COMMISSARIAAT-GENERAAL VOOR DE VLUCHTELINGEN EN DE STAATLOZEN

COI Focus

IRAK Veiligheidssituatie Zuid-Irak

28 februari 2018 (update) Cedoca Oorspronkelijke taal: Nederlands

DISCLAIMER:

Dit COI-product is geschreven door de documentatie- en researchdienst This COI-product has been written by Cedoca, the Documentation and Cedoca van het CGVS en geeft informatie voor de behandeling van Research Department of the CGRS, and it provides information for the individuele asielaanvragen. Het document bevat geen beleidsrichtlijnen of processing of individual asylum applications. The document does not contain opinies en oordeelt niet over de waarde van de asielaanvraag. Het volgt de policy guidelines or opinions and does not pass judgment on the merits of richtlijnen van de Europese Unie voor de behandeling van informatie over the asylum application. It follows the Common EU Guidelines for processing herkomstlanden van april 2008 en is opgesteld conform de van kracht zijnde country of origin information (April 2008) and is written in accordance with wettelijke bepalingen. the statutory legal provisions. De auteur heeft de tekst gebaseerd op een zo ruim mogelijk aanbod aan The author has based the text on a wide range of public information selected zorgvuldig geselecteerde publieke informatie en heeft de bronnen aan elkaar with care and with a permanent concern for crosschecking sources. Even getoetst. Het document probeert alle relevante aspecten van het onderwerp though the document tries to cover all the relevant aspects of the subject, the te behandelen, maar is niet noodzakelijk exhaustief. Als bepaalde text is not necessarily exhaustive. If certain events, people or organisations gebeurtenissen, personen of organisaties niet vernoemd worden, betekent are not mentioned, this does not mean that they did not exist. dit niet dat ze niet bestaan hebben. All the sources used are briefly mentioned in a footnote and described in Alle gebruikte bronnen staan kort vermeld in een voetnoot en uitgebreid detail in a bibliography at the end of the document. Sources which have beschreven in een bibliografie achteraan het document. Bronnen die been consulted but which were not used are listed as consulted sources. In geconsulteerd maar niet gebruikt werden, staan in een lijst van exceptional cases, sources are not mentioned by name. When specific geraadpleegde bronnen. In uitzonderlijke gevallen worden bronnen niet bij information from this document is used, the user is asked to quote the naam genoemd. Wie specifieke informatie uit dit document gebruikt, moet de source mentioned in the bibliography. bronverwijzing uit de bibliografie vermelden. This document can only be published or distributed with the written consent Publicatie of verspreiding van dit document is alleen mogelijk na schriftelijke of the Office of the Commissioner General for Refugees and Stateless toestemming van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Persons. Staatlozen.

WTC II, Koning Albert II-laan 26 A, 1000 BRUSSEL T 02 205 51 11 F 02 205 51 24 [email protected] www.cgvs.be

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Inhoudstafel

Lijst van afkortingen ...... 3 Inleiding ...... 4 1. Korte geschiedenis ...... 6 2. Huidige toestand van het conflict ...... 9 3. Typologie van het geweld ...... 14 4. Doelwitten van het geweld ...... 15 5. Geografische verdeling ...... 16 5.1. Babil ...... 16 5.2. Basra ...... 20 5.3. Karbala ...... 24 5.4. Najaf ...... 26 5.5. Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna ...... 28 6. Verplaatsingen van de bevolking ...... 30 Samenvatting ...... 32 Bijlagen ...... 33 Kaart van Irak met provincies ...... 33 Bibliografie ...... 34

Pagina 2 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Lijst van afkortingen

AFP Agence France-Presse

AIVD Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

AP Associated Press

BBC British Broadcasting Corporation

CRS Congressional Research Service

CSIS Center for Strategic and International Studies

HRW Human Rights Watch

IBC Body Count

IED Improvised Explosive Device

IHS Information Handling Services

IOM International Organization for Migration

IRIN Integrated Regional Information Network

ISIS Islamitische Staat van Irak en Syrië

ISW Institute for the Study of War

JRTN Jaysh Rijal al-Tariqa al-Naqshbandiya

NYT New York Times

OHCHR Office of the High Commissioner for Human Rights

OSAC Overseas Security Advisory Council (Department of State – Bureau of Diplomatic Security)

PMU Popular Mobilization Units

RFE/RL Radio Free Europe/Radio Liberty

SIGIR The Office of the Special Inspector General for Iraq Reconstruction

SVBIED Suicide Vehicle-Borne Improvised Explosive Device

TRAC Terrorism Research & Analysis Consortium

UNAMI United Nations Assistance Mission for Iraq

UNHCR United Nations High Commissioner for Refugees

VBIED Vehicle-Borne Improvised Explosive Device

Pagina 3 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Inleiding

Deze COI Focus maakt een stand van zaken op van de veiligheidssituatie in het zuiden van Irak. Het onderzoek richt zich in het bijzonder op de periode van juni 2017 tot februari 2018, en werd uitgevoerd in februari 2018.

Deze analyse beoogt een globaal beeld van het geweld dat in de zuidelijke provincies Babil, Basra, Karbala, Najaf, Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna voorkomt.

Dit document is een update van de COI Focus Irak – Veiligheidssituatie Zuid- Irak van 18 juli 2017.

Na een korte geschiedenis van het conflict en de huidige toestand wordt ingegaan op de typologie van het geweld, de doelwitten, de geografische verdeling en de verplaatsingen van de bevolking ten gevolge van het conflict.

Het rapport bevat geen exhaustief overzicht van de veiligheidsincidenten die zich voordoen. De vermelde incidenten dienen voornamelijk om de algemene trend in de zuidelijke provincies te verduidelijken. De geografische verdeling van het geweld wordt voor de provincies Babil, Basra, Karbala en Najaf in aparte hoofdstukken behandeld, terwijl de provincies Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna samen in één hoofdstuk aan bod komen.

Cedoca volgt de veiligheidssituatie in deze provincies voortdurend op. Toekomstige ontwikkelingen en incidenten die kaderen binnen het beschreven geweldpatroon worden bij een volgende actualisatie van dit rapport opgenomen. In het geval van fundamentele wijzigingen in het patroon van geweld wordt deze COI Focus versneld geactualiseerd.

In dit document maakt Cedoca voor plaats- en persoonsnamen, namen van gewapende groepen en politieke partijen gebruik van de meest courante schrijfwijze uit de Engelstalige bronnen die geraadpleegd werden voor deze COI Focus. Als de gangbare transliteratie in de Nederlandstalige pers hiervan afwijkt, volgt Cedoca deze transliteratie.

Voor de Islamitische Staat in Irak, de tak van al-Qaïda in Irak (AQ-I) die uitbreiding heeft gezocht in de bredere regio (Levant) en sinds april 2013 als ISIS (Islamitische Staat van Irak en Syrië) door het leven gaat1, wordt in dit document de afkorting ISIS gebruikt. In 2014 brak ISIS met al-Qaïda. Sinds 29 juni 2014 noemt de terreurbeweging zichzelf Islamitische Staat (IS).2 Een andere vooral door Arabische bronnen veel gebruikte benaming is « Daesh », het acroniem voor de Arabische benaming van ISIS: « al-dowla al-islaamiyya fii-il-i’raaq wa-ash-shaam ».3

Voor dit document werd hoofdzakelijk gebruik gemaakt van publieke bronnen, met uitzondering van een in de bibliografie genoemde contactpersoon: het gaat om een hooggeplaatste medewerker van een internationale organisatie met jarenlange ervaring inzake mensenrechten in het Midden-Oosten in het algemeen, en in Irak in het bijzonder. Dit contact wordt op eigen verzoek niet bij naam vernoemd, omdat naast de medewerkers van de organisatie ook hun informanten moeten worden beschermd tegen mogelijke represailles die van verschillende actoren in het conflict kunnen uitgaan. In het verleden werden internationale organisaties in Bagdad al doelwit van aanslagen.4

Voor iedere update wordt getracht de meest actuele bronnen te gebruiken, dit kunnen echter ook artikels of rapporten zijn met een publicatiedatum die ruim voor het tijdstip van publicatie van het onderhavige document ligt. De voorgeschiedenis, het schetsen van een ruimere context van het

1 AIVD, 06/2014, url 2 The Independent, 30/06/2014, url 3 Free Word, 19/02/2015, url 4 BBC News, 18/08/2013, url

Pagina 4 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

conflict, en talrijke objectieve feiten hoeven of kunnen niet telkens met een nieuwere bron worden onderbouwd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de bronnen genoemd in de voetnoten van deze inleiding.

Pagina 5 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

1. Korte geschiedenis

Gedurende de jaren die volgden op de invasie door de coalitietroepen in Irak op 19 maart 2003 verslechterde de veiligheidssituatie in het land dramatisch. Het ontbreken van een werkbaar plan voor de reconstructie van het land en het verwoestende optreden van al-Qaïda in Iraq (AQ-I) en diverse sjiitische milities veroorzaakten een sektarisch conflict dat in de periode 2006-2007 als een burgeroorlog aangeduid werd.5 Een verhoging van de Amerikaanse troepenmacht, actieve samenwerking met soennitische stammen in de strijd tegen al-Qaïda in Iraq en doortastend optreden tegen de sjiitische milities leidden vanaf 2008 tot een significante daling van het geweld. Tegelijk leidde het uitblijven van een inclusie van de soennitische gemeenschap ertoe dat de sektarische tegenstellingen bestendigd werden. Vooral in de Centraal-Iraakse provincies hield volgens het Hoog Commissariaat van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen (United Nations High Commissioner for Refugees, UNHCR) in de periode 2009-2012 een low-level conflict6 aan dat getypeerd werd door politiek gemotiveerde moorden en sporadische terreuraanslagen.

Eind december 2013 brak het Iraakse leger een protestkamp in Ramadi op en arresteerde de oppositiepoliticus Ahmed al-Alwani. Om een escalatie van de hierop volgende protesten te voorkomen trok het Iraakse leger zich uit de voornaamste steden in de provincie Anbar terug. Het ontstane machtsvacuüm verschafte ISIS de gelegenheid om de steden Falluja en Ramadi gedeeltelijk in te nemen. Terwijl ISIS zijn stellingen in Ramadi relatief snel verliet bleef Falluja in handen van ISIS en lokale tribale milities.7

Na een offensief van vijf dagen slaagden militanten van ISIS, bijgestaan door aanhangers van Jaysh Rijal al-Tariqa al-Naqshbandiya (JRTN)8, er op 10 juni 2014 in om het Iraakse leger en de veiligheidsdiensten uit de stad te verdrijven.9 Gedurende de hierop volgende weken werd het offensief verdergezet in de provincies Ninewa, Salaheddin, Diyala, Anbar en Kirkuk.10 Ook in de provincies Bagdad en Babil werden gevechten gerapporteerd.11 De opeenvolgende nederlagen die het Iraakse leger boekte, zorgden ervoor dat de sjiitische milities in Bagdad en in het Iraakse zuiden opnieuw gemobiliseerd werden en ten strijde trokken om de opmars van ISIS te stuiten.12 Daarnaast werd het Iraakse leger bijgestaan door Amerikaanse adviseurs13 en door Iraanse militairen.14 Deze escalatie van geweld in de Centraal-Iraakse provincies veroorzaakte een vluchtelingenstroom die het aantal ontheemden (Engels: Internally Displaced Persons, IDP’s) in Irak op korte tijd deed oplopen tot twee miljoen.15

De afkondiging van een Islamitische Staat, in de vorm van een kalifaat onder leiding van voorman Abu Bakr al-Baghdadi16, wees uit dat ISIS permanente controle over het veroverde grondgebied beoogt. Gedurende de tweede helft van 2014 betoonde ISIS zich sterk genoeg om het veroverde territorium in de provincies Ninewa, Salaheddin, Diyala, Anbar en Kirkuk grotendeels onder controle

5 NYT, 03/12/2006, url; ICG, 07/02/2008, url 6 UNHCR, 31/05/2012, url 7 CSIS, 30/05/2014, url 8 Jaysh Rijal al-Tariqa al-Naqshbandiya (JRTN) werd in 2006 opgericht als respons op de executie van Saddam Hoessein. Het betrof een door de soefi-leer geïnspireerde, militante organisatie die onder meer uit ex-Baathisten bestond en die zich uitdrukkelijk keerde tegen de dominantie van de sjiitische meerderheid in Irak. De leider van de organisatie was Izzat Ibrahim al-Douri, een voormalig topmilitair en vicepresident onder het Saddam-regime. 9 NYT, 10/06/2014, url 10 NYT, 11/06/2014, url 11 The Guardian, 12/06/2014, url 12 CRS, 12/11/2014, url 13 BBC News, 20/06/2014, url 14 The Jamestown Foundation, 10/07/2014, url; BBC News, 17/06/2014, url 15 UNHCR, 30/12/2014, url 16 BBC News, 30/06/2014, url

Pagina 6 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

te houden. Mede door de steun van sjiitische milities en buitenlandse militaire hulp behield het Iraakse leger de controle over de hoofdstad Bagdad en het Iraakse zuiden.17

Vanwege de escalatie van geweld door het offensief van ISIS en de daaropvolgende gevechten tussen ISIS tegen het Iraakse leger en de sjiitische milities in de provincies Ninewa, Anbar, Kirkuk, Salaheddin en Diyala duidt de United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI) de conflictsituatie in Irak sedert juli 2014 aan als een intern gewapend conflict.18

Op 8 september 2014 keurde het Iraakse parlement een nieuwe regering onder leiding van Haider al-Abadi, behorend tot de sjiitische partij Dawa, goed. Aldus kwam een einde aan de regeerperiode van partijgenoot Nouri al-Maliki die sedert 2006 eerste minister was.19 Herhaaldelijk heeft eerste minister Haider al-Abadi te kennen gegeven dat hij een beleid nastreeft waarbij de belangen van de soennitische minderheid in Irak beter behartigd worden.20

In 2015 ontwikkelde het conflict zich tot een tweefrontenoorlog: ten noorden en ten noordoosten van de hoofdstad werd ISIS teruggedrongen door de strijdkrachten van het Iraakse leger in samenwerking met de koerdische peshmerga en de sjiitische milities, maar langs de Eufraat slaagde ISIS erin om zijn posities te handhaven of zelfs te verbeteren.21

Vanaf de tweede helft van 2015 kwam ISIS meer en meer onder druk te staan in verschillende regio’s in Irak, met als hoogtepunt de herovering van Ramadi op ISIS einde december 2015. De veroveringen van grondgebied op ISIS gingen gepaard met zware gevechten, en de veroverde steden liepen zware schade op.22

In de loop van 2016 werd ISIS verder teruggedrongen. De steden Ramadi en Falluja werden terug veroverd door het Iraakse leger en de burgermilities, de zogenoemde Hashd al-Sha'bi (Popular Mobilization Units, PMU). Zowel in de vallei van de Eufraat als in die van de Tigris rukten de regeringstroepen op en namen grote stukken van het gebied onder controle van ISIS terug in. Einde 2016 waren de dichtstbijzijnde gebieden onder controle van ISIS meer dan 200 km van Bagdad verwijderd, een jaar eerder stond ISIS in Falluja nog op 60 km van de hoofdstad.23

Na de herovering van de bovengenoemde steden en de daartussen liggende gebieden begon op 17 oktober 2016 het grote offensief voor de herovering van Mosul. De ISF, de PMU en de peshmerga rukten vanuit verschillende richtingen naar het grootste bolwerk van ISIS in Irak op, en zijn met luchtsteun van de internationale coalitie erin geslaagd om de stad volledig in te sluiten.24 De slag om Mosul duurde uiteindelijk tot juli 2017, toen de volledige herovering van Mosul afgekondigd werd, en het grootste gedeelte van de regio errond was heroverd op ISIS.25 Er zijn echter honderdduizenden burgers op de vlucht geslagen. Deze ontheemden worden in de regio opgevangen, en geraken slechts uitzonderlijk tot in Bagdad.26

De Iraakse eerste minister Haider al-Abadi kondigt op 31 augustus 2017 aan dat de stad Tal Afar op ISIS heroverd is.27 Op 5 oktober 2017 volgt de bevrijding van Hawija.28 De bevrijding van Rawa, de

17 ISW, 07/01/2015, url 18 OHCHR – UNAMI Human Rights Office, 18/07/2014, url 19 NYT, 08/09/2013, url 20 NYT, 15/12/2014, url 21 The Telegraph, 18/04/2015, url 22 The Daily Beast, 12/01/2016, url; Musings on Iraq, 11/02/2016, url; UNAMI, 20/12/2016, url 23 ISW, 08/12/2016, url 24 ISW, 05/12/2016, url 25 Huffington Post, 10/07/2017, url 26 IOM Iraq, 15/06/2017, url 27 NYT, 31/08/2017, url 28 Reuters via The Guardian, 05/10/2017, url

Pagina 7 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

laatste stad van enige omvang die door ISIS gecontroleerd wordt, volgt op 17 november 2017.29 De Iraakse eerste minister Haider al-Abadi kondigt op 9 december 2017 de definitieve overwinning op ISIS af.30 De Israëlische nieuwssite Al-Monitor rapporteert dat Islamic State onder meer in het grensgebied met Syrië en in de woestijnen van de provincie Anbar nog steeds over (ondergrondse) uitvalsbases beschikt.31 Ondanks het verlies van territorium is ISIS nog steeds in staat tot het plegen van terreurgeweld op Iraaks grondgebied.32 Ook in het Iraakse zuiden vinden eind 2017 een beperkt aantal aanslagen door ISIS plaats.33

In Zuid-Irak vonden geen rechtstreekse gevechten tussen het Iraakse leger, de milities en Popular Mobilization Units (PMU) enerzijds, en ISIS anderzijds plaats, op enkele beperkte acties in Noord-Babil na.34

Popular Mobilization Units (PMU) of Hashd al-Sha’bi is de benaming van de koepel van een veertigtal vooral sjiitische paramilitaire organisaties. Deze koepel werd in 2014 opgericht door de Iraakse regering met het doel de paramilitaire strijdkrachten te organiseren in de strijd tegen ISIS. Door de massaal opgevolgde oproep van grootayatollah Ali al-Sistani in juni 2014 om de wapens op te nemen tegen ISIS ontstonden nieuwe eenheden, die naar de wet onder het commando van het leger staan, maar in de praktijk vaak onder de leiding van één van de grote sjiitische milities. 35

29 Reuters, 17/11/2017, url 30 Reuters, 09/12/2017, url 31 Al-Monitor, 23/01/2018, url 32 NYT, 17/01/2018, url; Al-Monitor, 04/01/2018, url 33 The Independent, 09/06/2017, url; The Washington Post, 14/09/2017, url 34 ISW, s.d., url 35 Carnegie Middle East Center (Mansour R.), 16/11/2015, url; Global Security, s.d., url; TRAC, s.d., url

Pagina 8 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

2. Huidige toestand van het conflict

Het volledige gebied waarvan sprake in dit document (de zuidelijke provincies, met inbegrip van Babil) bevindt zich onder controle van de Iraakse autoriteiten, en op 28 februari 2018 werd geen enkele stad of nederzetting in dit gebied door ISIS gecontroleerd (zie onderstaande kaart van het Institute for the Study of War):

Iraq Control of Terrain Map: June 16, 201736

36 ISW, 16/06/2017, url

Pagina 9 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

De volgende kaart geeft weer hoeveel grondgebied ISIS verloor in de periode januari 2015-januari 2018.

