b remañ • niv. 386 18­ SEVENADUR

Lou Reed war ul leurenn e Stockholm e 2008. sk. Skrammel

Evit ar braz eus an dud ez eo Lou Reed kaner Walk on the Wild Side, ha fentus a-walc’h eo, pa ouzer eus petra zo kaoz er ganaouenn-mañ. Estreget hemañ e savas tonioù e-leizh, gant da gentañ hag e-unan goude. E dibenn miz Here e oa marvet unan eus ikonennoù ar sonerezh rock.

anet e voe Lou Reed e 1942 e strollad a-sav. Lou Reed e-unan a bellaas bladenn vinil en doare ma ne chomfe Brooklyn (New York) en ur diouzh bed ar sonerezh betek 1971. biken a-sav. Ma ne reas ket berzh Reed familh yuzev. Da 5 bloaz e voe ganti er mare ma voe embannet ar bladenn lakaet da zeskiñ seniñ gant ar Ar vuhez goude e lavarer hiziv an deiz e voe ar bladenn g piano, met buan e tilezas ar The Velvet Underground gentañ ma klever sonerezh industriel ha benveg-se, pa oa gwelloc’h gantañ seniñ Goude divodañ e strollad kent e tivizas Lou trouz : daou seurt sonerezh a reas berzh gitar. Pa oa 17 vloaz e voe lakaet da c’hou- Reed derc’hel gant ar sonerezh. Div un nebeud bloavezhioù goude. zañv stroñserioù-tredan, war zigarez e bladenn a embannas e 1972 : Lou Reed Un nebeud pladennoù all a lakaas ranke en em zizober diouzh e blegoù heñ- ha Transformer. Ne reas ket kalz a verzh embann er bloavezhioù 1980, hep ober velrev. En hevelep mare e stagas gant lon- gant an eil, gant eben avat e teuas da berzh avat. Betek lakaat embann New kañ louzoù, ha buan e voe stag outo. vezañ brudet. Enrollet ha produet e voe York (1989), ur bladenn gouestlet d’e gêr Goude studiañ er skol-veur e labouras e Transformer gant sikour Mick Ronson ha vuiañ-karet. Enni e klever div ganaouenn bed an embann pladennoù, hag e kejas , ha div ganaouenn a gaver a reas berzh : Romeo Had Juliette ha Dirty ouzh (soner violoñs kembreat). enni a lakaas Reed da dapout brud : A Per- Blvd. Er bladenn e klever Reed o kanañ Goude-se e tegemerjont fect Day (a glever er fim Trainspotting) ha gant e zoare dezhañ etre kanañ ha komz. (gitarour) ha (taboulinerez), hag Walk on the Wild Side. Marteze a-walc’h ez E 1990 e teuas er-maez, evel-se eo e voe krouet The Velvet Under- eo Walk on the Wild Side kanaouenn vru- savet a-gevret gant Reed ha John Cale. Ur ground ganto e 1965. Merzet e voe ar strol- detañ Reed, met sur a-walc’h ne daol ket bladenn gouestlet da eñvor lad gant ur mignon da Andy Warhol, ha sed pled ar selaouerien eus dodenn an ton... eo. Advodet e oa bet The Velvet Under- ma voe produet hag arc’hantaouet pladenn War a lenner amañ hag ahont ez eo etre ground e 1989 war zigarez ur sonadeg e gentañ ar strollad gant al livour hollvrudet. 1972 ha 1976 ma voe Lou Reed e barr e Bro-C’hall da-geñver un diskouezadeg Ouzhpenn ar strollad e voe pedet ar gane- vrud, gant pladennoù evel Berlin (1973) oberennoù gant Andy Warhol. Un nebeud rez alaman da ganañ meur a don. E miz ha Coney Island Baby (1976). E 1975 e sonadegoù all a rejont e 1993. Meurzh 1967 e teuas ar bladenn er-maez, voe souezhet meur a hini pa lakaas Derc’hel a reas da embann pladennoù ur hag unan all (White Light / White Heat) a embann Metal Machine Music, ur bladenn wech an amzer er bloavezhioù 1990 ha voe e 1968. Div bladenn all a voe c’hoazh ma ne glever nemet larsen ha feed-back 2000 : Magic and Loss (1992), ma komz (e 1969 hag e 1970) a-raok ma chomas ar gitaroù tredan. Engravet e oa bet ar eus mignoned aet d’ar bed all, ha Set the b remañ • niv. 386 SEVENADUR ­19

Lou Reed war leurenn an Hop Farm Music Festival e Paddock Wood, Kent, Bro- Saoz, d’an eil a viz Gouere 2011.

Twilight Reeling (1996), ur bladenn ma kan meuleudi da New York ur wech ouzhpenn. Kenlabourat a reas ivez gant strolladoù sonerien liesseurt, evel Goril- Man Alive! laz (Plastic Beach, 2010) ha Metallica (Lulu, 2011). E 2011 edo e Karaez, da- c b 2.0 geñver festival sonerezh an Erer Kozh. Levezon Vras Chom a raio bev e eñvor peogwir e voe 4Un dibab pladennoù degaset kalz kemm e bed ar sonerezh The Velvet Underground & Nico (1967) amplaet gant The Velvet Underground, Kement tra a c’haller lavarout diwar-benn “pladenn he bananezenn” a zo a-fet seniñ koulz hag evit a sell ouzh bet lavaret c’hoazh. Ma ne voe ket gwerzhet mat er mare ma teuas dodennoù ar c’hanaouennoù. Ne voe er-maez e kaver anezhi hiziv an deiz e kement roll ma reer anv eus ket ken brudet ha The Beatles pe The pladennoù gwellañ ar sonerezh amplaet. Ar sonerezh, ar c’han hag ar mod Rolling Stones, met bras e voe levezon ma voent produet a zo deuet da vezañ pimpatromoù klasel. Reed war meur a luskad sonerezh : rock White Light / White Heat (1968) arzel, sonerezh industriel/trouz ha Muioc’h a zramm, muioc’h a rev, muioc’h a rock’n’roll. Here She sonerezh dazeilat. Sed ma c’haller Comes Now eo an ton pop nemetañ a glever er bladenn. Ar peurrest lakaat anezhañ e-touez ar re a lakaas ar eus ar bladenn a zo diazezet war taolioù-arnod ar bladenn gentañ, sonerezh da gemmañ er bloavezhioù nemet e splujont donoc’h er sonerezh-arnodiñ. Ar re galonekañ a selaouo ton diwezhañ ar bladenn (, ouzhpenn 17 1970, gant David Bowie hag Iggy Pop. munutenn) en un tenn, evel ma voe enrollet. Hag evel ma lavaras Brian Eno, ne voe ket prenet pladenn gentañ The Velvet Transformer (1972) Underground gant ur bern tud, met Bowie, Ronson ha Reed o kenlabourat : diaes ober gwelloc’h d’ar kement hini a brenas anezhi a savas e mare-se. Diwar dek ton ez eus pevar a voe savet da vare The Velvet Underground. Ouzhpenn an div ganaouenn meneget er pennad a-us e strollad sonerezh dezhañ goude-se. klever Satellite of Love ivez. Ronan Ménardeau