoju turystyki i rekreacji oraz innych funkcji w tym zwi ększenie zalesie ń na terenie miasta. 1.6. Proponuje si ę ogólnie jako kierunki rozwoju zabudowy wykorzystanie istniej ącej sieci osadniczej, poprawienie jej jako ści i wykorzystanie obszarów niezabudowanych wewn ątrz miejscowo ści, minimalizacj ę obszarów zdegradowanych i zaniedbanych, stosuj ąc zasad ę wielofunkcyjno ści i tzw. dobrego sąsiedztwa. Dopuszcza si ę mo Ŝliwo ść zabudowy terenów rolniczych, wskazanych na zał ączniku nr 1, elektrowniami wiatrowymi oraz towarzysz ącą infrastruktur ą techniczn ą. Dla terenów na których planuje si ę lokalizacj ę elektrowni wiatrowych nale Ŝy sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w celu wskazania miejsc ich posadowienia oraz dopuszczalność realizacji mo Ŝliwe b ędzie dopiero po przeprowadzeniu orcznego monitoringu przedrealizacyjnego ornitologicznego, chiropterologicznego oraz w zakresie rozprzestrzeniania si ę hałasu na granicy istniej ącej i projektowanej zabudowy.

50

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

2. Ustalenia dla miasta Dzierzgo ń.

2.1. Ustalenia ogólne dla miasta Dzierzgo ń. 1) W obszarze miasta wyró Ŝniono wyst ępowanie nast ępuj ących obszarów funkcjonalnych: a. Obszary zabudowy wielofunkcjyjnej zlokalizowane w centrum miejscowo ści gdzie równocze śnie wyst ępuj ą funkcje usługowe i centrotwórcze, Zabudowa mieszkaniowa wyst ępuje jako uzupełnienie, wytworzone przestrzenie publiczne tj. ci ągi piesze, skwery i place; nale Ŝy eliminowa ć zabudow ę jednorodzinn ą oraz rzemiosło i produkcje o uci ąŜ liwo ściach wykraczaj ących poza granice nieruchomo ści; zaleca si ę organizacj ę systemów komunikacji pieszej i kołowej. b. Obszary zabudowy monofunkcyjnej z dominuj ącą funkcj ą mieszkaniow ą - obszary osiedli mieszkaniowych zabudowy jednorodzinnej lub wielorodzinnej gdzie nie wyklucza si ę funkcji usługowych towarzysz ących funkcji mieszkaniowej tj. jak usługi bytowe, administracji, zdrowia, o światy, sportu i rekreacji; wskazane jest eliminowanie funkcji uci ąŜ liwych tj. rzemiosła i produkcji zlokalizowanych w bezpo średnim s ąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. c. Obszary zabudowy monofunkcyjnej z dominuj ącą funkcj ą usługow ą – obszary przeznaczone pod zabudow ę usługow ą szerokiego zakresu w tym usługi administracji, o światy i zdrowia szczególnie wzdłu Ŝ głównych ci ągów komunikacyjnych, gdzie dopuszcza si ę wprowadzenie funkcji mieszkaniowej jako uzupełniaj ącej, zaleca si ę wytworzenie przestrzeni publicznych i organizacj ę terenów obsługi komunikacji kołowej (parkingi i place nawrotowe). d. Obszary zabudowy monofunkcyjnej z dominuj ącą funkcj ą przemysłowo – produkcyjn ą – obszary istniej ących i projektowanych terenów produkcyjnych, przemysłowych i składowych z dopuszczeniem usług towarzysz ących tj. sklepy, hurtownie, zakłady usługowe i rzemie ślnicze; funkcj ę mieszkaniow ą dopuszcza si ę na tym obszarze warunkowo; zaleca si ę tworzenie stref ochronnych z zieleni ą ochronn ą. e. Obszary terenów rekreacyjnych miasta – obszary o przewaŜaj ącej powierzchni biologicznie czynnej w postaci komponowanej zieleni wysokiej i niskiej wraz z urz ądzeniami rekreacji; zaleca si ę utworzenie systemu korytarzy ekologicznych na obszarach zurbanizowanych miasta w postaci poł ączonych ci ągami pieszymi i rowerowymi, wolnymi od zabudowy istniej ących przestrzeni zieleni miejskiej miasta Dzierzgo ń. f. Obszary rozwojowe miasta Dzierzgo ń – obszary le Ŝą ce w granicach lub na styku granic administracyjnych miasta proponowane jako kierunki rozwoju obszarów zurbanizowanych miasta.

51

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

2.2. Ustalenia szczegółowe dla miasta Dzierzgo ń. 1) Na obszarze miasta Dzierzgo ń wraz z jego obszarami rozwojowymi ustalono podział na nast ępuj ące strefy: a. Strefy centrum miasta : C1, C2, b. Strefy rozwoju usług : U, c. Strefy zabudowy mieszkaniowej: od M1 doM14, d. Strefy zabudowy przemysłowo-produkcyjnej PP, e. Strefy terenów rekreacyjnych ZR1, ZR2, f. Strefy rozwojowe miasta MR1, MR2. 2) Ustalenia szczegółowe dla wydzielonych stref zgodnie z rysunkiem nr 1 i zał ącznikiem nr 1 pt. Kierunki rozwoju przestrzennego miasta Dzierzgo ń oraz zgodnie z tabel ą nr 6.

52

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Rys. 1. Podziały na strefy funkcjonalne w mie ście Dzierzgo ń.

53

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Tabela nr 6. Zasady zagospodarowania przestrzeni dla poszczególnych stref w mie ście Dzierzgoniu. STREFA REHABILITACJA STREFY CENTRALNEJ MIASTA: C1 - Proponuje si ę wyznaczenie strefy centrum miejscowo ści okre ślonej jako strefy turystyczno-kulturalnej o bardzo wysokich walorach kulturowo-krajobrazowych s ą to okolice ulic: Krzywa, śurawiej i Wojska Polskiego i fragmentu ul. Odrodzenia z najlepiej zachowan ą zabudow ą przedwojenn ą, z zało Ŝeniem klasztornym oraz z dolin ą rzeki Dzierzgo ń. - Proponuje si ę promowanie funkcji centrotwórczych nastawionych na obsług ę ruchu turystycznego (hotele, pensjonaty, sklepy, puby, restauracje itp.) oraz kultury i rekreacji (o środki kultury, galerie, muzea, szkoły boiska i inne tereny rekreacji itp.) i mieszka ńców Dzierzgonia jako obszar wielofunkcyjny z wykluczeniem funkcji uci ąŜ liwych; - Nale Ŝy uczytelni ć istniej ący układ urbanistyczny z wytworzeniem ci ągów pieszych poł ączonych z korytarzem rzeki Dzierzgo ń, - Dokona ć rewaloryzacji istniej ącej tkanki zabudowy poprzez eliminacj ę elementów degraduj ących i deformuj ących przestrze ń miejsk ą szczególnie substandardow ą zabudow ę wzdłu Ŝ koryta rzeki Dzierzgo ń - Ze wzgl ędu na wa Ŝną rol ę jak ą odgrywa obszar w skali miasta proponuje si ę przeprowadzenie regulacji planistycznych (wykonanie MPZP). STREFA REHABILITACJA STREFY CENTRALNEJ MIASTA: C2 - Proponuje si ę wyznaczenie strefy centrum miejscowo ści okre ślonej jako strefy administracyjno-biurowej z funkcj ą mieszkaniow ą jako towarzysz ącą obszar obejmuj ących okolice Placu Wolno ści, Przemysłowej, 1-go Maja, Mickiewicza a Ŝ do ul. Elbl ąskiej wraz z korytem rzeki Dzierzgo ń oraz Wzgórzem Zamkowym i gór ą św. Anny, - Niezb ędna jest rehabilitacja całego obszaru w celu przywrócenia dawnego układu i formy przestrzennej głównego placu w Dzierzgoniu oraz otaczaj ącej go zabudowy z preferencj ą funkcji administracyjno-biurowej i usługowej, przestrzennie i funkcjonalnie poł ączonej z obszarami s ąsiednimi centrum, - Rewaloryzacja i humanizacja przestrzeni publicznych placów i osiedlowych skwerów oraz placów zabaw wraz z odbudow ą substancji zielonej, poł ączenie ich w system ci ągów pieszych z dolin ą rzeki Dzierzgo ń - Nale Ŝy wprowadzi ć niezb ędne zabiegi w celu wyeksponowania Wzgórza Zamkowego, - Nale Ŝy uczytelni ć i usprawni ć ponadlokalny ruch samochodowy w postaci modernizacji odcinka drogi wojewódzkiej znajduj ącej si ę w centrum Dzierzgonia, - Ze wzgl ędu na wa Ŝną rol ę jak ą odgrywa obszar w skali miasta proponuje si ę przeprowadzenie regulacji planistycznych (wykonanie MPZP). STREFA STREFA USŁUGOWA – wytworzony ci ąg usług wzdłu Ŝ obydwóch stron ulicy U Odrodzenia od centrum a Ŝ do terenów kolejowych. - przewaga funkcji usługowych w tym usług administracji, o światy, zdrowia i innych, oraz obsługa ruchu tranzytowego i turystycznego; dopuszcza si ę funkcj ę mieszkaniow ą jako towarzysz ącą oraz produkcj ę i rzemiosło na zasadach dobrego sąsiedztwa, - wskazane jest lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej w obiektach zlokalizowanych w drugiej linii budynków a nie bezpo średnio przy drodze wojewódzkiej, - wskazane jest uporz ądkowanie i ujednolicenie form zabudowy w nawi ązaniu do istniej ących obiektów historycznych szczególnie na zapleczach obiektów stoj ących bezpo średnio przy ulicy, - nale Ŝy usprawni ć ruch komunikacyjny i obsług ę ruchu samochodowego (parkingi, place nawrotowe itp.) - nale Ŝy wytworzy ć ci ągi piesze i bezpieczne poł ączenia komunikacyjne wraz z rewaloryzacj ą istniej ącej zieleni wysokiej.