How much territory IS has lost since January 201537

Van 1 januari 2017 tot 28 februari 2018 2018 vinden enkele grotere terreuraanslagen plaats in Zuid-Irak.38 Het gaat om volgende incidenten:

- Op 1 januari 2017 vallen gewapende en met zelfmoordvesten en een SVBIED (Suicide Vehicle-Borne Improvised Explosive Device) voorziene ISIS-strijders een controlepost in het Qadisiya subdistrict zuidelijk van de stad Najaf aan. Er vallen elf doden en zestien gewonden.39 - Op 19 mei worden twee SVBIED tot ontploffing gebracht aan een controlepost op een autoweg in de buurt van olievelden in de provincie Basra, en in een buitenwijk van Basra. 11 mensen sterven, en 30 raken gewond.40 - 10 juni 2017: een vrouwelijke zelfmoordterrorist blaast zichzelf op een drukke markt in Musayab (Babil). Er vallen 31 doden en 35 gewonden.41 - 14 september 2017: bij een gecoördineerde aanslag op een restaurant en een nabijgelegen controlepost in Nasiriyah vallen meer dan tachtig doden en meer dan negentig gewonden. De slachtoffers, hoofdzakelijk sjiitische pelgrims, komen om wanneer gewapende mannen

37 BBC News, 28/03/2018, url 38 Musings on Iraq, 06/10/2015, url; ISW, 05/10/2015, url 39 Iraqi News, 01/01/2017, url 40 Shafaaq, 19/05/2017, url; Shafaaq, 20/05/2017, url 41 PUK Media, 10/06/2017, url

Pagina 10 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

het vuur openen in een restaurant. Korte tijd later wordt een nabijgelegen controlepost van de politie het doelwit van een zelfmoordaanslag met een bomauto.42

Dit is een afname in vergelijking met 2016, toen over het hele jaar gerekend elf zware aanslagen plaatsvonden in Zuid-Irak.43

De inname van Jurf al-Sakhar in Noord-Babil door de ISF, sjiitische milities en PMU in oktober 201444 heeft ISIS beroofd van een belangrijke basis voor het voorbereiden van aanslagen in Bagdad, maar ook in het zuiden. Volgens de blog Musings on Iraq45 heeft deze overwinning van de overheid op ISIS een positief effect gehad op de veiligheidssituatie in zuidelijk Irak, het aantal aanslagen is daardoor afgenomen.46

Volgens het tijdschrift The Economist en de Iraakse internetkrant Niqash is de economische situatie in Zuid-Irak problematisch. Er heerst hoge werkloosheid en de olie-industrie rekruteert meer in het buitenland dan onder de lokale bevolking.47 De verouderde infrastructuur, de drooglegging van de moerassen onder het regime van Saddam Hoessein en het beperkte aandeel van de regio in de olie-inkomsten hebben voor grote ontevredenheid onder de bevolking gezorgd. In 2015 komt het in alle steden in het zuiden regelmatig tot betogingen tegen de corruptie bij de overheid, voor een betere infrastructuur en tegen de werkloosheid. Meestal verlopen deze betogingen vreedzaam, maar het is ook tot schermutselingen met de ordediensten gekomen, met gewonden en zelfs doden tot gevolg. Bij protesten tegen het rekruteringsbeleid in de olie-industrie kwam het ook tot blokkades van olie-installaties, deze werden door de ordediensten met geweld opgeheven.48

Vanaf begin 2016 hebben de aanhangers van de sjiitische imam Moqtada al-Sadr deelgenomen aan de protesten, en deze ook mee georganiseerd.49 Daardoor werd het zuiden ook een toneel van confrontaties tussen de verschillende sjiitische politieke formaties: op 9 en 10 juni 2016 werden kantoren van verschillende sjiitische politieke partijen aangevallen, geplunderd en in een geval ook in brand gestoken. De aanvallen waren vooral gericht op de Dawa-partij van Nouri al-Maliki. De incidenten vonden plaats in Najaf (9 juni), Basra, Amara (Maysan), Kut (Wasit), Nasiriyah (Thi-Qar), Najaf, Karbala en Samawa (al-Muthanna). Volgens Musings on Iraq dreigde op dit moment een gewapende confrontatie tussen de aanhangers van al-Sadr en zijn tegenstanders, waaronder de Badr-militie, Asa’ib Ahl-al-Haq en Kata’ib Hezbollah, de drie andere grote milities naast het Mehdi-leger alias Saraya al-Salam van al-Sadr. Al-Sadr van zijn kant verklaarde op 11 juni 2016 dat de betogingen zullen worden onderbroken tot na de ramadan, maar dan terug zullen worden hernomen.50 Tegelijk riep al-Sadr zijn volgelingen op om de aanvallen op de kantoren van andere sjiitische milities te staken.51 In oktober 2016 belegden de leiders van de voornaamste sjiitische milities in Irak verzoeningsgesprekken. Al-Sadr liet zich positief uit over de uitkomst van deze gesprekken.52 Volgens Al-Monitor wordt via Iran aangestuurd op een verzoening tussen al-Sadr en Nouri al-Maliki.53 Gedurende de tweede helft van 2016 nam de omvang en de frequentie van de

42 The Washington Post, 14/09/2017, url 43 AP, 06/03/2016, url; Iraqi News, 26/03/2016, url; Musings on Iraq, 12/04/2016, url; Musings on Iraq, 16/05/2016, url; Musings on Iraq, 15/06/2016, url; Al Jazeera, 29/08/2016, url; Iraqi News, 14/11/2016, url; NYT, 24/11/2016, url 44 The Independent, 30/10/2014, url; The Washington Post, 29/10/2014, url 45 Voor meer informatie over deze bron, zie hoofdstuk 4. Doelwitten van geweld 46 Musings on Iraq, 20/10/2015, url 47 The Economist, 21/11/2015, url; Niqash, 10/12/2015, url 48 Waging Nonviolence, 09/09/2015, url; CSIS, 12/08/2015, url; World Food Programme, 11/09/2015, url; Niqash, 10/12/2015, url; ISW, 20/08/2015, url; IOM Iraq, 31/07/2015, url 49 ISW, s.d., url 50 Musings on Iraq, 21/06/2016, url 51 Reuters, 11/06/2016, url 52 Middle East Eye, 19/10/2016, url 53 Al-Monitor, 11/11/2016, url

Pagina 11 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

protestbetogingen in het Iraakse zuiden af. Er werd onder meer geprotesteerd tegen het gebrek aan tewerkstelling in de regio54 en tegen een bezoek van Nouri al-Maliki aan het Iraakse zuiden.55

Een bijkomend conflictpotentieel is het feit dat een groot deel van de leden van de Popular Mobilization Units (PMU) worden gerekruteerd bij de economisch achtergestelde sjiitische bevolking van Zuid-Irak. Volgens Jane’s Intelligence worden de cijfers van de gesneuvelden en gewonden in de strijd tegen ISIS in Centraal-Irak door de overheid niet openbaar gemaakt, maar als er binnen een korte periode grotere verliezen zijn, is het tot wraakacties tegen de soennitische minderheid gekomen.56 De officiële erkenning van de Popular Mobilization Units als een onderdeel van de Iraakse strijdmachten in november 201657 werd in Basra nadrukkelijk gevierd.58

Een andere soort van conflicten zijn twisten tussen verschillende sjiitische stammen die soms tot gewelddadige confrontaties leiden. Deze vorm van geweld vormt samen met de gewone criminaliteit de grootste bron van onveiligheid in enkele van de zuidelijke provincies.59 In de loop van 2016 nam tribaal en crimineel geweld in het Iraakse zuiden toe, in het bijzonder in Basra.60 Deze ontwikkeling wordt onder meer toegeschreven aan de overplaatsing van tal van soldaten en veiligheidspersoneel naar het front met ISIS.61 Al-Monitor maakt in februari 2018 gewag van tribale conflicten in de provincies Maysan, Basra en Thi-Qar. De waterschaarste in de regio vormt de oorzaak van deze geschillen.62

Volgende tabel geeft het aantal incidenten in heel Irak in 2017 weer per provincie volgens de cijfers die door Musings on Iraq63 worden bijgehouden. In deze tabel zijn alle provincies opgenomen, niet alleen Zuid-Irak.64

Provincie Incidenten

Babil 107

Basra 61

Karbala 7

Misan 2

al-Muthanna 4

Najaf 5

Qadisiya 1

Thi-Qar 7

54 AFP via Al-Monitor, 07/08/2016, url 55 Al-Monitor, 08/01/2017, url; Iraqi News, 11/12/2016, url 56 IHS Jane’s Intelligence Weekly, 16/06/2015, url 57 Press TV, 26/11/2016, url 58 Iraqi News, 28/11/2016, url 59 IHS Jane’s Intelligence Weekly, 16/06/2015, url; The Economist, 21/11/2015, url; Iraqi News, 17/05/2016, url; Iraqi News, 06/05/2016, url 60 Niqash, 02/06/2016, url; Al-Monitor,16/12/2016, url 61 Musings on Iraq, 02/11/2016, url; The Independent, 10/01/2016, url 62 Al-Monitor, 15/02/2018, url 63 Musings on Iraq is een blog die de veiligheidssituatie in Irak sinds 2008 opvolgt, onder meer door op dagelijkse basis de internationale en de Arabische pers door te nemen. 64 Musings on Iraq, s.d., url; Musings on Iraq, 05/02/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 02/01/2018, url

Pagina 12 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Wasit 2

Anbar 428

Baghdad 1230

Diyala 510

Kirkuk 338

KRG 60

Ninewa 2485

Salaheddin 380

Geweld per provincie volgens Musings on Iraq, januari tot en met december 201765

De volgende grafiek toont de door dezelfde bron geregistreerde incidenten alleen voor de zuidelijke provincies uit dezelfde periode, daaruit blijkt dat het geweld voor het grootste gedeelte is geconcentreerd in Babil en Basra. 168 van de 196 door Musings on Iraq in Zuid-Irak geregistreerde incidenten gebeurden in deze provincies:

Aantal incidenten zuidelijke provincies 201766

Voor januari 2018 rapporteert Musings on Iraq tien incidenten in Babil, 9 incidenten in Basra en één incident in Karbala.67

65 Musings on Iraq, s.d., url; Musings on Iraq, 05/02/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 02/01/2018, url 66 Musings on Iraq, s.d., url; Musings on Iraq, 05/02/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 02/01/2018, url

Pagina 13 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

De ngo Iraq Body Count (IBC) publiceert dag per dag provisorische opsommingen van de incidenten waarbij burgerdoden zijn gevallen. In de periode van 1 januari tot 31 december 2017 heeft IBC 146 incidenten met 368 doden geregistreerd in heel Zuid-Irak. Bij de aanslag die op 14 september 2017 in Nasiriyah plaatsvond, registreerde Iraq Body Count 84 doden.68 In de periode 1 tot 31 januari 2018 maken de voorlopige tellingen van Iraq Body Count gewag van 26 doden bij 20 incidenten in Zuid-Irak.69

3. Typologie van het geweld

De aard van het geweld hangt voor een deel af van de plaats: alleen in Noord-Babil kwam het bij de opmars van ISIS tot gewapende confrontaties tussen leger, politie en militie enerzijds en strijders van ISIS anderzijds. Doordat de activiteit van ISIS ten zuiden van Bagdad in 2015 sterk is afgenomen, komt het nog maar sporadisch tot zulke incidenten. Wel vinden in Noord-Babil regelmatig kleinere aanslagen plaats met geïmproviseerde bommen.70 Dezelfde regio heeft daarenboven te kampen met niet-ontplofte munitie en door ISIS achtergelaten IED’s (boobytraps), wat de terugkeer van de burgerbevolking in door de Iraakse strijdkrachten, de milities en de PMU op ISIS teruggewonnen nederzettingen bemoeilijkt. IED’s zorgen in Noord-Babil voor de meeste slachtoffers. Deze vorm van geweld komt veel minder voor in de rest van Zuid-Irak, omdat ISIS daar geen posities heeft ingenomen zoals in de zone rondom de hoofdstad, namelijk de twee ringen die de zogenaamde Belts vormen. Restanten uit vroegere oorlogen zoals niet-ontplofte munitie of landmijnen komen echter ook in de andere regio’s van Zuid-Irak voor, en deze leiden soms tot ongevallen.71

Er zijn ook gewapende confrontaties tussen groepen van verschillende stammen, vooral in de provincie Basra. Deze incidenten komen sinds 2012 frequenter voor.72

Er was in het hele onderzochte gebied slechts een zware aanval die door strijders van ISIS met automatische geweren, zelfmoordvesten en een SVBIED werd uitgevoerd op een controlepost van de Iraakse veiligheidsdiensten (zie boven, hoofdstuk 2. Huidige situatie van het conflict).

In Zuid-Irak zijn sjiitische milities actief, en zij staan ook mee in voor de veiligheid (bijvoorbeeld van de heilige plaatsen in Najaf en Karbala). Zij hebben ook een deel van de taken van de politie en het leger overgenomen, omdat deze meer betrokken zijn bij de militaire campagne tegen ISIS. Binnen de sjiitische milities bevinden zich ook in het zuiden groepen die zijn overgegaan tot ontvoeringen, afpersing en roofovervallen. Hoewel deze elementen vaak doen alsof ze tot een van de gekende milities behoren, is het niet duidelijk of dit echt het geval is. De leider van Asa’ib Ahl al-Haq, Qays al-Khazali, heeft toegegeven dat er criminelen tot zijn militie waren toegetreden en deze als dekmantel voor hun criminele activiteiten hebben gebruikt.73

Bomauto’s, de zogenoemde VBIED (Vehicle-Borne Improvised Explosive Device), of hun zelfmoordvariant, de SVBIED, komen in Zuid-Irak minder vaak voor dan in de Centraal-Iraakse provincies. In 2016 werden er in Zuid-Irak negen van deze springtuigen tot ontploffing gebracht, met tientallen doden tot gevolg. In 2017 waren er nog vier succesvolle aanvallen met

67 Musings on Iraq, 02/02/2018, url 68 IBC, s.d., url; IBC, s.d., url; IBC, 01/01/2003-28/02/2017, url; IBC, 10/09/2017-16/09/2017, url 69 IBC, 01/01/2018-07/01/2018, url; IBC, 08/01/2018-14/01/2018, url; IBC, 15/01/2018-21/01/2018, url; IBC, 22/01/2018-28/01/2018, url; IBC, 29/01/2018-04/02/2018, url 70 Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Ministerie van Buitenlandse Zaken - Nederland, 14/11/2016, url 71 Landmine and Cluster Munition Monitor, 11/12/2017, url 72 Iraqi News, 17/05/2016, url; Iraqi News, 06/05/2016, url; Al-Monitor, 15/02/2018, url 73 US Army War College, SSI, 03/06/2015, url

Pagina 14 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

bomvoertuigen in de regio. Er was ook een aanslag door een vrouwelijke zelfmoordterrorist, en een aanval van meerdere gewapende strijders met zelfmoordvesten. Bij dit laatste incident werd eveneens een SVBIED ingezet (zie boven, hoofdstuk 2. Huidige situatie van het conflict).

Uit de provisorische berichtgeving van de ngo Iraq Body Count blijkt ook dat een aanzienlijk deel van de slachtoffers om het leven komt door vuurwapens, maar de eerste gegevens van Iraq Body Count vermelden meestal niet de omstandigheden van het incident of de daders.74

Het aantal slachtoffers door conflictgerelateerd geweld gedurende de onderzoeksperiode is moeilijk precies te bepalen. De cijfers liggen veel lager dan in Centraal-Irak en Bagdad, en afwijkende gegevens bij enkele grotere aanslagen zorgen daardoor sneller voor grote verschillen. Bronnen die in eerste instantie uitsluitend op mediaberichten steunen moeten hun cijfers in een latere fase vaak bijstellen.

4. Doelwitten van het geweld

De blog Musings on Iraq, die zijn informatie vooral haalt uit de lokale Iraakse pers, geeft in zijn periodieke overzichten in tegenstelling tot andere bronnen zoals ISW, Iraq Body Count of de VN-missie in Irak wel consequent informatie over het profiel van de slachtoffers.

In de periode tussen januari en juni 2017 telde deze blog 209 dodelijke slachtoffers in heel Zuid-Irak, waarvan 199 burgers. In deze cijfers worden wel 150 lijken meegeteld die in februari werden gevonden in een massagraf in Babil. Deze doden zijn gevallen toen een deel van de provincie werd bezet door ISIS in 2014.75 Worden deze slachtoffers uit een vroegere periode niet meegeteld, gaat het nog om 59 doden, waarvan 49 burgers. Uit deze cijfers wordt duidelijk dat de overgrote meerderheid van de slachtoffers burgers zijn.

In de periode tussen juli en december 2017 telt Musings in Iraq 200 dodelijke slachtoffers in de Zuid-Iraakse provincies, waarvan 182 burgers. 84 van deze slachtoffers vallen bij een aanslag op 14 september 2017 in Nasiriyah. De overgrote meerderheid van de door Musings on Iraq geregistreerde slachtoffers zijn burgers.76 In januari 2018 registreert Musings on Iraq tien doden in Zuid-Irak, waarvan zes burgers.77

74 IBC, s.d., url 75 Musings on Iraq, s.d., url; Musings on Iraq, 02/03/2017, url; Musings on Iraq, 05/02/2017, url 76 Musings on Iraq, s.d., url; Musings on Iraq, 02/01/2018, url; Musings on Iraq, 19/09/2017, url 77 Musings on Iraq, 02/02/2018, url

Pagina 15 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

5. Geografische verdeling

5.1. Babil

In 2013 telt de provincie Babil 1.728.132 inwoners.78 Volgens informatie van The Office of the Special Inspector General for Iraq Reconstruction (SIGIR) uit 2011 is 85 % van de inwoners sjiitisch en 15 % soennitisch.79

Hoewel de grenzen van de provincies (governorates) officieel vastliggen, worden door de verschillende bronnen van elkaar afwijkende provinciegrenzen rond Bagdad gehanteerd. Deze verschillen zijn vooral belangrijk voor de grens tussen de provincie Babil en Bagdad. Het district Mahmudiyah met de steden Mahmudiyah, Latifiyah en Yusufiah wordt door sommige bronnen bij Babil gerekend, maar behoort officieel tot de provincie van de hoofdstad. Officiële bronnen zoals de International Organization for Migration (IOM) of de missie van de Verenigde Naties in Irak (UNAMI) plaatsen dit district onder Bagdad.

Hoewel het om een relatief beperkt gebied gaat, heeft dit een grotere impact op de provincie Babil, want zoals uit het document zal blijken, gebeurt een groot deel van de recente geweldincidenten juist in dit district. Op het geweldniveau van de provincie Bagdad heeft dit minder invloed, omdat Bagdad enerzijds een veel grotere bevolking telt, en omdat anderzijds het geweldniveau over de hele provincie Bagdad hoger ligt dan in Babil. Om deze redenen moet bij analyses en vergelijkingen altijd worden aangegeven waar de betreffende bron de provinciegrens trekt. Ter illustratie twee kaarten, de eerste van de provincie Babil met districten, de tweede van de provincie Bagdad met districten:

Babil Governorate Profile, July 201580

78 NCCI, s.d., url 79 SIGIR, s.d., url 80 NCCI, s.d., url

Pagina 16 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Baghdad Governorate Profile, December 201581

Iraq Body Count hanteert een ‘hybride’ systeem, waarbij een incident tegelijk tot twee provincies kan worden gerekend. De bovengenoemde drie steden worden door IBC in de eerste plaats aan Babil toegewezen, en pas in de tweede instantie aan Bagdad.82

Het Institute for the Study of War rekent de zuidelijke rand van de provincie Bagdad eveneens tot Babil, zoals uit hun kaarten kan worden afgeleid:

Iraq Situation Report: February 23-29, 2016 (selectie)83

De blog Musings on Iraq rekent de drie steden eveneens tot Babil.84 Omdat deze blog de incidenten niet geografisch opsplitst, is hij voor de beoordeling van de evolutie van het geweld in Babil minder geschikt, het district Mahmudiyah zou het beeld namelijk sterk vertekenen.

81 NCCI, s.d., url 82 Dougherty J., Senior Researcher & Analyst for IBC, e-mail, 01/03/2016 83 ISW, 29/02/2016, url

Pagina 17 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

IBC, het Institute for the Study of War en Musings on Iraq zijn drie belangrijke bronnen voor het opvolgen van de veiligheidssituatie in Irak. In het vervolg van dit document zal er telkens op worden gewezen indien er door de verschillen bij de provinciegrenzen een vertekend beeld kan ontstaan, en worden voor de analyse de officiële provinciegrenzen gebruikt.

