The End Wprowadzenie

THE END WPROWADZENIE

Kiedy publikujemy ostatnie wydanie podręcznika Fashion PR Talks, na okładce „TIME’a” pojawia się Człowiek Roku – Donald Trump. Namacalny dowód na koniec pewnej ery i na to, że za chwilę przyjdzie nam obudzić się w nowym świecie.

Jak z tą zmianą poradzi sobie branża mody, którą ludzka chciwość sprowadziła do roli banalnego akcesorium? Będzie siedzieć cicho, a może, jak twierdzi popularna trendwatcherka Li Edelkoort, zrady- kalizuje się i upolityczni?

O pierwszych sygnałach tego typu w Polsce czytamy w podsumo- waniu 2016 r. Karoliny Sulej, która pisze o potrzebie wspólnotowo- ści i o erupcji mody patriotycznej. Badając globalny rynek zdomino- wany przez estetykę Demny Gvasalii i zestawiając go z lokalnym zapotrzebowaniem na marki pokroju Red is Bad czy PTAK FASHION City otrzymujemy mapę emocji, które rządzić będą polską modą w nadchodzącym roku.

W ostatnim tego typu e-booku podpowiadamy, jak te emocje sku- tecznie komunikować i po kim możemy się spodziewać, że zmieni krajobraz polskiej branży mody.

The end. Is it?

Olka Kaźmierczak Założycielka Fashion PR Talks SPIS TREŚCI

01 / 6 Karolina Sulej Najważniejsze wydarzenia w modzie w 2016 r.

02 / 13 Edyta Kowal Moda to trendy – także te w komunikacji

03 / 19 Harel Jesteś zwycięzcą, czyli pięć marek, które wygrały rok 2016

04 / 24 Kasia Gola Post–2016 — w jaki sposób nowe technologie kształtowały komunikację mody i dokąd zaprowadzą ją w 2017?

05 / 29 Aleksandra Zawadzka Subiektywny ranking Fashion PR Talks – dziesięć osób, które zmienią polską modę

06 / 36 O Fashion PR Talks CO MOŻEMY POWIEDZIEĆ O ODBIORCY MODY W POLSCE?

Polski odbiorca mody ma silne indywidualne „ poczucie stylu, ceni sobie oryginalność i zdecydowanie nie chce nosić tego samego, co wszyscy. Pieniądze wydaje przy tym rozsąd- nie – szuka produktów solidnych, ale w moż- liwie przystępnych cenach. Polscy klienci są też bardzo wymagający – oczekują sprawnej, solidnej obsługi i są dobrze zorientowani w prawach konsumenta.

JULIA TUREWICZ, COUNTRY MANAGER SHOWROOM.PL

Konsumenci często są w stanie zapłacić więcej „ za mniej. Szukają jakości, która im odpowiada. Nasz rynek zaczyna być mniej powier- zchowny. Klienci szukają rzeczy, które spełnia- ją ich indywidualne wymagania i oczekiwania. Coraz częściej zwracają uwagę na swój styl, niż na to, co jest aktualnie modne. W pewnym sensie świadomie budują swoją garderobę.

WOJTEK BEDNARZ, PROJEKTANT MARKI VISTULA 01 Najważniejsze wydarzenia w modzie w 2016 r. analizy

autor Karolina Sulej dziennikarka, kulturoznawczyni, redaktor mody i stylu życia w „wysokich obcasach”, autorka książki o modzie non-fiction „modni, o polskiej modzie po 90 roku”

Nie uważam, żeby analizowanie trendów, pojętych jako tenden- cje wyławiane w kolekcjach projektantów na Fashion Weekach miało sens przy podsumowaniach roku 2016 i prognozach na rok kolejny – od dobrych kilku lat przewijają się te same okre- ślenia, te same porównania, te same reinterpretacje – w kolejnych odsłonach, coraz szybciej, w coraz większym przemie- szaniu wracają kolejne dekady XX wieku, krzyżują się cytaty z popkultury i cytaty z cytatów. Rockowy szyk, marynarski czy militarny sznyt, kwiatowe kompozycje, pastele, neony, gotyk, lata 80., lata 60., lata 90. Melanż inspiracji staje się coraz bardziej efektowny, ale coraz mniej merytoryczny. Rynek mody, na którym znalazło się miejsce dla takich „twórców” jak Kanye West staje się coraz bardziej jałowy intelektualnie. Do tego stopnia, że prognozerka trendów Li Edelkoort już kilka lat temu ogłosiła śmierć mody. analizy

Chociaż w znaczącym obszarze kultury post- nej i materialnej elokwencji, a nie polegać na modernizm skończył się już dobre 30 lat kreatywnym kopiuj, wklej. temu, w modzie wciąż dominuje powracanie Zmieniające się trendy nie są więc dla do tych samych opowieści i przepisywanie mnie interesujące, ale wydaje mi się, że jednego nad drugim, tak aż staje się nieczy- jesteśmy dziś świadkami głębokich zmian telnym wizualnym palimpsestem. W świecie, w strukturze systemu mody, których rezulta- gdzie wizualnych informacji jest coraz wię- ty zobaczymy być może dopiero za kilka lat. cej, moda przyspieszyła i nasyciła się w stop- Żyjemy w epoce przełomu – na styku zmierz- niu, który nie jest możliwy do zanalizowania chu tradycyjnego rzemiosła modowego przez klienta. Jedyne, co taka moda sugeru- i świtu nowych technologii. Odchodzą powoli je to bezmyślne kupowanie kolejnych odsłon mistrzowie koronczarstwa, kuśnierstwa, haftu trendów, wypuszczanych z taśmy produkcyj- – przekazują swoje umiejętności nowemu po- nej twórców contentu – bo przecież już nie koleniu, które zreinterpretuje je na nowe spo- projektantów. Fast fashion z sieciówki swoją soby, wciąż jednak chcąc pracować rękoma. logiką i tempem zbliża się do mody wysokiej Przychodzą nowi mistrzowie, z obszarów, i odwrotnie. które do tej pory rzadko zasilały modę – nauk Mam jednak wrażenie, że coraz częściej ścisłych: chemicy, biolodzy, informatycy, na szczęście – i upływający rok jest na to robotycy, którzy chcą, aby ubrania nabrały dowodem, można zaobserwować zmianę, nowych właściwości. Opiekowały się naszym którą nazwałabym tęsknotą za rewolucją stanem zdrowia, poprawiały kondycję, za- w modzie – zarówno na poziomie indywidual- pewniały rozrywkę. W Polsce działa start-up nego geniuszu, jak i działania wspólnotowe- Intellimotion, który pracuje nad innowacyjny- go. Zarówno branża, jak i popkultura potrze- mi rozwiązaniami modułowymi wszywanymi bują nowej dostawy wizjonerów – może stąd do ubrań. Centrum Kopernika pracuje nad decyzja, żeby w przyszłym roku w Metropoli- ubraniami elektrycznymi. Historia mody to tan Museum of Art przypomnieć twórczość Rei bowiem nie tylko historia wielkich kreatorów, Kawakubo i Commes Des Garconnes, może ale też historia procesu, przez który przecho- stąd też pomysł, że w paryskim Musee Bour- dzi ubranie od wykonawcy, do wykonawcy, delle pokazać tylko czarne modele ubrań od od tkaniny do skończonej formy. Śledzenie Balenciagi na wystawie pod tytułem „Working tego procesu, znajomość jego ogniw to jed- in black”, aby widoczna była ich forma, krój, na z najważniejszych moim zdaniem potrzeb aby nie dekoncentrować się kolorem, wzo- zaznaczających się w globalnej i lokalnej rem, oprawą. Jesteśmy wszyscy zbyt zdekon- modzie – chcemy wiedzieć kto, w jakich wa- centrowani, rozproszeni przez bodźce, które runkach, w jaki sposób i dlaczego wykonał chcą zdobyć naszą uwagę na co dzień. Rei nasze ubranie. O takiej modzie mówimy, że Kawakubo tymczasem kieruje nas z powrotem jest zrównoważona, etyczna. w stronę mody jako sztuki, jako filozofii. -Dy To część zmiany szerszej myślenia – odwro- rektor artystyczny Balenciagi Demna Gva- tu od liberalizmu, żarłocznego kapitalizmu, salia, część kolektywu Vetements, z kolei a w stronę empatii, ekologii, minimalizmu. przypomina nam, że moda znów może być Ta moda żąda transparentności ceny, zna- awangardą, jeśli tylko nie zapomni, że nie jomości surowca. Nie godzi się na to, żeby może funkcjonować w oderwaniu od wizual- przemysł modowy opierał się na ludzkiej „ Rynek mody, na którym znalazło się miejsce dla takich