54

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

STREFA STREFA MIESZKANIOWA Z DOMINACJ Ą ZABUDOWY JEDNORODZINNEJ - osiedle M1 zlokalizowane w okolicy Wojska Polskiego w stron ę miejscowo ści Parkwice zło Ŝone cz ęś ciowo z zabudowy jednorodzinnej przedwojennej oraz cz ęś ciowo powojennej: - preferowana funkcja mieszkaniowa z dopuszczeniem usług i rzemiosła na warunkach „dobrego s ąsiedztwa” , - piel ęgnacja i uczytelnienie istniej ących systemów dro Ŝnych i przestrzeni publicznych oraz piel ęgnacja i rekompozycja zieleni wysokiej, - dąŜ enie do ujednolicenia form architektury w nawi ązaniu do istniej ącej zabudowy przedwojennej oraz form ogrodze ń, gara Ŝy i innych urz ądze ń, - stworzenie fizycznej bariery rozwoju osiedla od strony doliny rzeki Dzierzgo ń w postaci promenady spacerowej z zieleni ą wysok ą na wałach. STREFA STREFA MIESZKANIOWA Z DOMINACJ Ą ZABUDOWY WIELORODZINNEJ Z M2 OKRESU POWOJENNEGO (lata 60-70-te) - dopuszcza si ę wprowadzenie funkcji usługowych na warunkach tzw. dobrego sąsiedztwa - konieczne przeprowadzenie humanizacji osiedla w kierunku poprawienia jako ści przestrzeni i formy obiektów, nale Ŝy doprowadzi ć do ujednolicenia form w oparciu o istniej ące przykłady tradycyjnej architektury, - konieczne jest wytworzenie lub piel ęgnacja przestrzeni publicznych i półpublicznych wraz z zieleni ą urz ądzon ą tworz ąc poł ączenia z naturalnymi systemami rekreacji miasta - likwidacja substandardowej zabudowy, estetyzacja gara Ŝy, śmietników i innych urz ądze ń towarzysz ących, szczególnie znajduj ących si ę w bezpo średnim sąsiedztwie koryta rzeki Dzierzgo ń STREFA STREFA MIESZKANIOWA Z DOMINACJ Ą FUNKCJI MIESZKANIOWEJ (LATA 70-80- M3 i M7 te) osiedla budynków wielorodzinnych zbudowanych w systemach uprzemysłowionych : - zalecana jest humanizacja struktury urbanistycznej polegaj ąca na przekształceniu istniej ących form w nawi ązaniu do istniej ącej tradycyjnej tkanki, - zaleca si ę przekształcenia w celu zidentyfikowania przestrzeni publicznych i wewn ątrzosiedlowych z wykorzystaniem zieleni i małej architektury w powi ązaniu z istniej ącymi układami zieleni rekreacyjnej miasta - dąŜ enie do ujednolicenia form architektury w nawi ązaniu do istniej ącej zabudowy przedwojennej oraz form ogrodze ń, gara Ŝy i innych urz ądze ń. STREFA STREFA MIESZKANIOWA Z DOMINACJ Ą ZABUDOWY JEDNORODZINNEJ M4 i M6 PRZEDWOJENNEJ: - preferowana funkcja mieszkaniowa z dopuszczeniem usług i rzemiosła na warunkach „dobrego s ąsiedztwa” , - zastosowanie wysokich re Ŝimów budowlanych dla nowych form, przebudów i modernizacji - piel ęgnacja i uczytelnienie istniej ących systemów dro Ŝnych i przestrzeni publicznych oraz piel ęgnacja i rekompozycja zieleni wysokiej, - dąŜ enie do ujednolicenia form architektury w nawi ązaniu do istniej ącej zabudowy przedwojennej oraz form ogrodze ń, gara Ŝy i innych urz ądze ń, STREFA STREFA MIESZKANIOWA Z DOMINACJ Ą ZABUDOWY WIELORODZINNEJ Z LAT M5 80-tych osiedle budynków wielorodzinnych przy wje ździe do Dzierzgonia od strony Malborka. - wprowadzenie wi ększej ilo ści zieleni komponowanej wewn ątrz osiedlowej, - zagospodarowanie terenów wewn ątrz osiedlowych, - wysoki re Ŝim gospodarowania przestrzeni ą ze wzgl ędu na lokalizacje osiedla na osi wjazdowej miasta od strony Malborka STREFA STREFA TERENÓW PRZEMYSŁOWYCH I TERENÓW KOLEJOWYCH – P1 REWITALIZACJA WRAZ ZE ZMIAN Ą FUNKCJI: - zaleca si ę wykorzystanie istniej ących terenów składowo produkcyjnych i przemysłowych oraz terenów pokolejowych do rozwoju funkcji produkcyjnej, usługowej i składowej,

55

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

- stworzenie stref ochronnych wokół istniej ących terenów przemysłowych w postaci zieleni ochronnej, - ochrona i rehabilitacja istniej ących obiektów pokolejowych, - estetyzacja i uporz ądkowanie istniej ących terenów poprodukcyjnych. STREFA STREFA TERENÓW PRZEMYSŁOWYCH P2 i P3 - zaleca si ę wykorzystanie istniej ących terenów składowo – produkcyjncyh i przemysłowych do rozwoju funkcji produkcyjnej, usługowej i składowej, - eliminacja w ramach mo Ŝliwo ści zabudowy mieszkaniowej z terenów przeznaczonych pod produkcj ę lub le Ŝą cych w bezpo średnim s ąsiedztwie - stworzenie stref ochronnych wokół istniej ących terenów przemysłowych w postaci zieleni ochronnej, - poprawa jako ści infrastruktury i minimalizacja zanieczyszcze ń do środowiska, - estetyzacja i uporz ądkowanie istniej ących terenów produkcyjnych. STREFA STREFA REKREACJI I ZIELENI URZ ĄDZONEJ OBSZARU DOLINY RZEKI ZR1 DZIERZGO Ń wraz z terenami przyległymi - nale Ŝy d ąŜ yć do uporz ądkowania koryta rzeki i eliminacj ę obiektów budowlanych przeznaczonych pod mieszkalnictwo ze wzgl ędów na niekorzystne warunki mieszkaniowe (zaleganie zimnego powietrza, kumulacja zanieczyszcze ń itp.) - zakaz zabudowy obiektów kubaturowych, rewaloryzacja przestrzeni wokół rzeki Dzierzgo ń jako korytarza ekologicznego, - dopuszcza si ę lokalizacj ę niekubaturowych urz ądze ń sportu i rekreacji oraz małej architektury w postaci o świetlenia ście Ŝek, placów zabaw itp. - nale Ŝy pozostawi ć wolne pasy holownicze wzdłu Ŝ koryta rzeki Dzierzgo ń. STREFA STREFA REKREACJI I ZIELENI URZ ĄDZONEJ WZGÓRZ MORENOWYCH ZR2 Do obszaru zaliczaj ą si ę obszary le śne, zadrzewienia , obszary podmokłe i wyrobiska, tereny cmentarzy i obszary rolne - rezerwa komunikacyjna na wykonanie obwodnicy miast Dzierzgo ń - zakaz wprowadzania nowej zabudowy , - nale Ŝy wprowadzi ć ście Ŝki pieszo-rowerowe wykorzystuj ące walory krajobrazowe wzgórz, niezb ędne jest zachowanie lub stworzenie poł ącze ń terenów zielonych pomi ędzy sob ą tworz ąc tzw. osnow ę ekologiczna miasta, - nale Ŝy zagospodarowa ć tereny w postaci zieleni komponowanej wykorzystuj ącej interesuj ące punkty widokowe i ekspozycj ę na miasto, otwarcia widokowe itp. - zakaz wprowadzania obiektów kubaturowych nie zwi ązanych z obsług ą rekreacji i turystyki, - nale Ŝy wykorzysta ć istniej ące walory historyczne do stworzenia ście Ŝki edukacyjnej STREFA STREFA OBSZARU ROZWOJU ZABUDOWY MIASTA Z REZERWĄ POD MR1 KOMUNIKACJ Ę (OBWODNICA MIASTA DZIERZGO Ń) Obszar znajduj ący si ę w okolicach miejscowo ści Judyty, poza granicami administracyjnymi miasta w bezpo średnim s ąsiedztwie drogi wojewódzkiej od strony wjazdu do miasta od Malborka. - proponuje si ę powi ększenie obszaru miasta o wyznaczone w studium obszary rozwojowe z rezerw ą pod obwodnic ę miasta. - jako przeznaczenie terenu wyznacza si ę na funkcj ę dominuj ącą zabudow ę mieszkaniow ą z dopuszczeniem usług obsługi ruchu turystycznego i kołowego od strony drogi wojewódzkiej, z zachowaniem rezerwy pod obwodnic ę miasta wraz z terenami zielonymi. - Nale Ŝy uwzgl ędni ć warunki Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dotyczących obszarów ekspozycyjnych miasta. - Na obszarze tym niezb ędne jest wykonanie Miejscowego Planu Zagospodarowania przestrzennego. STREFA STREFA OBSZARU ROZWOJU ZABUDOWY W KIERUNKU NA MORANY obszar MR2 rozpoczynaj ący si ę od granic administracyjnych miasta po stronie zachodniej jako kontynuacja istniej ącej zabudowy, le Ŝą cy w obr ębie Morany, poza granicami administracyjnymi miasta. - nale Ŝy rozszerzy ć granice administracyjne miasta a Ŝ do korytarza dolin rzeki