De afgelopen jaren was Babil de Zuid-Iraakse provincie met het meeste geweld. Vooral in de stad Hilla deden zich een aantal zware aanslagen voor. Meermaals vonden in de provincie aanslagen plaats waarbij de sjiitische bevolking uitdrukkelijk geviseerd werd.85 Reeds in de loop van 2013 werden sjiitische militieleden in de provincie verantwoordelijk gehouden voor een beperkt aantal buitengerechtelijke moorden.86 Vooral in het overwegend soennitische noorden van de provincie werden sinds 2013 de veiligheidsmaatregelen opgedreven. Het aantal controleposten werd verhoogd, regelmatig werden verbindingswegen afgesloten en werd een avondklok ingesteld.87 Op 9 maart 2014 vond een zware zelfmoordaanslag plaats bij een controlepost in Hilla. Hierbij vielen 45 doden en meer dan honderd gewonden.88

Aanvankelijk bleef de provincie Babil betrekkelijk gespaard bij het offensief dat ISIS in juni 2014 opzette. Omstreeks eind juni 2014 braken echter ook gevechten los ten noorden van de provincie in Buhairat.89 Ook in Jurf al-Sakhar werden hevige gevechten gerapporteerd tussen strijders van ISIS en het Iraakse leger.90 In Hilla vond een aantal aanslagen plaats.91 Daarnaast manifesteerden de sjiitische milities zich92 en werden moorden gepleegd op soennitische burgers in de provincie.93 Bij een gevangenentransport werden op 23 juni 2014 69 gedetineerden om het leven gebracht. De omstandigheden van deze moordpartij zijn onduidelijk, ook al wijzen bepaalde bronnen de politie als schuldige aan.94 Op 9 juli 2014 werden in Hamza al-Gharbi de levenloze lichamen van vijftig mannen ontdekt.95 In juli en augustus 2014 vonden in Jurf al-Sakhar zware gevechten plaats tussen het Iraakse leger en soennitische opstandelingen.96 In augustus 2014 werden in de regio pamfletten verspreid waarin de sjiitische bevolking opgeroepen werd om Jurf al-Sakhar te verlaten.97 Op 6 september 2014 werden in Iskandariya (Alexandria) twintig mannen ontvoerd door onbekende gewapende personen.98 Hoewel het Iraakse leger in de loop van oktober 2014 de controle over Jurf al-Sakhar herwon, hield de spanning in de regio aan.99 Op 7 november 2014 kwamen twaalf militanten van ISIS om het leven toen zij een controlepost van het Iraakse leger in Jurf al-Sakhar aanvielen.100

De herovering van Jurf al-Sakhar in oktober 2014101 heeft op middellange termijn sterk bijgedragen tot de afname van het geweld in de hele regio Noord-Babil. In de eerste maanden daarna gebeurden echter nog enkele zware incidenten op verschillende plaatsen102, en Noord-Babil bleef in de eerste

84 Wing J., Musings on Iraq, e-mail, 02/03/2016 85 NYT, 16/06/2013, url 86 ISW, 01/06/2013, url 87 Iraqi News, 20/08/2013, url 88 NYT, 09/03/2014, url 89 ISW, 20/06/2014, url; ISW, 24/06/2014, url 90 ISW, 29/06/2014, url; ISW, 18/07/2014, url 91 ISW, 09/07/2014, url 92 ISW, 14/06/2014, url 93 HRW, 31/07/2014, url; ISW, 09/07/2014, url 94 HRW, 11/07/2014, url 95 BBC News, 09/07/2014, url 96 RFE/RL, 02/08/2014, url; AFP, 28/07/2014, url 97 Reuters, 04/08/2014, url 98 OHCHR – UNAMI Human Rights Office, 10/09/2014, url 99 IRIN, 26/11/2014, url 100 Iraqi News, 07/11/2014, url 101 The Independent, 30/10/2014, url; The Washington Post, 29/10/2014, url 102 ISW, 13/11/2014, url; ISW, 03/12/2014, url; ISW, 19/12/2014, url; ISW, 26/12/2014, url; ISW, 29/12/2014, url; ISW, 31/12/2014, url

Pagina 18 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

maanden van 2015 niet gespaard van aanslagen en aanvallen op verschillende doelwitten.103 In de daaropvolgende periode van mei tot november 2015 liep zowel het aantal alsook de zwaarte van de incidenten sterk terug. Het Institute for the Study of War tekende nog maar weinig gevallen van geweld op.104 In de periode van 24 juli tot 17 november 2015 rapporteerde Iraq Body Count slechts twee incidenten met dodelijke slachtoffers in de provincie. 105

De periode van november 2015 tot einde februari 2016 bleef het geweld op een laag niveau. Volgens de verslagen van de gebeurtenissen van de Iraq Body Count vielen in deze periode dertien doden bij tien incidenten binnen de officiële grenzen van de provincie.106 Deze relatief kalme periode van mei 2015 tot februari 2016 eindigde de volgende maand, in maart 2016 beleefde de provincie twee zeer zware incidenten. Op 6 maart 2016 ontplofte een vrachtwagen gevuld met springstof aan de hoofdcontrolepost aan de ingang van Hilla. Tussen 31 en 60 personen stierven, daaronder ook zeker 10 politieagenten, tientallen burgers en politiemensen werden gewond.107 Bij deze aanslag ging het om de zwaarste sinds 9 maart 2014, toen bij een gelijkaardig incident 45 doden en meer dan honderd gewonden vielen.108 Op 25 maart 2016 voerde een persoon met een zelfmoordvest een aanval uit op het voetbalstadion in de al-Hasswa-wijk in Iskandariya. Bij deze explosie kwamen zeker 25 personen om het leven en werden 59 gewond. De meeste slachtoffers waren minderjarig.109 Volgens IBC vielen bij deze aanslag 52 doden.110

De volgende maanden (april, mei en juni 2016) viel het geweld binnen de provincie Babil enigszins terug naar het niveau van de periode voor maart 2016, en waren er geen zware aanslagen meer, met uitzondering van de explosie van een IED in Iskandariya op 5 mei 2016, waarbij vijf doden vielen.111 Van de door IBC getelde 135 burgerdoden in Babil tussen november 2015 en juni 2016 vielen 112 door de twee aanslagen in Hilla en Iskandariya in maart 2016. Tot einde juni 2016 was er nog geen terugkeer van binnenlandse ontheemden naar hun woonplaatsen in Jurf al-Sakhar op gang gekomen112 en volgens de krant Al-Araby worden de op ISIS heroverde plaatsen vooral door sjiitische milities gecontroleerd.113

In de periode juli 2016 tot januari 2017 vermeldden de mensenrechtenrapporten van een internationale organisatie in Irak, die de mensenrechtensituatie in het land nauwgezet opvolgt, een aantal incidenten, maar slechts een zware aanslag: op 24 november 2016 vielen bij een zware aanslag bij een benzinestation in Shomali, gelegen ten zuiden van Hilla, minstens 56 burgerdoden.114 Vooral deze aanslag eiste een hoge tol in de provincie Babil. Verder betroffen de veiligheidsincidenten die gedurende de tweede helft van 2016 in de provincie gerapporteerd werden hoofdzakelijk aanslagen met IED’s en/of moorden, al dan niet bedoeld als wraakacties. Cedoca is niet op de hoogte van berichten die erop duiden dat de bevolking van Jurf al-Sakhar inmiddels toegestaan werd om naar hun oorspronkelijke woonplek terug te keren. UNHCR rapporteerde dat de provincieraad van Babil op 26 juli 2016 besliste om de woningen van veroordeelde IS-aanhangers te

103 ISW, 11/01/2015, url; ISW, 01/03/2015, url 104 ISW, 10/07/2015, url; ISW, 24/08/2015, url; ISW, 14/09/2015, url 105 IBC, 09/08/2015-15/08/2015, url; IBC, 04/10/2015-10/10/2015, url 106 IBC, 09/11/2015-15/11/2015, url; IBC, 18/11/2015-24/11/2015, url; IBC, 25/11/2015-01/12/2015, url; IBC, 09/12/2015-15/12/2015, url; IBC, 31/12/2015-06/01/2016, url; IBC, 07/01/2016-13/01/2016, url; IBC, 21/01/2016-27/01/2016, url; IBC, 11/02/2016-17/02/2016, url 107 Internationale organisatie, e-mail, 13/03/2016; IBC, 03/03/2016-09/03/2016, url; AP, 06/03/2016, url; AP via The Guardian, 06/03/2016, url; Press TV, 06/03/2016, url 108 NYT, 09/03/2014, url; The National, 06/03/2016, url; Niqash, 08/03/2016, url 109 Internationale organisatie, e-mail, 01/04/2016 110 IBC, 24/03/2016-30/03/2016, url 111 IBC, 05/05/2016-11/05/2016, url; IBC, 24/03/2016-30/03/2016, url; IBC, 03/03/2016-09/03/2016, url; IBC, 07/04/2016-13/04/2016, url; IBC, 28/04/2016-04/05/2016, url 112 Daesh Daily, 13/05/2016, url 113 Al-Araby, 25/01/2016, url 114 Internationale organisatie, e-mail, 01/12/2016

Pagina 19 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

slopen en om hun familieleden te verplichten de provincie te verlaten.115 Tegelijk zijn er geruchten als zouden sjiitische milities in Jurf al-Sakhar een clandestiene gevangenis ingericht hebben.116

Iraq Body Count rapporteerde 481 burgerdoden in de provincie Babil in 2016. Hierin zijn echter ook de burgerdoden in het district Mahmudiyah opgenomen.117 Ter vergelijking werden in 2016 in Bagdad 3.714 doden geregistreerd, in Anbar 1.742, in Ninewa 7.431 en in Diyala 839. De dodelijkste aanslagen in de provincie Babil vonden plaats op 25 maart 2016 en op 24 november 2016.

In de periode van 1 januari tot 6 juli 2017 telt IBC 7 incidenten in de provincie, waarbij 38 doden vallen.118 In de maanden januari tot en met juni 2017 is er slechts een zware aanslag in Babil: op 10 juni 2017 blaast een vrouwelijke zelfmoordterrorist zichzelf op een drukke markt in Musayab (Babil). Er vallen 31 doden en 35 gewonden.119

In de tweede helft van 2017 rapporteert Musings on Iraq een opflakkering van het geweld in het noordwesten van de provincie rondom Jurf al-Sakhar. Er vinden een aantal zelfmoordaanslagen plaats.120 In de periode van juli tot en met december 2017 rapporteert Musings on Iraq 72 incidenten waarbij 59 burgers, twaalf leden van de Popular Mobilization Units en twee leden van de Iraq Security Forces omkomen.121 Tegelijk versterken de PMU de bescherming van de pelgrimsroute naar Karbala en Najaf en is er sprake van intimidatie van de overblijvende soennitische bevolking in de regio.122 Niqash rapporteert eind augustus 2017 dat de oorspronkelijke bewoners van Jurf al-Sakhar nog steeds niet toegestaan worden om naar de stad terug te keren. De provincieraad van Babil beslist in augustus 2017 dat politici die oproepen om de oorspronkelijke bevolking naar Jurf al-Sakhar te laten terugkeren gerechtelijk vervolgd kunnen worden.123

In januari 2018 rapporteert Musings on Iraq tien incidenten in de provincie Babil. Daarbij komen drie burgers, twee leden van de Popular Mobilization Units en twee leden van de Internal Security Forces om.124

5.2. Basra

In 2013 telt de provincie Basra 2.403.301 inwoners.125 Volgens informatie van SIGIR uit 2011 is 85 % van de inwoners sjiitisch en 15 % soennitisch.126 Het geweld tussen tribale en sektarische milities escaleerde vooral in 2007 in de stad Basra. Pas na een offensief van het Iraakse leger in 2008 werd de macht van de sjiitische en tribale milities in de stad gebroken.127 De provincie Basra werd niet rechtstreeks getroffen bij offensief dat ISIS in juni 2014 opzette; directe confrontaties tussen militanten van ISIS en het Iraakse leger bleven uit. Wel vonden in de provincie een beperkt aantal aanslagen plaats. Zo werd op 11 juni 2014 een terreurdaad gepleegd op een markt in het

115 UNHCR,14/11/2016, url 116 The New Arab, 24/09/2016, url 117 IBC, s.d., url 118 IBC, s.d., url; IBC, s.d., url; IBC, 01/01/2003-28/02/2017, url 119 PUK Media, 10/06/2017, url 120 Musings on Iraq, 02/01/2018, url; Musings on Iraq, 04/12/2017, url; Musings on Iraq, 03/11/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 03/08/2017, url 121 Musings on Iraq, 02/01/2018, url; Musings on Iraq, 04/12/2017, url; Musings on Iraq, 03/11/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 03/08/2017, url 122 Musings on Iraq, 09/08/2017, url 123 Niqash, 30/08/2017, url 124 Musings on Iraq, 02/02/2018, url 125 NCCI, s.d., url 126 SIGIR, s.d., url 127 ISW, 06/2008, url

Pagina 20 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

grensdorp Safwan. Hierbij vielen tien doden en tien gewonden.128 Op 5 juli 2014 vielen bij een aanslag in het centrum van Basra vijf doden en tien gewonden.129

Daarnaast rapporteert UNAMI in haar maandrapport over de bescherming van burgers in het gewapende conflict in Irak van 5 juni tot 5 juli 2014 dat in de soennitische districten van Basra al-Zubair en Abu al-Khaseeb tal van inwoners opgepakt werden na de aanvang van het offensief van ISIS in Centraal-Irak. In de perceptie van de soennitische gemeenschap leek de (soennitische) geloofsovertuiging van de arrestanten de enige reden te zijn voor deze aanhoudingen.130 Op 20 augustus 2014 maakte de speciale gezant van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties voor Irak, Nickolay Mladenov, via een persbericht melding van zijn grote bezorgdheid over recente gewelddaden tegen leden van de soennigemeenschap in verschillende districten van de provincie Basra. Volgens Mladenov werden tussen 23 juni en 20 augustus 2014 tijdens een golf van moorden en ontvoeringen ten minste negentien mannelijke soennitische burgers gedood, en negentien andere gewond. Veel van deze incidenten verschenen niet in de media, maar volgens de speciale gezant werden zij allemaal door UNAMI via meerdere bronnen geverifieerd. Bij alle voorvallen was de plaatselijke soennigemeenschap van mening dat de slachtoffers uitsluitend omwille van hun geloof waren aangevallen. Volgens het hoofd van de mensenrechtenafdeling van UNAMI, Francesco Motta, hadden de autoriteiten het over onbekende gewapende personen als daders, en werden in geen enkel van de gevallen arrestaties verricht. Volgens Motta kregen meerdere moskeeën en vooraanstaande organisaties van de soennigemeenschap af te rekenen met anonieme dreigementen om Basra te verlaten of gedood te worden. In de laatste dagen voor het verschijnen van het persbericht werden de huizen van soennieten in sommige gebieden van het district Abu al-Khaseeb met een ‘X’ gemarkeerd, en werd de buitenverlichting zwart geverfd. Volgens Motta hebben veel soennieten als reactie op deze dreigementen de streek verlaten.131 De speciale gezant Mladenov riep in hetzelfde persbericht de autoriteiten, de politie en de veiligheidsdiensten van Basra op om de veiligheidsmaatregelen tegen bijkomende gewelddaden of dreigementen tegen minderheden te versterken, en de leden van de lokale soennigemeenschap publiekelijke en ondubbelzinnige veiligheidsgaranties te geven. Bovendien verzocht hij dezelfde instanties, deze misdaden en dreigementen te onderzoeken en de daders te straffen naar de regels van de wet.132

De situatie van de soennitische minderheid in Basra werd door een gezaghebbende medewerker bij een internationale organisatie in Irak in november 2015 als volgt beschreven: ondanks sporadische geweldincidenten tegen soennieten werden zij niet het mikpunt van doelgerichte aanvallen omwille van hun geloof. Volgens dezelfde bron was de situatie van de soennieten in Basra in de tweede helft van 2015 relatief rustig in vergelijking met de maanden daarvoor. De internationale organisatie – die onder andere de mensenrechtensituatie in het hele land opvolgt – heeft volgens de reeds genoemde bron kennis van enkele incidenten waarbij soennieten slachtoffer van geweld werden, maar kon bij geen van de incidenten een vervolgingspatroon aantonen.133 Voor een uitgebreide analyse van de positie van de soennitische minderheid in Zuid–Irak, zie de gelijknamige COI Focus van 12 juli 2016.134

De blog Musings on Iraq maakt in 2016 gewag van 46 incidenten in de provincie Basra. Hierbij vielen 25 doden en 27 gewonden.135 Iraq Body Count rapporteert een hoger aantal burgerslachtoffers.136

128 ISW, 12/06/2014, url 129 OHCHR – UNAMI Human Rights Office, s.d., url 130 OHCHR – UNAMI Human Rights Office, s.d., url 131 UN Iraq, 20/08/2014, url; OHCHR - UNAMI Human Rights Office, 10/09/2014, url 132 UN Iraq, 20/08/2014, url 133 Gezaghebbende medewerker van een internationale organisatie in Bagdad, e-mail, 24/11/2015 134 Cedoca, COI Focus Irak. De positie van de soennitische minderheid in Zuid-Irak, 12/07/2016 135 Musings on Iraq, 02/01/2017, url; Musings on Iraq, 04/02/2016, url; Musings on Iraq, 07/03/2016, url; Musings on Iraq, 05/04/2016, url; Musings on Iraq, 09/05/2016, url; Musings on Iraq, 07/06/2016, url; Musings

Pagina 21 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

De oorzaak van dit verschil in aantal is niet bekend, maar Iraq Body Count beschikt over een groter netwerk aan bronnen dan Musings on Iraq, die zijn informatie hoofdzakelijk uit de lokale pers haalt. Iraq Body Count rapporteert ook relatief veel schietincidenten. Conflicten tussen verschillende stammen, tussen criminele groepen en tussen rivaliserende milities liggen aan de grondslag van deze schietpartijen. Het daderschap van dergelijke incidenten is vaak onduidelijk.137

Volgens het tijdschrift The Economist was er in de jaren na 2009 nog sprake van een economische heropleving, maar hebben de stad Basra en de gelijknamige provincie momenteel te kampen met grote economische problemen. Veel bewoners zijn weggetrokken, en hun plaats werd ingenomen door mensen die van het nog armere platteland naar de stad zijn getrokken. De werkloosheid is groot, en de olie-industrie, die een grote werkgever zou kunnen zijn in de olierijkste provincie van het land, rekruteert liever in het buitenland. Dit zorgt voor wrevel bij de plaatselijke bevolking, en bij betogingen tegen het tewerkstellingsbeleid van de olie-industrie is het tot incidenten gekomen tussen betogers en de ordekrachten.138

Volgens The Economist en Jane's Intelligence Weekly is de bevolking ontevreden over de tewerkstellingssituatie, de door de lokale autoriteiten geboden dienstverlening, en over de centrale regering, die te weinig van de olie-inkomsten naar Basra laat doorvloeien.139

Dezelfde bronnen voeren aan dat door de strijd tegen ISIS de 14de divisie van het leger in 2015 verplaatst werd naar het noorden, dit heeft tot een verminderde aanwezigheid van de veiligheidsdiensten geleid, waardoor milities en georganiseerde misdaadgroepen vrijer kunnen optreden.140 Het Institute for the Study of War rapporteert in december 2017 dat de meerderheid van de in Basra gebaseerde 14de divisie van het leger nog steeds in Bagdad ingezet wordt. Zulks geeft vrij spel aan de sjiitische milities en de criminele bendes in de regio. Het Institute for the Study of War noemt Badr, Asa’ib Ahl al-Haq, Saraya al-Salam, Kata’ib Hezbollah, Saraya Talia al-Khorasani en Kata’ib Jund al-Imam als de milities die zich het nadrukkelijkst manifesteren in Basra.141

De toenemende invloed van sjiitische milities en de onder hun invloed staande Popular Mobilization Units gaat volgens de bovengenoemde bronnen niet gepaard met harmonie tussen de verschillende groepen: iedere militie is gelieerd aan een politieke strekking binnen de lokale politiek, en politieke conflicten worden soms met geweld beslecht.142 The Guardian omschrijft de stad Basra als een regio waar de plaatselijke autoriteiten het gezag van de sjiitische milities en de stammen moeten dulden. Niet alleen controleren deze de lokale economie, ze ontvangen ook beschermingsgeld van lokale handelaars en zijn betrokken bij smokkelnetwerken.143 Volgens Al-Monitor pogen de Popular Mobilization Units steeds nadrukkelijker hun ideologische opvattingen door te drijven in het Iraakse zuiden. Een bron meldt dat de verkoop en de aanschaf van alcohol in een aantal gevallen verboden werd. Ook tegen Westers aandoende kapsels zou opgetreden worden.144 De aanslagen op cafés in

on Iraq, 06/07/2016, url; Musings on Iraq, 03/08/2016, url; Musings on Iraq, 05/09/2016, url; Musings on Iraq, 05/10/2016, url; Musings on Iraq, 02/11/2016, url; Musings on Iraq, 02/12/2016, url 136 IBC, s.d., url; IBC, 01/01/2003-28/02/2017, url; IBC, 01/01/2016-07/01/2016, url; IBC, 22/01/2016- 28/01/2016, url; IBC, 26/02/2016-03/03/2016, url; IBC, 11/03/2016-17/03/2016, url; IBC, 18/03/2016- 24/03/2016, url; IBC, 25/03/2016-31/03/2016, url; IBC, 01/04/2016-07/04/2016, url; IBC, 22/04/2016- 28/04/2016, url; IBC, 05/05/2016-11/05/2016, url; IBC, 06/05/2016-12/05/2016, url; IBC, 13/05/2016- 19/05/2016, url; IBC, 20/05/2016-26/05/2016, url; IBC, 10/06/2016-16/06/2016, url; IBC, 24/06/2016- 30/06/2016, url 137 IBC, s.d., url 138 The Economist, 21/11/2015, url 139 IHS Jane’s Intelligence Weekly, 16/06/2015, url; The Economist, 21/11/2015, url 140 IHS Jane’s Intelligence Weekly, 16/06/2015, url; The Economist, 21/11/2015, url 141 ISW, 12/2017, url 142 IHS Jane’s Intelligence Weekly, 16/06/2015, url; The Economist, 21/11/2015, url 143 The Guardian, 04/04/2016, url 144 Al-Monitor, 21/07/2016, url