„twórców” jak Kanye West

staje się coraz bardziej jałowy intelektualnie „

Karolina Sulej, dziennikarka, kulturoznawczyni, redaktor mody i stylu życia w „Wysokich Obcasach” analizy

i krzywdzie, poczynając już od wyboru i stylistka, Pat Guzik zaś zdobyła w Hong Kongu materiału – świadoma moda wie, że farbo- nagrodę Ecochic Design dla najlepszych mło- wane chemicznie tkaniny są trujące dla dych projektantów na świecie, którzy wcielają tych, którzy nad nimi pracują i je noszą, w życie idee zrównoważonej mody. a sztuczne materiały szkodzą środowisku. Zrównoważona moda stawia na recycling Marek Rabij, autor książki „Życie na mia- – szewcy z Afryki dla Alfa Omegi szyją ze zu- rę. Odzieżowe niewolnictwo” wyd. WAB, żytych opon. Włoska projektantka Cara Marie o tym w jaki sposób wygląda szycie ubrań dla Piazza szyje z odpadków z restauracji. Ma- sieciówek w Tajlandii czy Bangladeszu, był riusz Przybylski w tym roku po raz kolejny, po w tym roku nominowany do prestiżowej na- zeszłorocznej „Transplantacji” pokazał kolekcję, grody im. Teresy Torańskiej za najlepszą w której oparł się na ponownym użyciu ubrań. książkę reportażową. Odróżnianie ubrań fast W „Transplantacji” potraktował „szmaty” z se- fashion od tych, które nie krzywdzą stała się condhandu jako pełnoprawny surowiec do stwo- częścią globalnej kultury. rzeniach nawet wieczorowych ubrań, „Adapta- Także w Polsce istnieją i wciąż powstają cja” to torby z włókniny połączone z kawałkami nowe marki, które chcą definiować się przez używanej odzieży – dochód ze sprzedaży ekologię i świadomą modę. Na platformie wsparł fundację WWF. skupiającej takie marki: Vegemoda, Elżbieta Zdaniem Paula Marchanda, wykładowcy Lelek pokazuje torebki swojej marki Pinana, ESMOdu, prestiżowej międzynarodowej uczel- tworzącej z wysuszonych włókien liści ana- ni mody z siedzibą w Paryżu, nowe pokolenie nasach, które stanowią odpad na planta- projektantów samo stawia sobie poprzeczkę co- cjach tego owocu na Filipinach, a wykonane raz wyżej, jeśli chodzi o etyczne projektowanie. są ręcznie w małym zakładzie szwalniczym A nawet mainstremowe marki jak Stella Mc- na Śląsku. Działa też od kilku lat platforma Cartney niosą modę świadomą na sztandarach, Transparent Shopping Collective, której za- reklamując kolekcję sloganami typu: „no leather, łożeniem, poza transparentnością jest też feathers of fur”. Można użyć innych materiałów, oddawanie części zarobku na tzw. kapitał jak pokazała wystawa „Textifood” obecny jesie- społeczny, czyli cele społeczne które klient nią w Pałacu Kultury – mleka, łusek, kawy, skó- wspiera swoim zakupem – jak np. odnowa rek pomarańczy. tradycyjnych warszawskich szyldów. Jest też Ten rok pokazał także, że moda nie tylko chce marka Alfa Omegi – wynik kolaboracji szew- być moralna, ale także politycznie zaangażowa- ców slumsu Mathare projektantów Alfa Ome- na. Cały establishment modowy w Stanach jasno gi oraz Fundacji Razem Pamoja. Zamówio- opowiedział się za Hillary Clinton, a Michelle ne buty otrzymujesz w worku uszytym przez Obama zaś znalazła się na grudniowej okład- krawca z Mathare, z sitodrukiem naniesionym ce „Vogue”. Z drugiej strony politycznej baryka- przez Iddiego Bashira – artystę z Nairobi, dy, Ivanka Trump zarobiła miliony na ubraniach a w worku znajdziesz książkę „Ku Afryce” se- swojej marki, bo kampania prezydencka jej ojca rii Le Monde Diplomatique. Sprzedaż butów była dla niej bardziej opłacalna niż jakikolwiek zasila fundusz stypendialny Fundacji Razem inny biznesplan. Pamoja, wspierając najzdolniejszych uczniów W Polsce Anja Rubik, inne modelki i maga- ze slamsu Mathare, umożliwiając im naukę w zyny i krytycy wsparły #czarnyprotest i Natalię dobrych szkołach w Kenii. Polska projektantka Przybysz, która opowiedziała w WO o swojej „ Ten rok pokazał także,

że moda nie tylko chce być

moralna, ale także politycznie zaangażowana „

Karolina Sulej, dziennikarka, kulturoznawczyni, redaktor mody i stylu życia w „Wysokich Obcasach” analizy

aborcji. Moda nie chce pozostawać poza dyskusjami nad kształtem dzisiejszego świata. Opowieść o noszeniu burkini była równie czę- sto w newsach w czasie wakacji, co kolekcja Kanye Westa. W Polsce ten rok przyniósł erupcję tak zwanej mody patriotycznej – butik Red is Bad otworzył się na Chmielnej a w każdym mieście w Polsce, tak jak dekadę wcześniej PROSTO, zaroiło się od koszulek z logo Polski – chcemy umawiać się na wymianki z przyja- Walczącej. To inna modowa Polska, ta która ciółmi czy wymieniać jedne rzeczy na inne nie kupuje u Riska czy She’s a Riot, ta która jest w sklepie, jak w Wonder Warsaw, chcemy od- rozczarowana. To Polska, która wciąż kupuje nawiać buty, jak w Wosh Wosh i odnawiać raczej w PTAK FASHION City niż w Vitkacu tradycje rzemieślniczą, jak na warszawskiej i raczej w Pakamerze niż na Showroom.pl – Pradze w projekcie „Do rzemieślnika, na Pra- większość mieszkańców Polski nie jest w kla- gę” . Jesteśmy gotowi poświęcać coraz wię- sie społecznej i ekonomicznej, z której mogła- cej energii na prace wokół ubrań, która nie by sięgać w stronę globalnej mody. Żyjemy mają nic wspólnego z kupowaniem, a więcej w kraju, w którym podziały związane z wie- mają wspólnego z refleksją. dzą, finansami i potrzebami odzieżowymi Jak pyta Antonina Samecka w swojej książ- zostały nie rozpoznane z szacunkiem i wni- ce – „Modoterapia” wyd. Pascal, zastanów kliwością jeszcze od lat 90. Być może teraz się – po co ci tyle ubrań? Ten poradnik, któ- przyszła pora, aby to zmienić. Wydaje się, ry tak jak kilka lat temu amerykańska książ- że uczestnicy modowego rynku w Polsce za- ka pełna dyskusji o ciuchach - „Women in czynają być zmęczeni kupowaniem sobie uni- clothes” zachęca, żeby o ubraniach po ludzku formów, które zeszmacą się po sezonie. Bra- porozmawiać, najlepiej samej ze sobą, żeby kuje im oryginalności i trwałości. Na listach poświęcić czas na zastanowienie się, jakie bestsellerów empiku utrzymują się poradniki miejsce zajmują w naszym emocjonalnym, inna temat zrób to sam w modzie, poradniki szy- telektualnym życiu i jak możemy sobie sperso- cia, przerabiania, jest moda na hafty, szydeł- nalizować modę, żeby była na ludzką miarę, kowanie, personalizację, czego tylko się da naszą miarę. Dziś chcemy, żeby moda była, – co oczywiście rynek stara się przetłumaczyć jak mówią Duńczycy, hyggelish – przytulna, na zysk i automatyzację, ale potrzeba pracy żeby się nami opiekowała, nie była dyktaturą, rękoma, stworzenia czegoś samemu, wyjątko- nie była opresją, a właśnie – terapią. Moda wości, jest oddolna, spontaniczna i ogromna. przyszłości ma więc nas nie tylko ubierać – Do tego dołącza potrzeba wspólnotowości ale też troszczyć się o nas oraz troszczyć się i emocji, które nie przeliczają się na pieniądze o świat, w jakim żyjemy i o ludzi wokół nas. 02 Moda to trendy. analizy Także te w komunikacji

autor Edyta Kowal

content manager, prowly.com

Branża mody, mimo że stosunkowo młoda, od dawna zasługuje na miano „multimillion dollar business”. Nie tylko doskonale sprzedaje, świetnie czuje też trendy w komunikacji, dzięki którym swoją historią trafia prosto w umysły i serca konsumentów. analizy