56

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Dzierzgo ń, - przewiduje si ę wielofunkcyjne przeznaczenie terenu z dominuj ąca funkcj ą mieszkaniow ą oraz rezerw ę terenu pod cmentarz komunalny, usługi publiczne i tereny rekreacyjne. - dominuj ąca form ą zabudowy s ą ekstensywne osiedla mieszkaniowe o jednorodzinnym charakterze , form ą nawi ązuj ące do regionalnych form zabudowy - ze wzgl ędu na wysokie walory krajobrazowe terenu konieczne jest zachowanie wysokich re Ŝimów zagospodarowania terenu zgodnie z obowi ązuj ącym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

57

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

3. Ustalenia dla obszaru gminy .

3.1. Ustalenia ogólne: 1) Zabudowa mieszkalno – usługowa: W zwi ązku z prognozowanym niewielkim wzrostem liczby ludno ści zakłada si ę, Ŝe lokalizowanie nowej zabudowy zwi ązanej z funkcj ą osadnicz ą, nast ępowa ć b ędzie w granicach okre ślonych na zał ączniku nr 1 „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” dla poszczególnych miejscowo ści, które wykazały si ę aktywno ści ą ruchu budowlanego. a. W pierwszej kolejno ści nowa zabudowa powinna by ć lokalizowana w granicach okre ślonych na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” jako tereny rozwoju funkcji mieszkalno – usługowej. W nast ępnej kolejno ści na obszarach kierunkowego rozwoju funkcji mieszkalnej i usługowej. b. Zabudowa o charakterze uzupełniaj ącym powinna skal ą, form ą oraz rozwi ązaniami architektonicznymi nawi ązywa ć do otoczenia oraz architektury typowej dla regionu. c. Nale Ŝy d ąŜ yć do koncentracji sieci osadniczej w ramach jednostek osadniczych o du Ŝym potencjale rozwojowym oraz ograniczania ilo ści nowej zabudowy na terenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez tworzenie alternatywnych lokalizacji w postaci uzbrojonych, atrakcyjnie poło Ŝonych terenów w granicach istniej ącej zabudowy wsi. Działania te nale Ŝy ści śle powi ąza ć ze strategi ą gospodarowania mieniem komunalnym. d. W przypadku lokalizowania nowej zabudowy na obszarze rolniczej przestrzeni produkcyjnej koszty podł ączenia do sieci infrastruktury technicznej powinien ponosi ć inwestor. e. Zaleca si ę wspieranie działa ń maj ących na celu odtworzenia dawnej struktury folwarków i maj ątków ziemskich na bazie dawnych układów ruralistycznych z wykorzystaniem istniej ących jeszcze zabytkowych zało Ŝeń, zaleca si ę aktywny udział gminy w procesach rehabilitacji towarzysz ących jej osiedli mieszkaniowych. f. Nale Ŝy pozostawi ć niezabudowane pasy o szeroko ści 10,0 m wzdłu Ŝ kanałów i rzek w celu zapewnienia mo Ŝliwo ści konserwacji.

2) Zabudowa przemysłowa, magazynowa oraz usług i rzemiosła. a. Na pozostałym obszarze gminy nowa zabudowa przemysłowa i składowa oraz rzemiosła, produkcji i usług powinny by ć w granicach istniej ącej (najcz ęś ciej po pgr-owskiej) zabudowy przemysłowej oraz urz ądze ń produkcji rolnej i obsługi rolnictwa. Na terenach tych nale Ŝy d ąŜ yć do racjonalnego i intensywnego wykorzystania przestrzeni poprzez adaptacj ę istniej ących obiektów, zabudow ę terenów wolnych, modernizacj ę istniej ącej infrastruktury technicznej, szczególnie w zakresie odprowadzenia ścieków oraz emisji zanieczyszcze ń. b. Uci ąŜ liwo ść projektowanej zabudowy przemysłowej, magazynowej oraz usług i rzemiosła powinna zawiera ć si ę w granicach własnych działek. c. Na terenach pozostałych lokalizowanie zabudowy przemysłowej, magazynowej oraz rzemiosła, produkcji i usług wymaga

58

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. d. Dla zabudowy usługowej powstałej w latach 60-70, zaleca si ę przekształcenie wraz z modernizacj ą i zagospodarowaniem terenu wokół nawi ązuj ąc formami do tradycyjnych obiektów zachowanych na danym terenie. e. Dopuszcza si ę w ramach modernizacji i przekształce ń wprowadzenie na obszary dot ąd produkcyjne innej funkcji np. zabudowy mieszkaniowej, usługowej.

3.2.Ustalenia dla poszczególnych stref.

1) Strefa A – Obszar zalewowy - wył ączony z mo Ŝliwo ści nowej zabudowy w tym budowy farm wiatrowych.

2) Strefa B, C, E – wysoki re Ŝim gospodarowania. a. teren wył ączony z mo Ŝliwo ści nowej lokalizacji funkcji przemysłowej, magazynowej oraz usług i rzemiosła o charakterze uci ąŜ liwym; wokół istniej ących terenów zabudowy przemysłowej oraz urz ądze ń produkcji rolnej i obsługi rolnictwa (najcz ęś ciej po pgr-owskiej) zaleca si ę wprowadzenie stref zieleni izolacyjnej w istniej ących granicach działek; b. lokalizacja nowej zabudowy mieszkalnej i usługowej w granicach istniej ącej zabudowy wsi powinna nast ępować poprzez wypełnienie przestrzeni niezabudowanych oraz terenów przyległych okre ślonych na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”; c. nowo powstaj ąca zabudowa powinna form ą, wyrazem architektonicznym, wielko ści ą oraz układem przestrzennym nawi ązywa ć do historycznego układu zabudowy wsi; d. szczególnej ochronie podlegaj ą układy zabudowy wsi zgodnie z wyznaczonymi strefami ochrony konserwatorskiej na zał ączniku nr 2 pt. „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”; e. dopuszcza si ę, lokalizowanie elektrowni wiatrowych, na terenie wskazanym na zał ączniku graficznym nr 1 pt. Kierunki rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń w skali 1:10000. Dla projektowanych elektrowni wiatrowych nale Ŝy ustali ć strefy ochronne spełniaj ące obowi ązuj ące przepisy i normy w granicach terenów przeznaczonych w Studium pod elektrownie. Dla terenów na których planuje si ę lokalizacj ę elektrowni wiatrowych nale Ŝy sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w celu wskazania miejsc ich posadowienia oraz dopuszczalno ść realizacji mo Ŝliwe b ędzie dopiero po przeprowadzeniu orcznego monitoringu przedrealizacyjnego ornitologicznego, chiropterologicznego oraz w zakresie rozprzestrzeniania si ę hałasu na granicy istniej ącej i projektowanej zabudowy.

