Wody 79

3. CHARAKTERYSTYKA ROKU lodowe zaczęły stopniowo zanikać. W trzeciej dekadzie w HYDROLOGICZNEGO wyniku intensywnego topnienia pokrywy śnieżnej i opadów stan wody wzrósł do strefy stanów wysokich. Wzrostom Stany wody stanów wody towarzyszył całkowity zanik zjawisk lodo- W pierwszym miesiącu roku hydrologicznego 2006 tj. wych. Stany wody osiągnęły kulminację w dniach 30÷31 w listopadzie 2005, poziom wód w rzekach województwa marca. Na wielu wodowskazach zostały przekroczone stany małopolskiego układał się w strefie wody niskiej i średniej ostrzegawcze a nawet alarmowe (Wisła, Biała, dolna , przy ogólnej tendencji opadania. Przez cały miesiąc obser- i Uszwica). Największe przyrosty dobowe sta- wowano tylko niewielkie wahania stanów wody. Na poste- nów odnotowano w Proszówkach (o 240 cm) i Ciężkowi- runkach wodowskazowych Wisły, Skawy, Raby i Dunajcu cach (o 198 cm). W marcu zostały przekroczone maksy- poniżej Gołkowic zanotowano najniższe stany z wielolecia malne obserwowane stany na Wiśle (Smolice i Karsy) i dla półrocza zimowego. W kilku przypadkach temu eks- Białej (wszystkie posterunki). Wystąpił stan zagrożenia tremalnemu zjawisku towarzyszyło występowanie zjawisk powodziowego. lodowych, które pojawiły się w trzeciej dekadzie miesiąca W kwietniu stan wody układał się w strefie stanów wy- na Skawie, Rabie i Dunajcu, głównie w postaci lodu brze- sokich i średnich. W pierwszej połowie miesiąca trwał gowego i śryżu. spływ wód roztopowych i przeważał stan wysoki. Przekro- W grudniu 2005 r. stany wody w rzekach wojewódz- czenia stanów alarmowych notowano do 2 kwietnia, twa małopolskiego nadal układały się w strefie wody śred- ostrzegawczych do 6 kwietnia. W drugiej połowie miesiąca niej i niskiej, ale z tendencją wzrostu. Pod koniec pierwszej stan w rzekach obniżał się do strefy wody średniej, wyka- dekady obserwowano podwyższenie się poziomu stanów zując niewielkie wahania spowodowane opadami. wody spowodowane opadami. W połowie trzeciej dekady W maju poziom wody w rzekach województwa mało- podwyższenie stanów wody spowodowane było tworze- polskiego ulegał wahaniom z przewagą do opadania i ukła- niem się zjawisk lodowych (oprócz Wisły). Zjawiska te dał się głównie w strefie wody średniej i niskiej. W końcu występowały znacznie intensywniej niż w listopadzie, maja, po intensywnych opadach, nastąpiły wzrosty stanów, szczególnie w pierwszej i trzeciej dekadzie miesiąca. W lokalnie przekraczające stany wysokie, a nawet stany kilku profilach zanotowano najniższe obserwowane stany z ostrzegawcze (Niedziczanka i Biała). Największy przyrost wielolecia, które wystąpiły przy zjawiskach lodowych. dobowy stanów odnotowano na Białej w Grybowie (o W styczniu 2006 r. stany wody w rzekach wojewódz- 102 cm). twa małopolskiego układały się w strefie wody średniej i W czerwcu początkowo obserwowano stany w strefie niskiej. Na Wiśle była to na ogół tendencja spadkowa, na stanów wysokich, potem przy ogólnej tendencji do opada- Skawie, Rabie i Dunajcu wzrostowa. Wahania stanów wy- nia, w strefie stanów średnich, a nawet lokalnie niskich. wołane zostały rozwojem zjawisk lodowych na rzekach, W pierwszej dekadzie miesiąca, po intensywnych opa- czemu sprzyjały ujemne temperatury powietrza. Oprócz dach deszczu zanotowanych w ostatnich dniach maja, na śryżu i lodu brzegowego pojawiła się na rzekach pełna terenie województwa małopolskiego wystąpiły gwałtowne pokrywa lodowa. Pod koniec miesiąca, w paru przekrojach, wzrosty stanów wody, przekraczające strefę stanów wyso- doszło do przekroczeń stanów wysokich, spowodowanych kich. Wzrosty te były miejscami gwałtowne. Doszło do rozwojem zjawisk lodowych. licznych przekroczeń stanów ostrzegawczych (od 1 czerw- W lutym stan wody w rzekach województwa małopol- ca) i alarmowych (od 4 czerwca). Największe przyrosty skiego układał się początkowo w strefie wody średniej i dobowe stanów odnotowano na Dunajcu w Żabnie (o 420 niskiej, ale pod koniec miesiąca zostały przekroczone stany cm), na Białej w Ciężkowicach (o 390 cm) i na Wiśle w wysokie. Przez pierwsze dwie dekady obserwowano ten- Karsach (o 296 cm). Największe przekroczenie stanów dencję spadkową stanów wody. W trzeciej dekadzie na alarmowych zanotowano na Białej w Koszycach (o skutek piętrzenia wody przez lód i topnieniem pokrywy 248 cm). Po spływie wód opadowych i po przejściu kulmi- śnieżnej występowały wahania i okresowe wzrosty stanów nacji fali wezbraniowej stan rzek województwa małopol- wody, z lokalnym przekroczeniem stanów wysokich. Naj- skiego obniżał się przechodząc do strefy stanów średnich większe przyrosty zanotowano w Stradomce (72 cm) i w i niskich. Wzrosty stanów w drugiej i trzeciej dekadzie Szczucinie (62 cm). Dominującym zjawiskiem lodowym na miesiąca spowodowane były opadami. rzekach była pełna pokrywa lodowa. Woda na lodzie poja- W lipcu stany wody w rzekach układały się głównie w wiła się na Skawie, Rabie, dolnym Dunajcu, a zatory na strefie wody średniej i niskiej, tylko w pierwszej dekadzie Skawie i dolnym odcinku Dunajca. miesiąca w strefie wody wysokiej. W pierwszej i drugiej dekadzie marca stany wody w Na początku lipca, po intensywnych opadach deszczu, rzekach układały się w strefie wody średniej i niskiej, wy- zanotowanych w ostatnich dniach czerwca, wystąpiły gwał- kazując tendencję spadkową z niewielkimi wahaniami. W towne wzrosty stanów wody. Największe przyrosty dobowe trzeciej dekadzie miesiąca, w wyniku topnienia śniegu, stanów odnotowano na Dunajcu w Żabnie (o 360 cm), na stany podniosły się do poziomu stanów wysokich. Wiśle w Karsach (o 326 cm), na Białej w Ciężkowicach (o W pierwszej dekadzie marca na wielu rzekach, szcze- 298 cm). Zostały przekroczone stany ostrzegawcze (od gólnie na górskich odcinkach, dominowało pełne zlodzenie. 1 lipca). Stany alarmowe zostały nieznacznie przekroczone: W drugiej dekadzie, gdy temperatura wzrosła, zjawiska na Niedziczance w Niedzicy (o 30 cm) na Białej w Cięż- kowicach (o 10 cm), a na Stradomce został osiągnięty. Po