Pagina 22 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Basra in de zomer van 2016 schrijft Iraqi Civil Society Solidarity Initiative toe aan het feit dat deze vrouwen tewerkstelden.145

Jane’s Weekly voert aan dat het geweld in de regio verder aangewakkerd wordt door toenemende tribale spanningen. De meeste van deze conflicten vinden plaats in landelijke gebieden ten noorden van de stad Basra, en er zijn meerdere gevallen bekend van vuurgevechten tussen rivaliserende stammen.146

Op 10 juni 2016 vallen betogers de kantoren van verschillende sjiitische politieke partijen in Basra aan. Deze acties vormen het hoogtepunt van een lange reeks van bijna wekelijkse betogingen tegen corruptie en slechte publieke dienstverlening die in de loop van 2016 in toenemende mate door de aanhangers van Moqtada al-Sadr worden gedomineerd (zie boven, hoofdstuk 2. Huidige toestand van het conflict).147

Ondanks het ingrijpen van het leger houden conflicten tussen verschillende stammen aan: in februari en in mei 2016 kwam het tot schermutselingen tussen stamleden, deze keer in het district al-Karma in het noorden van de provincie.148 Eveneens in mei 2016 kwam het tot een gewapend treffen tussen leden van twee stammen in het district al-Qarna.149 In november 2016 maakte Musings on Iraq gewag van regelmatige opflakkeringen van tribaal geweld in Basra.150 Ook in januari 2017 worden in Basra schermutselingen tussen bepaalde stammen gerapporteerd.151 Niqash meldt in maart 2017 dat tal van (gemeenrechtelijke) geschillen in Basra volgens tribale gebruiken beslecht wordt. Vrees voor tribale wraakacties belemmert onder meer leerkrachten en artsen in de uitoefening van hun job.152 In september 2017 bericht Reuters over toenemend tribaal geweld in en om Basra. Het geweld nam toe na het ontslag van de provinciegouverneur Majid al-Nasrawi in augustus 2017 en de aanhouding en het ontslag van de voorzitter van de provincieraad Sabah al-Bazoni in juli 2017. Beide politici worden van corruptie beschuldigd.153 In januari 2018 maakt Agence France-Presse gewag van aanhoudende tribale spanningen in Basra. Tegelijk wordt gerapporteerd over het bestaan van een comité dat opgezet werd om tribale disputen te beslechten.154

In oktober 2016 rapporteert Al-Monitor over toenemend crimineel geweld in Basra. Criminele bendes die vanuit Iran drugs smokkelen winnen er aan invloed. In het bijzonder het al-Zubair district in Basra wordt erdoor getroffen.155 The Guardian gewaagt van een drugsepidemie in Basra. De krant schrijft deze toe aan de invoer van onder meer Crystal Meth vanuit Iran.156 Volgens United States Department of State- Bureau of Diplomatic Security - Overseas Security Advisory Council (OSAC) leidt de overplaatsing van tal van leden van de veiligheidsdiensten naar het front niet alleen tot toenemende drugshandel in Basra, ook crimineel geweld zoals diefstallen, gewapende overvallen, moorden en ontvoeringen gaat in stijgende lijn.157 Al-Monitor rapporteert dat ook kinderen het doelwit vormen van ontvoeringen.158

145 Iraqi Civil Society Solidarity Initiative, 19/10/2016, url 146 IHS Jane’s Intelligence Weekly, 16/06/2015, url 147 Musings on Iraq, 21/06/2016, url 148 Iraqi News, 16/02/2016, url; Iraqi News, 06/05/2016, url 149 Iraqi News, 17/05/2016, url 150 Musings on Iraq, 02/11/2016, url 151 The Baghdad Post, 09/01/2017, url 152 Niqash, 22/03/2017, url 153 Reuters, 11/09/2017, url 154 AFP via The Jordan Times, 19/01/2018, url 155 Al-Monitor, 18/10/2016, url 156 The Guardian, 16/08/2016, url 157 USDOS OSAC, 03/10/2016, url 158 Al-Monitor, 09/09/2016, url

Pagina 23 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

In de periode van 1 januari tot 6 juli 2017 rapporteert IBC 29 incidenten met een dodelijke afloop. In totaal zouden er volgens de provisorische vaststellingen van IBC 55 doden zijn gevallen. Het merendeel van de doden vallen door vuurwapens.159 Er gebeuren ook twee zware aanslagen: op 19 mei 2017 worden twee SVBIED tot ontploffing gebracht aan een controlepost op een autoweg in de buurt van olievelden in de provincie Basra, en in een buitenwijk van Basra. 11 mensen sterven en 30 worden gewond.160

In de periode van 1 juli 2017 tot 31 december 2017 rapporteert Musings on Iraq 17 incidenten in Basra, daarbij komen acht burgers en één lid van de Internal Security Forces om het leven.161 In januari 2018 rapporteert Musings on Iraq negen incidenten in Basra. Daarbij komen drie burgers om.162

5.3. Karbala

In 2013 telt de provincie Karbala 1.012.356 inwoners.163 Volgens informatie van SIGIR uit 2011 is 85 % van de inwoners sjiitisch en 15 % soennitisch.164 De veiligheidsmaatregelen in de regio worden ten tijde van de opmars van ISIS herhaaldelijk opgedreven.165 Vooral ter gelegenheid van de Ashura-viering die jaarlijks op de tiende dag van de maand muharram plaatsvindt166 en miljoenen pelgrims naar Karbala lokt, worden strikte veiligheidsmaatregelen ingevoerd.167 Ondanks de verklaring van hun woordvoerder dat het offensief van ISIS in de zomer van 2014 tot in Karbala zou worden verdergezet168, bleven grootschalige confrontaties tussen militanten van ISIS en het Iraakse leger uit in de regio. De veiligheidsmaatregelen in Karbala werden opgedreven en het Iraakse leger werd door vrijwilligers versterkt.169

Aanslagen in de regio zijn uitzonderlijk en zijn doorgaans kleinschalig. Zo vielen bij een aanslag met een bomauto in het noorden van de provincie op 11 juni 2014 vier doden en drie gewonden.170 Begin juli 2014 ontstonden in Karbala gevechten nadat de Iraakse autoriteiten poogden om Mahmoud al-Sarkhi te arresteren, een sjiitische geestelijke die bekend staat om zijn militante opstelling ten aanzien van de Iraakse overheid.171 Bij deze uitzonderlijk zware gevechten viel een vijftigtal doden, hoofdzakelijk aanhangers van al-Sarkhi.172 Na 3 juli 2014 werden geen verdere gevechten gerapporteerd in de stad.173

Op 11 september 2014 detoneerde een bomauto in de buurt van de tombe van Imam Abbas in het centrum van Karbala. Twee personen werden gedood en zeven gewond.174

Op 30 september 2014 kwamen bij een bomaanslag in het zuiden van de stad Karbala acht personen om en raakten tien anderen gewond.175 Op 20 oktober 2014 kwamen bij een reeks van vier aanslagen met bomauto’s in Karbala 9 personen om en raakten 39 anderen gewond.176

159 IBC, s.d., url; IBC, s.d., url; IBC, 01/02/2003-28/02/2017, url 160 Shafaaq, 19/05/2017, url; Shafaaq, 20/05/2017, url 161 Musings on Iraq, 02/01/2018, url; Musings on Iraq, 04/12/2017, url; Musings on Iraq, 03/11/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 03/08/2017, url 162 Musings on Iraq, 02/02/2018, url 163 NCCI, s.d., url 164 SIGIR, s.d., url 165 Iraqi News, 11/08/2013, url; Iraqi News, 29/07/2013, url 166 2014: 3/11, 2015: 24/10, 2016: 12/10. Zie: Time And Date, s.d., url 167 Iraqi News, 14/11/2013, url 168 NYT, 26/06/2014, url 169 NYT, 16/06/2013, url 170 Iraqi News,11/06/2014, url 171 The Washington Post, 02/07/2014, url 172 Reuters, 02/07/2014, url 173 ISW, 24/07/2014, url 174 ISW, 11/09/2014, url

Pagina 24 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Op 25 november 2014 wisten de veiligheidsdiensten vier bomauto’s te onderscheppen voor de westelijke poorten van Karbala en de zes inzittenden te arresteren.177

Op 11 december 2014 werden de westelijke buitenwijken van Karbala getroffen door mortier- of raketinslagen. Daarbij kwam een burger om. Tegelijkertijd werden in de stad twee autobommen onschadelijk gemaakt.178

Op 10 juni 2015 wordt een poging ondernomen om vanuit Anbar zeven of acht VBIED’s naar Karbala te sturen, maar deze konden worden onderschept aan de provinciegrens.179 Ook in augustus en september 2015 werd telkens een bomauto onderschept in de provincie, en in augustus 2015 werd een burger gewond bij een schietpartij.180

Karbala kende net als alle andere zuidelijke provincies vanaf augustus 2015 een golf van betogingen tegen corruptie bij de lokale autoriteiten en de falende infrastructuur. Deze betogingen verliepen meestal vreedzaam, maar op 23 augustus 2015 en in de tweede week van oktober 2015 kwam het tot geweld tussen de betogers en de politie.181 Op 10 juni 2016 vallen betogers de kantoren van verschillende sjiitische politieke partijen in Karbala-stad aan. Deze acties vormen het hoogtepunt van een lange reeks van bijna wekelijkse betogingen tegen corruptie en slechte publieke dienstverlening die in de loop van 2016 in toenemende mate door de aanhangers van Moqtada al-Sadr worden gedomineerd (zie boven, hoofdstuk 2. Huidige toestand van het conflict).182

De Arbaeen-pelgrimstocht183 kon ook in 2015 op het grondgebied van de provincie worden georganiseerd, weliswaar onder zware veiligheidsmaatregelen.184 Een poging om de pelgrimstocht in de buurt van Karbala aan te vallen werd door de voor de bewaking instaande Hezbollah-brigades afgeslagen.185

Op 7 juni 2016 werd in de stad Karbala een autobom tot ontploffing gebracht, tien mensen kwamen om en achtentwintig raken gewond. Dit was de eerste autobom die in deze stad sinds oktober 2014 tot ontploffing wordt gebracht.186 ISIS eiste de aanslag op.187

Op 29 augustus 2016 vielen bij een zelfmoordaanslag op een huwelijksfeest in het district Ain Tamr van Karbala achttien doden en zestien gewonden.188

Op 14 november 2016 vielen zes doden en zes gewonden bij een zelfmoordaanslag in Ain Tamr, gelegen ten westen van Karbala.189

Het Iraakse leger maakt op 2 oktober 2017 bekend dat bij een preventieve militaire operatie in het grensgebied tussen de provincies Anbar en Karbala 21 zelfmoordterroristen omkomen.190

175 Iraqi News, 30/09/2014, url 176 Iraqi News, 20/10/2014, url 177 ISW, 26/11/2014, url 178 ISW, 12/12/2014, url 179 ISW, 10/06/2015, url 180 Musings on Iraq, 07/09/2015, url; Musings on Iraq, 07/10/2015, url 181 ISW, 03/08/2015, url; ISW, 06/08/2015, url; ISW, 11/08/2015, url; ISW, 17/08/2015, url; ISW, 24/08/2015, url; ISW, 31/08/2015, url; ISW, 08/09/2015, url; ISW, 14/09/2015, url; ISW, 21/09/2015, url; ISW, 02/11/2015, url; ISW, 09/11/2015, url 182 Musings on Iraq, 21/06/2016, url 183 De feestdag Arbaeen vindt plaats op de veertigste dag na Ashoera. Op deze dag wordt het einde van de rouwperiode voor het martelaarschap van Hoessein Ibn Ali (imam Hoessein) herdacht met een grote pelgrimstocht naar Karbala. 184 AP via US News, 02/12/2015, url 185 Iraqi News, 02/12/2015, url 186 Musings on Iraq, 15/06/2016, url 187 Iraqi News, 08/06/2016, url 188 Iraqi News, 29/08/2016, url 189 Iraqi News, 14/11/2016, url

Pagina 25 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Op 16 december 2017 komt in de stad Karbala een militielid van Saraya al-Salam om wanneer deze zich verzet tegen een aanhouding door de politie.191

De blog Musings on Iraq registreerde in 2016 zeven incidenten in de provincie Karbala. Daarbij vielen 36 doden en 61 gewonden.192 In de eerste zes maanden van 2017 – tot 6 juli – telde IBC 8 incidenten met dodelijke afloop in de provincie. Er vielen 23 doden. De zwaarste aanslag was volgens IBC een IED op 9 juni, waarbij 9 doden vielen.193

In de periode juli-december 2017 rapporteert Musings on Iraq vijf incidenten in de provincie Karbala. Daarbij komen 27 burgers om en twee leden van de Internal Security Forces om.194 De meeste slachtoffers (28 doden en 22 gewonden) vallen op 12 augustus 2017 bij een vuurgevecht dat ontstaat nadat een aanslag met een bomauto verijdeld wordt. Volgens Musings on Iraq pogen de Popular Mobilization Units dit incident toe te dekken door enkel gewag te maken van de verijdelde aanslag en niet van het daaropvolgende vuurgevecht.195 Volgens Iraqi News komt bij dit incident één soldaat om het leven.196 In januari 2018 rapporteert Musings on Iraq een schietpartij zonder slachtoffers in Karbala.197

5.4. Najaf

In 2013 telt de provincie Najaf 1.220.145 inwoners.198 Volgens informatie van SIGIR uit 2011 is 99 % van de inwoners sjiitisch en 1 % soennitisch.199 In de zomer van 2004 vonden in de hoofdstad Najaf hevige gevechten plaats tussen het Mahdi-leger en Amerikaanse coalitietroepen.200 Ook in 2007 vonden in de stad gevechten plaats.201 Naarmate het Amerikaanse leger zich uit de regio terugtrok, stabiliseerde de veiligheidssituatie en werd het geweld in de provincie beperkt tot een klein aantal terreuraanslagen.202 Naarmate ISIS haar terreurcampagne in de loop van 2013-2014 opdreef, namen ook de veiligheidsmaatregelen in Najaf toe.203 Ondanks de verklaring van hun woordvoerder dat het offensief van ISIS in de zomer van 2014 tot in Najaf zou worden verdergezet,204 bleven directe confrontaties tussen militanten van ISIS en het Iraakse leger in de regio uit. De veiligheidsmaatregelen in Najaf werden opgedreven en tal van sjiieten gaven gehoor aan de oproep van ayatollah Sistani om het Iraakse leger te versterken.205 In de tweede helft van 2014 werden bij veiligheidsoperaties in Najaf terreurverdachten aangehouden.206 Op 12 september 2014 raakten bij een bomaanslag in de wijk al-Amir in Najaf twaalf personen gewond.207

Van januari tot april 2015 werden volgens het Engelstalige Iraakse persagentschap Iraqi News tijdens meerdere veiligheidsoperaties in de stad en elders in de provincie personen aangehouden die

190 Iraqi News, 02/10/2017, url 191 Iraqi News, 16/12/2017, url 192 Musings on Iraq, 02/01/2017, url 193 IBC, s.d., url; IBC, s.d., url; IBC, 01/01/2003-28/02/2017, url; IBC, 04/06/2017-10/06/2017, url 194 Musings on Iraq, 02/01/2018, url; Musings on Iraq, 04/12/2017, url; Musings on Iraq, 03/11/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 03/08/2017, url 195 Musings on Iraq, 03/09/2017, url 196 Iraqi News, 13/08/2017, url 197 Musings on Iraq, 02/02/2018, url 198 NCCI, s.d., url 199 SIGIR, s.d., url 200 Al-Monitor, 09/09/2013, url 201 BBC News, 31/01/2007, url 202 Reuters, 29/04/2013, url; BBC News, 03/01/2013, url; NYT, 16/06/2013, url 203 Iraqi News, 11/08/2013, url; Iraqi News, 29/07/2013, url; Iraqi News, 28/07/2013, url; Iraqi News, 13/10/2013, url 204 NYT, 26/06/2014, url 205 NPR, 03/07/2014, url 206 Iraqi News, 24/11/2014, url; Iraqi News, 11/08/2014, url 207 Iraqi News, 12/09/2014, url

Pagina 26 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

onder andere van terroristische activiteiten werden verdacht.208 In de maanden daarna tot einde november 2015 waren er bijna geen zware veiligheidsincidenten in Najaf.209 Ook in de periode van december 2015 tot juni 2016 beleefde Najaf een kalme periode, zonder zware veiligheidsincidenten. Iraq Body Count telt in deze periode slechts drie incidenten met dodelijke afloop.210

Najaf kende net als alle andere zuidelijke provincies vanaf augustus 2015 een golf van betogingen tegen corruptie bij de lokale autoriteiten en de falende infrastructuur. Volgens ISW verliepen deze betogingen vreedzaam.211

Op 9 juni 2016 vallen betogers de kantoren van verschillende sjiitische politieke partijen in Najaf aan. Deze acties vormen het hoogtepunt van een lange reeks van bijna wekelijkse betogingen tegen corruptie en slechte publieke dienstverlening die in de loop van 2016 in toenemende mate door de aanhangers van Moqtada al-Sadr worden gedomineerd (zie boven, hoofdstuk 2. Huidige toestand van het conflict).212

Op 1 januari 2017 vallen aanhangers van ISIS nabij Najaf een controlepost van de politie aan. Hierbij komen zeven politiemannen om.213

Iraqi News bericht op 5 september 2017 over een moordpoging op de sjiitische geestelijke Fadel al-Bedeiri in Najaf. Drie begeleiders van deze sjeik komen daarbij om het leven, Fadel al-Bedeiri raakt zwaargewond.214

In de periode van 1 januari tot 6 juli 2017 vallen volgens IBC 10 doden bij 2 incidenten in Najaf.215

In de periode van juli tot december 2017 rapporteert Musings on Iraq drie incidenten in Najaf. Daarbij komen vier burgers om het leven.216 In januari 2018 rapporteert Musings on Iraq geen incidenten in Najaf.217

208 Iraqi News, 04/01/2015, url; Iraqi News, 07/02/2015, url; Iraqi News, 16/02/2015, url; Iraqi News, 23/03/2015, url; Iraqi News, 02/04/2015; url 209 ISW, 17/06/2015, url; Musings on Iraq, 10/07/2015, url; Musings on Iraq, 07/12/2015, url 210 IBC, Database of Incidents, Incident a2965, 14/11/2015, url; IBC, 08/03/2016-14/03/2016, url; IBC, Database of Incidents, Incident a4034, 10/03/2016, url; IBC, 12/04/2016-18/04/2016, url 211 ISW, 03/08/2015, url; ISW, 11/08/2015, url; ISW, 24/08/2015, url; ISW, 31/08/2015, url; ISW, 14/09/2015, url; ISW, 15/10/2015, url; ISW, 20/10/2015, url; ISW, 02/11/2015, url; ISW, 09/11/2015, url 212 Musings on Iraq, 21/06/2016, url 213 Al Jazeera, 01/01/2017, url 214 Iraqi News, 05/09/2017, url 215 IBC, s.d., url; IBC, s.d., url; IBC, 01/01/2003-28/02/2017, url 216 Musings on Iraq, 02/01/2018, url; Musings on Iraq, 04/12/2017, url; Musings on Iraq, 03/11/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 03/08/2017, url 217 Musings on Iraq, 02/02/2018, url