59

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Strefa D – podwy Ŝszony re Ŝim gospodarowania – obszar lez ący w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgonki a. szczególnej ochronie podlegaj ą układy zabudowy wsi zgodnie z wyznaczonymi na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” strefami ochrony konserwatorskiej; b. nowo powstaj ąca zabudowa powinna form ą, wyrazem architektonicznym, wielko ści ą oraz układem przestrzennym nawi ązywa ć do historycznego układu zabudowy wsi; c. wyznaczone zostały obszary do rozwoju turystyki i rekreacji; d. lokalizacja nowej zabudowy w granicach istniej ącej zabudowy wsi powinna nast ępowa ć poprzez wypełnienie przestrzeni niezabudowanych okre ślonych na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”; ; e. lokalizacja nowej zabudowy mieszkalnej i usługowej w granicach istniej ącej zabudowy wsi powinna nast ępowa ć poprzez wypełnienie przestrzeni niezabudowanych oraz terenów przyległych okre ślonych na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”;

4) Strefa M – tereny miejskie opisane zostały szczegółowo w rozdziale VI.2

3.3. Obszary wył ączone z zabudowy.

Nale Ŝy wył ączy ć z mo Ŝliwo ści nowej zabudowy nast ępuj ące tereny: 1) obszar istniej ących i projektowanych rezerwatów przyrody oraz uŜytków ekologicznych zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy i miasta Dzierzgo ń”; 2) obszary zagro Ŝone powodzi ą zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy i miasta Dzierzgo ń”;

3.4.Obszary wymagaj ące rehabilitacji. 1) Dla terenu Miasta Dzierzgonia ustalono trzy obszary obj ęte kompleksow ą rehabilitacj ą : C1 i C2 – centrum miasta oraz P1 – tereny przemysłowe (pokolejowe), dla których główne zasady działa ń okre ślone zostały w tabeli nr 6.

2) Dla terenu gminy: Wszystkie miejscowo ści w gminie Dzierzgo ń zostały podzielone pod wzgl ędem koniecznych działa ń rehabilitacyjnych wg nast ępuj ących kategorii: E – estetyzacja R1 – rewaloryzacja R2 – rehabilitacja R3- rewitalizacja Zasady działa ń rehabilitacyjnych przedstawiono w tabeli nr 7.

60

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Tabela nr 7. Zasady działa ń rehabilitacyjnych na trenie gminy. Nazwa Charakterystyka obszaru pod wzgl ędem Rodzaj wskazanych i dopuszczalnych przekształce ń przestrzennych sposobu jako ści przestrzeni działania E - estetyzacja • Miejscowo ść o wysokich walorach ISTNIEJ ĄCA ZABUDOWA: krajobrazowo-kulturowych z bardzo dobrze • Uporz ądkowanie terenów prywatnych nieruchomo ści, ujednolicenie form ogrodze ń, zachowan ą historyczn ą tkank ą zabudowy w zlikwidowanie dzikich składowisk śmieci, postaci układu ulic i rozłogów pól, • Uporz ądkowanie i estetyzacja przestrzeni publicznych w postaci poprawy nawierzchni i małej zachowanymi tradycyjnymi zagrodami z architektury, rekompozycja zieleni oryginalnymi budynkami. • Ochrona i piel ęgnacja terenów o wysokich warto ściach kulturowych tj: zało Ŝenia dworsko- • Niewiele lub brak elementów parkowe, obiekty sakralne, historyczne sieci dro Ŝne, układy tradycyjnych zagród itp. deformuj ących lub degraduj ących • Zachowanie i rekompozycja istniej ących układów zieleni w postaci parków, cmentarzy, przestrze ń miejscowo ści w postaci obcych skwerów, zieleni przydro Ŝnej itp. form ą obiektów lub urz ądze ń tj. sklepy, • Zachowanie i uczytelnienie dominant sakralnych w otwarciach widokowych na jednostki baraki, transformatory itp. osadnicze z bezwzgl ędnym zakazem sytuowania obiektów deformuj ących. • Zachowana w bardzo dobrym lub dobrym ZABUDOWA NOWA : stanie ziele ń komponowana i naturalna • Wysoki re Ŝim zagospodarowania przestrzennego polegaj ący na przyj ęciu zasady zwi ązana z jednostk ą osadnicz ą kontekstualno ści (odniesienie si ę do s ąsiedztwa w projektowaniu układu i wielko ści działek, zabudowy, wnętrz ruralistycznych przylegaj ących do lokowanej inwestycji. • Dopuszcza si ę uzupełnienia zabudowy w ramach istniej ących granic miejscowo ści na warunkach kontekstualno ści.. • Dopuszcza si ę rozwój zabudowy w ści śle okre ślonych kierunkach zgodnych z uwarunkowaniami wynikaj ącymi z historycznej genezy osadniczej danej jednostki (zaznaczonych na planszy pt. „Kierunki rozwoju i polityki przestrzennej gminy”) R1 - • Miejscowo ści o wysokich walorach ISTNIEJ ĄCA ZABUDOWA: rewaloryzacja krajobrazowo-kulturowych z dostatecznie • Przywrócenia dawnych walorów miejscowo ści w postaci przebudowy i modernizacji lub zachowan ą substancj ą zabudowy wyburzenia istniej ących deformuj ących obiektów w celu ujednolicenia form zabudowy, • Deformacja zabudowy tradycyjnej • Uporz ądkowanie i estetyzacja przestrzeni publicznych w postaci poprawy nawierzchni i małej obiektami lub zespołami obiektów obcymi architektury, Ochrona i piel ęgnacja terenów o wysokich warto ściach kulturowych tj: zało Ŝenia form ą oraz obszarami zaniedbanymi lub dworsko-parkowe, obiekty sakralne, historyczne sieci dro Ŝne, układy tradycyjnych zagród itp. zdegradowanymi tj. sklepy i punkty • Zachowanie i rekompozycja istniej ących układów zieleni w postaci parków, cmentarzy, obsługowe w tym usługi uci ąŜ liwe i skwerów, zieleni przydro Ŝnej itp. rzemiosło, obiekty przemysłowe, ZABUDOWA NOWA : transformatory, oczyszczalnie ścieków itp.) • Wysoki re Ŝim zagospodarowania przestrzennego polegaj ący na przyj ęciu zasady • Miejscowo ści ulegaj ącej powolnej kontekstualno ści (odniesienie si ę do s ąsiedztwa w projektowaniu układu i wielko ści działek, degradacji przez wyludnianie si ę zabudowy, wn ętrz ruralistycznych przylegaj ących do lokowanej inwestycji. społeczno ści i brak opieki nad obiektami i • Dopuszcza si ę uzupełnienia zabudowy w ramach istniej ących granic miejscowo ści na zieleni ą warunkach kontekstualno ści.. 61