„Fashion is all about trends” – z punktu widzenia tegorocznej kampanii świątecznej, przed- kogoś, kto zajmuje się komunikacją, to zdanie stawia burzliwą historię życia Thomasa ma zdecydowanie więcej niż jedno znaczenie. Burberry’ego – założyciela marki Burberry. Wybiegi w Lincoln Center czy przejście dla pie- Gwiazdorska obsada (Sienna Miller, Domi- szych na 14th Street – cel jest jeden – wyróżnić nic West, Lily James i Domhnall Gleeson), się. Ale jak sprawić, by strategia marketingowa nie mniej znany reżyser (Asif Kapadia) była równie efektowna co ubrania, a przy tym i zapierająca dech forma sprawiły, że teaser skuteczna? Eksperci są co do tego zgodni – po- szybko okrzyknięto „epickim” czy wręcz stawić na wiarygodność, storytelling i innowa- „oscarowym” i rozpisywały się na jego te- cje. Przyjrzyjmy się zatem trzem top trendom, mat nie tylko wszystkie magazyny Fashion, które pozwolą ci na dotarcie ze swoim story ale i reklamowe, marketingowe czy PR-owe. do odbiorcy. Film docenili też klienci i na pierwszy rzut oka niezainteresowani modą internauci. Liczba odsłon na YouTube, dyskusji w social VIDEO CONTENT MARKETING media mówi sama za siebie. I REKLAMA NATYWNA W czasach, kiedy tradycyjna reklama nie Najnowszy spot promujący perfumy marki jest już tak skuteczna jak niegdyś, a my, Kenzo World przebił się przez „information uzbrojeni w AdBlocka, jesteśmy ślepi na ba- clutter”, bo łamie stereotypy wcześniejszych nery, marki coraz częściej upatrują leku na reklam produktów z tej kategorii. Zamiast całe zło w content marketingu. I słusznie, bo stonowanych klimatów, na ekranie poja- konsument, aktywny w sieci i wyczulony na wia się dziewczyna w szalonym tańcu do nachalny przekaz, oczekuje treści angażują- dynamicznej muzyki (Mutant Brain Sama cych, z którymi może się utożsamiać. Video Spiegela & Ape Drums). Spot trwa niestan- dodaje do tego jeszcze jeden ważny skład- dardowe, jak na ten gatunek, cztery minuty. nik – emocje. I tak YouTube ma już ponad mi- Dla jednych szokujący i żałosny, dla innych liard użytkowników (prawie 1/3 wszystkich w oryginalny sposób oddający kwintesencję użytkowników Internetu), którzy każdego dzikości, wolności i tego jak być sobą w dzi- dnia poświęcają setki milionów godzin na siejszym świecie, czyli wartości, którym od oglądanie dostępnych tam treści. A markete- lat hołduje Kenzo. Film obejrzało blisko 4,5 rzy nie wahają się z tej wiedzy skorzystać. mln osób. Z raportu Demand Metric wynika, że 69 proc. z nich próbuje swoich sił w video con- Oczywiście video content marketing w wy- tent marketingu, a 31 proc. planuje to uczynić daniu Fashion to nie tylko ekskluzywne w najbliższej przyszłości. Branża Fashion nie i drogie produkcje. Zerknijcie tylko na prosty zostaje w tyle, ba – ostatnie dwie produkcje i genialny film pt. „25 Ways to Wear a Scarf – jedna autorstwa Burberry, druga – Kenzo in 4.5 Minutes!” autorstwa blogerki modowej – zwyczajnie wbijają w fotel i wyznaczają Wendy Nguyen, który w krótkim czasie zy- drogę, którą powinni podążać pozostali. skał rzesze fanów, a Wendy wyniósł do gro- na ekspertów. Krótki film Burberry, wypuszczony na 160-le- cie marki, jednocześnie będący częścią — analizy

INFLUENCER MARKETING powiedniej i wpływowej osoby, z którą uda- Bywa, że swoją „autentyczność” i wartość łoby się zawrzeć wiarygodne partnerstwo, wzmacniamy poprzez mocny wizerunek jest ciągłym wyzwaniem. i wiarygodność liderów opinii. Pamiętacie słynną już kampanię #mycalvins zainicjo- waną w 2014 roku? NOWY WYMIAR MAGAZYNÓW MODOWYCH – DIGITAL STORYTELLING Pytam, bo to prawdopodobnie najpopular- Era mediów cyfrowych to całe spektrum no- niejsza i najmocniej angażująca kampa- wych możliwości, także tych twórczych. Pod- nia, jaka ujrzała światło dzienne w świecie czas gdy w świecie tradycyjnych magazynów fashion digitalu. Podczas ubiegłorocznej mamy do czynienia z trendami dyktowanymi konferencji Ad Week 2015, Melisa Goldie, „z góry” przez wybraną grupę redaktorów, Chief Marketing Officer u Calvina Kleina, Internet daje każdej osobie prawo do wyra- zdradziła, że jak dotąd kampania zaanga- żenia opinii. żowała blisko 600 influencerów z 31 kra- jów, przyciągnęła ponad 470 milionów fa- Jaka jest przyszłość magazynów mody? nów z całego świata i była tematem ponad Niektórzy twierdzą, że ich internetowe wy- 23 milionów interakcji w sieci. W tym czasie dania powoli będą odchodziły od czysto marka znacząco wzmocniła swoje konta na blogowego formatu w kierunku interaktyw- Facebooku (o 2,2 mln), Instagramie (o 1,8 nych platform (takich jak oparty o system mln) czy Twitterze (o 1 mln). Tylko w ciągu 4 Prowly brand journal Aliganzy), jednocze- pierwszych miesięcy kampania zyskała po- śnie zapewniając takie samo poczucie luk- nad 4,5 mln interakcji, a w ciągu roku przy- susu i przepychu, jakie towarzyszy nam, ciągnęła 100 tys. zgłoszeń z hashtagiem gdy przerzucamy błyszczące strony eksklu- #mycalvins. Akcji nie zaszkodziło nawet zywnego magazynu w papierze. Inni wska- tak ryzykowne posunięcie, jak zaproszenie zują na większą integrację pracy redakto- do współpracy Justina Biebiera, czego po- rów w trybie offline i online oraz wyzwanie, kłosiem jest ta świetna parodia na YouTube, z jakim niechybnie branży mody przyjdzie licząca dziś prawie 8 mln wyświetleń. się zmierzyć w sieci – czyli wzbogaceniem doświadczeń konsumentów online. Pozwól- Jak do zagadnienia podchodzą inne marki? cie, że znowu przytoczę kilka przykładów. Według najnowszego badania opublikowanego przez Fashion and Beauty Monitor, któ- Markę Louis Vuitton zna chyba każdy. Za- ry przepytał ponad 300 specjalistów od mar- łożona w 1854, sprzedaje ubrania, buty, ketingu w obu branżach, większość marek akcesoria i książki w swoich butikach, skle- na rynku USA i brytyjskim postrzega influen- pach stacjonarnych i stronach e-commerso- cer marketing za kluczowe narzędzie mar- wych. Zwykle, kiedy dowiadujemy się, że ketingowe – do tego stopnia, że planowała taka marka startuje z blogiem czy jakąkol- przeznaczyć na ten cel w 2016 roku aż 59 wiek inną stroną contentową, spodziewamy proc. swojego budżetu. 57 proc. responden- się, że jego twórcy zrobią wszystko, by mar- tów przyznaje, że ich firmy już ściśle współ- ka znalazła się w centrum uwagi czytelni- pracują z liderami opinii w ramach płatnych ka. Jednak kiedy należący do Louis Vuitton projektów i praktyk, oraz że znaczna część konglomerat LVMH otworzył w 2010 roku in- ich budżetów marketingowych – między 30 teraktywną i lifestylową stronę NOWNESS, a 75 proc. – ląduje w kieszeniach kluczo- mało kto zdawał sobie sprawę, kto stoi za wych tastemakers. Spośród tych badanych, całym przedsięwzięciem. Co znajdziemy którzy nigdy takich działań nie podejmo- pod tym adresem? Oryginalny content pro- wali, 21 proc. planuje je podjąć w ciągu mowany przez krótkie filmy i świetną foto- najbliższych 12 miesięcy. Z drugiej strony, grafię. Bez logo w tle. Vuitton przemyca rów- 73 proc. firm przyznaje, że znalezienie od- nież różnego rodzaju historie w reklamie, „ Według najnowszego badania opublikowanego przez Fashion and Beauty Monitor, który przepytał ponad 300 specjalistów od marketingu w obu branżach, większość marek na rynku USA i brytyjskim