80

spływie wód opadowych i przejściu fali wezbraniowej stan – NQ – najniższy przepływ roczny wody, od drugiej dekady miesiąca, w wyniku długotrwałe- przy przepływach głównych II stopnia dla wielolecia go braku zasilania wodami opadowymi i intensywnego – WWQ – największy przepływ z wielolecia parowania, poziom wody opadał i pod koniec miesiąca – SWQ – średnia z największych przepływów rocznych w większości wodowskazów obserwowano stan niski i (WQ) z wielolecia średni. Na Rabie w Kasince Małej zaobserwowano stan – SSQ – średnia z przepływów średnich rocznych (SQ) z wody niższy od obserwowanego. wielolecia W sierpniu poziom wody w rzekach województwa ma- – SNQ – średnia z najmniejszych przepływów rocznych łopolskiego układał się głównie w strefie wody średniej i (NQ) z wielolecia niskiej przy ogólnej tendencji do opadania. Okresowo, po – NNQ – najmniejszy przepływ z wielolecia. opadach deszczu stany wody nieco się podwyższały, osią- gając lokalnie strefę stanów wysokich. Na Wiśle w Popę- O charakterze roku hydrologicznego oraz jego charak- dzynce został przekroczony najniższy obserwowany stan w terystyk, w porównaniu do lat wcześniejszych, świadczą półroczu letnim. miejsca jego charakterystyk w uporządkowanych szeregach We wrześniu stan wody w rzekach województwa ma- czasowych odpowiednich charakterystyk rocznych. Wyniki łopolskiego układał się głównie w strefie wody średniej i tych zestawień przedstawiono w tabeli 7. niskiej. W pierwszej połowie miesiąca, po intensywnych opadach wystąpiły wzrosty, lokalnie do strefy wody wyso- kiej. W drugiej połowie miesiąca stan wody na ogół obniżał Tabela 7. Porównanie roku hydrologicznego 2006 do lat poprzed- się. Najniższe obserwowane stany wody dla półrocza let- nich niego zostały przekroczone na Wieprzówce, Stradomce i Miejsce charakterystyki Dunajcu w Żabnie. w uporządkowanym Liczebność W październiku poziom wody w rzekach województwa L.p. Rzeka Wodowskaz szeregu czasowym małopolskiego układał się w strefie stanów niskich i śred- szeregu nich. Na ogół obserwowano stabilizację stanów z tendencją WQ SQ NQ spadkową. Niewielkie wzrosty zanotowano w ostatnich 1 Wisła Smolice 8 4 25 dniach miesiąca, po obfitych opadach deszczu. Najniższe obserwowane stany wody dla półrocza letniego zostały 2 Raba Proszówki 21 32 30 56 przekroczone lokalnie na Wiśle, Skawie, Rabie, Dunajcu. 3 Żabno 11 25 45 56 Odpływ rzeczny