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 • Miejscowo ści powstałe w wyniku • Dopuszcza si ę rozwój zabudowy w ści śle okre ślonych kierunkach zgodnych z samorodnych procesów osadniczych o uwarunkowaniami wynikaj ącymi z historycznej genezy osadniczej danej jednostki wysokich walorach poszczególnych elementów (zagród, zespołów itp.) R2 - • Miejscowo ści o pierwotnie wysokich ISTNIEJ ĄCA ZABUDOWA: rehabilitacja walorach estetyczno-przestrzennych (tj. • Rewaloryzacja i rekompozycja zachowanych elementów zabudowy dworsko-parkowej i zało Ŝenia dworsko – parkowe i folwarczne) folwarcznej, cmentarzy, obiektów sakralnych, komponowanych form zieleni (aleje, parki, zdegradowane przez wprowadzenie obcych pojedyncze okazy) form zabudowy takich jak obiekty • Humanizacja istniej ącej zabudowy mieszkaniowej PGR w postaci nadania obiektom form mieszkalne i gospodarcze PGR i inne koresponduj ących z tradycyjn ą zabudowy, zagospodarowanie przestrzeni publicznych i obiekty przemysłowe oraz infrastruktury sąsiaduj ących , likwidacja i uporz ądkowanie substandardowej zabudowy gospodarczej technicznej, które spowodowały (chlewiki, składziki, gara Ŝe itp.), wprowadzenie zieleni komponowanej na tereny publiczne zniekształcenie tradycyjnej formy wokół osiedli itp.) osadniczej • Przekształcenie zabudowy gospodarczej PGR w postaci wyburzenia niepotrzebnych lub • Zachowane zespoły dworsko – parkowe lub niezdatnych do u Ŝytku obiektów, likwidacja zb ędnej infrastruktury technicznej (zbiorniki, same parki oraz inne obiekty o wysokich silosy, place składowe itp.), przebudowa i modernizacja pozostałych obiektów w nawi ązaniu warto ściach kulturowych jak cmentarze, form ą i układem do zachowanych obiektów folwarcznych. obiekty sakralne itp. • Uporz ądkowanie i estetyzacja przestrzeni publicznych w całej miejscowo ści w postaci • Osiedla mieszkaniowe dla pracowników poprawy nawierzchni i małej architektury, Zachowanie i rekompozycja istniej ących układów PGR o ró Ŝnych formach (w zabudowie zieleni w postaci parków, cmentarzy, skwerów, zieleni przydro Ŝnej itp. bli źniaczej i domów wielorodzinnych) ZABUDOWA NOWA :. usytuowane w bezpo średnim s ąsiedztwie • Dopuszcza si ę uzupełnienia zabudowy w ramach istniej ących granic miejscowo ści na tradycyjnej zabudowy folwarcznej. warunkach kontekstualno ści. • Budynki gospodarczej przemysłowe PGR • Dopuszcza si ę rozwój zabudowy w ści śle okre ślonych kierunkach zgodnych z wybudowane w bezpo średnim s ąsiedztwie uwarunkowaniami wynikaj ącymi z historycznej genezy osadniczej danej jednostki zabudowy gospodarczej tradycyjnego (zaznaczonych na planszy pt. „Kierunki rozwoju i polityki przestrzennej gminy”) folwarku • Wprowadzenie nowej zabudowy powinno si ę wi ąza ć z procesami rewaloryzacji i humanizacji istniej ącej zabudowy R3 - Miejscowo ści i osiedla o znacznej przewadze • Przeprowadzenie gł ębokich przemian rewitalizacyjnych na płaszczy źnie społecznej, rewitalizacja obiektów degraduj ących w postaci zabudowy gospodarczej i przestrzennej powinny by ć poprzedzone opłacalno ści ą ekonomiczn ą działa ń mieszkaniowej lub gospodarczej PGR cz ęsto • Konieczno ść humanizacji istniej ącej zabudowy mieszkaniowej PGR w postaci nadania lokalizowane w oderwaniu od tradycyjnej obiektom form koresponduj ących z tradycyjn ą zabudowy, zagospodarowanie przestrzeni miejscowo ści publicznych i s ąsiaduj ących , likwidacja i uporz ądkowanie substandardowej zabudowy gospodarczej (chlewiki, składziki, gara Ŝe itp.), wprowadzenie zieleni komponowanej na tereny publiczne wokół osiedli itp.) • Dopuszcza si ę zachowanie i wykorzystanie w celach produkcyjnych zabudowy gospodarczej PGR . Niezb ędne s ą przekształcenia istniej ącej zabudowy: wyburzenia niepotrzebnych lub niezdatnych do u Ŝytku obiektów, likwidacja zb ędnej infrastruktury technicznej (zbiorniki, silosy, place składowe itp.), przebudowa i modernizacja pozostałych obiektów w nawi ązaniu 62

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 form ą i układem tradycyjnej formy obiektów gospodarczych rolnictwa wielkooszarowego. • Niezb ędne jest wprowadzenie komponowanej zieleni wysokiej i niskiej jako zieleni ochronnej wzdłu Ŝ granic nieruchomo ści oraz wzdłu Ŝ dróg, zbiorników wodnych itp. • Zakaz rozwoju i wprowadzania nowej zabudowy poza granicami miejscowo ści za wyj ątkiem obszarów wskazanych na planszy „Kierunki uwarunkowań i polityki przestrzennej gminy”

63

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 VII. Zasób gminny nieruchomo ści.

1. Zgodnie z ustaw ą o gospodarce nieruchomo ściami podstaw ą tworzenia gminnego zasobu nieruchomo ści jest studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zaleca si ę opracowanie strategii gospodarowania mieniem komunalnym rozumianej jako proces utrzymania, rozwoju (przekształcania), zbywania i pozyskiwania nieruchomo ści do zasobu gminnego. 2. Zaleca si ę pozyskanie do zasobu gminnego terenów przewidzianych do realizacji celów publicznych, a w szczególno ści infrastruktury technicznej, dróg gminnych i budownictwa komunalnego. Pozyskanie terenów w wyniku negocjacji we wst ępnym etapie jest rozwi ązaniem znacznie ta ńszym ni Ŝ pó źniejsze procedury wywłaszczeniowe czy zakup nieruchomo ści. 3. Z punktu widzenia mo Ŝliwo ści uzyskania dochodów do bud Ŝetu gminy zaleca si ę pozyskanie do zasobu nieruchomo ści poło Ŝonych w rejonach rozwoju funkcji turystycznych w okolicy jeziora Kuksy i Tyw ęzy, zgodnie z plansz ą „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy”. 4. Na pozostałym obszarze nieruchomo ści znajduj ące si ę w zasobie gminnym, w stosunku do których samorz ąd nie planuje działa ń inwestycyjnych nale Ŝy sprywatyzowa ć. Zbywanie niezagospodarowanych gruntów publicznych sektorowi prywatnemu powoduje, Ŝe grunty dot ąd nieopodatkowane przechodz ą do kategorii obj ętych opodatkowaniem, dzi ęki czemu gmina mo Ŝe zwi ększy ć swoje dochody i zmniejszy ć zobowi ązania z tytułu ich utrzymania.

64

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

VIII. Układ komunikacyjny.

1. Kierunki rozwoju komunikacji.

1.1. Komunikacja drogowa. Na podstawie rozwoju gminy w układzie komunikacyjnym dokonano podziału funkcjonalnego dróg publicznych na układ: - nadrz ędny, - podstawowy, - pomocniczy.

1) Nadrz ędny układ komunikacyjny - drogi wojewódzkie. a. Nadrz ędnym układem komunikacyjnym w gminie Dzierzgo ń s ą dwie drogi wojewódzkie nr 515 i 527 o nawierzchni utwardzonej bitumicznej, której zarz ądc ą jest Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Gda ńsku ul. Mostowa 11A, 80-778 Gda ńsk. Tabela nr 8. Wyszczególnienie dróg wojewódzkich na obszarze gminy. Lp. Nr drogi Nazwa drogi Długo ść w km Klasa drogi 1. 515 Malbork – 8,74 Z Dzierzgo ń - Susz 2. 527 Dzierzgo ń - 3,33 Z Pasł ęk

b. Podstawowe problemy dotycz ące przepustowo ści, bezpiecze ństwa i uci ąŜ liwo ści wyst ępuj ą na trasie drogi wojewódzkiej w jej przebiegu przez obszar miasta. Najbardziej niebezpieczna jest trasa drogi wojewódzkiej nr 515 zarówno w przebiegu przez obszar miasta jak i przez obszar wiejski gminy Dzierzgo ń. c. Analizy przeprowadzone dla potrzeb niniejszego „Studium” potwierdzaj ą, Ŝe w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 515 niezb ędna będzie w przyszło ści realizacja obej ścia miasta Dzierzgonia. Nale Ŝy ja przeprowadzi poza terenami rozwojowymi miasta w granicach gminy Dzierzgo ń w oparciu o tereny rolne – przebieg trasy zostanie ustalony na drodze szczegółowych analiz i wariantów rozwi ąza ń w momencie realizacji zadania. d. Stan techniczny dróg mo Ŝna okre śli ć jako co najmniej dostateczny . Wi ększo ść dróg wymaga corocznych remontów, a niektóre remontów kapitalnych lub modernizacji. e. Wyst ępuj ą równie Ŝ miejsca szczególnie niebezpieczne pod wzgl ędem bezpiecze ństwa ruchu pieszych i pojazdów, wymagaj ą one równie Ŝ przebudowy.