postrzega influencer marketing

za kluczowe narzędzie marketingowe „

Edyta Kowal, Content Manager, PRowly.com analizy

konsekwentnie „opowiadając” o podróżo- waniu, przygodzie i komforcie, zawsze ze znanymi twarzami w tle, czasami nie bez lekkich kontrowersji, jak miało to miejsce w przypadku reklamy Gorbaczowem prze- jeżdżającym samochodem, z torbą LV pod ręką, obok muru Berlińskiego (cykl fotografii wykonanych przez Annie Leibovitz, min. ze Steffi Graf, jej mężem Andre Agassim oraz storytellingowym. Integralną częścią strony Catherine Deneuve). jest zakładka blogowa „Behind the Curtain” z poradami modowymi. Jest i kanał na Youtu- Zejdźmy nieco niżej (bynajmniej nie w kon- be z hollywódzką aktorką Anną Kendrick tekście jakościowych rozwiązań). Trzy kejsy, w roli głównej (kampania #missadventure), które mogą Was zainspirować: Nasty Gal, w której ubrania – dzięki interaktywnej for- Kate Spade New York i Stuart Weitzman. mie – możemy klikać do woli, z łatwością przechodząc do sklepu Kate. Pierwszy to marka stworzona w 2006 przez 22-letnią Sophię Amoruso lubującą Za co rynek docenił natomiast Stuart We- się w ubraniach vintage. Po tym, jak eBay, itzman? Za tzw. cinemagraphs, czyli pierw- na którym startowała, podziękował jej sze zdjęcia na Instagramie, które wsparte za współpracę, założyła Nasty Gal, kła- specjalną techniką, sprawiają wrażenie ru- dąc nacisk na to, by każde ubranie, jakie chomych, żywych obrazów. Marka wykorzy- sprzedaje, miało unikalny opis, doskonałej stała je w swojej kampanii reklamowej połą- jakości zdjęcia i dodatkową sugestię, do czonej z Facebookiem, targentując kobiety czego mogłoby idealnie pasować. Stronę w wieku od 22 do 40 lat i osiągając w ten charakteryzuje mocny focus na social media sposób spektakularne rezultaty. i budowanie w nich relacji z klientami. No i zakładka blogowa Nasty Galaxy, w której Nowy rok to nowe rozdanie w świecie Amoruso publikuje soczyste wpisy, takie jak mody. Czas na kreowanie sugestywnych, jej ostatnia książka #GIRLBOSS o biznesie mocno osadzonych w wartościach marki w branży Fashion. Kolejny dowód na to, że historii. Na wybór odpowiednich kana- warto znaleźć swoją niszę. Czy od początku łów, które oddają charakter twojej marki. szło gładko? Skąd. Nie bez powodu spece I wreszcie, czas na komunikację nastawio- od contentu przyrównują tę dziedzinę do ną na potrzeby konsumenta – starajcie się maratonu, nie do sprintu. zawsze dostarczyć mu coś, czego będzie mógł doświadczyć (interakcja), poczuć Kate Spade to z kolei kwintesencja innowa- (emocje), a nade wszystko dajcie mu po- cyjności. Banery w formie video, pierwsze wód ku temu, by był wam wierny. Na po- takie przygotowane za pomocą Google czątek odpowiedzcie sobie jednak na dwa Lightbox i HTML5. Poza FB, Twitterem, proste pytania: jaka jest wasza marka i jaki Instagramem, Kate znajdziecie również na jest wasz konsument? Bądźcie prawdziwi Tumblr, gdzie daje upust krótkim formom w obydwóch tych przypadkach. 03 Jesteś zwycięzcą, czyli pięć marek, opinie które wygrały rok 2016

autor Harel

autorka bloga „o modzie subiektywnie”, miłośniczka i propagatorka polskiej mody

Zastanawialiście się kiedyś, ile mamy w Polsce marek odzieżo- wych? SHOWROOM, największa polska platforma sprzeda- żowa, posiada ich w ofercie ponad czterysta, a wcale nie jest łatwo się tam dostać. Ponieważ sama definicja marki pozosta- nie niedookreślona, bywa, że marką potrafi się nazwać produ- cent odzieży (lub w ramach produkcji stworzyć ich kilka), który z projektowaniem niewiele ma wspólnego. Podejrzewam, że gdyby się uprzeć i policzyć wszystkie (łącznie z instagramowy- mi bytami – oto kolejny ciekawy temat), wyszłoby ponad tysiąc. opinie

Dawno minęły czasy, kiedy potrafiłam wymie- stylizowana przez Roberta Kiełba, jest uko- nić większość z nich, a nawet szybko przywo- ronowaniem dotychczasowych osiągnięć łać w myślach konkretną estetykę. Wciąż jed- projektantki. nak pozostaje szczyt peletonu, który dzielnie mknie do przodu i o którym z przyjemnością BODYMAPS – ZA ROZWÓJ pisuję co sezon. Mamy też paru uciekinierów Kostiumy kąpielowe w tym kraju to trudny – na szczęście w tym wyścigu nie łamią regula- temat. Jak śpiewał klasyk „lato bywa nie- minu, a tylko pobudzają ambicję pozostałych. gorące”, a słońca brakuje przez większość Dla Fashion PR Talks wybieram pięć z nich. roku. A jednak Ewa Stepnowska postanowi- Każdą z innego powodu. ła zaryzykować i chwała jej za to. Pierwsza kolekcja w 2015 roku, skądinąd znakomita, BALDOWSKI – ZA METAMORFOZĘ była niejako sondą zapuszczoną w tłum kon- Częstochowska marka z pięćdziesięcioletnią sumentek. Co się spodoba? Czego potrze- tradycją postawiła wszystko na jedną kartę. ba? Co trzeba zmienić? Co poprawić? Pro- Karta nazywa się Dominika Nowak i jest jektantka uważnie obserwowała i słuchała, uznaną projektantką obuwia, zresztą od lat by na lato 2016 przygotować się jeszcze tworzy autorskie projekty pod nazwą Nunc. lepiej. Wzięła pod uwagę różne sylwetki To ogromna odwaga, ale też fantastyczny i zróżnicowała fasony w zależności od efekt. Bo z dość przewidywalnej firmy, która nich. Solidnie opracowała konstrukcję ko- w ofercie posiadała całkiem przyjemne, acz stiumów jednoczęściowych, tak aby jedno- niewyróżniające się specjalnie egzempla- cześnie niosły w sobie klimat retro, ale też rze, nagle wyrosła marka na miarę nawet odpowiednio dyscyplinowały ciało. nie europejską, a światową. Nowoczesna linia, śmiałe rozwiązania i oryginalna inter- LIDIA KALITA – ZA NASTRÓJ pretacja trendów zbudowały nowy charak- W 2016 roku Lidia Kalita prezentuje same ter marki i wreszcie uzasadniły słowo „luk- radosne kolekcje. Pokaz „Urban Jungle” na sus” w jej opisie. Oby tak dalej! wiosnę i lato podczas rozdania Doskonało- ści Mody Twojego Stylu wzbudził uśmiech ESTby ES. – ZA SESJĘ WIZERUNKOWĄ i optymizm u lekko już przemarzniętej pu- Nie jest to pierwszy raz, gdy zdjęcia kolek- bliczności, a koszulki i tuniki z napisem „Ha- cji zapierają dech w piersiach. Zdarza się kuna matata” – dziką radość. Projektantka jednak, że marka odpuszcza i skupia się na fantastycznie interpretuje ulubione tema- sprawach zgoła innych niż wizerunek. Bo ty, „Króla Lwa” potrafi zmyślnie połączyć przecież w końcu został dokładnie określo- z Lwem Tołstojem, a ze słomianej spódnicz- ny i nie trzeba się powtarzać. Gosia Sobi- ki stworzyć jeden z najbardziej pożąda- czewska się nie powtarza, to pewne. Ona nych ciuchów sezonu. Kolekcją jesienną, się rozwija. Pracuje ze sprawdzoną ekipą, nawiązującą zgrabnie do tematyki „Alicji ale realizuje coraz śmielsze pomysły. Sesja w Krainie Czarów”, udowadnia, że nawet „Absolwentki” autorstwa Zuzy Krajewskiej, baśń nadaje się do noszenia na co dzień. opinie

Wachlarz nastrojów łączy się niezmiennie z kunsztem wykonania. Ze swoim talentem Lidia Kalita nawet z „Wilka i zająca” potra- fiła by wykrzesać szereg kreacji na miarę „Vogue’a”.