Pagina 27 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

5.5. Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna

De bevolkingssamenstelling van de provincies Wasit (1.149.059 inwoners218; 90 % sjiieten, 5 % soennieten en 5 % Koerden 219), Qadisiya (1.076.658 inwoners220; 98 % sjiieten en een kleine minderheid soennieten en anderen221), Thi-Qar (1.742.852 inwoners222; overwegend sjiieten223), Maysan (922.072 inwoners224; 95 % sjiieten225) en al-Muthanna (682.520 inwoners226; 98 % sjiieten en 2 % soennieten227) zorgt ervoor dat deze provincies grotendeels gespaard blijven van het sektarische conflict in Irak. De sporadische, hoofdzakelijk kleinschalige terreuraanslagen die in deze provincies plaatsvinden, zijn doorgaans gesitueerd in de steden Kut (gelegen in Wasit) en Nasiriyah (gelegen in Thi-Qar).228 Naarmate het terreurgeweld in de periode 2013-2014 toenam werden de veiligheidsmaatregelen in de regio opgevoerd.229 Het offensief dat ISIS in de zomer van 2014 opzette, bereikte de provincies Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna niet; rechtstreekse confrontaties tussen het Iraakse leger en militanten van ISIS bleven in de regio uit. Het geweld in de regio is beperkt tot sporadische terreuraanslagen met een relatief laag aantal burgerslachtoffers tot gevolg.230 Daarnaast worden in de regio regelmatig arrestaties verricht in het kader van veiligheidsoperaties.231

Vanaf begin januari tot begin april 2015 werden in Wasit talrijke personen door de veiligheidsdiensten gearresteerd. Iraqi News maakte melding van niet minder dan 765 arrestaties in deze periode, maar in een deel van de gevallen is het niet duidelijk voor welke aanklachten de aanhoudingen zijn gebeurd, gemeenrechtelijke feiten of terrorisme.232

In de maanden van mei tot november 2015 gebeurden in de vijf provincies Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna in vergelijking met alle anderen slechts een beperkt aantal veiligheidsincidenten.233 Het jaar 2016 verliep gelijkaardig, met uitzondering van twee zware incidenten: op 4 april 2016 blaast een zelfmoordterrorist zich op in een restaurant aan de weg van Nasiriyah naar Bagdad in de provincie Thi-Qar, er vallen veertien doden en zevenentwintig gewonden.234 Op 1 mei 2016 detoneren twee autobommen in de stad Samawa in de provincie

218 NCCI, s.d., url 219 SIGIR, s.d., url 220 NCCI, s.d., url 221 SIGIR, s.d., url 222 NCCI, s.d., url 223 SIGIR, s.d., url 224 NCCI, s.d., url 225 SIGIR, s.d., url 226 NCCI, s.d., url 227 SIGIR, s.d., url 228 Iraqi News, 21/04/2014, url; Iraqi News, 11/06/2014, url; IBC, 01/01/2003-28/02/2017, url 229 Iraqi News, 30/05/2013, url; Iraqi News, 10/07/2013, url 230 Iraqi News, 05/11/2014, url; Musings on Iraq, 07/05/2014, url; ISW, s.d., url; ISW, s.d., url 231 Iraqi News, 03/02/2014, url; Iraqi News, 03/05/2014, url; Iraqi News, 21/10/2014, url; Iraqi News, 18/11/2014, url; Iraqi News, 27/10/2014, url; Iraqi News, 17/01/2015, url 232 Iraqi News, 12/01/2015, url; Iraqi News, 23 wanted individuals netted in Wasit, 17/01/2015, url; Iraqi News, 42 wanted individuals arretested [sic] in Wasit, 17/01/2015, url; Iraqi News, 25/01/2015, url; Iraqi News, 26/01/2015, url; Iraqi News, 27/01/2015, url; Iraqi News, 31/01/2015, url; Iraqi News, 03/02/2015, url; Iraqi News, 22 wanted individuals arrested in Wasit [02/05/2015], 05/02/2015, url; Iraqi News, Sentenced to death in absentia convict arrest in Wasit, 05/02/2015, url; Iraqi News, 27 wanted individuals arretested [sic] in Wasit [02/05/2015], 05/02/2015, url; Iraqi News, 06/02/2015, url; Iraqi News, 07/02/2015, url; Iraqi News, 09/02/2015, url; Iraqi News, 10/02/2015, url; Iraqi News, 14/02/2015, url; Iraqi News, 16/02/2015, url 233 Musings on Iraq, 10/07/2015, url; IBC, 03/07/2015-09/07/2015, url; Musings on Iraq, 03/08/2015, url; IBC, 10/07/2015-16/07/2015, url; IBC, 15/07/2015-21/07/2015, url; IBC, 29/07/2015-04/08/2015, url; IBC, 16/08/2015-22/08/2015, url; IBC, 26/08/2015-01/09/2015, url; Musings on Iraq, 07/10/2015, url; ISW, 14/09/2015, url; IBC, 02/09/2015-08/09/2015, url; IBC, 09/09/2015-15/09/2015, url; IBC, 16/09/2015- 22/09/2015, url; IBC, 30/09/2015-06/10/2015, url; IBC, 04/10/2015-10/10/2015, url; IBC, 14/10/2015- 20/10/2015, url; IBC, 11/11/2015-17/11/2015, url; IBC, Database of Incidents, Incident a3005, 04/12/2015, url 234 Musings on Iraq, 12/04/2016, url

Pagina 28 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

al-Muthanna, 38 mensen worden gedood, en 86 gewond. Dit is de eerste bomaanslag in deze provincie sinds april 2014.235

In 2016 berichtte Musings on Iraq over vier incidenten in de provincie Thi-Qar. Daarbij vielen 14 doden en 27 gewonden. In al-Muthanna vielen bij vier incidenten 41 doden en 91 gewonden. In Wasit ging het om één incident, met één dode tot gevolg. In Qadisiya rapporteerde Musings on Iraq doden noch gewonden, hetzelfde gold voor de provincie Maysan.236

Net als in de provincies Karbala en Najaf kenden ook de andere zuidelijke provincies vanaf augustus 2015 een golf van betogingen tegen de wijdverspreide corruptie bij de overheidsdiensten en de falende infrastructuur. Deze verliepen meestal vreedzaam, maar in enkele gevallen is het tot geweld tussen de ordediensten en de betogers gekomen.237 In Diwaniyah was er aanhoudend protest tegen de benoeming van een nieuwe gouverneur, en bij straatgevechten tussen aanhangers en tegenstanders vielen er enkele gewonden.238

Op 10 juni 2016 vielen betogers de kantoren van verschillende sjiitische politieke partijen in Amara (Maysan), Kut (Wasit), Nasiriyah (Thi-Qar), en Samawa (al-Muthanna) aan (zie boven, hoofdstuk 2. Huidige toestand van het conflict). Deze acties vormden het hoogtepunt van een lange reeks van bijna wekelijkse betogingen tegen corruptie en slechte publieke dienstverlening die in de loop van 2016 in toenemende mate door de aanhangers van Moqtada al-Sadr werden gedomineerd (zie boven, hoofdstuk 2. Huidige toestand van het conflict).239 In december 2016 bezocht voormalig eerste minister Nouri al-Maliki onder meer Thi-Qar en Maysan. Tegen deze bezoeken werd gedemonstreerd, waarschijnlijk door aanhangers van Moqtada al-Sadr.240

Ook in 2016 gingen in de provincies Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna nu en dan veiligheidsoperaties door.241 In al-Muthana leidde een Chinese investering tot spanningen tussen de stammen al-Ghazi en al-Abbas. Beide stammen waren uit op de jobs die deze investering creëert.242 Al-Monitor rapporteerde dat jongeren uit al-Muthanna, Qadisiya en Thi-Qar deze verarmde regio’s verlaten om werk te zoeken in de toeristische sector in Najaf.243

Volgens IBC gebeurden in de tijdspanne van 1 januari tot 6 juli 2017 in deze provincies 11 incidenten met dodelijke afloop. Hierbij vielen 14 doden.244

Op 11 april 2017 hebben leden van de milite Asa’ib Ahl al-Haq het hoofdkantoor van de communistische partij in Diwaniyah (Qadisiya) aangevallen met handgranaten. Er vielen geen slachtoffers.245

Op 1 mei 2017 begonnen de ISF met een tegen het toenemende geweld tussen stammen gerichte veiligheidsoperatie in de provincie Maysan.246

235 Musings on Iraq, 16/05/2016, url 236 Musings on Iraq, 02/01/2017, url 237 ISW, 03/08/2015, url; ISW, 06/08/2015, url; ISW, 11/08/2015, url; ISW, 13/08/2015, url; ISW, 17/08/2015, url; ISW, 24/08/2015, url; ISW, 31/08/2015, url; ISW, 08/09/2015, url; ISW, 14/09/2015, url; ISW 21/09/2015, url; ISW, 05/10/2015, url; ISW, 15/10/2015, url; ISW, 20/10/2015, url; ISW, 02/11/2015, url; ISW, 09/11/2015, url 238 Daesh Daily, 14/10/2015, url; Walid Ibn Iraqi Diwaniya, 09/10/2015, url; Almirbad, 09/10/2015, url 239 Musings on Iraq, 21/06/2016, url 240 ISW, 21/12/2016, url 241 Iraqi News, 07/09/2016, url; Iraqi News, 18/07/2016, url; Iraqi News, 24/02/2016, url; Iraqi News, 24/04/2016, url; Iraqi News, 24/07/2016, url 242 Niqash, 27/09/2016, url 243 Al-Monitor, 19/07/2016, url 244 IBC, s.d., url; IBC, s.d., url; IBC, 01/01/2003-28/02/2017, url 245 ISW, 20/04/2017, url

Pagina 29 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Op 14 september 2017 vielen bij een dubbele aanslag in Nasiriyah meer dan tachtig doden.247 De slachtoffers, hoofdzakelijk sjiitische pelgrims, kwamen om wanneer gewapende mannen het vuur openden in een restaurant. Korte tijd later werd een nabijgelegen controlepost van de politie het doelwit van een zelfmoordaanslag met een bomauto.248

Al-Monitor maakte in februari 2018 gewag van tribale conflicten in de provincies Maysan, Basra en Thi-Qar. De waterschaarste in de regio vormt de oorzaak van deze geschillen.249

In de periode juli–december 2017 rapporteerde Musings on Iraq over één incident in Wasit, één incident in Qadisiya, zeven incidenten in Thi-Qar, twee incidenten in Maysan en één incident in al-Muthanna. Bij de dubbele aanslag in Nasiriyah op 14 september 2017 registreerde dezelfde bron 84 doden. Daarnaast rapporteerde Musings on Iraq één incident met dodelijke afloop in Qadisiya. In augustus 2017 kwam er een lid van de Internal Security Forces om het leven bij een schietpartij.250 In januari 2018 rapporteerde Musings on Iraq geen incidenten in Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna.251

6. Verplaatsingen van de bevolking

Volgens de cijfers van de International Organization for Migration (IOM) van 28 februari 2018 vangen de negen zuidelijke provincies samen ongeveer zeven procent van de binnenlandse ontheemden in Irak op:252

Governorate of Individuals displacement Babil 30516 Basra 8664 Karbala 41922 Maysan 3240

Al-Muthanna 2340 Najaf 43440 Al-Qadisiya 14964 Thi-Qar 5634 Wasit 14202 Total 164922 Distribution of IDP families and individuals by governorate253

246 ISW, 05/05/2017, url 247 AP via The Guardian, 15/09/2017, url 248 The Washington Post, 14/09/2017, url 249 Al-Monitor, 15/02/2018, url 250 Musings on Iraq, 02/01/2018, url; Musings on Iraq, 04/12/2017, url; Musings on Iraq, 03/11/2017, url; Musings on Iraq, 04/10/2017, url; Musings on Iraq, 03/09/2017, url; Musings on Iraq, 03/08/2017, url 251 Musings on Iraq, 02/02/2018, url 252 IOM Iraq, 28/02/2018, url 253 IOM Iraq, 28/02/2018, url

Pagina 30 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Volgens IOM nemen de drie provincies Najaf, Karbala en Babil het leeuwendeel van de opvang in het Zuiden voor hun rekening: 115.878 van de 164.922 ontheemden. Dit heeft in het geval van Najaf en Karbala vooral te maken met de goede bereikbaarheid en het uitgebreide opvangnetwerk voor pelgrims in deze provincies. Babil daarentegen vangt naast vluchtelingen uit Anbar, Diyala en Ninewa ook een groot deel IDP’s uit de eigen provincie op. De meeste ontheemden in Babil vluchtten in de periode van juni tot juli 2014.254

Bijna alle IDP’s uit Zuid-Irak zelf komen uit Babil, bijna de helft van hen wordt opgevangen in de eigen provincie, ongeveer zesduizend verblijven in de naburige provincie Bagdad, 3.330 in Anbar, 1.026 in Karbala, en 7.896 in Suleimaniya. De rest is verdeeld over de andere provincies.255

IOM stelt geen terugkeerbeweging vast naar Babil. Volgens een gezaghebbende medewerker van een internationale organisatie in Irak zijn de autoriteiten niet bereid om op korte termijn soennitische burgers van Jurf al-Sakhar terug te laten keren.256

Terwijl de meeste IDP’s in Babil worden opgevangen in wat IOM private settings noemt (bij familie, als huurder van een woning of in een hotel/motel), worden de ontheemden in Karbala en vooral in Najaf hoofdzakelijk in religieuze gebouwen ondergebracht.257

De grote aantallen IDP’s uit Ninewa in vooral Karbala en Najaf zijn grotendeels leden van de sjiitische minderheid uit deze provincie die in 2014 in grote getallen werden opgevangen in Zuid-Irak. Deze ontheemden keren nog niet in grotere aantallen terug naar Ninewa.258

254 IOM Iraq, 28/02/2018, url 255 IOM Iraq, 28/02/2018, url 256 IOM Iraq, 28/02/2018, url; Gezaghebbende medewerker van een internationale organisatie in Bagdad, e-mail, 21/03/2016 257 IOM Iraq, 28/02/2018, url 258 IOM Iraq, 30/06/2017, url

Pagina 31 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Samenvatting

De negen zuidelijke provincies van Irak zijn niet rechtstreeks verwikkeld geraakt in het offensief dat ISIS in juni 2014 inzette in Centraal-Irak, met uitzondering van het noorden van Babil, waar IS heeft geprobeerd om via de verkeerswegen ten westen en zuidwesten van Bagdad aanvalsroutes naar de hoofdstad te openen. Dit offensief ging gepaard met talrijke aanslagen en ook met hevige gevechten in enkele steden. ISIS is er niet in geslaagd om de controle over Noord-Babil te veroveren, en het aantal burgerslachtoffers in de hele provincie nam vanaf begin 2015 duidelijk af. In 2016 is ISIS er in geslaagd om een aantal zware aanslagen in Zuid-Irak te plegen, de twee zwaarste in de provincie Babil, de anderen in Basra, Thi-Qar, al-Muthanna en Karbala. In 2017 daalde het geweld in Zuid-Irak verder. Het meeste geweld is geconcentreerd in de provincies Babil en Basra en er vonden een beperkt aantal aanslagen plaats. De zwaarste aanslag vond plaats op 14 september 2017 in Nasiriyah en kost 84 personen het leven.

Er is nog geen substantiële terugkeer van binnenlandse ontheemden naar hun woonplaatsen in Babil op gang gekomen, en de op ISIS heroverde plaatsen worden vooral door sjiitische milities gecontroleerd.

In de overwegend sjiitische Zuid-Iraakse provincies Najaf, Karbala, Basra, Wasit, Qadisiya, Thi-Qar, Maysan en al-Muthanna zijn rechtstreekse confrontaties tussen het Iraakse leger en ISIS niet aan de orde. Het geweld in deze regio beperkt zich hoofdzakelijk tot een beperkt aantal terreuraanslagen en confrontaties tussen rivaliserende stammen.

Pagina 32 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Bijlagen

Kaart van Irak met provincies

Iraqi Governorates259

259 Wikipedia, 17/06/2014, url

Pagina 33 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Bibliografie

Rechtstreekse contacten

Gezaghebbende medewerker van een internationale organisatie in Bagdad, anonieme bron, e-mails, 02/10/2015, 21/11/2015, 24/11/2015, 21/03/2016, contactgegevens niet vermeld omwille van vertrouwelijkheid

Dougherty J., Senior Researcher & Analyst for IBC, e-mail, 01/03/2016, contactgegevens niet vermeld omwille van vertrouwelijkheid

Internationale organisatie, e-mails, 13/03/2016, 01/04/2016, 01/12/2016, contactgegevens niet vermeld omwille van vertrouwelijkheid

Wing J., Musings on Iraq, e-mail, 02/03/2016, contactgegevens niet vermeld omwille van vertrouwelijkheid

Geschreven en audiovisuele bronnen

Agence France-Presse (AFP), Iraq army kills 17 in anti-jihadist raid: doctor, tribal head, 28/07/2014, https://web.archive.org/web/20140921040105/http://reliefweb.int:80/report/iraq/iraq-army-kills-17-anti- jihadist-raid-doctor-tribal-head [geraadpleegd op 13/01/2015]

Agence France-Presse (AFP) via The Jordan Times, Tribal feuds spread fear in Iraq’s Basra, 19/01/2018, http://www.jordantimes.com/news/region/tribal-feuds-spread-fear-iraqs-basra [geraadpleegd op 27/02/2018]

Agence France-Presse (AFP) via Al-Monitor, Protesters clash with police near Iraq oil site, 07/08/2016, http://www.al-monitor.com/pulse/afp/2016/08/iraq-oil-protest.html [geraadpleegd op 11/01/2017]

Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Transformatie van het jihadisme in Nederland, Zwermdynamiek en nieuwe slagkracht, 06/2014, https://www.aivd.nl/binaries/aivd_nl/documenten/publicaties/2014/06/30/transformatie-van-het-jihadisme-in- nederland/Transformatie+jihadisme+in+nederland+20140630.pdf [geraadpleegd op 24/12/2015]

Al Jazeera, Attack kills 18 people near Karbala in Iraq, 29/08/2016, http://www.aljazeera.com/news/2016/08/attack-kills-18-people-karbala-iraq-160829081600334.html [geraadpleegd op 10/01/2017]

Al Jazeera, ISIL attacks Iraqi police near Najaf, kills seven, 01/01/2017, http://www.aljazeera.com/news/2017/01/isil-attacks-iraqi-police-najaf-kills-170101144303081.html [geraadpleegd op 16/01/2017]

people injured after clashes between supporters 6] اصابة 6 اشخاص اثر اشتباكات بين انصار حزب الفضيلة ومتظاهرين في الديوانية ,Almirbad of the Virtue Party and demonstrators in Diwaniya], 09/10/2015, http://almirbad.com/news/view.aspx?cdate=09102015&id=188687d2-3923-4bfc-8278-274fddd415ce [geraadpleegd op 22/12/2015]

Al-Monitor (al-Jaffal O.), Can Iraq’s parliament regulate the country’s tribes?, 16/12/2016, https://web.archive.org/web/20170512045322/http://www.al-monitor.com:80/pulse/originals/2016/12/council- tribes-clans-iraq-parliament.html [geraadpleegd op 11/01/2017]

Al-Monitor (al-Jaffal O.), Can public outcry in southern Iraq end Maliki’s political ambitions?, 08/01/2017, https://web.archive.org/web/20171010055452/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2017/01/southern- iraq-muqtada-maliki-abadi-reform-shiite-protest.html [geraadpleegd op 11/01/2017]

Al-Monitor (al-Khoei H.), Ayatollah Sistani and the battle of Najaf, 09/09/2013, https://web.archive.org/web/20171020094546/http://www.al- monitor.com:80/pulse/originals/2013/09/ayatollah-sistani-and-battle-of-najaf.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Al-Monitor (al-Mamouri A.A.), Iraqi laborers facing harsh conditions in holy city of Najaf, 19/07/2016, https://web.archive.org/web/20170530032050/http://www.al-monitor.com:80/pulse/originals/2016/07/najaf- laborer-tourism-iraq.html [geraadpleegd op 17/01/2017]

Pagina 34 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Al-Monitor (Bassem W.), Children disappear across Iraq, but critics say authorities lack plan, 09/09/2016, https://web.archive.org/web/20171011094114/http://www.al-monitor.com:80/pulse/originals/2016/09/child- kidnapping-abduction-iraq.html [geraadpleegd op 17/01/2017]

Al-Monitor (Bozarslan M.), Is Islamic State back in Kirkuk?, 04/01/2018, https://web.archive.org/web/20180128074433/https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2018/01/turkey- iraq-is-isis-back-in-kirkuk.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Al-Monitor (Kittleson S.), Islamic State desert bases still a headache for Iraq, 23/01/2018, https://web.archive.org/web/20180128074048/https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2018/01/iraq- border-anbar-syria-is.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Al-Monitor (Saadoun M.), Iraqi National Alliance seeks Maliki- Sadr reconciliation, 11/11/2016, https://web.archive.org/web/20170714132240/http://www.al-monitor.com:80/pulse/originals/2016/11/shiite- national-alliance-iraq-muqtada-sadr-nouri-maliki.html [geraadpleegd op 10/01/2017]

Al-Monitor (Saadoun M.), Police overwhelmed as drugs from Iran flood Basra, 18/10/2016, https://web.archive.org/web/20171016045816/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/10/basra-iraq- drug-smuggling-iran.html [geraadpleegd op 16/01/2017]