2) Podstawowy układ komunikacyjny. a. Drogi układu podstawowego powinny zapewnia ć powi ązanie gminy z powiatem oraz pełni ć funkcj ę głównych powi ąza ń sieci osadniczej na obszarze gminy. Zgodnie z ustaw ą o drogach publicznych do

65

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 kategorii dróg powiatowych winny nale Ŝeć drogi stanowi ące powi ązania miast b ędących siedzibami powiatów z siedzib ą gmin oraz siedzibami gmin mi ędzy sob ą. Analizuj ąc funkcj ę dróg powiatowych w układzie podstawowym nie wszystkie drogi powiatowe (te które s ą drogami powiatowymi od 1.01.1999r zgodnie z ustaw ą) powinny by ć w tym układzie. b. Do podstawowego układu drogowego zaliczono nast ępuj ące drogi powiatowe uj ęte w tabeli nr 7. Zarz ądca Dróg Powiatowych to: Starostwo Powiatowe w Sztumie, Wydział Komunikacji Transportu i Dróg. Tabela nr 9. Wyszczególnienie dróg o znaczeniu podstawowym. Lp Nr drogi Nazwa drogi Długo ść w Klasa . km drogi 1. 09385 Stare Pole-śuławka- 12,89 L Dzierzgo ń 2. 09387 Złotnica-Jasna-Budzisz 6,23 L 3. 09388 Jasna-Bagart-Nowiec 10,63 L 4. 09508 Mikołajki Pom-Balewo- 5,64 L Dzierzgo ń

c. W zarz ądzie dróg powiatowych znajduj ą si ę równie Ŝ ulice zbiorcze na terenie miasta Dzierzgo ń: Limanowskiego, Reja, śeromskiego, Słowackiego, Wojska Polskiego, Słoneczna, a do wa Ŝniejszych ulic lokalnych zaliczy ć mo Ŝna ulice: Plac Ko ściuszki, Traugutta, śurawia, Krzywa, Pogodna , 1-go Maja, Kochanowskiego, Westerplatte. d. W celu uzyskania dobrego i sprawnego powi ązania gminy z województwem i krajem oraz bezpo średniej obsługi gminy nale Ŝy zmodernizowa ć drogi układu podstawowego. W pierwszej kolejno ści nale Ŝy dokona ć odnowy nawierzchni na drogach ruchu podstawowego.

3) Układ pomocniczy. a. Drogi układu pomocniczego wspomagaj ą układ podstawowy w bezpo średniej obsłudze komunikacyjnej gminy, zapewniaj ąc obsług ę sieci osadniczej skupionej i rozproszonej oraz dojazdy do o środków turystycznych, lasów i pól. Do układu pomocniczego nale Ŝą pozostałe gminne drogi powiatowe uj ęte w tabeli 8: Tabela nr 10. Wyszczególnienie dróg powiatowych na terenie gminy w układzie pomocniczym. Lp. Nr drogi Nazwa drogi Długo ść w km 1. 09384 Dzierzgon – Pronie 2,84 3. 09386 śuławka-Stalewo-Balewo 2,11 6. 09389 Stare Dolne-Świ ęty Gaj-Bągart 0,77 7. 09465 śuławka-Tropy Sztumskie 2,984 9. 09511 Ramoty-Olszówka-Dzierzgo ń 5,57 10. 09513 Olszówka-Tyw ęzy 1,30 11. 09514 Tywezy-dr.09508 3,95

66

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

- Oraz nast ępuj ące drogi gminne uj ęte w tabeli 9: Tabela nr 11. Wyszczególnienie dróg w zarz ądzie gminy w układzie pomocniczym. Lp Nr drogi Nazwa drogi Długo ść w km . 1. Jasna-śuławka Sztumska 3,60 2. Litewki Ankamaty 2,00 3. Litewki – Kuksy-Stamówko 2,90 4. Andrzejewo- Kuksy 1,50 5. Sporowo- Mini ęta 2,20 6. Jasna – Lisi Las 3,40 7. śuławka Szt. – Komorowo 1,70 8. Stalewo – Jasna 1,20 9. Morany – Tulice 1,50

- A tak Ŝe pozostałe ulice miejskie , których wi ększo ść ci ągle pozostaje w Zarz ądzie Starostwa Powiatowego. b. Na obszarze wiejskim gminy Dzierzgo ń stan techniczny sieci drogowej jest zró Ŝnicowany. Drogi wojewódzkie i wi ększo ść dróg powiatowych posiada utwardzone nawierzchnie w średnim stanie technicznym. Zdecydowanie gorzej przedstawia si ę stan techniczny dróg gminnych. Nawierzchnie utwardzone (bitumiczne i brukowe) wyst ępuj ą tylko fragmentarycznie. c. Stan techniczny układu ulicznego miasta mo Ŝna uzna ć za zadowalaj ący pomimo wielu mankamentów ogniskuj ących si ę głównie wzdłu Ŝ trasy ulicy głównej. Ulice układu podstawowego posiadają przekrój jednojezdniowy o szeroko ści 4,0 – 9,0 m, w wi ększo ści o nawierzchni bitumicznej. Równie Ŝ ulice o drugorz ędnym znaczeniu posiadaj ą w wi ększo ści nawierzchnie bitumiczne lub betonowe. Zdecydowana wi ększo ść ulic wyposa Ŝona jest w obustronne chodniki dla pieszych. d. W obszarze wiejskim gminy, na sieci dróg pozamiejskich prowadzona powinna by ć modernizacja istniej ących tras, szczególnie w celu eliminacji odcinków o zwi ększonym zagro Ŝeniu bezpiecze ństwa. Sukcesywnie powinna by ć prowadzona kompleksowa modernizacja dróg gminnych w dostosowaniu do realizacji nowej zabudowy i uzbrojenia oraz w celu poprawy poł ącze ń gospodarczych i turystycznych. e. Do dróg gminnych zalicza si ę równie Ŝ pozostałe drogi bez nadanych numerów, których pas drogowy jest własno ści ą gminy. S ą to z reguły drogi gruntowe, bez utwardzonej nawierzchni. f. Na obszarze wiejskim gminy postuluje si ę popraw ę funkcjonowania sieci dróg gminnych poprzez modernizacj ę istniej ących powi ąza ń, które w przyszło ści spełnia ć b ędą rol ę wa Ŝniejszych dróg gminnych. g. Nale Ŝy przewidzie ć rozplanowanie dróg ewakuacyjnych ludno ści na wypadek kl ęsk Ŝywiołowych, katastrof lub wojny.

67

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 h. Na obszarach wskazanych na zał ączniku nr 1 dopuszcza si ę wykorzystanie istniej ącego systemu dróg i rozbudow ę o nowe drogi gminne i wewn ętrzne słu Ŝą ce do realizacji i eksploatacji farm elektrowni wiatrowych”

1.2. Komunikacja kolejowa.

1) Linia kolejowa o znaczeniu lokalnym Małdyty – Dzierzgo ń – Malbork została zlikwidowana i trwaj ą prace nad przej ęciem terenów przez samorz ądy gminne. Wi ększo ść torów i torowiska została ju Ŝ rozebrana. Proponuje si ę wykorzystanie istniej ących tras do zorganizowania ście Ŝek rowerowych lub spacerowych.

1.3. Komunikacja zbiorowa.

1) Miasto i gmina Dzierzgo ń posiada w zasadzie dobre warunki obsługi ludno ści komunikacj ą zbiorow ą (ró Ŝnych przewo źników). 2) Komunikacja autobusowa (w zakresie przewozów pasa Ŝerskich) tworzy system komunikacji zbiorowej, który obecnie zapewnia w zasadzie korzystne warunki obsługi ludno ści miasta Dzierzgo ń i obszarów wiejskich gminy. Dalszy rozwój tego systemu powinien polega ć na stworzeniu lepszych warunków wzajemnej integracji i dostosowaniu rozwoju systemu do rozwoju zagospodarowania przestrzennego, a w tym równie Ŝ funkcji turystyczno – rekreacyjnych.

1.4. Ruch rowerowy.

1) W ostatnim okresie obserwowany jest systematyczny wzrost wykorzystywania roweru w przejazdach codziennych na bli Ŝsze odległo ści, oraz w podró Ŝach typu rekreacyjnego i turystycznego. Tymczasem brak wydzielonych ście Ŝek rowerowych na terenie gminy, a tak Ŝe ci ągów pieszo rowerowych na niektórych ucz ęszczanych trasach pozamiejskich, stanowi istotny problem warunków bezpiecze ństwa ruchu i wygody podró Ŝowania 2) Realizacja wydzielonych ście Ŝek rowerowych konieczna jest wzdłu Ŝ istniej ącej trasy drogi wojewódzkiej nr 515 (z wył ączeniem projektowanych obej ść ) oraz wzdłu Ŝ trasy dróg powiatowych. 3) Na pozostałych trasach podstawowego układu ulicznego miasta oraz na trasach dróg pozamiejskich powiatowych i waŜniejszych drogach gminnych proponuje si ę realizacj ę ście Ŝek ł ącz ących funkcj ę ścieŜki rowerowej i traktu pieszego. Natomiast na rowerowych trasach turystycznych mo Ŝliwe jest równie Ŝ prowadzenie ście Ŝek rowerowych niezale Ŝnie od przebiegu dróg. 4) Na ście Ŝki rowerowe mo Ŝna równie Ŝ wykorzysta ć nasyp po likwidowanej linii kolejowej Małdyty – Dzierzgo ń – Malbork.