OUTFIT FORMAT – ZA INTERPRETACJĘ KLASYKI Bo ile razy można podawać to samo? Ta marka jest obecna na naszym rynku stosunkowo niedługo, ale niejeden stary wyja- dacz mógłby się od niej uczyć podejścia do polskie warunki strategię, tzn. nie organizuje klientek. Tu nie ma fajererwerków, ale brak pokazów, nie otwiera tu butiku, nie wiadomo też nudy. Opracowana do perfekcji forma, mi także nic o prezentacjach dla prasy. Ba, nie klasyka podana jednocześnie na nowo rozdaje swoich ubrań celebrytkom! Ta droga i z szacunkiem do przeszłości. Wysokiej ja- jest jej niepotrzebna, działa ściśle biznesowo, kości materiały, szacunek do tradycyjnego kontraktując kolekcje w najważniejszych miej- krawiectwa, konstrukcja dla trójwymiaro- scach świata, daleko od naszej szarej rzeczy- wej kobiety (wciąż nie jest to niestety oczy- wistości. Można ją kupić m.in. na Net-a-porter wiste). To tu biała koszula szeleści równie czy Moda Operandi, a stacjonarnie w Nowym elegancko co halka Mammy w „Przeminęło Jorku, Paryżu, Moskwie, Seulu czy Stambule. z wiatrem”, modne aksamity przybierają postać nowoczesnego garnituru, a koszulka I jeszcze nasza niepokorna duma, marka polo uszyta jest ze stuprocentowej wełny. MISBHV. Jeszcze niedawno kojarzona z czar- Outfit Format to pomoc w świadomym bu- no białą bluzą „Team Paris” podrabianą przez dowaniu ponadczasowej garderoby. I w jej sieciówki, obecnie świeżo po prezentacji na przypadku to nie puste poradnikowe słowa, Nowojorskim Tygodniu Mody, porównywana a fakt. do najlepszych w swojej kategorii, czyli Goshy Rubchinskiy’ego czy Demny Gvasalii. Jest jedy- Nie sposób nie wspomnieć uciekinierów, czyli ną polską marką sprzedawaną w warszawskim marek, które wybiły się ponad przeciętną i za- domu towarowym Vitkac. Ten paradoks pokazu- częły z powodzeniem zdobywać zagraniczne je, jak świetnie jest przygotowana do obecno- rynki. O UEG mogłabym nie pisać, ponieważ ści w takich miejscach. zagranica już dawno markę zna, lubi i szanu- je. Ale oto wynikła współpraca, dzięki której Choć mówi się, że w polskiej branży jest mogła ją poznać jeszcze szersza publiczność, smutno i źle, mogłabym wymieniać jeszcze a mianowicie kolekcja dla Pumy. Zaproszenie sporo wygranych. Niestety podium Fashion do wspólnego tworzenia przez takiego gigan- PR Talks jest ciasne, a i tak nastawiałam na ta, to zwycięstwo samo w sobie. nim firm więcej niż było w planie. Gratulacje należą się bezsprzecznie wszystkim uczestni- Ucieka daleko i toruje drogę potomnym Mag- kom wyścigu, którzy grają fair. Trzymajcie się da Butrym. Obrała dość nietypową jak na dzielnie, Harel kibicuje! NAJWAŻNIEJSZE WYZWANIE, PRZED KTÓRYM STOI BRANŻA MODY?

Przetrwać niestabilne politycznie czasy. „ Przypominać ludziom, że moda to również marzenia.

ANIA KUCZYŃSKA, PROJEKTANTKA MODY

Profesjonalizacja branży na wielu „ poziomach. Myślenie o modzie w kategoriach biznesowych a nie tylko artystycznych. Mamy bardzo kreatywnych i zdolnych projektantów, brakuje jednak kadry managerskiej. Ludzi, którzy zajmą się prowadzeniem marki od strony biznesowej: strategią, komunikacją, re- tailem, dystrybucją i sprzedażą. Łączenie ob- szarów kreatywnych i przedsiębiorczych przez jedną osobę rzadko się udaje i przekłada na sukces marki. Moda to biznes jak każdy inny: produkt trzeba wypromować i sprzedać do dobrze zdefiniowanej grupy docelowej.

MARYNA TOMASZEWSKA, JUSTYNA DUSZYŃSKA, WŁAŚCICIELKI WIODĄCEGO PORTALU LIFESTYLE’OWEGO FASHION POST 04 Post–2016 – w jaki sposób nowe technologie analizy kształtowały komunikację mody i dokąd zaprowadzą ją w 2017?

autor Kasia Gola

GeekGoesChic

Rok 2016 był przełomowy dla #fashiontech pod kilkoma istot- nymi względami. Jeszcze w 2015 można było kwestionować realność wpływu nowych technologii na sprzedaż, marketing i komunikację w branży mody argumentami, że konsumenci nadal żyją w offline. W tym roku ten tok myślenia mocno stracił na aktualności, ponieważ relacja społeczeństwo-technologie osiągnęła kilka istotnych punktów zwrotnych. Dlatego w przy- szłym roku za przemyślane wykorzystanie Internetu, zwłasz- cza na mobile, powinny zabrać się wszystkie te marki, które zapomniały o tym w 2016. analizy

Co takiego wydarzyło się w 2016 roku? kład Taylor Swift. Następnie, w 2004 roku powstał Facebook i sprawy potoczyły się MET GALA bardzo szybko. 12 lat później, w tej najwięk- Rozpocznę od mocno prozaicznego i „od- szej platformie społecznościowej uczestniczy klejonego” od statystyk powodu, który sta- 1.18 miliarda użytkowników dziennie, w tym nowi ważny element naszej popkultury 1.09 miliarda przez mobile. Ludzie – konsu- oraz na stałe wpisał się w kalendarz naj- menci – zamieszkali w nowym, wirtualnym ważniejszych wydarzeń modowych roku. kraju zwanym Facebookiem. Na początku maja 2016 roku odbyła się Met Gala, której tematem przewodnim były Pierwsza od wielu lat aplikacja, która ma nowe technologie – „Manus × Machina: Fa- szansę zagrozić Facebookowi – Snapchat shion in an Age of Technology”. Co prawda, wyceniany jest na minimum 25 miliardów do- interpretacje celebrytów mogą pozostawić larów. Jest to narzędzie, które skradło serca wiele do życzenia, ponieważ wiele kreacji ponad 150 milionom użytkownikom, głównie redukowało temat do sukienek „robotów”, z generacji Z oraz nam millenialsom, zmę- ale były i takie, które zwracały uwagę na czonym zgiełkiem panującym na Facebooku, rzeczywiste trendy, takie jak druk 3d czy szukającym aplikacji, które zapewniają wię- wearables (choćby piękna suknia Kopciusz- cej rozrywki, intymności i znacznie mniej re- ka projektu Zac Posen, którą ubrała tego klam. Walka między platformami trwa, inży- wieczoru Claire Danes). I to właśnie słowo nierowie i designerzy z Menlo Park cały czas „trend” jest tutaj kluczem. Podczas Met Gala próbują zahamować ekspansję Snapa przez od lat celebruje się najważniejsze nurty spo- usnapiawianie Instagrama i Messengera (pro- łeczne i popkulturowe oraz to w jaki spo- duktów Facebooka). Jak i czy się ona skoń- sób łączą się one z modą i sztuką wysoką. czy? Nie wiadomo, jednak jedno jest pewne: Nowe technologie, począwszy od hype’u marki mody chcą być tam, gdzie konsumenci, na nie w Dolinie Krzemowej, skończywszy więc produkują content na wszystkie najważ- na konsumpcji social mediów przez użyt- niejsze media społecznościowe, starając się kowników Internetu, stały się jednym z naj- jednocześnie zmonetyzować swoje działania ważniejszych czynników wpływających na przez planowanie mediów czy sprzedaż po- życie społeczne na świecie, zatem w efekcie przez te kanały. na sztukę jak i modę. MOBILNA SPRZEDAŻ SOCIAL MEDIA LICZONE W MILIARDACH I MOBILNA KOMUNIKACJA Social media były jednym z pierwszych i są Startupy technologiczne próbują odpowie- jednym z najważniejszych elementów wpły- dzieć na potrzeby marek mody, dostarczając wu na zmiany ludzi jako społeczności i kon- im rozwiązania analityczne, marketingowe sumentów. Od początku naszego milenium i sprzedażowe, mające za zadanie wspo- kształtują nasze zachowania i decyzje. Za- móc działania na Facebooku, Instagramie, nim powstał Facebook, sukcesy święciły Com- Twitterze czy Snapchacie. Rozwijają się takie puServe (jeszcze w latach 90.) i MySpace, produkty jak Lettly czy Shopify, dzięki którym na którym przygodę z nimi zaczynało wiele marki modowe mogą wykorzystać poten- gwiazd dzisiejszej popkultury, jak na przy- cjał social media. Społecznościówki rów- analizy