Al-Monitor (Saadoun M.), Tribal disputes flare in southern Iraq over water scarcity, 15/02/2018, https://www.al- monitor.com/pulse/originals/2018/02/water-security-iraq-tribal-conflicts.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Al-Monitor (Taher A.), Iraqis wary of political role for Popular Mobilization Units, 21/07/2016, https://web.archive.org/web/20171012190342/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/07/basra-pmu- khomeini-iraq-iran.html [geraadpleegd op 16/01/2017]

Associated Press (AP) (George S.) via US News, Millions of Shiite pilgrims flock to Iraqi holy city for annual Arbaeen commemorations, 02/12/2015, http://www.usnews.com/news/world/articles/2015/12/02/millions-of- shiites-gather-in-iraqs-karbala-for-arbaeen [geraadpleegd op 22/12/2015]

Associated Press (AP) via The Guardian, Dozens die in Iraq suicide bombing, 06/03/2016, https://www.theguardian.com/world/2016/mar/06/iraq-suicide-bombing-hillah-dozens-die [geraadpleegd op 20/02/2018]

Associated Press (AP) via The Guardian, Isis suicide attack: more than 80 killed in southern Iraq, 15/09/2017, https://www.theguardian.com/world/2017/sep/14/isis-kills-at-least-50-in-southern-iraq-attacks [geraadpleegd op 02/03/2018]

Associated Press (AP), Suicide attack kills at least 47 south of Iraqi capital, 06/03/2016, http://bigstory.ap.org/article/493cab0d410c4cfc968d8a75aed53d19/iraq-suicide-attack-kills-least-11-south- baghdad [geraadpleegd op 04/08/2016]

British Broadcasting Corporation (BBC) News, Car bomb kills shia pelgrims south of Baghdad, 03/01/2013, http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-20903500 [geraadpleegd op 29/05/2015]

British Broadcasting Corporation (BBC) News, Confusion surrounds Najaf battle, 31/01/2007, http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/6313433.stm [geraadpleegd op 29/05/2015]

British Broadcasting Corporation (BBC) News, How Baghdad attack put UN aid missions at risk, 18/08/2013, http://www.bbc.com/news/world-europe-23717105 [geraadpleegd op 10/06/2016]

British Broadcasting Corporation (BBC) News, Iran’s Qasem Soleimani wields power behind the scenes in Iraq, 17/06/2014, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-27883162 [geraadpleegd op 29/05/2015]

British Broadcasting Corporation (BBC) News, Iraq crisis: fifty bodies found south of Iraq, 09/07/2014, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-28225184 [geraadpleegd op 29/05/2015]

British Broadcasting Corporation (BBC) News, Iraq crisis: USA to send military advisers, 20/06/2014, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-27932443 [geraadpleegd op 29/05/2015]

British Broadcasting Corporation (BBC) News, Isis rebels declare Islamic state in Iraq and Syria, 30/06/2014, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-28082962 [geraadpleegd op 29/05/2015]

British Broadcasting Corporation (BBC) News, Islamic State and the crisis in Iraq and Syria maps, 28/03/2018, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-27838034 [geraadpleegd op 20/02/2018]

Pagina 35 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Carnegie Middle East Center (Mansour R.), From Militia to State Force: the Transformation of al-Hashd al-Shaabi, 16/11/2015, http://carnegieendowment.org/syriaincrisis/?fa=61986 [geraadpleegd op 24/12/2015]

Cedoca, COI Focus Irak. La position de la minorité sunnite dans le sud de l’Irak, 12/07/2016

Center for Strategic and International Studies (CSIS) (Cordesman A.H., Khazai S.), Iraq in Crisis, 05/2014, http://csis.org/files/publication/140513_Cordesman_IraqInCrisis_Web.pdf [geraadpleegd op 29/05/2015]

Center for Strategic and International Studies (CSIS) (Cordesman A. H.), Iraqi Stability and the “ISIS War”, 12/08/2015, http://csis.org/files/publication/150812_Iraq_Stability_and_the_War_on_ISIS.pdf [geraadpleegd op 22/12/2015]

Congressional Research Service (CRS), The “Islamic State” Crisis and U.S. Policy, 12/11/2014, https://web.archive.org/web/20160307232916/http://fpc.state.gov/documents/organization/234351.pdf [geraadpleegd op 20/01/2015]

Daesh Daily, October 13, 2015. Reports from Iraq, 14/10/2015, https://www.daeshdaily.com/october-13- 2015/ [geraadpleegd op 22/12/2015]

Daesh Daily, May 12, 2016, 13/05/2016, http://www.daeshdaily.com/may-12-2016/ [geraadpleegd op 04/08/2016]

Free Word, Decoding Daesh: Why is the new name for ISIS so hard to understand?, 19/02/2015, https://www.freewordcentre.com/explore/daesh-isis-media-alice-guthrie [geraadpleegd op 20/02/2018]

Global Security, Military, Hashd al-Shaabi / Hashd Shaabi, Popular Mobilisation Units / People’s Mobilization Forces, s.d., http://www.globalsecurity.org/military/world/para/hashd-al-shaabi.htm [geraadpleegd op 24/12/2015]

Huffington Post, Iraq Declares A Brilliant Victory In Mosul: What Are The Lessons?, 10/07/2017, http://www.huffingtonpost.com/entry/5963be8ce4b0911162fc2e04 [geraadpleegd op 17/07/2017]

Human Rights Watch (HRW), Iraq: Campaign of Mass Murders of Sunni Prisoners, 11/07/2014, http://www.ecoi.net/local_link/280400/397284_en.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

Human Rights Watch (HRW), Pro-Government Militias’ Trail of Death, 31/07/2014, http://www.ecoi.net/local_link/282421/399543_en.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

IHS Jane’s Intelligence Weekly, Tribal conflict, militia activity, and protests likely to stretch Basra's security forces, heightening risks to individuals and state buildings, 16/06/2015, https://web.archive.org/web/20160121085024/http://www.janes.com:80/article/52364/tribal-conflict-militia- activity-and-protests-likely-to-stretch-basra-s-security-forces-heightening-risks-to-individuals-and-state- buildings [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Control of Terrain in Iraq, s.d., http://www.understandingwar.org/publications?type%5B%5D=backgrounder&type%5B%5D=map&type%5B%5 D=other_work&type%5B%5D=report&tid%5B%5D=320&field_lastname_value=&sort_by=created&sort_order= DESC&=Search [geraadpleegd op 20/02/2018]

Institute for the Study of War (ISW), Control of Terrain in Iraq: June 20, 2014, 20/06/2014, http://iswresearch.blogspot.be/2014/06/control-of-terrain-in-iraq-june-20-2014.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Control of Terrain in Iraq: January 7, 2015, 07/01/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/control-terrain-iraq-january-7-2015 [geraadpleegd op 12/01/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Control of Terrain Map: November 25, 2015, 25/11/2015, http://understandingwar.org/map/iraq-control-terrain-map-november-25-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Control of Terrain Map: July 14, 2016, 14/07/2016, http://understandingwar.org/sites/default/files/Iraq%20Blobby%20map%2014%20JUL%202016.pdf [geraadpleegd op 04/08/2016]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Control of Terrain Map: June 16, 2017, 16/06/2017, https://3.bp.blogspot.com/-

Pagina 36 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

TIiee4Oa20Y/WUPo0wPP9LI/AAAAAAAAIfY/Kf5BMFXHfykZbVbMewStY9o0iUCXVRQAgCLcBGAs/s1600/Iraq%2Bco ntrol%2Bof%2Bterrain%2Bjune%2B16%2Bhigh%2Bres.png [geraadpleegd op 17/07/2017]

Institute for the Study of War (ISW), Iraqi Security Forces and Popular Mobilization Forces; Orders of Battle, 12/2017, http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Iraq%20- %20ISF%20PMF%20Orders%20of%20Battle_0_0.pdf [geraadpleegd op 27/02/2018]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Project, s.d., http://understandingwar.org/publications?type%5B%5D=backgrounder&type%5B%5D=map&type%5B%5D=oth er_work&type%5B%5D=report&tid%5B%5D=188&field_lastname_value=&sort_by=created&sort_order=DESC [geraadpleegd op 04/08/2016]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq’s sectarian crisis reignites as shi’a militias execute civilians and remobilize, 01/06/2013, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraqs-sectarian-crisis-reignites-shia- militias-execute-civilians-and-remobilize [geraadpleegd op 27/02/2018]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report, s.d., http://www.understandingwar.org/publications?type%5B%5D=backgrounder&type%5B%5D=map&type%5B%5 D=other_work&type%5B%5D=report&tid%5B%5D=321&field_lastname_value=&sort_by=created&sort_order= DESC&=Search [geraadpleegd op 20/02/2018]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: June 22-23, 2014, 24/06/2014, http://archive.is/TfYvi [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: June 29, 2014, 29/06/2014, http://iswresearch.blogspot.be/2014/06/iraq-situation-report-june-29-2014.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War(ISW), Iraq Situation Report: July 9, 2014, 09/07/2014, http://iswresearch.blogspot.be/2014/07/iraq-situation-report-july-9-2014.html [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: July 24, 2014, 24/07/2014, http://iswresearch.blogspot.be/2014/07/iraq-situation-report-july-24-2014.html [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: September 9-11, 2014, 11/09/2014, http://1.bp.blogspot.com/-njTHBtMqqgM/VBIQBuNOSJI/AAAAAAAAB1Q/KjIF8XaudSA/s1600/2014-09- 11%2BSituation%2BReport_HIGH-01.png [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: November 11-13, 2014, 13/11/2014, http://understandingwar.org/sites/default/files/2014-11-11-13%20%20Situation%20Report.pdf [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: November 25-26, 2014, 26/11/2014, http://www.understandingwar.org/sites/default/files/2014-11- 26%20IRQ%20Situation%20Report%20for%20Publish.pdf [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: December 2-3, 2014, 03/12/2014, http://understandingwar.org/sites/default/files/2014-12-2-3%20Situation%20Report.pdf [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: December 11-12, 2014, 12/12/2014, http://www.understandingwar.org/sites/default/files/2014-12-11-12%20Situation%20Report.pdf [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: December 17-19, 2014, 19/12/2014, http://understandingwar.org/sites/default/files/2014-12-19%20Situation%20Report.pdf [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: December 23-26, 2014, 26/12/2014, http://understandingwar.org/sites/default/files/2014-12-23-26%2BSituation%2BReport.1.pdf [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: December 29, 2014, 29/12/2014, http://understandingwar.org/sites/default/files/2014-12-29%20Situation%20Report_1.pdf [geraadpleegd op 22/12/2015]

Pagina 37 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: December 30-31, 2014, 31/12/2014, http://understandingwar.org/sites/default/files/2014-12-30-31%20Situation%20Report.pdf [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: January 9-11, 2015, 11/01/2015, http://understandingwar.org/sites/default/files/2015-1-11%20Situation%20Report.pdf [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: February 14-16, 2015, 16/02/2015, http://iswiraq.blogspot.be/2015/02/iraq-situation-report-february-14-16.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: February 28 - March 1, 2015, 01/03/2015, http://iswiraq.blogspot.com/2015/03/iraq-situation-report-february-28-march.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: June 9 - 10, 2015, 10/06/2015, http://understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-june-9-10-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: June 16 - 17, 2015, 17/06/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-june-16-17-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: July 09 - 10, 2015, 10/07/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-july-09-10-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: July 31 - August 3, 2015, 03/08/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-july-31-august-3-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: August 4 - 6, 2015, 06/08/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-august-4-6-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: August 7 - 11, 2015, 11/08/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-august-7-11-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: August 12 - 13, 2015, 13/08/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-august-12-13-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: August 14 - 17, 2015, 17/08/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-august-14-17-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: August 18 - 20, 2015, 20/08/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-august-18-20-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: August 21 - 24, 2015, 24/08/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-august-21-24-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: August 28 - 31, 2015, 31/08/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-august-28-31-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: September 4 - 8, 2015, 08/09/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-september-4-8-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: September 11 - 14, 2015, 14/09/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-september-11-14-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Pagina 38 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: September 18 - 21, 2015, 21/09/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-september-18-21-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War(ISW), Iraq Situation Report: October 2 - 5, 2015, 05/10/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-october-2-5-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: October 6 - 15, 2015, 15/10/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-october-6-15-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: October 16 - 20, 2015, 20/10/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-october-16-20-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: October 27 - November 2, 02/11/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-october-27-november-2-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: November 3 - 9, 2015, 09/11/2015, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraq-situation-report-november-3-9-2015 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: February 23 - 29, 2016, 29/02/2016, https://iswresearch.blogspot.com/2016/02/iraq-situation-report-february-22-29.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Institute for The Study of War (ISW), Iraq Situation Report: December 7-20, 2016, 21/12/2016, http://understandingwar.org/sites/default/files/iraq%20SITREP%202016-12-20%20PDF_4.pdf [geraadpleegd op 17/01/2017]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: March 20 – April 20, 2017, 20/04/2017, https://iswresearch.blogspot.com/2017/04/iraq-situation-report-march-20-april-20.html [geraadpleegd op 17/07/2017]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report: April 21 – May 5, 2017, 05/05/2017, https://iswresearch.blogspot.com/2017/05/iraq-situation-report-april-21-may-5.html [geraadpleegd op 17/07/2017]

Institute for the Study of War (ISW), Iraq Situation Report Map: July 18, 2014, 18/07/2014, http://archive.is/wJ9x5#selection-183.1-183.41 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), ISIS Sanctuary Map, s.d., http://www.understandingwar.org/publications?type%5B%5D=backgrounder&type%5B%5D=map&type%5B%5 D=other_work&type%5B%5D=report&tid%5B%5D=319&field_lastname_value=&sort_by=created&sort_order= DESC&=Search [geraadpleegd op 20/02/2018]

Institute for the Study of War (ISW), ISIS Sanctuary Map: September 15, 2015, 15/09/2015, http://understandingwar.org/map/isis-sanctuary-map-september-15-2015 [geraadpleegd op 24/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), ISIS Sanctuary Map: December 8, 2016, 08/12/2016, http://www.understandingwar.org/backgrounder/isis-sanctuary-map-december-8-2016 [geraadpleegd op 20/02/2018]

Institute for the Study of War (ISW), Operation Knight's Charge (Saulat al-Fursan), 06/2008, http://www.understandingwar.org/operation/operation-knights-charge-saulat-al-fursan [geraadpleegd op 22/12/2015]

Institute for the Study of War (ISW), Publications, s.d., http://www.understandingwar.org/publications?type%5b%5d=backgrounder&type%5b%5d=map&type%5b%5d =other_work&type%5b%5d=report&tid%5b%5d=188&field_lastname_value=&sort_by=created&sort_order=DE SC [geraadpleegd op 20/02/2018]

Pagina 39 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Institute for the Study of War (ISW), The Campaign for Mosul: November 29 - December 5, 2016, 05/12/2016, http://www.understandingwar.org/backgrounder/campaign-mosul-november-29-december-5-2016 [geraadpleegd op 20/02/2018]

Institute for the Study of War (ISW), The Iraqi Shi’a Mobilization to Counter the ISIS Offensive, 14/06/2014, http://www.understandingwar.org/backgrounder/iraqi-shi%E2%80%99-mobilization-counter-isis-offensive [geraadpleegd op 20/02/2018]

Institute for the Study of War (ISW), The ISIS Battle Plan, 12/06/2014, http://www.understandingwar.org/backgrounder/isis-battle-plan [geraadpleegd op 20/02/2018]

Integrated Regional Information Network (IRIN), Iraqi farmers suffer as land seized by militants, 26/11/2014, http://www.ecoi.net/local_link/291425/411949_en.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

International Crisis Group (ICG), Iraq's Civil War, the Sadrists and the Surge, 07/02/2008, https://web.archive.org/web/20160705144911/http://www.crisisgroup.org/en/regions/middle-east-north- africa/iraq-iran-gulf/iraq/072-iraqs-civil-war-the-sadrists-and-the-surge.aspx [geraadpleegd op 20/02/2018]

International Organization for Migration (IOM) Iraq, Displacement Tracking Matrix, s.d., http://iraqdtm.iom.int/IDPsML.aspx [geraadpleegd op 20/02/2018]

International Organization for Migration (IOM) Iraq, Displacement Tracking Matrix – Emergency Tracking - Fact Sheet #13 - Mosul Operations from 17 October to 26 January, 26/01/2017, https://reliefweb.int/report/iraq/iraq- displacement-tracking-matrix-emergency-tracking-fact-sheet-13-mosul-operations-17 [geraadpleegd op 01/02/2017]

International Organization for Migration (IOM) Iraq, Displacement Tracking Matrix DTM Round 50, July 2016, 22/07/2016, https://reliefweb.int/report/iraq/response-idp-crisis-iraq-displacement-tracking-matrix-dtm-round- 50-july-2016-enarku [geraadpleegd op 04/08/2016]

International Organization for Migration (IOM) Iraq, Displacement Tracking Matrix DTM Round 62, January 2017, 19/01/2017, http://iraqdtm.iom.int/IDPsML.aspx [geraadpleegd op 23/01/2017]

International Organization for Migration (IOM) Iraq, Iraq Crisis, Stories from the most vulnerable, 31/07/2015, http://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/IOM_Iraq_-_Stories_from_the_most_vulnerable_0.pdf [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Another year of relentless violence in Iraq. IBC’s 2016 analysis of civilian deaths, s.d., https://www.iraqbodycount.org/analysis/numbers/2016/ [geraadpleegd op 13/01/2017]

Iraq Body Count (IBC), Database. Documented civilian deaths from violence, s.d., https://www.iraqbodycount.org/database/ [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Database of Incidents, 01/01/2003-28/02/2017, https://www.iraqbodycount.org/database/download/ibc-incidents [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 21/01/2015-27/01/2015, http://archive.is/AiKOj [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 03/07/2015-09/07/2015, https://archive.is/52vwz [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 09/07/2015-17/11/2015, https://archive.is/www.iraqbodycount.org [geraadpleegd op 08/02/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 10/07/2015-16/07/2015, https://archive.is/rWoK8 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 15/07/2015-21/07/2015, http://archive.is/G6D4Z [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 29/07/2015-04/08/2015, http://archive.is/yA6II [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 09/08/2015-15/08/2015, http://archive.is/NQpOq [geraadpleegd op 22/12/2015]

Pagina 40 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 16/08/2015-22/08/2015, http://archive.is/kMniD [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 26/08/2015-01/09/2015, http://archive.is/pTyCC [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 02/09/2015-08/09/2015, http://archive.is/7IK0Z [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 09/09/2015-15/09/2015, http://archive.is/JR1yF [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 16/09/2015-22/09/2015, http://archive.is/yPXi1 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 30/09/2015-06/10/2015, http://archive.is/OtStq [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 04/10/2015-10/10/2015, http://archive.is/ZKTN2 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 14/10/2015-20/10/2015, http://archive.is/pIXN2 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 06/11/2015-12/11/2015, https://archive.is/4DsQ7 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 09/11/2015-15/11/2015, http://archive.is/rNHen [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 11/11/2015-17/11/2015, http://archive.is/JQf5z [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 27/11/2015-03/12/2015, https://archive.is/uQtV5 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 04/12/2015-10/12/2015, https://archive.is/jvGB5 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 11/12/2015-17/12/2015, https://archive.is/6Pvc2 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 18/12/2015-24/12/2015, https://archive.is/j5nhH [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 25/12/2015-31/12/2015, https://archive.is/EDSrd [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 01/01/2016-07/01/2016, https://archive.is/QfDmt [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 21/01/2016-27/01/2016, http://archive.is/3RRpT [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 22/01/2016-28/01/2016, https://archive.is/4BlQa [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 26/02/2016-03/03/2016, https://archive.is/uqKsZ [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 03/03/2016-09/03/2016, https://archive.is/vQNrW [geraadpleegd op 23/06/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 08/03/2016-14/03/2016, https://archive.is/JrSn6 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 11/03/2016-17/03/2016, https://archive.is/stUfe [geraadpleegd op 04/08/2016]