68

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 IX. Infrastruktura techniczna.

1. Elektroenergetyka. 1.1. Istniej ący system zasilania gminy w energi ę elektryczn ą poprzez GPZ – Kwidzyn oraz rozbudowany układ sieci przesyłowych i magistralnych SN 15 kV (Malbork- Waplewo – Dzierzgo ń) zaspokaja obecnie zapotrzebowanie na energi ę elektryczn ą. Jednak w ramach polityki energetycznej promowa ć si ę b ędzie lokalizacje na terenie gminy nowych, odnawialnych źródeł energii i infrastruktury technicznej umo Ŝliwiaj ącej jej przesyłanie. 1.2. Energetyka na terenie miasta i gminy Dzierzgo ń przygotowana jest na dostarczanie zwi ększonej ilo ści mocy wg zamówienia i potrzeb klienta, zgodnie z obowi ązuj ącym prawem energetycznym. 1.3. W sieci 15kV oraz stacjach transformatorowych mo Ŝliwe jest zwi ększenie dostawy mocy np. do celów ogrzewania. W przypadku niektórych stacji transformatorowych mo Ŝe si ę to wi ąza ć z konieczno ści ą wymiany transformatorów na jednostki odpowiednio wi ększe, ł ącznie z dostosowaniem sieci do przesyłu zwi ększonej mocy i dobudow ą dodatkowych odcinków linii kablowych. 1.4. W przyszło ści na terenie gminy Dzierzgo ń planowane s ą nast ępuj ące działania zwi ązane z rozwojem sieci energetycznej: a) rozbudowa istniej ącej linii energetycznej wysokiego napi ęcia 110kV, z mo Ŝliwo ści ą zwi ększenia napi ęcia – orientacyjny przebieg prasy okre ślono na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń”; b) prowadzenie nowych sieci (napowietrzno-kablowych) infrastruktury technicznej (15kV i 0,4kV) równolegle do ci ągów komunikacyjnych wraz z powi ązaniami z istniej ącą sieci ą zewn ętrzn ą; c) przewiduje si ę budow ę niezb ędnych kubaturowych obiektów infrastruktury technicznej (stacje 15/0,4 kV) lokalizowane na wydzielonych działkach z mo Ŝliwo ści ą dojazdu; d) nale Ŝy w planach rozwoju miejscowo ści przewidzie ć mo Ŝliwo ści przeło Ŝenia koliduj ących sieci elektroenergetycznych w uzgodnieniu z wła ściwym zarz ądc ą sieci; 1.5. Na obszarze gminy Dzierzgo ń przewiduje si ę lokalizacje farm wiatrowych (dopuszczalna lokalizacja została pokazana na zał ączniku nr 1 do Kierunków rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń): a) wskazuje si ę na konieczno ść budowy nowych GPZ lub rozbudowy istniej ących GPZ dla potrzeb farm wiatrowych , zgodnie z warunkami gestora sieci; b) wskazuje si ę na mo Ŝliwo ść prowadzenia sieci infrastruktury technicznej (energetycznej) tj. nowych linii napowietrznych lub kablowych 110kV celem wyprowadzenia mocy wygenerowanej przez elektrownie wiatrowe do sieci energetycznej od stacji GPZ 110/15KV do miejsc podł ączenia wskazanych przez Operatora Systemu Przesyłowego lub miejscowego Operatora Systemu Dystrybucyjnego.

69

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 1.6. W celu ochrony środowiska naturalnego winny by ć podj ęte: a) działania zmierzaj ące do zmiany no śników z energii cieplnej w ęgla kamiennego i drewna na energi ę elektryczna i gaz ziemny b) oraz stosowanie źródeł odnawialnych do produkcji ciepła i energii elektrycznej (elektrownie wodne, elektrownie wiatrowe) i ewentualne wykorzystanie biogazu z gminnego wysypiska śmieci. c) Poprawa sieci elektroenergetycznej na terenach wiejskich mo Ŝe nast ąpi ć poprzez modernizacj ę sieci rozdzielczej i stacji transformatorowych.

2. Gospodarka cieplna. 2.1. Gmina Dzierzgo ń posiada uchwalone „Zało Ŝenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe” 2.2. Nale Ŝy d ąŜ yć w miejscowo ściach o zwartej zabudowie do zbiorowego zaopatrzenia w ciepła, poprzez budow ę energooszcz ędnych sieci przesyłowych oraz zmian ę ciepła z węgla kamiennego na gaz, co wpłynie znacz ąco na popraw ę stanu środowiska. 2.3. Nale Ŝy przewidzie ć wymian ę miejskich sieci przesyłowych ciepła z kotłowni do odbiorców, których poziom strat nie b ędzie przekraczał 20% oraz wewn ętrznych instalacji odbiorczych ciepła. 2.4. Nale Ŝy d ąŜ yć do poprawy energochłonno ści obiektów poprzez termomodernizacj ę.

3. Gospodarka wodna. 3.1. Stan istniej ący. Dostarczenie potrzebnej ilo ści wody pitnej dla osiedli wiejskich i miejskich stanowi zasadniczy warunek rozwoju produkcji rolnej i poprawy warunków bytowych i zdrowotnych ludno ści. Pierwotnie jedynym źródłem zaopatrzenia w wod ę na wsi były studnie kopane lub płytkie studnie wiercone. Obecnie wi ększo ść mieszka ńców gminy i miasta Dzierzgo ń zaopatrywana jest w wod ę z uj ęć gł ębinowych i wodoci ągów. Istniej ące uj ęcia wód podziemnych na terenie gminy wraz z ich charakterystyk ą przedstawiono w tabeli nr 10. 1) Na terenie gminy i miasta Dzierzgo ń istniej ą nast ępuj ące uj ęcia wody i sieci wodoci ągowe: Tabela nr 12. Uj ęcia wody pitnej w gminie Dzierzgo ń Wydajno ść Pobór wody Lp. Lokalizacja studni

1. Bągart II 55,0 0,4 Bruk-Piaski (Ferma) Łącznie 57,3 St. 1 42,6 St. 2 56,7 4. Budzisz 13,0 10,0 6. Dzierzgo ń (uj. miejs.) Łącznie 120,0 St. II 95 St. III 180 St. IV 160

70

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 7. Dzierzgo ń (zakł.Ml.) 35,1 7,0 * 8 Dzierzgo ń 25,1 2,0 (Multipla st) * 9 Dzierzgo ń GS * 12,0 1,2 10 Dzierzgo ń GS SCh * 15,9 0,8 11 Dzierzgo ń POM * 21,8 13,4 12. Dzierzgo ń * 45, 23,9 13. Dzierzgo ń (Prefbud) Łącznie 42,0 St. 1 60,0 St. 2 60,0 14 Jasna (ZR) St. 1 70,0 Łącznie 6,0 St. 2 16,0 15 Jasna St. 1, St. 2 24,2 20,0 16 Stanowo (ZR) St. 1 36,6 Łącznie 21,0 St. 2 41,0 17 Tyw ęzy st. 1 12,2 Łącznie 22,5 St. 2 36,3 18 śuławka Szt. 1 27,3 14,6 śuławka Szt. 2 38 68 * wył ączone z eksploatacji ** nie było wł ączone do eksploatacji

2) Kierunki rozwoju sieci wodoci ągowej:

a. Nale Ŝy opracowa ć koncepcj ę wraz z programem realizacyjnym gospodarki wodno-ściekowej. b. Realizacja rozwoju sieci wodoci ągowej powinna post ępowa ć w kierunku porz ądkowania sieci wodoci ągowej gm. Dzierzgo ń umo Ŝliwiaj ącą zaopatrzenie w wod ę ze zmodernizowanego uj ęcia w Dzierzgoniu. c. Przewiduje si ę likwidacje ze wzgl ędu na zły stan techniczny stacji uzdatniania wody w miejscowo ściach na terenie gm. Dzierzgo ń. - Stanowo, - śuławka Sztumska, - Prakwice. d. Rozwój sieci wodoci ągowej w oparciu o wodoci ąg miejski (z Dzierzgonia) oraz wodoci ągów grupowych na terenie gm. Dzierzgo ń. e. Zachowane maj ą pozosta ć jedynie zmodernizowane wodoci ągi w Jasnej i Tyw ęzach. f. Dopuszcza si ę wykorzystanie innych źródeł wody ni Ŝ gminne dla obszarów peryferyjnych gminy poprzez ł ączenie z gminami sąsiednimi. g. Nale Ŝy przewidzie ć w obr ębie obszaru geodezyjnego źródła nieska Ŝonej wody pitnej oraz jej zapasy w ilo ściach co najmniej minimalnych.