nież dostarczają narzędzi wspomagających sprzedaż i analizę followersów (Facebook, W Polsce budżety klientów nadal idą Pinterest) lub planują wprowadzić takie roz- w offline, podczas gdy konsument jest już wiązania w niedalekiej przyszłości (Google, dawno online. Zastanawiając się więc nad Instagram). Firmy oferujące rozwiązania dla tym, gdzie ulokować swoje produkty, marka sprzedaży, takie jak PayPal zaczynają ofe- modowa powinna większą uwagę poświę- rować możliwość sprzedaży bez posiada- cić właśnie social media magazynów mody nia własnego sklepu online. Ma to znacze- i temu, w jaki sposób stworzyć na nie anga- nie głównie przy prezentowaniu produktów żujące treści. Media internetowe są często na mobile, bo przypominam: ponad miliard tańsze niż te tradycyjne, a można wykorzy- osób dziennie korzysta z Facebooka przy stać je w bardziej kreatywny sposób. Prestiż pomocy smartfona. Co więcej, paździer- da się uzyskać w inny sposób, a poprzez nik 2016 był pierwszym miesiącem, kiedy mądrze zaplanowane media można po- więcej stron internetowych było odwiedzo- większyć sprzedaż i zaangażowanie kon- nych przez smartfony niż za pośrednictwem sumenta w procesie zakupowym. Smartfon desktopa (co w praktyce oznacza, że użyt- podpięty do internetu jest wskazywany czę- kownicy/konsumenci mocniej angażują się ściej niż sklepy stacjonarne jako miejsce po- w indywidualne strony i content w internecie szukiwania inspiracji zakupowych. Według przez smartfon, niż przez desktop). Ostatni, raportu „Polska Strojna”, jako miejsce do amerykański Czarny Piątek był też pierw- zakupów wskazywany jest przez 32 proc. szym dniem, kiedy przychody ze sprzedaży badanych konsumentów. A w Internecie nic mobile były wyższe niż te z tradycyjnego nie ginie, więc roztropnie ulokować w nim e-commerce. ciekawą kampanię mediową / PR-ową. Dla dobra wizerunku oraz budżetu marki. Siłą rzeczy, smartfony i media społecznościo- we przejmują też rolę tradycyjnej sprzedaży INFLUENCERZY MODY WIEDZĄ (zmieniając też funkcję sklepów offline), ale CORAZ WIĘCEJ O BIZNESIE i prasy. A nawet prasy online (kto powie- I TECHNOLOGIACH dział, że media trzeba planować na własnej Jeśli nie prasie online, to warto powierzyć stronie internetowej?). Skoro kolejne maga- część swojego wizerunku i sprzedaży influ- zyny mody na zachodzie zwijają swoje of- encerom. Kiedyś blogerzy / celebryci / sza- fline’owe podwoje, a zasięgi online rosną, to fiarze kojarzeni byli w branży tylko z tym, znaczy że konsumenci wolą czerpać swoją że ubierają się modnie i robią sobie dużo wiedzę na temat mody z Internetu. Coraz kolorowych zdjęć, które wrzucają na bloga. częściej z wideo. Widać to również na ryn- Dziś biznesowo nie można zakwestionować ku inwestycyjnym. Burda Media czy Conde tego, że ci najwięksi (albo raczej te najwięk- Nast inwestują w e-commerce i m-commerce, sze) celebryci internetowi, to twarze przed- szukając sposobu łączenia komunikatów wi- siębiorstw produkujących content na różne zualnych ze sprzedażą online i nowych spo- media w Internecie. Celebrytki internetowe sobów komunikacji. pełnią też inne role: modelek, piosenkarek, analizy

pisarek, aktorek. Jednocześnie aktorki, pisar- oraz telewizja w aplikacjach i w internecie. ki, piosenkarki i modelki stają się osobisto- Ich nieunikniona popularyzacja w przyszłym ściami internetowymi. Natomiast w oczach roku postawi przed branżą mody nowe wy- konsumentów to dalej „zwykłe” osoby dzie- zwania: w jaki sposób planować media i pla- lące się swoim, nie-tak-bardzo zwykłym ży- cement w nowej telewizji oraz jak tworzyć ciem z innymi. Będzie to istotne zwłaszcza angażujące komunikaty przy użyciu rzeczy- w czasach niepewności społeczno-politycz- wistości rozszerzonej, wirtualnej czy po pro- nej, jakiej spodziewamy się w 2017 roku. stu zmiksowanej.

Blogosfera jest też coraz bardziej świadoma Już dzisiaj na YouTube i Facebooku możemy roli mediów oraz nowych technologii w ży- podziwiać pokazy mody i ich kulisy w wi- ciu ich odbiorców. Chętnie z nich korzysta deo 360 (Hugo Boss, Dior czy River Island), i angażuje się w ich rozwijanie. Modelka, po sukcesie gry Pokemon Go, nikt nie może youtuberka Karlie Kloss postanowiła pójść na bagatelizować rozszerzonej rzeczywisto- studia aby rozwinąć się w dziedzinie infor- ści, a plany potentatów technologicznych matyki. Namawia młode dziewczyny do pro- w tych dziedzinach są bardzo ambitne. Każ- gramowania, oferując im stypendia. Interne- da z największych firm znanych z platform towa celebrytka o telewizyjnych korzeniach social media angażuje się w VR i AR. Face- – Kylie Jenner posiada (wspólnie z siostrą book produkuje Oculus. Google wprowadza Kendall) markę odzieżową, pisze książki, ma Cardboard, Daydream i pracuje z HTC nad własną linię kosmetyków a przede wszystkim software dla tej technologii. I co najważniej- aplikację na smartfona, w której udostępnia sze, według mnie, Snapchat kupuje Vergen- content i porady dla swoich followersów. Blo- ce Lab (2015) oraz Seene (2016), wspiera gerka Chiara Ferragni posiada własną markę tak zwane lensy (które są bardzo prostym butów, a jej blog The Blond Salad stał się por- przykładem AR) oraz wprowadza Spectac- talem modowo-lifestyle’owym mającym swoją les – swoje autorskie okulary do nagrywania regularną redakcję. 2016 rok był czasem, snapów, których przyszłość leży w mixed kiedy dużo się w tej dziedzinie influencersko- reality. biznesowej działo, a w 2017 trendy powinny dojść do naszego, lokalnego rynku. Dla branży mody to kolejne wyzwanie, w jaki sposób zutylizować te technologie, MEDIA WYCHODZĄCE DO WIRTUALNEJ aby opłaciło się to nie tylko wizerunkowo, I ROZSZERZONEJ RZECZYWISTOŚCI ale i sprzedażowo. Przyszłością są VR com- Poza ugruntowaniem mobile w branży mody merce oraz wirtualne przymierzalnie. Kto i profesjonalizacją influencerów, trzeba zwró- pierwszy, ten lepszy. cić uwagę na inne elementy ewolucji techno- logicznej, które wprowadzają do komuni- JAK ZMIANY Z 2016 WPŁYNĄ kacji wiele zmian. Ograniczę je do trzech: NA BRANŻĘ MODY W 2017 ROKU? augmented reality (rozszerzona rzeczywi- W przyszłym roku branża mody powinna stość), virtual reality (wirtualna rzeczywistość) przyzwyczaić się do tego, jak konsumenci analizy

używają smartfonów. Aby być blisko klien- tów, będzie musiała nauczyć się sprzedawać przez social media, zewnętrzne platformy i co ważne, nie będzie zmuszona już bu- dować własnych rozwiązań sklepowych. Przy tym, aby zachować lojalność swoich grup docelowych, to poza zniżkami, będzie angażować ich poprzez współpracę z me- diami, które umieją wykorzystywać mobile. Wydawnictwa mody czerpać będą z do- świadczeń grupy Vice. Rola redakcji będzie się zmieniać. Prasa mody upodobni się do agencji kreatywnej, nie będzie już tylko bier- nym wydawcą contentu. PR będzie musiał być jeszcze bardziej analityczny. Granica między planowaniem mediów, marketingiem a budowaniem wizerunku jeszcze mocniej się zatrze. KPI powinien wejść do słownika każdej osoby zajmującej się komunikacją marki. W czasach post-prawdy konsumenci będą mieli także wyższe wymagania co do realności marek mody oraz będą mieli po- trzebę większego angażowania ich w komunikaty. Nastała nowa era w życiu PR-owca branży mody i lepiej, aby był na nią gotowy (i uzbrojony w narzędzia analityczne na swoim smartfonie). 05 Subiektywny ranking Fashion PR Talks analizy – dziesięć osób, które zmienią polską modę