Pagina 41 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 18/03/2016-24/03/2016, https://archive.is/nHN3K [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 24/03/2016-30/03/2016, https://archive.is/OLbr3 [geraadpleegd op 23/06/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 25/03/2016-31/03/2016, https://archive.is/A59V2 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 01/04/2016-07/04/2016, https://archive.is/2dmd4 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 07/04/2016-13/04/2016, https://archive.is/LLGdB [geraadpleegd op 23/06/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 12/04/2016-18/04/2016, https://archive.is/zVrue [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 22/04/2016-28/04/2016, https://archive.is/9VqHO [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 28/04/2016-04/05/2016, https://archive.is/DkmTe [geraadpleegd op 23/06/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 05/05/2016-11/05/2016, https://archive.is/gdznf [geraadpleegd op 23/06/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 06/05/2016-12/05/2016, https://archive.is/H2w0l [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 10/05/2016-16/05/2016, https://archive.is/mgSz2 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 13/05/2016-19/05/2016, https://archive.is/hLYZb [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 20/05/2016-26/05/2016, https://archive.is/BhO70 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 24/05/2016-30/05/2016, https://archive.is/S4mgC [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 31/05/2016-06/06/2016, https://archive.is/pzNYy [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 10/06/2016-16/06/2016, https://archive.is/59Sv4 [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 24/06/2016-30/06/2016, https://archive.is/XEk9N [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 04/06/2017-10/06/2017, https://archive.fo/lxGDN [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 10/09/2017-16/09/2017, https://archive.fo/g1ibp [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 01/01/2018-07/01/2018, https://archive.fo/yrOiQ [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 08/01/2018-14/01/2018, https://archive.fo/oso3T [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 15/01/2018-21/01/2018, https://archive.fo/4MjEl [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 22/01/2018-28/01/2018, https://archive.fo/VPzp5 [geraadpleegd op 20/02/2018]

Pagina 42 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, 29/01/2018-04/02/2018, https://archive.fo/YEPnO [geraadpleegd op 20/02/2018]

Iraq Body Count (IBC), Recent Events, s.d., https://www.iraqbodycount.org/database/recent/ [geraadpleegd op 17/07/2017]

Iraqi Civil Society Solidarity Initiative, House Of The Devil? Religious Extremists Bomb Cafes In Basra Because They Employ Women, 19/10/2016, http://www.iraqicivilsociety.org/archives/5981 [geraadpleegd op 16/01/2017]

Iraqi News (Abdallah A.), ISIS claims Karbala suicide bombing, 29/08/2016, http://www.iraqinews.com/iraq- war/isis-claims-karbala-suicide-bombing/ [geraadpleegd op 17/01/2017]

Iraqi News (Adel L.), 3 people wounded in armed clash between 2 tribes in Basra, 17/05/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/3-people-wounded-armed-clashe-2-tribes-basra/ [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraqi News (Adel L.), 33 wanted persons arrested in central Amarah, 24/07/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/33-wanted-persons-arrested-central-amarah/ [geraadpleegd op 17/01/2017]

Iraqi News (Adel L.), More than 100 persons arrested on criminal and terrorism charges in Wasit, 18/07/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/100-persons-arrested-criminal-terrorism-charges-wasit/ [geraadpleegd op 17/01/2017]

Iraqi News (Adel L.), Police forces arrest 25 suspects including terrorist in Wasit, 24/02/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/police-forces-arrest-25-suspects-including-terrorist-in-wasit/ [geraadpleegd op 17/01/2017]

Iraqi News (Adel L.), Security forces arrest 33 wanted persons in Wasit, 07/09/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/security-forces-arrest-33-wanted-persons-wasit/ [geraadpleegd op 17/01/2017]

Iraqi News (Adel L.), Tribal conflict renewed armed clashes north of Basra, 16/02/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/tribal-conflict-renewed-armed-clashes-north-of-basra/ [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraqi News (Adel L.), Tribal dispute south of Maysan, four casualties, 18/07/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/tribal-dispute-south-maysan-four-casualties/ [geraadpleegd op 17/01/2017]

Iraqi News (Berwani H.), 12 killed north of Babil, 07/11/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/1-isil-killed- north-of-babel/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 13 wanted individuals captured in Najaf, 16/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq- war/1-wanted-individuals-captured-in-najaf/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 14 persons injured in northern Wasit, 11/06/2014, http://www.iraqinews.com/iraq- war/1-persons-injured-northern-wasit/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 16 wanted individuals captured in Wasit, 14/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq- war/1-wanted-individuals-captured-in-wasit/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 18 persons killed, injured in Karbala bombings, 30/09/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/1-persons-killed-injured-in-karbala-bombing/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 19 wanted individuals arrested in Wasit [02/06/2015], 06/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/1-wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-02-06/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 19 wanted individuals arrested in Wasit [02/09/2015], 09/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/1-wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-02-09/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 21 wanted individuals arrested in Wasit [01/12/2015], 12/01/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/1-wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-01-12/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Pagina 43 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Iraqi News (Berwani H.), 21 wanted individuals arrested in Wasit [01/27/2015], 27/01/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/1-wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-01-27/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 22 wanted individuals arrested in Wasit [02/05/2015], 05/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-02-05/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 23 wanted individuals netted in Wasit, 17/01/2015, http://www.iraqinews.com/iraq- war/wanted-individuals-netted-in-wasit/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 27 killed, injured in Wasit car bombing, 21/04/2014, http://www.iraqinews.com/iraq- war/wasit-bombing-results-in-killing-injuring-persons/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 27 wanted individuals arretested [sic] in Wasit [02/05/2015], 05/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arretested-in-wasit-2015-02-05/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 3 persons killed, injured northern Karbala, 11/06/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/persons-killed-injured-northern-karbala/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 42 wanted individuals arretested [sic] in Wasit, 17/01/2015, http://www.iraqinews.com/features/wanted-individuals-arretested-in-wasit/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 47 wanted individuals arrested in Wasit [01/26/2015], 26/01/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-01-26/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 5 wanted individuals arretested [sic] in Najaf, 04/01/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arretested-in-najaf/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 5 wanted individuals netted in Najaf, 07/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq- war/wanted-individuals-netted-in-najaf/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 52 wanted individuals arretested [sic] in Wasit [02/03/2015], 03/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arretested-in-wasit-2015-02-03/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 53 wanted individuals arrested in Wasit [02/07/2015], 07/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-02-07/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 56 wanted individuals arrested in Wasit [02/16/2015], 16/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-02-16/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 73 wanted individuals arretested [sic] in Wasit [01/31/2015], 31/01/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arretested-in-wasit-2015-01-31/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 76 wanted individuals arrested in Wasit [01/25/2015], 25/01/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-01-25/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 76 wanted individuals arrested in Wasit, 17/04/2014, http://www.iraqinews.com/iraq- war/wanted-individuals-arrested-in-wasit-2014-04-17/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), 8 wanted individuals arrested in Najaf, 24/11/2014, http://www.iraqinews.com/iraq- war/wanted-individuals-arrested-in-najaf-2014-11-24/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Curfew imposed in Babel, 20/08/2013, http://www.iraqinews.com/iraq-war/urgent- curfew-imposed-in-babel/#axzz2duvFrv00 [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Diwaniya police arrests 11 wanted individuals, 18/11/2014, https://www.iraqinews.com/iraq-war/diwaniya-police-arrests-11-wanted-individuals/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Pagina 44 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Iraqi News (Berwani H.), Gang captured in Najaf [04/02/2015], 02/04/2015, http://www.iraqinews.com/iraq- war/gang-captured-in-najaf-2015-04-02/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Intense security measures imposed in Muthana, 03/02/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/intense-security-measures-imposed-in-muthana/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), ISF arrest suspect of terrorism in Najaf, 23/03/2015, http://www.iraqinews.com/iraq- war/isf-arrest-suspect-of-terrorism-in-najaf/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Karbala bombings result in killing, injuring 48 persons, 20/10/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/karbala-bombings-result-in-killing-injuring-persons/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Karbala police announces continuity of Arbaeen security plan for six days, 13/12/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/karbala-police-announces-continuity-of-arbaeen-security-plan-for-days/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Karbala Police takes intensified security measures fearing expected bombings, 29/07/2013, http://www.iraqinews.com/iraq-war/karbala-police-takes-intensified-security-measures-fearing- expected-bombings/#axzz2e1wmUVav [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Maysan police arrests 25 wanted individuals, 27/10/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/maysan-police-arrests-wanted-individuals-2014-10-27/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Najaf announces security plan dedicated for imam Ali martyrdom ceremony, 28/07/2013, http://www.iraqinews.com/iraq-war/najaf-announces-security-plan-dedicated-for-imam-ali- martyrdom-ceremony/#axzz2e1wmUVav [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Najaf launches strict security measures, 11/08/2013, http://www.iraqinews.com/iraq- war/najaf-launches-strict-security-measures/#axzz2e1wmUVav [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Najaf police arrests some wanted individuals, 11/08/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/najaf-police-arrests-some-wanted-individuals/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), New security plan apllied in Maysan province, 10/07/2013, http://www.iraqinews.com/iraq-war/new-security-plan-applied-in-maysan-province/#axzz2e1wmUVav [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Security forces intensively deployed in Dhi-Qar, 30/05/2013, http://www.iraqinews.com/iraq-war/security-forces-intensively-deployed-in-dhi-qar-2013-05- 31/#axzz2e1wmUVav [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Security plan set for Eid in Najaf province, 13/10/2013, http://www.iraqinews.com/iraq-war/security-plan-set-for-eid-in-najaf-province/#axzz2vZnHXQq8 [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Sentenced to death in absentia convict arrest in Wasit, 05/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/sentenced-to-death-in-absentia-convict-arrest-in-wasit/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Terrorists netted in northern Wasit, 03/05/2014, http://www.iraqinews.com/iraq- war/terrorists-netted-in-northern-wasit/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Thi-Qar police arrests 20 wanted individuals, 21/10/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/thi-qar-police-arrests-0-wanted-individuals/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Wanted individuals arrested in Wasit [02/10/2015], 10/02/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wanted-individuals-arrested-in-wasit-2015-02-10/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Berwani H.), Wasit bombing results in killing, injuring 18 persons including IP, 05/11/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/wasit-bombing-results-in-killing-injuring-1-persons-including-ips/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Pagina 45 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Iraqi News (Mamoun A.), 100 people killed, wounded in Alexandria bombing, 26/03/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/100-people-killed-wounded-alexandria-bombing/ [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraqi News (Mamoun A.), Hezbollah Brigades kill 5 suicide bombers near Karbala, 02/12/2015, http://www.iraqinews.com/iraq-war/hezbollah-brigades-kill-5-suicide-bombers-near-karbala/ [geraadpleegd op 22/12/2015]

Iraqi News (Mohammed L.), More than 3 million visit Karbala to commemorate ashura rituals, 14/11/2013, http://www.iraqinews.com/features/more-than-million-visit-karbala-to-commemorate-ashuraa- rituals/#axzz2vZnHXQq8 [geraadpleegd op 29/05/2015]

Iraqi News (Mostafa M.), In Photos: Al-Hashd al-Shaabi supporters in Basra celebrate militia’s official recognition, 28/11/2016, http://www.iraqinews.com/features/photos-al-hashd-al-shaabi-supporters-basra-celebrate-militias- official-recognition/ [geraadpleegd op 02/03/2017]

Iraqi News (Mostafa M.), Iraqi army: 21 Islamic State militants killed near Karbala, 02/10/2017, https://www.iraqinews.com/iraq-war/iraqi-army-21-islamic-state-militants-killed-near-karbala/ [geraadpleegd op 02/03/2017]

Iraqi News (Mostafa M.), Protesters opposed to Maliki’s southern Iraq tour storm conference, 11/12/2016, http://www.iraqinews.com/baghdad-politics/protesters-opposed-malikis-southern-iraq-tour-storm-conference/ [geraadpleegd op 11/01/2017]

Iraqi News (Mostafa M.), Six killed, six wounded in suicide bombing west of Karbala, 14/11/2016, http://www.iraqinews.com/features/six-killed-six-wounded-suicide-bombing-west-karbala/ [geraadpleegd op 10/01/2017]

Iraqi News (Mostafa M.), Soldier dies in car bombing west of Karbala, 13/08/2017, https://www.iraqinews.com/iraq-war/soldier-dies-car-bombing-west-karbala/ [geraadpleegd op 02/03/2018]

Iraqi News (Mostafa M.), UPDATED: Islamic State claim attack on Najaf security checkpoint, 01/01/2017, http://www.iraqinews.com/iraq-war/17-casualties-gun-attack-najaf-security-checkpoint/ [geraadpleegd op 10/01/2017]

Iraqi News (Mostafa N.), Iraqi troops kill member of shia militias during clashes in Karbala, 16/12/2017, https://www.iraqinews.com/iraq-war/iraqi-troops-kill-member-shia-militias-clashes-karbala/ [geraadpleegd op 02/03/2018]

Iraqi News (Mostafa N.), Muslim cleric survives assassination attempt in Najaf, 05/09/2017, https://www.iraqinews.com/iraq-war/muslim-cleric-survives-assassination-attempt-najaf/ [geraadpleegd op 03/03/2018]

Iraqi News (Sarhan A.), Clashes between two conflicting clans cut Basra-Baghdad road, 06/05/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/clashes-two-conflicting-clans-cut-basra-baghdad-road/ [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraqi News (Sarhan A.), Iraqi police arrests 14 wanted individuals on various charges in Maysan Province, 24/04/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/iraqi-police-arrests-14-wanted-individuals-various-charges- maysan-province/ [geraadpleegd op 17/01/2017]

Iraqi News (Sarhan A.), ISIS claims responsibility for attack on al-Hussein neighborhood in Karbala, 08/06/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/isis-claims-responsibility-attack-al-hussein-neighborhood-karbala/ [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraqi News (Sarhan A.), Millions of Shiite visitors flock Najaf to commemorate Imam Ali’s martyrdom, 27/06/2016, http://www.iraqinews.com/iraq-war/millions-of-shiite-visitors-flock-najaf-to-commemorate-imam- ali-martyrdom/ [geraadpleegd op 04/08/2016]

Iraqi News (Sarhan A.), Najaf council: 12 wounded in car bomb in Al-Amir, 12/09/2014, http://www.iraqinews.com/iraq-war/najaf-council-12-wounded-car-bomb-al-amir/ [geraadpleegd op 29/05/2015]

Landmine and Cluster Munition Monitor, Iraq, 11/12/2017, http://www.the-monitor.org/en- gb/reports/2017/iraq/mine-action.aspx [geraadpleegd op 28/02/2018]

Pagina 46 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Middle East Eye (al-Salhy S.), Iraqi Shia armed factions reportedly resolve disputes ahead of elections, 19/10/2016, http://www.middleeasteye.net/news/iraqi-shia-armed-factions-clear-disputes-preparation-next- elections-2062823422 [geraadpleegd op 10/01/2017]

Ministerie van Buitenlandse Zaken - Nederland, Algemeen ambtsbericht Irak, 14/11/2016, https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/ambtsberichten/2016/11/14/algemeen- ambtsbericht-over-irak/Algemeen Ambtsbericht over Irak.pdf [geraadpleegd op 11/01/2017]

Musings on Iraq, 1,282 Dead and 425 Wounded In Iraq, November 2017, 04/12/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/2017/12/1282-dead-and-425-wounded-in-iraq.html [geraadpleegd op 27/02/2018]

Musings on Iraq, 1,459 Killed, 636 Wounded In Iraq July 2017, 03/08/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/2017/08/1459-killed-636-wounded-in-iraq-july.html [geraadpleegd op 27/02/2018]

Musings on Iraq, 1,958 Killed and 1,261 Wounded In Iraq In August 2017, 03/09/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/2017/09/1958-killed-and-1261-wounded-in-iraq-in.html [geraadpleegd op 27/02/2018]

Musings on Iraq, 24,091 Reported Dead And 39,205 Wounded In Iraq In 2016 (2nd Revision), 02/01/2017, http://musingsoniraq.blogspot.be/2017/01/24079-reported-dead-and-39166-wounded.html [geraadpleegd op 11/01/2017]

Musings on Iraq, 4,290 Dead And Wounded In Iraq In February 2017, 02/03/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/2017/03/4290-dead-and-wounded-in-iraq-in.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings on Iraq, 4,360 Dead, 3,920 Wounded In Iraq November 2016, 02/12/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/12/4360-dead-3920-wounded-in-iraq-november.html [geraadpleegd op 13/01/2017]

Musings on Iraq, 5,198 Dead And Wounded In Iraq In Oct 2016, 02/11/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/11/5198-dead-and-wounded-in-iraq-in-oct.html [geraadpleegd op 16/01/2017]

Musings on Iraq, 728 Dead And 549 Wounded In September 2017 In Iraq, 04/10/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/2017/10/728-dead-and-549-wounded-in-september.html [geraadpleegd op 27/02/2018]

Musings on Iraq, 913 Killed 721 Wounded In Iraq In October 2017, 03/11/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/2017/11/1093-killed-721-wounded-in-iraq-in.html [geraadpleegd op 27/02/2018]

Musings on Iraq, Anbar Operation And Turkey’s Bombing Of Kurdistan Leads To Jump In Casualties In Iraq, 03/08/2015, http://musingsoniraq.blogspot.be/2015/08/anbar-operation-and-turkeys-bombing-of.html [geraadpleegd op 04/08/2016]

Musings on Iraq, How Bad Has Security Gotten In Iraq? Comparing 1st Qtr 2013 With 1st Qtr 2014, 07/05/2014, http://musingsoniraq.blogspot.be/2014/05/how-bad-has-security-gotten-in-iraq.html [geraadpleegd op 04/08/2016]

Musings on Iraq, Incidents and Casualties All Down In Iraq Dec 2017, 02/01/2018, https://musingsoniraq.blogspot.com/2018/01/incidents-and-casualties-all-down-in.html [geraadpleegd op 27/02/2018]

Musings on Iraq, Iraq Forces Make Major Advances In Baiji Area, 20/10/2015, http://musingsoniraq.blogspot.be/2015/10/iraq-forces-make-major-advances-in.html [geraadpleegd op 22/12/2015]

Musings on Iraq, Iraqi Deaths, s.d., https://musingsoniraq.blogspot.com/search/label/Iraqi%20Deaths [geraadpleegd op 17/07/2017]

Pagina 47 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Musings on Iraq, Islamic State Car Bombings Return To Southern Iraq After 1 Yr Hiatus, 06/10/2015, http://musingsoniraq.blogspot.be/2015/10/islamic-state-car-bombings-return-to.html [geraadpleegd op 22/12/2015]

Musings on Iraq, Islamic State Executions Skyrocket In Iraq’s Ninewa In August 2015, 07/09/2015, http://musingsoniraq.blogspot.be/search/label/Iraqi%20Deaths?updated-max=2015-09-10T07:19:00- 07:00&max-results=20&start=17&by-date=false [geraadpleegd op 22/12/2015]

Musings on Iraq, Islamic State Terrorism And Hashd Intimidation Returns To Babil, 09/08/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/2017/08/islamic-state-terrorism-and-hashd.html [geraadpleegd op 27/02/2018]

Musings on Iraq, Life In Iraq’s Tikrit Returns To Normal, 11/02/2016, http://musingsoniraq.blogspot.com/2016/02/life-in-iraqs-tikrit-returns-to-normal.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings on Iraq, Lowest Reported Attacks and Casualties in Iraq Sep 2015 Due To Eid Holiday, 07/10/2015, http://musingsoniraq.blogspot.be/search/label/Iraqi%20Deaths?updated-max=2015-10-13T07:23:00- 07:00&max-results=20&start=13&by-date=false [geraadpleegd op 22/12/2015]

Musings on Iraq, Power Struggles Amongst Iraq’s Ruling Shiite Parties, 21/06/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/06/power-struggles-amongst-iraqs-ruling.html [geraadpleegd op 04/08/2016]

Musings on Iraq, Security In Iraq, Apr 1-7, 2016, 12/04/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/04/security-in-iraq-apr-1-7-2016.html [geraadpleegd op 04/08/2016]

Musings on Iraq, Security In Iraq, May 1-7, 2016, 16/05/2016, http://musingsoniraq.blogspot.com/2016/05/security-in-iraq-may-1-7-2016.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings on Iraq, Security In Iraq, June 1-7, 2016, 15/06/2016, http://musingsoniraq.blogspot.com/2016/06/security-in-iraq-june-1-7-2016.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings on Iraq, Security In Iraq Sep 8-14, 2017, 19/09/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/2017/09/security-in-iraq-sep-8-14-2017.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings in Iraq, Statistical Charts Of Security In Iraq One Year After Fall Of Mosul, 10/07/2015, Statistical Charts Of Security In Iraq One Year After Fall Of Mosul [geraadpleegd op 22/12/2015]

Musings on Iraq, Violence Continues To Decline In Iraq, Nov 2015, 07/12/2015, http://musingsoniraq.blogspot.be/2015/12/violence-continues-to-decline-in-iraq.html [geraadpleegd op 04/08/2016]