71

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

4. Kanalizacja 4.1. Nale Ŝy wykona ć koncepcj ę kompleksowego zagospodarowania ścieków zintegrowan ą z rozwojem sieci wodoci ągowej.

4.2. Zakłada si ę, Ŝe w gm. Dzierzgo ń najwi ększ ą przyszło ść b ędą miały układy kanalizacyjne podci śnieniowe. Docelowo przewiduje si ę przechodzenie na tego typu systemy szczególnie w przypadku kolektorów o długich przebiegach. 4.3.Nale Ŝy d ąŜ yć do obj ęcia zbiorczym systemem odprowadzania ścieków maksymaln ą liczb ę miejscowo ści gminy; 4.4.Przy realizowanych kryteriach technicznych i ekonomicznych porz ądkowanie gospodarki ściekowej, elementem dominuj ącym w Gminie staj ą si ę istniej ące oczyszczalnie zbiorcze w Dzierzgoniu, Jasnej. 4.5.Odr ębne zagadnienie stanowi kanalizacja zupełnie małych miejscowo ści i pojedynczych zabudowa ń. Miejscowo ści te je Ŝeli nie le Ŝą przy trasie głównych przewodów tranzytowych, ściekowych, zostan ą poddane programowi oczyszczalni przyzagrodowych lub szczelnych zbiorników bezodpływowych. 4.6.Zakłada si ę sukcesywne, w miar ę rozbudowy sieci kanalizacyjnej, dąŜ enie do likwidacji istniej ących zbiorników bezodpływowych, tworz ąc odpowiednie zapisy w planach miejscowych. 4.7.Przy zastosowaniu zbiorników bezodpływowych, jako rozwi ązania bezodpływowego, na gminie spoczywa obowi ązek: - skutecznego odbioru ścieków i dowozu ich do oczyszczalni, - zapewnienia odbioru ścieków i dowozu ich do oczyszczalni. 4.8.Nale Ŝy kompleksowo rozwi ąza ć problem gospodarki wodami odpadowymi i odwodnienia terenów najwi ększego zainwestowania.

5. Odpady. 5.1.Kontynuowanie wdra Ŝania kompleksowego programu edukacyjno - informacyjnego z zakresu selektywnej gospodarki odpadami na terenie gminy. 5.2.Utrzymanie na dotychczasowym poziomie 98 % obsług ę w zakresie wywozu odpadów zmieszanych od mieszka ńców gminy. Realizacja na bazie pojemników 1101 oraz kontenerów 12 m 3 i 7 m 3. 5.3.Rozszerzanie do poziomu około 99 % selektywnej zbiórki odpadów uŜytkowych w systemie „u źródła". Realizacja przy zastosowaniu worków foliowych, pojemników 1101, pojemników siatkowych oraz pojemników na szkło i kontenerów 12 m 3. 5.4.Kontynuacja i rozszerzanie systemu zach ęt dla mieszka ńców, mobilizuj ących ich do segregacji odpadów. 5.5.Monitorowanie przez Gmin ę usług świadczonych przez firmy wywozowe, obsługuj ące jej teren. 5.6.Kontynuowanie eksploatacji kwater nr I i II składowiska odpadów komunalnych w Mini ętach.

72

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 5.7.Realizacja wspólnej gospodarki odpadami z s ąsiednimi gminami, kontynuowanie porozumie ń komunalnych. 5.9.Wdro Ŝenie systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi oraz wielkogabarytowymi, wydzielonymi ze strumienia odpadów komunalnych.

6. Zaopatrzenie w gaz.

6.1.Przewiduje si ę rozwój istniej ącej sieci gazowej na wniosek zainteresowanych mieszka ńców po przeprowadzeniu analiz techniczno- ekonomicznych uzasadniaj ących dan ą inwestycj ę.

5. Telekomunikacja.

W relacji Dzierzgo ń - Pasł ęk projektowany jest kabel światłowodowy. Zaleca si ę projektowane i istniej ące sieci telekomunikacyjne pozostawi ć w pasach zieleni, chodnikach lub pasach drogowych.

X. Działania planistyczne przewidziane w studium.

1. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone po 01.01.1995 roku. Na terenie gminy i miasta Dzierzgo ń obowi ązuje pi ęć miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uchwalonych po 1995 roku. S ą to obszary : 1) MPZP dla fragmentu gminy Dzierzgo ń w obr ębie Poliksy – uchwała nr IX/38/95 Rady Miejskiej w Dzierzgoniu z dnia 14 grudnia 1995r. 2) MPZP dla fragmentu obr ębu Morany - poło Ŝony przy zachodniej granicy miasta Dzierzgo ń oznaczony na planszy „Kierunki rozwoju przestrzennego gminy” w skali 1:10000. 3) MPZP dla obszaru poło Ŝonego przy ul. Słonecznej; 4) MPZP dla obszaru poło Ŝonego w obr ębie Morany na granicy z miastem 5) MPZP dla obszaru poło Ŝonego w obr ębie Nowiec na granicy z miastem przy drodze wojewódzkiej 2. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego o rozpocz ętej procedurze tj. podj ęta uchwała o przyst ąpieniu.

1) MPZP ul. Pogodna – dla obszaru od ul. Zawadzkiego do granic miasta z terenami rozwojowymi; 2) MPZP – dla obszaru poło Ŝonego przy ul. Słowackiego; 3) MPZP – centrum miasta w rejonie ul. śurawiej i Krzywej; 4) MPZP – dla obszaru w obr ębie Jasna-Bągart-Bruk (elektrownie wiatrowe); 5) MPZP – dla obszaru w obr ębie Jasna-śuławka Sztumska (elektrownie wiatrowe); 6) MPZP – dla obszaru w obr ębie Poliksy (elektrownie wiatrowe)

73

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010 7) MPZP – dla obszaru w obr ębie Nowiec (kopalnia kruszywa) 8) MPZP – dla obszaru w obr ębie Morany (kopalnia kruszywa) 9) MPZP – dla obszaru w obr ębach Nowiec, Poliksy, Ankamaty, Jasna, B ągart (otoczenie elektrowni wiatrowych) 10) MPZP – dla obszaru w obr ębie Mini ęta (kopalnia kruszywa) 11) MPZP – dla obszaru w obr ębie Morany-Ankamaty (kopalnia kruszywa) 12) MPZP – dla obszaru w obr ębie Bruk-Budzisz-Chojty (elektrownie wiatrowe).

3. Obszary wskazane do sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W celu zrealizowania polityki przestrzennej gminy zawartej w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego nale Ŝy opracowa ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla nast ępuj ących obszarów:

3.1. X1 – centrum miasta Dzierzgo ń – rehabilitacja zabudowy. a. przywrócenie historycznego układu ulic i form zabudowy. b. wprowadzenie funkcji obsługi ruchu turystycznego zminimalizowanie funkcji mieszkaniowej, c. rozwi ązanie parkingów i ruchu kołowego zwi ązanego z ruchem turystycznym, modernizacja skrzy Ŝowa ń, d. uczytelnienie układu urbanistycznego poprzez kreowanie przestrzeni publicznych w postaci skwerów i placów oraz ci ągów pieszych, e. niezb ędna jest rewaloryzacja układu doliny rzeki Dzierzgoń (uporz ądkowanie terenu) zagospodarowanie go na cele rekreacyjne, poł ączenie z centrum miasta w postaci przej ść i mostów oraz promenad.

3.2. X2 – obszary rozwojowe miasta w cz ęś ci północno-wschodniej wzgórza morenowe od cmentarza komunalnego do terenów kolejowych. a. ze wzgl ędu na du Ŝą ekspozycj ę terenów nale Ŝy przygotowa ć kompleksowe plany miejscowe z szczegółowymi Apisami dt. skali i jako ści zabudowy; b. zabezpieczy ć miejsca na rekreacj ę czynn ą, ście Ŝki piesze i rowerowe oraz punkty widokowe; c. zabudowa o charakterze rezydencjonalnym na du Ŝych działkach z małym procentem zabudowy 15-20 %; d. ujednolicone formy zabudowy dla poszczególnych osiedli: k ąty nachylenia dachów, ustawienie wzgl ędem drogi, wysoko ści i materiały.

74

GMINA DZIERZGO Ń – Kierunki Rozwoju Przestrzennego - 2010

Zał ącznikami do cz ęś ci II Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy i miasta Dzierzgo ń s ą:

Zał. nr 1 – Kierunki rozwoju przestrzennego gminy Dzierzgo ń – skala 1:10000 Zał. nr 2 – Kierunki rozwoju przestrzennego miasta Dzierzgo ń – skala 1:5000

75