autor Aleksandra Zawadzka dziennikarka freelancerka analizy

PIOTR CHAMIER, CASTING DIRECTOR EWELINA GRALAK, STYLISTKA Piotra Chamiera śmiało można nazwać Ewelina w tym roku postawiła wszystko na obywatelem świata. Mieszka w Londynie, jedną kartę i zaczęła pracować freelancer- w Paryżu studiował projektowanie, szko- sko w pełnym wymiarze godzin. Opłaciło łę średnią skończył w Szczecinie i często się – podróżuje po całym świecie i właśnie podróżuje, bo z tym właśnie związana jest na Kubie, gdzie pracuje z fotografką jest jego praca. Chociaż w czasie studiów Sonią Szóstak jako z stylistka przy sesji dla współpracował z The Right Stuff, agencją jednej ze znanych marek. W swoim portfo- Kiry Bunse, dla której szukał modeli, za- lio ma kampanię dla Reeboka w Tokio, pra- raz po studiach zajął się projektowaniem cę dla marek takich jak Sandra Kpodonou, w Acne Studios jako asystent głównego pro- Misbhv, Local Heroes, a nawet asystowanie jektanta. Okazało się jednak, że to nie jest Katy England przy paryskim pokazie Given- do końca to, co czuje – wrócił więc do ro- chy. Współpracuje z Kasią Nosowską i pol- dzaju pracy, którą dorywczo wykonywał na skim wydaniem „Harper’s Bazaar”. studiach. Najpierw był Berlin i praca z Julią Lange, znaną casting director. Teraz Cha- Pierwsze doświadczenia modowe zdoby- mier sam jeździ po świecie, by dla projek- wała pracując nad swoim blogiem Eveli- tantów i fotografów wyszukiwać ciekawych ne Fashion Diary i jeżdżąc samotnie na twarzy. fashion weeki. Potem dostała się na staż w Elle i wkrótce magazyn przyjął ją na sta- Ma sokole oko i wyczucie oraz jest bezpo- łe. Najpierw opiekowała się tam stronami średni, co w tym zawodzie jest konieczne, shoppingowymi, potem już samodzielnie więc jako casting director radzi sobie świet- stylizowała - m.in. sesje z Kasią Struss czy nie. Jego praca polega głównie na spoty- Zuzą Bijoch. W pewnym momencie poczuła kaniu się z ludźmi. Najpierw rozmawia jednak, że nauczyła się tam już wszystkiego z fotografem, projektantem lub stylistą, który i postanowiła pójść dalej, by szukać nowych ma zamysł sesji i potrzebuje konkretnej oso- wyzwań i móc wciąż się rozwijać. To był by, jaka będzie do niej pasowała. Następ- świetny pomysł, bo jej stylizacje wyróżnia- nie Piotr szuka odpowiedniego modela lub ją się pomysłowością, odwagą i własną in- modelki, a że często musi to być zupełnie terpretacją współczesnych trendów, a ona świeża twarz – odwiedza konkretne miasta sama coraz częściej zaczyna być docenia- i miejsca, robiąc tak zwane street castingi. na za granicą. Nie brak jej charyzmy, ale Gdy robił zlecenie dla „Another”, pojechał też cierpliwości i pokory. W tym momencie na przykład do Mołdawii i na Ukrainę. nie tylko skupia się na karierze, ale też powoli tworzy zespół, z którym będzie mogła Piotr Chamier współpracował z „Dazed&- pracować nad dalszymi projektami. Confused”, „Vogue Italia”, „Interview”, „Another Magazine”, „Marfa Journal” czy „Document Journal”, a jego portfolio można znaleźć na models.com. analizy

ŁUKASZ WIERZBOWSKI, FOTOGRAF MARTYNA SOWIK, PROJEKTANTKA Łukasz Wierzbowski popularność w interne- Martyna Sowik debiutowała jeszcze jako cie zdobył kilka lat temu na portalu Flickr, studentka w duecie sowik matyga i kilka lat gdzie wrzucał analogowe zdjęcia koleża- temu na łódzkim Fashion Weeku wraz z Milą nek ubranych w rzeczy z secondhandów Matygą zostały wyróżnione przez magazyn lub z szafy jego matki. To, co najbardziej Elle jako „Odkrycie Elle”. Po świetnej kolek- rzucało się w oczy, to charakterystyczny styl cji „2026” i tworzeniu inteligentnej mody, fotografa – inspirowany pracami Wolfganga marka w październiku 2015 zakończyła Tillmansa czy Guya Bourdina. Jak sam pod- swoją działalność, a każda z projektantek kreślił w rozmowie z Lamode.info, zdjęcia, poszła w swoją stronę. Jesienią tego roku które robi, najczęściej wyrażają fascynację Sowik zaczęła działać już pod własnym na- przestrzenią i chodzi w nich o zatracenie się zwiskiem. Stworzyła kolekcję „United States w sytuacji. I rzeczywiście – Wierzbowski nie of Polska”, której premiera miała miejsce na skupia się na wyglądzie modelek, a momen- gali dyplomowej łódzkiej ASP i została lau- cie, kompozycji, układzie faktur i kolorów. reatką głównej nagrody rektora uczelni. Nic Uchwycony moment jest nieoczywisty i nie- dziwnego – to moda, która nie jest łatwa co filmowy, a zdjęcie oparte jest na nastro- i zmusza do myślenia. ju lub jakimś szczególe. Być może właśnie fakt, że Łukasz Wierzbowski ma naturalną Projektantka poszła w jeszcze bardziej offo- wrażliwość i skończył zupełnie inne studia wym kierunku i skupiła się na streetwearze. niż artystyczne, sprawia, że jego zdjęcia są W rozmowie z magazynem i-D, wyjaśniła, że tak świeże. Wytycza on ścieżkę dla ciekaw- nowa kolekcja to połączenie globalizmu z lo- szego podejścia do fotografii mody niż tyl- kalnością. Bada w niej relacje międzyludzkie ko podobne do siebie i zachowawcze sesje – inspirując się m.in. logo marki Kappa czy zdjęciowe. performensami o relacjach Mariny Abramo- vić i Ulaya. Tak powstały podwójne elemen- Fotograf w swoim modowym dorobki ma ty garderoby: płaszcz, bluza czy golf, które między innymi kampanie dla Urban Outfitters mają do siebie zbliżyć ludzi. Pojawiła się i Pull & Bear, czy edytoriale dla polskich ma- tutaj też oversize’owa skórzana kurtka, z wy- rek autorskich, takich jak twentyonefingers tłoczonym na plecach napisem: „Bóg, Honor, czy Berenika Czarnota. Jego zdjęcia poka- Ojczyzna”, jako komentarz do postrzegania zywano na polskich i zagranicznych wysta- tożsamości narodowej. Dla Martyny Sowik wach, m.in. w USA i w Niemczech, można ważny jest dla niej sposób myślenia o mo- było je zobaczyć w wielu zinach i maga- dzie – budowanie napięcia. Dlatego kroje są zynach, m.in. w „Nylon Korea”, „Frankie”, nietypowe, a ona konsekwentnie interpretuje „Marie Claire”, „Big Issue”, w polskich „K współczesne problemy kulturowe i społeczne. MAG”, „Zwykłe Życie”. Pisali o nim m.in. „i- D”, „Dazed & Confused”, „Juxtapoz”, włoski Projektantka obecnie mieszka w Berlinie „Vogue”. Wydał dwie książki z fotografiami. i o przyszłości swojej pracy myśli międzyna- rodowo. Ciągle chce się rozwijać, więc planuje też staż w międzynarodowej firmie. analizy