Musings on Iraq, Violence In Iraq, Dec 2015, 11/01/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/01/violence- in-iraq-dec-2015.html [geraadpleegd op 04/08/2016]

Musings on Iraq, Violence In Iraq, Jan 2016, 04/02/2016, http://musingsoniraq.blogspot.com/2016/02/violence- in-iraq-jan-2016.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings on Iraq, Violence In Iraq, February 2016, 07/03/2016, http://musingsoniraq.blogspot.com/2016/03/violence-in-iraq-march-2016.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings on Iraq, Violence In Iraq, March 2016, 05/04/2016, http://musingsoniraq.blogspot.com/2016/04/violence-in-iraq-march-2016.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings on Iraq, Violence In Iraq, April 2016, 09/05/2016, http://musingsoniraq.blogspot.com/2016/05/violence-in-iraq-april-2016.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

Musings on Iraq, Violence In Iraq, May 2016, 07/06/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/06/violence- in-iraq-may-2016.html [geraadpleegd op 04/08/2016]

Musings on Iraq, Violence In Iraq June 2016, 06/07/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/07/violence- in-iraq-june-2016.html [geraadpleegd op 13/01/2017]

Musings on Iraq, Violence In Iraq July 2016, 03/08/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/08/violence-in- iraq-july-2016.html [geraadpleegd op 13/01/2017]

Pagina 48 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Musings on Iraq, Violence In Iraq, August 2016, 05/09/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/09/violence-in-iraq-august-2016.html [geraadpleegd op 13/01/2017]

Musings on Iraq, Violence In Iraq, Sep 2016, 05/10/2016, http://musingsoniraq.blogspot.be/2016/10/violence- in-iraq-sep-2016.html [geraadpleegd op 13/01/2017]

Musings on Iraq, Violence In Iraq January 2017, 05/02/2017, https://musingsoniraq.blogspot.com/search/label/Iraqi%20Deaths?updated-max=2017-02-11T09:34:00- 08:00&max-results=20&start=16&by-date=false [geraadpleegd op 17/07/2017]

Musings on Iraq, Violence Up In Iraq, Jan 2018, 02/02/2018, https://musingsoniraq.blogspot.com/2018/02/violence-up-in-iraq-jan-2018_2.html [geraadpleegd op 27/02/2018]

NGO Coordination Committee for Iraq (NCCI), Iraqi Governorate Profiles, s.d., https://www.ncciraq.org/en/about/about-iraq/iraqi-governorate-profiles [geraadpleegd op 20/02/2018]

Niqash (al-Saleh A.), Eye Spy: In Basra, As Crime Increases, So Do Security Camera Sales, 02/06/2016, http://www.niqash.org/en/articles/security/5283/ [geraadpleegd op 11/01/2017]

Niqash (al-Wazzan S.), Tribal Justice Rules: In Basra, ‘Terrorism By Tradition’ Causes Fear And Waste, 22/03/2017, http://www.niqash.org/en/articles/society/5543/ [geraadpleegd op 27/02/2018]

Niqash (al-Zubaidi M.), Iraq's Poorest Province: Where Locals Sell Their Children To Make Ends Meet, 10/12/2015, http://www.niqash.org/en/articles/economy/5174/Where-Locals-Sell-Their-Children-To-Make-Ends- Meet.htm [geraadpleegd op 22/12/2015]

Niqash (Habib M.), Security Or Demographics? Why Babel Province Has A Ghost Town, 30/08/2017, http://www.niqash.org/en/articles/security/5725/ [geraadpleegd op 27/02/2018]

Niqash (Habib M.), The Fight For Fallujah: Why Can’t The Iraqi Army Win In Anbar’s Extremist Capital?, 08/03/2016, http://www.niqash.org/en/articles/security/5210/Why-Can%E2%80%99t-The-Iraqi-Army-Win-In- Anbar%E2%80%99s-Extremist-Capital.htm [geraadpleegd op 20/02/2018]

Niqash (Nasseri A.), Provincial Borders: Tensions Rise As Southern Iraqi Tribes Fight For Oil Jobs And Land, 27/09/2016, http://www.niqash.org/en/articles/economy/5365/ [geraadpleegd op 17/01/2017]

NPR, In Iraq’s holy city of Najaf, clerics call on Shiites to fight, 03/07/2014, http://www.npr.org/blogs/parallels/2014/07/03/328011990/in-iraqs-sacred-city-of-najaf-clerics-call-on-shiites- to-fight [geraadpleegd op 29/05/2015]

Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR) - United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI) Human Rights Office, Report on the Protection of Civilians in the Non International Armed Conflict in Iraq: 5 June – 5 July 2014, 18/07/2014, http://www.ohchr.org/Documents/Countries/IQ/UNAMI_OHCHR_POC%20Report_FINAL_18July2014A.pdf [geraadpleegd op 27/02/2018]

Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR) - United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI) Human Rights Office, Report on the Protection of Civilians in Armed Conflict in Iraq: 6 July – 10 September 2014, 10/09/2014, http://www.refworld.org/publisher,UNAMI,,,542d3eb64,0.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

Press TV, Bomb blast kills scores in Iraqi city of Hillah [video], 06/03/2016, https://www.youtube.com/watch?v=oMyKEFmbLas [geraadpleegd op 20/02/2018]

Press TV, Iraqi parliament passes law legalizing Popular Mobilization Units, 26/11/2016, http://www.presstv.ir/Detail/2016/11/26/495295/Iraq-parliament-Popular-Mobilization-Units-Hashd-alShaabi- Tal-Afar [geraadpleegd op 11/01/2017]

PUK Media, Suicide bomber kills at least 31 in crowded Iraqi market, 10/06/2017, https://www.pukmedia.com/EN/EN_Direje.aspx?Jimare=40489 [geraadpleegd op 20/02/2018]

Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL), Fighting Near Baghdad And In Northern Iraq, 02/08/2014, http://www.ecoi.net/local_link/282860/400025_en.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

Pagina 49 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

Reuters (Aboulenein A.), Iraqi forces recapture last Islamic State- held town, 17/11/2017, https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-iraq-islamic-state/iraqi-forces-recapture-last-islamic-state- held-town-idUSKBN1DH12D [geraadpleegd op 20/02/2018]

Reuters (Chmaytelli M., Aboulenein A.), Iraq declares final victory over Islamic State, 09/12/2017, https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-iraq-islamicstate/iraq-declares-final-victory-over-islamic- state-idUSKBN1E30B9 [geraadpleegd op 20/02/2018]

Reuters (Georgy M., Rasheed A.), Tunneling through the triangle of death, Islamic state aims at Baghdad from south, 04/08/2014, http://www.reuters.com/article/2014/08/04/us-iraq-security-south-insight- idUSKBN0G41CO20140804 [geraadpleegd op 29/05/2015]

Reuters (Hameed S., Mohammed A.), Iraqi cleric Sadr asks followers to stop attacks on rivals’ offices, 11/06/2016, http://www.reuters.com/article/us-iraq-sadr-idUSKCN0YX0DX [geraadpleegd op 10/01/2017]

Reuters (Mohammed A., Rasheed A.), Tribal clashes, political void threaten oil installations in Iraq’s south, 11/09/2017, https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-iraq-oil-basra/tribal-clashes-political-void- threaten-oil-installations-in-iraqs-south-idUSKCN1BM1BJ [geraadpleegd op 27/02/2018]

Reuters, Car bombs, shootings kill 23 across Iraq, 29/04/2013, http://www.reuters.com/article/2013/04/29/us- iraq-violence-idUSBRE93S0IV20130429 [geraadpleegd op 29/05/2015]

Reuters, Up to 45 killed in clashes in Iraqi holy city of Karbala: sources, 02/07/2014, http://www.reuters.com/article/2014/07/02/us-iraq-security-karbala-idUSKBN0F722B20140702 [geraadpleegd op 29/05/2015]

Reuters via The Guardian, Hawija: Iraqi army says it has recaptured one of last Isis enclaves, 05/10/2017, https://www.theguardian.com/world/2017/oct/05/iraqi-army-claims-recapture-islamic-state-isis-held-areas- hawija [geraadpleegd op 20/02/2018]

Shafaaq, IS-claimed suicide bombings kill 35 in Iraq, 20/05/2017, http://www.shafaaq.com/en/En_NewsReader/790e6402-4327-4f36-a4f6-8c5c393223a4 [geraadpleegd op 17/07/2017]

Shafaaq, Two suicide car bombs explode on highway near oilfields in southern Iraq, 19/05/2017, http://www.shafaaq.com/en/En_NewsReader/95f47d12-fb45-4fc0-9a14-04ee719c4046 [geraadpleegd op 20/02/2018]

Terrorism Research & Analysis Consortium (TRAC), Hashid Shaabi (Popular Mobilisation Committees), s.d., http://www.trackingterrorism.org/group/hashid-shaabi-popular-mobilisation-committees

The Baghdad Post, 9 policemen injured in Basra tribal dispute, 09/01/2017, http://www.thebaghdadpost.com/en/story/4844/9-policemen-injured-in-Basra-tribal-dispute [geraadpleegd op 16/01/2017]

The Daily Beast, The Carcass of a City ISIS Left Behind, 12/01/2016, https://www.thedailybeast.com/the- carcass-of-a-city-isis-left-behind [geraadpleegd op 20/02/2018]

The Economist, The blighted city. The shocking decline of Iraq’s oil capital, 21/11/2015, http://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21678789-shocking-decline-iraqs-oil-capital-blighted- city [geraadpleegd op 22/12/2015]

The Guardian (Abdul-Ahad G.), Basra after the British: division and despair in Iraq’s oil boomtown, 04/07/2016, https://www.theguardian.com/cities/2016/jul/04/basra-british-iraq-oil-boomtown-legacy-chilcot-saddam [geraadpleegd op 16/01/2017]

The Guardian (Abdul-Ahad G.), Crystal meth epidemic forces Basra's police to pick battles with smugglers, 16/08/2016, https://www.theguardian.com/world/2016/aug/16/no-one-smuggles-oil-any-more-basra-police- battle-crystal-meth-epidemic [geraadpleegd op 10/01/2017]

The Guardian (Davidson H., et al.), Iraq crisis: ISIS gains strength near Baghdad as Kurdish forces seize Kirkuk, 12/06/2014, http://www.theguardian.com/world/2014/jun/12/crisis-in-iraq-insurgents-take-major-cities-live- blog [geraadpleegd op 16/06/2014]

Pagina 50 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

The Independent (McKernan B.), Karbala suicide bombing: 30 killed in Iraq terror attack, 09/06/2017, https://www.independent.co.uk/News/world/middle-east/baghdad-suicide-bombing-11-killed-isis-a7781316.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

The Independent (Morris L.), Isis in Iraq: Army's triumph at Jurf Al-Sakhar lays bare cost of defeating militants, 30/10/2014, http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-in-iraq-armys-triumph-at-jurf-al- sakhar-lays-bare-the-cost-of-defeating-the-militants-9829347.html [geraadpleegd op 22/12/2015]

The Independent (Salaheddin S.), Iraq: crime soars in Basra as army leaves to fight Isis, 10/01/2016, http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/iraq-crime-soars-in-basra-as-army-leaves-to-fight-isis- a6804506.html [geraadpleegd op 11/01/2017]

The Independent (Withnall A.), Iraq crisis: Isis declares its territories a new Islamic state with 'restoration of caliphate' in Middle East, 30/06/2014, http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-declares-new- islamic-state-in-middle-east-with-abu-bakr-al-baghdadi-as-emir-removing-iraq-and-9571374.html [geraadpleegd op 24/12/2015]

The Jamestown Foundation (Adelkhah N.), Iran’s Revolutionary Guards and Iraq’s Security Breakdown, in Terrorism Monitor, Volume: 12 Issue: 14, 10/07/2014, http://www.ecoi.net/local_link/280971/397906_en.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

The National (Hassan H.), Decoding the changing nature of ISIL’s insurgency, 06/03/2016, https://www.thenational.ae/opinion/decoding-the-changing-nature-of-isil-s-insurgency-1.179908 [geraadpleegd op 20/02/2018]

The New Arab, Iraqi militias transformed town into 'secret prison', says MP, 24/09/2016, https://www.alaraby.co.uk/english/news/2016/9/24/iraqi-militias-transformed-town-into-secret-prison-says-mp [geraadpleegd op 13/01/2017]

The New Arab, Iraqis displaced from 'liberated' regions still not allowed back, 25/01/2016, https://www.alaraby.co.uk/english/society/2016/1/25/iraqis-displaced-from-liberated-regions-still-not-allowed- back [geraadpleegd op 20/02/2018]

The New Arab, Operation Fallujah: Iraq says town 'fully liberated' from IS, 26/06/2016, https://www.alaraby.co.uk/english/news/2016/6/26/operation-fallujah-iraq-says-town-fully-liberated-from- is?utm_source=twitterfeed&utm_medium=twitter [geraadpleegd op 04/08/2016]

The New York Times (Adnan D.), Dozens Killed in Attacks Targeting Iraqi Shiites, 16/06/2013, http://www.nytimes.com/2013/06/17/world/middleeast/string-of-car-bombs-kill-dozens-in-iraq.html?_r=1& [geraadpleegd op 29/05/2015]

The New York Times (Adnan D.), Suicide Bomber Kills at Least 45 at Checkpoint in Southern Iraq, 09/03/2014, http://www.nytimes.com/2014/03/10/world/middleeast/deadly-bombing-at-iraq-checkpoint.html?_r=0 [geraadpleegd op 29/05/2015]

The New York Times (al-Salhy S., Arango T.), Sunni Militants Drive Iraqi Army Out of Mosul, 10/06/2014, http://www.nytimes.com/2014/06/11/world/middleeast/militants-in-mosul.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

The New York Times (Arango T.), ISIS Bomb Aimed at Shiite Pilgrims in Iraq Kills at Least 80, 24/11/2016, http://www.nytimes.com/2016/11/24/world/middleeast/islamic-state-bombing-shiites-iraq.html?_r=0 [geraadpleegd op 10/01/2017]

The New York Times (Arango T.), ISIS Loses Another City to U.S.-Backed Iraqi Forces, 31/08/2017, https://www.nytimes.com/2017/08/31/world/asia/iraq-isis-tal-afar-abadi.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

The New York Times (Callimachi R., Coker M.), Islamic State Claims Responsibility for Baghdad Bombings, 17/01/2018, https://www.nytimes.com/2018/01/17/world/middleeast/iraq-baghdad-isis-bombing.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

The New York Times (Durango T.), Iraq’s Premier Narrows Divide, but Challenges Loom, 15/12/2014, http://www.nytimes.com/2014/12/16/world/iraqs-premier-has-narrowed-nations-divide.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

Pagina 51 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

The New York Times (Erdbrink T.), In the Shadows of Shrines, Shiite Forces Are Preparing to Fight ISIS, 26/06/2014, http://www.nytimes.com/2014/06/27/world/middleeast/in-the-shadows-of-shrines-shiite-forces- are-preparing-to-fight-isis.html?_r=0 [geraadpleegd op 29/05/2015]

The New York Times (Fahim K., Ahmed A.), Lawmakers Approve Cabinet in Iraq, but 2 Posts Are Empty, 08/09/2013, http://www.nytimes.com/2014/09/09/world/middleeast/iraq.html?_r=0 [geraadpleegd op 29/05/2015]

The New York Times (Wong E.), U.N. Secretary Says Iraq Is Engulfed in Deadly Civil War, 03/12/2006, http://www.nytimes.com/2006/12/03/world/middleeast/03cnd-iraq.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

The New York Times, Iraq Militants, Pushing South, Aim at Capital, 11/06/2014, https://www.nytimes.com/2014/06/12/world/middleeast/iraq.html [geraadpleegd op 20/02/2018]

The Office of the Special Inspector General for Iraq Reconstruction (SIGIR), Interactive Map of Iraq, s.d., http://cybercemetery.unt.edu/archive/sigir/20131001083736/http://www.sigir.mil/directorates/interactiveMap.ht ml# [geraadpleegd op 20/02/2018]

The Telegraph (Sherlock R., Blair D.), Bloody battle for Iraq develops into a war on two fronts, 18/04/2015, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iraq/11547430/Bloody-battle-for-Iraq-develops-into-a- war-on-two-fronts.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

The United States Army War College, Strategic Studies Institute (SSI) (Cigar N.), Iraq’s Shia Warlords and Their Militias: Political and Security Challenges and Options, 03/06/2015, http://www.strategicstudiesinstitute.army.mil/pubs/download.cfm?q=1272 [geraadpleegd op 22/12/2015]

The Washington Post (el-Ghobashy T., Salim M.), Double attack in southern Iraq kills more than 80, 14/09/2017, https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/coordinated-attack-in-southern-iraq-kills-at-least- 50/2017/09/14/a7b2341a-994d-11e7-af6a-6555caaeb8dc_story.html?utm_term=.9c8f9a3951d0 [geraadpleegd op 20/02/2018]

The Washington Post (Morris L.), As violence spreads in Iraq a new challenge to Maliki emerges from the Shiite south, 02/07/2014, http://www.washingtonpost.com/world/middle_east/maliki-offers-amnesty-to-sunni-tribes- new-clashes-threaten-iraqi-stability/2014/07/02/42474814-01f6-11e4-8fd0-3a663dfa68ac_story.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

The Washington Post, Iraq’s victory over militants in Sunni town underlines challenges government faces, 29/10/2014, https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/iraqs-victory-over-militants-in-sunni-town- underlines-challenges-government-faces/2014/10/29/c53c4886-6f61-4567-904a-918060f6f2f5_story.html [geraadpleegd op 22/12/2015]

Time And Date, Ashura in Iraq, s.d., http://www.timeanddate.com/holidays/iraq/ashura [geraadpleegd op 08/02/2016]

United Kingdom Home Office, Country Information and Guidance Iraq: Security situation in Baghdad, the south and the Kurdistan Region of Iraq (KRI), 08/2016, http://www.ecoi.net/file_upload/1226_1472649022_cig-iraq- baghdad-south-kri-security.pdf [geraadpleegd op 11/01/2017]

United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI), The Urban Impact of the Conflict with ISIL in Iraq - The Government of Iraq United Nations Human Settlements Programme, UN-Habitat Iraq [Facebook video], 20/12/2016, https://www.facebook.com/UnitedNationsIraq/videos/1362554420443248/ [geraadpleegd op 20/02/2018]

United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), Displaced Iraqis seek safety and aid in camps as winter falls, 30/12/2014, http://www.ecoi.net/local_link/293510/414313_en.html [geraadpleegd op 29/05/2015]

United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), UNHCR Eligibility Guidelines for Assessing the International Protection Needs of Asylum-Seekers from Iraq, 31/05/2012, http://www.refworld.org/docid/4fc77d522.html [geraadpleegd op 24/12/2015]

United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), UNHCR Position on Returns to Iraq, 14/11/2016, http://www.ecoi.net/file_upload/90_1479283205_2016-11-14-unhcr-position-iraq-returns.pdf [geraadpleegd op 26/01/2017]

Pagina 52 van 53

CG – 825 N

IRAK. Veiligheidssituatie Zuid-Irak 28 februari 2018

United Nations Iraq (UN Iraq), SRSG Mladenov warns against increased targeting of Sunni minorities in Basra Governorate, 20/08/2014, http://www.uniraq.org/index.php?option=com_k2&view=item&id=2449:srsg- mladenov-warns-against-increased-targeting-of-sunni-minorities-in-basra-governorate&Itemid=605&lang=en [geraadpleegd op 20/02/2018]

United States Department of State- Bureau of Diplomatic Security - Overseas Security Advisory Council (OSAC), Iraq 2016 Crime & Safety report: Basrah, 03/10/2016, https://www.osac.gov/pages/ContentReportDetails.aspx?cid=19258 [geraadpleegd op 17/01/2017]

Waging Nonviolence (Issa A.) [blog], Massive protest wave in Iraq challenges sectarianism, 09/09/2015, http://wagingnonviolence.org/2015/09/massive-protest-wave-iraq-challenges-sectarianism/ [geraadpleegd op 22/12/2015]

,[Angry Crowd in Diwaniya demonstrations] [video] تظاهرات غاضبة للحشد المدني في الديوانية ,Walid Ibn Iraqi Diwaniya 09/10/2015, https://www.youtube.com/watch?v=bK2Cy8HTpA8 [geraadpleegd op 22/12/2015]

Wikipedia, Iraqi Governorates, 17/06/2014, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e3/Iraqi_Governorates.svg [geraadpleegd op 04/08/2016]

World Food Programme, Bulletin 9 – August 2015 Iraq, 11/09/2015, http://t.co/OsE2qc3cwB [geraadpleegd op 22/12/2015]

Pagina 53 van 53

CG – 825 N