Odpływ Wisły w okolicach Krakowa określono na Wartość przepływu maksymalnego w 2006 roku na podstawie wodowskazu Smolice, natomiast odpływ naj- Wiśle w Smolicach, na Rabie w Proszówkach i na Dunajcu większych małopolskich dopływów Wisły scharakteryzo- w Żabnie była znacznie niższa od najwyższego przepływu wano w oparciu o wodowskazy zlokalizowane w odcinkach notowanego w wieloleciu. ujściowych Raby (Proszówki) i Dunajca (Żabno). Charakte- Wartości przepływów średnich rocznych na Rabie i rystyka w ujściowym profilu Skawy w Zatorze w związku z Dunajcu były zbliżone wartości średnich rocznych prze- przebudową mostu (likwidacja wodowskazu) jest niemoż- pływów z wielolecia. liwa. Minimalne przepływy roczne w badanych profilach na Dla każdego wodowskazu zestawiono tabelarycznie i Wiśle, Rabie i Dunajcu były wyższe od najniższych prze- na wykresach półroczne i roczne przepływy charaktery- pływów z wielolecia. styczne (tabela 8 i rysunki 5-7). Wartości przepływów w analizowanych profilach wo- Występujące w nich oznaczenia to: dowskazowych są zbliżone lub nieco wyższe od wartości – przy przepływach głównych I stopnia dla roku hydro- średnich z wielolecia. logicznego: Podsumowując, rok hydrologiczny 2006 na obszarze – QW – największy przepływ roczny województwa małopolskiego należy sklasyfikować jako rok – SQ – przepływ średni roczny zbliżony swoimi charakterystykami do lat przeciętnych.

Tabela 8. Półroczne i roczne przepływy charakterystyczne dla wodowskazu Zator na Skawie Zima XI-IV Lato V-X Rok XI-X

WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ 1958- 348 129 16,9 3,85 1,61 1050 302 16,4 3,78 1,20 1050 314 16,6 3,09 1,20 2005 2006* * W związku z przebudową mostu na Skawie wodowskaz w Zatorze uległ likwidacji, co uniemożliwia charakterystykę roku hydrologicznego w tym profilu Wody 81

Rys. 5. Przepływy charakterystyczne na Wiśle-wodowskaz Smolice, dorzecze:Wisła, powierzchnia: 6 796 km2

Zima XI-IV Lato V-X Rok XI-X

WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ 1982- 720 333 76,5 35,5 24,9 1710 598 71,0 33,6 14,3 1710 650 73,7 31,8 14,3 2005 2006 758 25,8 183 54,0 25,0 758 25,0

półrocze zimowe półrocze letnie

800 Smolice 1982-2005 1800 Smolice 700 2006 1600 600 1400 500 1200 1000 400 800 300 600 200 400 100 200 0 0 WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ 800 rok WQ Smolice 700 1800 Smolice SQ 1600 600 NQ 1400 500 1200 400 1000 800 300 600 200 400 100 200 0 0 WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X

Rys.6. Przepływy charakterystyczne na Rabie –wodowskaz Proszówki; dorzecze:Raba km 21,5 powierzchnia:1470 km2

Zima XI-IV Lato V-X Rok XI-X

WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ 1982- 561 198 16,7 3,5 0,46 1390 382 16,8 3,78 1,64 1390 422 16,7 2,98 0,46 2005 2006 447 18,4 3,11249 11,2 3,6 447 14,8 3,11

półrocze zimowe półrocze letnie 600 Proszówki 1951-2005 1400 Proszówki 2006 500 1200

400 1000 800 300 600 200 400 100 200 0 0 WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ

82

rok 500 WQ Proszówki 1400 Proszówki SQ 400 1200 NQ 1000 300 800

600 200

400 100 200

0 0 WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X

Rys. 7. Przepływy charakterystyczne dla wodowskazu Żabno na Dunajcu; dorzecze: Dunajec km:17,4 powierzchnia:6 735 km2

Zima XI-IV Lato V-X Rok XI-X

WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ 1951- 1440 472 77,6 21,6 13,6 3500 1003 94,8 22,3 10,0 3500 1098 86,3 19,6 10,0 2005 2006 1270 82,6 22,1 1660 95,0 23,2 1660 88,9 22,1

półrocze zimowe półrocze letnie

1600 Żabno 1951-2005 3500 Żabno 1400 2006 3000 1200 2500 1000 2000 800 1500 600 1000 400 200 500 0 0 WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ rok 1800 WWQ Żabno 3500 Żabno 1600 SSQ 3000 1400 NNQ 2500 1200 1000 2000 800 1500 600 1000 400 500 200 0 0 WWQ SWQ SSQ SNQ NNQ XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X