OLA BĄKOWSKA, PROJEKTANTKA niczne edytoriale lub ubierała do sesji mniej- Ola Bąkowska propaguje ideę zrównowa- szych polskich magazynów oraz asystowała żonego i odpowiedzialnego projektowania. stylistom „Glamour”, Magdzie Jagnickiej Zainteresowała się nią podczas studiów i Michałowi Kusiowi. W końcu jednak wy- w Helsinkach i to właśnie jej poświęciła chodzi z cienia swoich mentorów i po „L’Offi- nie tylko swoją pracę dyplomową, ale też ciel” można przewidzieć, że sumienna praca markę d’éco by Ola Bąkowska. Skoro moda w połączeniu z talentem zaowocują jeszcze zagraża planecie i zanieczyszcza świat, wieloma nietypowymi okładkami, które wnio- ona postanowiła zacząć z tym walczyć. są nową jakość. Z recyclingu butelek PET wyprodukowała tka- ninę poliestrową. Jest organizatorką debat o Droździuk ma na swoim koncie sesje m.in. odpowiedzialności w modzie – między inny- dla „L’Officiel” Kazakhstan, Ukraine i Sin- mi na DOCS against GRAVITY, Creative Mik- gapore, „Cosmopolitan” Kazakhstan, „Elle” ser, Eco Made czy Cracow Fashion Week, Indonesia, „Schön! Magazine”. a także targów polskich marek etycznych. Samo projektowanie i debaty jej jednak nie JUSTYNA BUGAJCZYK, SCENOGRAFKA wystarczały. W tym roku założyła bloga Justyna Bugajczyk w swoim projekcie Ukwiał o etycznej modzie. Pisze na nim o środowi- zajmuje się tworzeniem scenografii do sesji sku naturalnym i zrównoważonej produkcji zdjęciowych. Momentami jej prace przypo- ubrań, umieszcza autorskie wywiady z pro- minają kadry z filmów, a kiedy indziej za- jektantami, którzy myślą w podobny sposób. haczają o abstrakcyjność. Prezentuje ona Popiera ideę wzajemnego wsparcia. nowe pokolenie scenografów mody, które ani trochę nie chce być zachowawcze. Bu- Jest absolwentką Wydziału Tkaniny i Ubio- gajczyk bawi się formami, nie boi fantazji ru łódzkiej ASP, brała udział w warsztatach i lubi nieoczywistości. Być może swój styl Art & Fashion Festival. Niedawno przepro- wykształciła dzięki studiom fotograficznym wadziła się do Londynu, gdzie rozpoczęła na Łódzkiej Filmówce. naukę na Central Saint Martins. Ubrania Bą- kowskiej są tworzone w Polsce tylko z tkanin Pracowała przy sesji dla „Label Magazine” organicznych i z recyclingu. czy „The Dapifer”. Współpracowała z Klau- dią Markiewicz i Nanko. Jest autorką wysta- EWELINA DROŹDZIUK, STYLISTKA wy i książki „Helotyzm”. Ewelina zaczynała jako blogerka, ale od kilku lat poświęca się głównie stylizacji. Jedną MAGDA BUTRYM, PROJEKTANTKA z jej ostatnich prac jest okładka pierwszego Najpierw własna marka Portofino, potem numeru polskiego wydania magazynu „L’Of- przez trzy lata praca z Joanną Przetakiewicz ficiel”. Bohaterka zdjęcia, chociaż jest nią w La Manii. W końcu parę lat temu Magda Agata Buzek, odwrócona jest tyłem, dzięki Butrym zaczęła projektować pod własnym uwaga nie skupia się na jej twarzy, a na nazwiskiem. Ma niesamowity zmysł este- ubiorze i kompozycji. Fotografia jest czarno tyczny, a tkaniny sprowadza z Włoch i sta- -biała i bardzo artystyczna, przypomina prę- wia na prace ręczną polskich rzemieślników, dzej plakat niż okładkę magazynu o modzie. w efekcie czego pierwsza kolekcja na jesień Dotychczas stylistka tworzyła głównie zagra- -zimę 2014 została prawie wyprzedana za- analizy

raz po premierze. Butrym nie miała jeszcze wtedy ani sklepu stacjonarnego, ani interne- towego. Szybko jednak jej kariera nabrała tempa, a ubrania projektantki nosiły z dumą by zachęcić do siebie odbiorców – czasami nie tylko Anja Rubik, ale też między innymi wystarczą dwa zdania we wpisie. Jeśli zda- Kim Kardashian, Ellie Goulding, Alessandra rzają się reklamy, to są to tylko marki, która Ambrosio i Elizabeth Olsen. Pisały o niej takie Matuszczyk osobiście lubi i ceni. To zupełnie tytuły, jak „WWD” i „New York Times”, a jej nowa jakość w polskiej blogosferze. metka stała się wizytówką polskiej mody za granicą. Magda Butrym w swojej pracy ma Wystąpiła w sesji w czerwcowym numerze jasno wytyczony cel i jest konsekwentna – wie magazynu „K MAG” #WeAreKinky #Po- co i jak chce robić, skupia się tylko na bizne- pIssue, gdzie udzieliła też wywiadu. Jest sie za granicą i pokazuje w multibrandach. absolwentką filozofii i łamie stereotyp, że O ogromnym sukcesie świadczy fakt, że od atrakcyjna kobieta jest powierzchowna, niedawna jej ubrania można kupić już nie a inteligentni ludzie powinni wstydzić się tylko między innymi na Moda Operandi i swojej seksualności. Bergdorf Goodman, ale też na najbardziej prestiżowej platformie sprzedażowej, czyli JAKUB WRÓBEL, Net-a-Porter.com. Jest drugą polską projek- KONSULTANT MARKETINGOWY tantką, której się to udało. Ma 25 lat, cztery razy tyle sneakersów i o sportowych butach wie chyba wszyst- Ubrania Magdy Butrym są kobiece i ele- ko. Jakub Wróbel z kulturą miejską zwią- ganckie, ale mają lekko zadziorny charak- zany jest zawodowo ponad cztery lata, ter. Wszystko w kolekcji jest zaplanowane a obecnie pracuje jako partner zarządzający i dopracowane – od doboru tkanin i sposobu w agencji kreatywnej Na_ty. Na_ty two- szycia, po sesje wizerunkowe. rzy komunikację marketingową, brandingi, kreacje graficzne i usługi dla e-commerce, LAURA MATUSZCZYK, głównie dotyczących streetwearu. Pod swoją HORKRUKS, BLOGERKA opieką ma m.in. City Sport, 7store, Veteran Nie ma drugiej takiej blogerki, która tak kon- Shop&Gallery i sklep Street Supply. Jakub sekwentnie trzymałaby się swojej stylistyki. Wróbel samodzielnie współpracował też Matuszczyk odstaje od blogosfery i ma do zarówno małymi niezależnymi markami, jak niej duży dystans, nie epatuje reklamami, i z globalnymi korporacjami. nie pojawia się na ściankach, jest oddana obranej estetyce i nic się nie zmienia, mimo Współorganizował Warsaw Sneaker Mar- coraz większej popularności. Autentyczność ket, czyli największe targi dla kolekcjonerów to pierwsze określenie, jakie przychodzi do butów w Polsce. Dla Shoplo stworzył ideę głowy po dokładnej analizie bloga Hor- targów 2.0 – czyli marketplace’ów dla tar- kruks. Jego autorka stworzyła produkt ide- gów modowych, które zrealizowano m.in. alny – zarówno stylizacje, jak i zdjęcia są z WSM i Slow Fashion. W planach ma wy- proste i dopracowane, ona sama nosi tylko danie książki o historii streetwearu w Polsce to, co jest najlepszej jakości i odpowiada i projekt wideo na temat sneakersów. Chce jej samej. Nie potrzebuje pisać elaboratów, doprowadzić do zmiany spojrzenia w du- żych markach z ilościowego na jakościowe. JAKIE USŁUGI MAJĄ POTENCJAŁ ROZWOJU W POLSCE?

Widzę duży potencjał w mobile i aplikacjach. „ Moda jest smart. Przez klientów branży mody smartfon wskazywany jest częściej niż sklepy stacjonarne jako miejsce, gdzie pozyskujemy info na temat produktów i podejmujemy decyzje zakupowe.

CELESTYNA LENDO-ZACHARIASZ, MENEDŻER KATEGORII MODA W ALLEGRO

Zdecydowanie te, które są nastawione „ na zindywidualizowanie produktów. Szycie na miarę, personalizacja rzeczy czy krótkie serie i limitowanie kolekcje. Cały czas wzrasta również zainteresowa- nie produktami luksusowymi. Nawet jeśli nie wszystkie z nich dostępne są w Polsce, to nie można zapomnieć, że wielu ich odbiorców podróżuje, a niedostępność na rynku polskim może stanowić dla nich dodatkową zachętę.

WOJTEK BEDNARZ, PROJEKTANT MARKI VISTULA O FASHION PR TALKS

Fashion PR Talks to pierwsza w Polsce szkoła biznesu mody. Założona w 2015 r. w Warszawie wspiera kreat y wność i przed - siębiorczość w sektorze mody w tej części Europy.

Co roku Fashion PR Talks to ponad 30 multidyscyplinarnych kursów dla branży mody, autorskie podręczniki oraz forum biznesu mody Fashion Talks. W Fashion PR Talks uczą aktywni zawodowo profesjonaliści, mający w portfolio takie marki jak Dior, Swarovski, Agent Provocateur czy ELLE. Eksperci, którzy z zaangażowaniem dzielą się swoją praktyczną wiedzą.

Ale Fashion PR Talks to nie tylko szkoła. To społeczność wy- kształconych, zainteresowanych i interesujących osobowości, które oprócz wysokiej jakości nauczania szukają realnych moż- liwości rozwoju. Dlatego też Fashion PR Talks wspiera networ- king, pośredniczy między uczestnikami szkoleń a pracodaw- cami oraz angażuje się w wydarzenia edukujące branżowe talenty.

W perspektywie długofalowej, misją Fashion PR Talks jest profesjonalizacja branży mody, a co za tym idzie umocnienie lokalnego wzornictwa na globalnej mapie mody. Im silniejsze są nasze marki zagranicą, tym bardziej konkurencyjny może być rodzimy rynek.

Fashion PR Talks. Creating opportunities.